Assen toen en nu

De Edelsteen van het Noorden

Assen toen en nu

Assen is met zijn relatief korte geschiedenis een jonkie vergeleken met de hunebedden en de vuistbijlen van de Neanderthalers. Toch gaat de geschiedenis van de Drentse hoofdstad wel een flink eind terug, naar 1259 toen de eerste nonnen neerstreken in het gebied rond de Brink. Met een speciale stadswandeling en fietsroute reis je terug naar de oorsprong van Assen.

Het ontstaan van Assen

Met de komst van het Maria in Campis-klooster in 1259 begint ook de geschiedenis van Assen. De nonnen kwamen oorspronkelijk uit Coevorden maar omdat het daar te drassig werd, verplaatsten ze hun klooster naar Assen. Een plek die toen uit niet meer dan een paar boerderijen bestond. Rond 1600 werd het klooster tijdens de kerkhervormingen weer opgeheven. Wie dieper graaft, vindt een geschiedenis die verder teruggaat dan 1259. Er zijn rond de stad vuistbijlen en gereedschappen gevonden van de Neanderthalers die daar kampen hadden en jaagden op wild.

Stadsrechten

Assen bleef na het opheffen van het klooster jarenlang niet veel groter dan een dorp. Daar kwam met de komst van Napoleon verandering in. In 1809 kreeg Assen stadsrechten van de broer van Napoleon, koning Lodewijk Napoleon van Holland. Door de centrale ligging van Assen en het feit dat het bestuur van wat toen nog ‘de Landschap Drenthe’ heette een dak boven het hoofd zocht voor bestuur en ambtenaren, is Assen de hoofdstad geworden.

Stad met een dorps karakter

Het stadje van een paar duizend inwoners werd daarmee ook aantrekkelijk voor de gegoede burgerij die er grote huizen liet bouwen. Als ambtenarenstad ontwikkelde Assen ook nieuwe initiatieven, zoals een krantendrukkerij, een Latijnse school, een rechtbank, een garnizoen en een spoorwegstation in 1870. Niet onbelangrijk was ook de Drentse Hoofdvaart die tot aan het hart van het stadje werd doorgetrokken. De initiatiefnemers lieten meteen hun meest statige herenhuizen langs de nieuwe waterweg bouwen. In 1861 werd de Vaart in gebruik genomen. In 1882 kwam daar nog een provinciehuis bij, dat nu het oude gedeelte van het Drents museum huisvest.

Toch bleef Assen door de jaren heen zijn dorpse karakter houden. Rond de Tweede Wereldoorlog kende de stad niet veel meer dan 20.000 inwoners. Toen Assen na de oorlog werd aangewezen als industriële kern, kwam de vaart er pas echt goed in. De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) vestigde zich in Assen en zette zo de trend voor andere bedrijven en evenementen.

Rijke historie in een moderne stad

Sporen van de vroegste geschiedenis zijn nog altijd terug te vinden rond de Abdijkerk. De singelstructuur rond het vroegere kloosterterrein en wat oude restanten van muren herinneren aan het begin van de geschiedenis van Assen. De bedrijvigheid van de 19e eeuw is beter zichtbaar rond de Drentse Hoofdvaart en Landgoed Overcingel, pal achter het Drents Museum. Assen is als provinciehoofdstad uitgegroeid tot een mooie plek met ruim 68.000 inwoners, vele historische plekken, diverse attracties en een bruisend centrum.

Ontdek de historie te voet of met de fiets!

Fiets door de geschiedenis van Assen

Stap op de fiets en ontdek de historische locaties van Assen. Deze fietsroute begint bij het Drents Museum aan Brink 1 en voert je langs bezienswaardigheden waar de Assenaren met recht trots op zijn. Informatiepanelen langs de route vertellen je meer over de rijke geschiedenis van Assen. De route is 35 km en biedt voldoende gelegenheid om tussendoor even uit te rusten. Haal deze gratis fietsroute op bij VVV Assen.

Stadswandeling ‘Stad der paleizen’

Ervaar de historie van Assen met de gratis stadswandeling ‘Stad der paleizen’. Deze wandeling van 5 km start bij het Drents Museum aan Brink 1 en neemt je mee langs bijzondere plekken zoals de Kloosterstraat, Bartje, het Asserbos en Landgoed Overcingel.

*Deze foto’s zijn afkomstig uit de beeldbank van www.drentsarchief.nl, de website van Regionaal Historisch Centrum Drents Archief.

Meer weten over de geschiedenis van Assen? Neem een kijkje bij de Asser Historische Vereniging, www.ahvassen.nl