Papier De papierindustrie Vroeger werd er lang niet zoveel papier gebruikt als nu. De meeste mensen konden niet eens lezen. Boeken moesten toen ook nog allemaal met de hand gemaakt worden. Ze waren dus heel duur. Alleen monniken en andere belangrijke mensen lazen boeken. Meer vraag naar papier Rond 1500 werd de boekdrukkunst uitgevonden. Het oudste gedrukte boek dat is gevonden, is door Gutenberg gedrukt. Toen eenmaal de boekdrukkunst was uitgevonden, kwam er veel meer vraag naar papier. Steeds meer mensen leerden ook lezen op school. Papiermolens Daarom waren er in de 17e eeuw twee gebieden ontstaan waar papier gemaakt werd: in de Zaanstreek en op de Veluwe. In de Zaanstreek werd heel veel papier gemaakt met windmolens. Op de Veluwe stonden vaak kleinere papiermolens die door water werden aangedreven. De papiermolenaar had vaak ook nog een boerenbedrijfje. In het Openluchtmuseum staat zo'n Veluwse papiermolen. Stoomkracht In de 19e eeuw kwamen er papiermachines, die op stoomkracht werkten. Die konden meer papier tegelijk maken dan de kleine papiermolens. Voortaan werd ook hout gebruikt om papier van te maken in plaats van stofvezels. De meeste kleine papiermolens hadden geen geld om mee te doen met alle veranderingen. Daarom moesten steeds meer papiermolens sluiten.
Hoe werd papier gemaakt? Om papier te maken was schoon water nodig. Met vies water zou het papier bruin worden. Papier werd gemaakt van vezels. Die zaten in lompen, vodden, oude zeilen en afgedankte touwen. De lompen moesten eerst worden gescheurd en gesneden, anders waren ze te groot. Meestal deden vrouwen, kinderen en bejaarden dit stoffige en ongezonde werk. Lompen stampen Als de lompen fijn gesneden waren, werden ze in een bak met water gegooid, waar een ronddraaiende as met grote hamers erop, op de stof gingen beuken. Net zo lang tot er een witte brij ontstond. Papier scheppen in een schepraam De molenaar schepte een beetje brij in het schepraam, een rechthoekige zeef. Zo glad mogelijk, want dan kreeg je het mooiste papier. Persen en drogen In een grote pers duwde hij het water eruit, zodat alleen het papier overbleef. Het natte papiertje werd opgehangen om te drogen. Zo konden 2500 vellen per dag gemaakt worden. Vergelijk dat maar eens met nu. Tegenwoordig worden zonder ooit te hoeven stoppen lange rollen papier gemaakt.
Papier drukken De eerste boeken werden met de hand gemaakt. Dat was gewoon een kwestie van overschrijven. Meestal waren het monniken die een boek overschreven. Ze maakten er vaak mooie tekeningen en versieringen bij. Je begrijpt dat dit heel veel werk was, een 'monnikenwerk'. Boeken waren in die tijd