κεί που ένα ευρέως γνωστό και αγαπημένο λογοτεχνικό έργο συναντά τη μαγεία της όπερας, ένα αυτοβιογραφικό δράμα αγκαλιάζεται από τη μουσική λυρικότητα και ένας μητρικός σπαραγμός τρέπεται σε οπτι-
κοακουστικό θέαμα, το αποτέλεσμα καθίσταται
αν μη τι άλλο πολυαναμενόμενο Λόγος γίνεται
για την όπερα «Ελένη» του Νέστορα Τέιλορ (Nestor Taylor) βασισμένη στο ομώνυμο συγγραφικό έργο του Ελληνοαμερικανού συγγραφέα Νίκου Γκατζογιάννη (Nicholas Gage),
η παγκόσμια πρεμιέρα της οποίας έγινε στις
αρχές του περασμένου Δεκεμβρίου στο «Theater Erfurt» της Γερμανίας.
Είχαμε τη χαρά να συνομιλήσουμε με τον
δημιουργό του έργου κ Τέιλορ (Taylor), δια-
κεκριμένο συνθέτη ελληνικής καταγωγής, για
την ίδια καλλιτεχνική προσέγγιση, τη γνωριμία
του με τον κ Γκατζογιάννη και τις πρώτες αντιδράσεις του φιλοθεάμονος κοινού.
Τι σας ενέπνευσε στην «Ελένη» του κ Γκατζογιάννη και αποφασίσατε να ανεβάσετε το εν λόγω έργο; Η σπαρακτική ιστορία της Ελένης, το τρα-
γικό τέλος μίας μητέρας που για το καλό των
παιδιών της θυσιάζει την ίδια της την ζωή,
ήταν στοιχεία αρκετά δυνατά για να εμπνεύ-
σουν οποιονδήποτε συνθέτη να γράψει μουσική
πάνω σε αυτό το θέμα Οταν δε, αυτή η
ιστορία συνοδεύεται από μία ανάθεση για να
παρουσιαστεί στο Carnegie Hall, τότε η πρό-
ταση γίνεται άκρως δελεαστική
Πείτε μας δύο λόγια για τη δική σας καλλιτεχνική προσέγγιση πάνω σε αυτό. Από την αρχή ήταν ξεκάθαρο για μένα ότι
δεν θα προσέγγιζα το θέμα από πολιτική σκο-
πιά Αλλωστε, όπως σε κάθε εμφύλιο, έτσι και
στον δικό μας, παρόμοιες συλλήψεις, βασανι-
σμοί και «δίκες» δυστυχώς έγιναν και από τις
δύο πλευρές Το επίκεντρο, επομένως, του έργου δεν θα μπορούσε να είναι άλλο από τη
θυσιαστική αγάπη της μητέρας και όλα όσα υπέφερε για να προστατεύσει την οικογένειά
της
Ετσι, πέρα από τις αναπόφευκτες αναφορές
στο γκρίζο παρελθόν της Κατοχής, το έργο επιχειρεί να ξεπεράσει τα γεωγραφικά και
ιστορικά όρια της Ελλάδας, και να μας μεταφέρει ένα ελπιδοφόρο μήνυμα αγάπης και
αλτρουισμού: με επίκεντρο την θυσία της
μάνας για τα παιδιά της που οραματίζεται
ένα καλύτερο αύριο, η όπερα εστιάζει στη διαχρονική έννοια της προσωπικής κάθαρσης
για την υπεράσπιση του δικαίου, και σε ένα δεύτερο επίπεδο, την αποδοχή της διαφορετικότητας και του πλουραλισμού, ιδεολογικού και πολιτικού
Η «Ελένη» υπήρξε μάλιστα αφορμή να χαρακτηριστείτε «Διακεκριμένος Συνθέτης» («Distinguished Composer») στο Κάρνεγκι Χολ (Carnegie Hall). Πότε και πώς προέκυψε η εν λόγω τιμητική διάκριση;
Η αναγόρευσή μου σε Διακεκριμένο Συνθέτη του Carnegie Hall, έγινε από την Mid America Productions και τον παραγωγό Peter Tiboris, που εξ όσων γνωρίζω, είναι ένας από τους κύριους διαχειριστές των μουσικών εκδηλώσεων του Carnegie Hall Παρόλα αυτά, η συνεργασία αυτή ματαιώθηκε για λόγους ανωτέρας βίας, καθότι η πανδημία είχε κάνει για
Ποια η συνεργασία και η σχέση σας με
σπουδαίο Ελληνοαμερικανό συγγραφέα; Γνωρίστηκα με τον Νίκο Γκατζογιάννη (Nicholas Gage) το καλοκαίρι του 2018 αν δεν
οι οποίες στην
συνέχεια με βοήθησαν να αποτυπώσω με μεγαλύτερη ακόμα ακρίβεια τις μουσικές μου προθέσεις Καθοριστικής σημασίας ήταν και η
επίσκεψη που κάναμε στο χωριό Λιά, όπου είχα την ευκαιρία να δω από κοντά το τοπίο, με τα επιβλητικά βουνά της Ηπείρου και τις χαράδρες, τα σπίτια των χωρικών, συνομιλώντας
με μερικούς από αυτούς και να δω μέσα από
τα δικά τους μάτια το ζοφερό αυτό παρελθόν Μαζί με τον λιμπρετίστα
της όπερας, τον Fergus Currie δου-
λέψαμε για μεγάλο διάστημα με τον Nicholas Gage, προκειμένου να έχου-
με μία δραματουργία που προσαρ-
μόζεται στις απαιτήσεις της μουσικής,
συνδυάζοντας ταυτόχρονα την ροή
των γεγονότων
Η «Ελένη» παρουσιάστηκε προσφάτως, στις αρχές Δεκεμβρίου, στην Ερφούρτη της Γερμανίας
σημειώνοντας μεγάλη επιτυχία.
Ποιες ήταν οι
κοινού;
Η παγκόσμια πρεμιέρα της όπερας
«Ελένη» έγινε στις 3 Δεκεμβρίου του
2022 στο «Theater Erfurt», σε σκη-
νοθεσία Guy Montavon, σκηνικά –
κοστούμια Eric Chevalier, ενώ τη Φι-
λαρμονική Ορχήστρα και την Χορωδία
της Ερφούρτης διηύθυνε ο διακε-
κριμένος Ελληνας αρχιμουσικός Μύ-
ρων Μιχαηλίδης, ο οποίος και πρό-
τεινε την παρουσίαση του μουσικού
μου έργου στην εκεί όπερα. Το κοινό
δέχθηκε με ενθουσιασμό το έργο, συντονίστηκε απόλυτα με το δράμα
και συγκινήθηκε βαθιά από την εκ-
φραστικότητα των ερμηνευτών –
τραγουδιστών Ο βαθύς λυρισμός της
μουσικής σε συνδυασμό με τις στίξεις
που υπάρχουν από πιο σύγχρονα
ιδιώματα, συνήθως σε απαγγελτικό
στυλ, αποτυπώθηκε μουσικά – σκη-
νοθετικά και σκηνογραφικά με μο-
ναδικό τρόπο, και με σεβασμό στην
ελληνική παράδοση. Ηδη οι πρώτες
κριτικές από τον τοπικό Τύπο αλλά
και τα πλέον έγκριτα περιοδικά όπε-
ρας, όπως το Opernglas, είναι διθυ-
ραμβικές και προβλέπουν ότι η συγ-
κεκριμένη
την επιλογή; Η ελληνική σας
καταγωγή τι ρόλο έπαιξε στη
μετέπειτα καλλιτεχνική σας δη-
μιουργία;
Από μικρός αισθανόμουν ότι η
γλώσσα της μουσικής μού μίλαγε
πιο άμεσα από οτιδήποτε άλλο. Συ-
νέθετα ήδη από μικρός και ευτυχώς
και οι δύο μου γονείς με ενθάρρυναν
να ακολουθήσω τον δρόμο αυτό, εφόσον η επιλογή μου αυτή θα συνοδευόταν από αφοσίωση και αυταπάρνηση. Στο σπίτι ακούγαμε κλα-
σική μουσική αλλά και ποιοτική ελ-
ληνική μουσική, ενώ ο παππούς μου
ήταν ψάλτης με καταπληκτική φωνή
και όταν πηγαίναμε στο χωριό τα
καλοκαίρια, τον άκουγα να ψέλνει
δημοτικά τραγούδια και βυζαντινά
μέχρι και στον ύπνο του! Αυτές οι
μοναδικές μνήμες τροφοδοτούν ακό-
μα την έμπνευσή μου και είναι αυτές
που με έκαναν να στραφώ ολοκλη-
ρωτικά στη σύνθεση, ακόμα και αν
αυτή η επιλογή απαιτεί τεράστιες
θυσίες
Υπάρχει κάτι ανακοινώσιμο σε
ό,τι αφορά τις μελλοντικές πα-
ρουσιάσεις του έργου που θα
μπορούσατε να μοιραστείτε
μαζί μας;
Γίνονται ήδη συντονισμένες προσπάθειες η όπερα να ταξιδέψει και
σε άλλες όπερες ανά τον κόσμο, αλλά δεν είμαι σε θέση να προβώ
σε δηλώσεις ακόμη
Εύχομαι η «Ελένη» -όπου ας ση-
μειωθεί ότι το λιμπρέτο είναι στην
αγγλική γλώσσα- να φτάσει στα πέ-
ρατα του κόσμου, και οι ελληνικές
κοινότητες των Ηνωμένων Πολιτει-
ών, του Καναδά, της Αυστραλίας,
να την υποδεχθούν με ανοικτό πνεύ-
μα, αφού τώρα, όπως σημειώνει και
ο Κάρολος Παπούλιας, «η σύγχρονη
Ελλάδα είναι, επιτέλους, έτοιμη μετά
από την κατασίγαση των παθών,
από τη μαθητεία στη δημοκρατία
και τη νέα ευρωπαϊκή ποιότητα, να
αντιμετωπίσει τις μαύρες σελίδες
της ιστορίας της»
τη διάρκεια της δεκαετίας του 1940, στην Ελλάδα μαίνεται εμφύλιος πόλεμος μεταξύ κομμουνιστών ανταρτών και δεξιών κυβερνητικών δυνάμεων. Δυστυχώς, το ορεινό χωριό της Βόρειας Ελλάδας Λια, μια κλειστή, αυστηρά πατριαρχική και προληπτική κοινότητα, όπου η νεαρή αγρότισσα Ελένη Γκατζογιάννη μεγαλώνει μόνη της πέντε παιδιά, βρίσκεται στο δρόμο των κομμουνιστών αγωνιστών. Από τότε, οι κάτοικοι του χωριού άρχισαν να φοβούνται για τη ζωή τους: όσοι δεν υπηρετούσαν τους αντάρτες βασανίζονταν και εκτελούνταν. Τα τρόφιμα κατάσχονται, οι χωρικοί υποχρεώνονται σε καταναγκαστική εργασία και όχι μόνο οι άνδρες αλλά και οι έφηβες κόρες της Ελένης και άλλες νεαρές ανύπαντρες γυναίκες απειλούνται με αναγκαστική επιστράτευση Για να σώσει και να αποτρέψει τις δύο μεγαλύτερες από αυτή τη μοίρα, που θέλει τα μικρότερα αδέλφια να έχουν εκτοπιστεί βίαια σε κομμουνιστικά «αδελφικά κράτη», η Ελένη διαμαρτύρεται ενάντια στον Κόκκινο Τρόμο. Οργανώνει τη διαφυγή των παιδιών της στην Αμερική. Αλλά γι' αυτό, όπως εκατοντάδες χιλιάδες άλλοι Ελληνες πολίτες, πρέπει να πληρώσει με τη ζωή της. Συγκινητικές άριες και ντουέτα, εντυπωσιακά χορωδιακά νούμερα και συγκλονιστικές σκηνές: Βασισμένη στο αυτοβιογραφικό μπεστ σέλερ του Nicholas Gage (κατά κόσμον Νίκου Γκατζογιάννη), του μικρότερου γιου της πρωταγωνίστριας, η Ελένη είναι μια συγκλονιστική εξομολόγηση ενάντια στη φρίκη του πολέμου και τις φρικαλεότητες που συνδέονται με αυτόν.
για την παρουσίασή
Αγαπητέ Πέτρο, Θερμά συγχαρητήρια