Lespakket Wat wil je later worden?

WAT WIL JE LATER WORDEN? Een project over school en beroepen van vroeger

Daar maak je geschiedenis mee

DOCENTENHANDLEIDING & LEERLINGENMATERIAAL VOOR GROEP 3 EN 4 VAN HET BASISONDERWIJS

OVER DIT LESPAKKET U heeft gekozen voor het educatieve project: Wat wil je later worden? voor groep 3 en 4 van het basisonderwijs.

In dit lespakket kunt u het volgende vinden: – – – – – –

Introductie Nederlands Openluchtmuseum Wat biedt het museum nog meer?

Introductie project wat wil je later worden?

Informatie voor uw museumbezoek Lessuggesties ter voorbereiding op uw bezoek Lessuggesties ter afsluiting van uw bezoek.

Naast dit lespakket vindt u op de website het bijbehorende introductie filmpje Bij oma op de thee.

Dit lespakket bestaat uit: Docentenhandleiding Werkbladen De werkbladen moeten gekopieerd worden.

CONTACT Voor inhoudelijke vragen over dit project en het lesmateriaal kunt u contact opnemen met de afdeling Educatie.

Wij zijn het beste te bereiken via het e-mailadres: res@openluchtmuseum.nl of bel voor een afspraak met de afdeling Reserveringen, telefoon: 026 357 61 23.

COLOFON Productie: afdeling Educatie, Nederlands Openluchtmuseum, 2017.

Illustraties introductiefilmpje Bij oma op de thee: Barbara Stok.

Vertelstem introductiefilmpje: Marianne Wissenburg.

Muziek bij introductiefilmpje: Kevin van Veelen.

Met dank aan leerlingen en leerkrachten van PCB de Klimroos uit Westervoort, bs de Sterrenkring uit Arnhem, de Roncallischool uit Velp, De Toermalijn uit Arnhem en de St. Jacobusschool uit Valburg.

3 3 4 5

WAT WIL JE LATER WORDEN? – DOCENTENHANDLEIDING

WELKOM IN HET NEDERLANDS OPENLUCHTMUSEUM gewoon waren, zoals water pompen, wassen met een wasbord en de koe melken. Kortom: een plek waar je je naar hartenlust kunt uitleven!

Het Nederlands Openluchtmuseum is er voor iedereen die Nederland en de wijze waarop de Nederlanders leefden, wil ontdekken, zien en beleven. In het uitgestrekte museumpark ondergaan u en uw leerlingen de geschiedenis van het dagelijks leven.

GEWOON EVEN LEKKER SPELEN Even gewoon lekker spelen kan ook in het museumpark.

Op het plein in de Zaanse buurt staat het historische speelgoed, zoals hoepels, vélocipèdes en de Vliegende Hollanders al klaar. Naast het historische doolhof is een moderne speeltuin ingericht om even lekker uit te razen.

Naast de oude trams zijn er meer dan tachtig historische huizen en bedrijven in het park en vrijwel allemaal zijn ze toegankelijk voor publiek. Op veel plekken kunnen de leerlingen echte vaklieden aan het werk zien, zoals de smid, de papierschepper of de olieslager. Alle zintuigen worden geprikkeld bij een bezoek aan het museum!

SMIKKELEN EN SMULLEN Ontdekken en spelen in de buitenlucht maakt hongerig.

Het Openlucht-museum biedt daarom verschillende mogelijkheden om een hapje te eten.

EDUCATIEVE PROJECTEN Voor alle groepen uit het primair onderwijs, speciaal onderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs zijn educatieve projecten ontwikkeld. Elk project duurt twee uur, waarin kinderen op hun eigen niveau worden uitgedaagd actief bezig te zijn met een stukje Nederlandse geschiedenis. Een overzicht van alle educatieve projecten vindt u achterop deze brochure.

Schrijf samen met uw leerlingen geschiedenis en kom een dagje ontdekken, spelen, proeven en speuren!

DE PLEK VOOR KINDEREN Het Kindererf is het centrale punt van diverse educatieve activiteiten in het museum. Het is gevestigd in een oude Brabantse boerderij en is dé plek voor kinderen! Leerlingen kunnen hier allerlei karweitjes doen die vroeger heel

3

WAT WIL JE LATER WORDEN? – DOCENTENHANDLEIDING

INTRODUCTIE WAT WIL JE LATER WORDEN?

VOORBEREIDENDE LES

DOELGROEP Het project is bestemd voor groep 3 en 4 van het basisonderwijs..

De voorbereidende les bestaat uit het bekijken van het filmpje Bij oma op de thee. Daarnaast kunt u zelf een keus maken uit de voorgestelde lessuggesties.

THEMA Het project Wat wil je later worden? gaat over school en beroepen van vroeger.

OMSCHRIJVING FILMPJE BIJ OMA OP DE THEE In het getekende filmpje komen twee kinderen bij oma op bezoek. Ze praten over wat ze later willen worden.

Oma neemt de kinderen mee naar een wand met foto’s van vroeger en vertelt over de beroepen van oude familieleden.

Het filmpje duurt ca. 5,5 minuut.

DOEL – Leerlingen beseffen dat het vroeger op school heel anders was dan nu.

– Leerlingen maken kennis met beroepen van vroeger, en beseffen dat mensen heel ander werk deden dan nu.

DOEL Kinderen begrijpen dat er vroeger heel andere beroepen waren dan nu.

OPZET VAN HET PROJECT Het project bestaat uit drie onderdelen: 1. introductie op school m.b.v. introduc- tiefilmpje Bij oma op de thee.

2. museumbezoek 3. lessuggestie na afloop van het bezoek.

Voorbereiding: het filmpje is op uw digitale schoolbord te bekijken via de website: www.openluchtmuseum.nl/bezoek-met-groep/groepsarrangementen/wat-wil-je-later-worden

KERNDOELEN Het project sluit aan bij het kerndoel Oriëntatie op jezelf en de wereld, onderdeel tijd, nummer 52 De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken (…) burgers en stoommachines, en bij het kerndoel Kunstzinnige oriëntatie, nummer 56: de leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed.

AANVULLENDE LESSUGGESTIES – Voer een kringgesprek over soorten beroepen. Daarbij wordt de vraag gesteld: wat moet je eigenlijk bij dat beroep doen? De leerkracht geeft eerst zelf een voorbeeld.

– Gebruik een coöperatieve werkvorm om te praten over wat de leerlingen willen worden en wat ze dan bij dat beroep doen. Denk daarbij aan Binnen-buitenkring. De leerkracht geeft eerst zelf een voorbeeld.

– Laat de kinderen een tekening maken, of beeldje kleien van zichzelf en het beroep dat ze later willen hebben.

– Laat de kinderen thuis en bij oma of opa (of een oudere buurvrouw/-man) navragen welke beroepen zij doen/deden.

4

WAT WIL JE LATER WORDEN? – DOCENTENHANDLEIDING

BEZOEK AAN HET MUSEUM

NODIG WERKBLADEN 1 EN 2 WERKBLAD 1. BRIEF: HALLO ALLEMAAL De brief is een introductie op het museumbezoek en is bestemd voor de leerlingen. Het is de bedoeling dat u de brief voorafgaand aan het bezoek kopieert of aan de leerlingen voorleest.

WERKBLAD 2. ‘BEGELEIDING TIJDENS HET MUSEUMBEZOEK’ Dit werkblad is een introductie op het museumbezoek en is bestemd voor alle begeleiders. Hierin vindt u wat u van het museum kan verwachten en wat het museum verwacht van de begeleiders. Het is de bedoeling dat u dit werkblad kopieert voor alle begeleiders en voorafgaand aan het museumbezoek met elkaar bespreekt en meeneemt naar het museum.

KORTE OMSCHRIJVING In het schooltje bespreekt de museumbegeleider samen met de kinderen de verschillen tussen hun eigen school en deze school uit de 19de eeuw. Ook worden er kleine rollenspelletjes met de kinderen gedaan en schrijven ze met een griffel op een leitje. Daarna gaan de kinderen met hun groepje aan het werk. Ze gaan allemaal twee ambachten doen. Werken op de boerderij en tegelversieren worden altijd aangeboden, en afhankelijk van de museumbezetting gaan de leerlingen werken bij de papiermolen, de smid, de drukker, de wasserij of de rosoliemolen. Bij elke plek horen of lezen ze iets over het ambacht en daarna gaan ze zelf aan de slag. Op elke locatie krijgen ze iets mee , iets dat ze zelf gemaakt of gebruikt hebben. Aan het eind van het project komen ze allemaal weer samen voor de korte afsluiting.

TIJDSDUUR Het project duurt 2 uur.

DOEL – Leerlingen beseffen dat het vroeger op school heel anders was dan nu.

– Leerlingen maken kennis met beroepen van vroeger, en beseffen dat mensen heel ander werk deden dan nu.

ORGANISATIE Allereerst moet u ervoor zorgen dat u op tijd bij het Kindererf bent, het startpunt van dit project. (Het Kindererf is een kwartiertje lopen van de Entree. Als u de tram neemt, stapt u uit bij Halte C.) Uw groep wordt ontvangen door de museummedewerker, die het project tijdens uw museumbezoek begeleidt.

De museumbegeleider verzorgt de introductie in het schooltje en de afsluiting van het project. De schoolbegeleiders gaan tussendoor zelf met de leerlingen aan de slag. Wij vragen minimaal vier begeleiders (waarvan één leerkracht) op een groep van 30 leerlingen en verwachten van de begeleiders een actieve rol. Na de introductie wordt de klas in vier groepen verdeeld. Met elke groep gaat een eigen schoolbegeleider mee. Op twee van de vier ambachtlocaties treft u gastheren en -vrouwen die u ontvangen. Natuurlijk is de museumbegeleider tijdens de activiteiten aanwezig ter ondersteuning en voor advies.

SUGGESTIE VOOR AFSLUITING OP SCHOOL Omdat de leerlingen tijdens het project in het museum niet allemaal hetzelfde doen, en omdat de twee uur van het project echt nodig zijn om de activiteiten te doen, is het zinvol om na het museumbezoek tijd in te plannen voor een kringgesprek. In dit kringgesprek kunnen de kinderen hun er-varingen en belevenissen aan elkaar vertellen en laten zien wat ze bij de verschillende ambachtslocaties gemaakt hebben.

Dit kan door middel van coöperatieve werkvormen.

Denk hierbij aan: – Wandel-wissel uit; leerlingen lopen door de klas en wisselen uit wat ze hebben beleefd. Per leerling 1 minuut.

– Binnen-buitenkring.

5

WAT WIL JE LATER WORDEN? - LEERLINGENMATERIAAL

WERKBLAD 1 BRIEF VAN HET MUSEUM HALLO ALLEMAAL, Wat leuk dat jullie naar het Nederlands Openluchtmuseum komen voor het project Wat wil je later worden?

Weet je zelf al wat je later wilt worden?

In het museum gaan jullie kijken hoe het vroeger was.

Eerst gaan jullie naar een schoolklas van vroeger. Daar kun je zien dat heel veel dingen anders waren dan nu bij jou in de klas. Je gaat ook schrijven zoals ze vroeger deden met een leitje en een griffel.

Dan gaan jullie, net als kinderen vroeger, in de leer bij een ambachtsman, om een beroep te leren. Jullie gaan allemaal twee oude beroepen uitproberen.

Je zult merken dat dat heel anders was dan de beroepen die je nu kunt.

Dus stroop je mouwen maar op, want er moet gewerkt worden doen.

We wensen je alvast veel plezier.

Tot ziens in het museum.

Groetjes van de medewerkers van het Kindererf.

6

WAT WIL JE LATER WORDEN? - WERKBLAD 8 PLATTEGROND

WERKBLAD 2 BEGELEIDING TIJDENS MUSEUMBEZOEK

EEN SCHOOLPROJECT IN HET NEDERLANDS OPENLUCHTMUSEUM HOE GAAT HET IN Z’N WERK? BEGELEIDERS Uw groep wordt ontvangen door een museummedewerker op het Kindererf, die het project tijdens het museumbezoek begeleidt. De museummedewerker verzorgt de introductie, de les in het schooltje en de afsluiting van het project. U, als schoolbegeleider, gaat verder zelf met de leerlingen aan de slag. Wij vragen minimaal vier begeleiders (waarvan één leerkracht) op een groep van 30 leerlingen en verwachten van de begeleiders een actieve rol. U gaat met een groepje leerlingen zelfstandig het park in om twee ambachten te doen. Routebeschrijving en instructie krijgt u van de museumbegeleider. En natuurlijk is de museummedewerker tijdens de activiteiten aanwezig ter ondersteuning en voor advies.

5

8 7

6 7

Zorg dat u op tijd bij het project bent. Het Kindererf is een kwartiertje lopen van de Entree. Als u de tram neemt, stapt u uit bij Halte C (nr. 5, Kindererf). Veel plezier!

4 3

LEGENDA 1 Parkeren bussen/toiletten 2 Servicepunt - Betalen bij kassa / Kaartcontrole 3 Entreepaviljoen 4 Met de Tram 5 Kindererf - ontvangst museummedewerker 6 Lekker eten (Picknickloods) 7 Lekker spelen (Zaanse plein & speeltuin) 8 Schooltje

2 1

7

OVERZICHT VAN ONS AANBOD PER GROEP OVERZICHT EDUCATIEVE PROJECTEN Educatieve projecten

Kenmerkende thema’s

Keuterboeren

Opa & oma, groeien, de boerderij, dieren, de supermarkt, koken, eten

Wat wil je later worden?

Beroepen, ambachten, dit ben ik!

Bakkers en boeren

Discriminatie, pesten, jezelf en elkaar leren kennen, respect en tolerantie, samenwerken

Brood! Dat koop je toch in de winkel?

Waar komt ons voedsel vandaan, eten, land bewerken, de bakker, de boerderij

Feest! In Nederland

Feesten van alle culturen

Dossier bouwen

Bouwen, huisvesting, uitvindingen, hout- en vlecht constructies, vloeren, muren, daken

Kinderarbeid

Opa en oma, werkervaringen opdoen, derde wereld, kleding, de rechten van het kind, meningsvorming

Architecten gezocht

Ontwerpen, bouwen, huis en wonen, inrichten, van boerderij tot woonhuis, samenwerken

Canonproject

De hele Nederlandse geschiedenis

Sint Nicolaas

Feesten van nu zoals ze vroeger gevierd werden

Elfstedentocht

Friesland, wintertradities, bewegen

GROEPEN 1

2

3

4

5

6

7

8

Hoeferlaan 4, Arnhem, Reserveringen: T 026 357 61 23, res@openluchtmuseum.nl, www.openluchtmuseum.nl