Preview Nibud 'Inkomsten en uitgaven in balans'

Inhoudsopgave Het beste moment om te beginnen is nu............................................................................ 6 1. Uw doel bepalen ........................................................................................................ 9

1.1 Beschrijf uw doel..................................................................................... 10 1.2 Maak uw doel concreet en realistisch...................................................... 11 1.3 Bepaal subdoelen .................................................................................. 12

2. Uw administratie op orde............................................................................................15

2.1 Uw administratie ordenen........................................................................ 15 2.2 Uw administratie bijhouden..................................................................... 17

3. Een begroting maken..................................................................................................19 3.1 3.2 3.3 3.4

Begroten: wat is het en waarom is het belangrijk?................................... 19 Uw huishoudelijke uitgaven in beeld........................................................ 21 Maak uw jaarbegroting............................................................................ 22 Maak uw gemiddelde maandbegroting ................................................... 25 Voorbeeld maandbegroting..................................................................... 26 Uw maandbegroting................................................................................ 27

4. Keuzes maken ...................................................................................................... 29

4

4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8

Hoeveel financiĂŤle ruimte is er?............................................................... 29 Kunt u uw begroting aanpassen?............................................................ 30 Uw inkomsten verhogen.......................................................................... 31 Uw uitgaven verlagen.............................................................................. 32 Keuzes maken........................................................................................ 34 Actieplan maken..................................................................................... 35 Zijn uw doelen haalbaar?......................................................................... 37 Maak een nieuwe begroting.................................................................... 37

Inkomsten en uitgaven in balans

5. Uw doel bereiken .......................................................................................................41

5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6

Herken uw valkuilen................................................................................ 42 Maak een als-dan-plan............................................................................ 43 Maak het uzelf makkelijker....................................................................... 44 Beloon uzelf............................................................................................ 46 Als het even tegenzit............................................................................... 46 Uw doel bijstellen?.................................................................................. 47

6. Blijvend grip op uw geld............................................................................................. 49 6.1 6.2 6.3

Voorbereiden op onverwachte, grote uitgaven......................................... 49 Voorbereiden op onverwachte gebeurtenissen........................................ 51 Stappenplan onverwachte gebeurtenissen.............................................. 52 Stap 1 Administratie op orde brengen................................................. 52 Stap 2 Overzicht maken...................................................................... 53 Stap 3 Inzicht krijgen........................................................................... 56 Stap 4 Keuzes maken......................................................................... 56

Bijlage 1 Kasboek ...................................................................................................... 58 Bijlage 2 Jaarbegroting................................................................................................. 60 Ook van het Nibud ...................................................................................................... 62

Inhoudsopgave

5

Het beste moment om te beginnen is nu In een mensenleven vinden grote en kleinere gebeurtenissen plaats.

Sommige gebeurtenissen zijn in veel gevallen bewuste keuzes en zorgen voor

vreugde en blijdschap. Een kind, een verhuizing, samenwonen, vrijwillig minder werken, een sabbatical, met pensioen gaan, een kind dat gaat studeren.

Andere gebeurtenissen zijn niet altijd gepland. En kunnen gepaard gaan met veel

verdriet, boosheid en zorgen. Zoals het verlies van een baan, ziekte, een faillissement, het overlijden van een partner, of een scheiding...

In alle gevallen geldt dat de gebeurtenis invloed heeft op uw financiĂŤle situatie. Als

u uw inkomsten en uitgaven op een rij zet, kunt u zorgen dat uw geldzaken in balans blijven. Of snel weer in balans komen. Dit boek helpt u daarbij.

Ook handig als u wilt sparen of aflossen

Natuurlijk kunt u dit boekje ook gebruiken als er niet direct een grote gebeurtenis plaatsvindt. U wilt bijvoorbeeld gewoon meer spaargeld hebben.

Of u wilt weten of er ruimte is om uw betalingsachterstanden in te lossen.

Wanneer begint u?

U heeft dit boekje al in huis. Uw inkomsten of uitgaven gaan op korte termijn veranderen of zijn al veranderd. U weet dat er iets moet veranderen en u wilt daaraan werken. Daarom is er geen beter moment om te beginnen dan nu.

Hoe helpt dit boekje u?

Of u nou wilt sparen voor de aankoop van een eigen woning, of dat u uw uitgavenpatroon moet aanpassen vanwege werkloosheid. Het zijn twee heel verschillende aanleidingen om met dit boek aan de slag te gaan. Toch is de aanpak grotendeels gelijk.

Dit boekje leidt u van overzicht naar inzicht in uw geldzaken, en helpt u om aan de hand hiervan keuzes te maken en actie te ondernemen. U kunt door het boek heen aantekeningen maken, opdrachten uitvoeren en vragen beantwoorden. Zo bent u actief met uw geldzaken bezig en heeft u na het lezen van dit boek echt grip op uw geld.

6

Inkomsten en uitgaven in balans

Hoe werkt het?

U wilt uw financiën op orde krijgen én houden. Daarom hebben wij dit boek gebaseerd op onze methode ‘In 4 stappen Grip op Geld’. Dit is een praktische leidraad, gebaseerd op kennis en onderzoek van het Nibud. De 4 stappen zijn: 1.

2.

3.

4.

Administratie op orde brengen Overzicht maken van uw inkomsten, uitgaven, bezittingen en schulden Inzicht krijgen in uw inkomsten en uitgaven Keuzes maken

We lichten deze 4 stappen uitgebreid toe en breiden deze uit met kleinere stappen.

Uw doel bepalen (hoofdstuk 1) U begint met het opschrijven van uw

doel. Dit doel maakt u steeds concreter. Ook schrijft u subdoelen op. U weet nu waar u wilt uitkomen.

€

Uw administratie op orde (hoofdstuk 2) U krijgt tips over hoe u

uw administratie op orde kunt krijgen. Want met een overzichtelijke administratie krijgt u sneller en beter grip op uw geld. Heeft u alles al op orde? Dan is deze stap overbodig.

Een begroting maken (hoofdstuk 3) U maakt een jaarbegroting en een gemiddelde maandbegroting van uw situatie. U ziet daardoor precies waar u ruimte overhoudt of juist in de knel komt.

A B C

Keuzes maken (hoofdstuk 4) U koppelt uw begroting aan uw doelen.

Wat is er nodig om uw doelen te bereiken? U maakt keuzes, stelt eventueel uw doelen bij en u maakt een nieuwe begroting.

Uw doel bereiken (hoofdstuk 5) U wilt niet een eenmalige actie; u wilt blijvende verbetering in uw financiën. Volhouden is daarom het motto.

Wij helpen u met handige tips.

Blijvend grip op uw geld (hoofdstuk 6) U werpt tot slot een blik op de toekomst. Zo weet u of u nog in actie moet komen voor later.

Wanneer heeft u grip op geld?

Na het lezen van dit boek, weet u hoe u grip op uw geld kunt krijgen. Het kan zijn dat u dit heel snel voor elkaar krijgt. Maar misschien heeft u wat meer tijd nodig, bijvoorbeeld doordat u uw administratie nog moet ordenen.

Ons advies: neem uw tijd en doe het stap voor stap!

Inleiding - Het beste moment om te beginnen is nu

7

8

Inkomsten en uitgaven in balans

1. Uw doel bepalen Iedereen is wel eens van plan om het roer radicaal om te gooien. Of het nu gaat om afvallen, sporten, stoppen met roken of minder geld uitgeven… ‘Voortaan ga ik het anders doen!’ klinkt het enthousiast. Maar binnen de kortste keren vallen ze weer terug in hun oude patroon.

Deze terugval gebeurt zowel bij vrijwillige doelen, zoals de vakantiekilo’s eraf sporten, als bij noodzakelijke doelen, zoals afvallen om gezondheidsredenen. Of minder geld uitgeven omdat de vaste lasten anders niet betaald kunnen worden.

Maar waardoor komt dat nou, dat veel mensen hun doelen niet bereiken? Vaak

ontbreekt een concreet en haalbaar doel en - misschien nog wel belangrijker - een

realistisch plan van aanpak. Daarom helpen we u in dit hoofdstuk met het stellen van een helder en concreet doel. U gaat zelf uw doel omschrijven, het specificeren en subdoelen stellen. Het realistische plan maakt u in de hoofdstukken hierna.

Doelen stellen: hoe werkt het?

Verandering begint bij het stellen van doelen. Het hebben van een doel, levert iets op om naar te streven. Deze doelen moeten dan wel voldoen aan een aantal voorwaarden. Hieronder vindt u de vier eigenschappen van goed geformuleerde doelen1.

1. Helder en concreet SMART-doelen leveren meer inspanning op dan geen doelen of abstracte doelen zoals ‘doe maar je best’. SMART staat voor: Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden.

2. Uitdagend Maak doelen uitdagend, maar niet te moeilijk. Want ze moeten wel haalbaar zijn.

3. Van uzelf Zorg dat het uw eigen doelen zijn. Dat vergroot de toewijding.

4. Subdoelen Stel per doel ook subdoelen. U boekt dan steeds een klein succes en dat werkt motiverend.

1

Orlemans, H. & Rijsewijk, T. (2003). Je moet het willen.

Hoofdstuk 1 - Uw doel bepalen

9

18

Inkomsten en uitgaven in balans

3. Een begroting maken

In de overzichtelijke administratie die u nu heeft, kunt u uw inkomsten en uitgaven

snel terugvinden. Maar hoe staat u er exact voor? Hoeveel geld houdt u iedere maand over? Of hoeveel komt u tekort? Hoeveel ruimte is er voor uw wensen?

De oplossing hiervoor is het maken van een begroting. U weet straks door middel van een begroting precies waar de kansen en knelpunten zitten in uw financiĂŤn. En waar nog ruimte zit om te sparen voor uw doelen. U krijgt steeds meer grip op uw geld!

3.1 Begroten: wat is het en waarom is het belangrijk?

Wat is een begroting?

Een begroting is een gepland overzicht van al uw verwachte inkomsten en uitgaven.

Door het maken van een begroting wordt inzichtelijk waaraan u welk bedrag moet en kunt uitgeven. Voordat u de begroting invult, inventariseert u dus wat uw inkomsten en uitgaven zijn.

Waarom is een begroting belangrijk?

Dankzij een begroting ziet u wat uw inkomsten en uitgaven. Zo ziet u direct hoeveel u per maand overhoudt of tekortkomt. En aan welke posten u eventueel iets kunt veranderen.

Uit welke onderdelen bestaat een begroting?

Een begroting bestaat uit twee onderdelen: de inkomsten en de uitgaven. Hieronder ziet u wat hier allemaal onder valt. Op pagina 26 vindt u een voorbeeldbegroting.

Daarin komen al deze posten weer terug.

Inkomsten - netto salaris of uitkering - vakantiegeld - 13e maand - toeslagen (huurtoeslag, zorgtoeslag, kindgebonden budget, kinderopvangtoeslag) - kinderbijslag - teruggave belasting - inkomsten uit vermogen - alimentatie - kostgeld inwonende personen

Hoofdstuk 3 - Een begroting maken

19

28

Inkomsten en uitgaven in balans

4. Keuzes maken In het vorige hoofdstuk heeft u een begroting gemaakt en de balans opgemaakt

van uw huidige bestedingspatroon. U heeft in kaart gebracht hoe u uw geld op dit moment besteedt.

U weet nu dus of het nodig is uw inkomsten of uitgaven aan te passen. Daarmee heeft

u de belangrijkste troef in handen om uw gestelde doelen te gaan halen en (meer) grip te krijgen op uw geldzaken.

Heeft u iedere maand een bepaald bedrag over? En is dit voldoende voor de wensen die u heeft? Of komt u hiervoor maandelijks nog geld tekort? Op basis van uw

conclusies kunt u nu keuzes maken over de inkomsten die u heeft en de uitgaven die u doet.

4.1 Hoeveel financiële ruimte is er?

Hoe is de balans tussen uw inkomsten en uw uitgaven?

In paragraaf 3.4 heeft u uw gemiddelde maandbegroting gemaakt en conclusies getrokken. Noteer hieronder wat het verschil is tussen uw huidige inkomsten en uitgaven:

A B C

Houdt u geld over of komt u geld tekort?

Ik kom € Ik houd €

tekort per maand. over per maand.

Hoeveel ruimte heeft u om uw doelen te bereiken?

Ik heb met de huidige begroting doelen te bereiken, want

(wel / geen) ruimte om mijn

Komt u geld tekort om uw doelen te bereiken? Of kunt u uw doelen wel bereiken, maar wilt u misschien nog meer besparen zodat u nog meer kunt bereiken? In de komende paragrafen gaat u keuzes maken die u geld opleveren.

Hoofdstuk 4 - Keuzes maken

29

48

Inkomsten en uitgaven in balans

6. Blijvend grip op uw geld U heeft uw doel behaald. Op dit moment heeft u uw geldzaken dus op orde. U

weet hoe u concrete doelen stelt, uw administratie is op orde en u weet hoe u een

gemiddelde maandbegroting maakt. Heel goed! Dit is de basis om naar de toekomst te kunnen kijken.

Er kan natuurlijk altijd iets onverwachts gebeuren. U kunt opeens met een grote uitgave worden geconfronteerd waar u geen rekening mee had gehouden. Of er

gebeurt iets waardoor uw leven op zijn kop staat. Ook op financieel gebied. Het is prettig als u dan ook grip kunt houden op uw financiële situatie.

In dit hoofdstuk leest u wat u nu al kunt doen om (sneller) grip te krijgen als zich onvoorziene situaties voordoen.

6.1 Voorbereiden op onverwachte, grote uitgaven Stel u krijgt opeens met een grote uitgave te maken die u niet aan zag komen. Dat heeft vaak grote gevolgen. Maar u kunt zich hierop voorbereiden.

Voorbeelden van onverwachte, grote uitgaven: • Uw auto is total loss en moet veel eerder vervangen worden dan verwacht.

• U laat de laptop vallen of er valt een glas water overheen. Hij is niet meer te repareren.

• Uw onverzekerde fiets van 4 jaar oud wordt gestolen.

• U heeft jarenlang te veel toeslagen ontvangen zonder dat u dat wist. U moet dit nu aan de Belastingdienst terugbetalen.

Zorg voor een financiële buffer Het is verstandig om een financiële buffer op te bouwen. Zo heeft u altijd geld achter de hand en komt u niet voor verrassingen te staan. Wilt u een financiële buffer opbouwen? Dan kunt u de stappen uit hoofdstuk 1 tot en met 5 volgen.

Uw doel is dan: “Ik wil een financiële buffer hebben om onverwachte, grote uitgaven op te kunnen vangen.”

Vervolgens maakt u het doel concreet en realistisch. Een belangrijke vraag daarbij is natuurlijk: hoe hoog moet mijn buffer zijn? Dat kunt u op de volgende pagina inschatten.

Hoofdstuk 6 - Blijvend grip op uw geld

49

Ook van het Nibud Ideaal om te gebruiken naast ‘Inkomsten en uitgaven in balans’ Nibud Tabbladenset Een handige set tabbladen om uw financiële administratie op orde te brengen en te houden. Op elk tabblad staat welke correspondentie u erachter kunt bewaren, hoe lang u die moet bewaren en nog meer handige informatie en tips. Ook beschikbaar voor zelfstandig ondernemers!

Nibud Kasboek Geen idee waar uw geld blijft? Met het Nibud Kasboek krijgt u inzicht in al uw dagelijkse inkomsten en uitgaven. Houd het een aantal maanden bij en u weet waar alle dagelijkse uitgaven aan besteed worden. Leuk bij-effect: door het bijhouden van een kasboek gaat u vanzelf minder uitgeven!

Geldwijzers & gidsen voor specifieke situaties Geldwijzer Alimentatie & Co-ouderschap Bent u gescheiden of gaat u scheiden? Dan kan het fijn zijn wat hulp te krijgen op het gebied van uw financiën. Deze Geldwijzer zet alles voor u op een rij. Dat geeft rust in een moeilijke en onrustige tijd.

Geldwijzer Kinderen & Scholieren Verwacht u een kind? Of gaat uw kind bijvoorbeeld naar de middelbare school? Dan kunt u met heel andere kosten en tegemoetkomingen te maken krijgen. Met deze Geldwijzer bereidt u zich voor op iedere nieuwe fase van uw kind. Voor ouders met kinderen tussen 0-18 jaar.

Gids voor financieel opvoeden Heeft u kinderen in de leeftijd 6 tot 18 jaar? Dan is deze gids handig voor u! Alle belangrijke financiële opvoedthema’s komen voorbij. Van zakgeld tot eerste baantje, sociale druk van klasgenoten (of andere ouders!), zelf pinnen en eigen verzekeringen uitkiezen.

Geldwijzer Studenten Gaat uw kind studeren en wilt u weten hoe alles zit op financieel gebied? De Geldwijzer Studenten geeft een helder overzicht van alle regelingen van DUO, laat zien hoe het zit met de inkomsten en uitgaven van studenten, wat de rol van ouders kan zijn en geeft ook nog veel tips om als student slim met je geld om te gaan.

62

Inkomsten en uitgaven in balans

Voor boven de 18 Een praktisch boekje over geldzaken voor 18-plussers. U vindt hier alles over: overzicht houden, werken, wonen en schulden voorkomen. Met handige checklists om meteen mee aan de slag te gaan!

Mijn hypotheek. Hoe nu hoe verder?

Wilt of moet u verhuizen? Dankzij de heldere voorbeelden en opdrachten in dit boek komt u er snel achter wat uw hypotheeksituatie is, of uw hypotheek nog bij uw situatie past en wat de mogelijkheden zijn.

Meer informatie of direct bestellen? Ga naar www.nibud.nl/winkel.

Ook van het Nibud

63