Struikelblokken wegnemen

Struikelblokken wegnemen

Is Nivon inclusief en divers genoeg? Toegankelijk voor iedereen? We toetsen de situatie aan de hand van enkele praktijkvoorbeelden en ontdekken dat er nog een wereld te winnen valt.

Oeps! Daar sta je dan met je elektrische rolstoel. Wat nu? Jerry Lassche lijdt doorgaans niet aan drempelvrees, maar de drempel van het Nivongebouw in Rotterdam is hem echt te hoog. Een lichte helling in het trottoir brengt hem nog gemakkelijk tot bij de voordeur. Met enige kunstgrepen manoeuvreert hij zijn vervoermiddel hierna recht voor de entree. Maar de laatste hobbel –de stenen dorpel – is zonder hulp onneembaar.

Hoe toegankelijk zijn onze Nivonaccommodaties? Voelen mensen met een lichamelijke beperking zich welkom in de natuurvriendenhuizen, de eigen afdelingsgebouwen, bij verschillende evenementen en activiteiten? Klein onderzoek wijst uit dat er nog veel te verbeteren valt.

Hindernissen

In het Zeehuis in Bergen aan Zee is enkele jaren geleden een personenlift aangebracht, netjes weggewerkt in een hoek van de monumentale hal. Boven aangekomen ontdekken rolstoelgebruikers echter dat de kamers niet voor hun gemak zijn ingericht.

Het is nog altijd de makke in veel natuurvriendenhuizen. Het zand- of grindpad is ongelijk. De balie van de huiswacht is voor de bezoeker te hoog. Hier en daar vallen deuren dicht als een rolstoelgebruiker halverwege is. Eenmaal binnen in de eigen kamer stoot je met het rollend materiaal tegen de kledingkast, de wastafel en de bedden. Verschillende Nivonhuizen hebben uitsluitend slaapkamers op de eerste verdieping. Als er geen traplift is en een invalidentoilet ontbreekt, kunnen fysiek beperkte personen daar niet terecht. Gelukkig, er zijn ook goede voorbeelden. Zo kunnen mensen met een handicap het ABK-huis in Hall gemakkelijk binnenkomen. De ingang is breed, de hal en zalen bieden een gastvrije indruk. Er is een invalidendouche en -toilet. Morgenrood in Oisterwijk heeft een traplift. In de kamers kan ruimte worden gemaakt voor rolstoelgebruikers. Meer beheercommissies proberen binnen de mogelijkheden het verblijf aan te passen aan de wensen van gebruikers.

Veilig gevoel

Met plezier heeft de 95-jarige Bep Rodenburg een week doorgebracht in De Banjaert in Wijk aan Zee. Dit huis beschikt over een aparte kamer voor minder validen. “Tante heeft er echt haar rust kunnen pakken”, zegt nicht Ria die haar begeleidde. Ria verbleef zelf in de aangrenzende kamer, met tussendeur. “Dat gaf een veilig gevoel.” De badkamer is ruim, bij de wastafel is een krukje. Er is een alarmsysteem. “Een fijne kamer; complimenten voor de beheercommissie”, aldus Ria Rodenburg. Maar helemaal perfect is het nog niet. “Met kleine ingrepen kan het comfortabeler worden gemaakt”, meent Ria. Zij noemt een bewegingssensor voor de verlichting en een knop om op grotere afstand de deuren automatisch te openen.

Jerry is onderweg

Jerry Lassche (36) ziet dagelijks obstakels voor zijn wielen. Vanuit zijn woonplaats Spijkenisse neemt hij regelmatig de metro naar het centrum van Rotterdam. Als de trein het perron nadert, zwaait hij naar de bestuurder. Deze weet dan dat hij de deuren pas kan sluiten als Jerry veilig in de coupé is. Zijn route naar het Nivongebouw in Rotterdam-Crooswijk gaat daarentegen minder soepel, door opgebroken trottoirs met rijplaten en hinderpalen bij winkels. Opzij, opzij, opzij, maak plaats! Drempels te over. “De samenleving denkt te weinig aan mindervaliden die veel dingen niet kunnen”, is Jerry’s ervaring. De Nederlandse regering heeft een VN-verdrag ondertekend dat oproept tot betere toegankelijkheid op allerlei gebieden. Allereerst moet de overheid zelf voorzieningen treffen om personen met een handicap volledig te laten meedoen aan de maatschappij, maar het is ook een duidelijke boodschap aan bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties.

Gesloten bolwerk

“We moeten hoe dan ook toe naar een inclusieve samenleving”, oordeelt Friso Teerink. In zijn woonplaats Schagen adviseert hij de gemeente over inclusie en diversiteit. Als bestuurder was hij lang actief binnen Nivon. Toegankelijkheid is voor hem een breed begrip. “Het is veel meer dan goed bereikbare gebouwen. Voor buitenstaanders is Nivon een moeilijk te begrijpen gesloten bolwerk. Je moet de codes kennen om je er thuis te voelen. Bieden we in het kader van verdraagzaamheid een fijn huis aan mensen-meteen-vlekje? We onthalen bij Nivon wel alternatieve groepen: yoga-beoefenaars, mensen die bevlogen liederen zingen, cultuur- en natuurminaars. Maar het levert in individuele gevallen een probleem op om bijvoorbeeld mensen met een psychiatrisch verleden te ontvangen.”

Een Inclusief Nivon staat volgens Friso ook open voor non-binaire personen, voor genderbeleid zonder vooroordeel. “De vereniging, werkgroepen en accommodaties kunnen beginnen met het laaghangend fruit te plukken. Doe alvast wat direct binnen je bereik ligt. Het Nivonhuis Eikhold in Heerlen schakelt voor kluswerk personen met een verstandelijke handicap in. Mensen met afstand tot de arbeidsmarkt doen er ervaring op.” Goed bezig!, is de slogan die Friso steevast gebruikt.

Krappe wc

Jerry Lassche heeft niet-aangeboren hersenletsel, “maar ik noem mezelf toch vrij gezond. Ik heb een baan, doe mee in verenigingsverband en kan me verplaatsen naar waar ik wil”. Niettemin vormt het 19e-eeuwse schoolgebouw dat eigendom is van Nivon Rotterdam, een barrière. Als Jerry met een behendige draai de hal is binnengereden, wacht hem het volgende struikelblok. De deur naar de grote zaal lijkt te smal voor de rolstoel. Het vereist de nodige stuurmanskunst om het houtwerk heel te laten. Later komt in de koffieruimte zijn hoofd nauwelijks boven de rand van de bar uit. En de wc ten slotte is een hokje van nog geen 2½ vierkante meter. Een lift zal er niet komen. Dit zou afbreuk doen aan het authentiekeikenhouten trappenhuis.

Niks doen is geen optie, vindt Friso Teerink. “Je kan wel zeggen: er komen bijna geen rolstoelers in onze accommodaties, dus doen we maar niks. Is er geen vraag, dan ook geen aanbod. Nee, doe ’t andersom! Maak het aantrekkelijk voor iedereen. Wees creatief. Pas op korte termijn enkele huizen aan en breid het gaandeweg uit. We zijn het aan onze stand, aan onze missie en visie verplicht.” •