Letterenhuis | uit Zuurvrij: Thornton Wilder en Jet Naessens

Marc Somers

Thornton Wilder en Jet Naessens In 1938 schreef de Amerikaanse roman- en toneelschrijver Thornton Wilder (1897-1975) het toneelstuk Our Town, dat door zijn vernieuwende aanpak onmiddellijk internationaal naam verwierf en tot op de dag van vandaag wordt gespeeld. Wilder verdiende er een van zijn drie Pulitzerprijzen mee.

Het gezelschap van de Antwerpse Koninklijke Nederlandse Schouwburg speelde het stuk onder de titel Ons stadje van 2 tot 7 april 1949 in een regie van Maurits Balfoort, die verder bekendheid verwierf met zijn regiewerk voor televisie, onder meer in De heren van Zichem. Op de affiche van Ons stadje stonden niets dan bekende namen: Ward de Ravet, Dora van der Groen, Maurits Goossens, Martha de Wachter, Luc Philips, Anton Peeters, een jonge Jef Burm, én Jet Naessens, die toen al meer dan tien jaar in dit gezelschap de ene glansrol na de andere vertolkte.

In juni 1949 ontving Naessens (1915) een brief van de auteur van het stuk.

Wilder, die verwijst naar een (verder ongedateerd) bezoek aan Antwerpen, toont zich bijzonder verheugd over een pakketje foto’s dat hem kennelijk door Naessens is toegestuurd. Jet Naessens vertolkte in Ons stadje de rol van Emily Webb, wonend in Grover’s Corner in New Hampshire, een kleine Amerikaanse stad waar het personage opgroeit, huwt en in het kraambed sterft. De drie bedrijven symboliseren drie dagen uit het le-

90

91

friends abroad

50 Deepwood Drive Hamden 14 Connecticut, U.S.A. June 8 1949

Foto van Naessens in de opvoering van

Dear Miss Naessens,

Ons Stadje (1949)

Indeed, it has — that beautiful cento of photographs, a place among my treasured possessions. Already visitors have exclaimed, have congratulated me on it. I once spent happy days in Antwerp.

Think! — if someone had told me then that a play of mine would someday be played there — would make for me such a friend as you have shown yourself to be with this treasured present, — the stones, the streets, the churches, the very ‘Descent from the Cross’ would have spoken to me differently.

With appreciation of your letter, with gratitude for your performance, and with fellow-feeling through all the difficulties and consolations of art — Sincerely yours Thornton Wilder

ven van Webb. Het stuk, zonder rekwisieten en met nauwelijks een decor, heeft een stage-manager of ‘spelleider’, een acteur die commentaar geeft en zich als een god gedraagt in het dirigeren van mensen in hun alledaagse omgeving. Het is een kroniek van gewone lieden, die staan voor mensen uit alle landen en tijden.

Jet Naessens oogstte met haar vertolking veel lof, en ontving dus bovendien van niemand minder dan de auteur zelf een hartelijke bedankbrief. Zij schonk het autograaf van Wilder onlangs aan het Letterenhuis, samen met theatermemorabilia waaronder materiaal van haar echtgenoot Jos Gevers (1894-1977).

Brief van Thornton Wilder aan Jet Naessens (1949)

92

93

50 Deepwood Drive Hamden 14 Connecticut, U.S.A. June 8 1949

Foto van Naessens in de opvoering van

Dear Miss Naessens,

Ons Stadje (1949)

Indeed, it has — that beautiful cento of photographs, a place among my treasured possessions. Already visitors have exclaimed, have congratulated me on it. I once spent happy days in Antwerp.

Think! — if someone had told me then that a play of mine would someday be played there — would make for me such a friend as you have shown yourself to be with this treasured present, — the stones, the streets, the churches, the very ‘Descent from the Cross’ would have spoken to me differently.

With appreciation of your letter, with gratitude for your performance, and with fellow-feeling through all the difficulties and consolations of art — Sincerely yours Thornton Wilder

ven van Webb. Het stuk, zonder rekwisieten en met nauwelijks een decor, heeft een stage-manager of ‘spelleider’, een acteur die commentaar geeft en zich als een god gedraagt in het dirigeren van mensen in hun alledaagse omgeving. Het is een kroniek van gewone lieden, die staan voor mensen uit alle landen en tijden.

Jet Naessens oogstte met haar vertolking veel lof, en ontving dus bovendien van niemand minder dan de auteur zelf een hartelijke bedankbrief. Zij schonk het autograaf van Wilder onlangs aan het Letterenhuis, samen met theatermemorabilia waaronder materiaal van haar echtgenoot Jos Gevers (1894-1977).

Brief van Thornton Wilder aan Jet Naessens (1949)

92

93

Twee van de ca. 1.400 affiches van de Koninklijke Nederlandse Schouwburg – Antwerpen die in het Letterenhuis worden bewaard, naast brieven, foto’s en tekeningen uit het KNS-archief. Het administratieve archief en het fotoarchief van de KNS bevinden zich in het Felixarchief in Antwerpen. De inventaris van de productiemappen (1925-1998) van de KNS aldaar (www.felixarchief.be) laat zien dat er zowel van Door het oog van een naald als van Ons stadje persknipsels, programmaboekjes, briefwisseling en andere stukken bewaard zijn gebleven, beide met foto’s.

Wellicht door het succes van Ons stadje, of wie weet door het contact tussen Naessens en Wilder, feit is dat de kns het volgende seizoen ook Wilders ándere Pulitzerprijswinnende toneelstuk opvoerde, The Skin of Our Teeth, uit 1942. Deze allegorische komedie werd van 26 november tot 1 december 1949 in Antwerpen gespeeld onder de titel Door het oog van een naald, opnieuw onder regie van Balfoort en opnieuw met Naessens in een hoofdrol. Ze speelde Sabina, het aantrekkelijke dienstmeisje, een rol die eerder door de befaamde Amerikaanse actrice Tallulah Bankhead op de planken was gezet.

94

95