Een futureproof maritieme maakindustrie

Een futureproof maritieme maakindustrie

2

| Sectorjaarverslag 2020

INHOUDSOPGAVE

Slim navigeren naar een futureproof maritieme maakindustrie

3

Waarom onze maritieme maakindustrie van levensbelang is

8

Grote uitdagingen voor de sector

14

Blik op de horizon: waar staan we in 2030?

18

Onze vijf focuspunten

20

1. De markt: een ijzersterke concurrentiepositie

22

2. Energietransitie: bouwers van de schoonste schepen ter wereld

28

3. Digitalisering: bouwers van de slimste schepen ter wereld

32

4. Human capital: aantrekkelijke werkgever en voldoende vakmensen

36

5. Ketensamenwerking: samen slim en flexibel

41

Samen aan de slag!

44

hoofdstuk |

3

1

Slim navigeren naar een futureproof maritieme maakindustrie

4

| Een futureproof maritieme maakindustrie

Bas Ort Voorzitter Netherlands Maritime Technology

Voorwoord |

5

Stel je de nabije toekomst even voor… Het is 2030.

Het coronavirus is jaren geleden verslagen, de wereld is in nieuw vaarwater beland: schoner, slimmer en eerlijker.

Hoe navigeert de Nederlandse maritieme maakindustrie richting die toekomstige wereld?

Slimste en schoonste ter wereld

Vijf focuspunten

‘Wie kan sturen, zeilt bij elke wind’, luidt een oud scheepvaartgezegde. Dat is precies wat we willen bereiken met de Sectorstrategie 2030 van de Nederlandse maritieme maakindustrie die hier voor je ligt. De strategie is bedoeld om de industrie sturing te geven in een roerige, dynamische periode. Zodat we groeien naar een sterke, duurzame en innovatieve sector, die zich snel kan aanpassen aan veranderingen in een wereld die steeds complexer en minder voorspelbaar wordt. Zodat we een toekomst tegemoet gaan waarin Nederlandse scheepswerven en maritieme toeleveranciers kerngezonde bedrijven zijn. Waarin we de slimste en schoonste maritieme maakindustrie ter wereld zijn. Met een ijzersterke internationale concurrentiepositie.

Hoe zorgen we dat we als maritieme maakindustrie die kansen in 2030 verzilverd hebben? Deze strategie zet voor vijf belangrijke thema’s onze kansen en uitdagingen op een rij: de markt, de energietransitie, digitalisering, human capital en ketensamenwerking. Binnen elk focuspunt laten we niet alleen de kansen en uitdagingen zien, maar geven we ook antwoord op de vraag: wat moeten wij en onze stakeholders doen om onze gezamenlijke doelen te bereiken? Duurzaamheid is niet afzonderlijk in de strategie opgenomen, maar komt in ieder focuspunt nadrukkelijk terug.

Economisch én strategisch van groot belang Ligt zo’n mooie toekomst in 2030 écht in het verschiet?

Jazeker, daar ben ik als voorzitter van NMT van overtuigd.

Niet alleen kunnen wij als sector hét verschil maken voor de Nederlandse economie, ook kunnen wij met duurzame en slimme schepen en maritieme technologie substantieel bijdragen aan de gigantische energietransitie waar de wereld op dit moment voor staat. En last but not least: onze sector is van cruciaal belang om de strategische autonomie van Nederland en Europa te waarborgen. Immers, een Europa dat voor haar scheepsbouw en maritieme technologie afhankelijk is van China, is uitgespeeld op het wereldtoneel.

Grote kansen in het verschiet Een mooie toekomst, dat klinkt misschien erg optimistisch in een tijd dat de wereldwijde coronacrisis ook de Nederlandse scheepsbouwsector hard raakt. Ik erken: het is moeilijk om over de huidige crisis heen te kijken, zeker als je bedrijf in zwaar weer verkeert. Maar vooruitkijken is juist nu heel belangrijk, want daar lonkt het perspectief. Kansen zijn er te over. De gigantische verduurzamingsopgave van de wereldwijde maritieme sector. De digitaliseringsslag. De bouw van windmolenparken op zee. De bescherming tegen de stijgende zeespiegel. De vlootvervangingsprogramma’s van de overheid. Stuk voor stuk geweldige kansen, waar innovatieve maritieme toeleveranciers en scheepswerven uit Nederland dolgraag hun bijdrage aan willen én kunnen leveren.

Van de 7 miljard euro omzet kwam 5,1 miljard uit export

Nederland uniek in de wereld De Nederlandse maritieme maakindustrie staat niet op zichzelf. Zij maakt onderdeel uit van de bredere Nederlandse maritieme sector, die onder meer bestaat uit binnenvaart, zeevaart, kennisinstituten, onderwijsinstellingen, havens, Koninklijke Marine, visserij en bedrijven in de offshore en de waterbouw.

Nergens in de wereld vind je zó veel maritieme kennis en kunde geconcentreerd op zo’n klein stukje land. Dat is dan ook een belangrijke kracht van de Nederlandse maritieme sector.

Stel je de nabije toekomst even voor… Het is 2030.

Het coronavirus is jaren geleden verslagen, de wereld is in nieuw vaarwater beland: schoner, slimmer en eerlijker. Hoe navigeert de Nederlandse maritieme maakindustrie richting die toekomstige wereld?

6

| Een futureproof maritieme maakindustrie

Onderdeel van een ijzersterk maritiem ecosysteem Hoe treden we de huidige en toekomstige uitdagingen tegemoet? Om als industrie in 2030 te bloeien, steken we allereerst zelf de handen uit de mouwen. Maar we kunnen het niet alleen. Wij zijn een onlosmakelijk onderdeel van een ijzersterk maritiem ecosysteem. Of ons vaarwater gunstig is, wordt mede bepaald door onze ketenpartners, financiers, opdrachtgevers, regionale en nationale overheden, en de Europese Unie. Zo is een belangrijke uitdaging de door Azië ingezette uitbreiding van haar dominante positie in de mondiale maritieme sector. Door haar eigen industrie zwaar te subsidiëren ontstaat een ongelijk mondiaal speelveld, waarop Europese scheepsbouwers geen kans maken. Als wij als sector slimmer samenwerken en het ongelijke internationale speelveld in EU-verband aanpakken, kunnen we deze concurrentie de komende jaren zeker het hoofd bieden.

Begrippen in dit rapport Nederlandse maritieme maakindustrie => Nederlandse scheepswerven én maritieme toeleveranciers Klanten => Als we het in dit document hebben over reders, klanten of opdrachtgevers, bedoelen we een brede groep klanten op verschillende plaatsen in de maritieme keten: Toeleveranciers hebben werven als klant. Werven hebben eindgebruikers als klant. Maar toeleveranciers kunnen ook direct een eindgebruiker als klant hebben.

Toeleveranciers

Werven

Samen aan de slag!

‘Op de wind van gisteren, kun je vandaag niet zeilen.’

Daarom vragen we iedereen – sector en stakeholders – om met ons in deze Sectorstrategie 2030 vooruit te kijken. En vervolgens sámen aan de slag te gaan met de doelen en actiepunten. Als sector, door onze hoogwaardige kennis, ons innovatievermogen en onze wereldberoemde ondernemersgeest in te zetten. En als stakeholders, door innovatie te stimuleren, op te treden als launching customer, een mondiaal gelijk speelveld af te dwingen en te investeren in vakmensen.

Dan ligt aan de horizon in 2030 een bloeiende Nederlandse maritieme maakindustrie die nationaal en internationaal het verschil maakt! Navigeer je mee?

90 procent van alle goederen in de wereld wordt per schip vervoerd

Eindgberuikers • • • • • • • •

Commerciële reders Operators Jachteigenaren Vissers Offshorebedrijven Havenautoriteiten de Koninklijke Marine de Rijksrederij

Leeswijzer Waarom is de Nederlandse maritieme maakindustrie van groot strategisch belang? Dat zetten we uiteen in het eerste hoofdstuk. In het hoofdstuk daarna brengen we in kaart voor welke uitdagingen de sector de komende jaren staat. Vervolgens richten we onze blik op de toekomst: waar willen we met onze industrie in 2030 staan? We formuleren een krachtig toekomstbeeld en onze doelen bij vijf focuspunten.

In het vervolg van de strategie beantwoorden we voor elk van de vijf focuspunten de vraag: hoe gaan we deze doelen bereiken? Wat doen we als sector zelf en welke inzet vragen we van onze stakeholders? Met de meeste acties die we noemen kan iedereen al direct aan de slag.

Met die oproep aan de Nederlandse maritieme maakindustrie en haar stakeholders sluiten we dan ook af.

NB. De inzet die we vragen van onze stakeholders hebben we helder gemarkeerd. Zo kun je de strategie snel scannen.

25 jaar oud Nederlands schip verwijdert ‘verstopping’ wereldhandel 29 maart 2021- De wereld houdt haar adem in. Zal het lukken de blokkade van het Suezkanaal door megacontainerschip Ever Given op te lossen? Al zeven dagen vormt het schip een hardnekkige bloedprop in de aderen van de wereldeconomie. Nederlandse baggeraar Boskalis en dochterbedrijf Smit Salvage doen de ultieme poging… die slaagt! Een belangrijke rol was weggelegd voor het door Royal IHC gebouwde baggerschip Masshour, eigendom van de Egyptische havenautoriteit. Een prachtig staaltje Nederlandse maritieme techniek dat 25 jaar na oplevering nog altijd doet waar het voor gebouwd is. De grootste stremming ooit van de wereldwijde transportketen is opgelost.

hoofdstuk |

7

8

| Een futureproof maritieme maakindustrie

2

Waarom onze maritieme maakindustrie van levensbelang is

Netherlands Maritime Technology |

9

Een strategische sector met een sleutelrol in de energietransitie.

Nederlandse scheepsbouwers en maritieme toeleveranciers zijn al eeuwen een belangrijke schakel in onze economie en maatschappij. Nergens ter wereld is zo veel maritieme kennis en kunde geconcentreerd op zo’n klein stukje land. Die positie willen we graag behouden én uitbreiden. Waarom?

Vier redenen waarom onze maritieme maakindustrie van levensbelang is.

farming of de winning van zeewier en algen, vinden steeds vaker op zee plaats.

Reden 1

• Energiewinning en energie-infrastructuur: wind molenparken op zee Windmolenparken op zee krijgen een steeds groter aandeel in onze groene energievoorziening.

Voor het installeren en onderhouden van windmolen parken op zee zijn gespecialiseerde schepen nodig.

Maar ook voor het aanleggen en onderhouden van de energie-infrastructuur.

Schepen zijn van groot maatschappelijk belang Waar komt je broodrooster, je koelkast of je auto vandaan?

Grote kans dat er een schip aan te pas is gekomen. Wil je dat je mobiele telefoon werkt? (Groene) stroom uit je stopcontact komt? Je elektrisch kunt rijden? Droge voeten houdt? Voor bijna al onze alledaagse maatschappelijke behoeften zijn schepen nodig.

Waar spelen schepen een cruciale rol?

•

•

Wereldwijd transport: 90 procent per schip Circa 90 procent van alle goederen wereldwijd wordt per schip vervoerd, tot in de haarvaten van het land. Ook havens kun je niet aanleggen of onderhouden zonder schepen. En die havens spelen een cruciale rol in het internationale goederenvervoer. Bovendien houden sche- pen vaargeulen open, waardoor ze zorgen voor een vlotte doorstroom van strategische vaarroutes.

Voedselwinning: van vissen tot aquafarming Schepen transporteren niet alleen voedsel, we zetten ze ook in voor voedselwinning. In de visserij natuurlijk. Maar ook nieuwe vormen van voedselwinning, zoals aqua-

•

Mineralenwinning: voor accu’s en chips Ook de winning van mineralen voor bijvoorbeeld accu’s van mobiele telefoons of elektrische auto’s gebeurt meer en meer op de zeebodem met diepzeetechnologie, aan- gestuurd vanaf schepen.

•

Kustbescherming: droge voeten Door de klimaatverandering staan kusten wereldwijd onder druk. De aanleg en het onderhoud van kustbescherming vindt grotendeels op het water plaats.

Door gespecialiseerde schepen dus.

•

Veiligheid: marine en kustwacht Als het gaat om defensie- en veiligheidstaken op en vanuit zee, zijn we voor een belangrijk deel van schepen afhankelijk. De overheid voert ook inspectie- en handhavingstaken uit op het water.

Kortom: schepen zijn van groot maatschappelijk belang.

En de Nederlandse maritieme maakindustrie is bij uitstek geschikt om veel van deze schepen te bouwen of in de technologie ervoor te voorzien.

10

| Een futureproof maritieme maakindustrie

TU Delft.

Reden 2 Schepen zijn essentieel voor onafhankelijkheid Nederland en Europa Onwenselijk scenario Stel je voor dat we voor ons voedsel, onze energie en onze veiligheid afhankelijk zouden zijn van buitenlandse mogendheden. Van China bijvoorbeeld. Een onwenselijk scenario.

Daarom is het van levensbelang dat we in Nederland en Europa zélf geavanceerde schepen blijven bouwen. Strategische onafhankelijkheid voor de bouw van schepen is essentieel voor de positie van Nederland en Europa op het wereldtoneel.

Sleutel voor autonomie in handen Gelukkig heeft Nederland de sleutel voor deze strategische onafhankelijkheid in handen. Nederlandse scheepswerven en maritieme toeleveranciers zijn namelijk zeer goed in het bouwen van heel veel verschillende soorten schepen en maritieme technologie. Daardoor kunnen we een bijdrage leveren aan een sterk en autonoom Europees scheepsbouwcluster. De Nederlandse scheepsbouwsector heeft een sterke positie in dit Europese scheepsbouwcluster. We hebben een sterke kennisbasis, doordat we nauw samenwerken met toonaangevende kennisinstellingen als MARIN, TNO en de

Samen met deze partners en andere maritieme deelsectoren ontwikkelen, bouwen en leveren we de schepen en technologie die we nodig hebben om onze economie en maatschappij te laten draaien. Bovendien draagt onze unieke, volledig zelfscheppende marinebouwindustrie sterk bij aan de Nederlandse én Europese strategische autonomie.

Deze toonaangevende schepen en technologie levert Nederland Nederland: • hoort tot de absolute wereldtop als het gaat om bagger- schepen en baggertechnologie • bouwt de modernste vissersschepen ter wereld • is wereldwijd toonaangevend in de superjachtbouw • bouwt vele soorten vrachtschepen, voor zowel de zee- vaart als de binnenvaart • bouwt werkschepen voor de aanleg en het onderhoud van windmolenparken • levert toonaangevende maritieme technologie

Zo complex is het bouwen van schepen: een vergelijking

Cruiseschip Harmony of the Seas 10 000 000 Uren 900 000 Onderdelen 54 000 Ton 500 000 Coderegels

Complexiteit

Complex onderzoeksschip 1 000 000 Uren 550 000 Onderdelen 3 000 Ton 1 500 000 Coderegels Gevechtsvliegtuig 60 000 Uren 40 000 Onderdelen 24 Ton 2 000 000 Coderegels

Airbus A380 80 000 Uren 100 000 Onderdelen 537 Ton 1 000 000 Coderegels

Toenemende complexiteit

Auto 23 Uren 3 000 Onderdelen 1.9 Ton

0

1

5

Bron: https://www.cesa.eu/the-industry

Vliegdekschip 11 000 000 Uren 2 000 00 Onderdelen 60 000 Ton 12 000 000 Coderegels

10

15

20 25 Fabricagetijd (in maanden)

30

35

40

45

Waarom onze maritieme maakindustrie van levensbelang is |

11

Reden 3

Groene koers

Maritieme maakindustrie draagt sterk bij aan verduurzaming

In juli 2021 presenteerde de Europese Commissie Fit-for-552 , een uitgebreid pakket aan maatregelen om de eigen klimaatdoelen te bereiken. Kort daarop kwam het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) met een alarmerend rapport over klimaatverandering en de rol van de mens daarin3.

De oproep is helder: de CO2-uitstoot en de uitstoot van andere broeikasgassen moet per direct drastisch naar beneden om klimaatverandering en de gevolgen daarvan een halt toe te roepen. Daar speelt de maritieme sector ook een belangrijk rol in. De Nederlandse maritieme maakindustrie levert onder meer een bijdrage aan de volgende Europese en mondiale duurzaamheidsdoelen:

Europese en mondiale duurzame doelstellingen Europa wil in 2050 het eerste klimaatneutrale continent zijn; dat is het hoofddoel van de European Green Deal.

Transportemissies moeten uiterlijk in 2050 met 90 procent zijn verlaagd. De uitstoot van broeikasgassen (GHG) moet in 2030 met ten minste 50 procent zijn verlaagd. De internationale maritieme organisatie van de Verenigde Naties, IMO, heeft als klimaatdoelstelling dat broeikasgasemissies door scheepvaart in 2050 gehalveerd zijn ten opzichte van 2008 en zo snel mogelijk deze eeuw compleet verdwenen zijn.

De maritieme sector speelt zowel een belangrijke rol in het Europese streven, als in de mondiale energietransitie.

Europese Green Deal4 • Schone energie • Duurzame industrie • Duurzame mobiliteit Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties • Betaalbare, betrouwbare, duurzame en moderne energie voor iedereen (SDG 7) • Maatregelen om klimaatverandering en de impact daarvan te mitigeren (SDG 13) • Behoud en duurzaam gebruik van de oceanen, zeeën en marine rijkdommen ten behoeve van duurzame ontwikkeling (SDG 14)

Koplopers in duurzaamheid Nederlandse maritieme toeleveranciers en scheepswerven staan bekend als koplopers op het gebied van duurzaamheid. Zij willen én kunnen met duurzame, slimme schepen en maritieme technologie bijdragen aan een schonere wereld. Door hun sterke internationale oriëntatie leveren zij een belangrijke bijdrage aan de verduurzaming van de wereldwijde maritieme sector.

Aanpassing bestaande schepen Onze industrie bouwt niet alleen nieuwe schepen; een deel is ook gespecialiseerd in onderhoud, reparatie en aanpassing van bestaande schepen. De levensduur van schepen is vaak wel dertig jaar of langer. Juist daarom is het belangrijk dat we bestaande schepen tussentijds aanpassen aan nieuwe standaarden op het gebied van duurzaamheid, veiligheid en digitalisering. Ook hier draagt de maritieme maakindustrie dus sterk bij aan verduurzaming. https://ecer.minbuza.nl/-/fit-for-55-pakket-van-europese-commissie-moet-leiden-tot-bereiken-van-klimaatdoelen-door-de-eu?redirect=%2Fecer%2Fnieuws https://www.ipcc.ch/2021/08/09/ar6-wg1-20210809-pr/ https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/european-green-deal_nl 5 https://sdgs.un.org/goals 6 NMT, Sectorjaarverslag 2020 2

3

4

12

| Een futureproof maritieme maakindustrie

Reden 4 Maritieme maakindustrie levert een substantiële bijdrage aan de economie Al eeuwen levert Nederland overal ter wereld schepen en maritieme technologie. Door hun sterke internationale oriëntatie dragen de Nederlandse scheepswerven en maritieme toeleveranciers substantieel bij aan de Nederlandse economie.

Zo zette de maritieme maakindustrie in 2020 maar liefst 7 miljard euro om. Daarvan werd 5,1 miljard euro in het buitenland verdiend. Bovendien biedt de industrie werk aan bijna 31.000 mensen.6

Kortom: Tijd om onze bescheidenheid overboord te gooien!

Onbekend maakt onbemind Toch krijgen de maritieme maakindustrie en alle vakmensen die daarin werken niet altijd de aandacht die zij verdienen. Een van de oorzaken is de onbekendheid ervan. Veel mensen zitten met regelmaat in de auto, de trein en het vliegtuig, terwijl maar weinig mensen iedere dag op, of zelfs maar in de buurt van een schip komen. En onbekend, maakt onbemind.

Betere positionering van de sector Hoe kunnen we nog beter aan het grote publiek, de politiek en andere stakeholders laten zien dat onze sector van levensbelang is? Daarvoor moeten we ons als sector veel sterker profileren. In de profilering van de sector kunnen wij leren van andere industrieën. Waar dat kan, zoeken we samenwerking met verwante sectoren, zoals we bijvoorbeeld gedaan hebben bij de totstandkoming van de R&D-regeling voor de mobiliteitssectoren maritiem, automotive en luchtvaart7.

Het wordt hoog tijd dat onze bescheidenheid overboord gaat!

Indrukwekkende producten De Nederlandse maritieme maakindustrie levert prachtige, essentiële, hightech én duurzame schepen en maritieme technologie. Kortom: het is een sector om trots op te zijn.

Welke andere industrie in Nederland gaat al zo lang mee, levert zo’n bijdrage aan de maatschappij en haar uitdagingen en bouwt zulke indrukwekkende producten?

7

https://www.maritiemland.nl/news/150-miljoen-voor-duurzaam-herstel-mobiliteitssectoren/

Waarom onze maritieme maakindustrie van levensbelang is |

Nederlandse technologie toonaangevend voor energietransitie In 2017 is in Nederland het grootste schip ter wereld afgeleverd voor de ontmanteling van oude boorplatformen. De Pioneering Spirit kan in een fractie van de gebruikelijke tijd enorme constructies optillen en verplaatsen naar de wal. Een enorme stap in verduurzaming van offshore taken. Vele honderden Nederlandse toeleveranciers hebben hun bijdrage geleverd met een totale waarde van 930 miljoen euro. Ook de Sleipnir, ‘s werelds grootste kraanschip, had niet ontwikkeld kunnen worden zonder Nederlandse technologie.

13

14

| Een futureproof maritieme maakindustrie

3

Grote uitdagingen voor de sector

Grote uitdagingen voor de sector |

15

Een bloeiende industrie, met toptechnologie, een groot maatschappelijk belang en een goed toekomstperspectief. Dat is het krachtige beeld dat wij hiervoor schetsten van de Nederlandse maritieme maakindustrie.

Hangen er dan helemaal geen donkere wolken boven onze sector?

Oneigenlijke concurrentie uit Azië

Meer dan halvering Europese scheepbouw

In de afgelopen tientallen jaren hebben de Nederlandse en Europese maritieme industrie sterk te lijden gehad onder het agressieve industriebeleid van met name Aziatische

Dit ongelijke mondiale speelveld heeft ernstige gevolgen. Zo is als gevolg hiervan het typisch Europese marktsegment van roll-on-roll-off-schepen (roro) de afgelopen jaren vrijwel volledig naar China verdwenen. Uit een analyse van Netherlands Maritime Technology blijkt dat steeds meer Europese reders hun schepen in China bestellen. Waar Europese scheepseigenaren in 2000 nog 36 procent van hun schepen in Europa lieten bouwen, is dat 20 jaar later nog maar circa 15 procent. In diezelfde periode is het percentage schepen dat China bouwde voor Europese klanten, gestegen van 5 naar 35 procent. De volgende grafiek11 laat dit zien: De grafiek toont duidelijk dat in een tijdsbestek van 20 jaar meer dan de helft van het Europese marktaandeel vertrokken is van Europa naar China. Het aandeel van alle overige landen is immers relatief constant gebleven. Dezelfde trend, verschuiving van het marktaandeel richting China, zie je bij het totale aantal klanten van Europese werven, dus inclusief de niet-Europese eigenaren.

In 20 jaar is meer dan de helft van het Europese marktaandeel vertrokken van Europa naar China landen. Europa heeft zich gespecialiseerd in nichemarkten, zoals de bouw van marineschepen, werkschepen, cruiseschepen en hoogwaardige superjachten. Het verdwijnen van veel andere markten, met name alle segmenten grotere transportschepen, komt deels door lagere lonen elders.

Maar in nichemarkten waarin Europa traditioneel sterk is, is de oorzaak – zeker recent – een andere: oneigenlijke concurrentie en verplichtingen door diverse overheden om lokaal te bouwen.8 Zo heeft de Chinese overheid in de periode tussen 2010 en 2018 haar scheepvaart- en scheepsbouwsector met circa 132 miljard dollar ondersteund9.

Grote plannen van China Daar blijft het niet bij. China wil in 2025 alle hoogwaardige maritieme technologie en alle complexe schepen zelf kunnen produceren10. Om dit doel te bereiken kopen Chinese bedrijven buitenlandse technologie op en blijft de Chinese overheid haar maritieme sector stevig subsidiëren. Chinese werven kunnen dus tegen kunstmatig lage prijzen blijven aanbieden. Tegelijkertijd is het steeds moeilijker om de financiering van projecten rond te krijgen in Nederland en Europa, terwijl financiering in veel Aziatische landen ruim beschikbaar is tegen zeer gunstige voorwaarden. Zaken als het opkopen van technologie, staatssteun aan werven en ongelijke toegang tot financiering zorgen voor een ongelijk mondiaal speelveld.

https://www.oecd.org/trade/topics/local-content-requirements/ https://www.csis.org/analysis/hidden-harbors-chinas-state-backed-shipping-industry https://merics.org/sites/default/files/2020-04/Made%20in%20China%202025.pdf 11 Bron: IHS Fairplay 8

9

10

Daling is méér dan een economische dreiging Het slechte nieuws: deze trend zet zich nog altijd door. Hoewel Europa wereldwijd de grootste afnemer van schepen is, kent zij geen strategie richting alle spelers in de maritieme keten. Ook is er geen strategie voor de aanpak van de oneerlijke handelspraktijken die een zeer ongelijk speelveld veroorzaken. De gevolgen zijn ernstig. Europa dreigt niet alleen een belangrijke sector qua innovatie en technologie te verliezen, het verlies raakt direct aan de Europese economische en politieke autonomie. Want hoe houdt Europa zonder hoogwaardige eigen scheepsbouwindustrie in de toekomst belangrijke handelsroutes en vaarwegen open?

En hoe sterk is bijvoorbeeld de Europese positie in huidige en toekomstige discussies over zeerechten en rechten over zeebodemschatten?

16

| Een futureproof maritieme maakindustrie

Voltooide schepen in bezit van EU 27 + Verenigd Koninkrijk + Noorwegen

80

25

20 60

50

15

40 10

30

Voltooide schepen in CGT

% aandeel van voltooide schepen in CGT

70

Miljoenen

in CGT (Compensated Gross Tonnage)

20 5 10

0 2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

2000

0

Jaar Som van de voltooide schepen in CGT % aandeel van bouwland China % aandeel van bouwlanden EU 27 + Verenigd Koninkrijk + Noorwegen % aandeel andere bouwlanden

Waar laten Europese eigenaren commerciële zeeschepen bouwen? Bouwaandeel Europese werven en Chinese werven tussen 2000 en 2019

Gelukkig is er een oplossing Hoe bieden we deze dreiging het hoofd? Nederlandse scheepsbouwers en maritieme toeleveranciers willen graag bijdragen aan de energietransitie, werkgelegenheid en opleiding van mensen, maar zij zijn afhankelijk van de markt. Het is daarom van groot belang dat Nederland en Europa een adequaat antwoord vinden op het huidige ongelijke mondiale speelveld. De centrale vraag is daarbij: hoe kunnen we de concurrentiepositie van het Nederlandse en Europese maritieme bedrijfsleven verbeteren?

Chinese werven bieden tegen kunstmatig lage prijzen aan

Bij het antwoord daarop moet allereerst de overheid betrokken zijn – als afnemer, regelgever en lidstaat die richting geeft aan Europees handelsbeleid en de Europese industriestrategie. Er moet een Europese maritieme strategie komen als onderdeel van de brede Europese industriestrategie. Daarnaast is samenwerking met en betrokkenheid van de hele keten van reders, klanten en afnemers van maritieme techniek noodzakelijk.

hoofdstuk |

17

18

| Sectorjaarverslag 2020

4

Blik op de horizon: waar staan we in 2030?

Blik op de horizon: waar staan we in 2030? |

19

De Nederlandse maritieme maakindustrie is een strategische sector met een sleutelrol in de energietransitie. Niet alleen hebben we een rijke geschiedenis, we zijn ook ambitieus voor de toekomst. Waar staan we in 2030?

Een sterk gezamenlijk toekomstbeeld zorgt dat we de komende jaren een scherpe koers kunnen varen.

Onze vijf focuspunten in het kort Hoe zorgen we dat ons gewenste toekomstbeeld in 2030 werkelijkheid is? Daarvoor richten we ons op vijf focuspunten die een cruciale rol spelen in de toekomst van de maritieme maakindustrie: markt, energietransitie, digitalisering, human capital en ketensamenwerking.

Markt: ijzersterke concurrentiepositie Met vertrouwen gaan we de steeds heviger wordende concurrentie aan en springen we in op de kansen die de grote maatschappelijke opgaven bieden.

In 2030: • hebben de Nederlandse scheepswerven en maritieme toeleveranciers een sterke concurrentiepositie op het een meer evenwichtig internationaal speelveld. Dit komt mede door gedegen Nederlands en Europees industrie- en handelsbeleid.

• is onze industrie internationaal sterk gepositioneerd op kansrijke thema’s en markten. We positioneren ons op beurzen en missies, en via digitale toepassingen.

• is Nederland sterk gepositioneerd in een Europees auto- noom scheepsbouwcluster. We zijn daarbinnen toonaan- gevend in de ontwikkeling en bouw van werkschepen, schepen voor overheidstaken, kust- en binnenvaartvaart schepen en superjachten.

• investeren financiers graag in nieuwe en bestaande schepen, die worden gebouwd of aangepast in Neder land. De reden: dit zijn duurzame investeringen met een goede businesscase.

• hebben we een duurzame klantrelatie met de Nederland- se overheid: de industrie brengt kennis in om de juiste keuze voor typen schepen en technologie te maken.

• kiest de overheid in lijn met de Defensie Industrie Stra- tegie (DIS)12 bij vervangingsprogramma’s structureel voor de eigen marinebouwindustrie. De Nederlandse marine- bouwindustrie heeft mede daardoor een sterke positie in het Europese marinebouwcluster.

12 13

Energietransitie & digitalisering: de schoonste en slimste schepen ter wereld In 2030: • bouwen we op schone en slimme werven de schoon- ste en slimste schepen ter wereld, zoals geformuleerd in het Masterplan Emissieloze Maritieme Sector.13 We maken optimaal gebruik van slimme, digitale technologie en lopen voorop in toepassing van emissieneutrale tech- nologie. We werken hierbij nauw samen met kennisinstel- lingen, zoals MARIN, TNO en de TU Delft.

• investeren we onder invloed van de energietransitie en digitalisering volop in duurzame technologie, robotise- ring, autonomisering, kunstmatige intelligentie en de kennis over de toepassing hiervan.

• dragen de Rijksrederij en de Koninklijke Marine als launching customer bij aan het stimuleren van innova- ties. Zo beschikken zij over een schone, state-of-the-art en op hun taken berekende vloot.

Human capital: aantrekkelijke werkgever en voldoende vakmensen In 2030: • heeft onze industrie een sterk imago. We staan bekend als een industrie die zowel hightech als duurzaam is, en die grote maatschappelijke meerwaarde heeft.

• willen mensen van alle opleidingsniveaus graag in de maritieme maakindustrie aan de slag. Zij dragen bij aan een schonere wereld, werken mee aan unieke projecten en kunnen zichzelf blijvend ontwikkelen.

Ketensamenwerking: slim en flexibel In 2030: • werken we slim samen met onze ketenpartners. Daar- door zijn we flexibel en goed in staat om in te spelen op schommelingen in de vraag naar schepen en maritieme technologie.

• maken we gebruik van de kracht van ketens in regionale clustersamenwerking.

https://www.defensie.nl/downloads/beleidsnota-s/2018/11/15/defensie-industrie-strategie https://www.maritiemland.nl/maritieme-sector/projecten/masterplan-voor-een-emissieloze-maritieme-sector/

20

| Een futureproof maritieme maakindustrie

5

Onze vijf focuspunten

Onze vijf focuspunten |

21

Is onze gewenste toekomst in 2030 werkelijkheid geworden? Natuurlijk hangt dat voor een deel af van de grote dynamiek op het wereldtoneel. Maar ook en vooral van onze eigen inzet. En niet te vergeten: van de inzet van onze stakeholders. Waar gaan we mee aan de slag?

Op de volgende pagina’s werken we de vijf focuspunten uit die een cruciale rol spelen in de toekomst van de maritieme maakindustrie: markt, energietransitie, digitalisering, human capital en ketensamenwerking. De focuspunten kun je niet los van elkaar zien, waardoor enige overlap onvermijdelijk is.

Duurzaamheid komt in ieder punt nadrukkelijk terug.

Opbouw Per focuspunt lees je: • Welke trends, uitdagingen en kansen zien we?

• Hoe gaan wij als sector deze uitdagingen aan en benutten wij deze kansen? Waar gaan we mee aan de slag om onze ambitie waar te maken?

• Wat hebben wij nodig van externe stakeholders om onze ambities waar te maken? Welke actieve inzet vragen we?

markt energietransitie digitalisering human capital ketensamenwerking

| Een futureproof maritieme maakindustrie

1

Focus

22

De markt: een ijzersterke concurrentiepositie

Onze vijf focuspunten |

23

De Nederlandse maritieme toeleveringsindustrie Om onze Nederlandse hoogwaardige maritieme maakindustrie te laten groeien, staan we de komende jaren voor grote uitdagingen. Tegelijkertijd zien wij grote kansen.

Onze ambitie: ‘In 2030 heeft de Nederlandse maritieme maakindustrie wereldwijd een ijzersterke concurrentiepositie.’ Hoe maken we deze ambitie waar? En welke inzet vragen we daarvoor van onze stakeholders?

UITDAGINGEN IN DE MARKT Onzekere financiële positie van klanten en eindgebruikers De coronacrisis heeft de Nederlandse scheepsbouwsector in 2020 en 2021 hard geraakt. Steunmaatregelen van de overheid helpen de industrie om de economische klappen op korte termijn op te vangen, maar veel reders hebben het financieel zwaar. Daardoor stellen zij investeringen in nieuwbouw, onderhoud, reparatie en modificatie van schepen uit.

Gevolg: een grote daling van de vraag naar producten en

diensten uit de maritieme maakindustrie. Deze daling zet waarschijnlijk nog door tot 2022 of 2023.

Groene golf komt eraan Kijken we iets verder vooruit, dan is het perspectief uitstekend. Mondiaal komt er een ‘groene golf ’ aan. De komende tientallen jaren stijgt de vraag naar duurzame schepen en maritieme technologie zeer sterk, zoals onderstaande grafiek laat zien.

graag vertalingen doorgeven

Voorspelde ontwikkeling in drie golven van de wereldwijde vraag naar duurzame schepen en technologie (Bron: Stopford, 202014)

14

https://www.seatrade-maritime.com/ship-operations/whitepaper-coronavirus-climate-change-smart-shipping-three-maritime-scenarios-2020

24

| Een futureproof maritieme maakindustrie

Wendbaarheid is cruciaal

Nederland, koop Nederlandse schepen

Ook andere factoren veroorzaken grote schommelingen in de vraag naar producten van Nederlandse scheepsbouwers en maritieme toeleveranciers. Denk aan de olieprijs, de vlootvervangingsvraag van de overheid of de economische situatie in andere landen. Grotere wendbaarheid en flexibiliteit van de industrie is cruciaal om dergelijke schommelingen op te kunnen vangen.

Op het ongelijke mondiale speelveld kiezen veel overheden bij de aanschaf van schepen nadrukkelijk voor hun eigen industrie. Zeker zolang het ongelijke speelveld bestaat, is het van groot belang dat de Nederlandse overheid ook voor haar eigen maritieme maakindustrie kiest. Zo zorgen we dat we scheepsbouwkennis en -kunde voor ons land behouden en versterken.

Oneigenlijke concurrentie uit Azië

Internationale positionering Nederlandse maritieme maakindustrie

We noemden het al eerder in deze strategie: China heeft de ambitie om in 2025 alle hoogwaardige maritieme technologie en alle complexe schepen zelf te kunnen produceren15. Om dit doel te bereiken koopt China buitenlandse technologie op en blijft de overheid haar maritieme sector stevig subsidiëren. Het gevolg is dat steeds meer Europese reders hun schepen in China bestellen, terwijl ze die begin deze eeuw nog vooral bij Europese werven bestelden16.

Tegelijkertijd is het steeds moeilijker om in Nederland en Europa projecten te financieren, terwijl financiering in veel Aziatische landen ruim beschikbaar is tegen zeer gunstige voorwaarden. Het opkopen van technologie, staatssteun aan werven en ongelijke toegang tot financiering zorgen voor een ongelijk mondiaal speelveld.

Scheepsbouw is bij uitstek een sector met een zeer internationaal karakter. Positionering van de Nederlandse scheepsbouwsector op relevante internationale thema’s en markten is daarom van groot belang. Concurrerende scheepsbouwlanden zetten hun maritieme maakindustrieën immers ook steeds nadrukkelijker op de kaart.

Van oudsher ligt hierbij de nadruk op maritieme vakbeurzen over de hele wereld, maar we zien ook meer en meer digitale initiatieven. We hebben dus volop mogelijkheden voor de internationale promotie van onze industrie. Daarbij is het belangrijk dat we oog hebben voor het verschil in exportpositie tussen scheepswerven en maritieme toeleveranciers.

Goed nieuws: wereldwijd komt er een ‘groene golf ’ aan in de scheepsbouw Europa, merk maritieme maakindustrie aan als strategisch De oplossing komt uit Europa. De sector heeft een sectorspecifiek instrument nodig om zich te kunnen beschermen tegen oneerlijke concurrentie in de vorm van prijsdumping door met name Chinese werven. Het is daarnaast noodzakelijk dat de Europese Commissie de Europese maritieme maakindustrie als strategisch aanmerkt. Alleen zo kan de sector zich wapenen tegen vijandige overnames. Goed nieuws is dat Thierry Breton, eurocommissaris voor Interne Markt, al een opening heeft gegeven: hij noemt de maritieme maakindustrie ‘een van de meest strategische sectoren van Europa’.17

https://merics.org/sites/default/files/2020-04/Made%20in%20China%202025.pdf Zie ook pagina xx https://www.seaeurope.eu/images/files/2020/press-releases/press_release_commissioner_breton_endorses_maritime_technology_as_one_of_the_most_strategic_industries_for_europe.pdf 18 Lees hierover meer bij de focuspunten ‘Energietransitie’ en ‘Digitalisering’.

15

16 17

VOLOP KANSEN IN VERSCHILLENDE MARKTSEGMENTEN Tegenover de grote uitdagingen die het ongelijke mondiale speelveld veroorzaakt, staan ook mooie kansen. Vlootvernieuwingsprogramma’s van de Nederlandse overheid. De wereldwijde groeiende vraag naar duurzame en digitale technologie, waar de Nederlandse maritieme maakindustrie slim op in kan spelen. Europese fondsen voor verduurzaming en ontwikkeling van de sector.18 We zetten de kansen per marktsegment op een rij.

Offshore energiemarkt De olieprijs staat al lange tijd onder druk. Bovendien loopt het draagvlak in de politiek en bij financiers voor ondersteuning van fossiele projecten terug. Gevolg is dat investeringen in offshore olie en gas uitblijven. Daar staat tegenover dat de offshore energiemarkt breder is, en dat offshore wind wel blijft groeien en grote mogelijkheden biedt. Zeker als Nederlandse scheepsbouwers en offshorebedrijven een prominente plek krijgen bij de aanleg van Nederlandse en Europese windmolenparken.

Onze vijf focuspunten |

25

Schepen voor de overheid De overheid is van plan om de komende jaren veel schepen te vervangen. Het zwaartepunt ligt in het tijdvak 2025 tot 2030. Bij deze vlootvernieuwingsprogramma’s gaat het om schepen voor de Rijksrederij en hulpschepen, fregatten en onderzeeboten voor de Koninklijke Marine. Nederlandse scheepswerven en maritieme toeleveranciers kunnen de duurzame, slimme schepen en maritieme technologie leveren die deze opdrachtgevers nodig hebben. De markt voor schepen van de Nederlandse overheid is een springplank voor de energietransitie, waarmee we ons internationaal kunnen profileren. De kennis en technologie die wordt ontwikkeld in samenwerking met de overheid, kan bovendien door de industrie worden verzilverd bij commerciële opdrachten.

Waterbouw Door de effecten van klimaatverandering en verwachte zeespiegelstijging, stijgt wereldwijd de behoefte aan versterking van de kustgebieden. We verwachten dat de Nederlandse scheepsbouw hiervan zeker kan profiteren. Onze kennis over verduurzaming zorgt daarbij voor een onderscheidende positie.

Kustvaart De behoefte aan schepen voor de kustvaart blijft de komende jaren groeien vanwege de vervangingsvraag. Deze vraag krijgt een extra impuls door de verduurzamingsopgave.

Voorwaarde voor groei en verduurzaming is dat de vrachtprijzen structureel op een hoger niveau komen en er meer met langetermijncontracten wordt gewerkt.

De sector heeft een sectorspecifiek instrument nodig om zich te kunnen beschermen tegen oneerlijke concurrentie in de vorm van prijsdumping door met name Chinese werven

Binnenvaart De binnenvaart staat het komende decennium voor een omvangrijke verduurzamingsopgave. De behoefte aan nieuwe en energie-efficiënte schepen met lage emissies groeit. Ook verwachten we dat digitalisering en automatisering in de logistiek bijdragen aan de modal shift van weg naar water.

De overheid en financiers hebben een belangrijke rol in de ondersteuning van binnenvaartondernemers bij de verduurzaming van hun schip of vloot.

Superjachtbouw De vraag naar Nederlandse superjachten blijft onverminderd hoog, verwachten we. De trend naar grotere schepen zet zich door. Steeds meer klanten van superjachten vragen om de toepassing van duurzame innovaties op hun schepen. Dat zorgt voor een wisselwerking tussen de superjachtbouw en de civiele scheepsbouw als het gaat om duurzame innovatie.

Cruiseschepen De cruisesector, belangrijk voor enkele Nederlandse werven en vele maritieme toeleveranciers, is door de coronacrisis hard geraakt. Zodra wereldwijd gevaccineerd is, is de verwachting dat de vraag naar cruiseschepen weer flink zal aantrekken.

26

| Een futureproof maritieme maakindustrie

EEN IJZERSTERKE MARKTPOSITIE IN 2030: HOE ZORGEN WE DAARVOOR? Als maritieme maakindustrie gaan we samen aan de slag met de volgende acties: • We richten ons nog beter op de internationale markten voor complexe en speciale schepen. Scheepswerven profileren zich samen met ketenpartners op kansrijke markten.

• We bouwen de afhankelijkheid van offshore olie en gas af en richten ons op de bredere offshore energiemarkt, zoals de aanleg en het onderhoud van windmolenparken.

Met deze verdere verschuiving van fossiel naar duurzaam blijven we aantrekkelijk voor financiers.

• We investeren in verduurzaming en digitalisering en maken nog slimmer gebruik van beschikbare Europese fondsen om de sector te verduurzamen en te ontwikkelen.

• We onderzoeken: hoe maken we bouwen bij Nederlandse scheepswerven aantrekkelijker voor Nederlandse én internationale reders? Daarbij betrekken we de trend dat landen en regio’s steeds vaker hun eigen industrie beschermen en spelen daar slim op in.

• We bouwen aan een bestendige klantrelatie met de overheid. De markt voor schepen van de Nederlandse overheid is een springplank voor de energietransitie, waarmee we ons internationaal kunnen profileren.

• We geven hoge prioriteit aan versterking van het imago van de sector. We laten zien dat wij technologie leveren die de wereld nodig heeft, waar de klant beter van wordt, die van topkwaliteit is, die vooroploopt in duurzaamheid en die gegarandeerd op tijd en binnen budget geleverd wordt.

• We melden het wanneer we misstanden tegenkomen bij internationale en Europese biedingen.

Onze vijf focuspunten |

27

HOE DRAAG JE ALS STAKEHOLDER BIJ AAN EEN IJZERSTERKE MARKTPOSITIE? Van de Europese Commissie vragen we de volgende inzet: • Ontwikkel een instrument van de Europese Commissie om landen van buiten de Europese Unie die hun bedrijven subsidiëren aan te pakken. Een Europese werf die meedingt naar een order kan bijvoorbeeld informatie aanleveren over abnormaal lage biedingen, waarop de Commissie passende maatregelen kan nemen. Daarnaast dienen partijen van buiten Europa die staatssteun ontvangen voor bijvoorbeeld het financieren van nieuwe schepen en voor digitaliseren en automatiseren van werfprocessen en -equipment te worden uitgesloten bij openbare aanbestedingsprocedures in Europa.

• Dwing reciprociteit af ten opzichte van China: als Europese bedrijven geen eerlijke toegang krijgen tot de Chinese markt, krijgen Chinese bedrijven ook geen toegang tot de Europese markt.

Van de Nederlandse overheid vragen we de volgende inzet: • Gun bij aanbestedingen voor onder andere de Rijksrederij en de Koninklijke Marine maximaal projecten aan de eigen industrie. Leg daarbij een grote nadruk op slimme en duurzame schepen. Zo draagt de overheid bij aan vergroening van de eigen vloot, het exportpotentieel van de Nederlandse maritieme maakindustrie én de strategische autonomie van Nederland.

• Gun orders voor Nederlandse en Europese windmolenparken zoveel mogelijk aan Nederlandse scheepsbouwers en offshorebedrijven. Zo zorgt de overheid dat Nederlands en Europees belastinggeld ten goede komt aan de eigen maritieme sector. Dit is ook oproep aan de Europese Commissie.

• Breng het Europese speelveld in kaart en vergelijk wat concurrerende scheepsbouwlanden doen om hun maritieme maakindustrieën te stimuleren.

• Bevorder het Europese gelijke speelveld, door vinger aan de pols te houden bij de toepassing van Europese staatssteunregels. Hier ligt ook een rol voor werven die misstanden ervaren en de Europese Commissie.

• Betrek de maritieme industrie actief bij export stimulerende activiteiten, zoals inkomende en uitgaande handelsmissies. Dit geldt ook voor lokale overheden.

• Bied gerichte ondersteuning vanuit het ministerie van Buitenlandse Handel bij het verkennen en ontwikkelen van nieuwe markten voor de maritieme industrie.

Van financieringsinstellingen, reders en de overheid vragen we de volgende inzet: • Verken samen nieuwe mogelijkheden voor financiering.

Wat zijn bijvoorbeeld alternatieve kredietverstrekkers?

Welke combinaties van financiering met subsidie-instrumenten zijn mogelijk? Hoe kunnen Europese, nationale en regionale stimuleringsfondsen een rol spelen bij financiering?

• Ontwikkel een realistische taxonomie om te bepalen wat een groene investering is. Ontwikkel deze taxonomie liefst mondiaal, maar in ieder geval in Europees en nationaal verband. De taxonomie houdt rekening met verschillende technologieën en voorziet in een overgangsfase, die bijvoorbeeld LNG nog accepteert. Zo waarborg je toegang tot financiering en exportkredietverzekeringen.

Voor klanten die graag willen verduurzamen, moet de financieringsdrempel omlaag, met bijvoorbeeld extra rentekorting of langere looptijden.

• Houd de exportkredietverzekering internationaal concurrerend. Zo blijven Nederlandse maritieme bedrijven internationaal concurrerend, waardoor zij wereldwijd landen kunnen helpen bij het halen van hun klimaatdoelen, bijvoorbeeld bij hun transitie naar schonere fossiele brandstoffen.

| Een futureproof maritieme maakindustrie

2

Focus

28

Energietransitie: bouwers van de schoonste schepen ter wereld

Onze vijf focuspunten |

29

Om onze aarde leefbaar te houden voor toekomstige generaties, staat de wereld voor een enorme uitdaging: klimaatverandering stoppen. Wij zetten dan ook hoog in: ‘In 2030 bouwt Nederland de schoonste schepen ter wereld op een zo schoon mogelijke manier.’ Hoe maken we deze ambitie waar? En hoe kunnen onze stakeholders ons helpen bij de verduurzaming?

DE UITDAGING: WERELDWIJDE ENERGIETRANSITIE IN SCHEEPVAART VN-ambitie In 2050 is de uitstoot van broeikasgassen door de internationale scheepvaart gehalveerd ten opzichte van 2008. Dat is de klimaatdoelstelling van de internationale scheepvaart organisatie (IMO) van de Verenigde Naties. Om dit doel te behalen moeten schepen in 2030 al 40 procent minder CO2 uitstoten.

Uiteindelijk moet de sector klimaatneutraal worden. Ook de uitstoot van andere stoffen die milieuschade opleveren moet omlaag.

Europese ambitie Ook de Europese Green Deal bevat sterke ambities voor vergroening van de industrie. De Europese ambities voor de zeevaart zijn zelfs groter dan die van de IMO: in 2050 is de uitstoot van CO2 door de zeevaart minstens 90 procent minder dan in 2008. Kortom, er ligt een enorme uitdaging voor de scheepvaartsector om de komende jaren te vergroenen en zo haar bijdrage te leveren aan het oplossen van het wereldwijde klimaatprobleem.

De wereldwijde energietransitie biedt volop kansen voor de Nederlandse maritieme maakindustrie VOLOP KANSEN VOOR MARITIEME VERDUURZAMING Veel duurzame oplossingen bestaan al De wereldwijde energietransitie biedt volop kansen voor de Nederlandse en Europese maritieme maakindustrie. Door voorop te lopen in de ontwikkeling en toepassing van duurzame technologie, behouden we onze sterke positie op de wereldmarkt én kunnen we deze uitbouwen.

Veel duurzame maritieme oplossingen voor bestaande en nieuwe schepen zijn nu al beschikbaar. Denk daarbij niet alleen aan de overstap op alternatieve energiedragers, maar ook aan weerstandsvermindering, stuwkrachtopwekking en het verbeteren van energie-efficiëntie.

Hoe komt het dat deze duurzame maritieme oplossingen nog te weinig hun weg vinden naar de markt? Belangrijke oorzaak zijn de lage marges van opdrachtgevers op de mondiale, sterk concurrerende markt. Investeren in schone technologie voor bestaande en nieuwe schepen krijgt daardoor vaak geen prioriteit. Om vaart te maken met de verduurzamingsslag in de zeescheepvaart en binnenvaart, zijn gezonde businessmodellen nodig.

Zo maken we vaart!

Vaart maken kunnen we op vele manieren. Ten eerste door slim aan te sluiten bij de snelle ontwikkelingen in energietransitie in andere sectoren. Ten tweede doordat de overheid als launching customer van nieuwe technologie een voortrekkersrol speelt. Ook financiële impulsen vanuit de overheid voor onderzoek en ontwikkeling zorgen voor vaart. Verder kan de overheid investeren in een alternatieve energie-infrastructuur in havengebieden. Ook kan zij bijvoorbeeld bij tenders voor infrastructurele projecten gebruik van ‘groene’ schepen eisen.

Footprint productie verlagen Wat is er nog meer nodig om in 2030 de schoonste maritieme maakindustrie ter wereld te zijn? Daarvoor moeten we principes van de circulaire economie op grote schaal toepassen.

Zo dragen we bij aan verantwoord gebruik van grondstoffen en reductie van emissies. Zo verlagen we de footprint van de productie. Zo versterken we het imago van de sector en de MVO-waarde van onze bedrijven.

Verder blijft het zaak om zowel op Europees als op mondiaal niveau de belangen van de sector onder de aandacht te brengen.

30

| Een futureproof maritieme maakindustrie

DE SCHOONSTE SCHEPEN TER WERELD IN 2030: HOE ZORGEN WE DAARVOOR?

HOE DRAAG JE ALS STAKEHOLDER BIJ AAN DE SCHOONSTE SCHEPEN TER WERELD?

Als maritieme maaksector gaan wij aan de slag met de volgende punten: • We werken samen aan de ontwikkeling en implementatie van een breed palet aan duurzame maritieme oplossingen. Oplossingen die de energietransitie versnellen en milieuonvriendelijke uitstoot naar lucht en water reduceren. We werken daarbij actief samen met initiatieven buiten de maritieme sector.

• In 2030 hebben we dertig emissieloze nieuwe schepen voor de overheid gebouwd en vijf retrofits voor reders, zoals beschreven in het Masterplan Emissieloze Maritieme Sector. Deze ambitie realiseren we samen met ketenpartners, overheid en kennisinstellingen. De ontwikkeling van deze schepen versnelt de ontwikkeling van technologie voor de energietransitie van een veel groter deel van de scheepvaart.

• We gebruiken de principes van de circulaire economie om de hele levenscyclus van schepen te verduurzamen.

• We maken gebruik van nationale en internationale subsidieregelingen voor onderzoek en ontwikkeling. In het bijzonder doen we mee met internationale samenwerkingsprojecten van Partnership Zero Emission Shipping binnen Horizon Europe.

• We ondersteunen de overheid bij het formuleren van ambities voor de scheepvaart op het gebied van klimaat en milieu. Ook ondersteunen we bij het ontwikkelen van Europese en mondiale regelgeving op dat vlak.

Van de Europese Commissie vragen we de volgende inzet: • Geef verduurzaming van de scheepvaart een prominente plaats in de Europese Green Deal.

In 2030 hebben we 30 emissieloze nieuwe schepen voor de overheid gebouwd en 5 retrofits voor reders

Van banken en investeerders vragen we de volgende inzet: • Investeer in duurzame scheepvaart. Ontwikkel vertrouwen dat dit rendabele langetermijninvesteringen zijn – die bovendien bijdragen aan een leefbare planeet.

• We dragen actief uit en laten zien dat we een belangrijke bijdrage leveren aan oplossingen die positief bijdragen aan klimaat en milieu. Zo verbeteren we de nationale en internationale beeldvorming van de sector.

Van havenbedrijven en overheden vragen we de volgende inzet: • Zorg voor de logistieke voorzieningen die nodig zijn voor alternatieve brandstoffen die bijdragen aan emissieneutrale scheepvaart.

Van de Nederlandse overheid vragen we de volgende inzet: • Word co-financier van het Masterplan Emissieloze Maritieme Sector.

• Benut de launching customer-rol voor duurzame technologie van de Rijksrederij en Defensie. Behoud daarbij het tempo en probeer in zware tijden de capaciteit van de industrie optimaal te benutten.

• Zet een prijs op de uitstoot van CO2. Zorg daarbij wel voor een werkzame systematiek, beperk de administratieve lastendruk én zorg dat opbrengsten ten goede komen aan de verduurzaming van de sector. Dan gaat verduurzaming lonen.

• Zie er proactief op toe bij de ontwikkeling van Europese en mondiale regelgeving voor emissiereductie, dat deze regels passen bij de nichemarkten van schepen die we in Nederland bouwen.

• Stel eisen aan de duurzaamheid van schepen die worden ingezet bij infrastructurele projecten, zoals kustbescherming of aanleg en onderhoud van offshore windparken.

• Neem up-to-date technologie op in de onderwijs- en bijscholingsprogramma’s van maritieme opleidingen en trainingen. Hier ligt uiteraard ook een taak voor de sector zelf.

Onze vijf focuspunten |

31

| Een futureproof maritieme maakindustrie

3

Focus

32

Digitalisering: bouwers van de slimste schepen ter wereld

Onze vijf focuspunten |

33

Data zijn het nieuwe goud. De toekomst is aan bedrijven die slim gebruikmaken van data, en daarbij kunstmatige intelligentie inzetten. Onze ambitie sluit daar naadloos bij aan: ‘In 2030 bouwt Nederland de slimste schepen ter wereld.’Hoe maken we deze digitale ambitie waar? En welke inzet vragen we daarvoor van onze stakeholders?

DE UITDAGING: RESET DE COMPLETE LIFECYCLE VAN SCHEPEN De digitalisering van de maatschappij zet in een rap tempo door. De toekomst is aan organisaties die vooroplopen in het verwerken en slim gebruikmaken van data en informatie. De toepassing van kunstmatige intelligentietechnieken is daarbij bepalend.

Ook in de maritieme maakindustrie neemt digitalisering de komende jaren een hoge vlucht. Digitale technologie wordt bepalend voor de bedrijfsvoering in alle fasen van de lifecycle van schepen. Allereerst bepaalt het de manier waarop we schepen ontwerpen en bouwen. Denk aan digitalisering en robotisering van ontwerp en productie, waarbij we bijvoorbeeld simulatietechnologie gebruiken.

Vervolgens heeft digitalisering grote invloed op het gebruik van schepen. Door digitalisering kun je bijvoorbeeld taken aan boord van schepen automatiseren en autonomiseren.

Of taken naar de wal verschuiven. Verder biedt het kansen schepen te integreren in grotere gedigitaliseerde logistieke processen. Nu zijn schepen vaak nog een bijna zelfstandig onderdeel van de logistieke keten.

Tot slot heeft digitalisering invloed op het onderhoud van schepen. Door digitale monitoring kun je bijvoorbeeld onderhoud uitvoeren op basis van de actueel vastgestelde conditie van een schip (condition-based maintenance) in plaats van het minder effectieve periodiek onderhoud (planned maintenance).

Digitale technologie heeft impact op de complete lifecycle van schepen: van ontwerp tot onderhoud

DE KANSEN: NEDERLAND ALS DIGITALE KOPLOPER Als sector hebben wij de ambitie om digitale koploper in de wereld te worden. Wij willen de razendsnelle ontwikkeling in digitale technologie actief toepassen in bouw, gebruik en onderhoud van schepen. Met onze diensten en producten willen wij naadloos aansluiten bij nieuwe logistieke structuren. Zo kunnen we de voordelen van digitalisering voor de sector optimaal benutten.

Top 5 voordelen digitalisering 1 verbetert het verdienvermogen van maritieme toe leveranciers, scheepsbouwers én scheeps eigenaren, 2 draagt bij aan verduurzaming van de scheepsbouw en de scheepvaart, 3 vergroot de veiligheid op werven en aan boord van schepen, doordat het de kans op fouten of ongelukken verder verkleint, 4 verlaagt de kosten, onder andere doordat je medewerkers effectiever inzet, 5 verhoogt de duurzame inzetbaarheid van medewerkers, onder ander doordat ze minder zwaar belast worden met routinematige taken.

Hoe benutten we als maritieme sector de kansen op het gebied van data- en informatieverwerking? Daarvoor is nodig dat de hele keten nauw samenwerkt: van componentleverancier tot eindgebruiker. Dat begint bij het maken van afspraken. Welke standaarden voor uitwisseling van data en informatie gebruiken we? Hoe gebruiken we de data?

Ook het waarborgen van de veiligheid van data-uitwisseling heeft hoge prioriteit. Zeker als je kijkt naar de groeiende afhankelijkheid ervan. Om tot slimme uitwisseling te komen, betrekken we de complete keten, inclusief alle stakeholders in R&D. Samen zetten we ontwikkeltrajecten en demonstratieprojecten op.

34

| Een futureproof maritieme maakindustrie

DE SLIMSTE SCHEPEN TER WERELD IN 2030: HOE ZORGEN WE DAARVOOR?

HOE DRAAG JE ALS STAKEHOLDER BIJ AAN DE SLIMSTE SCHEPEN TER WERELD?

Als maritieme maaksector gaan we aan de slag met de volgende punten: • We zorgen dat we als hightechsector vooroplopen in het toepassen van digitale technologie, waaronder kunstmatige intelligentie. We bieden oplossingen die zorgen voor grotere winst, duurzaamheid en veiligheid van schepen en maritieme toepassingen wereldwijd.

• We werken samen met ketenpartners en stakeholders aan de ontwikkeling, demonstratie en implementatie van een breed palet aan digitale technologie. Daarbij zoeken we actief samenwerking met initiatieven buiten de maritieme sector. Ook sluiten we aan op de mogelijkheden van het Nederlands Forum Smart Shipping .

• We leveren oplossingen om de connectiviteit tussen schepen en walorganisaties te verbeteren.

• We ontwikkelen nieuwe technologie en businessmodellen voor onderhoud op afstand.

• We zorgen voor begeleiding en om- en bijscholing van medewerkers, zodat zij hun capaciteiten kunnen inzetten in nieuwe rollen in automatisering en robotisering.

Van Nederlandse overheid vragen we de volgende inzet: • Financier mee in programma’s en projecten die de digitale transitie versnellen.

• Vul de launching customer-rol van de Rijksrederij en Defensie voor digitale technologie in als onderdeel van het Masterplan Zero Emissie Maritieme sector.

• Maak pilotprojecten mogelijk op zee, in havens en op binnenwateren.

Het waarborgen van de veiligheid van data-uitwisseling heeft hoge prioriteit • We maken afspraken over standaarden en over gebruik van data en informatie tussen ketenpartners, van componentleveranciers tot eindgebruikers. Belangrijke voorwaarde om digitalisering succesvol in te zetten is een goede infrastructuur voor het verwerken en uitwisselen van data, eigenaarschap, standaarden en communicatieprotocollen.

• We zetten in op procesinnovatie, zowel binnen de keten als op de werf. We ontwikkelen slimme bouwstrategieën, waarin digitalisering, automatisering en robotisering een plek krijgen. Zo maken we niet alleen de productielogistiek efficiënter, we verlagen ook de kosten. Dat is gunstig voor ons concurrentievermogen. Bovendien wegen de gevolgen van de vergrijzing van onze vakmensen zo minder zwaar.

• We dragen actief uit en laten zien dat we een hightechsector zijn en vooroplopen in het toepassen van digitale technologie.

Van reders en industrie vragen we de volgende inzet: • Zet samen met ons een digitaal maritiem ecosysteem van schepen en walorganisaties op.

• Maak met eindgebruikers afspraken over de beschikbaarheid en het gebruik van data en informatie.

hoofdstuk |

35

| Een futureproof maritieme maakindustrie

4

Focus

36

Human capital: aantrekkelijke werkgever en voldoende vakmensen

Onze vijf focuspunten |

37

Vergrijzing. Uitstroom. Stagnerende instroom. Zonder human capital geen toekomst. Niet voor niets is onze ambitie: ‘In 2030 willen mensen van alle opleidingsniveaus graag in de maritieme maakindustrie aan de slag.’ Hoe maken wij onze sector een populaire werkgever en beschikken we straks over voldoende opgeleide vakmensen? En welke inzet vraagt dit van onze stakeholders?

DE UITDAGING: VOLDOENDE VAKMENSEN

DE KANSEN: EEN HIGHTECH EN DUURZAME SECTOR

De uitstroom van vakmensen binnen de Nederlandse maritiem-technologische industrie neemt de komende jaren toe. Vanwege de hoge gemiddelde leeftijd verandert de samenstelling van het medewerkersbestand in hoog tempo.

De verschuiving van bluecollar- naar whitecollar-werkers zet verder door. Ook de trend om meer flexibele krachten in te zetten blijft. Verder werken we steeds meer multidisciplinair, waardoor meer medewerkers met verschillende expertises nodig zijn.

Aansprekende positionering

Zeker als onze orderportefeuille na de crisis straks groeit, wordt het een uitdaging om voldoende goede medewerkers te vinden. We moeten alle zeilen bijzetten om te zorgen voor een evenwichtig en wendbaar medewerkersbestand.

De verschuiving van bluecollar- naar whitecollarwerkers zet verder door

Hoe trekken we nieuwe mensen die graag in de maritieme maakindustrie aan de slag gaan? Dat begint bij een aansprekende positionering. Wij zijn een hightech en duurzame sector, die bijdraagt aan maatschappelijke uitdagingen. Een sector die technisch en organisatorisch vernieuwend is, en aantrekkelijk om in te werken. We maken werk van diversiteit en inclusiviteit, en hanteren hoge standaarden voor veiligheid en milieu. Bovendien bieden we volop loopbaanperspectief en mogelijkheden tot bijscholing.

Hoe zorgen we als sector voor voldoende goed opgeleide vakmensen? Vanwege het unieke karakter van de scheepsbouw blijft er behoefte aan maritiem-technische opleidingen op alle niveaus. Belangrijk is dat deze opleidingen nauw aansluiten bij de behoeften van bedrijven in de sector.

Werken mensen eenmaal in onze sector, dan is voortdurende ontwikkeling van kennis en skills nodig. Zo volgen we als sector de snelle technologische veranderingen op de voet.

Ook mobiliteit van medewerkers tussen bedrijven binnen (en buiten) Nederland is belangrijk. Op die manier laten we kennis en kunde binnen onze sector rouleren. Bij een fluctuerend werkaanbod levert dit grotere flexibiliteit op voor ondernemingen. Wisseling van werkgever draagt ook bij aan loopbaanontwikkeling van vakmensen.

38

| Een futureproof maritieme maakindustrie

AANTREKKELIJKE WERKGEVER & VOLDOENDE VAKMENSEN IN 2030: HOE ZORGEN WE DAARVOOR?

HOE DRAAG JE ALS STAKEHOLDER BIJ AAN ONS HUMAN CAPITAL?

Als maritieme maaksector gaan we aan de slag met de volgende punten:

Van onze stakeholders vragen we de volgende inzet: • Bouw samen met ons aan een heldere, sectorspecifieke opleidingsinfrastructuur. Deze structuur loopt van mbo tot en met wo en kent een flexibel kennisaanbod, gericht op kennis en vaardigheden die passen bij de loopbaan van medewerkers. Ook is er voldoende aandacht voor de skills van de toekomst.

• Lever en bied kennis en inzichten, bijvoorbeeld door UWV, SZW, Sociale Diensten, arbeidsmarktregio’s, OCenW, O&O-fondsen en vakbonden. Zorg dat (zij) instromers goed kunnen worden opgeleid en zittende medewerkers blijvend kunnen worden geschoold in veranderingen in de techniek, de organisatie en de sociale interactie.

• Verzamel via Europese partners kennis over ontwikkelingen op de Europese maritieme arbeidsmarkt. Communiceer daartoe met Europese programma’s, gecoördineerd door Sea Europe.

Zo trekken we nieuwe mensen • We zorgen dat onze bedrijven aantrekkelijk zijn voor instromers. Dat doen we door te werken aan sociale, organisatorische en technische vernieuwing. We maken werk van verduurzaming, diversiteit en inclusiviteit.

• We brengen het maatschappelijke belang van de maritieme maakindustrie beter onder de aandacht bij het brede publiek.

• We werken aan zingeving en beleving. We sluiten daarbij aan op de belevingswereld van de jongeren. Als je in onze industrie werkt, draag je bij aan een schonere wereld, werk je mee aan unieke projecten en kun je jezelf blijvend ontwikkelen.

• We richten ons op de Europese arbeidsmarkt in de strijd om schaars talent en bieden concurrerende en aantrekkelijke werkcondities.

• We zorgen voor veilige arbeidsomstandigheden en goed werkgeverschap en passen MVO-principes toe onze bedrijfscultuur.

• We bevorderen de inclusiviteit in de sector en streven een grote diversiteit in het personeelsbestand na.

Zo blijven mensen zich ontwikkelen • We stimuleren ontwikkeling binnen functies en hebben aandacht voor toekomstperspectief. We bevorderen mobiliteit en gezamenlijke traineeships. We bieden een flexibel aanbod van trainingen en opleidingen tijdens de loopbaan.

• We ontwikkelen nieuwe en diverse competenties en vaardigheden, waaronder ICT-vaardigheden, ondernemersvaardigheden, vaardigheid in het inspelen op klantbehoeften en vaardigheden om met ketenpartners samen te werken.

• We bevorderen werken in multidisciplinaire teams waarin medewerkers met verschillende opleidingsniveaus vertegenwoordigd zijn. Bedenken en maken worden daarin gekoppeld.

Onze positionering: je draagt bij aan een schonere wereld en werkt mee aan unieke, hightech projecten

hoofdstuk |

39

| Een futureproof maritieme maakindustrie

5

Focus

40

Ketensamenwerking: samen slim en flexibel

Onze vijf focuspunten |

41

Ketensamenwerking heeft grote voordelen. Slim samenwerken maakt dat je flexibel kunt inspelen op schommelingen in de vraag naar schepen en maritieme technologie.

Onze ambitie is dan ook: ‘‘In 2030 werken we slim samen met onze ketenpartners.’ Hoe maken we deze ambitie waar? En welke inzet vragen we daarvoor van onze stakeholders?

NIEUWE WAARDEKETENS, BUSINESSMODELLEN EN SUPPLYCHAIN

BETER EINDRESULTAAT DOOR SAMENWERKING Kansen verzilveren

Nieuwe waardeketens De scheepsbouw maakt steeds meer deel uit van nieuwe waardeketens, waarin de levenscyclus van schepen en systemen centraal staat. Opdrachtgevers willen gegarandeerde prestaties. Zij vragen om schepen die je in de loop van hun levensduur kunt aanpassen aan nieuwe eisen. Ook vragen ze steeds vaker dat de technologieleverancier meeontwikkelt aan oplossingen waarmee het verdienvermogen toeneemt en de gebruikskosten lager worden.

Nieuwe businessmodellen De samenwerking met opdrachtgevers schuift zo voorbij het point of sale. Dit vraagt om een gezamenlijke vernieuwing van visie op de rol van de maakindustrie binnen Nederland en binnen Europa. Deze verschuiving biedt daarnaast kansen voor nieuwe businessmodellen die gebaseerd zijn op stakeholder value. Dit zijn modellen waarin partners binnen en buiten de sector een plaats krijgen. Een voorbeeld van die nieuwe businessmodellen is de opkomst van leaseconstructies in de mondiale scheepsfinanciering.

Verschuiving supplychain De coronapandemie maakte duidelijk dat Europa voor sommige producten sterk afhankelijk is van andere werelddelen.

De wens om deze afhankelijkheid te verminderen en de wereldwijde trend van protectionisme, zal de supplychain voor een deel doen verschuiven van het Verre Oosten naar Europa. Dat biedt kansen voor de Nederlandse keten van toeleveranciers en scheepswerven.

Opdrachtgevers vragen om schepen die je in de loop van hun levensduur kunt aanpassen aan nieuwe eisen

Hoe verzilveren we deze kansen? Allereerst door als werven en toeleveranciers nauwer samen te werken. Zo zorgen we voor een beter eindresultaat voor alle betrokkenen, verlaging van kosten en vermindering van bouwrisico’s. Ook zetten we nadrukkelijk in op het verhogen van de arbeidsproductiviteit, om het aandeel loonkosten te verminderen.

Sterke strategische samenwerkingsverbanden zijn gebaseerd op onderling vertrouwen. De basis is dat je elkaars kennis en kunde erkent en benut. Om als sector strategische samenwerkingsverbanden te versterken, is het vlootvervangingsprogramma’s van de overheid een mooie proeftuin. We moeten bovendien slim gebruik maken van sterke regionale clusters.

Werf of woningbouw?

De noodzaak om samen te werken en af te stemmen is niet beperkt tot de waardeketens. Een aantal scheepswerven is gevestigd op historische locaties aan het water, die ook aantrekkelijk zijn voor woningbouw. Vanwege de strenge normen voor geluidsproductie van industrie grenzend aan woongebieden, is beleid nodig voor gebiedsontwikkeling bij scheepswerven. De sector vraagt duidelijke keuzes van de overheid voor industrie of woningbouw.

42

| Een futureproof maritieme maakindustrie

SAMEN EEN SLIMME EN FLEXIBELE KETEN IN 2030: HOE ZORGEN WE DAARVOOR?

HOE DRAAG JE ALS STAKEHOLDER BIJ AAN EEN SLIMME EN FLEXIBELE KETEN?

Als maritieme maaksector gaan we aan de slag met de volgende punten: • We zetten in op nieuwe maritieme waardeketens met partners binnen en buiten de sector. Daarin staan de prestaties van schepen gedurende hun levensduur centraal.

• We ontwikkelen samen met opdrachtgevers een visie op de rol van de maakindustrie binnen Nederland en Europa en doorbreken weerstanden in ketensamenwerking • We versterken de samenwerking in de supplychain door gezamenlijk best practices te ontwikkelen en te delen.

• We maken het samen voor opdrachtgevers aantrekkelijker om productie vanuit het Verre Oosten naar Nederland en Europa terug te halen.

• We werken slim samen. Door shared facilities op te zetten, versterken we onze positie ten opzichte van Aziatische concurrenten, die vaak een schaalvoordeel hebben.

Van de Nederlandse overheid vragen we de volgende inzet: • Stimuleer in aanbestedingen voor de vlootvernieuwing van de Rijksrederij en Defensie nieuwe samenwerkingsvormen waarin de maritieme maakindustrie haar krachten bundelt om de overheid tijdig te voorzien van op hun taak berekende schepen.

Door shared facilities op te zetten, versterken we onze positie ten opzichte van Aziatische concurrenten

Van regionale en lokale overheden vragen we de volgende inzet: • Maak in je beleid duidelijke keuzes tussen industrie en huisvesting, zodat scheepsbouw en woningbouw zich beide verder kunnen ontwikkelen.

Van opdrachtgevers en financieringsinstellingen vragen we de volgende inzet: • Neem gezamenlijk verantwoordelijkheid om nieuwe businessmodellen vleugels te geven. Sluit bijvoorbeeld langetermijncontracten af (zie bijvoorbeeld ZES).

Onze vijf focuspunten |

Nederland toonaangevend in superjachtbouw Nederland is wereldwijd toonaangevend in de superjachtbouw. In 2020 bedroeg de omzet bijna 1 miljard euro en stond er voor ruim 5 miljard in het orderboek. Superjachten zijn niet alleen bijzondere luxeproducten.

De superjachtbouw jaagt innovaties aan in de civiele scheepsbouw, bijvoorbeeld duurzame innovaties in hybride aandrijving, omdat steeds meer klanten daarom vragen. Andersom jagen innovaties uit andere scheepsbouwcategorieën ook innovaties in de superjachtbouw aan.

43

44

| Een futureproof maritieme maakindustrie

6

Met elkaar aan de slag!

Met elkaar aan de slag! |

45

Richt je je blik op de donkere wolken boven je of op de beloftevolle horizon? In deze Sectorstrategie 2030 van de Nederlandse maritieme maakindustrie kiezen we nadrukkelijk voor de horizon.

Als het aan ons ligt, zijn we in 2030 de groenste en slimste maritieme maakindustrie ter wereld én hebben we een ijzersterke marktpositie. Voor de Nederlandse maritieme maakindustrie gloort een kansrijk decennium.

Natuurlijk moeten we daarvoor wel de mouwen opstropen.

De donkere wolken verdrijven, de kansen benutten en slim navigeren richting de horizon. Sámen slim navigeren, als sector, en met onze stakeholders.

WAT KUN JE ALS NMT-LID DOEN? Met veel acties die we noemen in deze strategie kun je al direct aan de slag. Kijk naar je eigen bedrijf en bedrijfsvoering en vraag je bijvoorbeeld af: welke punten kan ik uitwerken in mijn jaarplan? Waar ga ík innoveren? Hoe sluit mijn bedrijf aan bij de nieuwste ontwikkelingen? Op welke klanten richten wij ons? Welke strategische samenwerkingen gaan we aan? Waar kunnen wij aanhaken bij groene subsidies en R&D-fondsen?

Andere punten werken we in de toekomst uit in concrete actieagenda’s.

WAT KUN JE ALS STAKEHOLDER DOEN? Bedenk dat de Nederlandse maritieme maakindustrie niet ‘zomaar een industrie is’. Onze maritieme maakindustrie is maatschappelijk en strategisch van levensbelang. Ze is cruciaal voor de autonomie van Nederland en Europa op een onzeker wereldtoneel.

Ook voor onze stakeholders geldt: met veel punten uit deze strategie kun je direct aan de slag. Andere vragen overleg, afstemming, een lange adem. Als sector overleggen we graag over alle uitdagingen waar we voor staan, om zo te zorgen dat we samen sterk staan in 2030 en ver daar voorbij.

ACTIE! Er ligt veel werk, maar de Nederlandse maritieme maakindustrie heeft vertrouwen in de toekomst.

Laten we er samen voor zorgen dat elk schip dat in Nederland gebouwd kan worden, ook echt in Nederland wordt gebouwd! Dat we slim samenwerken met ketenpartners en opdrachtgevers. Dat de overheid de sector stimuleert met krachtig industriebeleid. Dat onze prachtige Nederlandse maritieme maakindustrie ook in de toekomst de innovatieve oplossingen levert waar onze maatschappij om vraagt.

46

| Een futureproof maritieme maakindustrie

COLOFON TEKST Netherlands Maritime Technology, Rotterdam

ONTWERP & VORMGEVING Steenbergen Ontwerp Studio, Gouda

FOTOGRAFIE Met dank aan de leden van NMT

Rotterdam September 2021

MEER INFORMATIE www.maritimetechnology.nl

hoofdstuk |

Wat doet Netherlands Maritime Technology (NMT)?

Brancheorganisatie NMT verbindt, vertegenwoordigt en versterkt de maritieme maakindustrie van Nederland. We zijn gevestigd aan de Rotterdamse Maas en onderhouden vanuit daar intensief contact met onze leden. Veel NMT’ers komen zelf uit de maritieme industrie. Het helpt als je elkaars behoeftes kent en elkaars taal spreekt.

Waar zetten wij ons voor in?

• Belangenbehartiging – De belangen van leden worden het best gediend vanuit een krachtige, strategische sector. Daarom ijvert NMT in Brussel, Den Haag én in de regio voor een langjarig maritiem industriebeleid en een gelijk speelveld.

• Inspirerend netwerk – NMT voorziet scheepsbouwers, maritieme toeleveranciers en dienstverleners van een inspirerend netwerk, waarin onderling contact en kennisontwikkeling belangrijke opbrengsten zijn. Het netwerk ondersteunen we met een uitgekiend programma van matchmaking, seminars, trainingen en publicaties.

• Nederlandse maritieme branding – Met talrijke internationale beurzen, handelsmissies en strategische PR, helpt NMT haar leden economische kansen te creëren en te benutten.

Nederlandse maritieme branding in optima forma.

• Innovatie stimuleren – Voor het uitbouwen van de internationale concurrentiepositie, staat innovatie voorop. Naast sectorspecifieke thema’s en market intelligence, zet NMT ook – en in samenwerking met andere maritieme organisaties – in op complexe uitdagingen als digitalisering, energietransitie en de instroom van voldoende vakmensen. Het promoten van de sector als aantrekkelijke werkgever is een apart speerpunt.

NMT, voor de maritieme maakindustrie

47

48

| Een futureproof maritieme maakindustrie