4.3. Ecologisch beheer van dijken

Dankzij de eeuwenlange inpolderingsactiviteiten zijn er in het Grenspark Groot Saeftinghe vele dijken te vinden. Deze dijken doen nog steeds dienst als zeewering. Nadat ze deze functie bij nieuwe inpolderingen verloren, werden de dijken op allerlei manieren door de mens gebruikt.

In het verleden was de meest verbreide exploitatievorm beweiding met rondtrekkende schaapskudden. Dankzij deze extensieve begrazing kon er zich een gevarieerde vegetatie ontwikkelen. De dijken onderling vertonen ook nog grote verschillen in bodemopbouw (zand -of kleidijken), expositie, steilte van het talud etc. Uit het recente bodemonderzoek in Zeeland bleken ze allemaal kalkrijk te zijn. Daardoor is de variatie in plantengroei groot. De soortenrijke plantengroei op de dijken leidde tot de benaming ‘bloemdijken’.

Europees gezien zijn de bloemdijken in de Scheldepolders waardevol. Ze zijn regionaal belangerijk door het hierop voorkomende glanshaverhooiland. De vegetaties behoren tot glanshaverhooiland, droge graslanden en ruigten van het marjoleinverbond. Typerende planten zijn o.a. wilde marjolein, aardaker, moeslook en kruisdistel. Een zeldzame vlindersoort die kenmerkend is voor de bloemdijken in het Grenspark Groot Saeftinghe is de argusvlinder.

Tot de jaren ‘50 van de vorige eeuw bestond de vegetatie op veel dijken uit soortenrijk en bloemrijk grasland. Intensivering van het agrarisch gebruik inclusief bemesting en herbicidengebruik (onkruidverdelgers) en verkeerd beheer (klepelbeheer) hebben geleid tot een sterke achteruitgang van de soorten- en bloemrijkdom op dijken.

Heel veel dijken in het Grenspark Groot Saeftinghe zijn beplant met populieren. Ze zijn typerend voor het polderlandschap. De Canadese populier is in deze regio een belangrijke en dominant aanwezige boomsoort, aangezien deze goed groeit op de polderbodems, bruikbaar hout levert en sterke wind verdraagt. Afhankelijk van de oriëntatie tegenover de zon en het gevoerde beheer kunnen ook ‘boomdijken’ vrij bloemrijk zijn. In veel gevallen zijn de grazige vegetaties onder de populieren echter verruigd. Vooral de oudere bomen krijgen veel holtes en zijn daardoor waardevol voor veel holenbroeders en diverse vleermuizensoorten.