Nivon - Toorts - lente 2019 by nivonnatuurvrienden

Lente 2019

E N D LE

Naar b

RA VE

N E XT

ui t

Nieuwe

’t regent…

wandelgidsen

Green Keys

TOORTS

Column

Vrijwilligerswerk

“H

et Nivon, is dat niet van…?” Ja, dat is onder andere van de wandelpaden. Trekvogelpad, Noaberpad en nog elf andere. “Maar toch ook van...?” Ja natuurlijk, óók van het Pieterpad. ”O, maar die ken ik wel. Heb ik een paar jaar geleden een heel stuk van gewandeld.” Tweedaagse wandeltochten. Speciale gidsen voor alle wandelpaden. “Jullie hebben toch ook eh…?” Inderdaad. Dertien natuurvriendenhuizen en acht eigen kampeerterreinen. “In zo’n huis, in Oisterwijk, heb ik eens de bruiloft van vrienden meegemaakt. Goh, is dat ook van het Nivon?” Ja en nog veel meer. Vrouwencursusweken. Senioren-verwenweken. Leuke zomerkampen voor kinderen van 6 tot 17 jaar. Avontuurlijke vakantieweken voor (groot)ouders en kinderen. Actieve duurzame reizen voor en door 25- tot 40-jarigen. Bergsport en zeilsport en wintersport. Zomertrefkampen in het buitenland. Vakantieweken voor vluchtelingen en voor mensen met een bijstandsuitkering. Zang- en muziekgilde. Ons grote jaarlijkse Pinksterfestival op het kampeerterrein bij Eerbeek. NivonJong, onwijs enthousiast, groeit als kool. Internationale contacten. Landelijke Wandelwerkgroep, verantwoordelijk voor onderhoud en beheer van onze paden. Werkgroep Historie. De 1-meilezing. Een eigen ledenblad, hartstikke glossy. Tweeëntwintig lokale afdelingen, met allerlei activiteiten voor leden. Excursies, lezingen, workshops, creatieve dingen, fotoclubs, natuur, cultuur. Sommige activiteiten doen we al 95 jaar.

“Dan praat je al met al over…?” Misschien wel duizend mensen die zich in hun vrije tijd inzetten voor het Nivon. “Op eigen houtje?” Grotendeels wel. Er is een centraal bestuur, ook vrijwilligers, dat meerjarig beleid uitstippelt. En een landelijk bureau met een klein team van betaalde medewerkers, voor financiën, ledenadministratie, logistiek, communicatie en dergelijke. “Een miljoenenbedrijf!” Inderdaad een stevige begroting. We investeren in energiebesparing, vergroening, vernieuwing. “Dat Nivon van jou is zeker wel een grote club?” Ruim achttienduizend leden, we blijven groeien en bloeien. Op weg naar de twintigduizend in 2020. De kampeerterreinen en natuurvriendenhuizen trekken inmiddels tienduizenden gasten meer. Terug naar de natuur, terug naar de eenvoud. “Wow!” Zeg dat wel. Het gaat heus niet allemaal vanzelf. De eerste les die ik leerde was: Vrijwilligers krijg je niet cadeau, je moet ze verdienen. Waarderen, erkenning geven, koesteren. Soms ingrijpen waar het fout gaat. En daarnaast moderniseren, revitaliseren. “Nou, schrijf mij maar in als lid, met partner en kinderen!”•

Nou, dat is het ongeveer. Ik vergeet er vast nog een paar. “Wie organiseren dat allemaal?” Vrijwilligers. “Pardon….?” Gewoon, vrijwilligers. Nou, eigenlijk is ‘t búitengewoon. Vrijwillig ja, vrijblijvend nee. “Maar al die huizen en terreinen dan…?” Elke accommodatie heeft een commissie die de zaak beheert. “Dat zijn…?” Alles bij elkaar zo’n honderdvijftig mensen. Er worden ook cursussen gegeven en soms zijn er kookploegen voor grotere groepen. Overal 24/7-huiswachten. Twee per huis, alle weken. “Maar dat is…?” Een compleet jaarrooster. En aanmeldsecretarissen die de reserveringen en boekingen regelen. Klus-, groen- en onderhoudsploegen; dat zijn de échte werkers.

— Henk Schaaf

voorzitter Centraal Bestuur

Verkiezingen 20 maart

Wandelen voor reuma

Wandel naar je werk-dag

Op woensdag 20 maart zijn de verkiezingen voor de Provinciale Staten en Waterschappen. Deze verkiezingen zijn van belang voor de inrichting van de natuur in de provincies; die beslissen namelijk over de aanleg van (spoor)wegen en fietspaden; bepalen waar industriegebieden, recreatieve voorzieningen, agrarische- en natuurgebieden komen en houden toezicht op de naleving van milieuwetten voor lucht, bodem en water. De 21 waterschappen in Nederland gaan, onder meer, over schoon (zwem)water, veilige dijken, waterberging en natuurvriendelijk waterbeheer. Voor een aantal provincies is een stemwijzer beschikbaar via stemwijzer@prodemos.nl•

Bij de zestiende Egmond Wandel Marathon is ruim € 17.700 opgehaald. 14.000 wandelaars liepen gedurende twee dagen 10,5 of 21 kilometer langs het Noordzeestrand en door het Noordhollands Duinreservaat. Deelnemers kunnen bij inschrijving een bijdrage aan het Reumafonds doen.

Lopen is stressverlagend, milieuvriendelijk en verhoogt de creativiteit en productiviteit. Daarom organiseert Wandelnet voor de vierde keer de Wandel naar je Werk-dag. Deze campagne roept heel Nederland op om op 4 april (een deel van de afstand) naar het werk te lopen. Nodig vrienden en collega’s uit om mee te doen op 4 april. Bovendien maak je kans op mooie prijzen als je je vooraf aanmeldt: wandelnet.nl/wandel-naar-je-werkdag-2019•

Dit jaar had het evenement bovendien een duurzaam tintje: deelnemers namen zwerfafval mee van het strand en leverden dit in bij de finish. Ook waren er watertappunten op de route waar wandelaars hun bidons konden vullen. Zo kon de organisatie plastic flesjes achterwege laten.•

TOORTS

Inhoud Lente 2019

Hoe komt een nieuwe wandelgids tot stand?

Extreme droogte Kampinaterrein

Koos Vorrink-lezing 1 mei

Nivonhuizen vergroenen massaal

PiKa Festival

Sociale groepsvakanties

Nog meer 'havezaten' in nieuwe gids

Al 90 jaar aan de wandel

En verder

Activiteiten

9 Vrijwilliger in de spotlight 10 Jong in de sixties 10 Nivonraad en - Jaarmarkt 11 (Groot)ouder- kindweken 15 NivonJong 20 Internationaal 21 Kinderpagina 22 Reizen 31 Leg een link

27 Maart 27 April 28 Wandelagenda 29 Mei 29 Juni 30 Juli

TOORTS

Interview

‘An de kuier’ over het Drenthepad Wandelen door drie nationale parken

Tekst: Henk Schaaf

Foto: Bas Wetter

Het vernieuwde Nivon-Drenthepad: 330 kilometer wandelen door het Drentse landschap. Daar hoort een nieuwe gids bij. Ben je dan alleen maar ‘an de kuier’ over zand- en veengronden, langs open heidevelden en hunebedden? Verre van dat!

n Drenthe liggen drie nationale parken, naald- en loofbossen, zandruggen en houtwallen, grafheuvels, smalle beekjes en oude lanen. Je passeert stille, eeuwenoude brinken esdorpen. De vorige wandelgids dateert uit 2009, en na tien jaar is er in dat landschap en op de routes wel het een en ander veranderd dat een actuele uitgave rechtvaardigt. Wat komt er allemaal kijken bij zo’n herziening? We vroegen het padcoördinator Nico Visser (vanaf 2005 in touw voor het Drentse pad) en markeerder Hans van Leeuwen (zes jaar actief). Allereerst zijn er meer opstappunten voor het openbaar vervoer. In de gids treft de wandelaar ook een groot aantal logeeradressen aan. Vanzelfsprekend zijn de Nivon-accommodaties De Hondsrug en het Hunehuis in de route opgenomen. Ook verwijst de gids naar ons kampeerterrein Lettelbert bij Leek. De route doet zo veel mogelijk dorpskernen aan. Karakteristieke klinkerstraatjes, een oude kerk, winkeltjes, terras. Het zijn momenten om even uit te rusten. Hans: “De VVV ter plaatse heeft daarnaast vaak een kort ommetje uitgezet, een kerkpad of klompenpaadje, dat verbinding maakt met het Nivonpad.” Een kwestie van wederzijds profijt.

Natte voeten Hans woont in Roden. Als hij de straat uitloopt staat hij op het Drenthepad. Enkele keren per jaar controleert hij een 22 kilometer lange route naar Veenhuizen. “Er zijn steeds wijzigingen. Ook in dit noordwestelijk deel van de provincie zegeviert de natuur. Een rechte beek krijgt zijn oorspronkelijke kronkelige loop terug. Het grondwaterpeil is verhoogd. In natte tijden is het streekpad over een paar kilometer moeilijk begaanbaar. Je zakt er tot je enkels weg in de moerassige grond. We hebben daar nu een bypass moeten aanbrengen. Een houten vlonder op palen zou een ideale oplossing zijn, omdat we liever door het oude gebied zelf zouden gaan. Ook het Groote Diep is in zijn oude staat teruggebracht. De markering vergde ook daar een aanpassing in de nieuwe gids.” Bij het uitzetten van de provinciale wandeling ontmoeten de coördinator en zijn zestien padmarkeerders meer obstakels. Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer hanteren eigen regels. De ene boswachter gunt hen een grotere vrijheid van handelen dan de ander. Een enkele grondeigenaar of beheerder van een landgoed weigert toegang tot zijn terrein. Hans: “Dan moeten we

TOORTS

Interview de route verleggen, dat is soms een verslechtering. Maar in Westerveld hebben we dit kunnen oplossen met een leuke omleiding door het dorp zelf.” Nico: “Recreatieondernemers zouden graag zien dat het Drenthepad langs hun terreinen gaat. Alles goed en wel – dat mag dan in het belang van de ondernemer zijn, maar het is niet altijd in het belang van de wandelaar.”

"In natte tijden zakte je tot je enkels in de grond"

Stukje bij beetje Er is geregeld overleg met provincie, gemeenten en waterschap. De provincie wil een netwerk van wandelknooppunten ontwikkelen. Twaalf gemeenten dragen er financieel aan bij. Alle wandelroutes, ook die van het Nivon, zullen met kunststof paaltjes worden aangegeven. “Zo liften we mee in de PR-campagne van de overheid”, aldus Nico. “Een groot voordeel, met wel een zeker nadeel. Want het Recreatieschap bepaalt waar op ons streekpad de paaltjes worden geplaatst.” Toch houden de zestien markeerders hun werk, omdat er altijd knelpunten op te lossen zijn.

Foto: Bas Wetter

Het Drenthepad kent een bijzondere geschiedenis. In 1975 verbond het Nivonpad, zoals de naam toen luidde, allereerst natuurvriendenhuis De Hondsrug in Noordlaren met het Hunehuis op de Havelterberg. Stukje bij beetje is het verlengd: er kwam een Zwerfsteenpad naar Emmen, dwars door het huidige geopark de Hondsrug. In 2009 volgde een nieuwe uitbreiding: in het noorden is tussen Leek en Eelde (Drents-Groningse Wolden) een stuk van het oude Domelapad in de route opgenomen. Gaandeweg groeiden de routes uit tot één aaneengesloten pad, met dag-etappes van maximaal twintig kilometer die nu als een ‘omgekeerd hart’ de hele provincie bedekken. Foto: Henk Schaaf

Schapen en hunebedden Drenthe telt drie nationale landschapsparken: Dwingelderveld, het Drents-Friese Wold en de Drentsche Aa. Het Drenthepad loopt door alle drie. Het Dwingelderveld is het grootste natte heidegebied van Nederland. Het Drents-Friese Wold is, na de Hoge Veluwe, het grootste bosgebied, maar heeft ook heide, stuifzand en beekdalgrasland. Drentsche Aa is het best bewaarde laaglandbeeksysteem van West-Europa. Tussen Zuid-Laren en Emmen duiken hunebedden en grafheuvels in het landschap op de duidelijkste bewijzen van prehistorische bewoning van Nederland.

Foto: Luc Schepers

Hans van Leeuwen (links) en Nico Visser

Het onbedorven Drenthe met de bloeiende heides en schaapskuddes inspireerde ooit kunstschilders als Vincent van Gogh en Anton Mauve. Het landschap zal ook nu nog talloze wandelaars blijvend boeien, met de nieuwe gids op zak. •

Drenthepad – Wandelen door Nationale Parken Isbn: 978-94-91142-13-0. Prijs: € 12,50, niet-leden: € 18,70. Verkrijgbaar via nivon.vrijeboeken.com Drouwenerzand in de sneeuw

TOORTS

Reportage

De Kampina en de droogte

Tekst en foto’s: Haije Bouwman

De natuur is veerkrachtig en kan veel verschillende weersomstandigheden doorstaan. Maar de zomer van 2018 was wel uitzonderlijk heet en droog. Wat betekent dit voor natuurgebieden? Op de Kampina, direct achter Morgenrood, merk je de effecten.

chter Natuurvriendenhuis Morgenrood ligt een prachtig afwisselend natuurgebied: de Kampina. Er zijn verschillende soorten bos, het kronkelende beekje de Rosep, het schilderachtige Belversven en de glooiende heide met hier en daar een boom. Een hek geeft via een sluiproute toegang tot de Kampina wandelpaden. Voorheen liep je er eerst door een zompig stuk bos. Met moeite hield je droge voeten, je dreigde weg te glijden of over boomwortels te struikelen. Er werden geïmproviseerde drainagegreppels gegraven en stapplanken gelegd. Sinds afgelopen zomer is het water helemaal verdwenen. Een heel zichtbaar gevolg van de droogteperiode, net als de lage waterstand in de Rosep en in het Belversven. Wat zijn de effecten van deze droogteperiode op het gebied en welke maatregelen worden er genomen?

Verschraling Een grote kenner van de Kampina is gewezen boswachter Frans Kapteijns. Hij geeft nog altijd veel rondleidingen en excursies. Volgens hem was deze zomer desastreus, hij verwacht verschraling van de natuur. De grondwaterstand is veel te laag. Dat is vooral slecht voor insecten, zoals libellen, en dus ook voor de

ijsvogel, maar ook voor de lijsterbes, sporkehout en eik (die het al moeilijk heeft door vergiftiging van de bodem). Kapteijns hoopt op antiverdrogingsmaatregelen en dat er water bijgepompt wordt. “In 2016 hadden we juist een grote regenperiode. We moeten dus het gebied bestendig maken voor zowel extreme droogte als vochtigheid.” Dat moet samen met de landbouw, die met zijn huidige gewassen juist streeft naar een lage grondwaterstand. De problemen gelden voor alle zandgronden in Nederland. Gijs Clements, boswachter ecologie Midden-Brabant, vult aan: “In de Rosep hebben stromingminnende vissoorten als de beekprik en kwabaal het moeilijk gehad. We moeten afwachten of ze zich herstellen.” Een andere zorg is dat veel struikheide op de hogere stukken door zon en hitte afgestorven is, waardoor de toch al woekerende grassoort pijpenstro te veel toeneemt. Natuurmonumenten onderhandelt met schaapherders om vaker en langer kuddes hiertegen in te zetten. November 2018, een rondje om het Belversven met Cees Pasman. Hij is bijna gepensioneerd politieagent, betrokken bij de speurtocht naar drugsproducenten die chemisch afval in de natuur dumpen en

TOORTS

Reportage als vrijwilliger betrokken bij het IVN in Oisterwijk. Door de droogte waren er in het najaar erg weinig paddenstoelen, maar volgens Pasman kan er volgend jaar weer van alles opkomen. Het heeft pas geregend. Het grondwater staat nog heel laag, maar in de greppels naast het pad staat alweer wat water. Pasman relativeert de droogte: “De natuur kan wel wat hebben, die komt er wel weer bovenop.”

Flamingoroze bacterie Op de uitkijkplek over het Belversven staat nu een bord dat uitleg geeft over een dikke, draderige massa purperbacteriën. “De lange, hete zomer kan wel eens de oorzaak zijn van dit betrekkelijk zeldzame verschijnsel.” Er zijn linten gespannen om mensen op afstand te houden van het water, maar er is niets te zien van de ‘flamingoroze bacterie’. Een paar dagen later blijkt de wind de roze massa in een kleine uithoek van het ven te hebben gedreven. Pasman merkt op dat het water nog steeds meer dan een halve meter lager staat dan normaal. Verderop laat hij zien dat de toplaag van een stuk laaggelegen grasland is afgegraven en dat daar de zaden van de dophei ontkiemen, die tientallen jaren kunnen rusten bij gunstige omstandigheden. Hier is dus nog genoeg vocht in de grond. Het toont de variatie in het gebied aan: lage vochtige- en hoge droge delen, waar de struikhei groeit en ook een zegge grassoort die je vaak in de duinen tegenkomt. Het is duidelijk dat natuurbeheer vooral om waterbeheer gaat. Een teveel moet worden afgevoerd, een tekort moet vastgehouden of aangevuld worden. Dat leidt ons naar het Waterschap. John Klijn is regiobeheerder van waterschap De Dommel, die over de Kampina gaat. Hij beaamt dat de situatie van de Rosep deze zomer nijpend was. Daarom stelde het waterschap een wateronttrekkingsverbod voor boeren in. Ook het langetermijnbeleid van Natuurmonumenten is om het water langer vast te houden, bijvoorbeeld in buffers en

overstromingsvlaktes: “Robuuste natuurgebieden zijn onmisbaar; ze slaan water op in natte periodes, en geven water af in tijden van droogte. Zo vangen ze de ergste klappen op.”

Botsende belangen De laatste maanden is er nog veel te weinig regen gevallen. Het grondwater staat nu anderhalf tot twee meter te diep. Het moet tweehonderd dagen regenen om het weer op peil te krijgen. Boeren kunnen helpen door duikers gedeeltelijk af te sluiten of door de stuwtjes in hun sloten dicht te draaien. Bij droogte mogen ze geen grondwater onttrekken. Doen ze dat wel dan kan de boete oplopen tot 15.000 euro. Maar in 2016 kreeg het waterschap meer dan driehonderd schadeclaims van boeren omdat het te nat was. Natuur- en boerenbelangen botsen nu nog veel. Toch begrijpen ook boeren dat het klimaat verandert en dat hun bedrijfsvoering daarop moeten aanpassen. “De Kampina is zo bijzonder omdat er veel verschillende ecosystemen bij elkaar zijn,” zegt Klijn. Door de droogte zal de natuur het komende jaar zeker veranderen. Alle deskundigen zijn het erover eens: de echte gevolgen zien we pas de komende lente. Let dan vooral op de bomen, óf en hoeveel bladeren ze krijgen. Want die kunnen hun wortels niet zo snel laten groeien naar dat diepere grondwater. De Kampina blijft een prachtig gebied, maar pas in het voorjaar zien we of en hoe de natuur zich herstelt.•

"Het gebied moet bestendig worden voor extreem droge en extreem vochtige periodes"

TOORTS

Uit de vereniging

Tekst: Wilma de Hoog Foto’s: Werkgroep Overijssels Havezatenpad

Meer havezaten in nieuwe wandelgids

Een havezate is een versterkt huis (burcht), hof of hoeve en kan deel uitmaken van een landgoed. Het is niet hetzelfde als een kasteel, dat altijd een verdedigingsfunctie heeft. Meestal is het een groot stenen huis met verdedigingstorens (donjons), omgeven door een gracht. Hiervan is er nog één over: kasteel Rechteren bij Dalfsen. In de 17e eeuw was het bezit van een havezate een voorwaarde voor het lidmaatschap van een ridderschap. En dat gaf weer toegang tot de Landdag, de raad die de provincie Overijssel bestuurde. De Landdag vergaderde trouwens regelmatig bij Zwolle, nu ook nog de hoofdstad van de provincie. Aan het eind van de 18e eeuw werden veel havezaten afgebroken of verkocht aan rijke burgers. In de 20e eeuw zijn verschillende landgoederen overgenomen door stichtingen zoals Natuurmonumenten, Landschap Overijssel en Staatsbosbeheer.

de kenmerkende witte luiken met daaromheen een zwarte rand. – In en rondom Diepenheim staan: huize Diepenheim, Wegdam, Weldam, Nijenhuis, Warmelo en Westerflier. Dat grote aantal komt door de ligging op de rand van de Sallandse heuvelrug, aan de handelsroute tussen oost en west. De bisschop van Utrecht was hier de baas, maar liet zich vertegenwoordigen door een edelman. Deze kreeg weer hulp van borgmannen, die zich vestigden in de omgeving om in tijden van nood snel gewapende hulp te kunnen bieden. In de gids staat een interview met Just Schimmelpenninck, een van de eigenaren van landgoed Nijenhuis en Westerflier. Hij legt uit wat er bij het beheer van een landgoed komt kijken. – Langs de Regge zijn ook heel wat landgoederen te vinden, waaronder enkele oude havezaten, zoals Grimberg, Schuilenburg en Het Laer. Ze liggen in het algemeen dicht bij de rivier, op de wat hogere zandige ruggen die zich goed leenden voor de aanleg van tuinen en (jacht)bossen. – Ook langs de Vecht liggen oude havezaten op de rivierduinen, zoals kasteel Rechteren, Den Berg, De Horte en Soeslo.

Bekende havezaten op de route zijn: – Huize Twickel bij Delden. Het totale bezit omvat ongeveer 6700 hectare en dat kun je wel zien, want vanuit Oldenzaal zie je al vóór Beckum boerderijen met

En verder… In het oosten en het noordwesten van de provincie, in de Wieden en Weerribben en in het Steenwijkerwold, vind je bijzondere natuur- en cultuurhistorische elementen.

In de nieuwe gids Overijssels Havezatenpad is nog meer aandacht voor de historie van de prachtige havezaten. De route, dwars door Overijssel, loopt langs tal van landgoederen en kastelen die deel uitmaken van het cultureel erfgoed van de provincie.

Dat geldt ook voor het Land van Vollenhove, waar op een klein oppervlak alles te vinden is: wei- en hooilanden, heuvels, kampen en essen. En niet te vergeten het oude stadje Vollenhove. Al met al genoeg mogelijkheden om heerlijk te wandelen! •

De wandelgidsen zijn verkrijgbaar via: nivon.vrijeboeken.com Drenthepad ISBN: 978-94-91142-13-0. Prijs: € 12,50, niet-leden: € 18,70. Overijssels Havezatenpadgids ISBN: 978-94-91142-123 Prijs: € 12,50, niet-leden: € 18,70•

TOORTS

Uit de vereniging

Vrijwilliger in de spotlight

Toorts zoekt schrijvers Houd je van schrijven? Dingen uitzoeken? Interviews houden of op pad gaan? Toorts zoekt Nivonleden die het leuk vinden om mee te werken aan het blad. Ervaring niet vereist, enthousiasme wel. Meer weten? Stuur een berichtje naar toorts@nivon.nl•

Jolanda gaat, Hester komt

Wie? Henk en Dieuwertje Mooij uit Papendrecht Wat? Coördineren wandelgroep Drechtsteden Hoe lang doen jullie dit al? Begin jaren ‘90 werden we lid van Nivon, nadat onze zoon leuke ervaringen had opgedaan. Sindsdien lopen we met de Drechtstedengroep etappes van Lange Afstandswandelingen. Eerst niet elke maand, maar van lieverlee werden we steeds trouwer en omcirkelden we de datum elke maand in onze agenda. We hebben heel wat routes gelopen en boekjes verzameld! Hoe zijn jullie begonnen? Onze wandelgroep stond onder leiding van Bep van Houwelingen, een bekende Nivonner, betrokken bij het Drechtsteden bestuur en De Kleine Rug. We zijn haar erg dankbaar voor alle initiatieven die ze heeft ontwikkeld. Een jaar of vier geleden, Bep was inmiddels de tachtig gepasseerd, kostte het haar steeds meer moeite om het tempo van de groep vol te houden en is ze op een respectvolle manier uitgezwaaid. Sindsdien verzorgen wij de voorbereiding en de communicatie van onze wandelgroep. Wat houdt het werk precies in? Dieuwertje puzzelt de etappes uit, meestal tussen de 20 en 25 kilometer. We starten ’s morgens op Dordrecht CS en onderweg sluiten steeds meer wan-

delaars aan. Onze groep telt zo’n dertig personen tussen c.a. 50 – 75 jaar. Meer dan de helft komt uit de Drechtsteden, maar er zijn ook wandelaars uit Rotterdam, en zelfs uit Brabant, Gelderland en Utrecht. Wat is er in die tijd veranderd? Niet zo veel. Immers, we lopen nog altijd, weer of geen weer. De groep is wat groter geworden, meestal lopen we met zo’n achttien man. De laatste jaren informeren we de wandelaars digitaal met een beschrijving van de reis en een paar foto’s die de voorlopers hebben gemaakt. Wat is het leukste wat jullie hebben meegemaakt? Alle wandelingen zijn prettig van sfeer. Er is nooit onenigheid en gelukkig hebben we nooit pech gehad met blessures. De meesten kennen elkaar al lang, waardoor een hechte band is opgebouwd. Vaak gaan de gesprekken na een maand verder waar ze de vorige keer waren geëindigd.

In deze nieuwe rubriek zetten we elke keer een Nivon-vrijwilliger in het zonnetje. Wil je iemand aanmelden? Mail een korte toelichting naar toorts@nivon.nl •

Jolanda Denekamp heeft haar werk als eindredacteur van Toorts beëindigd. Zij heeft vele jaren (“ik weet zelf niet eens hoe lang”) het ledenblad samengesteld en goeddeels zelf gevuld. Veel actieve Nivonleden wisten Jolanda te vinden en Jolanda kende iedereen binnen het Nivon. Haar netwerk leidde tot talloze repor tages en berichten uit alle hoeken van de vereniging. De nieuwe vormgeving bood haar de kans om Toorts te laten groeien tot een magazine met een gevarieerde, boeiende inhoud Op het Landelijk Bureau is het communicatieteam versterkt met de aanstelling van Hester Schaaf. Zij neemt vanaf dit lentenummer de eindredactie van Toorts over en is bereikbaar via mail: toorts@nivon.nl•

In Memoriam Jan van Vloten †

2018

Op 26 november 2018 is Jan van Vloten overleden. Jan was 47 jaar voorzitter van Nivon Osdorp en had daarbij als geen ander oog voor de verdiensten van anderen. Als voorzitter gaf hij op zowel soepele als strakke wijze leiding aan vergaderingen. Hij was betrokken bij vele activiteiten. Speksteen snijden had zijn bijzondere belangstelling en voor deze groep verzorgde hij de organisatie. Ook was Jan geruime tijd lid van de videogroep en verleende hij vaak zijn medewerking aan de jazzmiddagen, die hij trouw bezocht. Het is onmogelijk een compleet beeld te geven van Jans verdiensten, maar dat we door zijn heengaan een gevoelig verlies geleden hebben, zal duidelijk zijn. We zullen nog vaak aan hem terugdenken. Jan is 85 jaar geworden. Tom Simonis, afd. Osdorp/ Slotervaart •

10 TOORTS

Uit de vereniging Nivonraad en 95 -Jaarmarkt Om het startschot voor het 95-jarig bestaan van Nivon te geven, koppelt het Koos Vorrinkhuis een landelijke Nivon-95 Jaarmarkt aan de Nivonraad in april. Dit biedt alle geledingen de kans zich presenteren aan (aspirant-) leden en wellicht nieuwe vrijwilligers te werven! Van werkgroepen tot lokale afdelingen; van trefvakanties tot sociale vakantieweken. En alles wat daartussen zit. Alle ruimten in en rond het KVH zijn beschikbaar, met beamers en andere AV-apparatuur. Laat je zien! Vanaf vrijdag 5 april kunnen deelnemers al overnachten in het KVH. Er is een mooi avondprogramma met o.a. een lezing van Sjoerd Kemeling over de geschiedenis van de Natuurvriendenhuizen.

Op zondag 7 april volgt de Nivonraad, met o.a. de bespreking van het jaarverslag, de begroting en de verkiezing van nieuwe CB-leden. ’s Middags themadiscussie, waarbij we kijken naar de toekomst van onze accommodaties. Iedereen is uitgenodigd mee te denken en te discussiëren over de vraag: Als we opnieuw zouden beginnen met een leeg stuk bos op de Veluwe, zouden we er dan een Natuurvriendenhuis neerzetten? Met honderd slaapplaatsen, onderverdeeld in kamertjes met daarin bed, stoel en wastafel? Of zouden we iets anders met dat gebied doen? Dit alles geredeneerd vanuit onze doelstellingen en visie. Overnachten? Het KVH is groot, maar vol is vol. Bezoekers van de Nivonraad kunnen gratis overnachten, mail naar koosvorrinkhuis@nivon.nl. Er wordt een pendeldienst verzorgd naar NS station Hilversum Sportpark. Deelnemen aan, vragen over, meehelpen op de Jaarmarkt? Neem contact op via vz.koosvorrinkhuis@nivon.nl / 06-51408584 (Dannie Brus) om de mogelijkheden te bespreken. •

Tekst: Harm de Boer

Zaterdag 6 april is de Jaarmarkt, met muziek, workshops, presentaties en activiteiten voor kinderen (boomhutten, klimmuur,..) op het programma. Van 11.00 - 16.00 uur; toegang gratis.

Jong in de sixties: Nivon-Wolvega Bestaat er nog een Nivon jongeren Wolvega? Nee. Leden uit Wolvega en omstreken zijn nu lid van “Meppel”. Maar vijftig jaar geleden was “Wolvega” groot bij Nivon: een afdeling door en voor jongeren, met op het hoogtepunt meer dan tweehonderd leden. Alle informatie over deze afdeling is nu verzameld op www.nivonjongeren.nl. Je kunt je vergapen aan foto’s, anekdotes en vele weergaves van activiteiten die de vereniging organiseerde. Nivon was eind jaren ‘60 hot in Wolvega: meer dan tweehonderd jongerenleden en bijna wekelijks iets te doen. En dan de Tukkels: grote evenementen in de sporthal waar de toenmalige crème de la crème optrad (Focus, Super Sister, CCC inc, Cuby & The Blizzards). Daarnaast culturele uitspattingen (Neerlands Hoop, Cabaret Ivo de Wijs), de blub-in en maatschappijbetrokken acties: een politieke hearing, een Angolaweekend, etc. Aktie was de naam van het verenigingsorgaan; een maandblad dat veel tongen losmaakte. Aanstootgevend, dwars, subversief? “Jongeren voelden zich aangetrokken tot de diversiteit aan activiteiten. Het was voor velen “een leerschool” in de opvoeding: nieuwe dingen doen en verantwoordelijkheid nemen,” zegt Minke Postma. Zij is met Douwe Bangma en Harm de Boer de initiatiefnemer van de site.

Al het materiaal uit de periode 1963-1972 (de bestaansperiode van Nivon jongeren Wolvega) is eind 2018 overgedragen aan Tresoar, “bewaarplaats van de geschiedenis van Friesland”. Daarbij ook materiaal dat leidde tot de oprichting van het jongeren centrum in Wolvega, bijeengebracht door Piet Modderman. Veel Nivonners waren bij de overdracht in Leeuwarden aanwezig. Bijdragen (beeld, herinneringen, anekdotes…) blijven welkom! •

TOORTS

Uit de vereniging

Koos Vorrinklezing:

Tekst: Paul van Tongeren

“Er moet weer gemobiliseerd worden” De drie linkse partijen PvdA, GroenLinks en SP hebben nu samen 37 zetels in de Tweede Kamer, met de Partij voor de Dieren erbij 42. In 1977 haalde de PvdA er in haar eentje al 53. Links zit al een tijdje in de hoek waar de klappen vallen. Maar er is geen reden tot somberheid, vindt politicoloog en socioloog Merijn Oudenampsen, werkzaam aan de Universiteit van Amsterdam. Hij ziet nieuwe kansen en houdt daarover de 1 mei-lezing in het Koos Vorrinkhuis. Een voorzetje.

“Links, de PvdA voorop, kreeg ten onrechte van Fortuyn, Wilders en nu Baudet de schuld van de massale instroom van mensen uit andere culturen. De ‘linkse elite’ zou zo haar traditionele aanhang verraden hebben. Maar dat verhaal klopt niet met de feiten. Vanaf de jaren ‘60 had de industrie behoefte aan nieuwe arbeiders, eerst uit Italië en Spanje, daarna uit Turkije en Marokko. Dat was rechts beleid, de PvdA zag het als aantasting van de positie van arbeiders.”

“In de jaren ‘90 heeft de PvdA haar positie opnieuw bepaald. In plaats van de sociaal economische belangentegenstelling tussen de economisch machtigen en de afhankelijke bevolking als leidraad vast te houden, omarmde ze de marktwerking. Men zag geen alternatief voor het neoliberalisme. De samenleving was zo’n beetje af. De nieuwe tegenstelling werd van culturele aard: die tussen kosmopolieten en nationa listen”, aldus Oudenampsen.

Inmiddels ziet zowat iedereen dat de maatschappelijke verhoudingen flink uit het lood zijn geslagen. Oudenampsen: “Lonen blijven al jaren achter bij de economische ontwikkeling, maar het bedrijfsleven staat heel sterk, het geld klotst er tegen de plinten. Er is grote behoefte aan investeringen in de publieke sector – zorg, politie, onderwijs, milieu – maar onder leiding van de VVD wordt het bedrijfsleven in de watten gelegd. Links moet zich weer op die tegenstelling richten. Er moet weer gemobiliseerd worden.” De lezing is onderdeel van de 1 mei-viering in het Koos Vorrinkhuis in Lage Vuursche, om 15.15 uur. Inloop, hapjes en gezangen door Stem des Volks vanaf 13.00 uur.

Merijn Oudenampsen

Een programmacommissie bereidt de jaarlijkse Koos Vorrinklezing voor en organiseert bijeenkomsten rond het thema van de lezing. Meedenken of -werken? Mail naar vz.koosvorrinkhuis@nivon.nl•

(Groot)ouder-kindweken 29 apr t/m 3 mei De Hondsrug

22 t/m 25 aug Koos Vorrinkhuis

Prijs: € 25 Lekker in het bos, natuur onderzoeken, hutten bouwen en knutselen met materiaal uit het bos. Twee à drie georganiseerde activiteiten per dag, de rest op basis van zelfverzorging. Boeken: 088-0990980 Info: dehondsrug.nivon.nl/ groot-ouder-kindweek

Prijs: € 175, niet-leden: € 220 Div. activiteiten medegeorganiseerd/ uitgevoerd door de gasten. Arrangement: vier overnachtingen, elke dag workshop en af en toe een eet- en drinkmoment (bbq, diner, high tea, schemeren), kinderen die lid zijn overnachten gratis. Boeken: koosvorrinkhuis@nivon.nl / 088-0990983 Info: koosvorrinkhuis.nl/activiteitenoverzicht

15 t/m 18 juli De Kleine Rug Prijs: volgens geldend tarief, 3/ 4 overnachtingen, kinderen gratis onder voorwaarden. Tijdens de midweek ben je zelfsupporting. Kinderprogramma v.a. 6 jr; € 35 per kind, outdoor-activiteiten, schilderen en natuuractiviteit. Boeken: corrie.vdmarel@kpnmail / 088-0990982 Info: marianvdhaterd@gmail.com / 06-51118993

22 t/m 26 juli De Bosbeek Prijs: € 35, niet-leden: € 50 Verken het bos op originele wijze! Boeken: bosbeek@nivon.nl / 088-0990974 Info: bosbeek.nivon.nl

4 t/m 8 aug Banjaert Prijs: € 155, niet-leden: € 215 Kinderen van 4 t/m 10 jaar. Zee, strand, duin en het Banjaert-terrein. Begeleide activiteiten, grootouders helpen een handje mee. Incl. warme maaltijden, ontbijt en lunch zelfverzorging. Kosten kinderen: variërend. Boeken: 088-0990972/ ams.banjaert.h@nivon.nl Info: cfmfit48@gmail.com / www.banjaert.nivon.nl •

Mensenrechten in toerisme Op de Internationale Dag van de Rechten van de Mens riep de Naturfreunde Internationale (NFI) de toerismesector op om de mensenrechten meer te bevorderen. In veel delen van de wereld worden deze rechten nog met voeten getreden: personeel werkt onder slechte arbeidsvoorwaarden of wordt seksueel uitgebuit (soms ook kinderen), toeristische projecten verdrijven de plaatselijke bevolking van hun woonplek of natuurlijke hulpbronnen worden uitgeput. Wat kun je als reiziger doen? Om te beginnen: laat je voorlichten. Leer de touroperators herkennen die zich inzetten voor het behoud van mensenrechten. Met twee video’s licht het NFI toe hoe toerisme de mensen- en kinderrechten beïnvloedt, wat het aandeel van reizigers daarin is en hoe touroperators hun verantwoordelijkheden kunnen nemen: nf-int.org/publikationen/videos •

Vrouwencursusweken over kunst en cultuur 4 t/m 8 nov. en 11 t/m 15 nov. ABK-huis

Prijs: € 240, niet-leden: € 300 Het thema is: “Dat is uit de Kunst... en Cultuur”! Volgens filosoof Alain de Botton kan kunst zelfinzicht en hoop geven, in balans brengen en troosten. Kunst verrijkt je leven, zet aan tot kritisch denken en opent de ogen voor de schoonheid van het alledaagse. We onderzoeken de verschillende aspecten van kunst. Er is aandacht voor o.a. beeldende kunst, muziek, dans, literatuur en film. Uiteraard staat er ook een museumbezoek op het programma. We gaan zelf met ‘kunst’ aan de slag in een creatieve workshop. Het belooft een mooie en interessante week te worden! Er worden twee vrouwencursusweken georganiseerd, met een identiek programma. Gastvrouw zijn: Irene van den Berg, Leni de Jager, Imanda de Jonge, en Anneloes Siegmund (4 t/m 8 nov.). En: Monique de Bos, Hanneke Leeuwerink, Carla van Mil en Elly Mohl (11 t/m 15 nov.) Boeken en info, vanaf 1 juni: info.vcw@nivon.nl / 06 29191435 (Carla van Mil).•

12 TOORTS

Duurzaamheid

Meer Green Keys voor Nivon Foto: Erik Kelderman

Tekst: Arie van Zanten (i.s.m. Magda Vodde en Kees Hogervorst), Green Key-project

De groene ambities van de Nivonhuizen zijn beloond!

Accommodaties met Green Keys: Zonnepanelen op de Banjaert

et gepaste trots kunnen we melden dat het aantal huizen en kampeerterreinen met zeven nieuwe Green Key-certificaten is uitgebreid. In 2017 startte projectgroep Green Key Nivon, met als ambitie dat uiteindelijk alle huizen en kampeerterreinen het certificaat bereiken. Een stevige opgave als je bedenkt dat bij de start slechts twee huizen (de Banjaert en De Kleine Rug) en één kampeerterrein (de Grutto) hierover beschikten. En hoewel maatschappelijke betrokkenheid in ons DNA zit en we al op weg waren naar een duurzamer beheer (Eerlijk & Groen), de eisen voor een Green Key zijn scherp. Je krijgt het certificaat niet cadeau. Een van de mooie voorbeelden geeft het Hunehuis, dat eind 2018 goud behaalde. Het investeerde in duurzame nieuwbouw met natuurlijke materialen; zonnepanelen en –boiler; energiezuinige apparatuur en een mos-sedum dak, dat onder meer regenwater opneemt en voor goede isolatie zorgt in zomer en winter. Het is een spannend project geworden. Het mooie is dat we elkaar uitstekend hebben gemotiveerd om actief te kiezen, zichtbaar te werken aan duurzaamheid en de beschikbare informatie en kennis effectief te delen. “Leggen we ons neer bij de wereld zoals die nu is, of werken we toe naar de wereld zoals die zou moeten zijn?” vroeg Barack Obama. Die vraag hebben we ter harte genomen. Nivon heeft niets met loze woorden. Wel met gezamenlijk waarmaken van ambities op het gebied van duurzaamheid. Het voelt goed om hierbij zichtbaar het verschil te kunnen maken.•

Goud: Allardsoog; de Banjaert; de Grutto; Morgenrood; de Gele Anemoon; de Hondsrug, Hunehuis; Zeehuis Zilver: den Broam; de Kleine Rug Brons: Krikkenhaar Maar ook huizen die nog niet over het certificaat beschikken hebben milieuvriendelijke initiatieven. Zo vangt het ABK-huis regenwater op om wc’s mee door te spoelen. Alle huizen zijn druk bezig met de voorbereiding van de proef- en vervolgens definitieve keuring. We verwachten dat deze gezamenlijke klus in voorjaar 2019 helemaal geklaard is.•

Waarom Green Key? Green Key is een internationaal keurmerk en vormt het kloppend hart van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). Het draagt bij aan duurzame ontwikkeling en maatschappelijke betrokkenheid. Bedrijven in de recreatie- en toerismebranche met een Green Key-keurmerk gaan met milieuvriendelijk beheer een stap verder dan de normale weten regelgeving vereist. Uiteraard zonder dat hun gasten inleveren op comfort en kwaliteit. Zo gaat een Green Keyaccommodatie altijd zuinig om met energie en water, onder meer door het gebruik van zonnepanelen, ledlampen, lichtsensoren en timers voor de verwarming. Accommodaties wassen niet meer dan nodig is; kopen milieuvriendelijke producten (o.a. schoonmaakmiddelen) in en scheiden afval. Beperken van CO2-uitstoot bij reizen speelt ook een rol. In bredere zin wil Green Key de norm te worden voor de hele toeristische branche. De stichting KMVK zorgt in Nederland voor de uitvoering van het programma.•

TOORTS 13

Duurzaamheid Foto: Erik Kelderman

Oproep: verklein onze voetafdruk Nivon heeft zich aangesloten bij een oproep om onze ecologische voetafdruk in tien jaar tijd drastisch te verkleinen. Met dertig andere organisaties op het gebied van natuur en milieu, nieuwe economie en mensenrechten bood Nivon een petitie aan aan de Tweede Kamer. De petitie dringt aan op maatregelen die verder gaan dan het verminderen van de CO₂-uitstoot. Het gaat om méér dan klimaat, namelijk de totale kwaliteit van leven. De hele tekst van de petitie is te lezen op nivon.nl/nieuws. Agnes Mulder (CDA-woordvoerder voor o.a. klimaat, energie en grondstoffen) nam de petitie in ontvangst.•

Foto: Iris Vermaas

10 maart Klimaatmars Op zondag 10 maart organiseren Milieudefensie, de FNV, Greenpeace, DeGoedeZaak en de Woonbond de Eerlijke Klimaatmars in Amsterdam. De initiatiefnemers roepen de regering op te komen tot concrete afspraken voor een eerlijk klimaatbeleid: een eerlijke verdeling van de lasten; een systeem waarbij de vervuiler betaalt; duurzamer woningen en groenere banen. De mars begint om 13.00 uur op de Dam.•

Toorts in suikerriet

Morgenrood Foto: Magda Vodde

Goed nieuws! Vanaf dit jaar wordt Toorts verpakt in suikerrietfolie. Dit is een milieuvriendelijk alternatief voor de traditionele folie op basis van aardolie. Het is gemaakt van biobased materiaal, bestaat voor meer dan 80% uit hernieuwde grondstoffen en is volledig recyclebaar. Bovendien is de productie ervan CO2-neutraal.•

Animo voor groene schoolpleinen Brabantse scholen maken massaal gebruik van de subsidieregeling voor het ‘vergroenen’ van schoolpleinen. Groene ‘schoolpleinen van de toekomst’ zijn gezond, aantrekkelijk en leerzaam, bevorderen de biodiversiteit en helpen de leefomgeving klimaatbestendig te maken. De belangstelling voor de sub sidie is zo groot dat het budget verhoogd is tot 3,5 miljoen euro; goed voor minimaal 250 groene schoolpleinen. • Duurzaam drogen in de zon

14 TOORTS

Geschiedenis

Een oorkonde en herinneringsspeld

Tekst: Sjoerd Kemeling

De allereerste wandelpaden

Nivon wandelmarkering, eind jaren zeventig.

andelen doen we binnen het Nivon al een hele tijd. Al vanaf eind jaren ‘20 vormt het een bijna onvermijdelijk onderdeel van het programma. Tegenwoordig beheert het Nivon een flink deel van het wandelpadennetwerk in Nederland. Niet vreemd, want onze Oostenrijkse vrienden verbonden hun Naturfreunde Häuser lang geleden al met wandelpaden. In Nederland nam de ANWB in 1914 de eerste bonds wandelweg, van Amsterdam naar Arnhem, in gebruik. Meer routes volgden, uitgroeiend tot ongeveer drieduizend kilometer wandelpaden in 1939. Vanaf de jaren ‘70 ging het Nivon weer wandelpaden uitzetten. Het beroemdste is natuurlijk het Pieterpad. Dit pad maakt deels gebruik van twee eerder ontwikkelde paden: het Nivonpad door Drenthe, dat in 1975 in gebruik was genomen en dat de voorloper is van het huidige Drenthepad, en het Nivonpad door Overijssel uit 1979, het latere Overijssels Havezatepad. Het Nivonpad door Drenthe was dus het allereerste lange afstandwandelpad, nieuw ontwikkeld nadat in 1954 de oude Bondswandelwegen waren opgeheven. Grote animator van het pad in Drenthe was Ton Langebeek. Hij had met zijn gezin in het buitenland ervaren hoe leuk het lopen van langeafstandspaden is. “Waarom zouden we niet,” zei Ton tegen Lau van Schaik en Henk Bosch, “een gemarkeerde wandelroute uitzetten tussen de natuurvriendenhuizen De Hondsrug in Noordlaren en het Hunehuis in Havelte?”* De initiatiefgroep was gevormd. De mannen plakten topokaarten aan elkaar en zetten een voorlopige route uit. Het Meindertsveen, Orvelte en het Melkwegpad, bij de Radiosterrenwacht naast het voormalig kamp Westerbork, werden in de route opgenomen. Zoveel mogelijk over onverharde wegen. Ieder maakte

een stuk van de routebeschrijving. Alleen voor de heenweg, de terugweg maakte geen deel uit van het plan. Uit de Toorts van voorjaar 1975: “In Drenthe kunt u binnenkort uitgebreid gaan wandelen.” “Het noordelijk gewest van het Nivon hoopt voor de zomer alle vijfhonderd paaltjes langs een wandelroute van maar liefst 110 kilometer lang te hebben geplaatst. In de tweede helft van april gaan de eerste paaltjes de grond in. Voorzien van een rood-wit merkteken en een N van Nivon.” Op zaterdag 31 mei 1975 opende Drents gedeputeerde Daan Huizinga het pad, in aanwezigheid van Staatsbos beheer, de Grontmij, een aantal burgemeesters en vele Nivon’ers. Hij plaatste het laatste markeringspaaltje. Als je het pad binnen een half jaar gelopen had en de ingevulde stempelkaart naar de werkgroep opstuurde (en vijf gulden overmaakte) kreeg je een oorkonde en een bronzen herinneringsspeld. Na het pad driemaal gelopen te hebben, kreeg je een zilveren speld en na zes keer een gouden. 110 kilometer is lang. Zeker als je er, zoals ik bij mijn eerste trektocht, aan begint met een slechte, te zware rugzak en onder te warme omstandigheden. Bij Hooghalen hield ik het voor gezien. Geen speldje, geen oorkonde. Wel, na vele verbeteringen aan m’n uitrusting, een liefde voor wandelen.•

De Werkgroep Historie Nivon verzamelt materiaal uit het Nivonverleden om voor de toekomst te bewaren.

Bronnen: Interviews met Lou van Schaik en Henk Bosch- Marnix Berkhoff (2014) www.berkhofberkhoff.info/nivonpad.html — Nieuwsblad van het Noorden — De Toorts.

TOORTS 15

Column NivonJong

Wanderlust!

ie denkt dat wandelen vooral bedoeld is voor vijftigplussers, heeft het mis. Hoewel wandelen soms bij jongeren een beetje een stoffig imago heeft, is het allesbehalve stoffig en saai. Het houdt juist in dat je het avontuur opzoekt. Wandelen is bij onze buren in Duitsland helemaal hip. Jongeren trekken er massaal de natuur in. Gewoon in eigen land. En dit is niet zonder reden. In Duitsland hebben jongeren gemerkt dat het leven niet alleen bestaat uit zo succesvol mogelijk worden en je successen en leuke leven delen op social media. De buitenlucht heeft immers iets eindeloos. Terwijl jouw laatste selfie zich in hoog tempo naar de onderkant van iedereens tijdlijn verplaatst, blijven de bomen gewoon op dezelfde plek staan. In de natuur kan de tijd even stilstaan. Hier hoef je niet op je voordeligst op een foto te staan om zoveel mogelijk likes binnen te hengelen. Je gaat gewoonweg even lekker offline. Landschapsporno Offline gaan betekent niet dat je niet af en toe even een foto mag maken van de mooie omgeving. Sommige mensen verdienen zelfs hun geld met de natuurfoto’s die ze tijdens hun wandelingen maken, de zogenaamde “landschapsporno”. Nu is het natuurlijk niet meteen de bedoeling dat we massaal gaan proberen geld te verdienen met natuurfoto’s op instagram. Maar even stilstaan bij een mooi uitzicht en een (mentale) foto maken van het moment, dat is altijd de moeite waard. Uiteraard is de natuur in Duitsland met zijn hoge gebergtes niet vergelijkbaar met die van Nederland. Maar in Nederland hebben we ook hele mooie pareltjes. Wat denk je bijvoorbeeld van het Trekvogelpad? Dit wandelpad loopt dwars door Nederland en biedt maar liefst 414 kilometer aan natuur. Is het Maarten van Rossumpad meer iets voor jou? Dan wandel je in 385 kilometer van Den Bosch naar Steenwijk. Wil je wel graag wandelen, maar niet met je ouders mee? En zijn je vrienden niet enthousiast te krijgen? Dan ben je bij NivonJong aan het juiste adres. Wij brengen graag jongeren bij elkaar die samen het avontuur willen opzoeken op de Nederlandse wandelpaden. Als je op zoek bent naar leeftijdsgenoten als wandelmaatjes, stuur dan even een mailtje naar info@nivonjong.nl. Wij brengen jullie graag in contact en kijken uit naar jullie landschapsporno. Dorothee Hafkenscheid •

NivonJong is de jongerenafdeling van het Nivon. Speciaal voor jongeren tussen 15 en 30 jaar organiseert NivonJong adembenemende evenementen. Check hiervoor: nivonjong.nl

16 TOORTS

PiKa Festival

Save the Date!

PiKa Festival 7 – 10 juni 2019

PiKa Festival PiKa is vier dagen lang genieten van workshops, voorstellingen, muziek, sport & spel! Dit jaar wordt Nivon 95 jaar en dat merk je! Onder het thema ‘Samen Anders’ is weer een mooi programma samengesteld… Alle activiteiten zijn bij de prijs inbegrepen, hap en drank zijn tegen lage kosten te koop.

Tekst: Werkgroep PiKa Foto’s: Leni de Jager, Rivka Schraa, Henk Schaaf, Iris Vermaas

Zet je tent op ergens op het grote natuurkampeerterrein, tussen de bomen, op het jongerenveld… Nieuw dit jaar is het Trefveld voor alleengaanden, de plek bij uitstek om medefestivalgangers te ontmoeten. Liever niet kamperen? Overnachten in het Nivon ABK-huis kan ook.•

Op het programma:

Wanneer?

Wie?

vrijdag 7 t/m maandag 10 juni (12.00 uur)

Iedereen is welkom! Van 0 tot 100 jaar – en ouder

Waar?

Wat?

Nivonkampeerterrein Het Hallse Hull, Hallseweg 10, Eerbeek

Vier dagen lang muziek, workshops, (klein)kunst, sport & spel!

Samen Anders, 95 jaar Nivon! 95 jaar Nivon is reden voor een feestje, mèt en vóór elkaar! Samen in plaats van alleen, en gericht op een eerlijke en groene samenleving. Anders dan anders: we verwachten dit jaar internationale gasten. Tijdens de NFI-bijeenkomst (Naturfreunde Internationale) in oktober is een aantal aangesloten organisaties uitgenodigd voor PiKa. Het is al bekend dat er een delegatie IYNF-jongeren komt!

Te veel om op te noemen! Ernst Jansz treedt op met zijn band en speelt nummers uit zijn rijke oeuvre. Dennis Storm vertelt inspirerend over hoe minimalisme zijn leven heeft veranderd. Ook zijn er oude bekenden zoals Marjolein Meijers met haar pure folk; rock&roll-covers en live karaoke met De Fonzies en Dubrovka met haar mooie liedjes en het enthousiasme om deze aan de PiKa-gangers te leren. Het zingen van het Rode Boekje komt terug in het programma! Voor kinderen zijn er natuurlijk de zeepbaan, het springkussen en Bout & Poezie. Maar ook kun je samen knutselen met fotolijstjes, vriendschapsbandjes knopen of je eigen vogelhuisje maken. Of werk je in het zweet bij de bootcamp, op de dansvloer met onze Silent Disco XXL of bij het lasergamen in het bos! Meer van de ontspanning? Doe dan mee aan sunday morning yoga of aan de creatieve workshop met planten. Verder kun je deze zomaar ‘overvallen’ worden door een pop-up troubadichter, die je misschien een lied of gedicht aanbiedt. Het complete programma vind je op pikafestival.nivon.nl

TOORTS 17

PiKa Festival

Tarieven Nivon-lid?

Leeftijd

Kamperen

ABK-huis

Wel lid

25+

€50,00

€92,00

18-25

€36,00

€92,00

6-17

€30,00

€64,00

0-5

€0,00

€57,00

25+

€75,00

€138,00

18-25

€54,00

€138,00

6-17

€45,00

€96,00

0-5

€35,00

€85,50

Geen lid

De tarieven zijn incl. alle activiteiten. Een parkeerkaart kost €6, een elektra-aansluiting op het kampeerterrein €10.

Korting voor… — Vroege vogels die zich voor 20 mei aanmelden krijgen 10% korting. Vragen? Mail: PiKafestival@nivon.nl of bel: 06-47267803. Geen gehoor? Laat je naam en telefoonnummer achter bij de voicemail, we bellen terug — Neem je iemand mee die nog nooit eerder is geweest? Of kom je zelf voor het eerst? Jullie krijgen beiden € 10 terug als je je vooraf aanmeldt — Heb je een inkomen op bijstandsniveau en sta je zo geregistreerd bij Nivon? Dan kom je in aanmerking voor het minimatarief van € 12,50 p.p. — Voor meer info over alle kortingsacties: pikafestival.nivon.nl

Meld je aan: pikafestival.nivon.nl

18 TOORTS

Sociale groepsvakanties

Sociale groepsvakanties: een week ontstressen en opbloeien

Tekst: Werkgroep Sociale Groepsvakanties Foto’s: Goedele Monnens i/o VluchtelingenWerk Nederland

Vakantie betekent genieten en herinneringen voor het leven maken. Maar dit is niet voor iedereen weggelegd: 117.000 kinderen leven in Nederland langdurig in armoede. Onder hen zijn veel kinderen van asielzoekers. Voor hen organiseert de werkgroep Sociale Groepsvakantie vakantieweken in Nivonhuizen, zodat ook zij een week lang kunnen ontstressen en op school kunnen meepraten over vakantie!

Glunderende gezichten

Wie zijn wij?

Ook dit jaar kunnen vluchtelingenkinderen (met een begeleidende ouder) een week lang genieten van een leuke, gezellige vakantie in een Nivonhuis. Daarnaast is er ook één week voor Nivon 55+ leden, maar alleen voor de ‘tientjes-leden’. Daarmee doen we als Werkgroep Sociale Groepsvakanties iets terug voor het Nivon dat nu voor het tiende jaar de sociale vakanties ondersteunt. De ‘tientjesleden’ hebben een uitnodiging ontvangen en de week is al zo goed als vol. VluchtelingenWerk Nederland selecteert de gezinnen voor de andere weken. In totaal organiseren we zo zeven weken in 2019!

De werkgroep Sociale Groepsvakanties viert dit jaar haar tienjarig bestaan. Wij verzorgen elke zomer vakantieweken voor mensen die langdurig van een minimumuitkering moeten rondkomen en/ of sociaal niet in staat zijn zelf op vakantie te gaan. Onze doelen passen naadloos in de kernwaarden van het Nivon: verdraagzaam, sociaal, eerlijk! Wij zijn er trots op dat ook nu weer zulke leuke, zinvolle vakanties kunnen worden georganiseerd.

Even helemaal weg, plezier maken en nieuwe mensen ontmoeten. Maar het belangrijkste is dat deze kinderen op vakantie zijn geweest. De onderbreking van het dagelijkse leven is van onschatbare waarde. De kinderen ontstressen, bloeien op en kunnen avontuurlijk in de natuur spelen. De positieve effecten zijn buitengewoon groot. Nivon stelt haar Natuurvriendenhuizen voor de vakantieweken ter beschikking tegen ledentarief. De enige zaken die dan nog nodig zijn, zijn begeleiders en geld.

De werkgroep valt onder een stichting met een ANBI status (Algemeen Nut Beogende Instelling). De belastingdienst erkent zo'n stichting als een goed doel. Giften zijn aftrekbaar bij de belastingaangifte en de stichting zelf betaalt geen schenkingsbelasting. Voor meer informatie: belastingdienst.nl

“we hebben samen genieten bedankt ik wil gewoon even zeggen. het was fantastisch, dank jullie wel”

TOORTS 19

Sociale groepsvakanties Wanneer, waar? Onze weken zijn in de zomervakantie in verschillende Nivonhuizen. Elk huis biedt volop mogelijkheden om zo'n week tot een echt feest te maken. 20 t/m 27 juli — Eikhold en Morgenrood 26 juli t/m 2 aug. — Het Hunehuis 2 t/m 9 aug. — Allardsoog 2 t/m 9 aug. — De Bosbeek (voor 55+ tientjeslid) 10 t/m 17 aug. — Koos Vorrinkhuis 16 t/m 23 aug. — De Kleine Rug

“hertlijk bedankt voor alles. heel week is veel gizelig. jullie zijn heel aardig mensen en passen echt goed van kinderen en zorg ook. ik wil heir vrijwerk samen met jullie.” — een moeder schrijft

Wij zoeken vrijwilligers en donateurs De vakantieweken zijn mogelijk dankzij veel vrijwilligers. Daarvan verwachten wij dat ze geïnteresseerd zijn in de leefwereld van de doelgroep en graag iets voor hen willen betekenen. Die mensen zoeken we! Voor de weken met moeders met kinderen vinden we bovendien graag jonge(re) vrijwilligers. Een vrijwilliger heeft zelf echt geen vakantie maar geniet van alles wat hij voor anderen doet, alleen daardoor al is het een feest. Het is zinvol, uitdagend vrijwilligerswerk: je hebt onvergetelijke ervaringen! Een team van 8 -12 man/ vrouw verzorgt samen het eten, het kinderprogramma (en dat voor hun ouder) of het programma voor 55+’ers. De vrijwilligers zijn gelukkig heel creatief in het bedenken van spellen en bezigheden: van een waterglijbaan tot het maken van beelden uit blokken gasbeton of van klei. De moeders genieten van een 'tut-middag’ of een keer zelf koken voor de groep. De trots straalt er dan van af.

Drempelvrees? Niet nodig! Je gaat zo'n week niet onvoorbereid in. Er is een intakeg esprek en een introweekend voor nieuwe vrijwilligers, waarin ook je team gevormd wordt. Idealiter is er ook een voorbereidingsdag op het huis zelf. Zo kan je samen een leuke week invullen. Je krijgt reis- en onkostenvergoeding en bent verzekerd voor ongevallen en aansprakelijkheid. Voor nieuwe vrijwilligers is het trainings-/ introweekend van 24 - 26 mei in het Koos Vorrinkhuis in principe wel verplicht!•

En hoe dan? De ontvangsten voor de weken van onze gasten dekken het benodigde budget bij lange na niet. We missen – mede door de extra kosten van de gedegen voorbereidingen - minimaal € 2500 per vakantieweek. Gelukkig slaagden we er tot nu in om dankzij giften, al dan niet in natura, alle kosten te dekken.

“bedankt voor uw gastvrijheid en interesse in onse en onze kinderen en probeerde om te behandelen wat we nodig hebben van de comfort en entertainment” — een moeder schrijft

Het wordt wel steeds moeilijker om aan extra inkomsten te komen. Met name de fondsen worden overstelpt met aanvragen en steunen helaas nooit langdurig. Maar wij willen niet alleen ons eerste maar ook het tweede lustrum halen! Extra steun is dus altijd welkom. Lijkt het je leuk om vrijwilliger te worden of wil je daarover meer informatie, bel met de coördinator vrijwilligers: Leidi Bosch, 06-48745894 en/of kijk op onze website: socialegroepsvakantie.nl Hier vind je ook verslagen van de afgelopen twee jaar. Wil je een bijdrage geven voor deze weken? Dat kan op NL67 TRIO 0338 6238 92 t.n.v. Sociale Groepsvakanties of via socialegroepsvakantie.nl

20 TOORTS

Internationaal

Natuurvriendenhuis Badener Höhe in het Zwarte Woud Op de parkeerplaats bij het verlaten kuurhuis in het gehucht Sand staat huiswacht Erich Müller ons al op te wachten met zijn Franse grand noir-ezels Duglas en Enzo. Ze zijn nog te jong om een koets te trekken, maar de bagage mogen ze wel al dragen. De laatste 1,8 kilometer naar het Natuurvriendenhuis Badener Höhe moet te voet worden afgelegd.

Tekst & foto’s: Han Verschuur

Foto: Gruppenunterkuenfte.de De volledige reportage over Badener Hohe is te lezen en te zien op: nivon.nl/nieuws

wee jaar geleden zijn Erich en zijn partner Andrea Joekel als huiswacht aangesteld door de natuurvriendenafdeling Karlsruhe. Erich is in de buurt geboren en getogen. Bedrijfseconome Andrea leerde hij onderweg op de Jacobsroute kennen. Samen wilden ze een herberg voor trekkers beginnen, toen een vacature voor het huis op de Badener Höhe op hun pad kwam. Het was toen al een half jaar gesloten. Het vervallen en verlaten Kurhaus in Sand ligt op 828 meter hoogte aan de Schwarzwaldhochstraße. In betere tijden verbleef prinses Wilhelmina er als twaalfjarig meisje met haar moeder. Via de Westweg, een historische langeafstandswandelroute, begeven wij ons richting de ruim duizend meter hoge Badener Höhe. Het gelijknamige Natuurvriendenhuis ligt ongeveer halfweg op 880 meter – een wandeling van twintig minuten in gezelschap van Duglas en Enzo.

Schoenen uit — Het huis ligt verscholen in de natuur, omgeven door

frisse berglucht en is alleen te voet bereikbaar. Een soort Matratzenlager biedt slaapgelegenheid. Voor wandelaars op het Jacobspad is het niet ongebruikelijk de slaapgelegenheid met anderen te delen. Het past ook in de opvatting van de Duitse Natuurvrienden, die hun huizen definiëren als sozialökologische Orte der Begegnung (sociaalecologische ontmoetingsplaatsen). De wandelschoenen gaan uiteraard uit in de kelder. Zo zijn ze dat daar al 95 jaar gewend. Ondanks al die nostalgie zijn de beheerders in hun beleid vooral toekomstgericht. Zowel vlees van een boer in het dal als vegetarische en veganistische gerechten zijn bij de Russische kok Wladimir in goede handen. Erich ontfermt zich bovendien als imker over 25.000 bijen, die hem

dit jaar 35 kilo honing hebben geleverd. Hij zou er graag nog een paar kippetjes bij hebben. Het team wordt versterkt door vijf jonge vrijwilligers uit Frankrijk, Rusland en Tanzania. Stormschade — Vanaf het Natuurvriendenhuis leidt een pittige

klim van 1,5 kilometer naar het hoogste punt van de Badener Höhe, gekroond door de gammele Friedrichsturm met weergaloos uitzicht op het omringende middelgebergte, bij helder weer zelfs tot de Zwitserse Alpen. Door de stormschade uit 1999 hoef je de toren niet langer te beklimmen om van dit uitzicht te kunnen genieten. Toen werd de directe omgeving van het Natuurvriendenhuis getroffen door de orkaan Lothar. Sindsdien is het er aanmerkelijk lichter. Vanaf het terras voor het huis is het dal nu zichtbaar. In de directe nabijheid biedt het huis gelegenheid voor wintersport en andere outdoor-activiteiten. Het team verzorgt rondleidingen door de natuur in samenwerking met rangers van het nationale park. Het huis heeft een uitgesproken internationaal karakter, dankzij de samenstelling van het team en de ligging aan de Westweg en aan de Europese langeafstandsroute E1. Erich en Andrea zitten vol plannen. Er komt binnenkort een e-bike laadstation en de bouw van boomhutten is het volgende project. Nu maar hopen dat het afdelingsbestuur in Karlsruhe al die ambitie als werkgever en eigenaar van het huis kan bijbenen…• Adres: Schwarzwaldhochstraße 1, 77815 Bühl Telefoon: 0049-7226238 E-mail: badener-hoehe@naturfreunde-karlsruhe.de

Basisprijs (voor logies met ontbijt): € 16,50 / HP € 26,00. Het huis heeft vijftig bedden.•

TOORTS 21

Groen & Doen

ier staan zeven afbeeldingen en bij elke afbeelding hoort een woord. Dit woord kan je raden door goed te kijken naar de afbeeldingen. Op de foto staat soms wat anders dan het woord is, dus let goed op! Schrijf het woord rechts van het bijbehorende nummertje. Als je alle zeven woorden hebt geraden komt het woord in het groene vlak (van boven naar beneden) te staan. Ga naar nivon.nl/ga-mee-naar-buiten en open jouw verrassing met het geheime woord. Tip: weet je het even niet? Je kan hints vinden in de Toorts of online!•

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

22 TOORTS

Kinder- en jongerenreizen

Watersport Een week lang zeilen, zwemmen en chillen in Friesland, dat kan de hele zomer! Het maakt niets uit hoeveel zeilervaring je hebt, je bepaalt zelf wat je wilt leren: achter het roer zitten, de zeilen of fok bedienen of een overstag-manoeuvre uitvoeren..? Terug op de kade is er alle tijd voor toffe spelletjes, zwemmen, uitrusten of gezellig tafelen met de hele groep. We slapen in een kampeerboerderij aan een van de mooiste meren van Friesland.

JUMP organiseert de leukste zomerkampen van Nederland: een week lang originele bosspellen, kampvuren maken, mysteries oplossen, theater, spooktochten en meer…

Nog niet zeker? Probeer voorjaarszeilen 21 apr (inloop 10.30 uur), Loosdrechtse Plassen, prijs +/- € 10, incl. materiaal en lunch Twijfel je of een hele week zeilkamp iets voor jou is? Dit is dé kans om erachter te komen. Ontdek in één dag of er een zeiler in jou schuilt. Ervaring is niet nodig, onze instructeurs helpen je graag. Wil je je ouders of vriend(in)en meeslepen? Geen punt – die zetten we ook gewoon achter het roer. Aanmelden: nivonwatersport.nl/voorjaarszeilen Info: info@nivonwatersport.nl

Er zijn nog een paar plekken vrij bij de volgende voorjaarskampen:

Kamp Maximaal 3 t/m 10 aug JW1906, 15 t/m 17 jaar, Het Hallse Hull, Hall

GEKKEGEIT 20 t/m 22 apr JW1901, 8 t/m 13 jaar, De Meene, Buurse

101% 10 t/m 17 aug JW1907, 11 t/m 13 jaar, Het Hallse Hull, Hall

HOTELDEBOTEL 20 t/m 22 apr JW1902, 13 t/m 17 jaar, De Kleine Rug, Dordrecht

Zomerzeilen Expeditie Friesland 20 t/m 27 juli CW1901, Trektocht, 14 t/m 18 jaar

Prijs: € 194, niet-leden: € 224

Voor meer info, foto’s, programma en aanmelden: jumpzomerkampen.nl / jump@nivon.nl. Of volg ons op facebook, twitter of instagram: @jumpzomerkampen Begeleiders gezocht! JUMP zoekt begeleiders! Houd jij van buiten zijn, kampvuur, spooktochten, vette spellen en een team vol gezelligheid? Ben je (in de zomer) 18+? Geef je op! Voor meer informatie: www.jumpzomerkampen.nl

Prijs: € 228, niet-leden: € 258, incl. overnachtingen en materiaal

Zeilvakantie Friesland 27 juli t/m 3 aug CW1902, Terherne, 16 t/m 20 jaar Prijs: € 283, niet-leden: € 313, incl. volpension en materiaal

Zeilkamp Friesland 3 t/m 10 aug CW1903, Terherne, 9 t/m 13 jaar Prijs: € 282, niet-leden: € 312, incl. volpension en materiaal

Zeilkamp Friesland 10 t/m 17 aug CW1904, Terherne, 13 t/m 16 jaar

Zomer

Prijs: € 285, niet-leden: € 315, incl. volpension en materiaal

V.I.P. 20 t/m 27 juli JW1903, 13 t/m 15 jaar, Het Hallse Hull, Hall

Voor alle zomerzeilkampen geldt een vroegboekkorting: 10% korting tot 4 maanden voor start kamp. Info en aanmelden: nivonwatersport.nl / info@nivonwatersport.nl. Of volg ons op facebook.com/nivonwatersport of instagram.com/nivonwatersport

Prijs: € 194, niet-leden: € 224

Vliegensvlug! 22 t/m 26 juli JW1904, 6 t/m 9 jaar, De Meene, Buurse Prijs: € 154, niet-leden: € 184

Buitenstebinnen 27 juli t/m 3 aug JW1905, 9 t/m 11 jaar, Het Hallse Hull, Hall Prijs: € 194, niet-leden: € 224

TOORTS 23

Zomerreizen

Spring Spring organiseert actieve, duurzame buitensportreizen voor leeftijdgenoten tussen de 25 en 40 jaar. Deelnemers zijn sociale en actieve mensen, die meestal individueel hun Springreis boeken. Per reis gaan twee vrijwillige begeleiders mee: goed opgeleide en enthousiaste buitensporters. We overnachten in de vrije natuur, op een camping, in (berg)hutten of pensions. Er zijn reizen voor beginnende en ervaren buitensporters. Alle reiskosten zijn inclusief materiaal, begeleiding, maaltijden, overnachtingen en vervoer te plaatse. Voor aanmelden en (veel) meer info: www.springreizen.nl Hier lees je over de betekenis van de *, vroegboekkorting bij de zomerreizen, de begeleiding, het aantal wandeluren en je CO2-Voetafdruk per dag tijdens de reis.

open, rotsachtig landschap. Onderweg duiken we in een van de vele meren. Overnachten bij eenvoudige shelters in de natuur.

Beara Way, Ierland Trektocht langs b&b’s en hostels *** 9 t/m 18 aug., JV1911 Prijs: v.a. € 652, niet-leden: € 692 Schiereiland Beara is een van de meest afgelegen, onbedorven streken in Ierland met een authentiek, mysterieus karakter. Het steekt prachtig uit richting de Atlantische oceaan, die bijna overal in Beara te zien is. Ervaar het typisch Ierse gevoel: desolaat veenland, indrukwekkende kustlijnen, schapen en gastvrijheid. Verder prachtige dorpjes, kliffen, velden, meren en de Mare’s Tail: de hoogste waterval van Ierland.

Up & Down in Hohe Tauern, Oostenrijk Trektocht langs berghutten ***** 16 t/m 25 aug., JV1912 Prijs: v.a. € 945, alleen Nivonleden! Incl. heen- en terugreis per trein Huttentrektocht door ruig alpien terrein, rondom de Grossglockner. Let op: het is geen eenvoudige tocht. Vanuit groene valleien maken we veel hoogtemeters om passen over te steken, om een hut te bereiken dalen we vaak weer af. Dit met het uitzicht op bergen boven de 3000 meter! Gevarieerd landschap: bossen, bergweiden, steenmassa’s, diepblauwe, ijskoude bergmeertjes en ruige maanlandschappen. We lopen over smalle paadjes van Hohe Tauern: een van de grootste beschermde natuurgebieden van Europa.

Rondom Kungsleden, Noorwegen en Zweden Wildkampeertrektocht **** 17 t/m 28 aug., JV1910

Er zijn nog plekken vrij bij de volgende voorjaarsreizen: Sentier Cathare, Frankrijk Trektocht langs gites d’etape *** 19 t/m 28 apr, JV1902 Prijs: € 980, niet-leden: €1020, incl. treinreis

Offa’s Dyke Path, Engeland Trektocht langs B&B, bunkhouses en hostels *** 26 apr t/m 5 mei, JV1903 Prijs: € 931, niet-leden: € 971, incl. treinreis

Het Woud van Chimay, België Korte kampeerreis *** 22 t/m 26 mei, JV1904 Prijs: € 265, niet-leden: € 305

Wildernistrekking Skye, Schotland Kampeerreis **** 30 mei t/m 10 juni, JV1905 Prijs: € 969, niet-leden: € 1009, incl. vervoer

Zomer Meraner Höhenweg, Italië Trektocht langs berghutten *** 5 t/m 14 juni, JV1907 Prijs: v.a. € 797, niet-leden: € 838 Gevarieerde rondwandeling rond natuurpark

Gruppo di Tessa. De tocht start in het groen, op het zuidelijke deel van de route en gaat langzaam naar het ruige, hoog-alpiene noordelijke deel. Halverwege steken we dwars door het natuurpark terug naar Merano.

Prijs: v.a. € 747, niet-leden: € 787, incl. nachttrein vanaf Stockholm v.v. Lapland biedt een uitgestrekt berggebied zonder steden, dorpen of wegen, maar met grote dalen, puntige bergtoppen, uitgestrekte meren, gletsjers en ruige rivieren. Start in Katterat, net over de grens in Noorwegen, met in het westen nog net de fjordenkust. De bergen zijn niet heel hoog en totaal anders dan de Alpen. We zijn als groep op onszelf aangewezen, met alles wat nodig hebben in onze backpacks. Onderweg zetten we op de mooiste plekken onze tenten op: aan een rivier of een uitgestrekt meer.

Alta Via hoppen in de Dolomiti, Italië Trektocht langs berghutten **** 19 t/m 29 juli, JV1908

Tour de Monviso, Italië Trektocht langs berghutten **** 30 aug. t/m 8 sept., JV1913

Prijs: v.a. € 959, niet-leden: € 999, incl, nachttrein Doorkruis de Dolomieten langs beroemde trekpleisters Lago di Braies en Drei Zinnen. We verbinden Alta Via’s (“hoge wegen”) aan elkaar tot een eigen ronde met Cortina d’Ampezzo in het midden. Start aan de relatief toegankelijke Alta Via 1, dan twee dagen richting zuiden, langs indrukwekkende rotswanden en watervallen en langs steile kliffen en restanten van gletsjers. Overnachten o.a. in berghutten, hoog tussen de toppen, aan mooie meertjes en altijd met waanzinnig uitzicht.

Skåneleden, Zweden Kampeertrektocht *** 27 juli t/m 4 aug., JV1909 Prijs: v.a. € 682, niet-leden: € 722, incl. Spring reisbegeleiding en -materiaal, overnachtingen, heen- en terugreis, lokaal vervoer, maaltijden Bossen, meren en geweldige uitzichten. Start aan de oostkust bij Sölvesborg en volg het pad richting noorden. Wandel door uitgestrekte loofbossen, langs de grote meren, valleien en karakteristieke Zweedse huizen naar een meer

Prijs: v.a. € 997, niet-leden: € 1037, incl. treinreis Verlaat de bewoonde wereld en wandel van hut naar hut in regio Piemonte. Ruig terrein, mooie natuur en lekker eten in Italiaanse hutten. Het Monviso massief is onderdeel van de Cottische Alpen. Het Visogebied biedt een grote variatie aan landschappen: alpenweiden, ruige bergwanden, kabbelende beken, ijskoude bergmeertjes en fantastische uitzichten. Aan het eind zijn we bijna helemaal om de Monviso heen gewandeld.

Via Dinarica, Bosnië en Herzegovina Huttentocht **** 13 t/m 22 sept., JV1914 Prijs: v.a. € 518, niet-leden: € 558 Een afwisselend stuk van de Via Dinarica langs kleine, eenvoudige (berg)hutten en pensions. Wandel mee door drie berggebieden vlakbij Sarajevo, elk met een eigen karakter: Čvrnisca met adembenemende vergezichten, Prenj met puntige rotspieken en Bjelašnica met uitgestrekte bergweiden. Dit is een echte Balkanreis; soms gaan dingen wat rommelig, maar het komt áltijd goed.

24 TOORTS

Trefvakanties

Alles kan, niets moet Op deze vakanties (voorheen trefkamp) ontmoet je andere kinderen, ouders, alleengaanden en stellen. In Italië, Frankrijk en Slovenië hebben wij vier campings gereserveerd, steeds bij een mooi natuurgebied, waar we met onze tenten bij elkaar in de buurt kunnen staan. Jij organiseert zelf wat je wil of sluit aan bij activiteiten van andere deelnemers. Voor de een betekent dit een pittige bergtocht met huttenovernachting, een ander kiest voor raften, een tafeltennistoernooi of lekker op de camping blijven. Er is voor elk wat wils en na twee weken heeft iedereen een andere vakantie gehad! Aan het eind van de dag kun je samen iets drinken en plannen maken voor de volgende dag. Deze reizen zijn voor iedereen die samen dingen wil ondernemen, maar niet gebonden wil zijn aan voorgekookte programma’s en soms ook gewoon een dag niks wil doen. Aanmelden kan nog tot 1 mei, deelname op volgorde van inschrijving. Vertrekdata: tussen 14 en 28 juli. Bestemmingen: Morvan (Frankrijk); Triglav Nationaal Park (Slovenië); Maritieme Alpen en Gran Paradiso (Italië). Prijzen wisselen per bestemming en vind je op trefkampen.nivon.nl.

snackbar en ‘s ochtends is er brood te krijgen. Het is mogelijk om in de rivier te zwemmen, maar het water blijft ’s zomers fris met slechts 11 graden...

Rhêmes-Saint-Georges, Gran Paradiso, Italië 21 juli t/m 3 aug, T5 zelfverzorging, eigen vervoer Het schilderachtige Val Di Rhêmes ligt aan de rand van Gran Paradiso, het oudste nationale park van ltalië met de hoogste bergtop (4061 m). Vanaf de camping lopen verschillende wandel routes, van makkelijk tot heel pittig. Hoog in de bergen heb je fantastische uitzichten. Voor Iiefhebbers zijn er via ferrata’s in de omliggende dalen; uitstapjes te paard zijn mogelijk en op de Dora Baltea kun je prima raften. Maar er is ook volop cultuur: Aosta kent een rijk Romeins verleden en er liggen allerlei kastelen in de omgeving. Camping Val Di Rhêmes ligt op 1120 meter hoogte: overdag aangenaam warm en ’s avonds en ‘s nachts koel. De camping heeft een gemeenschapsruimte, bar en winkeltje met elke dag vers brood. Tegenover de camping ligt een restaurant met heerlijk eten voor weinig geld.

Étang-sur-Arroux, Morvan, Frankrijk 28 juli t/m 10 aug, T1 zelfverzorging, eigen vervoer De Morvan is een uitgestrekt natuurgebied in centraal-Frankrijk met tal van wandelmogelijk heden, vele meren en beboste heuvels, variërend van 600 tot 900 meter hoogte. De parkachtige camping Des 2 Rives ligt in het groene hart van het Parc Naturel Régional du Morvan. Deze plek is ideaal voor watersporters, wandelaars, fietsers en vissers. Maar ook cultuurliefhebbers komen aan hun trekken: er zijn musea, kastelen, kathedralen en grotten te bezoeken. Op de camping zelf is veel ruimte voor balsporten, er is een tafeltennistafel en barbecueplek. De rivier de Arroux is ideaal om in te zwemmen.

Bergsporttrefkamp Brenta Dolomieten Sant'Antonio di Mavignola, Italië 20 juli t/m 18 aug

Entracque, Maritieme Alpen, Italië 14 t/m 27 juli, T3

Triglav Nationaal Park, Bohinj, Slovenië 14 t/m 27 juli, T4

zelfverzorging, eigen vervoer Het prachtige, ruige natuurpark de Maritieme Alpen, met bergtoppen tot 2500 meter, biedt talrijke mogelijkheden voor wandelingen: meerdaagse routes langs meertjes en berghutten, of kortere dagtrips vanaf de camping. Prachtige vergezichten en mooie valleien met steenbokken, gemzen en bloemen. Camping Vallegesso heeft schaduwrijke kampeerplekken, een mooi zwembad, een aparte trefplek voor de jeugd en een broodbestelservice. Er zijn mogelijkheden om te mountainbiken (te huur op de camping), te raften en een via ferrata te lopen. Langs het riviertje bij de camping is het goed picknicken.

zelfverzorging, eigen vervoer Bohinj, in de Julische Alpen, biedt vele mogelijk heden voor een actieve vakantie. Het schitterende natuurgebied omvat bossen, steile, ruige rotswanden en diep uitgesneden valleien. Overal zijn gemarkeerde en goed beveiligde wandelroutes. Je kunt er o.a. bergwandelen, sportvissen, raften of parachutespringen. Of maak een uitstapje naar de waterval Slap Savica en de mooiste uitzichtpunten in de omgeving. Camping Danica ligt in het Triglav Nationaal Park, aan de hoge oever van rivier Soča, vlakbij het stadje Bohinj. Deze ruime terrassencamping heeft plekken met en zonder schaduw, een

zelfverzorging, eigen vervoer Langs de zuidelijke, zonnige rand van de Alpen liggen twee heel verschillende gebieden vlak naast elkaar. Het Brenta Dolomietenmassief bestaat uit zacht kalksteen. Loodrechte wanden en spectaculaire rotsformaties toren er tot 3000 meter hoog boven het dal uit. Het schitterende Val di Genova wordt aan beide kanten geflankeerd door tientallen meters hoge water vallen. In het westen ligt de grootste gletsjer van de Italiaanse Alpen, op de flanken van de uit hard graniet bestaande Cima Presanella. In dit natuurgebied leeft de laatste populatie bruine beren van de Alpen. Het nationale park Adamello-Brenta is één van de grootste beschermde gebieden in de Alpen. Tussen deze gebieden in ligt Camping Fae’, met een bar, winkeltje, een voetbalveld en tafeltennis. Vlakbij de camping zijn restaurants en een kleine supermarkt te vinden. In onze treftent staat elke avond koffie en thee klaar. Info: bergsporttrefkamp @gmail.com / bergsport.trefkamp.nl

Kijk voor alle info (prijzen, bereikbaarheid, aanmelden) op: trefkampen.nivon.nl

TOORTS 25

Logeren en kamperen bij de Natuurvrienden ABK-huis - Hall (H) Allardsoog - Een-West (H) allardsoog.nivon.nl, 088-0990971

Kies waar je wilt overnachten en boek!

Reserveer online via www.nivon.nl

Banjaert - Wijk a. Zee (H, K)

5-3 1-1

5-3

banjaert.nivon.nl, 06-43458185 (na 19.00 uur) banjaert.nivon.nl/kampeerterrein, 088-0990972

9-I

Lettelbert

De Hondsrug

Allardsoog

De Bosbeek - Bennekom (H) bosbeek.nivon.nl, 088-0990974

5-2

Het Zeehuis

Eikhold - Heerlen (H) eikhold.nivon.nl, 045- 2056666 (ma - wo, vr 20.00 - 21.30 u) 06-18792104 voor reserveringen

9-I

1-2 8

Banjaert

2 15

De Gele Anemoon - Wijlre (K)

7-1

8 3

De Grutto

degrutto.nivon.nl, (18 - 19 u), seizoen: terrein 088-0990958, reserveren buiten seizoen: 088-0990978

ABK-huis Het Hallse Hull

Koos Vorrinkhuis

De Grutto - Delft (K)

Krikkenhaar

5-2

degeleanemoon.nivon.nl, seizoen: 088-0990957, overig 088-0990977

Den Broam

1-3

De Bosbeek

9-II 6

5-1

7-1

1-3

GR5

hethallsehull.nivon.nl, 088-0990979

Morgenrood

5-1

De Hondsrug - Noordlaren (H, K)

De Kleine Rug

Het Hallse Hull - Hall (K)

7-2

Het Hunehuis - Darp (H, K)

10 9-II

dehondsrug.nivon.nl, 088-0990980 11

hunehuis.nivon.nl, 088-0990981

Nivon Natuurvriendenhuis

De Kleine Rug - Dordrecht (H, K)

Hier start ook een wandeltweedaagse: nivon.nl/wandeltweedaagsen

dekleinerug.nivon.nl, 088-0990982

Nivon Kampeerterrein

Koos Vorrinkhuis - Lage Vuursche (H)

Eikhold

9-II

De Gele Anemoon

Nationale Streekpaden

krikkenhaar.nivon.nl, 088-0990984

Het Hunehuis

denbroam.nivon.nl, 088-0990975

Krikkenhaar - Bornerbroek (H, K)

1-1

De Meenthe

Den Broam - Buurse (H, K)

koosvorrinkhuis.nivon.nl, 088-0990983

Lange-Afstand-Wandelpaden

7-2

Kaart: BosmaGrafiek.nl

abkhuis.nivon.nl, 088-0990970

Lettelbert - Lettelbert (K) letterbert.nivon.nl, 088-0990985

De Meenthe - Noordwolde (K) demeenthe.nivon.nl, 088-0990966

Morgenrood - Oisterwijk (H, K) morgenrood.nivon.nl, 088-0990987

Het Zeehuis - Bergen a. Zee (H) zeehuis.nivon.nl, 088-0990988 (woe 19 - 21 u, di + vr 10 - 12 u) Bel de contactpersonen of reserveer via de website voor een verblijf in een Nivon Natuurvriendenhuis (H) of op een kampeerterrein (K). nivon.nl

Mini-avontuur op wandeltweedaagse Nivon Zin in een mini-avontuur door-de-week of in het weekend? Trek je wandelschoenen aan en loop een wandeltweedaagse van het Nivon. Deze starten en eindigen bij een treinstation of bushalte en hebben een natuurvriendenhuis als ’tussenstop’. Je overnacht na de eerste wandeldag in één van de dertien natuurvriendenhuizen, gelegen in het bos, bij zee, op de hei... Je neemt zelf je eten mee, het bed staat voor je klaar. In het huis kun je gebruik maken van de goed geoutilleerde keukens, doucheruimtes, zitgelegenheid, terrassen en tuinen. Je kunt zelf de tweedaagse lopen (ook als niet-Nivonlid) en je kunt je aanmelden bij een groepswandel tweedaagse.

Vakantiehuisjes Enkele natuurvriendenhuizen beschikken over vakantiehuisjes op hun terrein. Ze zijn te huur en variëren in grootte (4 tot 10 personen). Ze hebben onder andere eigen kookgelegenheid en sanitair. Meer informatie op de websites van de betreffende natuurvriendenhuizen. – Vakantiehuis Klein Morgenrood bij Morgenrood, Oisterwijk – Vakantiehuisje De Karbonkel bij De Bosbeek, Bennekom – Vakantiehuisje ’t Krikske, Krikkenhaar, Bornerbroek – Koetshuis bij Eikhold, Heerlen – Blokhutten, De Kleine Rug, Dordrecht, 1 apr-1 nov – Chalet Het Hallse Hull, Hall bij Eerbeek (winter) – Appartement Banjaert, Wijk aan Zee, 1 okt-1 apr

Kies het huis of gebied waar je naar toe wilt. Bekijk de routekaart en de routebeschrijving met informatie over wat er onderweg te zien is en waar horeca is. En boek de overnachting in het natuurvriendenhuis. Ga en geniet! Thuis blijven kan altijd nog.

Op zoek naar een natuurvriendenhuis in het buitenland?

www.nivon.nl/wandeltweedaagsen

Kijk op nivon.nl/buitenland

26 TOORTS

Activiteiten mrt â&#x20AC;&#x201D; juli

www.nivon.nl/activiteiten

TOORTS 27

Activiteiten

mrt "De Wilde Stad" 13 mrt, Nivon R'dam Prijs: € 3, niet-leden: € 4 Natuurfilm, gezien door de ogen van een stadskat. Info: www.nivonrotterdam.nl

Expositie Joke Naaborg 15 mrt t/m 15 mei Nivon R'dam Prijs: gratis Opening expositie Joke Naaborg. Schilderijen: natuur, wolken, duinen en zee. Boeken: www.nivonrotterdam.nl Info: nivonrotterdam.nl

Wandelcafé Yorkshire 15 mrt café Sijthoff, Leiden Prijs: gratis, niet-leden: € 2,50 Wandelcaféavond over wandelen in Yorkshire en het Virgental in Oostenrijk. Vanaf 20.00 uur. Info: hdvrijer@planet.nl / 071-5615024 (Hetty de Vrijer)

Museumbezoeken 16 en 21 mrt Nivon R'dam Prijs: reiskosten en entree 16 mrt.: Bezoek Drents Museum, "Nubië, land van de zwarte farao's" ( Info: 06-46022383). 21 mrt: Singermuseum Laren, "Kunstschatten uit bedrijven"(Info: 010-4658720). Vertrek vanaf Rotterdam CS. Info: nivon.rotterdam.nl

Geocaches : lost places 17 mrt, voormalig Land van Ooit Prijs: gratis NivonBergsportRotterdam organiseert de laatste van de geocache-activiteiten op verlaten plekken zoals gebouwen, bunkers of bruggen. Meestal in een vervallen staat, waardoor het best spannend is om naar binnen te gaan. Boeken: martijnblom@skpnet.nl Info: nivonbergsportrotterdam.nl/ activiteit

Intuïtief schilderen 19 t/m 21 mrt De Kleine Rug

(klein)kind(eren) met concert op zaterdag. Voor het concert kunnen de kinderen knutselen en meehelpen om het decor te versieren. Incl. knutselen, twee overnachtingen, pannenkoekendiner en het concert. (Geef bij boeking aan als het om een grootouderkindarrangenment gaat.) Boeken: koosvorrinkhuis@nivon.nl Info: 088-0990983

Haal De Meenthe uit de winterslaap 23 t/m 30 mrt De Meenthe Kan je niet wachten om weer te kamperen? Steek je graag je handen uit de mouwen? Natuurkampeerterrein De Meenthe gaat 30 maart weer open. Voor die tijd moet er nog een en ander gebeuren. Kom jij ons helpen? Voor meer info: secr.meenthe@ nivon.nl / 06-53611353 (Julia Arkenbout)

Expo Erwin Olaf 23 mrt Haags Gemeentemuseum Prijs: gratis, niet-leden: € 2,50, excl. toegang museum Nivon ZHW organiseert rondleiding door Erwin Olaf-expo. Start 11.00 uur bij ingang museum. Boeken: marliesleegwater@gmail.com

Bivaktocht bergsportgroep 23 - 24 mrt Nonceveux, BE Jaarlijks back tot he basic weekeinde: Slapen onder de sterrenhemel of onder een zeiltje. De gelegenheid om je buitensportuitrusting (m.u.v. tent) grondig te testen op duurzaamheid, waterdichtheid, draagcomfort, temperatuurbereik en gewicht. Boeken: nivonbsgact. pdegreef@gmail.com Info: nivonbergsportrotterdam.nl

Kennismaking Tai Chi 24 mrt Koos Vorrinkhuis Prijs: € 18, niet-leden: € 27 Voor iedereen die nieuwsgierig is naar deze oude Chinese bewegingskunst. Kom luisteren, kijken en proberen of het wat voor je is. O.l.v. Albert Haveman. Incl. Chinees diner. Boeken: koosvorrinkhuis@nivon.nl Info: 088 – 0990983

Creatieve ontspanningsdagen 24 t/m 26 mrt Banjaert

Prijs: € 94, niet-leden: € 109 Nelly Rejen leert je tijdens workshops o.a. meditatief schilderen, schilderen met structuren en een collage maken. Incl. boottocht, maaltijden, thee/ koffie, excl. lakenpakket. Boeken: corrie.vdmarel@kpnmail.nl/ 088-0990982 Info: 06-51118993 / marianvdhaterd@gmail.com

Prijs: € 105, niet-leden: € 157,50 Tijd voor rust en innerlijke reflectie? Deze dagen staat ontspanning voorop, d.m.v. yoga, meditatie, tai chi en filosofisch gesprek. Afgewisseld met creatieve activiteiten. Geheel verzorgd. Boeken: ams.banjaert.h@nivon.nl / 088-0990972 Info: cfmfit48@gmail.com / 0251-238289

Kindertheater 22 t/m 24 mrt Koos Vorrinkhuis

Fluitenzaterdag Zang- en Muziekgilde 30 mrt, 13 apr. Nivoncentrum Utrecht

Prijs: tot 16 jr: € 12, niet-leden: € 50, volwassenen: € 40, niet-leden: € 60" Uitstapje voor (groot)ouder(s) met

Prijs: € 6, niet-leden: € 12

Speel mee in deze gezellige fluitengroep o.l.v. enthousiaste dirigente. Koffie vanaf 10.00, musiceren tot 14.00 uur. Boeken: 040-2413907/ 06-20745003 Info: Joke van Es joke_van_es@kpnplanet.nl

apr Haal- en brengservice 30 mrt t/m 5 apr 30 sept. t/m 6 okt. Hondsrug Prijs: € 15 (excl. overnachting) Wil je de Groningse/ Drentse delen van het Pieterpad, Drenthepad of je eigen route lopen zonder openbaar vervoer? We brengen je ’s ochtends naar je startplek en halen je na 16.00 uur weer op waar je wilt, max. autoafstand vanaf Hondsrug 35 km. Info: dehondsrug.nivon.nl / hondsrug@nivon.nl, reserveren: 088-0990980

Bevlogen zingen 19 nov t/m 21 nov Banjaert Prijs: € 140 niet-leden € 200 Zingen met het hart op de tong. Liederen uit diverse landen en (nieuw) Nederlands repertoire

Open dagen In mei zijn open dagen te bezoeken van De Kleine Rug en afdeling Nivon Fryslân. Iedereen is welkom!

50 jaar De Kleine Rug De Kleine Rug in Dordrecht (“het huis waar je met een bootje naartoe gaat”) bestaat dit jaar vijftig jaar! Heel het weekend van 17 t/m 19 mei is er een feestelijk programma. Vrijdagmiddag en -avond 17 mei kunnen gasten al worden ontvangen en overnachten. Op zaterdag 18 mei zijn alle (oud-)beheercommissieleden, Nivon-bestuurders, college, gemeenteraad en onze partners uitgenodigd voor muziek, borrel en een koud buffet. Er is een expositie over vijftig jaar De Kleine Rug en een boekje, als blijvende herinnering. Organisator Evert Zoomer is hiermee aan de slag (e.zoomer@kpnmail.nl/ 0181-621658 voor alle vragen rond deze dag). Zondag 19 mei is het Open Dag: iedereen kan ons vijftigjarig bestaan komen vieren en kennisnemen van onze

over herkenbare thema's. Drie muzikale dagen waarvoor belangstelling groot is. Ontbijt en lunch: zelfverzorging. Incl. 3 warme maaltijden. Let op: boeken vanaf 1 april: ams.banjaert.h@nivon.nl / 088-0990972 Info: banjaert.nivon.nl / cfmfit48@gmail.com

Kabouterpad 1 apr t/m 1 okt Banjaert Prijs: € 3,50 per kind Op het kampeerterrein van Banjaert loop je met je (klein)kinderen het kabouterpad. Puntmuts op, knapzak op de rug, een opdrachtenformulier en na afloop een glaasje kabouter limonade en -diploma. Info: cfmfit48@gmail.com / 0251-238289

Surf the Waves 1 apr t/m 1 okt Banjaert Geniet van zee en strand, peddel, pak de golven! Banjaert en Ozlines Surfschool werken samen, gasten krijgen 10 % korting. Lessen door enthousiaste instructeurs. Interessant voor kinderen begeleid door volwassene(n). Boeken en info: www.ozlines.com/surfschool / 06-13107519

Verdwalen is balen 5 t/m 7 apr De Bosbeek Prijs: € 75, niet-leden: € 100 Leer omgaan met kaart, kompas en gps voor beginners rondom

activiteiten, arrangementen en accommodaties. De TalentenKlas van (muziekschool) ToBe neemt de muziek voor zijn rekening.

Open dag Nivon Fryslân Afdeling Fryslân viert het 95-jarig bestaan van Nivon met een open dag op 11 mei. 10.00 – 12.00: Wijn- en Cultuurhoeve Thabor biedt een leuk programma over druiventeelt en wijn maken en verzorgt een rondleiding. Bijzonder, zo noordelijk in Nederland! Koffie en thee worden verzorgd. Adres: Thaborwei 10, Ysbrechtum 13.00 - 16.00 uur Roei- en kanovereniging de Geeuw verzorgt een lunch. Een vijftal instructeurs doet de fijne kneepjes van het roeien uit de doeken. Er is een droogroei apparaat, een film en er staan kano’s en grotere boten ter beschikking. Alles onder begeleiding voor jong en oud! Adres: Malta 1A, Sneek Op beide locaties is een Nivonkraam ingericht met informatie over de landelijkeen regionale activiteiten. Het programma is gratis voor iedereen.

28 TOORTS

Activiteiten

Wandelagenda Wandelmidweek Zuid-Veluwe 3 t/m 8 maart Prijs: € 35, niet-leden: €40 Onder begeleiding zwerven over de Zuid-Veluwe, evt. incl. gezamenlijk koken. Boeken: bosbeek@nivon.nl / 088-0990974 Info: bosbeek.nivon.nl

Vroege voorjaarswandeling 17 mrt De Bosbeek Prijs: gratis. Vroege voorjaarswandeling rondom De Bosbeek met IVN-gidsen Jeltje Zeelenberg (0318-413486) en Hans Gonggrijp (0318- 840409). Aanmelden niet nodig.

Duinwandelweek Bergen aan Zee 18 t/m 22 maart Zeehuis Prijs: € 197,50, niet-leden: € 255 Onder begeleiding wandelen door de duinen rondom Het Zeehuis. Voll. verzorgd, incl. lakenpakket Boeken: zeehuis@nivon.nl / 088-0990988

Wandel2daagse Krikkenhaar 24 t/m 25 mrt Prijs: € 35, niet-leden: € 40 Verzamelen op Delden CS en wandelen naar Krikkenhaar (16 km), maandag wandelen naar station Almelo (19 km). Incl. overnachting, koffie, thee, eenvoudige maaltijd (samen bereiden). Boeken: nivon2daagse@outlook.com Info: 06-38363296 (Tiane Heins).

Wandelen over het Jacobspad 25 t/m 28 mrt Eikhold Prijs: € 190, niet-leden: € 215 Verzamelen om 13:00 uur met koffie en Limburgse vlaai. We maken vier wandelingen onder begeleiding van Cor en Marijke den Heijer. Alles inbegrepen. Boeken (tot uiterlijk 15 mrt) bij Eikhold / cm.denheijer@online.nl Info: 071-5411767

Wandeling waterlinie Houtense vlakte 27 mrt Utrecht Prijs: gratis, niet-leden: € 2,50 Wandeling via fort Rhijnauwen naar station Houten (15 km). Begeleiding: Hetty de Vrijer en Peter Oosterbaan. Vertrek vanaf Utrecht CS om 10.05 uur. Boeken: 071-5615024 (Hetty de Vrijer) Info: nivon-zuid-holland.nl / 06-45099798

Voorjaarswandeling 31 mrt, 28 apr Landgoed Beerschoten (De Bilt) Prijs: gratis Maart: de Gooise Lusthoven (deels) van en naar station Bussum (14 km); April:

Bloesemwandeling Parels van de Linge van en naar station Leerdam (12 km). Afspraaktijden volgen nog. Info: c.blomhert@kpnmail.nl 06-42002804 / 030-2893361 (Kees Blomhert)

Bergwandelen Zuid-Veluwe 6 - 7 apr De Bosbeek Prijs: € 75, niet-leden: € 100 Tweedaagse wandeling o.l.v. gids, vanaf station Rhenen, via De Bosbeek (waar we overnachten) naar station Arnhem. Boeken: bosbeek@nivon.nl / 088-0990974 Info: bosbeek.nivon.nl

Tweedaagse OV-wandeling 6 - 7 apr De Bosbeek Prijs: € 50, niet-leden: € 75 Individuele wandeltocht vanaf station Lunteren via de Bosbeek (waar je overnacht) naar station Oosterbeek. Incl. verzorging. Boeken: bosbeek@nivon.nl / 088-0990974 Info: bosbeek.nivon.nl

Wandeling Bergsportgroep Rotterdam 7 apr. Leersum, 12 mei Zoetermeer De Trage Tocht Leersum op de Utrechtse Heuvelrug (15 km) in april en rondwandeling in Bentwoud nabij Zoetermeer (circa 16 km ) in mei. Start van de wandeling: 11.00. Details uiterlijk twee weken voor vertrek op nivonbergsportrotterdam.nl. Boeken: BSGRotterdamwandelingen @gmail.com

Wandelmidweek Twente 8 t/m 13 apr Den Broam Prijs: € 184, niet-leden: € 211 Voll. verzorgde midweek met grensoverschrijdende wandel tochten (ca. 15 km) o.l.v. gids. Door verschillende natuurgebieden (veen, bos en heide) en het Twentse akkerlandschap. Max. 15 deelnemers. Info: denbroam.nivon. nl/wat-biedt-het-huis/ Boeken: denbroam@nivon.nl / 088-0990975

Wandelcafé Leiden wandelweekend 12 apr t/m 14 apr Het Zeehuis Prijs: € 75, niet-leden: € 90 Jaarlijks wandelweekend, dit keer in Bergen aan Zee. Twee wandelingen p.d.: op zaterdag 20 en 16 km en op zondag 16 en 12 km. Incl. twee keer ontbijt, twee keer lunch en twee overnachtingen in het Zeehuis. Op zaterdag een warme maaltijd. Boeken: mmejel@outlook.com.

Wandel4daagse 15 t/m 18 apr Hunehuis Prijs: € 154, niet-leden: € 214 Heerlijk wandelen in de prachtige omgeving van het Hunehuis en genieten van alle maaltijden. Twee korte en twee langere wandelingen

door heide, bos, weide en misschien ontmoet je nog de schaapskudde. Met korting een nachtje eerder komen kan. Boeken: hunehuis@nivon.nl / 088-0990981 Info: hunehuis.nl / 071-5411767 (Marijke en Cor den Heijer)

Herinneringsroute Atlantikwall 4 mei, Den Haag Prijs: gratis, niet-leden: € 2,50 Wandeling langs voormalige verdedigingswerken. Start 11.00 uur bij ingang Madurodam, Den Haag. Duur: ca. 2 uur. Boeken: marliesleegwater@gmail.com / 0633194594 Info: www.nivon-zuid-holland.nl

Wandelweek Aveyron 10 t/m 17 mei Aveyron (Frankrijk), Prijs: € 450, niet-leden: € 500 Bergsportgroep Nivon ZON organiseert wandelweek o.l.v. gids in Centraal Massief in Frankrijk. Hier schijnt al volop zon en bloeien de bloemen. Incl. reiskosten ter plaatse. Boeken/ info: bergsport@nivon-arnhem.nl

De Bosbeek. Incl. warme maaltijd zaterdagavond. Boeken: bosbeek@nivon.nl / 088-0990974 Info: bosbeek.nivon.nl

Klein dichtwerk 5 t/m 7 apr De Bosbeek Prijs € 80, niet-leden: € 105 Schrijven van korte gedichten, haiku, elfje en andere vormen. Inspiratiebronnen zijn o.a. de natuur en de elementen. In weinig woorden veel zeggingskracht leggen. Boeken: bosbeek@nivon.nl / 088-0990974 Info: bosbeek.nivon.nl

Fietsweek 7 t/m 12 apr Morgenrood Prijs: € 185, niet-leden: € 225 Met de fiets eropuit door Brabants natuurschoon. Dagelijkse tochten (40-60 km), geheel verzorgd. Boeken: 088-0990987 / aanmelding@morgenroodnivon.nl Info: morgenrood.nivon.nl

Vogelmidweek 8 t/m 12 apr Allardsoog

Wandel2daagse Den Broam 26 - 27 mei Prijs: € 35, niet-leden: € 40 Verzamelen op station Hengelo (11.30), met de bus naar Beckum en van daar 15 km lopen naar Den Broam. Op maandag 18 km wandelen naar Haaksbergen, bus terug naar Hengelo. Incl. overnachting, koffie, thee, maaltijden (gezamenlijk bereiden). Boeken (v.a. 26 mrt) en info: 06-21448558 / nivon2daagse @outlook.com

Wandel4daagse 19 t/m 25 aug De Bosbeek Prijs: € 125, niet-leden: € 165 Twee dagen meewandelen tijdens de door de Edese VVV georganiseerde Paarste Wandel2daagse en twee dagen klompenpaden in omgeving De Bosbeek. De afstanden zijn 10, 20 of 30 km, in de maand van de bloeiende heide. Individueel. Boeken: bosbeek@ nivon.nl Info: bosbeek.nivon.nl

Heidewandelen 19 t/m 22 aug Hunehuis Prijs: € 154, niet-leden: € 214 Heerlijk wandelen in de prachtige omgeving van het Hunehuis en genieten van alle maaltijden. Twee korte en twee langere wandelingen met Cor en Marijke den Heijer in de bloeiperiode van de heide. Misschien ontmoet je nog de schaapskudde. Boeken: hunehuis@ nivon.nl / 088-0990981 Info: hunehuis.nl / cmdenheijer@online.nl

Prijs: € 205, niet-leden: € 225 We zoeken weer mooie gebieden op om vogels te leren kennen of te spotten. Verrekijker en stevige schoenen meenemen. Boeken: allardsoog@nivon.nl / 088-0990971 Info: 0516-577544 (Kitty Suijling)

Speksteen bewerken 8 t/m 12 apr Hunehuis Prijs: € 279 niet-leden: € 339 Ontdek de kracht van speksteen en ervaar hoe een brok steen tot leven komt! Makkelijk te bewerken, ook voor beginners. Eigen steen meenemen of ter plekke te koop. Voll. verzorgd incl. lakenset, excl. drankjes. Boeken: hunehuis@nivon.nl / 088-0990981 Info: 06-38138984 (Geesje van der Korf)

Vrij schilderen met olieof acrylverf 8 t/m 12 apr Hunehuis Prijs: € 245, niet-leden: € 305 Het Hunehuis wordt omgetoverd tot een atelier. Beginners en gevorderden gaan zelf aan de slag o.l.v. Dineke Kraaijeveld. Incl. materialen (behalve doeken). Voll. verzorgd incl. lakenset, excl. drankjes. Boeken: hunehuis@nivon.nl / 088-0990981 Info: dinekekraaijeveld@gmail.com

Solo Huiswacht Date Dagen 9 - 10 apr Koos Vorrinkhuis Prijs: gratis. Huiswacht zijn maar (nog) geen maatje? Op deze Datedagen kan jij

TOORTS 29

Activiteiten kijken met wie en waar je graag huiswacht wil zijn. Info over alle huizen en aandacht voor de rol van huiswacht, maar ook ontspanning en gezamenlijk koken. Zoek je een huiswachtmaatje of wil je huiswacht worden, dan zijn deze dagen iets voor jou! Boeken: koosvorrinkhuis@nivon.nl / 088-0990983 Info: 0880990983 (Meia van Houten)

Workshop Japans inpakken en ontspannen 10 apr De Hondsrug 25 apr Nivoncentrum Emmen Prijs: € 10,50, niet-leden: € 13 Tijden: 13.30 u-15.30 u Workshop Furoshiki, een eeuwenoude Japanse manier van inpakken met doek. Kennismaking met de achtergronden en werkwijze en zelf aan de slag. Daarna oefenen met Jin Shin Jyutsu, een eenvoudige, zachtaardige manier om beter te zorgen voor de eigen gezondheid, gericht op energiestromen in het lichaam. Info: 06-47002748 / info@rodedeur.nl

Fotograferen in de Biesbosch 15 t/m 17 apr De Kleine Rug Prijs: € 94, niet-leden: € 109 Fotograferen in de natuur voor jong en oud o.l.v. Jeroen Niemeijer. Ervaring hoeft niet, maar mag wel. Incl. boottocht, maaltijden, koffie, thee. Excl. lakenpakket. Boeken: corrie.vdmarel@kpnmail.nl / 088-0990982 Info: 06-51118993 / marianvdhaterd@gmail.com

Speels ouder worden 15 t/m 18 apr De Hondsrug Prijs: € 120, niet-leden: € 150 Midweek met o.a. tai chi, lezing over kunst en oosterse geneeskunst, hersenkrakende spellenavond, workshop alcoholvrije cocktails. Voor wie naast een mooie wandeling of een flinke fietstocht ook op een andere manier willen bijtanken. Incl. drie avondmaaltijden, koffie en thee. Info en boeken: dehondsrug.nivon.nl / info@hondsrug.nl / 088-0990980

Praktisch weekend hergebruik 19 t/m 22 apr Koos Vorrinkhuis Prijs: € 85, niet-leden: € 110 Zelfverzorging met gezamenlijke koffie en thee, drie overnachtingen (hoogseizoen). Zeer praktisch weekend waarin oude spijkerbroeken tot op de laatste draad hergebruikt worden, resten uit de koelkast, groentebak of voorraadkast tot iets geheel nieuws verwerkt worden. Incl. spreker om ons verder op de goede weg te helpen. Boeken: koosvorrinkhuis@nivon.nl Info: 088-0990983

brunch, paaseieren verven (met bieten- en spinaziesap), verstoppen (volwassen) en zoeken (kinderen). Boeken: koosvorrinkhuis@nivon.nl Info: 088-0990983

Wie het geluid kent, kent de vogel 23 t/m 25 apr Banjaert Prijs: € 82,50, niet-leden: € 122,50 O.l.v. natuurfotograaf en bioloog Peter Zwitser drie ochtenden luisteren naar vogels. Ook een lezing over een van Peters reizen. Rest van de dag vrij: genieten van strand en zee. Fiets is nodig (ook te huur), idem verrekijker. Zelfverzorging. Boeken: ams.banjaert.h@nivon.nl / 088-0990972 Info: 06-26987078 / magdavodde@casema.nl

Tai Chi en Chi Kung 26 t/m 28 apr Koos Vorrinkhuis Prijs: € 130, niet-leden: € 190 Incl. alle lessen, lakenpakket en twee overnachtingen met ontbijt, lunch en diners. Drie dagen ontspannen door inspannen in heel rustig tempo. Sfeer van saamhorigheid en rust. Boeken: koosvorrinkhuis@nivon.nl Info: 088-0990983

Meivakantie met kinderactiviteiten 29 apr t/m 2 mei Koos Vorrinkhuis Prijs: € 3 per workshop O.b.v. zelfverzorging, overnachtingskosten volgens hoogseizoen zijn niet inbegrepen! Koekjes bakken, trekpop maken, vlinder vilten, enz. (Voor de speciale overnachtingsregeling voor (groot) ouders en (kind(eren) van tevoren aangeven bij het boeken.) Boeken: koosvorrinkhuis@nivon.nl Info: 088-0990983

mei

en ter plaatse te huur. Bij aankomst € 25 voor materiaal en excursies. Nachtje eerder kan met korting. Boeken: hunehuis@nivon.nl / 088-0990981 Info: hunehuis.nl / 0521-341500 (Wim v.d Wijk)

ting en toegang Vuurol! Overnachten in Koos, kaartje kopen bij Vuurol. Boeken: koosvorrinkhuis@nivon.nl Info: 088-0990983

Dauwtrapontmoetingswandeling 30 mei Lustrumloop

Prijs: € 100, niet-leden: € 125 Een sportief avontuur: met de kano door de mooie natuur in de Biesbosch, op zoek naar ijsvogel, bever of ree. O.b.v. ervaren gidsen. Voor 18-30 jaar, met of zonder kano-ervaring. Incl. maaltijden, koffie, thee, gebruik van kano’s. Excl. lakenpakket. Boeken: corrie.vdmarel@kpnmail.nl / 088-0990982 Info: 06-13645275 / avz1946@outlook.com (Arie v. Zanten)

Prijs: gratis, niet-leden: € 15 Eén bestemming: IJsboerderij de Jong, Zoeterwoude; twee startpunten: station Leiden Lammenschans of Randstadrail Station Zoetermeer Centrum West. Gezamenlijke lunch in de IJsboerderij op 7 km van elk startpunt. Boeken: marliesleegwater@gmail. com Info: www.nivon-zuid-holland.nl / 071-5615024

Hemelvaartweekend Bergsportgroep R'dam 30 mei t/m 2 juni Purnode, BE Weekend op camping De Bocq te Purnode, België. Wandelen, klimmen en kennismaken met de Bergsportgroep van Rotterdam. Boeken: bestuur@nivonbergsportrotterdam.nl Info: nivonbergsportrotterdam.nl

Prijs: € 258, niet-leden: € 318 In het Nationaal park van Drenthe fietsen door de bossen, langs vennetjes, de heide en de brinkdorpen. Met een beetje geluk komen we door drie provincies. Enige conditie vereist. Boeken: hunehuis@nivon.nl / 088-0990981 Info: hunehuis.nl / 06-44620827 (Martha Baede)

Paasactiviteiten 19 t/m 22 apr Koos Vorrinkhuis

Natuur en cultuur rond Hunehuis 20 t/m 24 mei Hunehuis

Prijs: € 80, niet-leden: € 120, kinderen € 22, niet-leden: € 85 Paasarrangement bestaand uit drie overnachtingen, paasontbijt/

Prijs: € 80, niet-leden: € 120 Ontdek het oergevoel rondom het Hunehuis. Met de gids op stap en laat je verrassen. Fiets is wenselijk

Seniorenweek 14 t/m 21 juni Morgenrood Prijs: € 360, niet-leden: € 400 Vakantie nabij de bossen en vennen van Oisterwijk. Er is een gezellig activiteitenprogramma waaronder twee bustochten, maar u kunt ook een dag naar eigen inzicht invullen. Geheel verzorgd. Boeken: 088-0990987 / aanmelding@morgenroodnivon.nl Info: morgenrood.nivon.nl

Scratch – Meezing Opera 21 t/m 23 juni Koos Vorrinkhuis

juni Kennismaking Jeu de Boules 7 t/m 9 juni Koos Vorrinkhuis Prijs: € 65, niet-leden: € 95 Incl. overnachtingskosten. Zelfverzorging, koffie/ thee en twee keer nazit. Uitleg over de regels van Jeu de Boules, tips & tricks en kennismaken met iedereen die dit spel wil spelen bij ons huis, elke 14 dagen. Boeken: koosvorrinkhuis@nivon.nl Info: 088-0990983

Vuurol arrangement 8 t/m 10 juni Koos Vorrinkhuis Fietsen en genieten in Drenthe 6 t/m 10 mei Hunehuis

Kanoweekend jongeren 14 t/m 16 juni De Kleine Rug

Prijs: € 23, niet-leden: € 29 Overnachting excl. toeristenbelas-

Prijs: € 115, niet-leden: € 160. O.b.v. zelfverzorging, incl. overnachtingen, versnaperingen, koffie/ thee, lakenpakket, materiaal, dirigent + pianist. Scratch. Ofwel ‘met niets beginnen’. Dat is precies wat dit evenement is: samen met andere muziekliefhebbers in één weekend diverse bekende operaliederen instuderen én zondagmiddag uitvoeren voor publiek. Familie en vrienden zijn van harte welkom. Boeken: koosvorrinkhuis@nivon.nl Info: 088-0990983

Tekenen en schilderen op locatie 21 t/m 23 juni Hunehuis Prijs: € 133, niet-leden: € 193 Cursus voor beginners en gevorderden, bij mooi weer in de omgeving van het huis. O.l.v. Jet Violier, kunstenaar te Uffelte.

30 TOORTS

Activiteiten Colofon

Iedereen kan het materiaal gebruiken dat het best bevalt en/ of nieuwe materialen of technieken uitproberen. Boeken: 088-0990981 / hunehuis@nivon.nl / Info: jetviolier@hetnet.nl

Toorts, verenigingsblad van Nivon Natuurvrienden 90e jaargang, nr. 2, lente 2019 Verschijnt 4 x per jaar

Schilderen met Antje 24 t/m 28 juni 1 t/m 5 juli Hunehuis

Redactie: Hester Schaaf (eindredactie), Herbert Boerendonk, Iris Vermaas Haije Bouwman, Paul van Tongeren

Prijs: € 279, niet-leden: € 339 Volledig verzorgde schildermidweek met professionele begeleiding voor beginners en gevorderden. Ervaring leert dat de enthousiaste docente de cursisten tot mooie resultaten brengt. Boeken: hunehuis@nivon.nl / 088-0990981 Info: hunehuis.nl of dokyverhagen@gmail.com

Kamertjesdag 25 juni Koos Vorrinkhuis Prijs: gratis De kamers in het Koos Vorrinkhuis worden intensief gebruikt, gasten maken provisorisch schoon. Daarom is het nodig de kamers regelmatig grondig schoon te maken. Vandaar deze kamertjesdag. We beginnen met koffie, thee en wat erbij. Er is een stevige lunch en we sluiten af met een gezellige nazit met hapjes en drankjes. Tussendoor poetsen we dus de kamers. Van 10 – 16 uur. Boeken: koosvorrinkhuis@nivon.nl Info: 088-0990983

Veluwse fiets4daagse 30 juni t/m 6 juli De Bosbeek Prijs: € 125, niet-leden: € 165 De afstanden die gefietst kunnen worden zijn 25, 40 en 60 km vanuit Otterlo. Incl. uitgebreide route beschrijving (waar nodig beweg wijzerd). Woensdag rustdag. Boeken: bosbeek@nivon.nl / 088-0990974 Info: bosbeek.nivon.nl

juli Fietsvierdaagse 1 t/m 4 juli Banjaert Prijs: v.a. € 50, niet-leden: € 172,50 Vier dagen fietsen, 40 km per dag, o.l.v. Magda Vodde. Vier thema's: Heer en Duin; Verlaten oorden; Noord-Hollands duinreservaat en Ecologische route. Boeken: ams.banjaert.h@nivon.nl / 088-0990972 Info: banjaert.nivon.nl / cfmfit48@gmail.com

Midweek creatief schrijven 1 t/m 5 juli Koos Vorrinkhuis Prijs: € 285,08, niet-leden: € 297,88 O.b.v. zelfverzorging, incl. overnachtingen, toeristenbelasting en lakenpakket. Workshop o.l.v. Hester Macrander. Dompel je helemaal onder in schrijven in een heerlijk rustige omgeving.

Aan dit nummer werkten mee:

Boeken: koosvorrinkhuis@nivon.nl Info: hestermacrander@gmail.com

Materieschilderen en assemblages maken 1 t/m 5 juli Banjaert Prijs: v.a. € 129,50, niet-leden: € 277,50 Prijs afh. van lid/ niet-lid, huis/ camping, met/ zonder diner. Kunstenares Renée du Clou inspireert met dia's, verhaal en uitleg tot een werkstuk met gemengde technieken. Experimenten zijn welkom. Incl. materiaal. Boeken: ams.banjaert.h@nivon.nl / 088-099 0972 Info: banjaert.nivon.nl / cfmfit48@gmail.com

Week zonder kinderen 1 t/m 5 juli Het Zeehuis, Prijs: gewoon tarief Een heerlijk rustige week zonder kinderen in Het Zeehuis, geen verzorging. Info: zeehuis@nivon.nl / 088-0990988

Theaterweek-van-alles-wat 6 t/m 12 juli Koos Vorrinkhuis Prijs: € 300,48, niet-leden: € 313,28 O.b.v. zelfverzorging, incl. overnachtingen, toeristenbelasting en lakenpakket. Theaterworkshop o.l.v. Hester Macrander. In vijf dagen komt iedereen lekker los via theaterspel in een omgeving (het bos) waar niemand je ziet. Boeken: koosvorrinkhuis@nivon.nl Info: hestermacrander@gmail.com

Shakespeareweekend 12 t/m 14 juli Hunehuis Prijs: € 158, niet-leden: € 218 Voll. verzorgd weekend in Shakespearesfeer: een kijkje achter de coulissen in het openluchttheater en samen genieten van het toneelstuk. Incl. Engelse sfeer! Boeken: hunehuis@nivon.nl / 088-0990981 Info: hunehuis.nl / mariekekraan@gmail.com

afwisselend programma met een team enthousiaste vrijwilligsters die er alles aan doen om het u naar de zin te maken. Info: adevrieskaptein@live.nl /0321-311925 (Annie de Vries) / mjm.vanderpal@quicknet.nl / 0224-218439 (Marjanne van der Pal)

De Buitenweek 22 t/m 25 juli Koos Vorrinkhuis Prijs: € 3 per workshop, € 25 voor drinken en hapjes O.b.v. zelfverzorging, excl. overnachtingskosten. Voor de speciale regeling voor (groot) ouders en kind(eren) wel van tevoren aangeven bij het boeken. Boeken: koosvorrinkhuis@nivon.nl Info: 088-0990983

Schilderen en Chi Kung 29 juli t/m 1 aug Koos Vorrinkhuis Prijs: leden € 110, niet-leden: € 145. O.b.v. zelfverzorging, incl. overnachting en lessen. Eerst Chi Kung met Isabelle en laat je daarna inspireren door en in de natuur, evt. ook buiten schilderen o.l.v. Froukje. Neem je eigen favoriete schilderen tekenmaterialen mee. Boeken: koosvorrinkhuis@nivon.nl Info: 088-0990983

Tai Chi – Chi Kung midweek 12 t/m 16 aug Koos Vorrinkhuis Prijs: € 265, niet-leden: € 305 Incl. alle maaltijden, overnachtingen, toeristenbelasting, lakenpakket en workshops. Kennismaking met deze unieke Chinese bewegingskunst. Verdiepen in beide stromingen van de bewegingsleer. Thema: Rust vinden in beweging. Boeken: koosvorrinkhuis@nivon.nl / 088-0990983 Info: 06-11420255 (Albert Haveman)

Kopij & reacties: Redactie: toorts@nivon.nl Nivon, Plantage Middenlaan 2F 1018 DD Amsterdam 088 0990900 Deadline kopij zomernummer: 15 april (redactioneel); 26 april 2019 (reizen en activiteiten)

Art-directie & ontwerp: Dutch Portfolio, dutchportfolio.com

Productie: Senefelder Misset, senefelder.nl

Contact: Nivon: info@nivon.nl Agenda & berichten: nivon.nl/activiteiten Regeladvertenties: nivon.nl/legeenlink Overige advertenties: communicatie@nivon.nl

Kleine lettertjes: Artikelen en berichten zijn welkom. De redactie behoudt het recht bijdragen in te korten of te weigeren. Door en voor Nivongroepen mag alles uit de Toorts worden over genomen, behoudens foto's waarop copyright berust. Voorwaarde voor elk gebruik is bron- en naams vermelding van schrijver e/o fotograaf. Het Nivon is niet aansprakelijk voor wijzigingen en drukfouten.

Toorts digitaal ontvangen? Mail naar: leden@nivon.nl

Toorts Zomer 2019 zal verspreid gaan worden in rietsuikerfolie. Dat is recycle- én composteerbaar.

Senioren Verwenweken 13 t/m 20 juli & 3 t/m 10 aug. Koos Vorrinkhuis Prijs: € 360, niet-leden: € 400 Voll. verzorgde vakantieweek incl. twee bus-dagtochten en een

Harm de Boer, Sjoerd Kemeling, Wilma de Hoog, Henk Schaaf, Han Verschuur, Arie van Zanten, werkgroepen NivonJong, Spring, Sociale Groepsvakantie, PiKa, JUMP, Groen & Eerlijk, Watersport, (Bergsport) Trefkampen Coverfoto: Bas Wetter

Meer informatie? Ga naar nivon.nl/activiteiten

TOORTS 31

Leg een link Regeladvertenties voor natuurvrienden.Geef deze op via nivon.nl/legeenlink. Minimaal drie regels. Kosten €5 per regel (€10 niet-leden) Walcheren: te huur 5-pers stacaravan Rustige famcamping Serooskerke (W) €45 per nacht. 3 slpkmrs. Dichtbij strand, Veere, Mburg goed bereikbaar met OV. info: pewattel@hotmail.com, tel 06-23960356. • Kampeer op de kleine natuurcamping MasLaBauma Geniet met je kinderen van rust en ruimte! www.maslabauma.com Tel: 0299403941 • Fantastisch vakantiehuis in Tsjechië aan de Oostzijde van het Reuzengebergte. Authentieke, grote (5 slaapkamers, 3 badkamers) Roubenka. Grote tuin met fruitbomen en beek. Max. 12 personen. Prachtig gebied voor rust, wandelen, fietsen en cultuur. Info: www.snabilic.com; snabilie@multiweb.nl • Berlijn: te huur 4 pers. appartement. Vanaf 55 € per nacht. Rustig in centrum. Fietsen beschikbaar. Info: hermanvandebeek@zonnet.nl of 0318616266 • Ik (70 jaar) zoek tochtgenoten voor een wandeltrekking (met bagagevervoer) van 2 à 3 weken in de Apennijnen (Italië) in lente 2020 jefoomen@gmail.com tel. 043-3219208 •

vakantiehuis t.h. 3 km v/h strand in gezellig dorp in Zeeland. Grote tuin, 3 slaapkamers, hond/poes mag mee. www.huisgroede.nl •

Mooi gelegen privéhuisje aan Natuurpark Dwingelderveld, vrijstaand. Max. 4 pers. zie:www.patriciakuiper.nl/huisje. 020-6185476 •

UNIEKE VAKANTIEPLEK AAN DE OVERIJSSELSE VECHT In Diffelen tussen Ommen en Hardenberg. Genieten van vrijheid, rust, ruimte en natuur in comfortabel vakantiehuis met cv, 4 pers. Op prachtige plek, zon en schaduw, geen park. Aan bosrand, vrij uitzicht over natuurweide. Heerlijk wandelen en fietsen vanuit locatie. Niet roken, geen huisdieren. Tel. 06-29045987 •

Te huur: Authentieke Spaanse vakantiewoning aan de voet van natuurpark de Montgo, Denia, 2,5 km van zee, wifi,drie 2-pers.slpk, verh. toilet, gelijkvloerse douche, verwarming, kindvriendelijk, prachtige tuin, binnen 2 km alle voorzieningen, huur: 285 tot 385 p/wk, excl. eindschoonm. Meer info: www.bakkershuisdenia.nl of tel 06- 478 121 70 •

Te koop, Biod caravan, tweepersoons met keukeninventaris en nieuwe accu Prijs notk, 020-6146921. •

Gezocht oppas voor huizen/poezen/planten/tuin in Asperen e/o Est van 21 juli - 3 aug. 2019 Reacties naar maykevanderpol@gmail.com •

Te huur aan de rand van de Vogezen sfeervol, authentiek boerderijtje, max.4 p. Rustig en uniek wandelgebied. Info: www.chezbelon.nl. •

ZEILEN IN FRIESLAND. Zeilvrienden50plus gaat ook in 2019 weer zeilen. 24/6 t/m 28/6 een zwerf-zeil-midweek met als "thuishaven" ms Indubio. 26/8 t/m 30/8 een zeil-misweek vanuit Akkrum. Zin om mee te zeilen? Beginnende maar ook gevorderde zeilers zijn welkom. www.zeilvrienden50 plus.nl info@zeilvrienden50plus.nl of 0343 491325 •

Ontdek de Parel van Z.O. Groningen: Landstreek WESTERWOLDE. Te huur, heerlijk vakantiehuisje, 2 pers. Rust, ruimte glooiend lanschap. Centraal gelegen tussen Emmen, Assen Groningen. incl 2 fietsen. 160 € all in. www.huisjewesterwolde.nl 0599-331600 mob. 06 40786243 zie ook website •

Languedoc: stilte ruimte en prachtige wandelen fietsroutes vanuit leuk huisje midden in de Zuid-Franse wijngaarden. Vanaf € 285,00/wk Kijk op www.lapetitemaisonenfrance.com •

Geheel verzorgde natuurweken in de Pyreneeën. Orchideeën en vlinders, (h-)eerlijk eten, schitterende accommodatie, www.loustal.eu •

Verzorgde fiets- of wandelvakantie over voormalige spoorwegen in de Belgische Ardennen, vanuit een vakantiehuis in Robertville. Ma.6 t/m vr 10 mei. Prijs 250 euro. 06-47297848. info: jongensvandereisvereniging@gmail.com •

Wij (66,69,71 en 72 jaar) zoeken tochtgenoten voor een wandeltrekking (met bagagevervoer) van 2 à 3 weken in de Apennijnen (Italië) in lente 2020. brands_maria@hotmail.com en jefoomen@gmail.com tel. 043 - 321 92 08 •

Nivonlid worden?

Maximaal per huishouden Reductie 23 jaar en ouder (voor regels zie hieronder)

Meld je aan via nivon.nl/leden of bel voor meer info: 088-0990900.•

Voordelen Nivonleden: – Deelname aan alle verenigingsactiviteiten – Korting op overnachtingen in Nivon Natuur vriendenhuizen en op kampeerterreinen – Korting op Nivonreizen en -kampen – Korting op aanschaf Nivon wandelgidsen – Korting op Globetrotter Buitensportvoeding – Korting in de Carl Denig buitensportwinkel en webshop – Ontvangen kwartaaltijdschrift Toorts Meer info: nivon.nl/leden•

Ledentarieven: De tarieven voor 2019 blijven ongewijzigd: t/m 5 jaar 6 t/m 15 jaar 16 t/m 25 jaar 26 jaar en ouder eerste lid 26 jaar en ouder tweede lid

€0 € 10 € 20 € 40 € 30

€ 90 € 10

Het reductietarief geldt voor een periode van max. drie jaar voor: – volwassenen (23 jaar en ouder) met een inkomen op maximaal bijstandsniveau – bewijs van inkomen wordt overlegd aan Landelijk Bureau Nivon Het reductietarief vervalt als: – men enig moment aangeeft meer inkomen te hebben – na drie jaar, als er niet wordt gereageerd op verzoek opnieuw aantonen inkomen Het Nivon-lidmaatschap wordt automatisch verlengd, tenzij u minimaal acht weken voor het verstrijken van uw contributieperiode schriftelijk opzegt via leden@nivon.nl of Nivon Ledenadministratie, Plantage Middenlaan 2F, 1018 DD Amsterdam. Betaling gebeurt vooraf, per contributieperiode. Zie Algemene voorwaarden van het lidmaatschap: nivon.nl/leden•

Rustig, mooi gelegen huisje aan Natuurpark Dwingelderveld. Vrijstaand. Max. 4 personen. 020-6185476 www.patriciakuiper.nl/huisje • Dichtbij n.p.De Sallandse Heuvelrug te huur ons mooie chalet+ tuin op 5* park, 2-4 p. Info/foto's: avanbasten@home.nl of 0611345860 •

ANBI Nivon stelt Natuurvriendenhuizen en kampeerterreinen beschikbaar voor Sociale Groepsvakanties, begeleid door vrijwilligers. Deze vakanties zijn bedoeld voor kinderen (tot 16 jaar) van ouders met een minimum inkomen en worden gefinancierd met bijdragen uit giften, subsidies en fondsen. Donaties zijn van harte welkom op NL67TRIO0338623892 t.n.v. Sociale Groepsvakanties. De stichting is erkend als ANBI (Algemeen Nut Beogende Instelling). Giften en schenkingen zijn fiscaal aftrekbaar.•

Vrijwilligers Dankzij de inzet van actieve vrijwilligers faciliteert Nivon mooie activiteiten. Ook jouw waardevolle inzet stellen wij op prijs. Neem zelf contact op met een afdeling, Natuurvriendenhuis, kampeerterrein of wandelgroep bij jou in de buurt als je zin hebt om mee te doen. Of kijk eens op: nivon.nl/vacatures•

Nieuwe Nivon wandelgidsen Wandel met de vernieuwde Drenthepadgids 330 kilometer door drie nationale parken! Laat je net als Vincent van Gogh inspireren door de bloeiende heide en schaapskuddes. Onderweg kom je door naald- en loofbossen, langs zandruggen en houtwallen, grafheuvels, smalle beekjes en eeuwenoude brinken esdorpen. Het Overijssels Havezatenpad voert 270 kilometer lang langs prachtige havezaten, kastelen en landgoederen. Wandel van Oldenzaal naar Steenwijk; doorkruis Oost-Twente, het dal van de Regge, Vecht en Zwarte Water en arriveer via de waterrijke Wieden en Weerribben in het Steenwijkerwold. Het is een route langs versterkte huizen, eeuwenoude boerderijen en stadjes, veenmoerassen en meanderende rivieren. Met extra historische info over de havezaten! Te koop via: nivon.vrijeboeken.com Prijs: â&#x201A;Ź 12,50, niet-leden: â&#x201A;Ź 18,70.