Hoe duurzaam is Nivon zelf?

Nivon is een organisatie met een groen en sociaal hart, die voor een duurzame samenleving staat. Maar maken we dat ook waar? Een klein intern onderzoek. We peilden de situatie bij een werkgroep (Wintersport), een afdeling (Aalsmeer), een natuurvriendenhuis (Koos Vorrink) en bij het PiKafestival. Nivonmilieudeskundige Kees Hogervorst voegt aan elk verhaal een paar nuttige tips toe.

Wintersport

“Skiën is nou niet de meest duurzame sport”, erkent Pat Shak. “Als we naar een duurzame toekomst willen, zullen we ons leven anders moeten inrichten.” De werkgroep Winterreizen organiseert skivakanties naar Oostenrijk, Zwitserland en Italië. In Schladming Steiermark ligt voor de deelnemers 220 kilometer aan prachtige pistes voor je klaar. Maar moeten we dat wel willen?

Pat: “Langlaufen en wandelen is minder belastend voor het milieu. Die activiteiten bieden we ook aan. We proberen zo duurzaam mogelijk te zijn, maar zijn deels afhankelijk van de toestand ter plaatse. Als er te weinig sneeuw ligt, worden de pistes onderhouden met sneeuwkanonnen die veel water verbruiken. Gelukkig wordt in sommige gebieden energie opgewekt met zonnepanelen en waterkrachtcentrales. ongunstige boekingsvoorwaarden hebben. Vaker gaan we buiten het hoogseizoen op pad. Het advies is ook: ga niet offpiste skiën; het is bedreigend voor de natuur en dieren. We dringen aan op minder vlees eten, minder verspilling en goede afvalscheiding.

We kunnen ook dichter bij huis gaan wintersporten. In de Ardennen en Sauerland kun je prima langlaufen, maar skiën is moeilijk.”

Tip van Kees: Nivonreizen per bus zijn duurzaam, wintersport zelf minder. Pat geeft al veel tips. Als wintersportliefhebber voeg ik er voor mezelf aan toe: ik ga minder vaak op wintersport en als ik ga, ga ik vaker langlaufen en wandelen.•

Infraroodbeeld van warmtelekkage Koos Vorrinkhuis

Koos Vorrinkhuis

De eekhoorntjes buiten profiteren het meest als de verwarming in het Koos Vorrinkhuis aan staat. Een uitgebreide scan toonde aan dat er sprake is van aanzienlijke warmtelekkage. Koos slurpt energie. “Er kan nog veel worden verbeterd”, weet Lena Huisman. “Mag ik even dromen?” vraagt zij als voorzitter van de beheercommissie. “Wat zouden wij graag over tien jaar energieneutraal zijn. We zitten hier met een oud gebouw waar in de laatste jaren weinig aan gedaan is.” Compartimentering is niet nodig. We sparen liever voor een grootschalige aanpak, als er de komende jaren financieel meer mogelijk zou zijn. We willen bij de totaal-renovatie naar een ander verwarmingssysteem, wellicht met warmtepompen.”

Er worden bij Koos Vorrink al veel kleinere maatregelen genomen. Vervangende meubels voor de huiswachtenkamer worden in de kringloopwinkel gekocht. Meubilair in de zalen wordt hersteld en hergebruikt, “daar hebben onze vrijwilligers een leuke klus aan…”

“We willen het bewustzijn van Nivonners verder ontwikkelen. Met de Milieufederatie geven we cursussen en workshops. Hoe kan je een beter mens zijn in deze tijd, hoe kan je je relatie met de aarde op orde brengen?”

Tip van Kees: Onderzoek ook het alternatief van ingrijpende renovatie (binnen het bestaande casco). Dat vraagt minder materiaal. De huidige normen voor nieuwbouw en ingrijpende renovatie vragen een bijna energieneutraal uitvoeringsniveau. En: tot aan de echte vernieuwing kan je (be)sparen door alleen een kleiner deel van het huis te verwarmen en minder eekhoorns te verwarmen als er weinig gasten zijn.•

PiKa-festival

Op het PiKafestival stond al twee keer een hoge molen met zonnepanelen op de wieken, die het terrein van duurzame energie voorzag. Een sterke accu vervangt het dieselaggregaat dat voorheen nogal wat lawaai en stank veroorzaakte. Er is nu sprake van een constante stroomaanvoer. Vooral de vrijwilligers die de elektronica bedienen zijn er blij mee.

Bij de catering wordt zo weinig mogelijk plastic gebruikt. Festivalgasten konden de warme maaltijd al met bord en bestek in het ABKhuis eten, met veel minder afval als gevolg. Maar er blijft één grote wens over: geen plastic bekertjes meer voor de drankjes. Hans Eggels noemt dit het ‘hoofdpijndossier’ van de werkgroep. “We willen metalen mokken voor koffie en thee aanschaffen. De klant kan ´m kopen en wie de mok niet wil houden, krijgt zijn geld terug. Maar onze leus is ook: neem je eigen beker mee! Voor bier, wijn en frisdrank is het alternatief minder eenvoudig. We willen graag af van de plastic bekertjes. Herbruikbaar hardplastic? Dan moet je ook een spoelinstallatie hebben die constant aan staat. Waterafvoer is daarbij een extra probleem.”

Duurzaamheid is bij PiKa altijd al een onderwerp van lezingen en workshops. “We kunnen aandacht besteden aan transitie, klimaatcrisis, circulaire landbouw. Stuk voor stuk hoogst actueel.”

Afdeling Aalsmeer

Nivon Aalsmeer geeft via de eigen nieuwsbrief regelmatig aandacht aan natuur, klimaatverandering, duurzame samenleving en een groene economie. Het afdelingsbestuur roept leden op om met elkaar hierover in gesprek te gaan, om ook bewustwording te bevorderen.

Voorzitter Henk Balke: “Wij steunen de lokale initiatieven van een stichting die zich inzet voor een duurzaam Aalsmeer, het 1000 bomenplan, en duurzaam wonen in de gemeente. Bij de keuze van ons verenigingsgebouw hebben we gekozen voor een locatie die met de bus en fiets goed bereikbaar is.”

Henk wil binnen Nivon nadrukkelijker de groene signatuur zien. “We moeten enthousiasmerend en actiever optreden, inspirator zijn om te komen tot meer groen en minder CO₂uitstoot. Een Nivon dat zich openlijk mengt in het publieke gesprek over duurzaamheid en klimaatverandering. Nivon kan beter samenwerken met groene organisaties en dit voor de afdelingen faciliteren. Voor onszelf is het bijvoorbeeld lastig om contact te leggen met het IVN of de Vogelbescherming voor het geven van lezingen en natuurcursussen.”

NivonAalsmeer is een verouderde afdeling. “De focus ligt minder ver in de toekomst. Dat maakt de interne discussie lastiger. Daarom moeten meer jongeren meedoen in afdelingen. Zij kunnen met ouderen praten over wat duurzaamheid betekent en wat iedereen hieraan kan doen.”

Tip van Kees: Vraag de gemeente een toelichting te geven op de regionale energiestrategie, die elke gemeente moet opstellen. In de regionale energiestrategie staat in welke buurten welke warmtebronnen in aanmerking komen om van het gas af te gaan. Daarnaast is het natuurlijk heel welkom als Nivonafdelingen en -leden de plaatsing van zonnepanelen op Nivonhuizen willen sponsoren.• Tip van Kees: Zoek uit of met de nieuwe stroomaansluiting, die dit jaar in gebruik is genomen, de huur van de zonnemolen en accuinstallatie nog wel nodig is. Verder pleit ik voor meer zonnepanelen op het ABK-huis en Het Hallse Hull. En natuurlijk doorgaan met het podium voor klimaatdiscussies.•