36e jaargang, nr. 4 , o k t o b e r 1992. Verschijnt 5x per jaar
een uitgave van het Nederlands Auschwitz Comité, postbus 74131,1070 BC Amsterdam
Bulletin Leven is ons doel Al m i d d e n 1945 gingen de beroemde violist Yehudi M e n u h i n en de c o m p o n i s t Benjamin Britten als pianist naar het verslagen Duitsland en traden o p v o o r bevrijden en bevrijders. Zij zagen Bergen-Belsen. " A n d e r s w a s ik niet in staat geweest een m e n i n g te hebben over de w e r e l d waarin w i j leven. Ik w i l d e de mensen kennen die hebben geleden en o v e r l e e f d " , verklaarde M e n u h i n onlangs. Een goede t w i n t i g jaar geleden a n t w o o r d d e M e n u h i n o p onze uitnodiging dat hij graag o p onze herdenking w i l d e spelen, o p n i e u w begeleid d o o r zijn vroegere reisgenoot Britten. Die kon zich toen niet vrij m a k e n en een optreden v a n M e n u h i n - B n t t e n in A m s t e r d a m ging niet door. " D e hele w e r e l d " , zei de violist dezer dagen, "lijdt eraan dat n i e m a n d kan zeggen w a t hij over tien jaar zou willen zien, w a n t m e n zou toch r a a r een of ander doel moeten streven. Vandaag de dag is er geen enkel d o e l " .
Fascisme fascineert Wij ouderen v o r m e n een natuurlijke schakel tussen toen en nu. Dat voelen w i j als de ook al niet meer jonkies, die als baby's of kleuters w a r e n o n d e r g e d o k e n , bijeenkomen zoals onlangs. Of nu er in het Belgische parlement een voorstel ligt o m l o o c h e n i n g v a n de Sjoa strafbaar te stellen. De golf publicaties v a n herinneringen aan en b e s c h o u w i n g e n over de Tweede Wereldoorlog h o u d t aan. W a n d a d e n , ons maar al te bekend, w o r d e n van alle kanten g e m e l d . In NRCHandelsblad (4-9-'92) v r o e g J.L. Heldring zich af w a t tegen racistisch bedrijf etc. te doen...:"Meer voorlichting over de g r u w e l e n van het fascisme? Dat zou w e l eens een averechtse uitwerking k u n n e n hebben, de fascinatie v a n het v e r b o d e n e en radicale v e r g r o t e n " . En Heldring citeert H.J.A. Holland: "Te geloven dat fascistische neigingen w o r d e n bestreden d o o r het publiceren van boeken over de geschiedenis van het fascisme is een even grote illusie als aan te n e m e n dat de v e r k o o p van vijlen en koevoeten het inbreken doet a f n e m e n " . De voorbeelden liggen niet alleen in lang voorbije tijden. Tien journalisten zijn in een jaar in Turkije g e d o o d , al w e e r een veeg teken. Weer zijn er miljoenen vluchtelingen, ook in Europa. Een Nederlandse delegatie die komt bekijken w e l k e hulp te bieden, ontsnapt o p de grens v a n Bosnië en Kroatië t e r n a u w e r n o o d aan de d o o d d o o r een granaat. Enige Italiaanse en Franse VN-piloten hebben dat geluk niet. Dakloze vluchtelingen, k a m p e n en de kreet 'etnische zuivering' bezorgen ons rillingen v a n a f s c h u w , net als onze Amerikaanse en andere vrienden. De e e u w e n o u d e s y n a g o g e in het historische Dubrovnik is verwoest, een honderdtal J o d e n kon uit Sarajewo w o r d e n gehaald en via Split naar Tel A v i v gevlogen. Elie Wiesel heeft a a n g e b o d e n een missie naar k a m p e n e.d. op Joegoslavisch gebied te leiden.
voormalig