De grote paddentrek

De grotepaddentrek

Vanaf de tweede of derde week van februari ontwaken padden, kikkers en salamanders uit hun winterslaap. Ze verlaten hun schuilplaats en trekken naar poelen en beken om er te paren en hun eitjes af te zetten. Hiervoor moeten ze zich regelmatig over de weg wagen. Vaak met fatale gevolgen. Gelukkig kun ook jij hen een handje helpen.

Midden februari, tegenwoordig soms al januari. De winter laat zijn greep stilaan los. Wanneer ’s avonds de temperatuur niet meer onder 8°C zakt en het geregend heeft, staat er iets te gebeuren. Onder enkele takken en bladeren lichten oogjes op. Een mannetjespad is net ontwaakt uit zijn winterslaap. Hij recht zijn kop en heft zijn lange poten op. Voorzichtig klautert hij uit zijn schuilplaats. Ietsje verderop wordt een andere pad wakker. En verder nog een, en nog een. De padden maken zich klaar voor hun jaarlijkse grote trek. Vastberaden zetten ze koers naar een poel of gracht om er te paren. De mannetjes zijn de eersten die naar het water trekken. Die voorsprong dreigen ze snel kwijt te spelen, want ze moeten onderweg nog op zoek naar een partner. Kan er eentje een vrouwtje het hof maken, dan grijpt hij met zijn sterk gespierde voorpoten haar lichaam vast in de paargreep en laat hij zich op haar rug meevoeren naar de voortplantingspoel. Daar zet het vrouwtje haar eitjes af. Slagveld

Maar voor de dieren het water bereiken, moeten ze vaak een verharde weg over. Zeker in Vlaanderen, dat bezaaid ligt met wegen, is dat een heikele onderneming. Jaarlijks worden vele duizenden padden verpletterd onder de wielen van een auto. Ook kikkers of salamanders vinden er al eens de dood, of raken levensgevaarlijk gewond. Vaak sterven de dieren rechtstreeks onder de wielen, maar soms ook door het zogenaamde aanzuigeffect van auto’s, wanneer die sneller rijden dan dertig kilometer per uur.

Padvinders

Om slagvelden te vermijden, helpen jaarlijks heel wat vrijwilligers padden, kikkers en salamanders overzetten naar de overkant van de straat. Van daaruit kunnen de dieren veilig verder trekken naar hun poel of gracht.

© MARINO RAVIER

Hoe werkt dat? Simpel. Naast de weg worden paddenafsluitingen van ongeveer 35 cm hoog geplaatst. Die verhinderen dat een pad zelf de weg oversteekt. Verrast door dat obstakel, volgen de amfibieën de afsluiting tot ze weer een doorgang vinden. Maar aan weerskanten van de afsluiting zitten emmers ingegraven die de dieren opvangen. Elke dag controleren vrijwilligers de emmers en dragen ze de padden naar de overkant van de straat.

In Vlaanderen worden op meer dan tweehonderd locaties padden, kikkers en salamanders overgezet. Met succes! Vorig jaar zetten vrijwilligers bijna 150.000 dieren veilig de weg over. De meeste van hen waren gewone padden, bruine kikkers en alpenwatersalamanders. Jammer genoeg werden tijdens de overzetacties ook nog meer dan 8000 slachtoffers gevonden. Dat leren we uit cijfers van Hyla, de amfibieën- en reptielenwerkgroep van Natuurpunt (www.hylawerkgroep.be). Toch ligt het werkelijke dodencijfer nog een pak hoger, want niet overal worden overzetacties gehouden.

Padden helpen in de Gentse regio

Ook in de Gentse regio staan elk jaar vrijwilligers paraat om padden, kikkers en salamanders over te zetten. Wil je een handje helpen? Je kunt alvast terecht op deze locaties:

Gentbrugge: Emiel Van Swedenlaan en Koningsdonkstraat. Contactpersoon: Jacqueline Kerkhoff (Werkgroep Gentbrugse Meersen) jacqueline.kerkhoff@telenet.be Destelbergen: Meersakkerstraat. Contactpersoon: nog onbekend, zie algemene contactgegevens onderaan voor actuele info Sint-Amandsberg:Beelbroekstraat. Contactpersoon: nog onbekend, zie algemene contactgegevens onderaan voor actuele info Wondelgem (grens Mariakerke): Lusthoflaan. Contactpersoon: Maureen Prevost, maureenprevost@hotmail.com

Wanneer de paddentrek exact begint, hoe massaal die is en hoelang de trek duurt, is vooraf moeilijk te zeggen. Heb je interesse om te helpen, dan zul je dus ietwat flexibel moeten zijn. Vaak weet je maar de avond zelf of er padden te rapen vallen en hoeveel. Andere hotspots

Daarnaast maken amfibieën ook op andere plaatsen in Gent, Destelbergen en Sint-Martens-Latem de oversteek. Een overzicht van actuele of historische oversteekplaatsen: Destelbergen: Damvalleistraat. Drongen: Goubaulaan, Kaaksmetestraat, Asselsstraat, Ganzerikstraat, Veerstraat, Krommehamlaan, Pontstraat en Goedingekouter (Afsnee). Sint-Amandsberg: Rozebroekenpark. Oostakker: Absdalestraat, Edmond Ronsestraat en Koutergoedstraat. Mariakerke: Zandloperstraat en omgeving, Brugsesteenweg, Planetenwijk en Mispelbilk. Wondelgem: Botestraat. Zwijnaarde: Rijvisschestraat, Heistraat en Putstraat, Zwartekobenstraat (voorbij de Zwartekobenbeek) en Eggestraat

Op deze locaties wordt tot op vandaag geen overzetactie (meer) georganiseerd (of is die niet bekend). Toch is alle hulp welkom om nog meer dierenlevens te sparen. Wie weet wil jij zelf wel een paddenoverzetactie organiseren in een of meer straten in jouw buurt? Laat het ons weten! Je krijgt sowieso ondersteuning van ons. Je kunt ook altijd waarschuwingsborden bestellen via ons of rechtstreeks bij de stad Gent. Bovendien is een overzetactie leuk om de buurtbewoners samen te krijgen, want je brengt elke avond heel wat enthousiaste helpers op de been, groot én klein. Zie ook pagina 25 voor meer informatie en contact.

Verder kun je ook gewoon slachtoffers vermijden. Ben je onderweg met de auto? Rijd dan zeker niet sneller dan dertig kilometer per uur op plaatsen waar je overstekende padden, kikkers en salamanders kunt tegenkomen. Zo kun je de dieren misschien nog ontwijken en sneuvelen ze ook niet door het aanzuigeffect van je auto.

Uitkijken naar de zomer

Begin april is de trek normaal gezien voorbij. Vanaf dan is het uitkijken naar juli of augustus, wanneer honderden pasgeboren padden, kikkers en salamanders uit het water kruipen. Amper één centimeter groot zijn ze, en verschillende onder hen danken hun leven aan de vrijwilligers die hun moeder of vader de weg over hielpen. Daar kikker je van op, niet?

Algemeen contact: Marino Ravier, marino@natuurpuntgent.org /0468 32 16 13 Amfibieën- en reptielenwerkgroep Natuurpunt: www.hylawerkgroep.be

ALLE FOTOS © MARC BEAUCOURT

Talent van Brake-Out

aan de slag bij Natuurpunt Gent

Aan het begin van de herfst kreeg Natuurpunt Gent jongeren van Brake-Out op bezoek om te helpen. Brake-Out is een project voor volwassenen met een cognitieve ondersteuningsnood, een verstandelijke beperking of autisme. Op leerplekken ontdekken ze hun talenten. De deelnemers zijn tussen 18 jaar en 30 jaar oud. Jochen, woordkunstenaar, interviewde de mensen van Natuurpunt Gent gedurende drie maandagen en tekende hun ervaringen op.

Silas, foutenspeurneus, is 24 jaar en werkt drie dagen mee bij Natuurpunt Gent bij de administratie en logistieke taken. Silas vond het leuk om het magazine Snep! te verdelen in de brievenbussen. Hij vond het niet fijn dat hij de magazines in de brievenbussen moest steken toen het regende. Ook Fien, mooimaker, deed administratieve en logistieke taken. Het leukste vond Fien laptopwerk en excel-werk. Niets was in haar ogen negatief aan Natuurpunt, alles was er super fijn. Fien heeft de werkvaardigheid geleerd om vragen te stellen aan de mensen en te luisteren naar wat zij zeggen. Ook Silas oefende vooral in het stellen van vragen als er iets niet lukt.

De andere groep werkte niet binnen maar buiten, midden in de natuur. Larissa, Juki en Fisseha houden alledrie veel van de natuur. Larissa is dol op lavendel, dat is haar lievelingsplant. Juki’s lievelingsboom is de wilde kastanje. Fisseha vond het fijn dat er machines waren, hij mocht een boomzaagmachine vasthouden. Harken vond hij niet plezierig, maar ook wanneer hij iets niet fijn vond, probeerde hij er iets leuks van te maken. Juki, woordkunstenaar, vond harken net wel super fijn omdat dit mannenwerk is, vertelde zij. Juki oefende om de zaken waarover zij uitleg kreeg op de juiste manier uit te voeren. En om dat niet steeds op haar eigen manier te doen. Als zij een fout maakte, zocht zij samen met een medewerker van Natuurpunt Gent naar een oplossing.

Op zoek naar het eigen talent

De jongeren hebben voor Brake-Out gekozen om te kijken wat hun talenten zijn en hoe zij die kunnen inzetten voor zichzelf en voor anderen. Daarom hebben zij bij Natuurpunt Gent geprobeerd om te kijken of dit iets voor hen is. Na de eerste leerwerkplek bij Natuurpunt zijn de Brake-Outers in het derde jaar nu naar meerdere werkplekken aan het gaan om te ervaren hoe het daar is. “Het waren drie superleuke weken bij Natuurpunt Gent. We hebben allemaal iets geleerd over wat we goed kunnen en graag doen”, zeggen ze.

DANKBAAR

Ook bij Natuurpunt Gent zijn we erg enthousiast over de samenwerking met vzw Konekt en hun project BrakeOut. We zijn blij dat we de deelnemers konden helpen in de ontwikkeling van hun talenten. En talent hebben ze! Daarnaast betekende de samenwerking ook veel voor ons als vereniging. Niet alleen hielpen de deelnemers ons tal van klussen klaren, een dergelijke samenwerking plaatst ons opnieuw met beide voeten in de samenleving. Natuur is er voor iedereen en het is aan ons om iedereen die toegang te geven. De banden met Konekt zijn niet nieuw: jaarlijks mogen we genieten van hun hulp tijdens de Dag van de Natuur. Ook vzw Obra|Baken komt al sinds geruime tijd wekelijks een handje toesteken in het natuurbeheer. Bedankt aan alle deelnemers!