Interview met nieuwe Henk en oude Henk

Henk gaat, Henk komt. De Nivonraad heeft Henk Nijhof (66) gekozen als nieuwe voorzitter.

Henk Nijhof is er niet de figuur naar om op zijn handen te gaan zitten. Als voorzitter van de beheercommissie van Den Broam heeft hij een plan ontwikkeld voor herinrichting van het terrein rond dit natuurvriendenhuis (zie pagina 11). Subsidies van gemeente en provincie waren al toegezegd nog voordat het Centraal Bestuur het project had goedgekeurd. Dit tekent zijn aanpak als voorheen industrieel manager. In zijn woonplaats Eibergen had hij enkele jaren terug al een openluchttheater nieuw leven ingeblazen.

Nieuwe voorzitter Henk Nijhof

Zijn drijfveer? “De basisvoorwaarden van Nivon zijn prima. Maar ze komen te weinig uit de verf. We moeten meer doen aan verbinding. We kunnen winnen aan slagvaardigheid. Ik houd ervan uitdagingen aan te gaan. Nivon is eigenlijk een complexe organisatie, een boom met heel veel takken. Accommodaties, allerlei activiteiten, afdelingen. De ambities zijn groot op zoveel gebieden. We houden veel bordjes in de lucht. Het is moeilijk om op een bepaald terrein nadruk te leggen. We willen allerlei bloedgroepen voluit bedienen. Het wordt tijd scherper onze prioriteiten te stellen. Wat doen we voortaan nog wel, en wat niet? Het zal een moeilijk besluit zijn om die keuzes te maken, maar anders kom je geen meter verder. Ik werk het komend jaar graag hooguit drie speerpunten af waarmee we werkelijk resultaat kunnen boeken. En het jaar daarna drie andere.”

Henk zegt geen voorzitter te willen zijn die alleen maar bestuurt en een handtekening bij het kruisje zet. Hij wil weten wat er zich afspeelt binnen de natuurvriendenhuizen, de afdelingen en werkgroepen. “Ik zal geen goede voorzitter kunnen zijn als ik niet volop betrokken ben bij plannen die de toekomst van Nivon bepalen. Natuurlijk hoef ik me niet met alles te bemoeien. Voor projecten gaan we eigenaars kiezen die zaken voorbereiden, ontwikkelen en uitvoeren.”

Het huis op orde in 2024, zo omschrijft hij zijn ambitie. “Als we dat niet voor elkaar krijgen, komt er van een nieuw Nivon in 2030 weinig terecht. De geledingen zijn versnipperd. We moeten ze meer samenbrengen. Groei is nodig. Niet alleen economisch, door meer leden, maar ook door inhoud. Daarmee kunnen we overleven. Veel mensen kennen ons Nivon slechts als logo op de wandelgidsen. Het bestuur heeft in de afgelopen jaren goede initiatieven genomen om de herkenbaarheid te vergroten. Daar kunnen we op voortbouwen.”

Volgens Henk kan Nivon ook zichtbaarder worden door aan een sterkere positie in het land te werken. “Laat zien dat je onderdeel bent van een brede maatschappelijke beweging. We kunnen aantikken bij verwante organisaties. Humanistisch verbond, Milieudefensie, IVN. We hoeven er niet op een politieke manier en activistisch mee om te gaan. Maar er gebeurt zó veel wat de toekomst van onze planeet bepaalt dat we zeker kunnen aansluiten bij zaken die nu van belang zijn. We zijn toch natuurvrienden!” Binnen de internationale natuurvriendenbeweging NFI laten we dat al zien.

Daarnaast moeten we accommodatie blijven bieden aan mensen met een smalle beurs, “onder het motto: samen”. “Op zoek ook naar nieuwe doelgroepen, en die hoeven niet per sé aan de linkerkant van de samenleving te zitten. Als je daar wel aan vasthoudt, sluit je mensen uit.”

‘Laten we vooral niet in het defensief blijven zitten. Behouden wat we hebben is niet genoeg. Zo ben ik ook begonnen bij Den Broam.’

Henk erkent dat de toekomst niet automatisch maakbaar is. “We kunnen wel proberen het maakbaar te máken. Op enig moment gebeurt er iets, gaat het sneller. Dan gaat het opeens lopen… En ja, soms moet je anderen teleurstellen, omdat niet alles tegelijk kan.”•

“Nivonners zijn geen betere, wel andere mensen”

Na zes jaar in het Centraal Bestuur, waarvan de laatste vijf als voorzitter, stopte Henk Schaaf er op de laatste nivonraad (10 april j.l.) mee. Hij vindt dat de vereniging er nu beter op staat dan zes jaar geleden. Ondanks corona, ondanks dat er nog een wereld te winnen is en ondanks een reeks conflicten. Terugblik aan de hand van een briefje.

Aftredend voorzitter Henk Schaaf

Een week na het gesprek plopt er ineens een e-mail binnen. Henk wil nog terugkomen op het twee uur durende gesprek in Natuurvriendenhuis Morgenrood: “Ik stel het op prijs als je in de tekst nadruk legt op heden en toekomst, niet op het gezanik uit dat verleden”.

Dat gesprek in Morgenrood ging – curieus genoeg en onbedoeld – voor een groot deel over conflicten, ruzies, gedoe en problemen. Dat leidde uiteindelijk tot zijn filosofische bespiegeling: “Nivonners zijn geen betere mensen. Maar het zijn wel andere mensen.”

Dat ’gedoe’ zou uiteindelijk – mede - een rol spelen in zijn besluit er een punt achter te zetten. “Ik ben vijf jaar voorzitter geweest, op een gegeven moment treedt er toch een soort van sleetsheid op.”

Aan het begin van het gesprek legt hij een briefje voor zich: zaken die hij wil aanstippen. Puntsgewijs: ‘Pro’, ‘contra’, ‘streven naar’ en ‘wat is er mooi aan het Nivon?’ Om te beginnen met dat laatste: “Ik vind het een ontzettend toffe club. 21.000 leden, we zijn gewoon een middelgrote organisatie met een miljoenenbezit. De leden zijn ons menselijk kapitaal. We hebben toekomst en we hebben betekenis.” Henk Schaaf is wat oudere nivonners een ‘zij-instromer’ noemen. De Rotterdamse oud-journalist (Het Vrije Volk) en voorlichter werd na zijn pensionering door een oud-collega gewezen op Nivon Rotterdam. De kennismaking met het Rotterdamse Nivon leidde al snel tot landelijke contacten en een lidmaatschap van het Centraal Bestuur.

Nu – terugkijkend - is Henk vooral trots op wat er bereikt is. Ondanks dat het niet meezat. Het Centraal Bestuur kreeg een pandemie voor de kiezen, de natuurvriendenhuizen moesten tot tweemaal toe sluiten. “Maar iedereen is op z’n plek gebleven, de huizen zijn bewoond en beheerd. Ik vind die veerkracht bewonderenswaardig. We zijn er ontzettend goed doorheen gekomen. De liquiditeit van de stichting is sterk genoeg om te overleven. Maar vernieuwing, mooie dingen doen voor de huizen, zit er even niet in.”

Henk proeft nieuw ‘elan’. Aangewakkerd enerzijds doordat het thema ‘duurzaam toerisme’ maatschappelijk de wind in de zeilen heeft. Maar ook door bestuursbesluiten. Hij somt op: “Kinderen mogen gratis in de huizen, leden betalen een basistarief, er is een maximum gezinstarief, NivonJong begon.” Nivon, ooit rond de 40.000 leden, had er zes jaar geleden nog 16.000. Nu staat de teller alweer op 21.000. “Ledengroei is een middel en geen doel. Ik denk dat we kunnen groeien naar 25.000.”

Dan citeert hij uit zijn citaten-opschrijfboekje: “Niets is sterker dan het idee waar de tijd rijp voor is”. “Een uitspraak van Victor Hugo. De tijd is nu rijp voor duurzaamheid, voor de gedachte dat we de komende generatie niet onze rotzooi moeten nalaten.”

Voor de toekomst zou hij dan ook willen dat Nivon wat minder in zichzelf gekeerd is. En dat de natuurviendenhuizen meer dan nu een plaats worden voor ledenactiviteiten.

Zijn grootste zorg zit hem in de staat van onderhoud van die huizen. “Ze raken verouderd, apparatuur, installaties staan op knappen, je bent eigenlijk bezig met pleisters plakken.”

Henk ziet zichzelf in de toekomst misschien nog wel ergens als huiswacht en hij is betrokken bij het project dat Nivon voorbereidt op de toekomst van 2030. “Ik heb zeker niet het idee dat als ik vertrek, er een gat valt.”•

‘De tijd is nu rijp voor duurzaamheid.’