NOMMER 25

juni 2016

LIFE SCIENCES

SUCCESVERHAAL VAN HET NOORDEN

I.TURN.IT

EEN UIT DE HAND GELOPEN SCHOOLPROJECT

ECOLORO

DOOR WATER VERBONDEN

COLUMN

Een mijlpaal! Het laatste half jaar zijn er meerdere berichten in de pers verschenen over de wijzigingen van het aandeelhouderschap van de NOM. Tijdens de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering is naast de vaststelling van de jaarstukken ook een definitieve klap gegeven op de gewijzigde verhoudingen. Daarmee zijn de drie noordelijke provincies nu ook gezamenlijk voor 50% aandeelhouder van de NOM. Zoals waarschijnlijk bekend zijn we blij met de vergrote betrokkenheid van de provincies bij de NOM; zij zullen de NOM nu ook echt gaan zien als ‘onze club’.

Een ‘club’ die midden in het economisch hart van Noord-Nederland staat. Deze NOMMER staat weer bol van de voorbeelden. En ook onze jaarcijfers laten dat zien. Op de KPI’s die wij afspreken met onze aandeelhouders scoren we goed. Vanzelfsprekend gaat het niet om de KPI’s als zodanig, maar om de impact daarvan in NoordNederland. Wie anders dan ondernemers zelf kunnen dat het beste uitleggen. Dat doen ze dan ook in deze NOMMER.

Ondertussen is er door de aandeelhouders een evaluatie uitgevoerd naar het functioneren van de NOM en haar zusterorganisaties, BOM, IQ, LIOF en Oost NV. De uitkomsten daarvan bevestigen dat de regionale ontwikkelingsmaatschappijen (ROMs) een wezenlijke rol vervullen in het regionaal economisch beleid als verbindingsschakel tussen kennis, overheid en bedrijven en in het bijzonder het MKB. Zo financieren de ROMs gezamenlijk meer dan 50% van alle innovatieve starters in Nederland, wordt Business Development door de ROMs gezien als belangrijk structuurversterkend werk in de regio en draagt Foreign Direct Investment (acquisitie) in hoge mate bij aan de

Siem Jansen

vestiging van bedrijven in de regio.

jansen@nom.nl

Kortom, we staan er goed voor en werken aan beter.

@siem_nom

•

JUNI 2016

In deze

8

NOMBASSADEUR I.TURN.IT MAAKT IT ZICHTBAAR VOOR JONGEREN

DE CIJFERS OVER 2015

23 en verder...

2 De club van Siem 5 EColoRO verrijkt de watertechnologiesector 12 NOMplus Live gunt ondernemers het beste 15 U vraagt wij antwoorden 16 De drijfveren van EEQO 18 De structuur voor Life Sciences is optimaal 22 NOM werkt mee aan Fieldlab Smart Base 26 Call Mimmy zet de autowereld op zijn kop 28 Financiële belangen 30 Zorg voor vitale medewerkers 34 Ja dit-WERKT.nl 36 TourExpert start up 41 Vrijenban zet door 42 NOM kijkt om naar Drenth Holland 44 Wij zoeken bloggers 46 De dubbelrol van de voordracht-commissaris 48 Masterclass Bedrijfsoverdracht 50 Spotlicht op Anker Stuy 52 Ai realiteit?

54 Jellow is vernieuwend

38

DE VIRTUAL REALITY VAN ROSF

DIT IS FLINC

33

INVESTEREN IN ONTWIKKELING

NOMMER is een magazine van N.V. NOM en speciaal bedoeld voor relaties en iedereen die geïnteresseerd is in de activiteiten van de investerings- en ontwikkelingsmaatschappij voor het Noorden. NOMMER is open, toekomst- en resultaatgericht en beschrijft de economische ontwikkelingen, de ondernemingsgeest, en het leven en werken in Groningen, Friesland en Drenthe.

We wensen iedereen een fijne vakantie ...

Verspreiding: gratis onder alle relaties van N.V. NOM. Redactie: Communicatie N.V. NOM, Manisch Creatief.

... en met deze apps moet dat lukken!

HERE Maps

Eindredactie: Annemarie Atema, atema@nom.nl.

Overal ter wereld (offline) navigeren. HERE Maps is een Idee, art direction en realisatie: Manisch Creatief.

gratis navigatie app met gedetailleerde kaarten van alle continenten. De app werkt snel en de navigatie ziet er

Tekstbijdragen: Annemarie Atema, Amber Boomsma,

overzichtelijk uit. Het grote voordeel van deze app is dat

Menno Bakker, Manisch Creatief, Jarno Duursma, Hans

de kaarten van (vrijwel) alle landen gedownload kunnen

van Eerden, Folkert van der Glas, Arjen Hoekstra, Loek

worden, zodat ook zonder internetverbinding kan worden

Mulder, Rudy Noordenbos en Jean-Paul Taffijn.

genavigeerd. Dit voorkomt torenhoge kosten tijdens uw vakantie.

Fotografie: Reyer Boxem (cover), Gea Schenk, HG Media,

Google Translate (offline)

Manisch Creatief, Peter Tahl en NOM-stock.

Ter plekke offline vertalen. Uiteraard kent iedereen de online 4

Drukwerk: Wm Veenstra.

vertaaldienst Google Translate. Het is nu ook mogelijk om talen op te slaan, zodat u deze offline kunt gebruiken. Ideaal

Oplage: papier 3.600, digitaal 506.

voor op vakantie.

Rechten: Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen,

VakantieBieb

vermenigvuldigd of geproduceerd zonder schriftelijke

Gratis boeken voor jong en oud. Geen boeken meezeulen

toestemming van de N.V. NOM of andere auteursrecht-

op vakantie en de e-books uit de VakantieBieb zijn nog

hebbenden. Alle gegevens zijn onder voorbehoud, en er

gratis ook. Een leuk initiatief van de bibliotheek. Ze bieden

kunnen geen rechten aan worden ontleend.

verschillende goede titels met een gevarieerd aanbod.

NOMMER is een uitgave van N.V. NOM, Investerings-

Zeker op Reis

en Ontwikkelingsmaatschappij voor Noord-Nederland.

Altijd de belangrijkste gegevens op zak. Deze app zit een-

Paterswoldseweg 810, Groningen.

voudig in elkaar en doet wat hij moet doen. U vindt info over

Telefoon (050) 521 44 44, www.nom.nl.

noodnummers, medicatie- en vaccinatieoverzicht, landeninformatie en praktische tips. Altijd handig wanneer er geen

Cover: Nommers Reinder de Jong, Alex Berhitu, Klaas

internet beschikbaar is.

Kooistra, Evelien Walstra (gemeente Leeuwarden), Eric van Sonsbeek (EColoRo) en Diederik Jongema (Doefonds

Tripadvisor

Fryslân) zijn niet bang voor een beetje water.

Voor reizigers, door reizigers. Bij de meeste mensen bekend, maar deze app mag zeker niet in dit lijstje ontbreken.

De NOMMER is gedrukt op houtvrij offset, FSC Mix

Tripadvisor leeft als het ware van reizigersbeoordelingen, dit

Credit gecertificeerd. De gebruikte

maakt de informatie waardevol. Daarom ook het advies om

biofolie is biologisch afbreekbaar

vóór het boeken van een overnachting altijd Tripadvisor te

en composteerbaar.

checken.

Juni 2016

Bron: Typhone.nl •

JUNI 2016

Het kan snel gaan. Nog niet zo heel lang geleden was chemisch technoloog Eric van Sonsbeek zzp’er en werkte hij vanuit huis in het Zeeuwse Hulst. Eind 2013 richtte hij samen met zijn zakenpartner Berry Degens EColoRO op. Sinds vorig jaar is het bedrijf gevestigd op de WaterCampus Leeuwarden en telt het negen medewerkers.

Dat is mooi, want EColoRO is een verrijking voor de watertechnologiesector. Het jonge bedrijf heeft een technologie ontwikkeld die zowel het watertekort als de watervervuiling in de textielindustrie kan aanpakken.

De mooie stappen van

EColoRO 5

Elektrocoagulatie In de textielindustrie worden grote hoeveelheden water

behoort dat voorgoed tot het verleden. Centraal in de

verbruikt. Tot voor kort ontbrak de technologie om de

technologie staat elektrocoagulatie. Hiermee is het moge-

kleurbaden en het spoelwater te hergebruiken. En dus

lijk 93 tot 96 procent van de pigmenten/kleurstoffen uit

werd het zwaar vervuilde water vaak gedumpt, met alle

het afvalwater te halen. Vervolgens wordt het water met

milieugevolgen van dien. Maar als het aan EColoRO ligt,

behulp van membranen volledig zuiver gemaakt.

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

De hoofdrolspelers in dit verhaal: ... trof Reinder de Jong, Project Manager Foreign Direct Investment NOM, die direct begreep dat er behoeft was aan meer ...

Eric van Sonsbeek, ondernemer en eigenaar van EColoRO (biedt oplossingen voor de watervervuiling in de textielindustrie), zocht naar groeifinanciering ...

... en Alex Berhitu, Manager Business Development van de NOM en de Water Alliance, erbij betrok ...

6

Horizon 2020-programma

sche vestigingslocatie. Samen met Alex Berhitu, Manager

Inmiddels zijn al goede resultaten geboekt in Turkije, een

Business Development van de NOM en de Water Alliance,

land met veel textielfabrieken en een groot watertekort. En

is vervolgens een proces in gang gezet om EColoRO zo opti-

alles wijst erop dat er snel meer successen zullen volgen.

maal mogelijk te faciliteren. Zo hebben wij de onderneming

Dat is ook in Brussel niet onopgemerkt gebleven. Zo kreeg

in contact gebracht met potentiële financiers, waaronder

EColoRO tot de eigen verrassing het verzoek om samen

Doefonds Fryslân. Daarnaast hebben wij Eric gevraagd om

met zes partners voor 3,7 miljoen euro een Europees proef-

na te denken over WaterCampus Leeuwarden, een locatie

project op te zetten, gefinancierd uit het Europese Horizon

die naar ons idee voor EColoRO van grote toegevoegde

2020-programma.

waarde kan zijn. En niet onbelangrijk: om het businessplan en de financieringsstrategie echt scherp te krijgen is een

Financieringsvraag

afspraak geregeld met Flinc.’

Geld uit Europa was er uiteraard niet meteen. Toch moest er door het bedrijf de nodige euro’s worden besteed. Niet in de laatste plaats door de mogelijke orders uit Turkije. Anders gezegd: EColoRO had financiering nodig. Vandaar dat ondersteuning werd gevraagd door de NOM. Wat is er sindsdien gebeurd? Welke stappen werden doorlopen? Welke partijen waren er bij betrokken? En ook: hoe is EColoRO eigenlijk in Leeuwarden terechtgekomen?

NOM FDI en BD over de werving

HET WATERTECHNOLOGIECLUSTER BIEDT EEN VEELBELOVEND BEDRIJF ALS ECOLORO ENORM VEEL KANSEN. DENK AAN UITSTEKENDE ONDERZOEKSFACILITEITEN, DEMOSITES EN DE AANWEZIGHEID VAN KENNISINSTITUUT WETSUS

‘EColoRO had zicht op een aantal flinke orders in Turkije en was in eerste instantie op zoek naar mogelijkheden voor

Flinc over het businessplan

groeifinanciering’, vertelt Reinder de Jong, Project Manager

‘Het was ons direct duidelijk dat EColoRO beschikt over een

Foreign Direct Investment van de NOM. ‘Maar ook was er

innovatief en kansrijk product’, onderstreept Klaas Kooi-

voor de uitbouw van het bedrijf behoefte aan een strategi-

stra, tegenwoordig Investment Manager Aanjaagfonds bij •

JUNI 2016

... net als Klaas Kooistra (toen nog) Project Manager bij Flinc om het bussinessplan bij te punten ...

... net als Doefonds Frŷslan in de persoon van Investment Manager Diederik Jongema. Financiering geregeld.

Door samen slim op te trekken krijgt EColoRO nog meer ruimte om marktkansen goed te benutten.

... Evelien Walstra, Senior Business Account Manager op de afdeling Economische Zaken Leeuwarden, de hoofdstad van watertechnologie, was onder de indruk ...

de NOM, maar destijds actief als Project Manager bij Flinc.

lovend bedrijf als EColoRO immers enorm veel kansen.

‘Toch kun je op financiers maar één keer een eerste indruk

Denk aan uitstekende onderzoeksfaciliteiten, demosites

maken. Om niets aan het toeval over te laten is Flinc bijna

en de aanwezigheid van kennisinstituut Wetsus. Niet veel

een half jaar intensief bezig geweest met het aanscherpen

later heb ik hem kennis laten maken met de dynamiek en

van het businessplan en de financieringsstrategie. Zodat

de energie van de stad en natuurlijk met WaterCampus

ze goed aansloten op de wensen en verwachtingen van

Leeuwarden. Met resultaat! Want inmiddels is EColoRo

potentiële financiers. Pas nadat wij en EColoRO 100%

op WaterCampus Leeuwarden gevestigd. In Johannes de

tevreden waren zijn de plannen voorgelegd aan de NOM,

Doper Business Centre om precies te zijn; dé hotspot voor

Doefonds Fryslân en de gemeente Leeuwarden. Waarom de

watertechnologiebedrijven.’

gemeente Leeuwarden? Omdat we wisten dat de gemeente als geen ander in staat is om interessante bedrijven in de

Doefonds Fryslân over de financiering

watertechnologiesector te enthousiasmeren over Leeuwarden

‘Door NOM FDI, NOM BD en Flinc werd ik geattendeerd

als best mogelijke vestigingslocatie. Maar ook omdat we al

op EColoRO’, blikt Diederik Jongema terug. De Investment

jaren heel goed met de gemeente samenwerken.’

Manager van Doefonds Fryslân was dusdanig enthousiast over het vernieuwende karakter van de technologie dat hij

Gemeente Leeuwarden over de vestigingslocatie

besloot het bedrijf een financiering te verstrekken. ‘ECo-

Evelien Walstra is Senior Business Account Manager op de

loRO past in alles binnen de criteria van het fonds. Het is

afdeling Economische Zaken van de gemeente Leeuwarden.

hoog innovatief, de markt adopteerde het al en het biedt

Eén van haar taken is het aantrekken en stimuleren van

bovendien werkgelegenheid en economische groei voor de

bedrijvigheid in de stad. ‘Vorig jaar werd ik tijdens het

regio. Door samen met de NOM en de gemeente Leeuwarden

Midzomerfeest van de NOM door Klaas Kooistra voorge-

op te trekken geven wij EColoRO nog meer ruimte om

steld aan Eric van Sonsbeek’, vertelt ze. ‘Ik was onder de

marktkansen goed te benutten. In financiële zin, maar ook

indruk van zijn verhaal en de plannen van EColoRO. Hij

door het bedrijf te laten profiteren van ons gezamenlijk

vertelde echter ook dat het bedrijf zich wellicht in een

netwerk.’

andere plaats wilde vestigen. Dat kan toch niet waar zijn, dacht ik. Het watertechnologiecluster biedt een veelbe• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

WWW.ECOLORO.NL

7

NOMbassadeur NOMbassadeurs VINCENT VEENBRINK | I.Turn.IT

I.Turn.IT laat jongeren ‘Onze mooiste momenten? Nou, bijvoor8

beeld dat we tijdens de Holland Web Week in twee dagen tijd 300 kinderen in een festivaltent hadden en zagen hoe gemakkelijk die met IT technologie aan de slag gingen en dat we mensen van overheden en bedrijfsleven dansend die tent uit zagen komen. Dat we meededen aan Eurosonic Noorderslag en dat Spike, de oude zanger van Direct, hier was met zijn band The Deaf om drie nummers op te nemen in virtual reality. Voor jonge mensen wordt het zo heel zichtbaar wat je met IT

Aan het woord is Vincent Veenbrink, nog maar kort onder-

en technologie kan, wat het is en waar het

een initiatief om kinderen en jongeren al vroeg kennis te

nemer en samen met Robert Adema oprichter van I.Turn.IT, laten maken met IT. Rutger van Zuidam, Business Develop-

in voorkomt. Dat IT niet alleen over pro-

ment Manager van de NOM, is het met Vincent eens. Hij

grammeren en coderen gaat. En precies

vindt dat eigenlijk iedereen in Noord-Nederland naar het

dat moet bij ons allemaal tussen de oren.’

voor Vincent als de nieuwe NOMbassadeur.

verhaal van I.Turn.IT moet luisteren. Vandaar zijn keuze

•

JUNI 2016

De NOM investeert in de ontwikkeling van het Noorden. Als we dat goed doen levert dat NOMbassadeurs op.

Mensen die, enthousiast geworden door de samenwerking met de NOM, hun kennis en ervaring weer delen met anderen. Zo zijn ze niet alleen ambassadeurs van de NOM maar ook ambassadeurs voor het Noorden.

rond en geeft instructies. De begeleiders van school kijken geïnteresseerd en misschien zelfs een tikkeltje jaloers mee op de schermen. ‘Meneer, is dat een echte drone?’

Een van de kinderen wijst naar het kleine vliegtuigje dat voor het raam staat opgesteld. Nee, deze kinderen vinden het niet erg om zo naar school te gaan.

Frisse blik

IT beleven

Een verdieping lager vertelt Vincent Veenbrink hoe het allemaal zo is gekomen. Dat I.Turn.IT eigenlijk het resultaat is van een uit de hand gelopen schoolproject.

Dat hij en Robert meededen aan een bootcamp georganiseerd door Samenwerking Noord (de IT netwerkorganisatie in Noord-Nederland), waarin gezocht werd naar frisse ideeën van studenten om de schaarste van goed geschoold ict personeel op te lossen. Voor Vincent en Robert een ervaring die indruk maakte. Want ze kwamen terecht in een wereld van mannen van middelbare leeftijd, in strakke pakken, waar heel veel rapporten werden geschreven, maar waar eigenlijk niet voldoende werd nagedacht over de interesses en beleefwereld van jonge mensen.’ Best bijzonder, vonden ze, want als je jonge mensen wilt enhousiasmeren zul je natuurlijk activiteiten en evenementen moeten organiseren die daarop aansluiten.

De frisse blik wekte belangstelling. Waarop aan Vincent en Robert werd gevraagd deze voor de korte en lange termijn wat verder uit te werken. Dat viel ook goed. Waarop de twee mannen besloten deze maatschappelijke uitdaging dan zelf maar aan te gaan. ‘In juli 2014 schreven we I.Turn.IT in bij de Kamer van Koophandel. In november tekenden we onze eerste samenwerkingsovereenkomsten met Gasunie, Duo, RDW en KPN consulting. Toen hadden

Vincent Veenbrink en NOMMER Rutger van Zuidam beleven zelf ook veel plezier aan IT.

we de eerste financiële middelen om het een en ander op poten te zetten. Onze nieuwe partners introduceerden ons bij andere partijen. Zo ging het balletje rollen.’

Op A-locatie in stad

Voorbereiden

Het is nog vroeg op zomaar een doordeweekse dag. Toch

‘IT en technologie hebben impact op alle lagen in onze

wordt er al hard gewerkt in de hotspot van I.Turn.IT in

samenleving. Wil je regionaal, landelijk en internatio-

de Oosterstraat in Groningen. De ruimte is uitbundig

naal mee blijven komen, dan zul je de next generation

ingericht. Met aan weerszijden felgekleurde wanden en

daarop moeten voorbereiden.’ Vincent is stellig in zijn

in een decor van zitzakken zit een schoolklas geconcen-

overtuiging dat er werkgelegenheid genoeg is in Noord

treerd te werken. Er worden websites gebouwd vandaag.

Nederland, alleen nog niet altijd zichtbaar. En al hele-

Ian Scharroo, student muziek aan Noorderpoort, loopt

maal niet bij de jeugd. I.Turn.IT richt zich op jongeren

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

9

WWW.ITURNIT.COM

10

•

JUNI 2016

van 8 tot 18 jaar en wil zich positioneren als dé orga-

maken krijgen. Het onderwijs moet daar rigoureus op

nisatie die kan helpen om ze goed op te leiden én ze in

worden aangepast, maar heeft tijd nodig en kan alle

het Noorden een goed vestigingsklimaat te bieden. In

hulp gebruiken van partijen die daarop een visie hebben.

de kern bestaat de organisatie uit drie onderdelen. Bij

I.Turn.IT is zo’n partij.’

Universe.IT worden lesprogramma’s voor basisscholen en

De samenwerking met de NOM kwam organisch tot

middelbare scholen ontwikkeld. Er wordt niet alleen aan-

stand. Draaide het aanvankelijk vooral om de introductie

dacht besteed aan programmeren en coderen, maar ook

bij bedrijven, intussen is het tijd voor een volgende stap,

robotica, virtual reality, muziek programmeren, internet-

vindt Vincent. ‘Uitbreiding naar Friesland en Drenthe

veiligheid, how to google en mediawijsheid komen aan

betekent dat de organisatie anders ingericht en bestuurd

bod. Scholen uit Groningen en omstreken hebben al van

moet worden en er een financieringsbehoefte ontstaat.

dit aanbod gebruikgemaakt, 351 jongeren, 16 klassen en

En die gaat ook over verdienmodellen en waardepropo-

7 scholen geeft de teller op de website op dit moment aan.

sitie. Hoe kunnen we dat het beste doen? Ook daarbij

Via IT-Garden wordt IT zichtbaar gemaakt op mode-,

kunnen we de hulp van de NOM goed gebruiken.’

muziek- en sportevenementen. Plekken die aansluiten

Rutger vindt het vanzelfsprekend dat de NOM daarbij

op de beleefwereld van jongeren. Op het cv van I.Turn.IT

wil helpen.

staan al Eurosonic Noorderslag en Holland Web Week (!) en er hebben verschillende hackatons en CoderDojo’s

Teamwork

plaatsgevonden. Vincent: ‘In marketinguitingen zie je

Het ondernemerschap is voor de inmiddels twee oud-

vaak een plaatje van nerdy guys tussen serverkasten.

studenten nogal abrupt begonnen. ‘In het begin moesten

Maar niet zichtbaar is dat de Afrojack’s en dj Tiesto’s van

Robert en ik enorm aanpoten’, lacht Vincent. ‘Zat ik

deze wereld IT nodig hebben voor hun optreden.’ Via

‘s morgens in een projectgroep op school en ‘s middags

IT-Lab wordt voortdurend de koers van de organisatie

bij ING of Gasunie te praten over hoe we deze uitdaging

bijgesteld. Dat gebeurt door input en data te verzamelen

aan wilden gaan en of ze daarbij wilden helpen. Alsof

bij jeugd, kennisinstellingen, overheden en bedrijven.

je van niks naar de eredivisie gaat. Daar heb je hulp bij nodig. In de sport is het heel normaal dat je een team

11

om je heen verzamelt om je doel te bereiken. Gek genoeg is dat als startup helemaal niet zo vanzelfsprekend. Het

OP HET GEBIED VAN IT KOMT ER VERSCHRIKKELIJK VEEL OP ONS AF. HET ONDERWIJS MOET DAAR RIGOUREUS OP WORDEN AANGEPAST EN KAN ALLE HULP GEBRUIKEN VAN PARTIJEN MET EEN VISIE.

is ons doel met I.Turn.IT dé partij in Noord-Nederland te worden op het gebied van IT in onderwijs, onderzoek en arbeidsmarkt. Ik ben hartstikke trots op hoe het nu gaat.

En dan ben ik nu ook nog NOMbassadeur! Robert en ik zijn nuchtere mensen, maar we hebben in korte tijd toch al wat moois neergezet.’

Daar is Rutger het mee eens. ‘Als je hier rondloopt zie je hoe jongeren op een leuke manier bezig zijn. De fun van apekooi met de concentratie die hoort bij een normaal kennisontwikkelingsproces. Er is interactie en er is een

Visie

goede sfeer.’ Als business development manager ziet hij

Op zoek naar én nieuwe partners én meer exposure in

interessante perspectieven. ‘Als je dit ook voor het mbo,

Noord-Nederland werd ook de NOM benaderd. Rutger

hbo en misschien zelfs wel het post hbo kunt doen, en je

van Zuidam, Business Development Manager NOM,

werkt met het bedrijfsleven samen, dan kan je nog beter

vond I.Turn.IT meteen een topidee. ‘Als NOM bieden we

voldoen aan de enorme vraag naar IT minded mensen in

waar mogelijk hulp om het ecosysteem in het Noorden

het Noorden.’

te versterken en waar nodig te versnellen en verbinden’, vertelt hij. ‘Op het gebied van IT, virtual reality, het

Beleef I.Turn.IT ook en kijk naar de filmpjes op:

internet of everything, artificial intelligence, big data

http://iturnit.com/category/media

en blockchain komt er verschrikkelijk veel op ons af.

Ontwikkelingen waar veel mensen vroeg of laat mee te

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

Rutger van Zuidam Business Development Manager T (06) 482 783 85 • E vanzuidam@nom.nl

@rutgervz

Gunfactor

NOMplus Live bij Simplicate

belangrijker dan professionele competenties

‘waarom’ centraal te stellen. ‘Wat zijn je drijfveren? Als ik iemand tegenkom en vraag ‘wat doe je?’ en diegene zegt ‘ik ben advocaat’ denk ik: boeiend! Het gaat erom dat je een beleving creëert. Waarom ben je advocaat? Dat is veel interessanter.’

Als je dit verhaal helder hebt, is het tijd voor de volgende

Ondernemers kunnen zich vooral onderscheiden op

12

stap: zorgen dat je de gunfactor krijgt. Volgens Beijering

persoonlijk vlak. Dit was de belangrijkste boodschap

heb je bij ieder contact een emotionele bankrekening:

van coach Gertien Beijering tijdens deze NOMplus

een lead voor een klant, dan is dat een plusje. Maar zeg je

‘Het gaat om plussen en minnen. Regel je bijvoorbeeld een keer last-minute een afspraak af, dan is dat een min-

Live. ‘Je doel is om meerwaarde te creëren en dat

netje.’ Uiteindelijk is het zaak te zorgen dat de plusjes de overhand krijgen en een klant echt zoiets heeft van hé,

gaat het beste door te laten zien wie je echt bent. Je

die is okee.

professionele competenties zijn belangrijk, maar die

Gunfactor in de praktijk

hebben je concurrenten ook.’

Dan naar Simplicate. Oprichter Peter Hager liet, na afloop van de sessie door Beijering, even zien hoe het moet.

NOMplus Live is de opvolger van NOM on Tour en draait

Nadat hij vol trots over z’n bedrijf vertelde, benutte hij

volledig om kennis delen. Deze NOMplus Live vond

de gelegenheid direct om een toevallig aanwezige goede

plaats bij het Groningse softwarebedrijf Simplicate, en

klant én ambassadeur van Simplicate in het zonnetje te

stond helemaal in het teken van de gunfactor. Je kan

zetten door hem en plein publiek een kleinigheidje te

namelijk een fantastisch product hebben, als je je niet op

overhandigen. ‘Dit lijkt gescript maar is het echt niet!’,

een positieve manier weet te onderscheiden sta je al met

voegde hij er aan toe. ‘Onze klanten zijn enorm belangrijk

1-0 achter. Iets wat ze bij Simplicate heel goed doorheb-

voor ons. Zonder hen zouden we nooit zover gekomen

ben, maar daarover later meer.

zijn.’

‘Waarom’ moet centraal

De geste van Hager leverde spontaan applaus op en paste

Gertien Beijering, die een achtergrond heeft in de psycho-

perfect bij het betoog van Beijering. Ondernemers vonden

logie, nam de ruim veertig toegestroomde ondernemers

het een geslaagde middag. ‘De hele bijeenkomst stond in

mee naar haar wereld. ‘Het is belangrijk dat mensen je

het teken van wat mensen van zichzelf laten zien,’ zei Klaas

wat gunnen en het gaat dus om jezelf, om wie jij echt

de Winter van De Winter Organisatieadvies. ‘Als ik praat

bent. En net als in de liefde is zakendoen geven en

over mijn werk, gaat het beter wanneer ik dit vanuit mijn

nemen.’ Maar voordat het zover is moet je zorgen dat je

passie doe dus dat klopt wel.’ Mariët Trefi van Mate Masie

bij iemand op het netvlies komt. En dat doe je door het

Catering is vooral blij dat de NOM zo’n laagdrempelig

•

JUNI 2016

NOMplus is er voor en door ondernemers. Om elkaar te inspireren, kennis te delen, van elkaar te leren. Deel ook mee. Hoe? Stuur een mail naar communicatie@nom.nl.

Expert opinions

Infographics

Video’s

Tips & Tricks

podium biedt: ‘Ik vind het mooi dat ik de kans krijg om zo’n middag bij te wonen en om een kijkje in de keuken te krijgen bij een bedrijf als Simplicate. Bovendien is het leerzaam om weer even met de neus op de feiten te worden

Simplicate is opgericht door Gerard Loode en Peter Hager en

gedrukt: als ondernemer ben je toch vooral bezig met op-

biedt een all-round CRM-oplossing voor bedrijven. De online

drachten binnenhalen en verlies je de gunfactor wel eens

software is ontwikkeld vanuit de gebruiker in plaats vanuit de

uit het oog.’

techniek en het design en de gebruiksvriendelijkheid van de software staan hierbij voorop. Dit betekent dat gebruikers niet

+

+

Na afloop was er nog een borrel en werden er links en

eerst een training hoeven te volgen voor ze met Simplicate aan

rechts kaartjes uitgewisseld, complimenten uitgedeeld en

de slag kunnen en dat het programma gemakkelijk en snel kan

oprechte interesse getoond. Want met de gunfactor kan je

worden ingepast, zonder tussenkomst van consultants. Sinds

niet snel genoeg beginnen, moeten de ondernemers gedacht

eind vorig jaar participeert de NOM in Simplicate, dat met het

hebben.

groeikapitaal hoopt de grens over te steken!

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

Winkel én webshop hebben de toekomst, klant staat centraal

V&D heeft zijn deuren pas net definitief gesloten of de warenhuisketen komt alweer terug. Niet

NOMplus Live bij Smit Kwekerijen

in de winkelstraat, maar online, zo werd net bekend1. Drie ondernemers hebben de merknaam gekocht en zien kansen voor een winstgevende webwinkel met vertrouwde acties als het V&D Prijzencircus. Toeval of niet, maar het nieuws sloot naadloos aan bij de tweede NOMplus Live die helemaal in het teken stond van het nieuwe winkelen.

Zo’n 35 noordelijke ondernemers, waaronder de biograaf

250.000 verschillende producten verkopen. Het bedrijf is

van V&D, Philippe Hondelink, waren naar de kassen van

winstgevend en groeit jaarlijks 50 tot 75 procent. Volgens

gastheer Smit Kwekerijen in Sappemeer gekomen, waar

Derksen is de manier waarop we shoppen enorm veran-

Benjamin Derksen van webwinkel Experty3 een kijkje gaf

derd: ‘de nieuwe consument wil overal en altijd kunnen

in zijn keuken. Experty heeft zo’n 350 webwinkels waar ze

winkelen, hij wil persoonlijke aandacht en beleving staat

2

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

+ 13

drongen, vertellen ze aan NU.nl5: We zijn vol plannen om V&D weer een sterk en gezond merk van alle Nederlandse consumenten te maken. In eerste instantie online, maar op termijn wellicht ook weer in het straatbeeld.’ Of dit lukt is de vraag, maar als ze, in de woorden van Derksen, ‘de klant centraal stellen’ zou het zomaar eens kunnen gebeuren, offline én online.

Smit Kwekerijen is een verborgen parel in de provincie Groningen.

In Sappemeer werken zo’n 200 medewerkers vanuit 6 verschillende teeltlocaties die in oppervlakte 15 hectare beslaan. Jaarlijks worden ruim 13 miljoen groene kamerplanten geproduceerd

Obed Smit vertelt over zijn reizen op zoek naar unieke zaden.

en verkocht in met name de Europese markt. De oprichter Obed

14

voorop.’ Dit geldt volgens Derksen zowel online als offline.

Smit reist als planthunter de hele wereld af op zoek naar nieuwe

‘In Nederland wordt slechts 7 procent van alle fysieke

en onbekende varianten om zo het unieke assortiment in stand

producten via internet verkocht, de rest gaat nog op de

te houden en uit te breiden. De planten van Smit zijn veelal te

ouderwetse manier over de toonbank. Maar je ziet wel dat

herkennen aan het label ‘Eden Collection’ in de tuincentra, bij de

het middensegment verdwijnt. Winkels waar ambacht,

bloemisten of bouwmarkten.

emotie en beleving centraal staan zoals De Schoenenfabriek4 in Groningen en prijsstunters als de Action blijven wel overeind, dus daar moet je iets mee als ondernemer.’

Nieuwsgierig naar meer van de NOM over actuele onderwerpen? Hou dan nom.nl en nomplus.nl in de gaten voor de volgende bijeenkomst.

In de branche van Smit Kwekerijen wordt nog heel weinig via internet verkocht. Consumenten gaan voor planten naar een tuincentrum, een bloemist, de bouwmarkt of de supermarkt. Smit heeft echter wel plannen om in de toekomst aan webwinkels te leveren, maar volgens directeur Kees Pingen moet de kweker dan eerst nog wat uitdagingen overwinnen, zoals het ontwikkelen van een online productlijn. ‘We moeten onderzoeken welke planten goed via internet te verkopen zijn. En dan kijk je vooral naar transport: welke planten laten zich met de post versturen?’

Experty heeft voorlopig geen plannen om een fysieke winkel te openen, maar Derksen sluit dit niet uit. Want hij gelooft heilig in de combinatie van winkel én webshop: ‘Volgens onderzoek besteden omni-channel shop-

Benjamin Derksen van webwinkel Experty krijgt als dank de ‘Proud Ambassador of the North’- goody bag van Geert Buiter.

pers 50 procent meer dan mensen die maar via een kanaal kopen. Dit is een goede reden om een fysieke winkel te

www.nu.nl/economie/4275120/coolcat-eigenaar-brengt-vd-terug-als-webwinkel.html www.smitkwekerijen.nl 3 www.experty.com/nl 4 www.deschoenenfabriek.nl 5 www.nu.nl/economie/4275120/coolcat-eigenaar-brengt-vd-terug-als-webwinkel.html 1

openen, en andersom.’

2

Hiervan lijken ook de nieuwe eigenaren van V&D door•

JUNI 2016

Hoe kijkt de NOM tegen innovatie aan?

Een succesvolle ondernemer is voortdurend bezig met innovatie, op allerlei manieren. Hij kijkt steeds of hij zijn product moet aanpassen aan de wensen van de markt en of hij met de kennis en middelen die hij heeft nieuwe producten kan maken. Hij kijkt ook voortdurend of hij zijn producten slimmer en goedkoper kan produceren. Niet iedere ondernemer noemt dat innovatie, maar dat is het wel. Een ondernemer kan niet zonder innovatie, de wereld verandert zo snel dat je onderneming over een paar jaar niet meer bestaat als je niet blijft innoveren.

Waarom is een businessplan belangrijk?

Een businessplan beschrijft letterlijk de plannen van een onderneming en maakt deze inzichtelijk voor partijen die mogelijk ook met de onderneming te maken krijgen, zoals bijvoorbeeld aandeelhouders of een bank.

In het plan komen missie en visie, de markt, en kansen en bedreigingen van de onderneming aan de orde, en wordt beschreven wat de doelstellingen zijn, hoe die bereikt zullen worden en met de hulp van wie.

Waarom neemt de NOM geen grote risico’s?

De NOM neemt wel degelijk grote risico’s. De NOM investeert veel in starters, veel meer dan andere financiers. Juist bij starters is het risico hoog, omdat het dan om een nieuw product en nieuwe ondernemers gaat, die zich nog moeten bewijzen. Daarnaast investeert de NOM altijd risicodragend. Niet zoals een bank gedekt door zekerheden van een bedrijf zoals een pand, machines of voorraden. Crediteuren en andere financiers gaan dus altijd voor als er problemen zijn. Dat is absoluut risicovol.

U vraagt Wij antwoorden Als NOMMER krijgen we regelmatig vragen over ons werk. Tijdens een verjaardag of aan een keukentafel. In elke NOMMER beantwoorden we een aantal van die vragen. Bent u op zoek naar nog meer antwoorden op vragen, kijk dan verder op nom.nl, onder FAQ’s.

Dat het lijkt dat de NOM geen grote risico’s loopt komt misschien wel door de goede resultaten van de afgelopen jaren. Reden hiervan zijn enkele bedrijven waar het heel goed is gegaan en die veel resultaat hebben opgeleverd. Deze compenseren de verliezen die elders zijn geleden. Het is goed dat de NOM winst maakt, daarmee zorgen we voor continuïteit van onze activiteiten. Een andere reden kan zijn dat we ook financieringsvragen moeten afwijzen. We kunnen niet alles financieren, het plan moet goed zijn en de NOM moet vertrouwen hebben in de ondernemers. Dat is vanzelfsprekend.

Hoe kom ik van een idee tot een prototype?

Natuurlijk moet je voorzichtig zijn met het delen van informatie, want je wilt niet dat anderen met je idee aan de haal gaan, maar aarzel niet om te beginnen.

Een prototype hoeft er niet perfect uit te zien. Het is juist bedoeld om uit te vinden of je idee werkt. Heb je geen idee hoe je zou moeten beginnen, kijk dan de kunst af bij een ander. In het Water Applicatie Centrum in Leeuwarden bijvoorbeeld, worden heel veel prototypes getest, drink er een kopje koffie met een van de mensen. Het zal je vast veel inspiratie opleveren. Kruiwagentje nodig? Vraag het aan Alex Berhitu.

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

15

DRIJFVEREN

Drijfveren zijn de werkelijke motor achter groei en ontwikkeling, maar in hoeverre zijn bedrijven in Noord-Nederland daar bewust mee bezig? En hoe pakken ze dat aan? NOM is nieuwsgierig en interviewt voor deze nieuwe rubriek organisaties die hun beweegredenen actief onderzoeken.

Maar liefst vijf procent van hun opbrengsten willen ze doneren aan goede doelen op het gebied van natuur en gezondheid. Bas Bakker en Roderick Roode zetten hun ondernemerschap in om bij te dragen aan een betere wereld. Hun jonge bedrijf EEQO is méér dan een bedrijf voor ecologische onderhouds- en schoonmaakmiddelen; het is een platform dat verbindingen legt tussen duurzame initiatieven om zo een positieve beweging te creëren in de wereld.

16

De mannen hebben een intensief jaar achter de rug, maar

Verbeter de wereld, maak EEQOlogisch schoon

toch bruisen ze van energie, helemaal klaar voor de eerste orders. ‘We zijn net terug van een bezoek aan San Diego, waar we op uitnodiging van onze nieuwe partners Avery Dennison (o.a. labels en verpakkingen, red.) en Braskem (chemieconcern dat werkt met natuurlijke grondstoffen, red.) een stand hadden op het evenement Sustainable Brands 2016’, vertellen Bas en Roderick op hun kantoor in Assen.

‘Samen met deze partners lanceren we milieuvriendelijke verpakkingsetiketten, die we uiteraard ook gebruiken voor de producten die we bij EEQO verkopen: natuurlijke, ecologische en milieubevorderende onderhouds- en schoonmaakmiddelen die interessant zijn voor een breed scala sectoren, van sport, elektronica en industrie tot gezondheidszorg, horeca en particuliere huishoudens.’

Verschil maken Er valt inderdaad heel wat te poetsen, te onderhouden en schoon te maken in onze materiële wereld. Van brillen, beeldschermen, sportuitrustingen en auto’s tot complete leef- of werkomgevingen. ‘Wij willen het begrip schoon naar een ander niveau tillen’, benadrukt Bas. ‘Want hoe schoon is schoon als je werkt met middelen die het milieu

WWW.EEQO.EU

belasten? Als vader van twee kinderen wil ik graag dat zij •

JUNI 2016

opgroeien in een wereld die niet van alle kanten wordt ver-

de keten nodig. Wij zoeken die verbindingen; we koppelen

vuild. Daarom wil ik met ons bedrijf een verschil maken.

onze drijfveren aan die van partners die de wereld óók

Ecologische schoonmaakmiddelen zijn letterlijk en figuurlijk

beter willen maken. Want alleen door samenwerking kun je

een middel om dat doel te bereiken, al is EEQO méér dan

impact hebben en bewustwording creëren.’

de producten die we verkopen. We zijn storytellers die serieuze milieuthema’s combineren met een verfrissende

Tijd om te oogsten

aanpak én kwaliteitsproducten. We hebben een duidelijke

De mannen hebben afgelopen jaar hard gewerkt aan de

drijfveer en dat verhaal brengen we - met plezier en op

productenlijn van hun twee labels RHINOC en SeeSoo,

een ondernemende manier - de wereld in. Om business te

maar zeker ook aan de partnerships, die essentieel zijn voor

realiseren, natuurlijk, maar óók om mensen aan het denken

het EEQO platform. Dankzij hun contacten en bevlogen-

te zetten en goede doelen te kunnen steunen.’

heid gingen deuren open. Nu breekt er een spannende periode aan, waarin zal blijken of de gelegde lijntjes tot de

Resultaten boeken

verwachte afzet gaan leiden. ‘Ons verhaal vindt aansluiting

De drijfveren en ambities van EEQO passen bij de tijdgeest.

en storytelling gaat om het delen en doorvertellen van

Niemand zegt immers nee tegen een betere wereld en een

verhalen. Wij maken mensen warm en hebben al waarde-

groeiend aantal bedrijven en consumenten maakt bewus-

volle partners, maar uiteindelijk beslissen potentiële kopers

tere keuzes. ‘Wij willen doelgericht een positieve draai mee-

zelf of zij met onze producten gaan schoonmaken.’ De tijd

geven aan deze maatschappelijke beweging’, zegt Roderick.

zal het leren, beseffen de heren. De orders kunnen komen,

‘De lat ligt hoog, want voor ons betekent resultaat boeken

want alles staat paraat om op volle toeren te gaan draaien,

dat wij door bewust ondernemerschap echt een verschil

mede met dank aan investeringen van hun EEQOfriends

maken. De belangrijkste reden achter ons streven naar een

- particuliere en zakelijke relaties - plus de Aanjaagfinancie-

hoog omzetvolume is dat we vijf procent kunnen besteden

ring van de NOM en een financiering van het MKB Fonds

aan wildlifeprojecten, het aanpakken van de plastic soep in

Drenthe.

onze oceanen en bovendien aan het welzijn van kinderen.

Deze drie thema’s zijn voor ons nadrukkelijk verbonden

Fundamentals

met een betere wereld en daar willen we met EEQO een

Samenwerking in de regio is voor Bas en Roderick van

steentje aan bijdragen. Op onze eigen manier: door te onder-

belang, zoals met het werk- en leerbedrijf Alescon voor

nemen en te verbinden.’

o.a. het inpakwerk. Bovendien is bioloog Piet Ottens een belangrijke kracht voor het team van EEQO. ‘Door zijn

Duurzame keten

inhoudelijke kennis en kunde realiseren wij samen met

Het grote en kansrijke netwerk van Bas en Roderick blijkt

onze leveranciers kwalitatief goede natuurlijke schoon-

een belangrijke kracht en het sneeuwbaleffect is precies

maakoplossingen. Overigens bieden we ook revolutionaire

wat ze nodig hebben om hun gewenste EEQO Sustainability

middelen op basis van probiotica, door gebruik te maken

Chain zo groot mogelijk te maken. Eén van hun inspire-

van goede bacteriën. Het assortiment - met effectieve

rende partnerships is de samenwerking met Waste2Wear.

ecologische producten voor een betaalbare prijs - is de basis

Dit succesvolle bedrijf van Monique Maissan draagt ertoe

van ons bedrijf, maar wel doelbewust gecombineerd met

bij dat afvalplastics op een verantwoorde manier worden

onze tien Fundamentals. Die zijn geformuleerd op basis

verwerkt tot nieuwe materialen voor o.a. kleding, acces-

van onze drijfveren en vormen de meetlat bij alle keuzes

soires en microvezeldoekjes. ‘Kijk, dat past helemaal bij ons

die we maken, van de productlijn tot de partnerships die

ketenverhaal’, vertelt Bas enthousiast. ‘Hoe mooi is het dat

we aangaan om een EEQO Sustainability Chain te reali-

de plastic flesverpakkingen van onze schoonmaakmiddelen

seren. Vanzelfsprekend spelen de klanten uiteindelijk een

uiteindelijk weer duurzaam verwerkt worden tot bijvoor-

doorslaggevende rol. Want alleen als zij kopen, kunnen wij

beeld een verantwoord EEQO microvezel schoonmaak-

vijf procent doneren aan goede doelen. Daarom bedanken

doekje? Om echt verschil te maken zijn dwarsverbanden in

wij hen op elke verpakking voor de aankoop.’

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

17

Er zit leven in Life Sciences

Het is een term die prachtig de lading dekt, want het gaat om wetenschap met levende materie: ‘Life Sciences’. Voor Gerard Lenstra, die namens de NOM de business development in deze sector mag aanjagen, is het volstrekt duidelijk dat Life Sciences grote kansen biedt voor het Noorden.

‘Bekijk je het door een commerciële bril dan is het een zeer interessante sector, met een geheel eigen 18

stijl. Ontwikkelingen duren vaak lang. Wetenschappelijke gedrevenheid is bij direct betrokkenen soms groter dan de ondernemersdrive. Maar de structuur in het Noorden is optimaal. En betaalt zich al uit in groeiende bedrijvigheid.’ Een portret van een sector waar letterlijk en figuurlijk leven in zit.

Betrokkenen over snel groeiende sector ‘De driehoek bedrijfsleven, kennisinstel-

bedrijven, 2.500 banen en een omzet van

als littekenweefsel. Een methode, waarbij

lingen en overheid is voor de ontwikkeling

een half miljard euro’, aldus Lenstra.

het herstellend vermogen van de natuur als het ware tot het uiterste wordt uitge-

van een dergelijke sector cruciaal’, zegt Lenstra, wanneer we hem vragen naar het

Toch maar een poging tot een definitie.

daagd. Dat past in de tijdgeest, zo legt

geheim achter ‘het succesverhaal Noord-

De officiële kanalen in en om Groningen

Lenstra uit. ‘Het succes van de internatio-

Nederland’ op het gebied van Life Sciences.

omschrijven het zo:

nale groei is een gevolg van een hernieuwde

Dat succes wordt vooral aangejaagd door

‘Life Sciences & Health is een innovatieve

belangstelling voor alles wat de natuur ons

instituten als de RUG, het UMCG en

en technologie intensieve sector gericht op

te bieden heeft. Je zou kunnen zeggen dat

de aanwezigheid van een flinke dosis

de gezondheid van mens en dier. De sector

de 20ste eeuw van natuurkunde, chemie

ondernemerschap, zo leren we. En: door

bestaat uit bedrijven en kennisinstellingen

en ICT was en dat de 21e eeuw het tijd-

te kiezen voor focus; in het geval van het

in onder meer medische technologie, (bio)

perk van de biotechnologie is.’

Noorden op de combinatie van Life Sciences

farmacie en regeneratieve geneeskunde’.

met Healthy Ageing. Met als gevolg dat

Met dat laatste wordt overigens een rich-

Wereldspeler

vooral de stad Groningen floreert. Na Leiden

ting in de geneeskunde bedoeld waarmee

De gezonde infrastructuur heeft ervoor

en Amsterdam is Groningen zelfs de derde

manieren worden gezocht om beschadigde

gezorgd dat het Noorden inmiddels maar

biotech-stad van het land. ‘En dan heb-

organen (bijvoorbeeld de longen) plaatse-

liefst 23% van de totale nationale omzet

ben we het inmiddels over ongeveer 100

lijk te herstellen, zonder blijvende schade

in Life Sciences voor haar rekening neemt.

•

JUNI 2016

‘En die omzet wordt gerealiseerd door tal

meer dan enkele decennia terug gaat dat

visionaire mensen start ups kunt helpen,

van bedrijven die hier tot ontkieming zijn

nu in stappen. ‘Er zitten in deze industrie

die dan op een gegeven moment naar een

gekomen en succesverhalen zijn geworden.’

uiteraard veel wetenschappers en ook be-

volgende fase kunnen groeien. In zo’n

Lenstra heeft tal van voorbeelden van be-

drijven met een wetenschappelijke focus.

volgende fase kunnen ze worden omarmd

drijven die in het Noorden zijn ontkiemd

Elkaar leren kennen, waarderen en zo tot

of overgenomen door de grotere bedrijven

en die vervolgens door middel van partner-

gemeenschappelijke activiteiten komen

met kapitaal. Zo zouden we nog meer

ships of overnames tot verdere groei zijn

is dan de beste aanpak. Wij focussen bij

toegevoegde waarde kunnen bieden voor

gekomen. ‘Kiestra in Drachten is een mooi

onze internationale contacten dan ook

het Noorden.’

voorbeeld. Een familiebedrijf waar men

vooral op het gezamenlijk opzetten van

systemen ontwikkelt waarmee microbio-

onderzoekstrajecten. Dan heb je het ook

Daan Bultje, directeur van het Healthy

logische laboratoria hun productie aan-

al snel over gezamenlijke investeringen

Ageing Network Northern Netherlands

zienlijk kunnen verhogen. Dankzij een

en bij een eventuele doorbraak kennen

(HANNN) benadrukt daarbij het belang

overname in februari 2012 door het

partijen elkaar en is er vertrouwen. Zo

van marketing. Hij vindt het goed dat

Amerikaanse BD Diagnostics is het bedrijf

komt de werkgelegenheid stapsgewijs naar

alle zeilen worden bijgezet om mondiaal

in Drachten in korte tijd een wereldspeler

het Noorden.’

bekender te worden. ‘Ik zie dat als de grootste uitdaging waar we voor staan.

geworden.’

Dat gaat echter niet van de ene dag op

Men mag weten in de wereld wat hier

Een ander voorbeeld is DSM Biologics,

de andere, zo blijkt. Voordat een startup

allemaal gebeurt. Overigens, niet alleen

aldus Lenstra. ‘Eind 2013 werden ze over-

begint op te vallen bij het grotere en

vanwege de handel, maar zeker ook om zo

genomen door het Amerikaanse Patheon

kapitaalkrachtiger bedrijfsleven zijn er

voldoende talent naar de regio te halen,

en ook dat zorgde voor enorme groei.

vaak al veel jaren verstreken. Zonde, vindt

met de specifieke kennis en vaardigheden

Hetzelfde zie je gebeuren met succesvolle

Craig Grove, Technical Transfer Officer bij

die de sector nodig heeft.’

start up Lanthio Pharma, dat in 2012

het European Research Institute for the

begon. Vorig jaar al werden ze voor twintig

Biology of Ageing (ERIBA). Zijn organisatie

Hoe mooi alle ontwikkelingen ook zijn;

miljoen overgenomen door het Duitse

hoopt nieuwe strategieën te ontwikkelen

het blijft een hele opgave om de vele vaak

Morphosys. Het feit dat een dergelijk gere-

om aan ouderdom gerelateerde ziektes te

unieke kennis om te zetten tot business-

nommeerd bedrijf dergelijke bedragen durft

voorkomen of te bestrijden. Zoals zo vaak

modellen waar de regio van gaat profi-

te investeren zegt veel over de potentie

is geld ook hierbij een belangrijk issue.

teren. ‘Het is een branche waar erg veel

die men ziet.’

‘De grote uitdaging is om al in een vroeg-

wordt gedaan op basis van trial and error’,

tijdig stadium funding te vinden voor

zegt ook Lenstra. ‘Dat vergt ook van inves-

Vertrouwen

projecten’, zegt Grove. ‘En dat is moeilijk.

teerders vaak een lange adem. En lef.’

Om al die bedrijvigheid in het Noorden

Waar het stimuleren van economische

Bultje optimistisch: ‘Het feit dat de bedrij-

te bevorderen reist Lenstra regelmatig de

groei voorheen behoorlijk bottom up was,

ven zich verenigd hebben in een coöpe-

wereld over om de sector Life Sciences

zie je de laatste jaren met name door po-

ratie en samen invulling geven aan een

voor Noord-Nederland te vertegenwoor-

litieke ambitie een top down-cultuur ont-

business development-agenda laat zien

digen. Nog altijd is het realiseren van

staan, met meer tijdsdruk op onderzoek.

dat er veel energie gestoken wordt in

bedrijfsvestigingen een doel, maar veel

Dat zou anders moeten. De geschiedenis

commerciële vertaling van kennis. Maar

heeft geleerd dat de grootste ontdekkingen

dat wil niet zeggen dat we achterover kun-

voortvloeien uit fundamenteel onderzoek.

nen leunen. Er is nog voldoende onbenut

We zouden daarom structureel meer kapitaal moeten hebben voor die vroege fase waarmee je rond goede ideeën en

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

19

Healthy

potentieel binnen de kennisinstellingen die vermarkt kan worden.’

HANNN: de toenemende vergrijzende

De coöperatie waar de HANNN-directeur

bevolking in Nederland en Europa brengt

op doelt is Life Cooperative, een samen-

grote economische en maatschappelijke

werkingsverband van bedrijven dat zich

gevolgen met zich mee. Om oplossingen te

tot doel heeft gesteld de keten de komende

ontwikkelen en te implementeren die ge-

jaren te laten groeien. Ambitie wordt daarbij

zond ouder worden bevorderen - van voor

niet onder stoelen of banken gestoken.

de geboorte tot de laatste levensfase - zijn

Bestuurslid Ton Vries: ‘Een groei van 20 tot

bedrijven, zorginstellingen, kennisinstellin-

30 procent over de komende jaren is realis-

gen en overheden met elkaar verbonden

tisch’. De bestuurder, in het dagelijks leven

via het Healthy Ageing Network Northern

CEO van farmaceutisch bedrijf Syncom,

Netherlands (HANNN).

vindt dat de bestaande bedrijven de slag

www.hannn.eu

STEEDS BELANGRIJKER

naar commercie al volop maken. ‘De gang zit er echt in. Er zijn diverse partijen die de laatste jaren met tien procent zijn gegroeid en de signalen zijn behoorlijk positief.

Alleen start ups zouden denk ik nog beter

Life Cooperative: oorspronkelijke naam

geholpen kunnen worden om de verta-

‘De Healthy Ageing Business Coöperatie’.

lingen te maken van wetenschap naar

Samenwerkingsverband van bedrijven op

business.’

het gebied van Medische Technologie & Apparaten (Medical Technology & Devices),

20

Gedrevenheid

Moleculen & Materialen (Molecules &

Lenstra: ‘In dat kader ben ik ontzettend

Materials), Geneesmiddelen Ontwikkeling

blij met een partij als Carduso Capital.

en Testen en Analyses (Drug Development,

Dit bedrijf, waar de RUG en UMCG mede-

Testing & Analysis). Het samenwerkingsver-

initiators van zijn, participeert in Life

band heeft tot doel de keten de komende

Science-bedrijven en zet naast financiering

jaren te laten groeien.

ook managementondersteuning en strate-

www.healthyageingbusiness

gische kennis in. Dat is van grote waarde,

cooperative.nl

voor start ups, maar ook voor bedrijven

HEALTHY AGEING: EUROPESE ERKENNING Noord-Nederland is in 2013 door de Europese Commissie uitgeroepen tot voorbeeldregio op het gebied van Active & Healthy Ageing. Volgens de Europese Commissie vormt NoordNederland, met Schotland en Andalusië de top op dit gebied in Europa. De twee voorbeeldprojecten GALM en EurSafety hebben hierin een belangrijke rol gespeeld.

De Europese erkenning is erg positief voor de regio. De status heeft een positieve invloed bij het aanvragen van subsidies voor geschikte projecten op het gebied van healthy ageing. Bovendien mogen noordelijke experts meewerken aan de Europese onderzoeksagenda.

die al wat verder zijn. Niet alleen kun je wetenschappers beter aan je binden wanneer er onderzoekkapitaal voor handen is,

ERIBA: European Research Institute for

maar je kunt de vele stappen van kennis

the Biology of Ageing (ERIBA). Heeft als

naar business ook helpen begeleiden.

missie om beter te begrijpen wat verou-

Daarmee wordt ook de gedrevenheid om

dering veroorzaakt. ERIBA hoopt nieuwe

naar buiten te treden en internationale

strategieën te ontwikkelen om aan ouder-

markten te zoeken groter. En dat is goed

dom gerelateerde ziektes te voorkomen

want de sector neigt weleens naar beschei-

of te bestrijden. En: om wetenschappelijk

denheid, zeker in het Noorden. Wist jij

onderbouwde aanbevelingen te kunnen

bijvoorbeeld dat Groningen maar liefst

doen voor gezond ouder worden.

zestig procent van alle klinische first-in-

www.eriba.umcg.nl

LIFELINES Lifelines is het grootste populatieonderzoek van Nederland (en één van de tien grootste in de wereld), dat uitgevoerd wordt in Groningen, Friesland en Drenthe.

Van ruim 165.000 deelnemers wordt 30 jaar lang informatie verzameld die gebruikt wordt voor onderzoek naar hoe we gezonder oud kunnen worden.

TOTAAL AANTAL DEELNEMERS: 167.729

man-tests doet (experimentele toediening van geneesmiddelen, nadat een middel alleen nog maar op dieren is uitgeprobeerd, red.)? Daarmee is de stad de absolute marktleider in Nederland.’

MAN

Gerard Lenstra Project Manager Foreign Direct Investment NOM T (06) 534 066 02 • E lenstra@nom.nl

•

JUNI 2016

42%

VROUW

58%

Ageing

Activiteit

Grafiek: Activiteit uitgezet tegen leeftijd en invloed healthy ageing

VOOR NOORD-NEDERLAND AGEING Hoe kunnen we gezond en actief ouder worden?

Leeftijd

Steeds meer ouderen en we worden steeds ouder, echter de verhouding met een goede gezondheid blijft

NOORD-NEDERLAND: STRAKS DE 6e BLAUWE ZONE

achter. Dit heeft een grote impact op het individu zelf en op de gezondheidszorg als collectief. Dit vraagt om

?

LOMA LINDA CALIFORNIË

innovatieve oplossingen en vele bedrijven, organisa-

SARDINIË ITALIË

ties, instellingen en overheden werken op dit gebied intensief samen, Noord-Nederland heeft daarnaast te maken met vergrijzing en krimp en bovendien ligt de

IKARIA GRIEKENLAND

NICOYA COSTA RICA

levensverwachting onder het landelijke healthy ge-

OKINAWA JAPAN

BLUE ZONES

middelde. De ambitie ‘Noord-Nederland als Blue Zone’ geeft hieraan zowel een individueel als een collectief perspectief voor Healthy Ageing.

Blue zone: een geografisch gebied waar mensen significant langer leven

SAMENWERKING (HUBS) Leeuwarden:

LIFELINES

•

LIMIS development focus op innovatie, waaronder ‘minimaal invasieve chirurgie’

WAAROM NOORD-NEDERLAND? 8,80% 7,20% 84%

Verdeling in leeftijdsgroepen: ■ Volwassen t/m 65 ■ Volwassen vanaf 65 ■ Kinderen

De regio Noord-Nederland heeft te maken met vergrijzing, zoals de kaart hiernaast ook aangeeft, en daarnaast is Noord-Nederland een krimpregio. Hierdoor is er een natuurlijke noodzaak om nieuwe oplossingen te verzinnen voor een veranderende samenleving.

Dit in combinatie met de aanwezigheid van sterke clusters op kennisterreinen als Life Sciences en medische technologie, en een sterke focus van excellente kennisinstellingen op het gebied van Healthy Ageing, maakt de regio Noord Nederland tot een ideale regio voor Healthy Ageing.

Roden:

Healthy Ageing Campus - focus op inno21 vatie, veel wetenschappelijk onderzoek Centre of Expertise Healthy Ageing stimuleert publiek-private samenwerking, onder regie van Hanzehogeschool Groningen Biomarker Development Center - samenwerking op het gebied van biomarkers Sprint - focus op mobiliteit Zorg Innovatie Forum - brede samenwerking op structurele vernieuwingen in gezondheidszorg

• Health Hub Roden kennisdeling om samen te innoveren

Aandeel 65-plus naar regio (COROP-gebieden) 2012

2025

% Minder dan 10

20 – 25

10 – 15

25 of meer

15 – 20 Bron: CBS/PBL, 2013

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

•

•

•

• •

pbl.nl / cbs.nl

EIP AHA

Groningen:

pbl.nl / cbs.nl

EU ROEPT NOORD-NEDERLAND UIT TOT VOORBEELDREGIO OP HET GEBIED VAN ACTIVE & HEALTHY AGEING

ERIBA

HUBS

EURSAFETY HEALTHNET

GLAM

www.pbl.nl

Al meer dan dertig jaar voert Defensie internationale (vredes)missies uit, onder veelal zware omstandigheden (hitte, kou, stof ) en uiteenlopende bedreigingen. De tijdelijke basis voor de Nederlandse militairen moet alle voorzieningen voor de operatie huisvesten, maar ook letterlijk en figuurlijk een veilig thuis bieden - met tegenwoordig een minimale ‘footprint’ wat betreft water, energie en afval.

NOM neemt deel in Fieldlab Smart Base

22

Er is daarom behoefte aan nieuwe ideeën en concepten

verrast door de hoge opkomst (plm. 100 man) in de Johan

om snel en smart de opbouw, inrichting en instandhou-

Willem Friso kazerne in Assen. Positief is hij ook over de

ding van een base te kunnen garanderen. Defensie nodigt

open antwoorden die Defensie gaf op de vele vragen. ‘Het

Nederlandse bedrijven uit om daarover mee te denken.

is een behoorlijk stap van Defensie. Zij zetten de poort

Begin dit jaar is het Fieldlab Smart Base gelanceerd door

open en stellen zich kwetsbaar op. Wij proberen Defensie te

de Koninklijke Landmacht, vijf regionale ontwikkelings-

begeleiden in de juiste aanpak naar vooral het MKB. Mijn

maatschappijen, waaronder de NOM, en het landelijke

collega Alex Berhitu maakte duidelijk wat bedrijven van de

Actieprogramma Smart Industry. Bedrijven, met name ook

samenwerking met Defensie kunnen verwachten en dat ze

MKB’ers, kunnen hun slimme technologie en innovatieve

daar zelf met hun vragen bovenop moeten zitten. Natuur-

producten en diensten inbrengen, op thema’s als bescher-

lijk zijn sommigen sceptisch, bijvoorbeeld over Europese

ming, energie, logistiek (support & services) en water. Een

aanbesteding. Dus mijn advies aan Defensie is: zorg dat je

eerste Smart Base moet er eind 2017 al staan; voor 15 juli

goed voorbereid bent en de verwachtingen kunt waarma-

moeten bedrijven hun voorstellen bij Defensie indienen.

ken.’ NOMMERS Liesbeth Omvlee (energie) en Alex Berhitu

Voor de langere termijn wil Defensie in het Fieldlab met

(water) gaan Noord-Nederlandse bedrijven begeleiden in het

bedrijven en kennisinstellingen werken aan ‘disruptieve’

innovatietraject met Defensie en wil daar partijen als

innovaties voor de Smart Base van de toekomst.

Energy Valley en de Water Alliance bij betrekken.

Half mei waren er voor geïnteresseerde bedrijven regionale

Wubbo Everts Projectmanager Foreign Direct Investment NOM T (06) 215 184 97 • E everts@nom.nl

informatiedagen. Wubbo Everts (NOM) was aangenaam

•

JUNI 2016

2015:

een succesvol jaar Als NOM kijken we terug op een succesvol jaar. We sloten 2015 af met een positief resultaat van € 2,8 miljoen, het nettoresultaat van ontvangen rente, dividenden en overige resultaten op participaties. Ten opzichte van 2014 zagen we een toenemend aantal financieringsaanvragen en een groeiende investeringsbereidheid. Dit heeft zich vertaald naar flinke groei in het aantal financieringen.

Ook de resultaten uit onze acquisitie (NOM Foreign Direct Investment) activiteiten waren goed, met een bovengemiddelde score van 455 arbeidsplaatsen in de regio.

NOM Business Development heeft met € 23,8 miljoen aan investering in innovatieve projecten haar doelstelling ruimschoots behaald. Deze investering vertaalt zich naar 126 manjaren arbeid dat in ontwikkelingsprojecten is gerealiseerd het afgelopen jaar.

Als afsluiter van het jaar werd eind december een overeenkomst getroffen tussen het Ministerie van Economische Zaken en de drie noordelijke provincies over het aandeelhouderschap van de NOM. Het ministerie, nu nog voor 99,97% aandeelhouder, zal in 2016 49,97% van haar aandelen verkopen aan de drie noordelijke provincies.

Hiermee krijgen de provincies, na ruim 42 jaar, meer verantwoordelijkheid. Dit bevestigt het eigenaarschap van de NOM en komt de inspanningen in het bieden van een goed perspectief aan de inwoners en ondernemers van Noord-Nederland ten goede.

Op de volgende twee pagina’s de resultaten in cijfers.

Meer lezen? Ga naar jaarverslag2015.nom.nl.

Hier vindt u het volledige verslag, inclusief videomateriaal.

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

23

Jaarrekening

24

•

JUNI 2016

25

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

Het beeldmerk is veelzeggend. Een soort emoticon, waarvan het gezicht een omgekeerd autootje is. Inderdaad, Call Mimmy gaat de autowereld op zijn kop zetten. Het

Oane a Koning Hettem

nieuwe online platform is namelijk ontwikkeld vanuit de beleving van autokopers en tegelijk bespaart het dealers veel tijd en inspanning. ‘Als je een belangrijke aankoop

Op zoek naar

doet wil je graag persoonlijk en met aandacht worden geadviseerd.’

26 Jan Posthumus uit Roden is een gedreven ondernemer

helemaal tevreden. Omdat een echt verdienmodel ontbrak.

in de automotive. Al zijn hele arbeidsleven lang. Net als

Maar ook omdat hij vond dat het platform niet onder-

zijn vader, die ook een autobedrijf had. Door de opkomst

scheidend genoeg was ten opzichte van de vele andere

van het internet zag hij nieuwe mogelijkheden. En

autohandelsites. Waarom laat ik een autodealer niet alleen

daar wilde hij natuurlijk optimaal gebruik van maken.

betalen wanneer er daadwerkelijk een verkoop heeft plaats-

‘Maar, vond Jan, als je op internet iets wilt gaan doen,

gevonden?, bedacht hij. Dat is tenslotte de meest eerlijke

moet je iets doen dat er nog niet is. Zo’n zes jaar geleden

vorm van adverteren. Afgelopen zomer legde Jan zijn idee

ontdekte hij Twitter. Niet veel later werd Cartweet.com

voor aan Dave de Groot, Investment Manager van het MKB

gelanceerd. Bezoekers van de website tikken een zoek-

Fonds Drenthe. ‘Ik vond het een prima plan’, zegt Dave,

opdracht in en ontvangen, zodra een auto gevonden is

‘maar om het goed uit te voeren, moest hij er naar mijn

die aan alle zoekcriteria voldoet, een tweet op hun pc of

mening wel iemand bij halen die de business case verder

smartphone. De tweet maakt melding van het merk, het

kan uitwerken.’

type, de locatie waar de auto staat en een link naar de

Menselijke factor

betreffende website.

Dave bracht Jan in contact met Oane Koning Hettema, een

Gratis service

ervaren marketingexpert die hij kende uit zijn netwerk. Er

Cartweet.com, waar uitsluitend bedrijven hun auto’s

was een klik en dus ging Oane aan de slag. Want hoe kun je

mogen aanbieden, wordt een succes. Zo zijn momenteel

er een goed verdienmodel van maken? Hoe kun je optimaal

een kleine 6.500 dealers op het platform aangesloten.

inspelen op wensen en behoeften van zowel autodealers als

Ze profiteren van een gratis service en bieden samen

consumenten? ‘In de autobranche laat de online leadopvol-

ongeveer 160.000 auto’s aan. De bezoekersaantallen zijn

ging, op z’n zachtst gezegd, nogal te wensen over’, betoogt

in de loop der jaren gegroeid naar tussen de 130.000

Oane. ‘Eenvoudigweg omdat ze er geen kaas van hebben

en 150.000 bezoekers per maand. Toch was Jan niet

gegeten en er dus niet op zijn ingericht. Ik kwam al snel tot •

JUNI 2016

Dave de Groot Investment Manager T (06) 557 079 67 • E groot@mkbfondsdrenthe.nl

Klaas Kooistra Investment Manager NOM T (06) 557 076 95 • E kooistra@nom.nl

Jan Posthum us

de juiste auto? Call Mimmy!

27 de conclusie dat het alleen gaat werken wanneer je de mens

Call Mimmy is niet vanuit het product, maar vanuit de

centraal stelt. Hoe? Door ervoor te zorgen dat mensen die

beleving van de klant ontwikkeld. Wij zijn de persoonlijke

online een auto zoeken rechtstreeks met een vriendelijke

assistent van de klant en tegelijkertijd het meest vriendelijke

persoon kunnen bellen. Voor vragen over de betreffende

salesteam van de dealer. Zowel klanten als dealers worden

auto of voor het maken van een afspraak. Als je een belang-

gedurende het hele proces volledig gefaciliteerd. Voor

rijke aankoop doet wil je graag persoonlijk en met aandacht

klanten doen wij dat helemaal gratis en dealers belonen ons

worden geadviseerd. Ook online. En dat is precies wat we

alleen wanneer een auto daadwerkelijk wordt verkocht.’

gaan doen.’

Pilot Persoonlijke assistent

Naarmate het proces vorderde raakte Dave de Groot steeds

Call Mimmy is het nieuwe platform gedoopt. Een combina-

enthousiaster. Zo enthousiast dat hij ook Klaas Kooistra,

tie van een actie ‘Call’ en een naam ‘Mimmy’. Centraal staat

Investment Manager van de NOM, met succes benaderde

een klantteam, een team van specialisten die klanten helpt

om mee te financieren. De door beide partijen versterkte

om de juiste keuzes te maken. ‘Daar hebben wij een slimme

groeifinanciering zal met name worden gebruikt voor het

techniek voor bedacht’, vervolgt Oane, die inmiddels ook

verder ontwikkelen van het platform, het inrichten van

aandeelhouder is. ‘Wanneer je belangstelling hebt voor een

het klantteam en de marketing. Binnenkort wordt met een

bepaalde auto, klik je op de button ‘Call Mimmy’ en kom je

aantal dealers uit de regio een pilot gestart. Bedoeld om de

bij het klantteam binnen. We weten dan al precies welke

software en de propositie te testen en eventueel zaken aan

auto’s je hebt bekeken en waar je interesse naar uit gaat.

te passen waar in de theorie nog niet aan is gedacht. ‘De

Vanaf dat moment kunnen we alle vragen over een specifieke

praktijk is immers altijd weerbarstiger’, weet Oane. ‘Als alles

auto beantwoorden en desgewenst regelen wij een afspraak

goed staat, gaan we het platform landelijk uitrollen. En later

in de showroom van de dealer. Maar ook bieden wij onder-

wellicht zelfs in het buitenland. Want Call Mimmy is een

steuning bij het inruilen van de eigen auto. Anders gezegd:

naam die internationaal natuurlijk ook goed werkt.’

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

Financiële

belangen

28

Appelscha Assen

Bakkeveen Bruntinge Coevorden Delfzijl Dokkum Drachten Emmen

Farmsum Franeker Groningen

Haulerwijk Heerenveen

Hoogeveen Hoogezand Joure Leek

Leeuwarden

Marum Meppel Midlaren Noordlaren Oranjewoud Oude Pekela Roden Sappemeer Scheemda Sneek

Tynaarlo Veendam

Winschoten Winsum (FR) Wolvega Zuidbroek Zuidlaren

G.H. Welles Holding B.V. Benaulim B.V., Drenthe Tours Holding B.V., EECO B.V. Store Contrl International B.V. Frisian Motors B.V. AS Pol B.V. DairyTuner B.V., GVZ Europark Coevorden-Emlichheim GmbH, Detact Diagnostics B.V. Prins Holding B.V. Active4Care B.V., Kastiel Groep B.V. Corvus Holland B.V., Pipe Proteq B.V., Vleems Holding B.V., Wireless Value Beheer B.V. BioMethanol Chemie Holding B.V. Alu-Bouw Fryslân B.V. &Talent B.V., AttachingIT Holding B.V., Carduso Capital B.V., Conoship International B.V., Dutch Theatre Systems & Services B.V., Embrace SBS B.V., Energy Developments Holding B.V., Hoitsema Beheer B.V., Jellow B.V., KWIC Holding B.V., Mucosis B.V., Noordlease Holding B.V., NovaTrade B.V., Organ Assist B.V., Polyganics Holding B.V., Proflex Containermeten B.V., Simplicate Holding B.V., Solenne B.V., Stabi Alert B.V., TCN SIG Telehousing B.V., Web-IQ B.V. Thazza B.V. Bosma Transport en Opslag B.V., Mastiline B.V., Prostair B.V. Syntri B.V..

Kampen Mechanical Group B.V. Global Environmental Solutions B.V., Zonderland Holding B.V. Data B. Mailservice Holding B.V., PendraCare Holding B.V., SieveCorp Europe B.V. Agriling Holding B.V., EColoRO B.V., Heeren-3 Beheer B.V. Professionele Distributiegroep B.V. Baron-de Boer Beheer B.V. Databank Kennis=Markt B.V. MXR Podoblock B.V. Anome B.V., Anome Projects B.V. Tjaarda Oranjewoud B.V. Hennepverwerkingsbedrijf Dun Agro B.V., Strating Beheer B.V. Automotive Digital B.V., Smit Sappemeer Beheer B.V. Geo Plus Holding B.V. Donker Holding B.V., LedLight Europe B.V., No Noises Holding B.V., Via Drupsteen B.V., Vripack Beheer B.V. Hanggo B.V., WS Kalsbeek Holding B.V. Dynaplak Adhesive and Starches B.V., Nedmag Industries Mining and Manufacturing Holding B.V. FlexHydro Winschoten B.V. Dewulf Netherlands B.V. Vita Square B.V. Betonfabriek Vrijenban Zuidbroek B.V. Longbloom B.V.

Peildatum: juni 2016 •

JUNI 2016

Leeuwarden Franeker

4

1 1

5

Winsum

Sneek Joure

2

Delfzijl

1

1

Dokkum

1

Farmsum Groningen

22 Sappemeer Leek

Marum

1

3

2

Noordlaren

1 1

2 Tynaarlo

1

1

Haulerwijk

1

Assen

Heerenveen

1

Oranjewoud

2

1

Zuidbroek

2

Roden Bakkeveen

1

Hoogezand

1 Drachten

1

Scheemda

1

2 Midlaren

Veendam

Zuidlaren

4

1 Appelscha

1

1

Wolvega

Meppel

Emmen

1

4

Bruntinge

1 Giethoorn

1 Hoogeveen Coevorden

2

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

2

Winschoten

Oude Pekela

29

Hoe hou ik mijn medewerkers vitaal en blij?

Competente, vitale, mobiele en flexibele werknemers. Welk bedrijf wil dat nou niet?

Ze zijn immers de sleutel naar een succesvolle onderneming. Een duurzaam personeelsbeleid is dé manier om die eigenschappen bij de medewerkers te ontwikkelen

30

Na duurzaam bouwen, duurzaam energieverbruik,

situatie met de uitvallers willen we natuurlijk voor zijn.’

duurzaam ondernemen, duurzaam consumeren is er

De dilemma’s omtrent duurzaam personeelsbeleid

nu dus ook duurzaam personeelsbeleid. Een relatief

zijn zeer divers van aard. P&O-functionaris Gerjan

nieuw begrip in de wereld van personeels- en hrm-

Schoenmaker van Beenen Industriële Automatisering

managers dat productieve en gezonde werknemers

uit Heerenveen geeft aan dat er voor het fitness-

centraal stelt. Maar eigenlijk is vooral de term nieuw.

programma in zijn bedrijf weliswaar belangstelling

De ideeën hieromtrent werden eerder al samengevat

genoeg is, maar niet vanuit de groep waarvoor een

onder employability.

gezonde levensstijl juist nodig is. En directeur Eric

Bedrijven omarmen het idee van een duurzaam

Micklinghoff van Metaal Plus uit Oosterzee schetst

personeelsbeleid, maar worstelen er ook mee. Want

de opgave waar hij zich voor geplaatst ziet: ‘Voor de

hoe geef je bijvoorbeeld een duurzaam personeelsbe-

staalconstructies die we maken lassen we met robots.

leid vorm in een metaalbedrijf waar door jarenlange

De veranderingen op dat terrein gaan razendsnel.

zware fysieke arbeid medewerkers op leeftijd moeite

Ook de ontwikkelingen bij onze klanten en de snel-

hebben hun werk te doen, of zelfs uitvallen.

heid waarmee nieuwe producten en nieuwe varianten worden bedacht zijn nauwelijks bij te benen. Hoewel

Dilema’s

we een zeer gemotiveerde groep medewerkers hebben,

Die situatie schetst hr-adviseur Moniek Hesselink

is het een enorme uitdaging om het personeel mee te

van het Groningse familiebedrijf Machinefabriek

krijgen in de veranderingen.’

Rusthoven: ‘Mensen hebben bij ons gemiddeld lange dienstverbanden, de loyaliteit is groot, maar het werk

Eigen verantwoordelijkheid

is ook fysiek zwaar. Daardoor hebben we nu te maken

Zeer herkenbaar, vindt hrm-adviseur Helma Wolken

met drie uitvallers, wat hoge kosten met zich mee-

van de NOM. ‘Voorheen konden medewerkers func-

brengt.’ Wat de situatie nog iets dringender maakt is

ties lange tijd op dezelfde manier uitoefenen. Met

dat een aantal mensen nu al aangeeft zichzelf niet

de snelheid waarop veranderingen nu gaan, kan dat

in staat te achten hun huidige werkzaamheden nog

niet meer. Steeds opnieuw worden andere en nieuwe

eens tien jaar te doen. ‘Duurzame inzetbaarheid van

dingen gevraagd van mensen. Dat is voor zowel de

ons personeel is echt enorm belangrijk voor ons’, aldus

organisatie als de mensen zelf telkens een uitdaging.’

Hesselink. ‘We streven naar goed werkgeverschap en de

De bedreigingen mogen van allerlei kanten komen, •

JUNI 2016

NPAL denkt mee over duurzaam personeelsbeleid NPAL is ervan overtuigd dat noordelijke bedrijven samen wel de kennis en expertise hebben om met deze ontwikkelingen om te gaan. Maar de uitwisseling gaat niet vanzelf. NPAL helpt door het organiseren van verbeterclusters waarin bedrijven bij elkaar in de keuken kijken en met elkaar in discussie gaan.

Interesse? zie www.npal.nl/clusters/industrieplein-noord

duurzaam personeelsbeleid is ook een zaak van de werk-

Het idee dat die laatste categorie medewerkers beter

nemer zelf, benadrukt Wolken: ‘Mensen dragen verant-

beschermd moet worden door bijvoorbeeld taken te

woordelijkheid voor de eigen ontwikkeling. Maar dat

verlichten en meer vrije dagen te geven levert volgens

is geen vanzelfsprekendheid. Het is wel een zaak waar

Veth weinig op. ‘Het zorgt echt niet voor meer bevlogen

iedere leidinggevende over in gesprek moet gaan.’

medewerkers.’

Zowel bedrijven als oudere werknemers zelf trappen

Vitaliteit

volgens Veth veelvuldig in een valkuil. ‘De werke-

Het thema duurzaam personeelsbeleid manifesteert

lijkheid is dat onbewust keuzes worden gemaakt.

zich op tal van terreinen. Volgens onderzoeker Klaske

De werknemer vindt dat hij niet meer in de premier

Veth zijn de ideeën van duurzaam personeelsbeleid

league zit en het aflegt tegen jongere collega’s. En

zeer nuttig en bruikbaar, maar zelf spreekt ze liever

dat is wat de manager eigenlijk ook denkt. Maar die

van ‘vitaliteitsbeleid’. Veth is verbonden aan het Kennis-

gedachte is funest voor beide, want het domste dat

centrum Arbeid van de Hanzehogeschool Groningen en

een organisatie kan doen is niet meer investeren

promoveert binnenkort op het vraagstuk: ‘Wat kunnen

in werknemers ouder dan veertig. Dat is de leeftijd

organisaties doen om mensen langer vitaal aan het

waarop men tegenwoordig al als oudere werknemer

werk te houden’.

wordt beschouwd.’

‘Tot de jaren negentig stonden stressreductie en het verminderen van ziekteverzuim centraal, daarna kwam het

Wat meer oplevert, aldus Veth, is investeren in licha-

accent te liggen op het verbeteren van de bevlogenheid

melijke en geestelijke vitaliteit van medewerkers, onge-

van werknemers’, analyseert Veth. ‘Werkgevers maken

acht hun leeftijd. Personeelsbeleid moet daarom draaien

daarvoor beleid dat zich richt op de verschillende levens-

om een drie-eenheid van vitaliteit, toewijding en

fasen van medewerkers.’ Maar dat idee, stelt Veth, is

kennisontwikkeling. ‘Belangrijk zijn écht goede ge-

achterhaald.

sprekken over functioneren, een goede loopbaanplanning en voortdurende aandacht voor ontwikkeling,

Veertig

opleiding en promotiemogelijkheden. Zaken die door

‘Uit al mijn onderzoek komt naar voren dat alle ont-

alle leeftijdscategorieën heen ook door medewerkers

wikkelingsgerichte HR-instrumenten die werkgevers

zelf worden genoemd.’

gebruiken voor alle levensfasen even goed werken.’

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

31

606

139

Leads

Adviestrajecten

Flinc matcht onderne ‘Flinc onderscheidt zich door de brede expertise op het gebied van financieringsmogelijkheden en het grote netwerk dat we hebben. Dat netwerk hebben we de afgelopen jaren opgebouwd, via de NOM en onze samenwerkingpartners, maar ook door de contacten die onze investeerders zelf meebrengen. Daardoor weten we hoe de verschillende financiers beoordelen. Want de bank beoordeelt net even anders dan een business angel, en een business angel kijkt weer anders dan een venture capital partij.’

Flinc voor ondernemers Als ondernemer heb je soms hulp nodig. Als je twijfelt of je innovatieve idee daadwerkelijk kans van slagen heeft, bij het schrijven van je businessplan of bij het vinden van passende financiering. Ondernemers met een innovatief idee kunnen bij Flinc terecht om hun plannen fijn te slijpen, klaar te stomen voor financiering en om die financier daadwerkelijk te vinden. Flinc heeft door de jaren heen een investeerdersnetwerk opgebouwd dat bestaat uit honderden contacten, informal investors, fondsen, maar ook alternatieve financieringsvormen.

Flinc is een project van de NOM dat wél gebruik maakt

Jens

van de lusten van de NOM: het netwerk, de contacten en de financieringsmogelijkheden, maar dat verder volledig onafhankelijk opereert.

Flinc is er voor startups, maar ook voor gevestigde mkbbedrijven in Noord-Nederland, die willen innoveren en voor wie het vinden van de juiste financiering lastig is.

32

Stappenplan: Van idee naar financiering

Jens Ruesink Coördinator Flinc T (06) 215 185 08 • E ruesink@f-linc.nl

Stel je hebt een goed idee. Dan bel je Flinc.

Jens, Arjen of Ellen beoordeelt of je project kansrijk is.

@Jens_Ruesink

In een vervolgafspraak wordt gekeken in welke fase

Ontmoeten?

van Flinc je met je ontwikkeling in kunt stappen.

In de startfase helpt Flinc om van je idee een

Ondernemers en investeerders

businessplan te maken.

ontmoeten Flinc in Groningen

Tijdens de investor ready fase wordt je

bij de NOM, op de Watercampus in

businessplan gefinetuned en wordt er een informatie-

Leeuwarden, en in de Ondernemers-

memorandum, teaser of pitch deck van gemaakt.

fabriek in Drenthe.

In de matchmaking bekijkt Flinc welk type financiering past bij de status van je onderneming en

Maar maak voor de zekerheid wel

benadert actief mogelijk geïnteresseerde financiers.

eerst een afspraak.

Daarna starten de gesprekken tussen jou en een of meerdere financiers. Nee. Bij die gesprekken is Flinc niet aanwezig.

•

JUNI 2016

mers en investeerders ‘Het is onze ambitie om innovatief ondernemerschap, de economie en werkgelegenheid te stimuleren in Groningen, Friesland en Drenthe.

En om nog beter aan te sluiten bij de mogelijkheden van deze tijd heeft Flinc een digitale marktplaats voor financiers en ondernemers ontwikkeld.’

Arjen

65

11.100.000

Financieringen

Euro totaal geïnvesteerd

Flinc voor investeerders Omdat het voortraject tot en met het investor ready businessplan door de medewerkers van Flinc is begeleid, kunnen investeerders sneller en efficiënter een propositie beoordelen. En om nog beter aan te sluiten bij de mogelijkheden van deze tijd heeft Flinc een op het web gebaseerd overzicht ontwikkeld.

Nieuw: investeerdersportaal Om de zoektocht van investeerders naar kansrijke projecten nog verder te vergemakkelijken heeft Flinc een digitale marktplaats voor financiers en ondernemers ontwikkeld. Een afgeschermde omgeving op de Flinc website waar je als investeerder kunt zoeken naar interessante proposities: projecten die door de Flinc screening zijn gekomen en die investor ready zijn. Je vindt hier het businessplan, een samenvatting, leest wat de onderneming doet en wat de gewenste financiering is. Bij interesse neem je zelf contact op met de ondernemer. Of je benadert voor meer informatie eerst een van de projectmanagers van Flinc.

Arjen Schol Projectmanager Flinc T (06) 557 083 91 • E schol@f-linc.nl

Aanmelden is slim • Je stelt op basis van je eigen voorkeuren je

@AdrianusSchol

profiel samen.

• Door een persoonlijke inlog zijn je gegevens niet openbaar.

Ellen Ploeger Projectmanager Flinc T (06) 481 779 08 • E ploeger@flinc.nl

• Alle proposities zijn door Flinc gescreend. @eploeger_flinc

• Je zoekt op basis van je eigen interesses.

• Rechtstreeks contact met de ondernemer is mogelijk.

• 24/7 toegankelijk.

• Het is gratis.

Geïnteresseerd en wil je je aanmelden als investeerder?

Bezoek flinc.nl/investeerders/ of neem contact op met Ellen, Jens of Arjen.

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

33

Showcases

Aantal leads naar sector 2013-2015

De rol van Flinc in trajecten is verschillend. Neem bijvoorbeeld Attaching IT, een systeem om snel en veilig grote databestanden te verzenden, in 2013 opgenomen in het

Sector

groeiprogramma van Microsoft. Flinc hielp met de teaser

Handel en zakelijke dienstverlening

129

en het bedrijfsplan. Financiering door de NOM en private

ICT

112

investeerders.

Zorg

19

Of Catch Up. Een applicatie om informatie te zoeken, vinden

Water(technologie)

20

Food

22

Recreatie en toerisme

29

Chemie en farma

18

Karton/papier en verpakkingen

5

Transport en logistiek

7

en weer te geven. Flinc hielp met het businessplan, het vinden van een strategisch partner en met financiering.

Resultaten Flinc 2015

Aantal

Contacten met ondernemers (leads)

196

Industriële dienstverlening

13

Adviestrajecten

48

Energie(technologie)

31

Financieringen

25

Elektronica en medische apparaten

32

Gefinancierde bedrijven

15

Metaalverwerkende industrie

5

Uitgelokte financieringen (in € mln.)

6

Overheid en publieke diensten

3

70

Basismetaal

3

Transportmiddelen, machine- en apparatenbouw

9

(Weg en water) bouw

14

Totaal

471

Arbeidsplaatsen (potentieel)

k Oolinc F

34

dit-WERKt.nl: persoonlijk platform voor werkzoekenden Alles wat een werkzoekende nodig heeft in één web-

Aan vacaturesites geen gebrek. Ze lijken als paddenstoelen

applicatie inzichtelijk en overzichtelijk maken. Dat was

uit de grond te schieten. Tientallen telt Nederland er inmiddels. Daar zit mijn nieuwe baan vast wel ergens tus-

het doel van loopbaanadviseur Herman Miedema

sen, zou je als werkzoekende welhaast denken. ‘Maar dat valt doorgaans behoorlijk tegen’, zegt Herman. ‘Vacature-

uit Stedum. En het is gelukt. Met dit-WERKt.nl is een

sites worden veelal gedreven door de wensen van de

digitaal platform ontstaan dat de kans op het vinden

werkgever. Bovendien worden de meeste vacatures niet

van werk flink kan vergroten. Voor de NOM, Economic

daar, maar op de website van de werkgever aangeboden.

Het maakt het vinden van een passende baan tot een hels

Board Groningen en Kredietunie

karwei. Sterker nog, het voelt een beetje als zoeken naar

Eemsregio reden om een

een speld in een hooiberg. Dat is nu niet bepaald bemoe-

financiering te verstrekken.

digend en motiverend.’

Flinc Werkzoekenden kunnen dus wel wat hulp gebruiken, wist Herman. Maar welke hulp hebben ze nu precies nodig?

•

JUNI 2016

Hoe kunnen ze zo goed mogelijk worden gefaciliteerd

lijkt Miedema. ‘Met dit-WERKt.nl wordt een omgeving

bij het vinden van een baan? En vooral: hoe zorg je dat

gecreëerd waarin de werkzoekende er niet meer alleen

ze gemotiveerd blijven? Vanuit die achtergrond ontwik-

voor staat. Alle relevante werkgevers worden geografisch

kelde hij dit-WERKt.nl, een digitaal platform dat de kans

in kaart gebracht, waardoor interessante netwerkcontac-

op het vinden van werk aanzienlijk kan vergroten. ‘Bij

ten worden verschaft. Daarnaast kan via het platform

dit-WERKt.nl staat de behoefte van de werkzoekende

eenvoudig de hulp van vrienden, familie en bekenden

centraal. Alles wat hij of zij nodig heeft wordt in één

worden ingeschakeld. Bijvoorbeeld voor het checken van

webapplicatie inzichtelijk en overzichtelijk gemaakt’,

het CV of een sollicitatiebrief of om samen een sollicita-

legt hij uit. Om dit-WERKt.nl goed in de markt te zetten

tiegesprek voor te bereiden. dit-WERKt.nl combineert dus

riep Herman een aantal jaren geleden de hulp in van

alle elementen die een werkzoekende nodig heeft om een

Flinc. Wat volgde was een langdurig traject, waarin het

baan te vinden. Het is daarmee het eerste online platform

businessplan werd fijn geslepen en investeerders werden

waar dit mogelijk is.’

gezocht. Financiering bleek helaas moeilijk te vinden. Het betrof nog slechts een concept en financiers vonden het

Vertrouwen

te risicovol om hun geld alleen in een idee te steken.

Om door te groeien, het platform uit te bouwen en verder in de markt zetten, werd financiering gezocht en

Launching customer

gevonden bij de NOM, Economic Board Groningen (EBG)

Herman liet zich echter niet ontmoedigen. Anderhalf

en Kredietunie Eemsregio. ‘De gesprekken met Herman

jaar lang ging hij op eigen kracht en met eigen middelen

gaven mij veel vertrouwen, in zowel het concept als de

onverminderd door met het ontwikkelen van de webap-

ondernemer’, vertelt Klaas Kooistra, Investment Manager

plicatie. In 2014 werden zijn inspanningen beloond,

Aanjaagfonds van de NOM. ‘Hij heeft kennis van zaken,

toen met Werkplein Noord-Groningen een ‘launching

denkt in scenario’s en heeft een enorm doorzettingsver-

customer’ werd gevonden. Voor de sociale dienst van de

mogen. In combinatie met de veelbelovende resultaten

gemeenten Bedum, De Marne, Winsum en Eemsmond

van de pilot hebben we besloten om dit-WERKt.nl een

werd vervolgens een succesvolle pilot uitgevoerd. Van

aanjaagfinanciering te verstrekken, een achtergestelde

de 150 werkzoekenden bleken in enkele maanden maar

lening voor jonge, kansrijke bedrijven.’

liefst 32,8% te zijn uitgestroomd. Hoe is dit aansprekende resultaat nu precies tot stand gekomen? Of beter: hoe ziet

Versterken regionale economie

dit-WERKt.nl er in de praktijk uit?

Herman roemt de rol die Eemsdelta/EZ in de realisatie van zijn plannen heeft gespeeld. ‘Directeur Harrie Hoek

Online loopbaancoach

is echt een heel goede ambassadeur voor dit-WERKt.nl

Het platform, dat zich in eerste instantie richt op ge-

geweest’, benadrukt hij. ‘Via Eemsdelta/EZ kwam Herman

meenten, laat zich omschrijven als een online loopbaan-

in contact met Kredietunie Eemsregio. ‘De businesscase

coach. Het is opgebouwd uit vier componenten, allemaal

was goed en ook het enthousiasme en de gedrevenheid

afgestemd op een persoonlijk profiel. Zo verzamelt de

van Herman maakten indruk’, vertelt Edske Smit, penning-

vacaturezoekmachine vrijwel alle online vacatures, om

meester van Kredietunie Eemsregio. ‘Bovenal kan het

vervolgens alle passende vacatures te koppelen met het

platform hier, maar ook elders in Nederland, bijdragen

profiel van de werkzoekende. Ook biedt dit-WERKt.nl

aan het terugdringen van de werkloosheid en het

een netwerk van waardevolle contacten, persoonlijk en

versterken van de regionale economie.’

professioneel loopbaanadvies en motiverende ondersteuning vanuit de sociale omgeving. ‘Het vinden van werk is vaak een eenzaam en tijdrovend proces’, verduide• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

Klaas Kooistra Investment Manager NOM T (06) 557 076 95 • E kooistra@nom.nl

35

TourExpert biedt touringcarbedrijven Touringcarbedrijven kijken reikhalzend uit naar

plannen. ‘Daar steken we nu veel tijd in. Het is een plan-

de lancering van producten ontwikkeld door een

markt. We weten dat ondernemers veel tijd en geld in

innovatief Hoogeveens bedrijf: TourExpert. Dat is

de planning steken, om ervoor te zorgen dat er optimaal

heel dicht bij de voltooiing van een systeem dat

helpt ons systeem bij. Dat doet het geheel automatisch.

het leven van ondernemers in de branche makke-

Dat is een grote vernieuwing, waar touringcarbedrijven

ningsalgoritme, iets dat nu nog geheel onbekend is in de

gebruik wordt gemaakt van materieel en chauffeurs. Daar

echt op zitten te wachten.’

lijker én lucratiever maakt.

Hoe weet hij dat zo zeker? Nou, omdat hij het hele

36

Hoe kunnen we ervoor zorgen dat touringcarbedrijven

pakket met verschillende ondernemers uit de branche

weer lucratief worden? Dat is in wezen de basisvraag

samen ontwikkelt. ‘Zo ontstaat in mijn ogen echte in-

waarop de twee systemen van TourExpert antwoord

novatie. De vraag, het probleem komt uit de bedrijven

geven. In een notendop: het gehele bedrijfsproces auto-

zelf. We zijn gezamenlijk gaan kijken hoe we die konden

matiseren én er een nieuw concept om de markt mee te

oplossen. Dat is een project van jaren hoor. Maar we zijn

bewerken bovenop doen.

nu heel dicht bij waar we zijn willen.’

Eigenaar van het Hoogeveense softwarebedrijf Rovecom, George de Roo, is de ondernemer achter TourExpert. ‘In de touringcarbranche holt de business voor veel bedrij-

EEN SOFTWAREONTWIKKELAAR EN EEN HARDWAREGIGANT DIE SAMEN OPTREKKEN EN FEILLOOS INSPELEN OP DE WENSEN EN VRAAG UIT DE MARKT

ven achteruit. In de concurrentieslag moet het steeds goedkoper en steeds schraler. De marges worden kleiner, het plezier in het werk daalt. Dat is zonde. Wij denken een concept te hebben dat die trend kan tegengaan.’

Echt efficiënt plannen Het pakket dat TourExpert binnenkort aanbiedt, bestaat in feite uit twee delen. Het ene is een compleet ERP-

Entertainment en route

systeem, software die de ondernemers in de branche

Een ander deel van TourExpert betreft Roadcaster. Het

fors ontlast. De Roo: ‘Het gaat om veel meer dan alleen

is een entertainmentsysteem in bussen zoals er nog

een planningsprogramma. Het is een volledig pakket

geen bestaat. Films, documentaires, series, informatie,

bedrijfssoftware, dat het hele bedrijfsproces automati-

alles kan het in de touringcar gebouwde kastje afspelen.

seert en stroomlijnt. Het kan alles vastleggen, van offerte

Rechtstreeks op de smartphone, tablet of laptop van de

tot facturatie, inzicht geven, chauffeurs optimaal bij het

reiziger. Dat gaat via een wifi-verbinding, het kost de

bedrijf betrekken. Allemaal dingen die nu nog op papier,

passagier geen mobiele data.

met bonnetjes gedaan worden. Dit gaat veel tijd bespa-

En dat is dus het deel dat ondernemers in de branche

ren. En ook ergernissen.’

nieuwe kansen oplevert in de markt. ‘Met Roadcaster

Paradepaardje van het ERP-pakket, dat goeddeels klaar

kun je touringcarreizen met ongekende entertainment

is om de markt te bestormen, is de nieuwe manier van

aanbieden. Dat gaat nieuwe reizigers opleveren. Roadcas-

•

JUNI 2016

WWW.TOUREXPERT.NL

geheel nieuwe kansen MET ROADCASTER KUN JE TOURINGCARREIZEN MET ONGEKENDE ENTERTAINMENT AANBIEDEN. DAT GAAT NIEUWE REIZIGERS OPLEVEREN

onze ogen niet alleen met andere touringcarbedrijven, maar zelfs met andere vervoermiddelen. De bus wordt ermee weer een interessante optie, die de strijd aangaat met bijvoorbeeld trein en auto.’

Innovatiefonds Noord-Nederland Voor het laatste zetje de markt op, klopte TourExpert aan bij het Innovatiefonds Noord-Nederland. Manager Jens Ruesink: ‘Dit is een geweldige start-up, een samenwerking tussen verschillende partijen ook, die echt met iets heel nieuws komen. Een softwareontwikkelaar en een hardwaregigant die samen optrekken en feilloos inspelen

Ser

ies

Films

op de wensen en vraag uit de markt. Zij hebben zelf al

aires

ent Docum

veel geïnvesteerd, wij steunen de doorontwikkeling van het product. Vol overtuiging.’

MKB Fonds Drenthe

ter kan ook informatie verstrekken van derden. Bijvoor-

Het G.J. Smidfonds investeerde mee, het MKB-fonds

beeld toeristische plaatjes over de reisbestemming. Daar

Drenthe sloot ook aan. Investment Manager Dave de

zijn nieuwe verdienmodellen aan te koppelen. Het stelt

Groot: ‘Voor ons is de schaalbaarheid belangrijk. Dit

de touringcarbedrijven in staat weer creativiteit aan de

product is ontwikkeld voor de internationale markt. Dan

dag te leggen om echt te gaan ondernemen. Het systeem

heb je het over mega-aantallen. En het concept is op

werkt aan de beleving van de reizigers. Die is veel waard.’

termijn natuurlijk ook toepasbaar in trein en vliegtuig.

Roadcaster voorziet bovendien in een wifi-verbinding

De prognose toont een forse groei in het aantal werkne-

voor alle reizigers. En dan een stabiele, zodat werken

mers dat TourExpert nodig heeft. Dit is een bedrijf met

tijdens de reis een serieuze optie is voor passagiers. ‘De

ambitie. Het wil zogezegd de wereld veroveren vanuit

bedrijven die dit systeem gaan gebruiken concurreren in

Hoogeveen.’

Jens Ruesink Manager Innovatiefonds Noord-Nederland T (06) 215 185 08 • E ruesink@nom.nl @Jens_Ruesink

Dave de Groot Investment Manager T (06) 557 079 67 • E groot@mkbfondsdrenthe.nl • INVESTEREN IN ONTWIKKELING

37

Hannover Messe ‘amazed’

38

De ogen van Hans Praat van de NOM, beginnen te glimmen als hij terugblikt op de Hannover Messe

In zee met studenten

van april dit jaar. Als coördinator en communicatie-

Praat besefte vooraf dat deelname aan de Hannover

man van het consortium Region of Smart Factories

Messe gepaard moest gaan met een spectaculaire presen-

(RoSF) was hij verantwoordelijk voor de presentatie

heel bijzonders gebeurt, dan moet je presentatie dat ook

van deze Noord-Nederlandse inbreng op de grootste

uitstralen. Dus toen ik van Hans Drijfhout van de NHL,

technologiebeurs ter wereld. En die was geslaagd.

er een studentenbedrijf was dat geweldige dingen deed

RoSF was de grote publiekstrekker binnen het

met virtual reality, heb ik meteen contact opgenomen. In

Holland Hightech House. Meer dan 1500 enthousiaste

met drie studenten in zee te gaan, maar na het eerste ge-

bezoekers bekeken de Virtual Reality ‘Your journey

sprek had ik er direct vertrouwen in. Die mannen wisten

tatie. ‘Als je duidelijk wilt maken dat er in deze regio iets

een van de partners binnen het consortium, hoorde dat

het begin vraag je je nog even af of het verstandig is om

waar ze het over hadden. Het klikte direct.’

to the Region of Smart Factories’, een product van Virtuele geschiedenisles

studentenbedrijf Combin3D van de NHL. ‘Geweldig

Tijdens een brainstorm ontstond het idee voor de inhoud

om te zien dat mensen

van de presentatie: een virtual reality over de geschiedenis

een tijd in de rij willen

van de industrie. Van de eerste tot de vierde industriële

staan om jouw presentatie

nes, via de lopende band uit de tijd van Henry Ford en

te beleven. ‘Amazing’, riep

de productierobots van de afgelopen decennia naar de

iedereen. ‘Amazing!’

beeld in een zonnig Noord-Nederland, met de bedrijven

revolutie. Dus van een duistere fabriek met stoommachi-

•

nieuwste revolutie, the Region of Smart Factories. Ver-

JUNI 2016

over virtual reality van RoSF ONTWERPTEAM COMBIN3D VAN STUDENTENPROJECT NAAR KANSRIJKE STARTER

39 van de consortiumpartners verspreid over het landschap.

Veel tijd in testen en psychologie

Hans Praat schreef zelf het script voor de commentaar-

De studenten begonnen het project zoals ze op school

stem en liet het in Engeland inspreken. ‘Die stem is heel

geleerd hadden. Een plan maken met het aantal uren, de

goed. Geen stijve BBC-stem, maar een frisse jonge kerel

kosten etc. Maar al snel bleek dat het veel uitgebreider ging

die commentaar geeft. Een beetje kinky, luister maar.’ Hij

worden. ‘Dat kwam vooral omdat het voor ons ook een

laat een klein stukje van de presentatie horen: ‘… now

R&D-project was, een pilot om van te leren. We hebben

entering the third floor, the floor of our parents…’ ‘Mooi

heel veel tijd gestopt in testen, maar ook in de psycholo-

zinnetje, dat laatste, vind je niet?’

gische kant. Wat willen mensen zien? Op welke manier komt je boodschap het best over? Welke stijl past daar

Eerste echte opdracht

het best bij? Voor veel bezoekers van de beurs is het de

Voor Arjen Profijt, Nils Bakker en Jesse Mooibroek, het

eerste keer dat ze een 3D-animatie bekijken door een VR-

team van studentenbedrijf Combin3D, was het de eerste

bril. Bij zo’n eerste beleving moet je kijkers niet meteen

opdracht voor het bedrijfsleven. ‘Wij onderzochten net

gaan belasten met heel veel details. Ze moeten eerst rustig

of er potentiële belangstelling was voor een bedrijf als dat

om zich heen kunnen kijken. Op die manier missen ze

van ons,’ vertelt Arjen Profijt. ‘Toen we hoorden dat de

de boodschap niet door een overdaad aan indrukken. De

NOM een club zocht om deze virtual reality opdracht uit

essentie van de presentatie is immers dat RoSF op een

te voeren was één en één al snel twee. Natuurlijk vonden

positieve manier blijft hangen. Voor dat doel hebben we

we het in het begin spannend, maar het contact verliep

heel bewust stijlkeuzes gemaakt. Deze presentatie gaat in-

zo vanzelfsprekend dat we ons al snel op ons gemak

houdelijk nog niet erg diep, maar geeft wel de indruk dat

voelden. Ook met de opdracht zelf. Bij virtual reality is

er iets gebeurt dat je niet mag missen. Dat je die naam

het concept enorm belangrijk en dit concept bood heel

RoSF moet onthouden. Natuurlijk waren we best wel

veel aanknopingspunten om er een mooi product van te

gespannen over de reacties van het publiek in Hannover,

maken.’

maar die waren geweldig. Iedereen was enthousiast.’

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

40 Hans Praat met ‘zijn NHL-studenten’, NHL CvB voorzitter Willem Smink geniet mee.

Inmiddels serieuze starter

Vervolgopdracht

Inmiddels heeft Combin3D een nieuwe status. Het school-

De eerste opdracht voor het nieuwe bedrijf ligt overigens al

project is geüpgraded naar een echt bedrijf. Dat betekent

te wachten. Hans Praat heeft al namens de RoSF-groep met

overigens niet dat de startende ondernemers een punt

Combin3D gesproken over een vervolgopdracht. ‘We denken

zetten achter hun studie Communicatie en Media Design:

erover om het landschap van RoSF interactief te maken,

‘Nee, we willen zeker afstuderen, maar het is heel nuttig

zodat je ook virtueel bij bedrijven binnen kunt wandelen.

om al tijdens je studie ervaring op te doen met onder-

Dat biedt natuurlijk ook mogelijkheden voor individuele

nemerschap. Virtual reality staat nog in zijn kinderschoenen.

bedrijven die zelf een VR-presentatie willen voor hun klanten.

Als wij straks klaar zijn met school kunnen we niet aan-

Van ons mag het. Wij hebben er zin in!’

kloppen bij een baas, daar verwacht ik weinig van. Er zijn nog geen werkgevers voor ons, we moeten het zelf gaan

Ook de VR bekijken?

doen.’ Volgens Arjen is de school ook blij met hun initia-

ga naar www.rosf.nl

tief en kan dit project met de NOM als voorbeeld dienen

Voor meer info over Combin3D:

voor nieuwe studenten. ‘Hoewel de presentatie nog wel

combin3d.nl/

officieel beoordeeld moet worden. Normaal begin je zo’n project met het opstellen van bijvoorbeeld leerdoelen en competenties en beschrijf je achteraf of je geleerd hebt wat je wilde leren. Dat is er bij ons allemaal bij ingeschoten.

We zijn direct in het diepe gegooid.’

Hans Praat Business Development Manager NOM T (06) 215 184 93 • E praat@nom.nl

•

JUNI 2016

@HansPraat

Deel werkgelegenheid hersteld

Betonfabriek Zuidbroek raakt weer op toeren Betonfabriek Vrijenban breidde het aantal werknemers in

resultaten en heeft een duidelijke toekomstvisie voor zijn

Zuidbroek afgelopen maanden flink uit. Het bedrijf nam

ondernemingen.’

de betonfabriek begin dit jaar over van BAM, mede dankzij Vrijenban zocht in de persoon van directeur-eigenaar Bas

steun van de Rabobank en de NOM.

Aalbers in het najaar van vorig jaar de NOM op. Vanwege Dertien medewerkers maken er intussen alweer grote prefab

de kennis en het netwerk dat hij nodig had om de doorstart

betonelementen, die vooral worden gebruikt in niet alle-

te realiseren. Aalbers: ‘De NOM is voor ons belangrijk om-

daagse projecten. Een nieuwe brug in Amsterdam in de

dat zij zo’n gerenommeerde naam heeft. Dat is essentieel

vorm van een Vikingschip bijvoorbeeld. En Bluelabel-vloeren

voor een bedrijf als Vrijenban dat hard aan de weg timmert.

die de ondergrond met de laagste ammoniakemissie in

We kunnen zelf wel roepen dat we heel goed zijn, maar als

koeienstallen moeten worden.

iemand anders dat ook doet, is het beter.’

Vrijenban is meer dan tevreden over de prestaties van de

De met de overname terugkerende werkgelegenheid deed de

nieuwe aanwinst in Zuidbroek. ‘We waren een relatief kleine

NOM besluiten Vrijenban te steunen. Investment Manager

speler in de betonmarkt met onze vestigingen in Delft en

Aanjaagfonds Klaas Kooistra: ‘De sluiting van de betonfabriek

Vianen. Met Zuidbroek erbij heeft ons bedrijf flink aan belang

had een grote impact op de regio. Met deze doorstart is

gewonnen’, zegt directeur Theo van Baal.

een deel van de werkgelegenheid hersteld. En daar zijn wij vanzelfsprekend erg blij mee.’

De Rabobank en de NOM zagen die potentie ook, en investeerden in het bedrijf om de overname rond te krijgen. ‘Deze

Meer weten over Vrijenban?

grootzakelijke onderneming hebben wij graag in portefeuille’,

Kijk op www.nom.nl/vrijenban

vertelt account manager Groot Zakelijk van de Rabobank Gerwin Brüns. ‘Het bedrijf had afgelopen jaren mooie

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

Klaas Kooistra Investment Manager NOM T (06) 557 076 95 • E kooistra@nom.nl

41

NOM KIJKT OM Hoe gaat het eigenlijk met de bedrijven waar NOM in het verleden in participeerde? In deze rubriek kijken we samen met ondernemers terug naar de ontwikkeling tussen toen en nu.

Piet Scholten is algemeen directeur bij Drenth Holland in Oude Pekela.

Drenth Holland is een industriële weverij, die van metaal en kunststof draad doeken en zeven weeft die gebruikt worden in de techniek, bijvoorbeeld als machinebespanningen, zeefbanden en filterbanden. Begonnen in 1930 levert Drenth Holland in 2016 customized producten over de hele wereld. NOM kijkt om. Want Drenth Holland is een oude relatie.

Ambacht en innovatie uit Oude 42

Het is half 11, een dinsdagochtend in Oude Pekela, in het pand

een geautomatiseerde weefmachine gekocht, een naadmachine

van Drenth Holland, gelegen aan het Pekelder Hoofddiep. We praten

in 2014, en dit jaar een volledig geautomatiseerde weefmachine.

met Piet Scholten. Hij serveert eerst een bakje koffie, schuift dan

Zo kunnen we meer produceren met minder mensen, op dit mo-

aan tafel en steekt van wal.

ment 16 fte. Ook heb ik het niveau van het personeel omhoog

Piet lacht. ‘Ja. Op deze locatie is het allemaal begonnen. Vroeger

gebracht door gemotiveerde goed opgeleide jongeren in dienst

had je in Oost-Groningen veel strokartonindustrie, dat zat alle-

te nemen. Belangrijk als je je bedrijf wilt laten groeien. Want

maal aan de overkant. In 1930 is de oude heer Drenth, nog in

bedrijven willen zakendoen met een innovatief bedrijf, niet met

zijn functie als directeur van een strokartonbedrijf, hier begonnen

een ambachtelijk bedrijf dat morgen misschien om kan vallen.’

metaalzeven te produceren voor de strokartonindustrie. Eerst voor bedrijven in de buurt, later voor de papierindustrie in

Drenth Holland heeft zich ontwikkeld tot een specialist. Het is in

Nederland. Dat het zo groeide had in die tijd vooral met mond

Nederland de enige partij die zeven tot een breedte van 6 meter

op mond reclame te maken. Drenth kende een hoop mensen

kan produceren. Het bedrijf presenteert zich vol zelfvertrouwen.

uit de strokarton- en papierindustrie. Op een gegeven moment

Piet vertelt. ‘We zitten in een nichemarkt en daar blijven we

werkten hier 40 mensen.’

in opereren ook. We weten precies in welke markten we goed zijn. Dus we kijken altijd of we nog meer kunnen doen bij onze

Drenth werd 35 jaar geleden opgevolgd door een technisch ge-

bestaande klanten of richten ons op bestaande markten in het

oriënteerde directeur. Zo iemand van het zelf afstellen van machines,

buitenland. We leveren customized producten aan de waardepa-

en niet zo van de commercie. Dat was zo in die tijd. Toen Piet

pierindustrie, de poederindustrie, de houtindustrie, de voedings-

Scholten in 2005 met Drenth Holland kennismaakte zag hij een

middelenindustrie, de hygiëne-industrie en aan architecten over

ambachtelijk bedrijf met een mooi product én met groeipotentie.

de hele wereld. Onze klanten zitten in Zuid-Korea, Indonesië,

Daarin zag hij voor zichzelf als algemeen directeur een andere rol.

China, Maleisië, India, Pakistan, Iran, Irak en Europa van boven

Piet meent. ‘Ik ben een facilitator. Ik zorg dat mensen op de

naar beneden, Canada, Amerika, Mexico, Brazilie … Jarenlang

juiste plaats terechtkomen en zelfstandig functioneren. Daarbij

deed ik al die bezoeken zelf maar ik schuif steeds meer klanten

hoort goed gereedschap. Toen ik hier kwam ben ik meteen met

door naar mijn sales manager, dan kan ik me meer op Amerika,

investeren begonnen. We hebben nieuwbouw gepleegd, in 2006

China en Latijns Amerika richten.’

•

JUNI 2016

t

Pie

D HOLLAN H T N E R DR RD VOO E E N I M GENO NINGER DE GRO MINGSE N R E D ON 016 PRIJS 2

Pekela gaan de wereld over Via internet wordt tegenwoordig de eerste selectie voor samen-

Piet besluit. ‘Mijn ambitie is om Drenth Holland door te laten

werkingspartners gedaan. Er is dan ook veel energie, tijd en geld

groeien. Ik ben dan wel geen familie, maar ik beschouw het wel

in de online presentatie van Drenth Holland gestoken.

als een familiebedrijf. Continuïteit is typerend voor dit soort be-

Piet zegt. ‘Ik vond het belangrijk dat we meer met internet gingen

drijven, je moet werken aan de toekomst, en blijven investeren

doen. Zo worden tegenwoordig bedrijven geselecteerd. Via onze

om ook op termijn te blijven draaien. De aandeelhouders zien

website krijgen we aanvragen uit de hele wereld. Vorig jaar nog

dat de winstgevendheid, de solvabiliteit, het eigen vermogen

uit China. Een staatsbedrijf wilde een hogere kwaliteit watermerk

en de omzet toenemen, dat het bedrijf gewoon professioneler

in hun papier hebben. Of we alsjeblieft langs wilden komen. Ik

wordt. We moeten hier met zijn allen werken aan de toekomst.

had een beurs in Manilla, dus ik zei ik ben in de buurt dan kom

Ook de jongere garde moet zijn pensioen hier kunnen halen.

ik wel even. Dan neem ik mijn monstermappen mee, mijn docu-

En ja, ik ben van plan dat hier ook te halen ja.’

mentatie, en dan zitten daar 25 Chinezen op je te wachten. Je vertelt wat je doet, presenteert je referenties, laat monsters zien

Bekijk het werk van Drenth Holland op

en gaat er later nog eens heen. Nu gaan ze bij ons bestellen. Zo

www.drenth-holland.com en op www.wiremeshes.eu

hebben we ook een opdracht gekregen om bronsweefsel te leveren voor de productie van het waardepapier in Pakistan. Ik heb die mensen nog nooit gezien, maar ze willen ons product. Dat is hoe

‘Het contact met Drenth Holland en met Piet Scholten dateert

het vaak gaat tegenwoordig. Het begint met een mailtje. Dan breng

uit 2006. NOM Finance heeft destijds een financiering verstrekt

je een bezoek. En daarna ga je iets opbouwen. Juist omdat we in

voor het automatiseren van de weefmachines. De lening is

een nichemarkt werken vind ik persoonlijk contact belangrijk.

inmiddels terugbetaald. En ook de afgelopen jaren hebben we

Daarom ga ik er ook meestal zelf naar toe. Je kunt veel achter

altijd prettig contact gehouden. Drenth Holland is een mooi

je computer doen, je kunt skypen en facetimen, maar de echte

bedrijf en is de afgelopen jaren flink doorgegroeid. Het is mooi

verhalen hoor je bij iemand aan tafel, met een bakje koffie erbij.’

om te zien hoe het bedrijf zich heeft doorontwikkeld. Onlangs is bekendgemaakt dat Drenth Holland een van de negen

De 38 aandeelhouders, allemaal familie van de oude Drenth, zijn

genomineerden is voor de

tevreden. De omzet is sinds 2005 verdubbeld.

Groninger Ondernemingsprijs 2016. Mijn stem hebben ze!’

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

Chantal Leijendekker Investment Manager NOM T (06) 502 021 61 • E leijendekker@nom.nl

43

Thema: bloggen, kom op

44

NOMplus bestaat intussen alweer een jaar. En hoe! Veel ondernemers hebben op NOMplus hun specifieke kennis al gedeeld met collegaondernemers. Daar zijn we blij mee. Maar nu, nu zoeken we jou! Heb jij ook een boodschap die er echt uit moet of een van algemeen nut?

Neuws waar Noord-Nederland absoluut op zit te wachten en dan vooral ondernemers? Een slimme tip die je niet voor je wilt of kunt houden? Trek dan je stoute schoenen aan en schrijf een blog. Denk je brrr en heb je nog last van koudwatervrees? Lees dan eerst de tips van een aantal ervaren bloggers op NOMplus.

Expert opinions

Infographics

Video’s

Tips & Tricks

WWW.NOMPLUS.NL

Je wordt gezien als expert Zichtbaar zijn is voor een ondernemer enorm belangrijk. (Potentiële) klanten moeten immers weten waar ze jou voor kunnen benaderen.

Kennisdeling door te bloggen is

Onderwerpen bespreekbaar maken

een goede manier om jezelf bij hen onder de aandacht te brengen en

Circa twee jaar geleden ben ik

te blijven. Daarnaast maakt social

begonnen met het met enige regel-

media het mogelijk om blogs mak-

maat schrijven van een blog voor

kelijk te delen waardoor jouw bereik

de hockeyclub. Ik schreef vooral

wordt vergroot. De onderwerpen

over leuke, ludieke en actuele on-

waarover ik blog zijn inhoudelijk

derwerpen. Niet in een vast schema

gerelateerd aan mijn werk als de

maar alleen wanneer ik inspiratie

GunfactorVerhoger. Inspiratie haal

had. Inmiddels schrijf ik sinds

ik uit de presentaties en speeches

een jaar af en toe een blog voor

die ik schrijf voor mijn werk als

NOMplus. Zoveel mogelijk met een

keynote speaker. Onderwerpen

actueel thema, een onderwerp dat

waar veel reacties op komen zijn

mij verbaast, aanspreekt of gewoon

mogelijk interessante onderwerpen

issues die ik wil delen. Ik doe dit

voor een blog. De factor tijd maakt

vooral omdat ik het leuk vind om

dat ik minder blog dan ik eigen-

kennis te delen en onderwerpen

lijk zou willen. Een blog schrijven

bespreekbaar te maken. Soms

duurt niet lang, echter de dagelijkse

kritisch en uitdagend, soms om een

werkzaamheden gaan voor. Blog-

statement te maken en een discus-

gen raad ik anderen zeker aan. Het

sie los te krijgen. Blogs zijn een

levert naast naamsbekendheid en

belangrijk onderdeel in het delen

zichtbaarheid interessante gesprek-

en verbreden van kennis, kunnen

ken op met bekenden en onbeken-

een soort van marketinginstrument

den. En niet onbelangrijk: je wordt

zijn en vergroten je netwerk. Maak

gezien als expert op jouw vakgebied

geen blog omdat het ‘moet’. Schrijf

wanneer je veel kennis deelt.

alleen omdat je het leuk vindt.

Gertien Beijering, de GunfactorVerhoger

Laurens Kruize, Investment Manager

en keynote speaker

NOM

•

JUNI 2016

ondernemer: join NOMplus

NOMplus is er voor en door ondernemers.

Om elkaar te inspireren, kennis te delen, van elkaar te leren. Deel ook mee. Hoe? Stuur een mail naar communicatie@nom.nl.

Tips voor als je net begint 1. Selecteer je ‘niche’ Vraag je af hoe je je het best pro fileert en bedenk op welk vak- gebied of welke ‘niche’ je je met je onderwerpen wilt richten.

2. Associatielijst

Ik hoop meer mensen uit mijn doelgroep te bereiken

Schrijf associatief onderwerpen op

Ik wil beide kanten belichten Social media zijn onmisbaar in de

waar je over zou willen bloggen:

Bloggen is voor mij een manier om

communicatiestrategie van een

een gebeurtenis, actualiteit, een

mijn naamsbekendheid en netwerk

organisatie. Tja, wat doe je dan?

gesprek met een klant ... Zo kom

te vergroten. Je moet niet verwach-

Twitteren in 140 tekens? Bloggen?

je in de ‘flow’.

ten dat de telefoon roodgloeiend

De omgeving waarin ik opereer,

3. Maak rücksichtslos tijd

staat na het plaatsen van een blog.

het snijvlak van publiek en privaat,

Reserveer een vaste tijd in je agenda.

Maar mensen kunnen het delen

biedt genoeg stof om regelmatig

4. Realiteitszin en lange adem

van kennis waarderen en vroeg of

iets van te vinden of te delen. De

Realiseer je dat bloggen in het begin

laat betaalt zich dat terug. Ik haal

ene keer over de rol van de over-

relatief veel tijd kost, maar nog

de inspiratie voor mijn blogs vooral

heid die vaak niet begrepen wordt

relatief weinig op gaat leveren.

uit rechtspraak. De rechtspraak volg

door ondernemers en omgekeerd

De gedachte ‘dit is niks voor mij’

ik beroepsmatig al op de voet. Het

de inspirerende voorbeelden van

zal geregeld voorbij komen. Het zal

kost me daardoor weinig moeite om

ondernemers over durf, doorzet-

steeds makkelijker gaan.

een blog te schrijven over zaken die

ten en doen. Door beide kanten te

5. Ideeën vangen met apps

direct relevant zijn voor de aanbe-

belichten hoop ik een brug te slaan

Met een notitie-app op je telefoon

stedingspraktijk. Bovendien heb ik

door begrip voor elkaars positie te

kun je onderwerpen verzamelen

plezier in schrijven. Door mijn blogs

kweken. En dat vraagt vaak meer

wanneer ze je te binnen schieten.

op NOMplus te delen hoop ik meer

ruimte dan een snelle quote en dus

6. Spraakherkenning apps

mensen uit mijn doelgroep te berei-

kies ik voor bloggen via NOMplus.

Gebruik de apps ‘spraakherkenner’

ken. Aan aspirant bloggers zou ik de

Daarvoor is dat kanaal immers

(iOS) of Listnote op Android die

volgende tips willen meegeven: denk

geopend. Meningen, ervaringen,

spraak kunnen omzetten naar tekst.

na over de relevantie van je blogs

kortom kennis delen. Soms rolt een

7. Schakel hulp in

voor je doelgroep, houd je blogs kort,

onderwerp als vanzelf eruit, maar

Schakel een professional in als

vermijd ingewikkeld taalgebruik en

moet er nog geslepen worden aan

schrijven echt niet lukt.

tot slot: houd er plezier in.

een puntige tekst.

Jarno Duursma, consultant en trainer op

Arthur van Heeswijck, advocaat bij

Siem Jansen, directeur NOM

het gebied van social media en trends

Van Heeswijck Aanbestedingsadvocaat

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

45

< JAN KNOL ONDERZOCHT DUBBELROL ‘VOORDRACHT-COMMISSARIS’

De rol van de Raad van Commissarissen (RvC) staat de laatste jaren extra in de aandacht. En niet altijd positief.

Spraakmakende zaken in het recente verleden, waarbij de toezichthoudende taak faalde, hebben het fenomeen een wisselend imago bezorgd. En dat is jammer, aldus Geert Buiter, adjunct-directeur bij de NOM. Want een commissaris is behalve toezichthouder ook een belangrijke sparringpartner voor bestuurders en directies.

Reden waarom de NOM met regelmaat commissarissen voordraagt en benoemt bij bedrijven waar zelf een belang in is genomen.

46

Vraag is wel: hoe onafhankelijk

Balanceren tus

is zo’n commissaris, als hij wordt benoemd door de aandeelhouder (NOM) terwijl hij gelijktijdig de belangen

dat op tijdens de uitoefening’ en ‘hoe kan een voor-

van het bedrijf als geheel moet dienen?

dracht-commissaris omgaan met deze spanningen’.’

Standvastig

De NOM liet het onderzoeken door Jan Knol.

Verrassende conclusie uit het onderzoek was dat de

Conclusie: met de belangenverstrengeling valt het

voordracht-commissaris in het huidige bestel goed in

reuze mee. Maar transparantie is het woord dat met

bestuurders en directeuren bleken doorgaans een grotere

staat is zijn dubbelrol te vervullen, aldus Knol. Sterker: klik te hebben met de voorgedragen commissaris (die dus

hoofdletters moet worden geschreven.

op voordracht van een aandeelhouder in de RvC zit) dan met de algemene commissaris. ‘Dat is wel frappant’, stelt

‘Mijn onderzoek richtte zich op de spanningsvelden die

de onderzoeker. ‘De NOM weet bij de selectie van voor-

voordracht-commissarissen daarom kunnen ervaren bij

gedragen commissarissen blijkbaar goed in te schatten

het uitoefenen van hun functie’, vertelt Jan Knol, ex

welke toegevoegde waarde de commissaris kan hebben,

Nommer, ondernemer en zelf commissaris bij een tweetal

met name ook in relatie tot het profiel van de directeur

bedrijven. ‘De centrale vraag was: ‘In hoeverre is de voor-

of bestuurder waar hij of zij mee komt te werken.’

dracht-commissaris binnen het huidige bestuursmodel in

Buiter: ‘Dat komt ook heel precies. Heb je te maken met

staat om zijn of haar dubbelrol te vervullen?’ En dan kom

een dominante ondernemer - en die zijn er veel - dan

je natuurlijk bij deelvragen als ‘welke spanningen levert

moet je er geen watje naast zetten als commissaris. Dat

•

JUNI 2016

Stukje De Raad van Commissarissen

geschie

denis

Voor de oorsprong van het RvC-model gaan we terug naar de tijd van de VOC (1602-1799). In die tijd kon je al beleggen in schepen die naar Oost Indië voeren. Het bestuur van de VOC werd gevormd door de Heren XVII (zeventien, red.). Toen kapitaalverschaffers ontevreden raakten over het gevoerde beleid werd er een college van negen ‘hoofdparticipanten’ ingesteld, die als vertegenwoordiger van alle aandeelhouders de jaarlijkse rekeningen van de VOC mochten controleren.

missarissen al groen licht willen geven. Een goede commissaris blijft echter standvastig in zijn rol. Daartoe is hij zelfs verplicht.’

Knol: ‘En dan heb je als voordracht-commissaris ook nog die dubbelrol. Die moet je ook niet onderschatten. Om een theoretisch voorbeeld te noemen: stel de directie en een deel van de aandeelhouders van een bedrijf waarin de NOM ook een participatie heeft vinden het voor het bedrijf belangrijk dat het verhuist van Groningen naar München of Amsterdam. Dat strookt niet met de kernactiviteit van de NOM, die er immers op is gericht om de werkgelegenheid in het Noorden te houden. Hoe sta je daar dan als

sen belangen

commissaris in? Immers, je dient als commissaris het vennootschappelijk belang te dienen, dus van alle stakeholders.

Buiter: ‘Die ontwikkelingen komen ook daadwerkelijk wel eens voor. Dat een bedrijf bijvoorbeeld voor verdere groei naar een andere regio moet. Het kan dan best zo zijn dat we als NOM de overwegingen wel begrijpen. Een dergelijk

HEB JE TE MAKEN MET EEN DOMINANTE ONDERNEMER - EN DIE ZIJN ER VEEL DAN MOET JE ER GEEN WATJE NAAST ZETTEN ALS COMMISSARIS.

besluit kunnen we dan ook niet tegenhouden. In veel gevallen stappen we dan uit de onderneming.’

Status Om uniforme richtlijnen te krijgen voor de taken en verantwoordelijkheden van RvC’s legde de commissie

klinkt erg logisch, maar de praktijk is weerbarstig. Stel je hebt een bedrijf met een dominante directeur. Iemand die graag snel handelt. Die ruikt op een gegeven moment een kans, bijvoorbeeld om een overname te doen. In de

Jan Knol

perceptie van de directeur is de druk hoog en moet er per

Onderzoeker Jan Knol is al jarenlang ondernemer. In het

direct gehandeld worden. Hij duwt de RvC in de richting

verleden verkocht hij zijn aandelen in het bedrijf De Haan

van snel akkoord geven. Je moet sterk in je schoenen

Westerhoff. Diverse activiteiten volgden, waaronder bij de

staan wanneer je dan als commissaris kritisch blijft en

NOM. Op dit moment is Knol interim manager en commissaris

de logische vragen blijft stellen. ‘Waarom doen we iets?

bij diverse bedrijven. Voor zijn MBA maakte hij in 2015 het on-

Waarom nu? Wat zijn de gevolgen? Wat gebeurt er wan-

derzoeksrapport ‘Balanceren tussen belangen’, in opdracht van

neer we het niet doen?’ Jij bent de persoon die het proces

de NOM en de BOM (Brabantse Ontwikkelings Maatschappij).

vertraagt. Misschien op een moment dat andere com-

www.linkedin.com/in/jan-knol

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

47

‘Een goede voor

Tabaksblat in 2003 de basis voor Nederlandse gedragscode. ‘Een onderdeel van deze code is dat een commissaris het belang van de onderneming in de meest brede vorm in acht moet nemen; het zogenaamde ‘vennootschappelijk belang’. Dus niet alleen het belang van aandeelhouders, maar ook die van personeel, afnemers, schuldeisers, banken, omgeving en overheid’, aldus Knol.

‘De onduidelijkheid ontstaat natuurlijk bij de interpre-

Roelof van der Wielen Bedrijfsadviseur UNO Bedrijfsadviseurs T (06) 513 575 03 • E rvdwielen@uno-advies.nl

taties, van definities.’ De onderzoeker concludeert dat honderd procent onafhankelijkheid dan ook niet bestaat, maar dat de Code zoals deze in Nederland geldig is voldoende handvatten biedt op basis waarvan een commissaris zijn handelen kan toetsen. ‘De Code biedt ook de ruimte om vanwege specifieke belangen, of de speciale dubbelrol die je als voorgedragen commissaris hebt af te wijken van de reguliere onafhankelijkheidsregels, wanneer je dat echter maar expliciet benoemt.

Adrie Lunig Bedrijfsadviseur UNO Bedrijfsadviseurs T (06) 536 086 39 • E alunig@uno-advies.nl

In de code heet dat ‘pas toe of leg uit’. Kortom: je houdt je aan de code, of je wijkt er van af. Maar in dat laatste geval moet jij je te allen tijde verantwoorden voor de keuzes die jij maakt. Transparantie is dus het allerbelangrijkste, wil je als commissaris betrouwbaar en voor

48

een bedrijf van toegevoegde waarde zijn.’

Knol en ook Buiter - beide zélf ook commissaris bij enkele bedrijven - hebben zich allebei wel verbaasd over de

Laurens Kruize Investment Manager NOM T (06) 505 177 05 • E kruize@nom.nl

weinig ambitieuze manier waarop de functie door veel commissarissen inhoud wordt gegeven. Knol: ‘Van de

@LaurensKr

voordracht-commissarissen gaf 66,7% aan nog nooit een herhalingscursus of workshop voor het commissariaat te hebben gevolgd. Bij de algemeen-commissarissen was dat zelfs 83,3%. Dat kun je toch opmerkelijk laag noemen.’

Buiter: ‘Ben ik het mee eens. Je zou zelfs kunnen overwegen of je met enige regelmaat aantoonbare kennis-

Veronique Jeunhomme Investment Analist NOM T (06) 557 116 27 • E jeunhomme@nom.nl

vermeerdering niet verplicht moet stellen. Het hele systeem is immers bedoeld om juist te voorkomen dat mensen op strategische posities te veel gaan varen op eigen kennis en ervaring en daarmee ontwikkelingen van buitenaf niet meer voldoende absorberen. Jezelf fris houden, je functioneren spiegelen aan anderen, vakinhoudelijk bijblijven; het is voor een bestuurder en directeur belangrijk, maar uiteraard net zo goed voor een commissaris.’

Ruud van Dijk Investment Manager NOM T (06) 215 185 09 • E vandijk@nom.nl

Zie voor een uitgebreidere terugkoppeling op het onderzoek www.nom.nl/onderzoekrvc •

JUNI 2016

Dit najaar: Masterclass Bedrijfsoverdracht

bereiding maakt groot verschil’ Iedereen die te maken heeft gehad met een fusie, overname of bedrijfsopvolging weet dat het verkopen van de onderneming gepaard gaat met complexe procedures én emoties. Het punt is dat ondernemers in het MKB zoiets meestal maar één keer in hun leven doen, dus hoe kunnen ondernemers zich daarop voorbereiden? Dit najaar is er een Masterclass Bedrijfsoverdracht voor ondernemers die tussen nu en vijf jaar overwegen hun onderneming te verkopen .

Investmentanalist Veronique Jeunhomme van de NOM

we een open, maar tegelijk vertrouwelijke sfeer kunnen

verwoordt helder wat de aanleiding is voor deze master-

creëren. De interactieve opzet geeft ruimte om met elkaar

class: ‘Een goede voorbereiding maakt groot verschil, zowel

in gesprek te gaan over de impact van een fusie, overname

mentaal als zakelijk. Een fusie, overname of opvolging is

of verkoop. Elke onderneming is anders en daarom elke

nu eenmaal geen dagelijkse kost voor ondernemers. Dit

deal ook, maar één ding is zeker: in zo’n traject komt veel

voorjaar organiseerden we deze masterclass voor het eerst

op ondernemers af.’

en na afloop zeiden de deelnemers dat er veel meer bij een bedrijfsoverdracht komt kijken dan ze vooraf beseften.

En dat is precies wat wij hopen te bereiken: ondernemers

Komt u in aanmerking?

in het MKB die in het komende decennium toe zijn aan verkoop goed beslagen ten ijs te laten komen.’

Om bij te dragen aan herkenning en om inhoudelijk goed te kunnen afstemmen op de groep, stellen de NOM en UNO

Zaken en emoties

enkele voorwaarden aan deelname:

De NOM organiseert de masterclass samen met UNO bedrijfsadviseurs BV. Het is voor de organisatoren een

• Directeur-grootaandeelhouder van een MKB-onderneming

bewuste keuze om alle facetten van bedrijfsoverdrachten te

belichten, van het zakelijke regelwerk en de operationele

• Gevestigd in Drenthe, Friesland of Groningen, (inter)-

gevolgen tot de emoties, die er óók bij horen. Want juist

ondernemers in het MKB zijn over het algemeen vergroeid

• De onderneming heeft een innovatief karakter.

met hun onderneming. ‘De psychologische kant van het

• Er kan tussen nu en vijf jaar sprake zijn van een fusie,

verhaal blijft vaak onbesproken, omdat ondernemers in

de noordelijke regio het hart doorgaans niet op hun tong

• Let op: de sectoren (detail)handel, primaire (land)bouw,

hebben’, is de ervaring van UNO-adviseur Roelof van der

Wielen. ‘Toch is aandacht voor de emotionele aspecten

passen niet binnen deze masterclass. De najaarseditie richt

essentieel voor een geslaagde verkoop of overname van het

zich voornamelijk op innovators in o.a. de maakindustrie en

bedrijf. Omdat wij zelf voormalig zelfstandig ondernemers

hoogtechnologische bedrijven.

met minimaal twintig werknemers. nationaal bovenlokaal opererend.

overname, opvolging of verkoop. financiële dienstverlening, horeca, toerisme en entertainment

zijn kunnen wij die emoties herkennen en beteugelen’

De masterclass omvat drie sessies van 18.30 tot 20.30 uur op

Vertrouwelijke sfeer

nader te bepalen maandagen in oktober/november (inclusief

De kracht van de masterclass ligt in een zorgvuldig samen-

soep en sandwiches vanaf 18.00 uur). Kijk voor

gestelde combinatie van kennisoverdracht en ervarings-

meer informatie en aanmelding op de

uitwisseling. ‘We vertellen over de technische kant van

website www.nom.nl/masterclass.

bedrijfsoverdrachten, zoals dealstructuren en methodieken

Wij stellen u hier een paar vragen

om de waarde te bepalen, maar er komen ook gastsprekers

en dan hoort u zo spoedig mogelijk

om hun persoonlijke praktijkervaring te delen’, vertelt

of u dit najaar kunt meedoen aan

Veronique. ‘Er is plek voor maximaal 25 deelnemers, zodat

de Masterclass Bedrijfsoverdracht.

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

49

SPOTLICHT

ONDERNEMING UITGELICHT

Zeer innovatief, verandervaardig, duurzaam, enorm energiek, een paradepaardje voor het Friese MKB: deze lovende woorden sprak de jury over Anker Stuy, dat afgelopen voorjaar als beste uit de verf kwam tijdens de Verkiezing Friese Onderneming van het jaar 2016. Jongste telg Emile Stuy (31) laat ons kennismaken met zijn familiebedrijf, dat is gespecialiseerd in verven en coatings.

50

Familiebedrijf Anker Stuy groeit met Wat is het effect van deze titel en alle lof?

dat iets voor de jongste generatie. Mijn broer Armand is

‘Heel veel positieve energie, publiciteit en vertrouwen! In

commercieel directeur, ik ben exportmanager. Het past bij

de eerste weken na de verkiezing was het hier een bloemen-

onze generatie om los te komen van de bescheidenheid en

zee en een berg van taarten. Dat is natuurlijk heel feestelijk,

het bedrijf meer voor het voetlicht te brengen. Wij hebben

maar het gevoel van erkenning is het allermooiste. Wij

daar plezier in, want de wereld mag weten wat Anker Stuy

zijn nuchtere, hardwerkende noorderlingen, met een

allemaal te bieden heeft.’

mentaliteit die ik herken bij Rotterdamse ondernemers: niet lullen, maar poetsen. Toch mogen we trots zijn op

Waar schuilt de kracht van het bedrijf in?

wat er allemaal is neergezet vanaf het moment dat mijn

‘Naast kwaliteit en service is dat absoluut innovatie, al

opa Adriaan in 1946 zijn verfhandel met een verffabriek

vanaf het begin. Vooruitkijken, uitproberen, duurzaam

uitbreidde. Ons bedrijf is bij deze verkiezing helemaal

denken en vernieuwen: zo houd je business. Van de vijftig

doorgelicht. Dat was spannend, maar we wilden bewust

mensen die bij ons werken zitten er acht op de afdeling

laten zien wat we in huis hebben en waren benieuwd

R&D, onder leiding van Ron Hulst, een grote naam in zijn

naar de feedback. Nou, dat is bijzonder goed uitgepakt.’

vakgebied. Zij beschikken over de innovatieve denkkracht om voorop te blijven lopen in de industriële markt. Wij

Jij deed samen met je broer de presentatie.

Een bewuste keuze?

zijn een nichespeler en als we dat willen blijven, moeten

‘Ja, mijn vader en mijn oom - beide in de directie - vonden

weer een nieuw ei van Columbus vinden.’

wij zorgen dat niet reuzen als Akzo Nobel maar wíj steeds

•

JUNI 2016

gespecialiseerd in composiet - een coatingsysteem ontwik-

WWW.ANKERSTUY.NL

keld voor de wieken van windmolens. Een heel andere tak van sport dan de timmerindustrie waar we ons met Anker Stuy op richten, daarom zetten we dit product via een zelfstandig bedrijf in de markt. We voeren trouwens gesprekken over Aeolus met de NOM, voor mij een eerste kennismaking met deze investeerder en sparringpartner.’

Wat heeft Anker Stuy met het noordelijke bedrijfsleven?

‘Friesland is ons thuishonk, ook al zitten onze klanten grotendeels buiten Noord-Nederland. Opa begon in Gorredijk en sinds 1972 staat onze verffabriek in Terwispel. De mentaliteit en arbeidsmoraal noemde ik eerder al, die is typisch Noord-Nederlands: aanpakken en doorzetten.

Bijna al onze medewerkers komen uit deze regio. Onze roots en omgeving vormen een stevige basis waarop Anker Stuy kan ontwikkelen en grenzen verleggen, zowel in product- als in marktontwikkeling. Verf is een schaalbaar product en ik ben zes jaar geleden - na een loopbaanstart in Barcelona - doelbewust als exportmanager in ons familiebedrijf gestapt. Op dat moment kwam 99% van de omzet nog alleen uit Nederland.’

generaties mee

Hoe verlopen de stappen op de internationale markt?

‘Net als innovatie vraagt ook export een lange adem. We leren landen en culturen kennen, ontdekken hoe bouwkolommen en -processen georganiseerd zijn en zoeken aanknopingspunten en geschikte partners. Van Europese landen tot Rusland, van Latijns-Amerika tot Indonesië:

Zoals de lichtgevende verf, Seramic Lightcoating?

we hebben al diverse lijnen lopen en zelfs een kleine ves-

‘Een baanbrekend product dat wij in 2012 op de markt

het buitenland en we willen tussen nu en vijf jaar 35-40%

brachten. De verf benut zonnekracht overdag om in het

internationale omzet genereren. Als kleine, servicegerichte

donker licht uit te stralen. Ideaal op wegen. Het bedenken,

nichespeler kunnen we snel schakelen en wij hebben oog

testen, analyseren en ontwikkelen van zo’n product vraagt

voor de behoeftes van onze klanten. Dat is een voordeel ge-

de bereidheid om te investeren en die keuze maken wij.

bleken op de Nederlandse markt en ik ben ervan overtuigd

We doen voortdurend onderzoek naar grondstoffen en de

dat die wendbaarheid ook meer vruchten gaat

samenstellling van producten. Dat leidt ook tot producten

afwerpen in het internationale speelveld.’

tiging in Polen. Van onze omzet komt inmiddels 15% uit

die - naast verfraaiing en bescherming - een extra functie bieden; de zogenoemde functionele coatings, zoals de lichtgevende Seramic. Wij richten ons primair op de timmerindustrie, maar we houden onze ogen en oren wel open.’

Daarom zijn jij en je broer ook met Aeolus gestart?

‘Inderdaad, we hebben - samen met een bedrijf dat is

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

tie neraup’. e g De ‘line

51

Kunstmatige intelligentie: Kunstmatige intelligentie: een onderwerp dat het afgelopen jaar prominent op de kaart is komen te staan. Sinds het computerprogramma AlhaGo overtuigend de wereldkampioen van het Chinese bordspel Go versloeg is 2016 het jaar van ‘de doorbraak van kunstmatige intelligentie’.

De kwaliteit van kunstmatige intelligentie of artificiële intelligentie (Ai) neemt een hoge vlucht. En wij kunnen daar ons voordeel mee doen.

Hollywood of realiteit?

Ai wordt echter door veel mensen nog steeds beoordeeld als heel technisch en ‘nerdish’. Een ‘ver van mijn bed’-show, waarbij Hollywoodscenario’s opdoemen. In vele Hollywood-films is Ai immers niet abstract, maar vaak een entiteit met een eigen wil. Soms ten goede, maar vaak

52

ook ten kwade. Deze doemgedachte werd bijvoorbeeld al verfilmd in de film ‘WarGames’ in 1983, waarbij een supercomputer, toegerust met kunstmatig intelligentie, uiteindelijk zelfstandig kernbommen dreigt af te vuren

En zoals gezegd: In maart van dit jaar zagen we nog dat Google Deepmind een reuzensprong maakte op het gebied van kunstmatige intelligentie. Het systeem AlphaGo versloeg de wereldkampioen van het Chinees bordspel Go overtuigend. Goed om te weten is dat de mogelijkheden van het spel GO uitgebreider zijn dan dat er atomen in het heelal zijn. Enkel rekenkracht is niet voldoende: je hebt voor dit spel naast rekenkracht ook ‘intuïtie’ nodig.

Ja, dat lees je goed. Kunstmatige intelligentie die een vorm van menselijke intuïtie bezit. Interessant.

Deze grote sprong voorwaarts verraste trouwens vrijwel iedere Ai deskundige: zij verwachtte dit niveau van

op Rusland. (Spoiler: uiteindelijk bleek het een spel te

kunstmatige intelligentie pas over 10 jaar. Het interes-

zijn en werd op het nippertje een derde wereldoorlog

sante is dus dat het systeem AlphaGo kan leren en

voorkomen, maar dat terzijde.)

denken zoals wij mensen kunnen. Het systeem leert van ervaringen.

Een grote sprong voorwaarts Ai is echter geen Hollywood, maar volledig de realiteit.

Alle grote internetbedrijven ter wereld zetten op dit

Deep Learning

moment vol in op Ai: Google, Microsoft, Baidu en Face-

Een drijver van de kwaliteitsimpuls van AlphaGo in het

book: laatstgenoemde heeft niet voor niets hiervoor een

bijzonder en Ai in het algemeen is ‘deep learning’. Dat is

groot onderzoekslaboratorium in Parijs opgericht.

een techniek waarbij de Ai zelf leert, zonder dat er mensen •

JUNI 2016

the next big thing Ai als onderdeel van ons leven Dankzij deep learning breekt nu een heel andere tijd aan. Spraak-, tekst- en beeldherkenning hebben slechts nog een foutenmarge van een paar procent. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de jaarlijkse ImageNet Challenge. Doel van deze competitie is te zien welk bedrijf met zijn software het beste 100.000 willekeurige foto’s automatisch kan onderbrengen in 1.000 verschillende categorieën.

Het bedrijf met de laagste foutmarge wint. Microsoft heeft dit jaar gewonnen, met een foutmarge van slechts 3,5 procent. Uiteindelijk zal Ai in toenemende mate een onderdeel gaan uitmaken van ons leven. De virtuele en fysieke wereld versmelten steeds meer. En dat zal ons heel veel opleveren. Ai zal domweg op een aantal vlakken veel beter en slimmer worden dan wij mensen. Wij hebben immers lang niet de capaciteit die Ai heeft. Het gaat denk ik bijzonder veel nieuwe inzichten, efficiency en oplossingen opleveren.

Blik op de toekomst aan te pas komen, net zoals bij het AlphaGo spel. Deep

Mijn idee is dat we over een paar jaar vrijwel alle vragen

learning lijkt in dat opzicht dus op de werking van het

zullen stellen aan een Ai-toepassing op onze smartphone

menselijke brein: beide kunnen zelfstandig nieuwe

of ons intelligente horloge. Ai kan voor ons denken en

vaardigheden aanleren. Het systeem leert namelijk zelf

beslissen. Een Ai kan sommige taken namelijk veel beter

betekenis te geven aan ongestructureerde data, zoals

en sneller uitvoeren dan wij mensen. Maar wees niet bang.

beeld- en videoherkenning, handschriftanalyse en analyse

Het leven wordt er vrijwel alleen maar efficiënter, welva-

van (gesproken) tekst.

render en makkelijker op. We leven niet in een Holly-

Een mooi ander voorbeeld hiervan vind je bij Google,

wood script, hoewel ik wel vind dat we alert moeten zijn.

waar een Ai-systeem katten leerde te herkennen uit

Voor wie de film ex-Machina heeft gezien begrijpt dat.

YouTube-video’s. Daarbij was het Ai-systeem niet van tevoren geprogrammeerd om te registreren wat een kat

Ook voor ondernemers zullen er de komende jaren steeds

was, maar had het dat zelf geleerd door voorbeelden te

meer Ai toepassingen mogelijk worden. Ai gaat bijvoor-

zien van een kattenvideo. Vervolgens wist het systeem

beeld meedenken in bedrijfsbeslissingen. Uiteindelijk

zelf in andere video’s onderscheidende factoren te her-

zouden dat zelfs geheel autonome processen kunnen

kennen. Alsof de entiteit ogen krijgt om mee te zien.

worden. Ai als je collega of baas? De toekomst. En ergens

Ook leert Google Deepmind zelf games te spelen en beter

is dat niet meer dan logisch. Bij een moeilijke rekensom

te worden. Bij vele games is Deepmind de mens al de

pak je immers toch ook je rekenmachine, en geen pen

baas. En ook de analyse van video’s, teksten, foto’s en

en papier meer?

andere afbeeldingen wordt inmiddels beter gedaan door kunstmatige intelligentie dan door mensen.

Jarno Duursma • INVESTEREN IN ONTWIKKELING

@JarnoDuursma

53

Noel Wilson

Lars Evers

54

klaar voor doorgroei Jellow is hard op weg om de markt voor freelance professionals flink op te schudden.

Na een succesvolle lancering is het tijd voor een doorgroei. Om de groeiplannen te realiseren werd onder meer financiering opgehaald bij de NOM. ‘Jellow is het eerste bedrijf dat de kennis, kunde en ambities van zelfstandige professionals centraal stelt.’

•

JUNI 2016

Steeds meer mensen kiezen voor een bestaan als freelancer.

en sindsdien wordt het door tal van organisaties ingezet.

Alleen al in de zakelijke dienstverlening telt ons land zo’n

Van grote corporates tot overheden en universiteiten.

423.000 freelance professionals. Voor veel bedrijven blijkt

Jaarlijks betalen ze een fee om van de software en de

het echter knap lastig om ze snel te vinden en in te huren.

diensten van Jellow gebruik te kunnen maken. ‘In korte

Sterker nog, maar liefst 85% van de Nederlandse onder-

tijd hebben we laten zien dat we inspelen op een grote

nemingen beschikt niet over een actueel, compleet en

behoefte’, vertelt Wilson. ‘Nu is het tijd om door te

toegankelijk overzicht van het eigen netwerk van freelance

groeien, om ons nog nadrukkelijker te laten zien. Daar-

professionals. De slimme software van Jellow biedt uitkomst.

voor is vanzelfsprekend groeifinanciering nodig. En die

‘Jellow helpt bedrijven om hun eigen talentpool van free-

hebben we inmiddels ook gevonden.’

lance professionals in kaart te brengen, uit te bouwen en te onderhouden’, verduidelijkt algemeen directeur Noel Wilson.

Transparant

‘Die talentpool wordt vervolgens verbonden met het net-

Een van die investeerders is de NOM. ‘Noel Wilson en

werk van andere deelnemende bedrijven. Op die manier

mede-oprichter Lars Evers weten heel goed waar ze het

wordt er gezamenlijk gebouwd aan één groot netwerk.

over hebben’, vertelt Klaas Kooistra, Investment Manager

Anders gezegd: durf één netwerk te delen om er honderden

van de NOM.’ Op elke vraag kreeg ik een snel en over-

voor terug te krijgen. De filosofie van Jellow sluit daarmee

tuigend antwoord. Maar wat voor ons echt de doorslag

perfect aan op de principes van de deeleconomie.’

gaf waren de reacties van klanten. De meerwaarde van Jellow werd door hen breed onderschreven. Met name

Grondige screening

het transparante karakter en de screening op kwaliteit

De voordelen voor klanten spreken voor zich. Ze krijgen

werden geroemd. ‘Ook werd financiering opgehaald bij

grip op hun eigen talentpool en hebben tegelijkertijd toe-

een drietal informal investors, waaronder Michiel van

gang tot alle professionals uit het Jellow netwerk. En omdat

Asbeck. Van Asbeck is directeur van HR dienstverlener

er geen intermediair hoeft te worden ingeschakeld, levert

RaymakersvdBruggen en als zodanig screeningpartner

dat ze al gauw een kostenbesparing op van meer dan 70%.

van Jellow voor het vakgebied HR. ‘Door slim gebruik te

Bovendien zijn ze ook nog eens verzekerd van de beste

maken van technologische mogelijkheden weet Jellow

professionals. Want kwaliteit is voor Jellow van cruciaal

de voordelen van zelfbediening uitstekend te combine-

belang. Alle professionals worden daarom vooraf grondig

ren met de kwaliteit en service van traditionele bemid-

gescreend. Onder meer in de vorm van een persoonlijke

deling’, vertelt hij. ‘Freelance professionals die wij goed

intake, een referentiecheck en het beoordelen van relevante

genoeg vinden om mee te werken, zijn dus ook terug te

werkervaring. De screening wordt gedaan door 22 part-

vinden in het Jellow netwerk. Dat maakt Jellow aantrek-

ners, gerenommeerde bedrijven die zich aan Jellow hebben

kelijk voor zowel bedrijven als interimmers.’

gecommitteerd om de kwaliteit van de database te borgen.

‘Jellow is het eerste bedrijf dat de kennis, kunde en ambi-

Grote ambitie

ties van zelfstandige professionals centraal stelt’, zegt Leo

De groeifinanciering zal voornamelijk worden aangewend

Witvliet, hoogleraar Interim Management aan de Nyenrode

om te investeren in kennis en nieuwe medewerkers. ‘Wij

Business Universiteit. ‘Hun toevoegde waarde voor orga-

zijn van mening dat er maar plek is voor één platform

nisaties zal daardoor flink toenemen. Het is in alles een

waar het gros van de bedrijven straks hun talentpool

vernieuwend concept en bovenal een enorme aanwinst

onderbrengt’, onderstreept Wilson de grote ambitie van

voor de huidige en toekomstige flexmarkt.’

Jellow. ‘Voorlopig richten we ons alleen op Nederland.

Maar een dergelijk concept werkt uiteraard ook in het

Groeifinanciering

buitenland. Daarnaast kan ons model tevens interessant

Het idee voor Jellow, dat vestigingen heeft in Groningen

zijn voor de markt voor werving en selectie. Dus wellicht

en Naarden, ontstond in 2012. Nadat het plan was getoetst

gaat Jellow in de toekomst ook in de breedte groeien.’

in de markt, werd gestart met het ontwikkelen van de software. Niet veel later werd een succesvolle pilot uitgevoerd bij ABN AMRO. Begin 2013 ging Jellow officieel live

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

Klaas Kooistra Investment Manager NOM T (06) 557 076 95 • E kooistra@nom.nl

55

56

WWW.NOM.NL | WWW.NOMPLUS.NL | WWW.NVNOM.COM