HoĆ¢m nay, NgöÓøi VieƤt khƓƻi ƱaĆŖng āTröÓøng HoĆÆc ĆÓøn BaĆøā baĆ»n tieĆ”ng VieƤt cuĆ»a BuĆøi Giaùng (chuyeĆ„n dòch töø nguyeĆ¢n taùc cuĆ»a Andreù Gide).
B4
NGUOI VIET
TUESDAY, SEPTEMBER 20, 2005
Periodicals Göûi Baùo Phaûi Daùn Tem
CĆ QUAN TRANH ĆAĆU THĆĆI SĆĆ VAĆN NGHEĆ GIAĆO DUĆC
GIAĆ BAĆO GĆĆI BĆU ĆIEĆN TAĆI HOA KYĆ: MoƤt naĆŖm $168, Saùu thaùng $98, Ba thaùng $60
THĆĆ BA 20 thaùng 9-2005 - NAĆM THĆĆ 27 - SOĆ 7227 - 25xu
Online: www.nguoi-viet.com
Baéc Haøn cam keÔt chaÔm döùt chöÓng trình vuõ khà haïch taâm
Hoa Kyø laïc quan, nhöng coøn nghi ngÓø
Baéc Haøn baèng loøng ngöng chöÓng trình vuõ khà haït nhaân
(Töø traùi): Thöù TrƶƓƻng NgoaĆÆi Giao Hoa KyĆø Christopher Hill, trƶƓƻng phaùi ƱoaĆøn NhaƤt Kenichiro Sasae, Thöù TrƶƓƻng NgoaĆÆi Giao Trung QuoĆ”c Wu Dawei, Thöù TrƶƓƻng NgoaĆÆi Giao Nam HaĆøn Song Min-soon, trƶƓƻng phaùi ƱoaĆøn BaĆ©c HaĆøn Kim Gye Gwan vaĆø Thöù TrƶƓƻng NgoaĆÆi Giao Nga Alexander Alexeyev, baĆ©t tay nhau sau khi keĆ”t thuùc caùc cuoƤc thaĆ»o luaƤn veĆ vaĆ”n ƱeĆ haĆÆt nhaĆ¢n cuĆ»a BaĆ©c HaĆøn, hoĆ¢m 19 Thaùng ChĆn, 2005. BaĆ©c HaĆøn loan baùo ngƶng chƶƓng trƬnh vuƵ khĆ haĆÆt nhaĆ¢n vaĆø ƱoĆ ng yù tham gia trƓƻ laĆÆi caùc hieƤp öÓùc kieĆ„m soaùt haĆÆt nhaĆ¢n quoĆ”c teĆ”. (HƬnh Ng Han Guan/Pool/Getty Images)
PhaĆ¢n tĆch vaĆø tieĆ”t loƤ töø HaĆø NoƤi:
NguyeĆ£n Khoa ĆieĆ m muoĆ”n laĆøm chuĆ» tòch nöÓùc Phe mieĆ n Nam giaĆønh chöùc toĆ„ng bĆ thƶ WASHINGTON 19-09 (TH).- CuoƤc ƱaĆ”u Ʊaù tranh giaĆønh caùc chöùc vuĆÆ chuĆ» choĆ”t trong ƱaĆ»ng CoƤng SaĆ»n VieƤt Nam Ʊang tieĆ”n haĆønh ngaĆ m trong noƤi boƤ heƤ thoĆ”ng quyeĆ n löïc cuĆ»a cheĆ” ƱoƤ HaĆø NoƤi, maĆø moƤt nhaĆ¢n vaƤt coù nhieĆ u hieĆ„u bieĆ”t veĆ caùc cuoƤc ƱaĆ”u Ʊaù naĆøy tieĆ”t loƤ raĆØng NguyeĆ£n Khoa ĆieĆ m, uĆ»y vieĆ¢n BoƤ ChĆnh Trò, trƶƓƻng Ban Tƶ TƶƓƻng VaĆŖn Hoùa Trung ĆĆ“ng, nhaĆŖm nhe caùi gheĆ” chuĆ» tòch nöÓùc. Trong khi Ʊoù phe mieĆ n Nam qua ƱaĆÆi dieƤn laĆø VoƵ VaĆŖn KieƤt thƬ muoĆ”n ƱeĆ nghò cho NguyeĆ£n Minh TrieĆ”t leĆ¢n naĆ©m
BaƵo Rita Ʊang Ʊe doĆÆa gaĆ¢y ngaƤp luĆÆt trƓƻ laĆÆi NEW ORLEANS, Louisiana - DöÓùi aùp löïc cuĆ»a ToĆ„ng ThoĆ”ng Bush vaĆø caùc vieĆ¢n chöùc cao caĆ”p lieĆ¢n bang, hoĆ¢m Thöù Hai thò trƶƓƻng New Orleans ƱaƵ taĆÆm ngƶng vieƤc mƓƻ laĆÆi vaĆøi khu vöïc cuĆ»a thaĆønh phoĆ” trong vaĆøi ngaĆøy tÓùi bƓƻi vƬ moƤt traƤn baƵo nhieƤt ñÓùi Ʊe doĆÆa moƤt ñÓït luĆÆt loƤi mÓùi. āToĆ¢i quan taĆ¢m veĆ traƤn baƵo naĆøy, hieƤn Ʊang tieĆ”n tÓùi vuĆøng vònh,ā Thò TrƶƓƻng Ray Nagin noùi. LÓøi loan baùo ƱaƵ ñöÓïc Ʊƶa ra sau khi coù nhƶƵng lÓøi caĆ»nh caùo lieĆ¢n tieĆ”p cuĆ»a caùc vieĆ¢n chöùc haĆøng ƱaĆ u cuĆ»a lieĆ¢n bang - keĆ„ caĆ» ToĆ„ng ThoĆ”ng Bush - raĆØng thaĆønh
phoĆ” khoĆ¢ng an toaĆøn. Vò thò trƶƓƻng ƱaƵ baƵi boĆ» quyeĆ”t ñònh maĆ«c duĆø caùc cƶ daĆ¢n ƱaƵ khƓƻi söï trƓƻ veĆ khu daĆ¢n cƶ ƱaĆ u tieĆ¢n ñöÓïc mƓƻ laĆÆi theo keĆ” hoaĆÆch cuĆ»a oĆ¢ng Nagin, Ʊoù laĆø khu Algiers Ćt bò hƶ haĆÆi nhaĆ”t. VieĆ¢n thò trƶƓƻng noùi oĆ¢ng ƱaƵ muoĆ”n mƓƻ laĆÆi vaĆøi khu daĆ¢n cƶ ƱaĆ«c bieƤt cuĆ»a thaĆønh phoĆ” trong tuaĆ n leĆ£ tÓùi ƱeĆ„ baĆ»o ƱaĆ»m vÓùi ngöÓøi daĆ¢n New Orleans raĆØng hoĆÆ ācoù moƤt thaĆønh phoĆ” ƱeĆ„ trƓƻ veĆ .ā OĆng noùi oĆ¢ng ƱaƵ löïa choĆÆn nhƶƵng khu Ćt bò thieƤt haĆÆi nhaĆ”t hoaĆ«c ƱaƵ khoĆ¢ng bò luĆÆt. Nhƶng ābaĆ¢y giÓø hoaĆøn caĆ»nh ƱaƵ thay ƱoĆ„i. Chuùng ta coù moƤt traƤn baƵo khaùc Ʊang tieĆ”n tÓùi,ā
oĆ¢ng noùi. OĆng caĆ»nh caùo raĆØng heƤ thoĆ”ng bĆ“m cuĆ»a thaĆønh phoĆ” vaĆ£n chƶa hoaĆÆt ƱoƤng heĆ”t naĆŖng suaĆ”t vaĆø raĆØng heƤ thoĆ”ng ƱeĆ¢ cuĆ»a thaĆønh phoĆ” vaĆ£n Ɠƻ trong tƬnh traĆÆng raĆ”t yeĆ”u. OĆng thuùc giuĆÆc nhƶƵng ngöÓøi ƱaƵ trƓƻ veĆ khu Algiers haƵy saün saĆøng ƱeĆ„ di taĆ»n vaĆøo ngaĆøy Thöù Tƶ. TraƤn baƵo nhieƤt ñÓùi Rita Ʊang höÓùng tÓùi Florida Keys vaĆø coù theĆ„ trƓƻ thaĆønh cuoĆ ng phong, Ʊi ngang Vònh Mexico vaĆø tÓùi Texas hoaĆ«c Mexico vaĆøo cuoĆ”i tuaĆ n. Nhƶng caùc nhaĆø döï baùo thÓøi tieĆ”t noùi noù cuƵng coù theĆ„ chuyeĆ„n höÓùng veĆ phĆa Louisiana. TieĆ”p trang A6
ĆĆng vieĆ¢n chuĆ» tòch Fed:
Cöùu trÓï Katrina khoâng caà n nhieà u tieà n
TieƔp trang A4
MoƤt ngöÓøi Iraq neùm Ʊaù vaĆøo moƤt chieĆ”c xe taĆŖng Anh Ʊang boĆ”c chaùy trong caùc cuoƤc ƱuĆÆng ƱoƤ Ɠƻ thaĆønh phoĆ” Basra Ɠƻ mieĆ n Nam Iraq hoĆ¢m 19 Thaùng ChĆn, 2005. CaĆ»nh saùt Iraq ƱaƵ baĆ©t giƶƵ hai binh só Anh vaĆø caùc löïc löÓïng Anh ƱaƵ bao vaĆ¢y moƤt traĆÆm caĆ»nh saùt Ɠƻ trung taĆ¢m Basra sau khi caĆ»nh saùt Iraq khoĆ¢ng chòu thaĆ» hai binh só naĆøy. (HƬnh Essam al-Sudani/AFP/ Getty Images)
Cöïu ToĆ„ng ThoĆ”ng Clinton gay gaĆ©t chƦ trĆch chĆnh phuĆ» Bush Cho raĆØng sai laĆ m trong vaĆ”n ƱeĆ Iraq, Katrina, thaĆ¢m thuĆ»ng ngaĆ¢n saùch
Cƶ daĆ¢n New Orleans chƶa ñöÓïc pheùp trƓƻ veĆ
Thò TrƶƓƻng Ray Nagin cuĆ»a New Orleans noùi chuyeƤn taĆÆi moƤt cuoƤc hoĆÆp baùo hoĆ¢m 19 Thaùng ChĆn, 2005, taĆÆi New Orleans, Louisiana. OĆng Nagin loan baùo taĆÆm ngƶng chƶƓng trƬnh hoĆ i cƶ caùc cƶ daĆ¢n New Orleans, vƬ traƤn baƵo Rita coù theĆ„ chuyeĆ„n höÓùng tÓùi vuĆøng Gulf Coast. (HƬnh Justin Sullivan/Getty Images)
WASHINGTON - Cöïu ToĆ„ng ThoĆ”ng Hoa KyĆø Bill Clinton ƱaƵ coù lÓøi chƦ trĆch kòch lieƤt ƱƶƓng kim ToĆ„ng ThoĆ”ng George W. Bush veĆ caùc vaĆ”n ƱeĆ chieĆ”n tranh Iraq, caùch xƶƻ trĆ tröÓùc cĆ“n baƵo Katrina, ƱoĆ ng thÓøi baùo ƱoƤng nguy cĆ“ thaĆ¢m thuĆ»ng naĆ«ng neĆ ngaĆ¢n khoĆ” quoĆ”c gia. TröÓùc ƱeĆ”n nay caùc toĆ„ng thoĆ”ng Hoa KyĆø thöÓøng khoĆ¢ng Ʊƶa ra nhƶƵng lÓøi chƦ trĆch ngöÓøi keĆ” nhieƤm mƬnh, nhƶng nay oĆ¢ng Clinton ƱaƵ buoƤc phaĆ»i
TRUNG QUOĆC
ƱaƵ gƓƻi hai toaùn phoĆ”i hÓïp ƱeĆ„ ƱieĆ u tra nhƶƵng baùo caùo veĆ nhƶƵng vuĆÆ cƶƓƵng baùch phaù thai vaĆø trieƤt saĆ»n Ɠƻ thaĆønh phoĆ” Linyi, theo baùo caùo cuĆ»a TaĆ¢n Hoa XaƵ, cĆ“ quan thoĆ¢ng taĆ”n nhaĆø nöÓùc. āCuoƤc ƱieĆ u tra sĆ“ khƓƻi cho thaĆ”y quaĆ» thaƤt coù caùc haĆønh vi baĆ”t hÓïp phaùp trong chƶƓng trƬnh keĆ” hoaĆÆch hoùa gia ƱƬnh, vi phaĆÆm caùc quyeĆ n hÓïp phaùp vaĆø lÓïi Ćch cuĆ»a ngöÓøi daĆ¢n,ā oĆ¢ng Yu Xuejun noùi. āNhƶƵng ngöÓøi coù traùch
nhieƤm ƱaƵ bò caùch chöùc. VaĆøi ngöÓøi Ʊang bò ƱieĆ u tra, vaĆøi ngöÓøi bò giam giƶƵ.ā TuaĆ n tröÓùc, taĆÆp chĆ Time baùo caùo raĆØng vaĆøo ƱaĆ u naĆŖm nay Ćt nhaĆ”t 7,000 ngöÓøi Ɠƻ SĆ“n ĆoĆ¢ng ƱaƵ bò caùc vieĆ¢n chöùc cƶƓƵng baùch trieƤt saĆ»n döÓùi aùp löïc phaĆ»i giÓùi haĆÆn daĆ¢n soĆ” khoĆ„ng loĆ trong nöÓùc. TÓø taĆÆp chĆ cho bieĆ”t theĆ¢m caùc luaƤt sƶ ƱaƵ caùo buoƤc raĆØng nhieĆ u daĆ¢n laĆøng
TieƔp trang A5
phaù leƤ khi tuyeĆ¢n boĆ” chĆnh phuĆ» Bush ƱaƵ āgaĆ n nhƶ ƱƓn phƶƓng Ʊƶa ra quyeĆ”t ñònh taĆ”n coĆ¢ng Iraq tröÓùc khi coù keĆ”t luaƤn cuĆ»a ƱoaĆøn thanh tra LieĆ¢n HieƤp QuoĆ”c, khoĆ¢ng caĆ n bieĆ”t coù thöïc söï phaĆ»i caĆ”p baùch nhƶ vaƤy hay khoĆ¢ng, vaĆø cuƵng baĆ”t keĆ„ baĆØng chöùng Iraq chöùa chaĆ”p vuƵ khĆ huĆ»y dieƤt quy moĆ¢ā. OĆng Clinton traĆ» lÓøi phoĆ»ng vaĆ”n chƶƓng trƬnh āThÓøi Söï Trong TuaĆ nā cuĆ»a ƱaĆøi ABC TieĆ”p trang A6
ĆoĆÆc Trong SoĆ” NaĆøy
CoĆ¢ng nhaƤn coù cƶƓƵng baùch phaù thai, trieƤt saĆ»n BAĆC KINH (AFP) HoĆ¢m Thöù Hai 19 Thaùng ChĆn, cĆ“ quan keĆ” hoaĆÆch hoùa gia ƱƬnh cuĆ»a Trung QuoĆ”c ƱaƵ thuù nhaƤn raĆØng caùc vieĆ¢n chöùc Ɠƻ tƦnh SĆ“n ĆoĆ¢ng Ɠƻ mieĆ n ĆoĆ¢ng ƱaƵ thöïc hieƤn nhƶƵng vuĆÆ cƶƓƵng baùch phaù thai vaĆø trieƤt saĆ»n. Phaùt ngoĆ¢n vieĆ¢n cuĆ»a UĆy Ban DaĆ¢n SoĆ” vaĆø KeĆ” HoaĆÆch Hoùa Gia ĆƬnh ToaĆøn QuoĆ”c, oĆ¢ng Yu Xuejun, noùi uĆ»y ban vaĆø cĆ“ quan keĆ” hoaĆÆch hoùa gia ƱƬnh Ɠƻ SĆ“n ĆoĆ¢ng
TieƔp trang A6
New Orleans ngöng keÔ hoaïch hoà i cö
TieƔp trang A4
WASHINGTON - Söï thieƤt haĆÆi ƱoĆ”i vÓùi neĆ n kinh teĆ” Hoa KyĆø do baƵo Katrina gaĆ¢y ra coù theĆ„ laĆø khieĆ¢m toĆ”n, nhƶng keĆ” hoaĆÆch vieƤn trÓï phuĆÆc hoĆ i cuĆ»a chĆnh phuĆ» laĆÆi lÓùn quaù, tÓùi möùc khoĆ¢ng caĆ n thieĆ”t, theo oĆ¢ng Glen Hubbard, moƤt ngöÓøi ñöÓïc coi laĆø moƤt trong nhƶƵng öùng vieĆ¢n saùng giaù nhaĆ”t cuĆ»a chöùc chuĆ» tòch QuyƵ Döï TrƶƵ LieĆ¢n Bang sau khi chuĆ» tòch ƱƶƓng kim, Alan Greenspan, maƵn nhieƤm vaĆøo Thaùng GieĆ¢ng naĆŖm 2006. Theo oĆ¢ng Hubbard, vieƤc phaĆ¢n phoĆ”i cöùu trÓï phaĆ»i döïa vaĆøo moƤt keĆ” hoaĆÆch goĆ m 3 nguyeĆ¢n taĆ©c ñöÓïc phaĆ¢n tĆch khaù chi tieĆ”t trong baĆøi
WASHINGTON - ToĆ„ng ThoĆ”ng Bush hoĆ¢m Thöù Hai cho bieĆ”t, vieƤc BaĆ©c HaĆøn cam keĆ”t chaĆ”m döùt caùc chƶƓng trƬnh vuƵ khĆ haĆÆch taĆ¢m laĆø moƤt böÓùc tieĆ”n tĆch cöïc, nhƶng ƱoĆ ng thÓøi oĆ¢ng cuƵng baĆøy toĆ» söï nghi ngÓø vƬ khoĆ¢ng bieĆ”t Pyongyang coù baĆØng loĆøng giƶƵ lÓøi mƬnh ƱaƵ höùa hay khoĆ¢ng. ToĆ„ng ThoĆ”ng Hoa KyĆø cho bieĆ”t, āHoĆÆ coù noùi - veĆ nguyeĆ¢n taĆ©c - hoĆÆ seƵ boĆ» caùc chƶƓng trƬnh vuƵ khĆ. VaĆø ƱieĆ u maĆø chuùng ta noùi laĆø, āToĆ”t. MoƤt böÓùc tieĆ”n toĆ”tā. Nhƶng giÓø ƱaĆ¢y phaĆ»i theo doƵi ƱeĆ„ xaùc nhaƤn coù xaĆ»y ra Ʊuùng nhƶ vaƤy hay khoĆ¢ng.ā OĆng Bush neĆ¢u thaĆ©c maĆ©c, ālieƤu trong tƶƓng lai taĆ”t caĆ» ƱeĆ u gaĆ©n boù vÓùi baĆ»n thoĆ»a hieƤp naĆøy hay khoĆ¢ng.ā BaĆ©c HaĆøn hoĆ¢m Thöù Hai ƱaƵ ƱoĆ ng yù ngƶng xaĆ¢y döïng vuƵ khĆ nguyeĆ¢n tƶƻ, vaĆø cho pheùp quoĆ”c teĆ” ƱeĆ”n kieĆ„m soaùt. ĆoĆ„i laĆÆi, quoĆ”c gia coƤng saĆ»n naĆøy seƵ nhaƤn ñöÓïc vieƤn trÓï kinh teĆ” vaĆø nhƶƵng cam keĆ”t veĆ an ninh. BaĆ»n thoĆ»a hieƤp ñöÓïc coĆ¢ng boĆ” hoĆ¢m Thöù Hai laĆø keĆ”t quaĆ» cuĆ»a 2 naĆŖm thƶƓng thuyeĆ”t giƶƵa BaĆ©c HaĆøn, Hoa KyĆø vaĆø 4 quoĆ”c gia khaùc - bao goĆ m Trung QuoĆ”c, Nga, NhaƤt BaĆ»n, vaĆø Nam HaĆøn. ToĆ„ng ThoĆ”ng Bush cho raĆØng ƱaĆ¢y laĆø moƤt coĆ¢ng thöùc āmaĆø taĆ”t caĆ» chuùng ta ƱeĆ u hy voĆÆng seƵ coù hieƤu quaĆ».ā Tuy nhieĆ¢n, oĆ¢ng cuƵng baĆøy toĆ» söï deĆø daĆ«t
Thuû töÓùng Thaùi thaêm Washington
ToĆ„ng ThoĆ”ng Hoa KyĆø George W. Bush (phaĆ»i) baĆ©t tay vÓùi ThuĆ» TöÓùng Thaksin Shinawatra cuĆ»a Thaùi Lan trong moƤt cuoƤc hoĆÆp taĆÆi ToĆøa BaĆÆch OĆc hoĆ¢m 19 Thaùng ChĆn, 2005. Hai nhaĆø laƵnh ƱaĆÆo ƱaƵ thaĆ»o luaƤn veĆ caùc quan heƤ song phƶƓng vaĆø cuoƤc chieĆ”n choĆ”ng khuĆ»ng boĆ”. (HƬnh Mark Wilson/Getty Images)
(A7) VieƤt Nam: Khi ngöÓøi maĆ£u trƓƻ thaĆønh gaùi bao cuĆ»a caùc ƱaĆÆi gia; VieƤt Nam mieĆ£n thò thöïc cho du khaùch ngoaĆÆi quoĆ”c lƶu truù 15 ngaĆøy taĆÆi ƱaĆ»o Phuù QuoĆ”c. (A11) NhaĆ©n tin cho naĆÆn nhaĆ¢n baƵo Katrina. (A13) DieĆ£n ĆaĆøn: ChieĆ¢u baĆøi ƱoaĆøn keĆ”t (LeĆ¢ Duy NhaĆ¢n - NgaĆøy Nay Houston); VaĆøi yù nghó khi ƱoĆÆc hoĆ i kyù khoĆ¢ng teĆ¢n cuĆ»a Lyù QuĆ Chung (T. VaĆ”n). (A6) TheĆ„ Thao: HƬnh aĆ»nh theĆ„ thao cuoĆ”i tuaĆ n. (B1) Ćòa PhƶƓng: LeĆ£ phaùt giaĆ»i thƶƓƻng thi veƵ thieĆ”u nhi Trung Thu (NguyeĆ£n NgoĆÆc ChaĆ”n); Trung Thu taĆÆi Little Saigon (NguyeĆ¢n Huy); TöÓøng thuaƤt cuoƤc hoĆÆp baùo cuĆ»a ca só NguyeĆ¢n Khang vaĆø DieĆ£m LieĆ¢n taĆÆi phoĆøng sinh hoaĆÆt nhaƤt baùo NgöÓøi VieƤt. (B3): BaĆøi döï thi giaĆ»i thƶƓƻng ā30 NaĆŖm Tò NaĆÆnā. (B6) Ca NhaĆÆc ĆieƤn AĆnh: āThe Simpsonsā leo daĆ n leĆ¢n haĆøng kyĆ» luĆÆc. (B7) ĆÓøi SoĆ”ng: ThaĆ©ng traƤn trong vieƤc baĆ»o con giuùp vieƤc nhaĆø (YeĆ”n TuyeĆ”t); BƬnh thaĆ»n vÓùi beƤnh nan y (ChaĆ¢n HuyeĆ n); NhƶƵng loaĆÆi thöïc phaĆ„m neĆ¢n aĆŖn trong moƤt tuaĆ n (Oanh ThĆ“). (C1) ĆaĆ”t NöÓùc vaĆø Con NgöÓøi: Röøng Thu Bishop (NguyeĆ£n HoĆøa). (C2) Rao VaĆ«t: ThoĆ¢ng tin thƶƓng maĆÆi, mua baùn, quaĆ»ng caùo.