NOMMER 18

februari 2014

In dit nummer o.a.

• Groeiambities van Donkergroen • De bio-economie in beeld • Innovaties in de zorg • Het ‘Rode-Loper-Beleid’ van de gemeente Groningen

Wat hebben ‘MyOrder’ en bodemdaling met elkaar te maken? Beide komen voor(t) in (uit) Groningen. ‘MyOrder’ is enkele jaren geleden ontwikkeld. Ik kan me de presentatie tijdens een Flinc-pitch nog goed herinneren. De Rabobank zag de kansen en nu zie je het terug in hun reclames op tv. Een innovatief product uit Groningen. Een om trots op te zijn.

Op bodemdaling en bevingen zijn we minder trots, al leidt dat wel tot veel aandacht in de media. Los van het feit dat schade domweg vergoed moet worden, wordt in discussies over economische ontwikkeling het sentiment uitgespeeld

Anders denken

om uitzonderingsposities te claimen. Uitzonderingen zijn alleen te rechtvaardigen als er bijzondere omstandigheden zijn. En die zijn er in economische zin niet. De kennis die nodig is om schokbestendig te bouwen moet ontwikkeld worden en dat leidt per definitie tot nieuwe technieken ‘made in Groningen’. Ik wil de angst en problemen van inwoners niet bagatelliseren, maar laten we niet terugvallen op de sfeer van

Siem Jansen jansen@nom.nl @siem_nom

‘wingewest’. We passen er toch voor om als ‘calimero’ gezien te worden? Immers, al jaren laten we trots zien dat het in Noord-Nederland goed gaat. Na Leeuwarden, gekozen tot culturele hoofdstad van Europa in 2018, is de stad Groningen kanshebber om gekozen te worden tot meest innovatieve stad in Europa! Alleen de nominatie zegt al genoeg. Juist de vernieuwende economie van de afgelopen jaren zorgt voor nieuwe werkgelegenheid.

Waarbij ik overigens besef dat dit aan een Aldel-medewerker op dit moment moeilijk te verkopen is.

Vernieuwen betekent ook anders denken. Te beginnen bij de vraag waar we goed in zijn en wat we zelf kunnen én in de eerste plaats op eigen kracht. Alleen zo komen we verder. In dit nummer weer een paar mooie voorbeelden hoe bedrijven dat laten zien. En voor het overige, in navolging van’ MyOrder’, gewoon laten zien wat we kunnen. Het gras is écht groener in Noord-Nederland, ook als het beweegt.

PS Heeft u de laatste commercial van MyOrder al gezien op You Tube?

Zoek op MyOrder ‘Vandaag bankieren zoals morgen’.

•

FEBRUARI 2014

I N H O U D 9

18

40

28

NOMbassadeur 5 EZ-wethouder Joost van Keulen kijkt over stadsgrenzen heen

Ambitie

Energie

9 Donkergroen: economische factor van belang 14 Frisian Motors doet in duurzame mobiliteit

WaterLink 16 Duimen in de lucht voor Blue Leg Monitor AgroAgenda 18 Greenlincs gonst van de nieuwe ontwikkelingen Zorg

24 Innovatieve zorgdiensten van Repoint en Zorg Office Nederland

Participatie

28 Een nieuwe impuls voor Royal Hoitsema Labels

Samenwerking

31 i3event investeert in innovatieve plannen

32 IWC en ATB zien prima businesskansen

NOM BD

Prijs

34 Handige tips en online advies voor Viaconcept

Groei

36 Het buitenland komt steeds dichterbij voor Hei-tech

Spotlicht

38 Limis geeft wereldwijde gezondheidszorg nieuwe dimensies

Masterclass

Open deur

40 Inhoudelijke ondersteuning voor snelle groeiers 42 Echte verandering begint bij jezelf

En verder … Column Siem 2 INVESTEREN IN ONTWIKKELING

• Kwetters 8 • Tips & tricks online marketing 12 NOM on Tour 13 • Blikvanger 21 • Middenkaart Biobased economy 22 • Kwetters 27 Groenspiratie 43 • Coming soon Innovatiefonds Noord-Nederland 44

NOMMER is een magazine van N.V. NOM en speciaal bedoeld voor relaties en iedereen die geïnteresseerd is in de activiteiten van de investerings- en ontwikkelings-

Waar-o-waar??

maatschappij voor het Noorden. NOMMER is open,

Op de cover van de NOMMER een foto van Anja Kanters en

toekomst- en resultaatgericht en beschrijft de economische

Ruud van Dijk op een schitterende locatie ergens in Noord-

ontwikkelingen, de ondernemingsgeest, en het leven

Nederland. Waar precies? Ja, dat horen wij graag van u! Laat het

en werken in Groningen, Friesland en Drenthe.

ons weten door een mail te sturen naar Giny Hulsebos via communicatie@nom.nl en wie

Verspreiding: gratis onder alle relaties van N.V. NOM.

weet bent u de gelukkige winnaar van een fantastische, goed gevulde,

Redactie: Communicatie N.V. NOM, Manisch Creatief.

NOM-goodybag!

Eindredactie: Annemarie Atema, atema@nom.nl.

Idee, art direction en realisatie: Manisch Creatief.

Tekstbijdragen: Annemarie Atema, Menno Bakker, Amber Boomsma, Manisch Creatief, Folkert van der Glas, Jaap Jepma, Loek Mulder, Melle Renema.

Fotografie: Manisch Creatief, Jaap Spieker, Henk Veenstra (cover), Jan Zeeman, archief NOM.

4

Drukwerk: WM Veenstra.

Oplage: 3.500 exemplaren.

Rechten: Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, vermenigvuldigd of geproduceerd zonder schriftelijke

Early adopters zijn we niet meer ;), maar in de week dat Facebook

toestemming van de N.V. NOM of andere auteursrecht-

10 jaar bestaat, lanceert de NOM de NOM Facebook-pagina.

hebbenden. Alle gegevens zijn onder voorbehoud, en er

Nu horen we er ook echt bij. En hoewel Google+ alweer enige tijd

kunnen geen rechten aan worden ontleend.

in de lucht is, lijkt het alsof we hier wel een beetje bij de early adopters horen. #stiekemeenbeetjetrots.

NOMMER is een uitgave van N.V. NOM, Investeringsen Ontwikkelingsmaatschappij voor Noord-Nederland.

Maar goed, u begrijpt het al, we want likes en volgers! Dat kan

Paterswoldseweg 810, Groningen.

via www.facebook.com/HetisTijdvoordeNOM en www.gplus/

Telefoon (050) 521 44 44, www.nom.nl.

NVNOM. Op beide pagina’s leuke en nuttige links, tips & trics, cartoons, filmpjes, nieuwsartikelen en meer. En dit is nog maar

Cover: Anja Kanters van Donkergroen en NOMmer

het begin…

Ruud van Dijk.

Februari 2014

•

FEBRUARI 2014

J O O S T V A N K E U L E N | Wethouder EZ gemeente Groningen

NOMbassadeur

‘Iedere gemeentebestuurder zou NOMbassadeur moeten zijn’

5

Hoog bovenaan het lijstje van ambities van EZ-wethouder Joost van Keulen (VVD) van de gemeente Groningen staat dat hij van Groningen een stad met een beter ondernemers-

Sinds ruim anderhalf jaar bekleedt Van Keulen de wethouderszetel in Groningen. In die tijd heeft hij de banden met de NOM flink aangehaald. En niet alleen tussen de bestuurder zelf en de

klimaat wil maken. Precies op dat punt hebben de NOM en

NOM is er wat veranderd. Ook het

Van Keulen elkaar gevonden. Als NOMbassadeur wil Van

de NOM weten elkaar beter te vinden,

Keulen extra vaart zetten achter zijn eigen ambities en

betekent dat dan ook dat er voor die

achter die van de NOM.

er geen duidelijk beeld van te hebben,

ambtelijk apparaat en de mensen van zegt Van Keulen. Dat klinkt goed, maar tijd wat aan schortte? Van Keulen zegt het was immers voordat hij aantrad als wethouder.

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

}

}

Aangeschoven aan de Piet Hein Eek-tafel in de wethou-

Een schoolvoorbeeld van de nieuw ingevulde samen-

derskamer met uitzicht op de noordzijde van de Grote

werking heeft betrekking op de komst van IBM naar

Markt is ook Sander Oosterhof, bij de NOM verantwoor-

Groningen. De Amerikaanse softwaregigant besloot

delijk voor Foreign Direct Investment en Business

begin vorig jaar, gelokt door het potentieel aan jonge,

Development. Hij heeft wel beleefd hoe de verhoudingen

hoogopgeleide it’ers in de stad, een vestiging op te

tussen stad en NOM waren. ‘Niet dat het niet boterde

zetten aan het Zuiderdiep. Het levert Groningen ruim

tussen beide’, benadrukt Oosterhof, ‘allerminst. We

driehonderd nieuwe banen op. Dat IBM voor Groningen

weten elkaar nu echter nog sneller te vinden. En naast de

koos was mede het resultaat van de inspanningen van de

leads die we binnenkrijgen via de NFIA, gaan we zelf ook

tandem die de NOM en de gemeente samen vormden,

pro-actief aan de slag.’ De NFIA is het Netherlands

daarbij ondersteund door onder meer de RUG, de Hanze-

Foreign Investment Agency, het bureau voor buitenlandse

hogeschool en de provincie. ‘De tweede keer dat mensen

investeringen van het ministerie van EZ. ‘Tegenwoordig

van IBM hier waren hebben we al een overleg geregeld

gaat onze aanpak veel sterker uit van eigen initiatief.’ Het

met de burgemeester en hebben we een mooie lunch

is de NOM die tegenwoordig de proposities formuleert

voor ze georganiseerd’, verklaart Van Keulen. En zo moet

en daarmee de boer op gaat. Met een goed omschreven

het ook wat de wethouder betreft. Eén telefoontje van

aanbod maakt de NOM duidelijk wat de regio te bieden

de NOM moet genoeg zijn om nog dezelfde middag met

heeft, bijvoorbeeld op het terrein van watertechnologie

een potentiële investeerder in het stadhuis aan tafel te

en (groene) energie.

zitten. ‘Zo wil ik mijn rol ook invullen’, verklaart Van Keulen. ‘Vestigingssubsidies of andere financiële steun

6

‘Een meer gedurfde agenda’, reageert Van Keulen. Dat is

kan ik immers niet bieden, maar ik kan een onderne-

goed voor de NOM, maar het is eveneens goed voor de

ming wel laten voelen dat ze zeer welkom is en ik kan

stad, voegt Van Keulen toe: ‘Bedrijven staan immers niet

meedenken over huisvesting en vergunningtrajecten.’

meer in de rij. Dat vraagt om een andere benadering.’

Het valt onder wat de stad het ‘Rode-Loper-beleid’ noemt, waarmee Groningen zich profileert als aantrek-

De stad gaat al mee in die veranderde aanpak. Bijvoorbeeld

kelijke vestigingsplaats en waarbij de onderneming ook

in de sector van de datacenters is het te zien. Daar hebben

echt als klant wordt gezien.

de gemeente Groningen en de NOM een doeltreffende

Oosterhof herkent in de gang van zaken rond de vesti-

samenwerking opgezet door de acquisitieprogramma’s

ging van IBM de toegenomen interactie en verbeterde

van de stad en van de NOM/Groningen Seaports ineen te

betrokkenheid van bestuurders. Zo is het niet alleen de

schuiven. Groningen wordt daarin in beeld gebracht als

NOM die heeft gekozen voor een actievere opstelling en

vestigingslocatie voor de wat kleinere datacenters, met

meer zelf de boer op gaat, ook van de kant van de stad

name de Eemshaven wordt gepresenteerd als plaats waar

verandert er dus wat. Op die manier weten de NOM en

de grotere datahotels zich kunnen vestigen.

de stad Groningen elkaar volgens Oosterhof goed te versterken. Van Keulen vult aan: ‘Het heeft weinig zin

Over de stadsgrens

elkaar vliegen af te vangen. Die tijd is voorbij. Iedereen is

Groningen is ook de eerste stad waarmee de NOM een

er nu wel van doordrongen dat de regio pas iets bereikt

nieuw type afspraken heeft gemaakt over hoe beide partijen

wanneer we samen de kar trekken.’ Meest recente bewijs

omgaan met potentiële investeerders. Vooral over wie wat

hiervoor, en opvallend wapenfeit, is de nominatie van

doet wanneer zich een geïnteresseerde partij meldt. Dat

Groningen als iCapital. Groningen bevindt zich als kan-

betekent ook dat Van Keulen over de stadsgrenzen heen

didaat-Innovatiehoofdstad van Europa tussen steden als

moet kijken. ‘Er zit wel een zekere discrepantie in’, aldus

Barcelona, Espoo, Grenoble, Malaga en Parijs. Tot stand

Van Keulen. ‘De NOM werkt voor heel Noord-Nederland.

gekomen na een slim en intensief lobbyprogramma van

Ik ben in de eerste plaats wethouder van de stad. Toch zeg

de stad Groningen, met ondersteuning van de NOM.

ik: het maakt mij niet uit of een bedrijf zich vestigt in de stad Groningen, in Assen of elders in de regio. Het gaat

Pluspunten

mij om de samenwerking en de werkgelegenheid van het

Van Keulen is de eerste bestuurder in het rijtje NOM-

gebied als geheel.’

bassadeurs, dat tot op heden louter uit ondernemers

•

FEBRUARI 2014

7

NOMbassadeur Joost van Keulen en NOMmer Sander Oosterhof op de trappen van het bordes

bestond. ‘Wethouder Van Keulen is juist om zijn functie

ik voortdurend bij me draag. Als wethouder van de stad

benaderd’, legt Oosterhof uit. ‘Ondernemers zijn onze

ben je wat mij betreft vanzelfsprekend NOMbassadeur.

klanten, maar onze feitelijke opdrachtgevers zijn natuur-

Iedere gemeentebestuurder zou het zo moeten zien.’

lijk de bestuurders van gemeenten en provincies. In hun

En er liggen kansen zat, meent Van Keulen, die vooral

opdracht werken wij aan versterking van de noordelijke

mogelijkheden ziet in ontwikkeling van bedrijvigheid

economie. Dat kunnen we alleen maar doen wanneer

in de healthy aging, energie en ict. ‘Groningen is een

we samen met hen de sterke kanten van het gebied naar

city of talent’, aldus Van Keulen. ‘De stad heeft een goed

voren brengen.’

opgeleide beroepsbevolking, de kosten van arbeid en de grondprijzen zijn relatief laag. Dat zijn pluspunten, waar

Van Keulen zelf beschouwt zijn nieuwe titel min of meer

we nog veel lol van zullen hebben.’

|

als een officiële naam voor een taak die hij reeds als de zijne zag: de stad samen met de NOM neerzetten als een aantrekkelijke vestigingsplek. ‘Het is voor mij een rol die

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

Sander Oosterhof Manager NOM Foreign Direct Investment / Manager Business Development T (06) 215 185 00 • E oosterhof@nom.nl

Kwetters!

Peerby Een ladder, een hogedrukreiniger, een bakfiets. Typisch producten die je liever leent dan koopt. Peerby is een spullen te lenen van je buren en andersom. Buren moet

Cradle to Cradle beker

hier breed worden opgevat, ze kunnen zomaar een paar

Dit bijzondere bekertje ziet er in eerste

kilometer bij je vandaan wonen.

instantie uit als een kartonnen wegwerp-

internetdienst die je daarbij wil helpen. Het helpt je

bekertje met een deuk erin. Maar schijn

Quora

bedriegt ... Dit bekertje is van porselein

Quora is een internetvraagbaak waar je op zoek kunt naar

en tot in het kleinste detail gevormd als

antwoorden op uiteenlopende vragen of zelf een bran-

een ingedeukt kartonnen bekertje. Het

dende vraag kunt stellen. Quora is een app die uniek is in

gebruik van dit bekertje geeft een aparte

zijn soort. Deelnemers hebben een hoog niveau en zijn

ervaring. In tegenstelling tot een karton-

vaak experts binnen hun vakgebied, wat erg inspirerend

nen bekertje drinkt het heerlijk en door

kan zijn.

de subtiele deuk ligt het verrassend comfortabel in de hand. Deze bestanddelen

Park-line

zijn puur natuur. Mocht het bekertje op

Parkeren met de Park-line App zorgt ervoor dat je zorge-

de afvalberg terechtkomen dan heeft dit

loos kunt parkeren via je smartphone. Je opent de App,

geen nadelige gevolgen voor het milieu.

controleert de zone en drukt op ‘start’. Bij terugkomst

Bron: www.bespaarbazaar.nl

open je de App en druk je op ‘stop’. Zo bespaart je onderneming al snel tot 20% op de parkeerkosten.

Visitekaartjes archiefkast Geen rondzwervende visitekaartjes meer!

8

Vanaf nu is er dit kleine ladekastje om jou

Maakt maaltijden delen makkelijk

te helpen bij het archiveren. Deze gadget

Thuisafgehaald.nl maakt het mogelijk om je kookkunsten te delen met

is net een mini-archiefkast; een echte must

mensen bij jou in de buurt. Of je nu culinaire hoogstandjes maakt, of

have voor op het bureau! En met de bijge-

macaroni met kaas ... hier kun je je maaltijd delen met je buren. Geen zin

leverde tabbladen is het heel makkelijk om

om te koken? Kijk hier wat er aangeboden wordt en je hebt zo iets lekkers

de kaartjes op te bergen en terug te vinden.

op je bord. Ga ook op culinaire ontdekkingstocht in je eigen buurt. Deel,

Enorm handig en bovendien ziet het er heel

proef en geniet!

grappig uit, want wie verzint het nu om een archiefkast op een bureau neer te zetten?!

Bron: www.thuisafgehaald.nl

Bron: www.megagadgets.nl

Zeven woorden die je Tweets meer retweets bezorgen Uit onderzoek blijkt dat woorden als ‘Please RT’ en ‘Please Retweet’ hoog scoren, maar bovenaan de lijst staat een verrassende (of juist niet) andere term: 1.

Please Help

2.

Please Retweet

3.

Please RT

4. Please 5. Retweet 6. Spread 7. Visit Bron: www.twittermania.nl

•

FEBRUARI 2014

‘De economische waarde van groen wordt onderschat’ 9

Groeiambities voor Donkergroen Donkergroen behoort tot de top drie van grootste bedrijven in de Nederlandse groensector. Maar de ambities van het bedrijf, met een hoofdvestiging in Sneek, reiken verder. Men wil nog sneller kunnen anticiperen op nieuwe ontwikkelingen.

Om dat mogelijk te maken heeft NOM Finance Donkergroen een mezzaninefinanciering verstrekt, een nieuw financieringsinstrument. ‘Met de lening kunnen we meer innovaties doorvoeren en de vele marktkansen versneld oppakken.’

}

NOMmer Ruud van Dijk en Anja Kanters van Donkergroen

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

}

10

‘Groen is een economische factor van belang’, stelt

werkt vanuit 15 locaties in Nederland en behoort tot

Anja Kanters. ‘Dat wordt vaak onderschat. Een huis in

de top drie van de groenbranche. Momenteel kent

een wijk waar veel groen is, is letterlijk meer waard dan

Donkergroen ruim 500 medewerkers, in het hoog-

wanneer groen in de omgeving ontbreekt. Kijk maar

seizoen oplopend tot maar liefst 700. Tuinarchitecten,

eens naar de mislukte Vinex-wijken. Hoe anders had het

adviseurs, hoveniers, stratenmakers, noem maar op.

kunnen lopen met een goede groeninvulling. En neem

Ze werken onder meer aan (binnen)tuinen, terreinen,

kinderen die in een leefbare en inspirerende omgeving

parken, speelplekken en daktuinen.

buiten moeten kunnen spelen. Of het bevorderen van meer beweging bij ouderen. Allemaal zaken die je kunt

Bewezen track record

vertalen in economische waarde. Helaas wordt dat nogal

We spreken Anja in haar werkkamer op de hoofdvesti-

eens vergeten.’ Anja is directeur en medeaandeelhouder

ging in Sneek. Ze groeide op in Breda, zegt ze. Maar de

van Donkergroen, een landelijk opererende organisatie

grote stad was niets voor haar. Liever wilde ze buitenaf

van creatieve groendenkers en doeners met een vernieu-

wonen. ‘Het buitenleven heeft me altijd erg getrokken.

wende kijk op de beleving van binnen- en buitenruimte.

Maar voor iemand met amper inkomen was dat niet

Het familiebedrijf, in 1961 opgericht door Hessel Donker,

haalbaar. Op zoek naar ruimte om te leven en te wonen kwam ik uiteindelijk in Sondel, in Gaasterland, terecht.‘ In 1977 kwam ze in dienst bij Donkergroen. Tien jaar later werd ze er directeur en sinds 1991 is ze medeaandeelhouder van het nog immer ambitieuze groenvoorzieningsbedrijf. Ook Ruud van Dijk, Investment manager van de NOM, is bij het gesprek aanwezig. Hij ontmoette Anja voor het eerst in 2010. Een kortstondige ontmoeting, om te kijken of Donkergroen en de NOM wellicht iets voor elkaar konden betekenen. Tot iets concreets kwam het destijds niet. Onlangs zocht Ruud wederom contact. ‘NOM Finance heeft sinds kort een nieuw financieringsinstrument, een mezzanine-financiering’, legt hij de reden uit. ‘Het is een achtergestelde lening met

•

FEBRUARI 2014

versneld op te pakken.’ De introductie van het nieuwe financieringsproduct kwam voor Donkergroen bovendien op een prima moment. Het bedrijf had recent Verwijmeren Groen uit het Brabantse Etten Leur overgenomen en is momenteel bezig met een tweetal kleinere overnames. Daarnaast zijn activiteiten opgestart in het Belgische Wilrijk, nabij Antwerpen. En ook worden, in het kader van de nieuwe participatiewet, gesprekken met een looptijd van ongeveer zes jaar. De lening is bedoeld

overheden gevoerd om nieuwe programma’s te ontwik-

om de financiële structuur van een bedrijf te versterken,

kelen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

zonder dat NOM Finance aandeelhouder wordt. Door het inzetten van een mezzanine-financiering kunnen

Trots

we wellicht een hefboom naar andere financiers bewerk-

Het traject voor het verstrekken van een mezzanine-

stelligen. In eerste instantie proberen we met de lening

financiering is vrijwel identiek aan dat van een participatie.

vooral familiebedrijven en bestaande bedrijven met een

Met dat verschil dat de NOM zich bij de analyse direct

bewezen track record uit te dagen om juist nu investerin-

kan focussen op de lange termijn. Ruud: ‘Wat is de

gen te doen die anders niet of in mindere mate zouden worden gedaan. Donkergroen, een innovatief bedrijf met veel aandacht voor product- en marktontwikkeling, paste naar mijn idee perfect in dat profiel.’

Prima moment Ruud heeft niets teveel gezegd. Zijn verhaal maakte Anja direct enthousiast. Ze had het gevoel dat de lening Donkergroen zeker van pas kon komen. Het bedrijf blijft

11

tenslotte maar groeien en vooral innoveren. ‘Toch doe ik als het even wat lastiger wordt een pas op de plaats’, vertelt ze. ‘Want ik let uiteraard wel goed op de centen. Op dat soort momenten benader je de markt net iets voorzichtiger. Een mezzanine-financiering maakt het voor ons mogelijk om, naast onze reguliere investeringen, nog meer innovaties door te voeren en de vele marktkansen

waarde van het bedrijf? Hoe zit de aandeelhoudersstructuur in elkaar? Dat soort vragen kun je allemaal overslaan. Wel kijk je in vergelijking met een participatie nog meer naar het management. Je staat immers op afstand en dat blijf je ook. Dat betekent dat je het bedrijf zeer kritisch doorlicht en onder alle stenen kijkt. Voordat je de mezzanine-financiering daadwerkelijk verstrekt moet je het volste vertrouwen in het management hebben. Bij Donkergroen was dat 100% het geval. Wat me, naast het innovatieve karakter, vooral is opgevallen is dat medewerkers bevlogen zijn en met veel trots over het bedrijf spreken. Er is natuurlijk wel een zakelijke cultuur, maar de sfeer is er een van ‘hard werken’ en toch ook gemoedelijk. Het is een echt familiebedrijf.’

| Ruud van Dijk Investment manager NOM T (06) 215 185 09 • E vandijk@nom.nl

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

Door: Melle Renema (twitter.com/mellerenema) Partner & Google Analytics specialist @ De Beste Koffie Online marketing: Waar begint u?

Door: Melle Renema Partner & Google Analytics-specialist @ De Beste Koffie Vaak krijgen wij de vraag hoe bedrijven zelf een begin kunnen maken met online marketing.

Voeg Melle toe op LinkedIn (nl.linkedin.com/in/mellerenema) Wetende dat het toch een complexe zaak is, wil ik u graag kennis laten maken met een aantal en/of volg hem op Twitter (twitter.com/mellerenema). tools die wij vaak gebruiken in de oriënterende fase. Deze fase kan ook gezien worden als een soort van 0­meting van uw huidige site en internet marketing.

Online marketing: waar begint u?

Online tools

Vaak krijgen wij de vraag hoe bedrijven zelf een begin kunnen

Open Site Explorer

maken met online marketing. In deze nieuwe rubriek wil ik u graag kennis laten maken met een aantal tools die wij vaak gebruiken in de oriënterende fase. Deze fase kan ook gezien worden als een soort van 0-meting van uw huidige site en internetmarketing.

Online tools Open Site Explorer (http://www.opensiteexplorer.org/) Deze tool geeft inzicht in de prestaties van uw site ten opzichte van uw concurrentie. Open Site Explorer laat zien wat, hoeveel en waar er naar uw site gelinkt wordt. Tevens laat de

12

tool zien hoe uw site door Google gewaardeerd wordt. Daarnaast kunt u de prestaties van uw eigen site vergelijken met

Adwords Keyword Planner (http://adwords.google.com/keywordplanner)

die van directe concurrenten.

of ‘google’ op “adwords keywordplanner”

Adwords Keyword Planner Wat zijn voor u interessante zoekwoorden om uw website voor te optimaliseren of betaald (http://adwords.google.com/keywordplanner )

zoekwoorden in te kopen? Met de Adwords Keyword Planner kunt u bekijken hoe vaak er gezocht wordt op bepaalde zoekwoorden.

Wat zijn voor u interessante zoekwoorden om uw website voor te optimaliseren of betaald zoekwoorden in te kopen?

Met de Adwords Keyword Planner kunt u bekijken hoe

vaak er gezocht(http://www.opensiteexplorer.org/) wordt op bepaalde zoekwoorden.

of ‘google’ op “open site explorer” Deze tool geeft u inzicht in de prestaties van uw site ten opzichte van uw concurrentie. Open Site Explorer laat zien wat hoeveel en waar er naar uw site gelinkt wordt. Tevens laat de tool ook

Noot: U moet een Google account hebben en ingelogd zijn om deze tool te gebruiken Noot: u moet een Google-account hebben en ingelogd zijn om

deze tool te gebruiken.

• FEBRUARI 2014 Google Trends (http://www.google.nl/trends)

of ‘google’ op “google trends”

Adwords Keyword Planner (http://adwords.google.com/keywordplanner) of ‘google’ op “adwords keywordplanner” Wat zijn voor u interessante zoekwoorden om uw website voor te optimaliseren of betaald zoekwoorden in te kopen? Met de Adwords Keyword Planner kunt u bekijken hoe vaak er gezocht wordt op bepaalde zoekwoorden.

Google Trends (http://www.google.nl/trends) InNoot: U moet een Google account hebben en ingelogd zijn om deze tool te gebruiken navolging op de Keyword Planner is het van belang om te kijken naar zoektrends. Stel: u heeft een vakantiepark Google Trends (http://www.google.nl/trends)

en verhuurt bungalows: is het dan verstandig om de term of ‘google’ op “google trends”

bungalows te kiezen of is het verstandiger om vakantie-

In navolging op de Keyword planner is het van belang om te kijken naar zoektrends. Stel: U heeft

huis of chalet te gebruiken met het oog op de toekomst? een vakantiepark en verhuurt bungalows: Is het dan verstandig om de term bungalows te kiezen of is het verstandiger om vakantiehuis of chalet te gebruiken met het oog op de toekomst? Met

Met Google Trends vindt u antwoord op zulke vragen.

Google Trends vindt u antwoord op zulke vragen.

Het Nieuwe Zoeken De NOM on Tour op 19 februari jongstleden ging over Het nieuwe zoeken. Vroeger zochten we iets op Google. Nu weet Google waar we zijn, wie we zijn en

SEO-tips voor je website (http://seositecheckup.com/)

wat we zoeken. Dus moet je als ondernemer mee op de infrastructuur die er al ligt. Want anders word je

De online vindbaarheid van uw website valt of staat met

niet gevonden. En als je dan gevonden wordt, kun

techniek, snelheid en content. Deze online tool geeft u

je dan zelfs geld verdienen via het internet? Jazeker!

snel inzicht hoe Google-vriendelijk uw website is en op

Internetondernemer Schelte Meinsma liet zien hoe

welke punten u uw site qua techniek, snelheid en content

het werkt, hoe je stuurt en optimaliseert en uiteinde-

moet verbeteren.

lijk verdient via het internet. De aanwezigen werden verrast met handige tips en nieuwe inzichten. Dit in

Meer weten?

combinatie met de presentatie van directeur Jeroen

Samen met Schelte Meinsma en Alex van Ginneken heb

Wiggers van gastbedrijf API uit Emmen maakte deze

ik een boek geschreven genaamd ‘Fact Based Marketing’,

NOM on Tour tot een door de aanwezigen enthou-

waar ook een online versie (whitepaper) van is. Deze

siast ontvangen middag. API is gespecialiseerd in

whitepaper kunt u vinden op www.debestekoffie.nl.

toegepast onderzoek naar polymeren. Ze beschikken

Hierin komen meer online tools aan bod en vertellen we

over een uitstekend ingericht laboratorium en een

ook meer over succesvol online ondernemen.

complete pilot-plant. In het laboratorium is alle apparatuur voorhanden die nodig is voor een gede-

In het volgende artikel

tailleerde analyse en karakterisering van polymeren.

In de volgende editie van de Nommer vertel ik meer over Google Analytics en waarom dit web-analytics-pakket

@Jeroen en Ank Wiggers: hartelijk dank voor de

van essentieel belang is om online succesvol te zijn of te

gastvrijheid!

worden.

Houd www.nom.nl in de gaten voor informatie over de volgende NOM on Tour!

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

13

NOM gelooft in groeipotentie Frisian Motors

Toonbeeld van innovatie en praktische 14

Frisian Motors richt zich op het ontwerpen en produceren van elektrisch aangedreven werk- en voertuigen voor de agrarische-, recreatie- en transportsector. In deze groeimarkt staat het bedrijf uit het Friese Bakkeveen aan de vooravond van twee kansrijke productintroducties. Om kansen optimaal te benutten heeft de NOM Frisian Motors een Aanjaagfinanciering verstrekt.

Van huis uit is Theo de Jong elektrotechnicus. Vrijwel

Elektrische transporter

zijn hele arbeidsleven heeft hij zich bewogen in de

De onderneming uit Bakkeveen levert elektrisch aan-

wereld van de kleine elektronica, telecommunicatie en

gedreven werk- en voertuigen, met name voor gebruik

beveiligingsystemen. Ooit bouwde hij, gefascineerd door

in de agrisector. Het productontwerp en het design

de opkomst van elektrisch vervoer, een personenauto

gebeuren veelal in eigen huis, de productie vindt in het

om naar een elektrisch model. Geweldig vond hij dat.

buitenland plaats. Een werkwijze die Frisian Motors in

Vooral ook omdat hij wist dat voor elektrisch vervoer

staat stelt om kwalitatief goede producten te leveren, een

een grote toekomst in het verschiet ligt. ‘Maar ik wist

drietal momenteel, die qua prijsniveau gelijkwaardig zijn

ook dat het nog lang zou duren voordat een volwassen

aan met brandstof aangedreven modellen. Zo introdu-

elektrische auto voor iedereen beschikbaar is’, vertelt

ceerde het als eerste bedrijf in Europa een full electric

Theo. ‘Bovendien is de productie zeer kapitaalintensief.

tuintractor & zitmaaier: de FM-30. ‘Binnenkort lanceren

Ik heb me daarom gericht op betaalbare oplossingen die

we twee nieuwe producten die wederom een toonbeeld

gebruikers zowel milieu- als praktische voordelen biedt.

zijn van innovatie en praktische toepasbaarheid’, blikt

Uiteindelijk heeft dat in 2009 geresulteerd in de oprich-

Theo vooruit. ‘Een elektrische transporter met een vier-

ting van Frisian Motors.’

wielaandrijving en een volledig elektrische minishovel.’

•

FEBRUARI 2014

Kansrijke producten In de zoektocht naar groeifinanciering voor de aanstaande productintroducties kwam Theo in contact met de NOM. De ontwikkelingsfinanciering was door Frisian Motors al zelf geregeld. ‘Met het oog op huidige en verwachte marktontwikkelingen komen we met twee zeer kansrijke producten’, vervolgt Theo. ‘Als die producten straks klaar zijn, moet je ervoor zorgen dat je continu voorraad in huis hebt. De financiering daarvan willen

de NOM, is een ervaren ondernemer en informal investor

we voor de komende jaren gereed hebben. Dankzij een

die zijn kennis en ervaring actief ter beschikking stelt aan

Aanjaagfinanciering van de NOM is dat inmiddels ook

de bedrijven waarin hij participeert. Ook zijn verhaal was

gelukt.’ Frisian Motors is een jong bedrijf met een gereed

uitsluitend positief. Wat mij persoonlijk erg aanspreekt is

en veelbelovend product dat bovendien opereert binnen

dat Theo de Jong innovatie ziet als een doorlopend proces.

de Topsectoren. Energie in dit geval. Het voldeed daar-

Hij luistert goed naar zijn klanten en maakt op basis van

mee aan alle criteria om voor de achtergestelde lening in

een specifieke behoefte een testmodel. Om die vervolgens

aanmerking te komen. ‘De productintroducties hebben,

samen met de klant door te ontwikkelen tot een eindpro-

net als hun andere elektrisch aangedreven werk- en voer-

duct. Dat proces herhaalt hij continu. Daar zijn wij erg van

tuigen, alles te maken met duurzame mobiliteit’, bena-

gecharmeerd.’

drukt Investment manager Jan Martin Timmer van NOM Finance. ‘Elektrisch vervoer is een enorme groeimarkt.

Warme leads

Alle reden dus om met elkaar in gesprek te gaan.‘

Theo de Jong is tevreden over de samenwerking met de NOM. Er was vanaf dag één een goede klik, zegt hij. ‘Er is

toepasbaarheid

een goede structuur neergelegd en er zijn heldere afspraken gemaakt. Jan Martin Timmer zat goed in de materie en is bovendien pragmatisch ingesteld. Dat betekent dat je snel kunt schakelen. We willen de nieuwe elektrische trans-

15

porter en de elektrische minishovel nu zo snel mogelijk productierijp maken. Daarnaast zijn we bezig met het genereren van warme leads.

Zodat we de producten straks ook direct kunnen uitleveren.’

Jan Martin Timmer Investment manager NOM T (06) 292 408 99 • E jmtimmer@nom.nl

Aanjaagfinanciering U heeft een gereed product en weet dat u kansrijk bent. De toegevoegde waarde van uw product is reeds bewezen. En nu doorpakken!

Innovatie als doorlopend proces

Om die extra stap te zetten heeft u kapitaal nodig. Betreft dit een

Om een nog scherper beeld te krijgen deed Jan Martin

bedrag tussen € 50.000,- en € 200.000,-? Dan kunt u in aanmerking

Timmer een marktonderzoek, inclusief gesprekken met

komen voor de NOM Aanjaagfinanciering; een achtergestelde lening

potentiële klanten van Frisian Motors. De resultaten

voor kansrijke, jonge bedrijven opererend binnen de Topsectoren of

bevestigden zijn goede gevoel. De producten van het

provinciale speerpunten (chemie, creatieve industrie, energie, high

Friese bedrijf bleken niet storingsgevoelig, zijn energie-

tech systems, logistiek, life sciences, tuinbouw, agrifood, water, bio-

zuinig en in aanschaf concurrerend met conventionele

based economy, sensortechnologie en healthy ageing).

werk- en voertuigen. ‘Binnen de doelgroep, die verrassend groot is, bleek grote behoefte aan de bestaande en

Weten of u voor een Aanjaagfinanciering in aanmerking komt? Doe

nieuwe producten van Frisian Motors’, vertelt Jan Martin.

dan de NOM Financieringscheck op www.nom.nl. Alle vragen positief

‘Daarnaast heb ik gesproken met Fred Sterk, een mede-

beantwoord? Neem dan contact met ons op.

aandeelhouder van het bedrijf. Fred, geen onbekende van • INVESTEREN IN ONTWIKKELING

Symposium WaterLink lijkt blijvertje

Innovatieprijs voor ‘buien 16

Het gaat steeds beter met het innovatieklimaat in Noord Nederland. Men hoeft de edities van ‘de Nommer’ van de laatste twee jaar er maar op na te slaan om te concluderen dat het aantal vernieuwende initiatieven is toegenomen in het Noorden. Dat werd nog eens bevestigd tijdens het symposium ‘WaterLink’, half januari in het WTC Leeuwarden. Hier werd onder grote belangstelling de ‘Water Alliance Innovation Stimulation Award 2013’ uitgereikt aan het Friese bedrijf Blue Leg Monitor met de innovatie ‘iQWtr’, een intelligente kwaliteitsmeter van water.

Ruim tweehonderd vertegenwoordigers van het bedrijfs-

De spannende finale van de ‘Water Alliance Innovation

leven, kennisinstellingen en overheden waren op de

Stimulation Award 2013’ was een van de hoogtepunten

tweede editie van WaterLink, het symposium dat een

van het symposium. Met de prijs wil initiatiefnemer

brug wil slaan tussen vraag en aanbod in de watertech-

Water Alliance het innovatief ondernemerschap in de

nologie, afgekomen. Nu het symposium voor het tweede

sector stimuleren. Acht innovatieve watertechnologie-

achtereenvolgende jaar zoveel bezoekers trekt lijkt het

bedrijven presenteerden hun innovatie. Dit hadden zij

symposium een ‘blijvertje’ op de behoorlijk volle agenda

ook in november gedaan tijdens de internationale beurs

van watertechnologie-evenementen in Nederland. Op

Aquatech in Amsterdam. Na telling van de scores in Am-

het programma stonden onder andere workshops over

sterdam en Leeuwarden ging Stefan van der Molen van

actuele thema’s zoals financieringsmogelijkheden en

Blue Leg Monitor met de ‘iQWtr’ - een soort ‘buienradar

fiscale voordelen voor innovaties in de waterketen, de

voor de waterkwaliteit’ - met de hoogste eer strijken. Het

waarde van water in de foodindustrie en watermanage-

bedrijf uit Sneek ontwikkelde een instrument dat, gekop-

ment in het moderne agrarische bedrijf.

peld aan een app op de smartphone, exact kan meten

•

FEBRUARI 2014

radar voor waterkwaliteit’ 17 hoe schoon het water is. De innovatie is onder andere

logie. NOMmer Alex Berhitu is niet alleen tijdens het

geschikt voor waterliefhebbers zoals duikers, zwemmers,

WaterLink Symposium de enthousiaste spreekstalmeester

booteigenaren en vissers. Door de gegevens over de

maar tevens één van de bedenkers van de WIS-competitie

waterkwaliteit te delen op internet, kunnen gebruikers

en het aanspreekpunt voor Business Development binnen

samen een overzicht maken van de kwaliteit van het wa-

de Water Alliance.

ter in Nederland en mogelijk ook internationaal. Met de Water Alliance Innovation Stimulation Award wint Blue Leg Monitor een intensief ondersteuningstraject op het gebied van marketing en matchmaking, inclusief gratis deelname aan een belangrijke internationale vakbeurs.

De bezoekers van WaterLink doneerden ruim 3000 euro voor ’Water for Everyone’. Deze stichting is betrokken bij duurzame projecten op het gebied van schoon drinkwater en sanitaire voorzieningen voor mensen, ongeacht hun nationaliteit en religie, in ontwikkelingslanden of landen die zijn getroffen door natuurrampen of interne conflicten zoals burgeroorlogen.

Samen met publieke en private marktpartijen, overheden en kennisinstellingen wil de Water Alliance ondersteuning

Alex Berhitu (NOM), Stefan van der Molen (Blue Leg Monitor) en Hein Molenkamp (Water Alliance)

bieden bij het vermarkten van ideeën en concepten op het gebied van duurzame en innovatieve watertechno-

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

Alex Berhitu Business Development Manager Watertechnologie NOM T (06) 255 472 69 • E berhitu@nom.nl

Eind januari troffen ruim 100 vertegenwoordigers van bedrijven, kennisinstellingen, overheden en maatschappelijke organisaties elkaar in Bakkeveen, om de aftrap mee te maken van de AgroAgenda Noord Nederland. Een paar weken later schuiven we aan tafel bij Eisse Luitjens, om te peilen of die bijeenkomst heeft gedaan wat hij ervan hoopte. Luitjens is programmamanager voor Agrifood & Biobased. Daarvoor werd

de clusterorganisatie ‘Greenlincs’ opgericht.

Als ‘captain’ van Greenlincs is het zijn opdracht

om met alle ketenpartijen uit Noord-Nederland

de agro & foodsector te helpen innoveren in de

richting van een sterke biobased regio.

Eisse Luitjens, aanjager voor de clusterorganisatie Agrifood & Biobased

‘Greenlincs

18

wil voertuig zijn voor onde de biobased economy. In elk van de drie noordelijke provincies

Kennisdelen en samen innoveren voor toekomstig succes

worden concrete projecten uitgevoerd en vindt beleidsontwik-

Of Luitjens tevreden is? En óf hij tevreden is! De grote

keling plaats. Innovatieve, kleine bedrijven roeren zich, maar ook

belangstelling voor de bijeenkomst en het enthousiasme

grote ondernemingen weten zich omringd door gespecialiseer-

van de deelnemers mag wat dat betreft maatgevend

de kennis(instellingen). De biobased economy is steeds nauw

zijn. Na afloop kwamen er bovendien veel reacties die

verweven met andere economische sectoren: in Groningen en

zijn indruk bevestigden. Bedrijven, maatschappelijke

Drenthe wordt die in één adem genoemd met de (groene) chemie

organisaties en kennisinstellingen zijn doordrongen

en agro, in Fryslân ligt de combinatie naar watertechnologie en

van de urgentie om niet alleen kennis te delen, maar

zuivel. Ook zijn er in de provincies verrassende combinaties naar

ook om samen innovatieve routes te verkennen die

energie, healthy ageing en sensortechnologie.

leiden tot nieuwe ondernemingssuccessen. Tijdens de

Noord-Nederland ontwikkelt zich sterk op het brede terrein van

bijeenkomsten passeerden al vele voorbeelden de revue: het verwaarden van koolhydraten en eiwitten, nevenstromen en plantinhoudstoffen als basis voor nieuwe producten. Het gonst van de nieuwe ontwikkelingen en dat inspireert. Die inspiratie omzetten in nieuwe ontwikkelingen en netwerken, dat is wat Eisse Luitjens betreft de opgave voor Greenlincs en de partijen die zich bij de AgroAgenda, de innovatieagenda voor de agrifood en bioeconomie in Noord-Nederland, hebben aangesloten.

•

FEBRUARI 2014

De NOM en de AgroAgenda: de regio heeft veel te bieden Er was een flinke aanloop nodig, zegt Luitjens: ‘We zijn als NOM al in 2007 begonnen met de aandacht voor biobased en agribusiness. Zo’n nieuwe ontwikkeling heeft tijd nodig, dat is logisch. Pioniers zijn in die fase belangrijk. De drie provincies zijn vol overtuiging aangehaakt en kunnen projectmatig aan de slag om partijen aan elkaar te verbinden en initiatieven los te trekken.’ Halverwege 2013 leverde dat, onder aanvoering van professor Rudy Rabbinge de AgroAgenda Noord Nederland op. ‘Een innovatieagenda voor de agrifood en bioeconomie, die door belanghebbenden zelf is opgesteld’, benadrukt Luitjens, ‘en daarmee dus een product van en voor de markt.’ Ondertekenaars van die agenda zijn ondernemingen als Avebe, FrieslandCampina en Ecostyle, kennisinstellingen als VHL en Nordwin College, LTO-Noord, de provincies en de Milieufederaties.

‘Het komt er nu op aan om met hen samen die agenda uit te rollen’, zegt Luitjens, ‘en in binnen- en buitenland de voedingsmiddelenindustrie met z’n ketenpartners op het podium te zetten. Want de noordelijke regio heeft echt veel te bieden!’

rnemers en kennissector’ Gezond, duurzaam en concurrerend Clusterorganisatie Greenlincs gaat die opgave ondersteunen, met de partners in de AgroAgenda als belangrijke ambassadeurs. De agro & foodsector staat de komende jaren wel voor een flinke uitdaging, vindt Luitjens. Zowel maatschappelijke druk als de eigen motivatie van bedrijven leiden tot verduurzaming en ook Europees landbouwbeleid dwingt tot innovatie. Wat betekent dat voor de opgave in het Noorden? Luitjens steekt drie vingers in de lucht en somt op: ‘Bedrijven zullen ten eerste marktgerichter gaan produceren. Leveren wat de omgeving vraagt. Daar hoort bij dat ze de opgave hebben om te vergroenen, zowel in de bedrijfsvoering als in productieprocessen en technieken.

Tenslotte zijn er de maatschappelijke wensen die tot nieuwe uitdagingen leiden, bijvoorbeeld als het gaat om dierwelzijn, biodiversiteit en landschap, de relatie boer en burger en burger en gezonder voedsel.’

De lat ligt dus hoog als het gaat om de vraag wanneer de AgroAgenda, die innovatieagenda voor de noordelijke agrifood en bioeconomie, succesvol is? ‘Uiteraard’, vindt • INVESTEREN IN ONTWIKKELING

}

19

}

Luitjens, ‘het gaat wel ergens om! We willen tenslotte bijdragen aan een gezonde, concurrerende en duurzame

Aanmelden als partner in de AgroAgenda Noord Nederland kan

sector. Dat bereiken we niet door op de handen te gaan

via de website www.greenlincs.nl of door een email te sturen naar

zitten en elkaar aan te kijken. Halen en brengen, inspireren

luitjens@greenlincs.nl. Op de website is de AgroAgenda ook als

en delen (boeien en binden, zoals iemand laatst zei),

PDF te downloaden en u ziet er een filmische impressie van de

daar moet het in het netwerk over gaan. In mijn stuur-

bijeenkomst in januari.

groep zijn zowel de ondernemers en kennisinstellingen als de overheden en maatschappelijke organisaties vertegenwoordigd. Als ik die het komende jaar enthousiast en tevreden zie deelnemen in nieuwe ontwikkelingen, dan

20

bereiken we veel.’ Luitjens is even stil en merkt dan op: ‘We zijn niet alleen een projectenmachine. Wat ik wil bereiken is dat we processen stimuleren die leiden tot verrassende nieuwe ontwikkelingen en dat de deelnemers daarin waardevolle contacten en contracten op doen die leiden tot vernieuwende, concurrerende activiteiten in de bedrijven. Natuurlijk streef ik wel naar een substantiële omvang, we willen er toe doen.’

Meedoen? Ja, met opgestroopte mouwen De start in januari levert veel handvatten om in 2014 stevig aan de weg te timmeren. Clusterorganisatie Greenlincs is daarvoor het vehikel. Hoe? ‘We komen dit jaar met een uitnodigende kalender om partner in de AgroAgenda te zijn’, zegt Luitjens. De website www. greenlincs.nl wordt ingericht als ‘basiskamp’. Daar wordt informatie gedeeld, prikkelende voorbeelden uitgelicht, de linken gelegd naar andere initiatieven en een actuele kalender opgenomen. ‘We zullen dit jaar in elk geval nog twee keer een bijeenkomst organiseren zoals die in januari’, zegt Luitjens. ‘Dat worden bijeenkomsten om met opgestroopte mouwen aan mee te doen. Hard aan het werk in goed gezelschap, met een informeel glas op een

Eisse Luitjens Programmamanager Greenlincs T (06) 534 246 29 • E luitjens@greenlincs.nl

inspirerende plek, dát is het beeld dat ik daarvan heb.’ |

•

FEBRUARI 2014

BLIKVANGER

E E N F OTO GRA FIS CHE K IJK O P HE T NO O RD EN

21

‘Dit typische ‘Van Warmerdamdecor’ kwam ik tegen tijdens een wandel-

Foto:

reportage rond Meerstad, aan de noordzijde. Een bewoonde wereld en toch

Jan Zeeman | Fotografie

leeg, zoals in de film de Noorderlingen en de Wisselwachter. Vandaar de

M 06 - 36 17 57 65

associatie. Bij dekrantvantoen.nl kun je van de wandeling een impressie zien

E jhz@telfort.nl

en lezen. Zoektermen ‘zeeman’, ‘inki’ en ‘meerstad’.

I www.janzeeman.net

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

DE BIO-ECONOMIE 1 Ferwert 1

Metslawier 1 Dokkum

Legenda 1 Hallum 20

Agri Klooster-Lidlum 1

85

BBE

Sexbierum

LEEUWARDEN

1

10 99

Food 1 Harlingen

1 Franeker 1

2 4 1 Garyp

1 Hilaard

Drachten

1 Bolsward 1

22

1 1 3

Sneek 2 3 1 1 Joure

Workum 1 St. Nicolaasga 1 Elahuizen Balk 1

1

1

Genemuiden

Arnhem

1

Lelystad

1 Bleiswijk

1

Lichtenvoorde

1 Enschede

1

Monnickendam

1 Wageningen 4

1 Nijehaske 2 Sint1 johannesga

1 Rotstergaast Lemmer 1

1

1

1 Gorredijk 1 3 Heerenveen

Wolvega 2

Mepp

•

FEBRUARI 2014

IN BEELD

pel 2

Eemsmond 1

1 Warffum

1 Zoutkamp

1

1 Winsum

7

Delfzijl

2 2 Farmsum

1 Appingedam 11 19

Vierverlaten 1 1 Grootegast 2 1 Leek 4

Roden

1 GRONINGEN 1

Foxhol

1 Haren 1

2 3 Hoogezand

Eelde 1 1

1 Scheemda

2 Sappemeer

1 1 Noordlaren

1

2 Bad Nieuweschans

1

1 Zuidlaren 1 1 Tynaarlo

Veendam 1 1 2

Oude Pekela 2

2 23

ASSEN

1 Oosterwolde

Gasseltenijveen 1

1 2 Appelscha

1 Musselkanaal

Ter Apelkanaal 1 Valthermond 1 1 Beilen

1 Orvelte

2 1 Wijster 2

12 1 3

EMMEN

Hoogeveen 4

2 1

4

Coevorden

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

Klazienaveen 1 1 1

ICT maakt zorg beter In een tijd dat marktwerking in de zorg nog steeds een heet hangijzer is en besluitvorming van de overheid steeds meer zorgorganisaties en inmiddels ook gemeenten tot verregaande reorganisaties noopt, zijn initiatieven van ondernemers die de sector daarbij helpen meer dan welkom. En die komen er steeds meer. De afgelopen jaren is er een toename van het aantal kwalitatieve financieringsaanvragen voor slimme zorgdiensten en -producten, constateert Jan Martin Timmer, Investment manager van de NOM.

24

Efficiency in de zorg is een dilemma. Grote angst is of er

Zorg heeft een ander dna dan commerciële sectoren, is

met al die bezuinigingen nog wel voldoende aandacht

de conclusie van Jan Martin. ‘Voor de NOM betekent dat

besteed kan worden aan waar het echt om draait: het ver-

dat er anders gekeken wordt naar de financieringsstruc-

lenen van kwalitatief goede zorg. Er is vraag naar slimme

tuur van nieuwe zorgproducten. We kijken verder vooruit

oplossingen waardoor medewerkers efficiënter kunnen

dan bij andere business. Doordat trajecten langer duren,

werken en zich meer kunnen focussen op hun werkelijke

zijn de risico’s groter. Je kunt nog zo goed onderzoek doen

taken. Binnen de sector is inmiddels de bewustwording

naar wat er gebeurt in de markt, maar je hebt niet altijd

toegenomen dat er voor verbeterplannen samengewerkt

precies in beeld wat er in het hele landschap gebeurt. Als

moet worden met bedrijven.

je lang moet wachten op de introductie van je product

Een goede ontwikkeling, vindt Jan Martin Timmer. ‘Zorg

kan het ook zomaar gebeuren dat je door de concurrent

is een van de aandachtsgebieden binnen de sector Life

wordt gepasseerd.’

Sciences van de NOM. Als NOM hebben we een goed zicht op de sector. We hebben niet direct met zorginstel-

Ict-gerelateerd

lingen te maken maar wel met commerciële bedrijven die

Toch komen steeds meer serieuze ondernemers met

de zorg bedienen met een innovatief product. Doordat we

slimme oplossingen voor de branche. Ook de kwaliteit

als NOM goed ingevoerd zijn in specifieke netwerken en

van de plannen die hun weg vinden naar de NOM neemt

ervaring hebben binnen deze sector kunnen we de zicht-

toe. Verheugend, vindt Jan Martin. ‘Veel van de initia-

baarheid van dit soort initiatieven vergroten, verbanden

tieven zijn ict-gerelateerd en richten zich op een andere

leggen en zo bedrijven met elkaar verbinden.’

organisatie van front- en backofficesystemen. Dat sluit goed aan op wat verpleegkundigen en verzorgenden het

Verder vooruit kijken

liefst willen: kwaliteit leveren en zich zo weinig mogelijk

Het implementeren van nieuwe producten in de zorg

bezighouden met zaken als organisatie en administratie.’

is een proces van lange adem. Besluitvorming verloopt

Repoint uit Heerenveen en Zorg Office Nederland uit

vaak via veel verschillende organisatielagen. Een van de

Stadskanaal zijn mooie voorbeelden van noordelijke

grootste uitdagingen van de ondernemer is om met de

ondernemers die er vroeg bij waren en inzagen waar de

‘beslisser’ aan tafel te komen. Daarna volgen vaak lange

veranderende zorgmarkt echt op zit te wachten. Met

trajecten van testen op de werkvloer, afstemming met

hun businessplan wisten ze de NOM te overtuigen hen

midden en hogermanagement, budgetafstemming, etc.

te ondersteunen met een Aanjaagfinanciering.

•

FEBRUARI 2014

}

CureTrack: medische hulpmiddelen overal traceerbaar }

Aanvankelijk zorgde Repoint vooral voor de beveiliging

managementinformatie’, vertelt Hans. ‘Het hele werktra-

(mensen en ict-oplossingen) van grote ziekenhuizen en

ject wordt op deze manier inzichtelijk gemaakt en proces-

instellingen, maar door goed te luisteren en mee te denken

sen worden efficiënter doordat er overzicht is. CureTrack

met zijn opdrachtgevers heeft Hans Punt, directeur en

zorgt voor lagere kosten, slimmere inkoop, vermindering

eigenaar van het bedrijf, voor slimme doorontwikkelingen

van zoektijd, een beter onderhoud van apparatuur en

gezorgd. Bij ziekenhuizen worden medische hulpmiddelen

daardoor veiliger manier van werken en geoptimaliseerde

vaak in grote aantallen ingekocht vertelt hij, maar vreemd

werkprocessen. Dit systeem is de oplossing waarmee alle

genoeg raakt het zicht op deze middelen na aanschaf snel

lagen in een zorgorganisatie kunnen werken.’

kwijt. Door dit slechte zicht op de werkelijke voorraad en het gebruik ervan lopen mensen onnodig te zoeken naar

Succesvol

de materialen die ze nodig hebben, of dat nou bedden zijn

CureTrack wordt inmiddels naar tevredenheid gebruikt in

of geavanceerde medische apparaten en kan de veiligheid

vijf ziekenhuizen. Daarmee is Repoint het enige bedrijf

sterk verbeterd worden, daar zet ook de regering fors op in.

in Nederland dat een succesvolle implementatie van een

Niet erg efficiënt, meende Punt. Ervan overtuigd dat dat

tracking & tracing systeem in zorginstellingen op zijn

beter kon ging hij aan het werk.

naam heeft staan. Dat zal de ingang naar nieuwe instellingen zeker makkelijker maken. Begonnen met 5 fte’s in

100% registratie

2008 werken er inmiddels ongeveer 20 bij Repoint. En zo-

Punt slaagde erin met een team van medewerkers geavan-

als het nu lijkt zet die groei voorlopig nog wel even door.

ceerde hardware en software te ontwikkelen die het moge-

In Nederland, maar Hans Punt hoopt ook daarbuiten.

25

lijk maakt om medische hulpmiddelen te lokaliseren. Door een speciaal ontwikkelde node te bevestigen aan alle

Ondertussen komt Repoint ook met InfoTrack op de markt.

Hiermee kunnen patiënten worden gevolgd tijdens het gehele zorgproces, met een focus op poliklinische processen.

‘Ziekenhuizen willen zich steeds meer onderscheiden’, weet Hans te vertellen. ‘En als ze efficiënt georganiseerd zijn en goed voor hun medewerkers en patiënten zorgen,

Afbeelding Repoint-node

is dat ook voor zorgverzekeraars interessant. Met onze ict-

mogelijke verplaatsbare apparatuur wordt deze traceerbaar.

oplossingen kunnen wij ze daarbij absoluut helpen.’

}

Deze Repoint-nodes zijn met elkaar verbonden via een draadloos netwerk. CureTrack, zoals dit ‘location tracking & tracing system’ is genoemd, creëert een ‘real time’ overzicht van alle nodes in een speciaal voor iedere klant op maat

CureTrack en InfoTrack zijn klantspecifieke applicaties ge-

ontwikkelde interface. Deze biedt een spathelder grafisch

baseerd op een in eigen beheer ontwikkelde en gepatenteerde

weergegeven overzicht van de locatie en status van alle

real time plaatsbepalingstechniek. De basis is het gebruik van

materialen. Er kunnen lijsten geproduceerd worden waar af-

batterijgevoede zender-ontvangercombinaties die met elkaar

gevinkt kan worden wanneer apparatuur is schoongemaakt

een draadloos netwerk (eigen protocol) aanleggen, waardoor er

en er kan gecheckt worden wanneer onderhoud plaats

maar weinig infrastructuur nodig is (in tegenstelling tot WiFi bij-

moet vinden. Zo is er ook meteen zekerheid dat veilig met

voorbeeld). Hiermee kan per klant de optimale balans gevonden

de apparatuur kan worden gewerkt.

worden tussen functionaliteit en investering en kan altijd een goede business case gerealiseerd worden.

Geoptimaliseerde werkprocessen ‘Het systeem is bewezen goed, heeft een hoge nauwkeurig-

www.repoint.nl

heid en levert via de speciale rapportagemodule uitstekende • INVESTEREN IN ONTWIKKELING

Zorg Office Nederland: backoffice voor de hele sector }

Toen Jaap van der Schoor eind jaren 90 nog werkzaam was bij

Dé speler worden in Nederland

een volmachtbedrijf ziektekosten zag hij al dat de administra-

Alhoewel de zorgmarkt grillig is zijn de groeiverwachtingen

tieve lasten bij zorgverzekeraars naar verhouding wel erg hoog

volgens Van der Schaaf gunstig. Gestart met 3 medewerkers in

waren, vaak meer dan 15% van de omzet. Een aantal jaren later,

2009 werken er inmiddels 10. ‘We kunnen onze dienstverlening

als interimmanager in de zorg, stuitte hij op dezelfde proble-

kwijt aan grote en kleine bedrijven en ons werkgebied is heel

men. Hij wist ook wat de oorzaken waren: tijdrovende admini-

Nederland. De thuiszorg is momenteel erg in beweging, een

stratieve processen, softwaresystemen die niet goed op elkaar

deel gaat naar de gemeente, een deel naar de zorgverzekeraars.

aansloten en een omslachtige manier van werkplanning voor de

Dat betekent voor ons dat we steeds snel moeten schakelen. In

medewerkers. Reden genoeg om samen met een collega eens te

het begin richtten we ons vooral op de grotere partijen die de

rekenen en te zoeken naar een oplossing. De uitkomst was het

WMO (Wet maatschappelijke ondersteuning) uitvoerden, nu

begin van Zorg Office Nederland: een backoffice voor de zorg

richten we ons ook op kleinere zorgpartijen die door de nieuwe

met de bedoeling om het gehele administratieve proces van met

regelgeving hun bestaansrecht dreigen te verliezen. Als zij hun

name thuiszorginstellingen over te nemen, vanaf de indicatie

krachten bundelen en met een backoffice gaan werken is de

tot en met de salarisadministratie.

kans groter dat ze blijven bestaan. En doordat veel zorgtaken worden overgeheveld naar gemeenten zijn zij nu ook een

26

Financiering

interessante doelgroep.’ Hoe Jaap het voor zich ziet? ‘Het plan is

De basis van de dienstverlening zou moeten bestaan uit slim

dat wij dé speler in Nederland worden op dit terrein. Door onze

gekoppelde software om alle processen feilloos op elkaar aan te

backoffice-functie ontstaat er weer aandacht voor waar het in

laten sluiten en de juiste managementinformatie te leveren: een

de zorg over moet gaan: meer handen aan het bed, betere zorg

investering. Via een intermediair kwam Van der Schoor terecht

leveren en beter in control zijn.’

|

bij de NOM. Chantal Leijendekker, Investment Manager, boog zich over de businesscase en zag dat het initiatief potentie had.

De backoffice Door een maatpakket software dat probleem-

Strak ingerichte processen

loos aansluit op de software van cliënten, kan het traject al vanaf

Partijen als Raet, Max-IT en Helpline werden ingeschakeld

de zorgaanvraag ingelezen en gemanaged worden. Specifieke

om de backofficesoftware en de rooster- en planpakketten te

gegevens van medewerkers worden in het systeem verwerkt zodat

koppelen en om gedegen kwaliteit te garanderen. Er werd tijd

precies zichtbaar is wie wanneer beschikbaar is. Daarna worden

geïnvesteerd om alle processen strak in te richten en te testen.

op basis van de indicatie en in overleg met de klant zorgroutes

Vanzelfsprekend kwam de jarenlange ervaring van Jaap in de

opgesteld. Dit resulteert in een persoonlijke werkplanning die op

zorg hierbij goed van pas. Al vrij snel kwamen de eerste op-

de eigen mobiele apparatuur van de medewerkers zichtbaar is.

drachten: zorginstellingen uit heel Nederland die ervoor kozen

Dat kan een pda, een ipad of een iphone zijn. Alle thuiszorgmede-

hun administratieve processen aan Zorg Office Nederland uit te

werkers zijn op deze manier nauwkeurig ingepland. Door te werken

besteden.

met in- en uitchecken op moment van aanvang en afsluiting van

‘Al aan de telefoon kunnen we de instellingen die we bellen

de werkzaamheden, registreert het systeem de werkelijke tijd van

vertellen welke besparing we voor ze kunnen betekenen. Als je

zorgverlening. Met deze gegevens kan Zorg Office Nederland

weet dat onze klanten gemiddeld 3 euro per gedeclareerd uur

factuurbestanden aanmaken die door het zorgkantoor aan de

aan zorgkosten kwijt zijn, dan snap je dat we snel een afspraak

instellingen worden uitbetaald, en uit het roosterpakket met werke-

hebben als ze van ons horen dat wij dat voor ongeveer eenderde

lijk gemaakte uren komen de gegevens voor de salarisadministratie.

doen.’

www.zorgofficenederland.nl

Chantal Leijendekker Investment manager NOM T (06) 502 021 61 • E leijendekker@nom.nl

•

FEBRUARI 2014

Jan Martin Timmer Investment manager NOM T (06) 292 408 99 • E jmtimmer@nom.nl

Noordelijk Lentebierenfestival Op zaterdag 8 maart organiseren PINT-regio Noord en Stadsschouwburg

Noord Nederlands Toneel speelt ‘Oresteia’

De Harmonie voor de tweede maal het Noordelijk Lentebieren-festival. Tijdens

Van 20 februari t/m 17 april speelt het Noord

dit eendaagse festival kun je in een plezierige ambiance van bijzondere bieren

Nederlands Toneel ‘Oresteia’ een actuele

genieten. Op het Noordelijk Lentebierenfestival zullen ambachtelijke Neder-

bewerking van de Griekse tragediedichter

landse brouwerijen circa 30 à 40 lentebieren presenteren. Van elke deelne-

Aeschylus. Oresteia vertelt het verhaal van

mende brouwerij is er een deskundige aanwezig die de bieren tapt of schenkt

Klytaimnestra, een sterke zelfbewuste vrouw

en je alles kan vertellen over het bier, de brouwerij en het brouwproces.

die in een verlangen naar vrijheid de strijd

Bron: www.harmonie.nl

aanbindt tegen haar ‘onderdrukker’. Slim, geraffineerd en provocerend keert zij zich tegen het onrecht dat haar en haar gezin is aangedaan. Vanuit een positieve energie strijdt ze voor een betere wereld waar elke stem gehoord wordt en het recht zijn loop heeft.

Bron: www.nnt.nl

Scratch Map De Scratch Map is een mooie persoonlijke wereldkaart, waarbij je de landen waar je al een keer bent geweest met een muntje kunt wegkrassen. Iedereen die graag op reis gaat weet dat je niet elk plaatsje op de landkaart makkelijk

27

kunt terugvinden om het iemand te laten zien. Maar ingewikkeld hoef je het jezelf niet te maken met de persoonlijke Scratch Map. Bespaar jezelf de ellende van

Kwetters!

overbodige pennensets, stickers of punaises om je reizen bij te gewoon iedere keer als je ergens

Atelier Drents Museum

geweest bent, het land of de

Met de tentoonstelling

plaats weg.

Atelier Drents Museum viert het Drents

Bron: www.megagadgets.nl

Schildersgenootschap (DSG) t/m 11 mei

houden op je wereldkaart. Kras

haar zestigste verjaardag in het Drents Museum. 24 Kunstenaars hebben zich door onder andere het gebouw, tentoonstel-

Vijf opvallende Facebook-weetjes

lingen, interieurs, stijlkamers en het depot

• Als Facebook een land zou zijn, dan zou het het derde

van het museum laten inspireren met als

grootste land van de wereld zijn op China en India na.

resultaat een bonte parade van onder meer

• Facebook is beschikbaar in meer dan 70 talen.

schilderijen, tekeningen, foto’s en keramiek.

• Facebook is goed voor 1 minuut van iedere 7 minuten die iemand online door-

Het Drents Schildersgenootschap is een

brengt (ter wereld) en 3 minuten in iedere 4 minuten op een sociaal netwerk.

kring van professionele kunstenaars, foto-

• 543 miljoen maandelijkse actieve gebruikers maken gebruik van Facebook op mobiel.

grafen en grafisch ontwerpers die in Drenthe

• Dagelijks worden er meer dan 300 miljoen foto’s naar Facebook geüpload.

werkzaam zijn.

Bron: boek ‘Think like Zuck’

Bron: www.drentsmuseum.nl • INVESTEREN IN ONTWIKKELING

NOM participeert in Royal Hoitsema Labels

Een goede basis voor een mooie toekomst

28

Bewust of onbewust moet u Royal Hoitsema Labels wel kennen. De etiketten die het 360 jaar oude bedrijf uit Groningen levert sieren de producten van merken als FrieslandCampina, British American Tobacco, Heineken en AB InBev. Eind vorig jaar werd Royal Hoitsema Labels verkocht aan de NOM, Sterk Advies BV en de nieuwe algemeen directeur Alex Wiersma. ’De NOM heeft gedurende het gehele traject intensief en positief kritisch meegekeken.’

•

FEBRUARI 2014

}

}

Na zijn middelbare school ging hij Geo Informatica studeren aan de Hogeschool van Utrecht. Hij kwam er naar eigen zeggen iets te laat achter dat het vakgebied eigenlijk niets voor hem was. Toch ronde Alex Wiersma de studie met succes af, in 1987 om precies te zijn. Wat volgde was een mooie carrière waarin hij directie-, management- en adviesfuncties vervulde in uiteenlopende branches. Bijna negen jaar was hij actief in de verpakkingsindustrie.

Recent nog als interim directeur van een internationale verpakkingsgroep. Maar Alex Wiersma wilde meer. Hij had behoefte aan een nieuwe impuls. ‘Sinds 2009 ben ik op zoek naar een bedrijf waarin ik kan participeren en dat ik als ondernemer kan leiden’, licht hij toe. ‘Via mijn netwerk kwam ik in contact met Ruud van Dijk, Investment manager van NOM Finance. Ruud vertelde dat Royal Hoitsema Labels uit Groningen te koop stond en dat het bedrijf in samenspraak met NOM Finance een

interim-directeur aangesteld die samen met het zittende

traject was opgestart om een geschikte overnamekandi-

management de continuïteit van Royal Hoitsema Labels

daat en mede-investeerder te vinden. Zijn verhaal maakte

moest borgen. In april 2013 werd, mede op verzoek van

mij nieuwsgierig en vooral enthousiast.’

de familie van de verkopende partij, het traject met Alex Wiersma voortgezet. Hij schreef een businessplan en

Goed gesprek

onderging tevens een assessment. ‘Bij het maken van een

Royal Hoitsema Labels produceert etiketten voor de

businessplan moet een aantal zaken helder zijn’, vertelt

food-, beverage en tabaksindustrie. Er wordt wereldwijd

Alex. ‘Zie ik voldoende perspectief? En weet ik dat per-

geleverd aan gerenommeerde opdrachtgevers als Heineken,

spectief ook duidelijk te maken aan banken? Normaal ge-

FrieslandCampina, Imperial Tobacco, British American

sproken sluit je dat kort met de betreffende ondernemer,

Tobacco, AB InBev en Vrumona. De onderneming is

maar dat kon nu niet. Van de zaakwaarnemer van de

opgericht in 1653 en behoort daarmee tot één van de

familie heb ik toestemming gekregen om uitgebreid met

oudste bedrijven van Nederland. In 1953 kreeg Royal

het management te praten. Hun ideeën over de toekomst

Hoitsema Labels het predikaat ‘Koninklijk’, een loffelijke

van Royal Hoitsema Labels heb ik in het businessplan

toevoeging die onderstreept dat het voldoet aan de hoogste

gecombineerd met mijn eigen visie. Het is daardoor een

kwaliteitseisen en een betrouwbare partner is voor haar

bijzonder document geworden omdat je in een manage-

relaties. Niet verwonderlijk dus dat de interesse van Alex,

ment buy-in traject vrijwel nooit de mogelijkheid krijgt

een man met hart voor de verpakkingsindustrie, meteen

om zo gedetailleerd een businessplan te maken.’

29

was gewekt. Kort na de eerste ontmoeting met Ruud zaten ze samen om tafel met Fred Stutterheim, de toen-

Kritisch

malige directeur/grootaandeelhouder. Het werd een goed

Op 8 november 2013 werd Royal Hoitsema Labels ver-

gesprek. Zo goed, dat werd besloten om snel met elkaar

kocht aan NOM Finance, Sterk Advies (eigendom van de

verder te praten. Een dag voor de tweede afspraak kwam

ervaren en succesvolle ondernemer Fred Sterk) en Alex

echter het trieste bericht dat Fred Stutterheim plotseling

Wiersma. Alex werd benoemd tot algemeen directeur van

was overleden. Van 1985 tot aan zijn overlijden in maart

Hoitsema. ‘Alle partijen hebben een minderheidsbelang,

2013 voerde hij de directie.

wat zorgt voor meer stabiliteit in de besluitvorming’, benadrukt hij. De NOM heeft gedurende het gehele traject

Businessplan

intensief en positief kritisch meegekeken. ‘Een professionele

Het proces werd logischerwijs even stilgelegd. Wel

club die hoge eisen stelt aan een participatie. Ook de

werd direct na het overlijden van Fred Stutterheim een

samenwerking met Ruud van Dijk heb ik als uiterst pret-

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

}

30 }

tig ervaren. Hij is toegankelijk, maar bovenal erg scherp.’

Strategische focuspunten

Met de overname door genoemde partijen is een goede

Inmiddels is Alex alweer een paar maanden als algemeen

basis gelegd voor een mooie toekomst. Aan Alex de taak

directeur binnen Royal Hoitsema Labels actief. Dat doet

om de groei en de ontwikkeling die het bedrijf de afgelo-

hij met zichtbaar veel plezier. Op de vestiging aan de

pen jaren heeft doorgemaakt versneld voort te zetten.

Peizerweg in Groningen verhaalt hij enthousiast over de weg die hij met het bedrijf wil inslaan. ’De afgelopen jaren is er veel tijd en aandacht besteed aan het inten-

Royal Hoitsema Labels pronkt op shirts FC Groningen

siveren van bestaande klantcontacten en het verder

Afgelopen 12 februari kreeg Royal Hoitsema Labels een

bij nieuwe relaties. Wij zijn snel maar zorgvuldig een

eervolle vermelding achterop de shirts van FC Groningen.

commercieel apparaat aan het opbouwen. Het tweede

Dit gebeurde tijdens de thuiswedstrijd tegen FC Twente. Het

focuspunt is Lean Six Sigma, een doelgerichte aanpak

bedrijf ontving de prijs van de CleanCampagne omdat het

die moet zorgen voor een duurzame verbetering van het

duurzaamheid op succesvolle wijze een plek geeft in haar

bedrijfsresultaat. De methodiek moet ons in staat stellen

hele bedrijfsvoering. Zo is onder meer geïnvesteerd in een

om de kostprijs van onze producten significant te ver-

nieuw ketelhuis. Dit heeft gezorgd voor een drastische daling

lagen. De combinatie van Sales en Lean Six Sigma moet

van het energieverbruik. Tevens is een nieuwe afvalinstallatie

Royal Hoitsema Labels de komende jaren nog succes-

aangeschaft. De CleanCampagne, onderdeel van het uit-

voller maken. Het begin is, gezien het aantal actuele

voeringsprogramma van de Energy Valley Topclub, stimuleert

grote leads, in elk

het MKB hun bedrijf te verduurzamen.

geval veelbelovend.

uitbouwen van processen. Momenteel zijn er een tweetal belangrijke strategische focuspunten. De eerste is de commerciële uitbouw door het aantrekken van nieuwe omzet

•

FEBRUARI 2014

|

Ruud van Dijk Investment manager NOM T (06) 215 185 09 • E vandijk@nom.nl

Groningen kent veel initiatieven om jonge ondernemers te stimuleren. Sinds eind 2013 is er een nieuw project: i3event, een initiatief van Rabobank Stad en Midden Groningen, Kamer van Koophandel, Flinc, gemeente Groningen en de Vereeniging van Handelaren Anno 1847. i3event staat voor ‘idea’, ‘invest’ en ‘initiate’ en verwijst naar het proces om van een goed idee naar een nieuwe onderneming te komen. En dat is precies wat het event beoogt: door een praktische organisatie ondernemers met goede ideeën direct in contact brengen met (private) investeerders en daadwerkelijk nieuwe bedrijvigheid realiseren.

GamePond op weg naar nieuwe onderneming Rieneke Schaap, Gidi van Liempd en Merel

Tijdens de eerste bijeenkomst eind 2013

plannen presenteerden aan een groep van

van der Wees zijn deelnemers aan i3event.

maakten alle deelnemers kennis met elkaar

investeerders.’

Met GamePond, een game-platform,

en elkaars projecten. Dat varieerde van in-

Gidi is enthousiast over de aanpak van het

vergelijkbaar met de Wii, willen ze mensen

teressante ‘groene’ internettoepassingen en

event. ‘We hebben interessante contacten

met plezier laten bewegen in het zwembad.

app’s op het gebied van health, industriële

opgedaan, waaronder bijvoorbeeld een in-

toepassingen tot nieuwe horeca-concepten

dustrieel ontwerper. Het was ook leerzaam

Gidi van Liempd vertelt hoe GamePond

en duurzame meubelen voor thuis of op

om met de andere deelnemers te spreken.

bij het event betrokken raakte: ‘We hadden

school.

Je merkt dan toch dat je allemaal last hebt

met ons basisplan een game jam in Eind-

Daarna gingen de ondernemers met hulp

van dezelfde problemen en krijgt tips en

hoven gewonnen, een wedstrijd waarbij

van coaches uit het bedrijfsleven aan de

adviezen over wat je beter wel of misschien

we een game moesten maken voor in het

slag met het verfijnen van hun bedrijfs-

juist niet zou kunnen doen. Wat ik heel

zwembad. Daarna bedachten we dat we

plan. Ook konden ze workshops volgen op

prettig vind is dat er ervaren mensen zijn

eigenlijk verder wilden: ons project van

het gebied van pitchen voor investeerders,

die je willen helpen bij het opzetten van

één game naar een platform ontwikkelen.’

financiering van een nieuwe onderneming

een bedrijf. We hebben tot nu toe echt

Via via hoorden de teamleden van

en business model-innovatie.

goede begeleiding gehad.’

GamePond over i3event. Gidi vulde de

Gidi vertelt: ‘Het traject verloopt best snel.

inschrijfformulieren op de site in, een

Onze coach dwong ons over een aantal

Alle deelnemers zijn zich momenteel aan

selectiecommissie (vertegenwoordigers van

zaken serieus na te denken en dingen goed

het voorbereiden voor een presentatie in

de organiserende partijen) selecteerde uit

op papier te zetten. Dat moest ook wel,

maart. Dan worden de resultaten gepresen-

33 aanmeldingen de 16 meest kansrijke

want afgelopen januari hadden we onze

teerd: is het gelukt financiering te vinden

ideeën en jawel, GamePond zat erbij.

eerste Pitch & Match, waarin we onze

en kan het bedrijf daadwerkelijk starten?

Krachtige organisatie door samenwerking en bundeling van expertise De initiatiefnemende partijen brengen

binatie van de initiatiefnemende partijen

woordig echt veel meer tijd en energie dan

elk hun eigen visie en expertise mee als

perfect aanvullend, vindt Maarten God-

vroeger.’ Agatha Dooper van Rabobank

het gaat om het stimuleren van innova-

dijn, projectmanager van Flinc. Hij ziet

Stad en Midden Groningen benadrukt dat

tief ondernemerschap. Voor wethouder

dat ook als de kracht van het event. ‘Zo

de Rabobank als coöperatieve bank als

Economische zaken en Innovatie van de

kunnen we ondernemers op verschillende

geen ander weet dat je samen meer bereikt

gemeente Groningen Joost van Keulen is

manieren inhoudelijk adviseren en helpen

dan alleen, door mensen met elkaar te

i3event ‘een krachtig instrument om het

met contacten.’ Sieger Dijkstra, voorzit-

verbinden en kennis met elkaar te delen.

potentieel aan kleine ondernemingen die

ter van de Vereeniging van Handelaren

‘Het i3event laat een nieuwe manier van

dagelijks hard werken aan het vinden van

Anno 1847, vindt het helemaal van deze

denken zien: over het opzetten van een

creatieve oplossingen te stimuleren en

tijd om bedrijven in plaats van een prijs

onderneming en het zien van kansen in

aan te jagen en eventuele belemmeringen

toe te kennen te helpen met het vinden

de markt.’

daarbij weg te nemen.’ Hierbij is de com-

van financiering. ‘Want dat kost tegen• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

www.i3event.nl

31

IWC en ATB aanjagers innovatieve desinfectie

Proefkonijn pootaardappel Hoe ontstaan innovaties? Wanneer mensen met vernieuwingsdrang bij elkaar komen, de beroemde ‘klik’ hebben en elkaar inspireren tot het delen van kennis. Neem de samenwerking tussen de bedrijven Innovative Water Concepts (IWC) in het Friese Grou en ATB Nederland in Wapserveen. De partijen werden door Alex Berhitu van de NOM bij elkaar gebracht en hadden al direct een goed gevoel over elkaar. Samenwerking leek aantrekkelijk. Het gevolg: een onderzoek naar de manier waarop je door een combinatie van innovatieve techniek de reiniging van onder andere foodproducten en bijbehorende installaties efficiënter én duurzamer kunt maken. De pootaardappel mocht voor proefkonijn spelen. En zie daar: minder besmettingen, minder spoelwater. Goed voor economie én ecologie. De NOMMER sprak met de betrokkenen.

32

ATB Nederland

Innovative Water Concepts

Een korte voorstelronde van de hoofdrolspelers: het

Dan het Friese Innovative Water Concepts (IWC) van

bedrijf ATB Nederland van onderneemster Gentia Lok-

Tjerk Nijdam. Dit bedrijf heeft een reinigingstechniek

kers is één van de weinige specialisten op het gebied van

ontwikkeld waarmee allerlei soorten voedsel, van fruit

desinfectie van lucht en water door middel van ionisatie

tot kippen, maar ook de bijbehorende industriële appa-

(zie kader). Die techniek van ioniseren is in de loop der

ratuur, onder hoge druk gereinigd kan worden. Dit met

decennia steeds verder doorontwikkeld. Voor ATB voert

een mengsel van lucht en water. De techniek (Undine)

het spoor van betrokkenheid in zekere zin terug tot voor

is gebaseerd op een innovatief apparaat waar speciale

de jaren dertig, zo legt Lokkers uit. ‘De opa van mijn

sproeikoppen in zitten. ‘In veel industrieën blijf je maar

Duitse zakenpartner heeft de ionisatietechniek al onder-

spoelen’, zo legt Nijdam uit. ‘Het grote voordeel van onze

zocht om in die tijd de lucht in duikboten te verbeteren.

techniek is dat je zestig procent minder water kwijt bent.

Technisch lukte dat toen niet. Na de val van de muur is

Al onze klanten bij elkaar besparen zo opgeteld iedere dag

deze techniek weer uit de la gekomen en samen met de

al twintig miljoen liter water. Kun je nagaan wat dit op

universiteit van Bremen verder ontwikkeld. Die tech-

internationale schaal kan betekenen.’

niek wordt door ons tegenwoordig niet alleen toegepast bij het zuiveren van lucht, maar ook van water. Dat is

NOM Business Development

mondiaal gezien een unicum. Het grote voordeel is dat je

Alex Berhitu van de NOM herkende de potentiële kracht

door zuivering met ionen geen chemicaliën nodig hebt.

van een alliantie en zorgde voor een nadere kennismaking

Het is bovendien veilig voor mens en milieu en er zijn

tussen ATB en IWC. En het klikte. Men bedacht dat het com-

geen schadelijke reststoffen. De methode wordt op dit

bineren van elkaars technieken wel eens tot spectaculaire

moment vooral veelvuldig ingezet in de bierindustrie.’

verbeteringen zou kunnen leiden, die voor de industrie

•

FEBRUARI 2014

kostenefficiënt zou kunnen zijn, maar die ook voor het milieu goed nieuws zouden kunnen betekenen. Als proefkonijn werd de pootaardappel genomen, daar dit

Ionisatie voor dummies

product gevoelig is voor besmetting, bijvoorbeeld door contact met rotte knollen tijdens de oogst.

ATB desinfecteert water en lucht door middel van ‘ionisa-

Samen met de onderzoeksafdeling Life Science Research

tie’. Vraag is: wat is dat?

& Development (LSRD; een samenwerking tussen de

Wel, na een onweersbui voelt de lucht zuiver aan. Metingen

scholen Van Hall Larenstein en NHL) werd een consorti-

onthullen hoe dit komt: door de elektrische ontlading

um gestart, waar ook enkele andere bedrijven in partici-

heeft op een natuurlijke wijze ionisatie plaatsgevonden.

peerden. Sytze Wiegersma van LRSD herinnert zich: ‘Na

Het komt er op neer dat een zuurstofatoom door de

wat oponthoud bleek dat ons onderzoek geschikt was

vrijgekomen elektrische lading van het onweer wordt

voor subsidiëring in het kader van het programma Fryslân

gesplitst. Zuurstofatomen veranderen door die splitsing

Fenijt. En dus hebben we samen met Praktijkonderzoek

in positief en negatief geladen zuurstofionen en die laten

Plant & Omgeving (onderdeel van de Universiteit Wage-

via een vrij complex proces koude verbranding ontstaan,

ningen, red.) onderzocht of een combinatie van tech-

waardoor verontreinigingen worden opgeruimd. De door

nieken voor het reinigen van pootaardappelen tot betere

ATB gemaakte ionisatoren werken met hetzelfde principe,

resultaten zou leiden. We kwamen tot de conclusie dat

alleen in versterkte mate en met weinig energie.

dit duidelijk het geval was.’ Percentages zijn moeilijk te noemen, zo stelt Wiegersma. ‘Het blijft microbiologie en dat is complex. Maar het feit dat je substantiële verbeteringen ziet in de desinfecterende performance is een heel

dan gezamenlijk een of twee methoden hebben verfijnd

mooi uitgangspunt voor verder onderzoek.’

die dan concreet worden toegepast en waar de industrie

Lokkers van ATB vult aan: ‘En dat is precies wat we graag

weer een stukje efficiënter en schoner van is geworden.’

willen. We zien businesskansen. Het zou bijvoorbeeld

Lokkers durft nog een stapje verder te gaan. ‘Ik heb een

mooi zijn wanneer vervolgonderzoek ons een basis geeft

groen hart. De aanzienlijke milieuvoordelen die we de

om daadwerkelijk apparaten te leveren voor diverse

komende vijf jaar hopen te realiseren zijn voor ons beider

industrieën.’

bedrijven een belangrijke motivatie. Maar op zakelijk

33

vlak ben ik ook ambitieus. Ik zou het erg mooi vinden

En de toekomst?

om tegen die tijd in mijn specifieke segment marktleider

Waar de partners over vijf jaar willen staan? ‘Moeilijk

te zijn.’

te zeggen’, stelt Nijdam van IWC. ‘Maar ik hoop dat we ‘Nommer’ Berhitu hoort het gesprek met een aimabele glimlach aan. ‘Het is natuurlijk allemaal pionieren wat hier gebeurt, je kunt niet alles voorspellen. Maar het is mooi om te zien hoe, op basis van je eerste technologische

Over Life Sciences R&D

inschatting, balletjes gaan rollen. En het enige wat er voor nodig was, was een kopje koffie in een wegrestaurant

Life Sciences R&D is een onderzoeksafdeling binnen het

in Heerenveen.’

samenwerkingsverband Life Sciences&Technology. De afdeling voert al tien jaar toegepast onderzoek uit binnen alle segmenten van life sciences. Life Sciences R&D maakt daarbij gebruik van een combinatie van onderwijs en projectingenieurs voor het opzetten en uitvoeren van projecten, dit in samenwerking met ondernemers.

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

Alex Berhitu Business Development Manager Watertechnologie NOM T (06) 255 472 69 • E berhitu@nom.nl

Nadat de NOM al eerder een online marketing strategie had weggegeven aan ondernemers in Friesland en Drenthe, was het nu de beurt aan Groningen. Maar liefst 25 ondernemers vulden de vragenlijst in en maakten duidelijk waarom zij deze even praktische als waardevolle kennisprijs wilden winnen. Maar goed, er kon er natuurlijk maar een de winnaar zijn.

Viaconcept wint dé online mar Tijdens de high tea van de NOM op de Promotiedagen Noord-Nederland (2013) werd de prijs door niemand minder dan Sander Oosterhof, manager NOM Business Development, uitgereikt aan Sjoerd Lautenbach van Viaconcept, het reclamebureau van Rik Huisman in Groningen. Waarom Rik deze prijs zo graag wilde winnen?

Omdat, zo gaf hij aan in zijn motivatie, hij niet zomaar een online strategie wilde winnen, maar juist het advies en de visie van Schelte Meinsma. Ja. Met zo’n antwoord scoor je. Duidelijk verhaal.

34

Rik Huisman, directeur en eigenaar van Viaconcept, is door de wol geverfd. Al in 1988 begon hij zijn eerste onderneming in reclame en grafische vormgeving. Hij weet het zich nog goed te herinneren. ‘Er was toen ook crisis. Mijn eerste kantoor was in mijn auto, een oude Mitsubishi Galant.’

In de jaren erna heeft Huisman zijn activiteiten verder geprofessionaliseerd. Op huismanzeilen.nl is te zien dat hij slim werk heeft gemaakt van zijn hobby, zeilen. Maar de hoofdactiviteit blijft Viaconcept. Met Viaconcept werkt hij eraan om de communicatie van bedrijven te verbeteren.

Het bedrijf is actief op het snijvlak van vormgeving, communicatie en internet en werkt voor alle soorten MKBbedrijven. ‘De laatste jaren verandert er veel binnen mijn vakgebied’, vertelt Huisman. ‘Er wordt steeds meer online gecommuniceerd en die ontwikkelingen gaan snel. Daar wil ik op voorbereid zijn. Met Viaconcept zitten we op dit moment nog een beetje in de transitie van offline naar online. Het is ons doel om bedrijven op het hoogste niveau te adviseren en coachen, zodat zij verder kunnen groeien. We helpen onze klanten wel met hun online strategie, maar voor onszelf kwamen we er maar niet aan toe. Terwijl dat natuurlijk wel moet.

Een tevreden Rik Huisman, directeur en eigenaar van Viaconcept, geniet van zijn prijs.

•

FEBRUARI 2014

Diensten concretiseren

te pakken en niet te lang stil te staan bij dingen. Het is

Rik wilde dan ook graag eens van gedachten wisselen

goed om steeds aandacht te besteden aan verbeteren en

met Schelte. Volgens hem dé specialist en autoriteit op

innoveren, want stilstaan is meer dan ooit achteruitgaan.’

het gebied van het bepalen van een strategie, het meetbaar maken van resultaten en het online bepalen van budgetten gerelateerd aan verdiensten.

Schelte Meinsma adviseert

Schelte en Rik hebben twee middagen bij elkaar gezeten

keting strategie

Focus

Ook voor Schelte waren de gesprekken met Viaconcept inspireen met elkaar de actuele stand van zaken en de gewenste

rend. Hij geeft aan genoten te hebben van de leergierigheid en

doelstellingen besproken. Dit leidde tot werkelijk

het enthousiasme. ‘Viaconcept was op zoek naar een nieuwe

waardevolle tips en adviezen. ‘Door mijn eigen werk-

propositie maar vooral naar een betere online profilering. Ik

zaamheden meer als producten te zien en er concretere

heb ze geadviseerd concreter te worden over hun aanbod, in

proposities van te maken, zullen mijn klanten ze gemak-

taal en in producten, maar ook om persoonlijker te commu-

kelijker herkennen en kan ik er tegelijkertijd zelf beter

niceren.’ Volgens Schelte kiezen potentiële klanten er steeds

op sturen’, verklapt Rik. ‘Online kun je dan bijvoorbeeld

vaker voor zich eerst online te oriënteren. Dat betekent dat je

vertellen dat al zoveel mensen tevreden zijn over mijn

als bedrijf goed moet nadenken hoe je je business presenteert.

product x, ze kunnen het product liken en er hun vrien-

Waar ondernemers nogal eens last van hebben is dat ze te veel

den over vertellen. Dat werkt. Ik kan daarmee ook goed

willen vertellen. En vervolgens verdwalen in verhalen over alles

communiceren op de platforms waar we met Viaconcept

wat ze doen. Terwijl een bezoeker in de praktijk gemiddeld

op te vinden zijn, Facebook, LinkedIn, onze website

maar drie pagina’s bekijkt. ‘Focus is dus heel belangrijk. Waar

natuurlijk en in nieuwsbrieven.’

wil je op gevonden worden? Wat wil je met je site bereiken?

In het geval van Viaconcept waren dat vooral de quickscan en

Tevreden

de contactopname. Dat kwam niet direct uit de site-analyse.

Kennis delen met andere ondernemers werkt. ‘Mijn ont-

En dus hebben we daarvan actiepunten gemaakt. Verder vond

moeting met Schelte heeft geresulteerd in een betere

ik het een gemiste kans dat de mensen achter het bedrijf niet

internetstrategie voor mijn eigen website, viaconcept.nl’,

op foto’s zichtbaar waren. Voor het type bureau dat zij hebben

vertelt Rik tevreden. ‘Daar ga ik mee aan het werk. Van-

draait het juist steeds meer om de mens.’

zelfsprekend zullen ook mijn klanten daarvan profiteren.

www.scheltemeinsma.nl

Die kan ik nu nog beter adviseren over hun online strategie. Andere ondernemers adviseer ik ook om door

!

A Schelte’s tips voor iedereen die buiten de prijzen viel maar ook online wil scoren R T X E Ook meegedaan maar geen persoonlijk online marketing advies gewonnen? De NOMMER heeft Schelte Meinsma bereid gevonden nog een tweetal tips met alle andere noordelijke ondernemers te delen.

Tip 1: Maak gebruik van je referenties

Tip 2: Gebruik Google Analytics

Online bescheiden zijn is niet nodig. Aanbevelingen

Analytics niet goed ingericht. Zonde! Hier staan alle gedetailleerde gegevens

en reviews van klanten zijn vaak écht geloofwaardig

van je site. Met deze informatie kun je campagnes meten, weet je op

en kunnen de conversie op je site verbeteren.

welke zoekwoorden je gevonden wordt en wat je paginaweergaves zijn.

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

Bij veel ondernemers is Google

35

Hei-tech ontwikkelt en levert douchewarmtewisselaars voor nieuwbouwwoningen.

De onderneming uit Emmen is met stip marktleider. Vooral door het energiebesparende karakter van de producten is de potentie in binnen- en buitenland enorm. Om kansen ook daadwerkelijk te benutten is gekozen voor een versterking van het management.

NOM Finance en de Stichting ir. G.J. Smid Fonds zien toekomst in de nieuwe strategische koers van Hei-tech. Vandaar dat is besloten om samen risicodragend kapitaal beschikbaar te stellen.

NOM en ir. G.J. Smidfonds helpen Hei-tech doorgroeien

‘Het buitenland klopt letterlijk Veel warmte gaat bij het douchen rechtstreeks met het douchewater het riool in. Doodzonde, maar volgens Hei-tech ook volstrekt onnodig. Het bedrijf uit Emmen ontwikkelt apparaten die het leidingwater dat naar de douche gaat verwarmen met het afvalwater dat naar

36

het riool gaat. Douchewarmtewisselaars worden ze genoemd. Hei-tech produceert en levert ze in verschillende soorten en maten. Voor douchegoten, douchebakken en voor doucheafvoerpijpen. Overal waar gedoucht wordt of warm water naar het riool wordt afgevoerd kunnen ze worden toegepast. Een voornaam product is de Recoh-

alleen een flinke gas- en geldbesparing op, maar draagt

vert, een buisvormige warmtewisselaar. Evenals de

het ook bij aan een verlaging van de energiecoëfficiënt

andere producten van Hei-tech levert de Recoh-vert niet

(EPC).

Eigen middelen Hei-tech is opgericht door Jacob Heidemans. Naast het ontwikkelen van douchewarmtewisselaars hield hij zich ook bezig met onder meer finance en sales. Anders gezegd: hij deed vrijwel alles. Dat zorgde ervoor dat kansen niet volledig werden benut. De potentie van de producten van Hei-tech is namelijk enorm. Zo wordt in circa 30% van alle Nederlandse nieuwbouwwoningen een douchewarmtewisselaar toegepast. Om Hei-tech nog beter op de toekomst voor te bereiden is gekozen voor een versterking van het management. Uiteindelijk werd die gevonden in de vorm van Tony Gordon en Harry Müller. Beiden namen veel kennis, ervaring én eigen financiële middelen mee.

•

FEBRUARI 2014

Kansrijke combinatie Tony Gordon, die al een lange werkrelatie met Heidemans heeft, is oprichter en mede-eigenaar van het Britse BPD Ltd, een gespecialiseerde toeleverancier aan de bouwsector.

Harry Müller bekleedde diverse managementfuncties bij productiebedrijven en was de laatste acht jaar directeur van een service- en onderhoudsbedrijf. ‘Ik was onder de indruk van de mogelijkheden van Hei-tech en wilde via een MBI-constructie graag mijn bijdragen leveren’, vertelt hij. Müller is enthousiast over het driemanschap.

Een zeer kansrijke combinatie, noemt hij het. ‘Tony heeft veel internationale saleservaring en een groot en

op de deur’ waardevol netwerk. Hij gaat zich daarom bezighouden met de internationale expansie van Hei-tech. Jacob kan zich volledig focussen op productontwikkeling, de productie en de productieautomatisering. Hij is een

Fonds erbij betrokken. Samen met deze stichting hebben

geweldige techneut. En zelf ben ik verantwoordelijk

we besloten om het bedrijf risicodragend kapitaal te

voor de sales in Nederland en een paar Europese landen

verstrekken. De financiële injectie is bedoeld om te

en voor het algemeen management van Hei-tech.’

investeren in nieuwe markten, de ontwikkeling van nieuwe producten en de ontwikkeling van internationale

Briljant

37

saleskanalen.’

Naast de financiële inbreng van Gordon en Müller had Hei-tech tevens extra werkkapitaal nodig. Want, zoals

Managementinformatie

Müller het omschrijft: ‘Het buitenland klopt letterlijk op

Harry was positief verrast door de werkwijze van de

de deur.’ Vandaar dat contact werd gezocht met de NOM.

NOM, zegt hij. Vooral door de terzake kundige en diep-

Na een nauwgezet onderzoek werd het enthousiasme

gaande vragen die hij en de andere managementleden

van Jan Martin Timmer, Investment Manager van NOM

kregen voorgeschoteld. ‘De NOM ging heel grondig te

Finance gewekt. Hij was onder de indruk van de pro-

werk. Het presenteren van een paar lichtzinnige ideetjes

ducten, maar vooral ook van de visie van het bedrijf

is onvoldoende om voor extra kapitaal in aanmerking te

en de samenstelling van het management. ‘Ze zijn echt

komen. We wisten dat onze plannen goed onderbouwd

complementair aan elkaar’, licht hij toe. ‘Jacob Heide-

waren. Maar het is natuurlijk prettig om dat van mensen

mans heeft het sinds de oprichting fantastisch gedaan.

met verstand van zaken herbevestigd te krijgen.’ Jan

Hij is briljant in het ontwikkelen van nieuwe producten,

Martin benadrukt dat Hei-tech liet zien volledig in control

het doorontwikkelen van bestaande producten en het

te zijn wat betreft de sturing van het bedrijf. ‘Met één

verbeteren van productiemethodes. Daar kan hij zich

druk op de knop weten ze waar ze staan. Ook tijdens

nu helemaal op storten. De kans is aanzienlijk dat Hei-

het onderzoek waren ze in staat om bij uiteenlopende

tech sneller groeit dan verwacht. En dat betekent dat de

scenario’s de daarmee samenhangende resultaten inzich-

onderneming in de nabije toekomst nog meer geld nodig

telijk te maken. Hun managementinformatie laat dus

heeft. Om te voorkomen dat Hei-tech te snel aan de

aan niets te wensen over. Dat zegt veel over een bedrijf.’

limiet zit, hebben we ook de Stichting ir. G.J. Smid

Jan Martin Timmer Investment manager NOM T (06) 292 408 99 • E jmtimmer@nom.nl • INVESTEREN IN ONTWIKKELING

SPOTLICHT

ONDERNEMING UITGELICHT

LIMIS: innoveren als core business

Sneak preview in de toekomst van de zorg Het is een behoorlijke expeditie, wanneer je vanaf de hoofdingang van het Medisch Centrum Leeuwarden (MCL) door de bijna eindeloze gangen loopt op weg naar LIMIS. Maar voor wie van innovatie houdt is een bezoek aan het ‘Institute for Healthcare Innovations & Training’ een heerlijk uitje. In propere lichtgekleurde ruimten werkt hier een team van medisch specialisten én business managers hand in hand aan vernieuwingen die de wereldwijde gezondheidzorg nieuwe dimensies geven. Enkele wapenfeiten: ‘ BlijvendinBalans’ -e-coaching voor mensen met overgewicht, de Virtuele OK en het ‘project naadlekkage’, waar de wereld op korte termijn nog veel van zal horen.

De NOMMER sprak met directeur Hessel Bouma en kreeg alvast een sneak preview in de toekomst

38

van de gezondheidszorg.

‘Innovaties hebben een bijzondere eigen-

voor expertise en de side-by-side training

zijn we vérder gaan kijken. Onze missie

schap’, stelt Bouma. ‘Dat is dat je nooit

laparoscopie. Dit werd als enige in Ne-

is dat we zinvolle, innovatieve bijdragen

kunt voorspellen hoe en wanneer ze pre-

derland door de Inspectie goedgekeurd.

willen leveren aan het verbeteren van de

cies ontstaan. Ergens op de wereld heeft

Vanuit die situatie is LIMIS ontstaan.’

gezondheidszorg. Dus zijn we los van die

iemand een idee, de omstandigheden

De succesvolle ontwikkeling als trainings-

trainingen ook continu op zoek gegaan

blijken gunstig en páts; er groeit iets. Zo is

centrum was een goede zakelijke bodem

naar nieuwe innovaties. De spin-off van die

het in Leeuwarden ook gegaan. Aanvan-

om verder te ontwikkelen. Daarvoor werd

inspanningen is dat de gezondheidszorg op

kelijk met kijkoperaties in de buikholte,

in 2009 Hessel Bouma aangetrokken, die

bepaalde gebieden beter wordt en er ook

ook wel laparoscopie of minimaal-invasieve

eerder zijn sporen had verdiend als busi-

nog eens nieuwe bedrijvigheid ontstaat.’

chirurgie genoemd. Dat was rond het

ness manager bij onder andere Philips en

jaar 2000. In die tijd werkte chirurg

als kwartiermaker Healthy Ageing bij het

De strategie die Bouma schetst heeft al een

Jeroen Meijerink in het MCL, nu verbon-

Universitair Medisch Centrum Groningen

reeks opmerkelijke projecten opgeleverd,

den aan het VU medisch centrum. Hij

(UMCG). Hierbij ontwikkelde hij de

die de incubatieperiode al achter zich heb-

was buitengewoon geïnteresseerd in de

strategie en was hij onder andere oprichter

ben en op het punt staan op de markt te

methodieken voor zogenaamde knoops-

van het Healthy Ageing Network Noord-

worden gebracht. Een mooi voorbeeld is

gatoperaties en ging zich in deze techniek

Nederland (HANNN). ‘Ik vond LIMIS

de innovatie BlijvendinBalans, een

bekwamen. Zo begon het in Leeuwarden

een échte uitdaging, al klinkt dat mis-

te broeien. ‘Men gelóófde er in. Er werd

schien wat cliché. De minimaal-invasieve

door de MCL-directie geïnvesteerd in

chirurgie was zich wereldwijd razendsnel

vier nieuwe operatiekamers, zogenaamde

aan het ontwikkelen, met als gevolg dat

endosuites en het werd een specialisme.

Leeuwarden op dat gebied werd gezien als

Met als gevolg dat Leeuwarden uitgroeide

een zeer belangrijke hotspot. Er werden

tot dé plek waar iedere chirurg moest zijn

veel trainingen gegeven. Vanuit die positie •

FEBRUARI 2014

Je online lijfcoach door dik en dun

Een inkijkje in de virtuele OK

Verminderen naadlekkage Het zijn innovaties die de gezondheidszorg beter en tegelijkertijd efficiënter maken. De patiënt profiteert omdat de vaardigheden van specialisten beter worden, maar ook omdat operaties preciezer worden en de risico’s daarmee kleiner.

Een mooi voorbeeld is een project dat bij LIMIS - in vergelijking met de gamingtoepassingen - een iets minder exotische naam heeft gekregen: ‘project naadlekkage’. ‘Een innovatie waar veel patiënten erg blij van zullen worden’, aldus Bouma.

‘In tien procent van alle darmoperaties wereldwijd treedt namelijk de gevaarlijke e-coaching programma voor mensen met

oog-hand coördinatie voor de chirurgen.

complicatie van naadlekkage op. Een pas

overgewicht. Mensen met overgewicht

Samen met Grendel Games en Olympus

geopereerde darm gaat dan lekken, wat

worden online geholpen hun leefstijl te

Medical Systems uit Hamburg is ook de

levensbedreigend is. We ontwikkelen nu

verbeteren en te komen tot een gezond

Virtuele OK (operatiekamer) ontwik-

een meetinstrument waarmee de chirurg

gewicht. Deelnemers krijgen persoonlijke

keld. Dat is een online trainingstool voor

kan meten op welke plek de doorbloeding

tips en adviezen. Het is een heel intelli-

OK-assistenten. Door te gamen leert men

van de darm het beste is. Dát is dan de

gent programma, ontwikkeld door onder

spelenderwijs om te gaan met ingewikkelde

plek die je moet kiezen voor je ingreep en

andere psychologen, diëtisten en bewe-

OK-apparatuur en in te spelen op reële

de daaropvolgende hechting. Het gevolg

gingsdeskundigen.

situaties. En wat zie je? Dat de trainings-

is dat het percentage naadlekkages naar

arbeid gigantisch toeneemt! Als er één

verwachting afneemt. Je kunt je voorstel-

Gaming

ding is dat we hebben geleerd dan is

len wat een dergelijke ontwikkeling de

Andere in het oog springende innovaties

het dat ieder mens van groot tot klein

komende jaren mondiaal kan betekenen

betreffen de introductie van gaming bij

verknocht is aan spelletjes.’

voor het welzijn van patiënten en ook de

opleidingstrajecten. Bouma: ‘De behoefte

Dat ook chirurgen zich niet aan die

efficiency in de gezondheidszorg.’

is begonnen op universiteiten en andere

menselijke eigenschap onttrekken wordt

En de toekomst? Mogen we verwachten

plekken waar chirurgen en OK-assistenten

volgens Bouma bewezen door het succes

dat LIMIS de komende jaren blijft groeien?

worden opgeleid. Die locaties waren dik-

van de ‘Nintendo Wii U Laparoscopie

Bouma: ‘Groei van onze organisatie zélf

wijls goed voorzien van allerlei simulatie-

Trainer’. ‘Dat is een trainingsgame waar-

is geen doel op zich. Wel hebben we de

apparatuur, maar die werden niet intensief

mee specialisten hun laparoscopische

ambitie om onze innovaties in het huidige

genoeg gebruikt. Iedereen vroeg zich af

vaardigheden kunnen verbeteren. Dat is

tempo door te ontwikkelen. Daarbij staat

hoe dat nu kon. Blijkbaar wordt werken

nu al een PR-succes. Niet alleen kan men

samenwerking centraal, met specialisten,

aan een simulator als onderdeel van een

nu thuis trainen, wanneer men maar wil;

maar ook met tal van toeleveranciers en

lange werk- of studiedag saai gevonden. In

ook kan men in het ziekenhuis een half

kennisinstellingen. En natuurlijk met be-

een samenwerkingsverband tussen UMCG

uurtje voor aanvang van een operatie nog

drijven die risico durven te nemen, omdat

en het gamingbedrijf Grendel Games (een

even het hoofd scherpen en de handen

ze een duidelijke marktvisie hebben. Dat

eerdere participatie van de NOM, red.)

soepel maken. De game is dan als het ware

soort samenwerkingsverbanden is de beste

en LIMIS wordt nu de ‘Nintendo Lap Wii

het equivalent van een warming up van

garantie voor groei.’

Trainer’ ontwikkeld ter verbetering van de

een sportman.’

www.limis.org

• INVESTEREN IN ONTWIKKELING

39

Masterclass Snelle Groeiers Of groei nu een bewuste ambitie is of een gevolg van succesvolle producten, diensten en prestaties, in alle gevallen heeft uitbreiding impact op een onderneming. Zeker als de ontwikkelingen opeens snel gaan. Welke 40

fases doorloopt een bedrijf bij groei? Hoe kun je effectief meebewegen en inhoud geven aan verandering?

Deze en andere vragen zijn onderwerp van gesprek bij de nieuwe NOM-masterclass Snelle Groeiers.

Bij de ontwikkeling van een onderneming is inspiratie

het zinvol om met elkaar in gesprek te gaan over hoe

minstens zo belangrijk als geld. Voor de NOM reden om

je groei in goede banen kunt leiden. We kozen bewust

naast financiële draagkracht ook inhoudelijke ondersteu-

voor een kleine groep deelnemers en inbreng van eigen

ning te bieden. Speciaal voor veelbelovende jonge bedrij-

casussen. Die openheid vooraf was best spannend, want

ven die gebruikmaken van Aanjaagfinanciering, organi-

pas na de eerste sessie hebben wij doelgericht sprekers

seerde NOM Finance samen met Syntens eind 2013 de

gezocht bij de thema’s die we met elkaar bepaald heb-

eerste editie van de nieuwe masterclass Snelle Groeiers.

ben. Dat maakte strakke inhoudelijke sturing iets lastiger,

Want groei kent een geheel eigen dynamiek en vraagt

maar de winst was groter: namelijk dat we echt konden

om zorgvuldige keuzes. Een enthousiaste groep van

inspelen op concrete groeivragen van ondernemers.’

dertien Noord-Nederlandse ondernemers ging in vier sessies aan de slag met concrete kwesties die spelen in hun

Behoefte aan uitwisseling

bedrijf. Daarbij werden ze ‘aangejaagd’ door inhoudelijke

Tijdens de inleidende bijeenkomst selecteerde de groep

adviseurs en externe sprekers, die specifieke expertise

drie overkoepelende thema’s die beurtelings centraal

combineren met ervaring in het ondernemerschap.

stonden in de navolgende sessies: groeistrategie & samenwerking, commerciële strategie & branding en

Inspelen op praktijk

tot slot interne organisatie & verandermanagement.

Groepsinteractie blijkt de grote motor achter het succes

‘We hebben per thema een ervaren expert gezocht die

van de masterclass. ‘Hoe verschillend de business van

zowel vanuit theorie als praktijk verdieping kon bieden’,

onze deelnemers ook is, ze hebben vergelijkbare vragen en

vertelt Chantal. ‘In combinatie met de inbreng van de

knelpunten als het om groei gaat’, stelt Chantal Leijen-

deelnemers was er meer dan voldoende gespreksstof. De

dekker, Investment manager NOM Finance. ‘Daarom is

behoefte aan uitwisseling blijkt groot. Dat blijkt ook uit •

FEBRUARI 2014

het feit dat een nieuwe lichting Snelle Groeiers al in de

Het kan eenzaam zijn om richting te vinden met je be-

startblokken staat voor de tweede masterclass - van weer

drijf, zeker als je pioniert en de onderneming door groei

vier sessies - die in maart start. Reden temeer om ons

verandert. Dat heeft ook invloed op je eigen rol in het

aanbod op dit vlak verder te ontwikkelen.’

geheel. Daarom hebben veel ondernemers behoefte aan een klankbord. Netwerkbijeenkomsten zijn meestal niet

Klankbord bieden

geschikt voor echt inhoudelijke verdieping, terwijl zo’n

De NOM zocht bij de opzet en uitvoering van deze mas-

masterclass die slag wél maakt.’

terclass samenwerking met innovatienetwerk Syntens,

Chantal constateert tot slot dat het klankbordeffect van

dat per 1 januari 2014 is gefuseerd met de Kamer van

de masterclass ook positief doorwerkt in het NOM-net-

Koophandel tot één nieuwe organisatie. ‘Wij hebben al

werk. ‘Het is waardevol dat de bedrijven die wij financie-

prikkelt ondernemerschap jarenlang ervaring in het organiseren van themabijeen-

ren elkaar weten te vinden om van elkaar te leren en te

komsten waar ondernemers in vertrouwelijke setting kun-

profiteren. Dat gaat gemakkelijker na die gezamenlijke

nen inzoomen op vraagstukken’, vertelt bedrijfsadviseur

sessies. We zijn blij dat deze beweging in gang is gezet,

KvK Karel Bolt. ‘De NOM creëert meerwaarde door zo’n

want ook goede netwerkcontacten dragen bij aan groei.’

masterclass te bieden aan bedrijven die zij financieren.

Ervaring deelnemers eerste masterclass Geert-Jan Geersing, &Talent:

Roy Lübbers, Pipe Proteq:

‘Ontmoeting, inspiratie en energie’

‘Verfrissend en gevarieerd klankbord’

‘Wij hebben een heldere groeiambitie. Alleen is groei bij ons een orga-

‘Wij bieden een nieuw beschermingsproduct voor buizen in de olie- en

nisch proces, waarbij de talenten van onze mensen het uitgangspunt

gasindustrie. Een vrij terughoudende markt, maar als er één schaap over

zijn. Dit betekent dat vaststaande stroomdiagrammen en systemen

de dam is… We praten met enkele grote partijen op de wereldmarkt

minder aan ons besteed zijn. De zin van deze masterclass zat voor mij

die serieuze interesse hebben. Als dat positief uitpakt, kan het snel gaan

vooral in de ontmoeting met andere ondernemers. Hun ervaringen

met onze business. Door de masterclass Snelle Groeiers ben ik beter

brachten nieuwe inspiratie en energie voor het aanscherpen van onze

voorbereid op de veranderingen die dat teweeg zou brengen. Boven-

eigen ideeën. Een mooi effect op de ontwikkeling van &Talent.’

dien heb ik bruikbare adviezen gekregen voor de situatie waar we nu in

41

zitten. Want groei begint met keuzes maken en focus.’

‘De passie van de andere deelnemers voor hun producten en diensten is vanuit mijn vak als psycholoog en talentontwikkelaar bekeken

‘Het was verfrissend om zo’n gevarieerd klankbord te hebben binnen de

fascinerend. Leerzaam ook, omdat het laat zien hoezeer die passie een

groep. Heel uiteenlopende bedrijven en dus ook verschillende groeipro-

drijfveer is voor groei. De grote uitdaging is vervolgens om op een

cessen. Toch was er veel herkenning in de vragen die leven. Dat maakt

manier te groeien die past bij jouw bedrijf. Al betekenen zo’n eigen

dat je elkaar rake tips kunt geven en aan het denken wordt gezet. Met al

kijk en ontwikkeling heus niet dat je het wiel opnieuw moet uitvinden.

die diverse bedrijven in portefeuille heeft de NOM een enorm sterk net-

We ontdekten tijdens de masterclass voldoende overeenkomsten en

werk. Het is een goede zaak dat er door zo’n masterclass verbindingen

centrale thema’s. Volgens mij kon iedereen iets van waarde halen en

ontstaan met ruimte voor diepgang op inhoudelijke vraagstukken.’.

brengen.’

Chantal Leijendekker Investment manager NOM T (06) 502 021 61 • E leijendekker@nom.nl

Jan Martin Timmer Investment manager NOM T (06) 292 408 99 • E jmtimmer@nom.nl • INVESTEREN IN ONTWIKKELING

De dynamiek van verandermanagement Groei betekent verandering. Het thema verandermanagement was daarom een dankbaar gespreksonderwerp bij de vierde sessie van de masterclass Snelle Groeiers (zie pagina 40 en 41). Nicole van der 42

Ouw, specialist in het creëren van doorbraken, liet ondernemers ervaren dat ze bij de ontwikkeling van hun bedrijf vaak een essentiële factor over het hoofd zien: zichzelf. Want dáár begint verandering.

‘Dat lijkt een open deur en precies daarom gaan zoveel

ondernemer van de toekomst creëert. Zodat ze zin hebben

ondernemers voorbij aan hun eigen rol’, zegt Nicole, die

de schouders er met elkaar onder te zetten.’

vanuit haar bedrijf Creatief Verandermanagement actief is als adviseur, trainer en coach. ‘De kernvraag bij groei

Doorbraakdenken

is welke plek de ondernemer zelf kan innemen om het

Als sparringpartner adviseert Nicole ondernemers met

bedrijf beter te laten functioneren. Blijven doen wat je

groeiende bedrijven over hun grootste ontwikkelpunten.

altijd al deed, is een grote valkuil. Je laten leiden door de

‘Denk bijvoorbeeld aan: overzicht houden, in contact

waan van de dag trouwens ook. Want als je niet uitkijkt,

blijven met product en klanten, medewerkers motiveren,

zijn het de klanten die de richting van jouw bedrijf gaan

balanceren tussen beheersing en flexibiliteit en last but

bepalen.’

not least de eigen rol binnen het bedrijf. Bij de masterclass Snelle Groeiers zijn we daar in alle openheid flink mee aan

De onderstroom

de slag gegaan. Want vooral door denkpatronen te door-

‘Bij groei komt het aan op keuzes maken, focussen op je

breken en nieuwe perspectieven te verkennen, ontstaat

specifieke krachten en die goed leren vermarkten’, stelt

ruimte voor groei en verandering.’

Nicole. ‘Bovendien is het van wezenlijk belang om - naast bedrijfsmatige aandachtspunten - gevoel te ontwikkelen voor de onderstroom in de organisatie. Want het kost

Wilt u ook meer weten over de dynamiek van verander-

bakken met energie als die onderstroom de verkeerde

management, stuur dan een mail naar Giny Hulsebos via

kant uit beweegt. De kunst is om visie te ontwikkelen

communicatie@nom.nl. Mogelijk is Nicole van der Ouw

en je medewerkers mee te krijgen in het beeld dat jij als

gastspreker bij een volgende NOM on Tour!

•

FEBRUARI 2014

groenspiratie Noord-Nederland waar het gras groener is ...

Dat het gras in Noord-Nederland groener is, dat weet u, maar dat de groener-gras-tas veel gebruiksmogelijkheden heeft misschien nog niet. Daarom enige inspiratie op deze pagina! Nieuwe ideeën van uw kant zijn ook zeker welkom. Wellicht staat uw foto met de tas in de volgende NOMMER!

43

... trouwens, niet alleen groener, ook nog ’s SMARTer ...

In de volgende NOMMER meer over het verhaal achter dit spetterende nieuwe logo. Lees hier alvast over op nom.nl: www.nom.nl/homepage/noord-nederland-als-region-smart-factories/ • INVESTEREN IN ONTWIKKELING

Nieuw ++ Nieuw ++ Nieuw ++ Nieuw ++ Nieuw

s r e m e n r e d n o r o o V

n a V

e e id

n e ĂŤ e d i e v e i t a v o n n i met

p r a a n .nl

ho + + nline o i e m Per 1

om ud n

t c u rod

! aten g e in d