Special bijlmerramp stadsdeelkrant Zuidoost

Extra bijlage

20 jaar Bijlmerramp Kracht en Inspiratie Via deze krant willen een aantal mensen hun gevoelens over 20 jaar Bijlmerramp met u delen.

Ik herinner me dat zondag 4 oktober 1992 een prachtige herfstdag was. Het zonnetje scheen toen ik omstreeks 11.00 uur ’s morgens samen met mijn man richting Tilburg vertrok om daar de Surinaamse Brasadé (de dag van de omhelzing) te vieren. De Bijlmer zag er die mor‐ gen vredig en mooi uit. Niet wetende dat het ’s avonds zou veranderen in een rampplek.

Een ramp die 43 mensen hun leven kostte en die toch in de afgelopen jaren aan de bewoners de kracht en inspi‐ ratie heeft gegeven om mede te bepalen wat het gezicht van Amsterdam Zuidoost (Bijlmermeer) zou worden.

Het unieke aan een rampsituatie is dat mensen elkaar opzoeken en met elkaar samenwerken. Er ontstaat saamhorigheid en verbondenheid, waardoor angst, wan‐ hoop en verdriet plaatsmaken voor hoop, kracht en inspiratie. Dat hebben we met elkaar gedeeld tijdens het ‘Inspirational concert’ en de ‘Inspirational tentoonstel‐ ling’. Twee gebeurtenissen waar u het verslag van kunt lezen in deze krant. Al deze activiteiten moeten ons kracht en inspiratie geven om vooruit te blijven kijken om onze omgeving, Amsterdam Zuidoost, tot een plek te maken waar iedereen zou willen wonen.

Wetende dat we nu twintig jaar verder zijn, zullen wij ook ná 4 oktober 2012 onze blikken vooruit moeten rich‐ ten, zonder dat we alle verdriet en pijn vergeten. Het Groeiend Monument waar we jaarlijks herdenken is een plek om te blijven herinneren en inspiratie te vinden.

Het eigen licht laten schijnen zoals Nelson Mandela in zijn gedicht heeft verwoord: “Onze diepste angst is niet dat wij ontoereikend zijn.

Onze diepste angst is dat wij mateloos krachtig zijn.

Het is ons licht, niet onze duisternis dat ons het meeste vrees aanjaagt.

Wij vragen ons af: wie ben ik dat ik briljant, schitterend, talentvol, fantastisch zou zijn?

Let wel: wie ben je dat je dat niet zou zijn?

Als wij ons eigen licht laten schijnen Geven wij onbewust anderen toestemming dat ook te doen.

Wanneer wij bevrijd zijn van onze eigen angst Heeft onze aanwezigheid automatisch een bevrijdende werking op anderen.”

Helen Burleson Voorzitter Stichting Beheer Het Groeiend Monument

Foto Paco Nuñez

Er wordt gezegd: ‘Elke ramp die je hebt overleefd, wordt je groter van en verrijkt je leven.’

Grote belangstelling voor herdenking 20 jaar Bijlmerramp In aanwezigheid van honderden mensen werd op 4 oktober de Bijlmerramp herdacht. De herdenking bij ‘de boom die alles zag’ trok ook veel pers. Tientallen journalisten van landelijke en lokale media waren ter plekke om verslag te doen van de emotionele gebeurtenis waar jaarlijks wordt stilgestaan bij de vele doden die vielen tijdens de vliegtuigcrash. Dit jaar precies 20 jaar geleden.

De plechtigheid begon in het atrium van het CEC‐gebouw in Zuidoost waar onder andere Burgemeester Eberhard van der Laan het woord richtte tot een paar honderd nabestaanden en aanwezigen. Van der Laan: “De Bijlmer is alleen maar sterker geworden na de ramp. Hoe moeilijk soms ook, het is belangrijk dat we eens per jaar die herinneringen delen.” Ook portefeuil‐ lehouder Emile Jeansch van stadsdeel Zuidoost sprak de aan‐ wezigen moed in: "Het heldhaftige optreden van zovelen en het algemene saamhorigheidsgevoel tijdens en direct na de vliegramp 20 jaar geleden, vormen de verhalen die we elkaar moeten blijven vertellen.”

De overige toespraken van vertegenwoordigers van maatschap‐ pelijke instellingen in Zuidoost werden opgeluisterd door indrukwekkende muziek van het Groot Mannenkoor uit Zwolle.

Rond zes uur vertrok een lange stoet lopende mensen vanuit het CEC‐gebouw naar de plek waar jaarlijks de herdenking plaatsvindt, onder ‘de boom die alles zag.’

Foto Auke VanderHoek

Stilte Ook na 20 jaar bleek tijdens deze plechtigheid weer dat de emoties velen nog hoog zitten. Vele tranen werden er gelaten onder de boom. Tientallen kransen zijn er gelegd door onder andere vertegenwoordigers van het kabinet in Den Haag, verschillende ambassades, verschillende politieke en

maatschappelijke organisaties. Onder een oorverdovende stilte werden door schoolkinderen ballonnen opgelaten voor de men‐ sen die zijn omgekomen. Rabijn Evers vroeg in zijn gebed om rust voor slachtoffers van de ramp.

De officiële herdenking werd afgesloten met een informeel samenzijn in kerkcentrum de Nieuwe Stad waar velen naar toe gingen om elkaar weer moed en inspiratie in te spreken. Dat gebeurde volgens goed Bijlmergebruik onder het genot van een hapje en een drankje.

Noem hun naam Streep hun naam niet door Al zijn ze tot stof vergaan Streep hun naam niet door Alsof ze nooit hebben bestaan ’t liefst dat ik heb bezeten ’t middelpunt van mijn bestaan vraag mij niet dat te vergeten en gewoon weer door te gaan want ik wil wel verder leven, maar ik weet niet hoe dat moet ‘k hoor bij hen die achterbleven Overleven vraagt wel moed Streep daarom hun naam niet door Noem hun naam En laat me weten Dat ook jij niet zult vergeten Zo alleen kan ik verder gaan

De Bijlmerramp is de benaming voor de vliegramp waarbij op zondag 4 oktober 1992 een Boeing 747‐vrachtvliegtuig van de Insraëlische luchtvaartmaatschappij El Al neerstortte op de flats Groeneveen en Kruitberg in de Bijlmer. De ramp kostte 43 mensen het leven, onder wie de driekoppige bemanning en de enige passagier van het vliegtuig. Buiten de 43 geregistreerde doden waren er mogelijk ook slachtoffers onder illegale flatbewoners te betreuren. Hun exacte aantal heeft men nooit kun‐ nen achterhalen.

20 jaar Bijlmerramp ■ oktober 2012

De saamhorigheid was mooi

“Ik woonde hier al heel lang en je weet dat hier vliegtuigen over vliegen. Maar met een ongeluk, daar hou je geen rekening mee. Het toont aan hoe kwetsbaar je bent, het raakt de kern, want je hebt het gevoel dat je in je eigen huis veilig moet zijn,” zegt Ronald Janssen. Hij was net stadsdeelvoorzitter geworden toen de ramp gebeurde. Ronald: “Er kwam heel veel hulpverlening vanuit de landengroepen, vanuit de Ghanese en Surinaamse gemeenschappen, vanuit de bewoners zelf. De saamhorigheid toen in Zuidoost, dat was mooi. Dat hebben de lan‐ dengroepen en wij niet weten vast te hou‐ den. Maar of dat nou erg is? Ik zou overigens ook niet weten hoe het wel zou moeten?

Dat ebt na verloop van tijd weg want het leven gaat door en de wijk heeft een groot verloop van bewoners.” Tot hoe lang moe‐ ten we blijven herdenken? Ronald: “In prin‐ cipe zolang de mensen die het hebben mee‐ gemaakt het belangrijk vinden.”

Alles afgesloten Ronald woonde tijdens de ramp op een steenworp afstand van waar het vliegtuig neerstortte in Kortvoort. Waar was u toen het gebeurde? Ronald: “Ik was ergens onderweg vanuit Zeeland. We wisten van niks, we hadden de radio niet aanstaan in de

auto. En in die tijd hadden we nog geen mobiele telefoontjes. We merkten pas dat er iets aan de hand was toen we onze wijk niet in konden. Alles was afgesloten. We zijn op het politiebureau Flierbosdreef beland en ben daar ben ik bijgepraat over wat er aan de hand was. We hebben het stadsdeelkan‐ toor geopend. Veel ambtenaren en raads‐ leden kwamen helpen. Vanuit het stadhuis waar het crisisteam zat, kregen we de vraag om informatietelefoonnummers te openen waar mensen heen konden bellen. We zijn met zijn allen de telefoon gaan beantwoor‐ den, maar veel wisten we ook niet. Het is verbluffend hoe een groot apparaat van hulpdiensten en rampenbestrijding in één klap gaat draaien.” *“Storten neer, 1862, storten neer, storten neer, begre‐ pen? Storten neer.”

Foto Auke VanderHoek

Het is 4 oktober 1992. De gezagsvoerder van El Al vlucht 1862 Itzhak Fuks spreekt zijn laat‐ ste woorden om 17:35:25 via de radio met de verkeerstoren op Schiphol: “Going down, 1862, going down, going down, copied? Going down.”* Tien seconden later stort het vrachtvliegtuig neer op Kruitberg. Drie bemanningsleden en de enige passagier zijn op slag dood. Op de grond komen minstens 39 mensen om. Het is nu 20 jaar geleden dat de Bijlmerramp zich voltrok.

“Going down, 1862, going down, going down, copied? Going down.”

Je moet het leven nemen zoals het komt Voor Marlène en Stanley Truideman is het precies twintig jaar dat zij leven zónder de aanwezigheid van hun twee kinderen. Op de bewuste avond van 4 oktober 1992 stortte de El Al Boeing 747 neer op het gedeelte waar de familie Truideman woonde in de flat Groeneveen. Hun 17 jarige zoon en 14 jarige dochter kwamen daarbij om het leven.

Marlene: “Mijn man en ik waren net weg naar de flat Kleiburg. We hadden spullen geleend van een kennis en die brachten we

terug. De kinderen waren thuis. We zouden niet lang wegblijven. Nog geen 10 minuten nadat we van huis waren hoorden we een

enorme knal. Ik dacht dat het onweerde.

Maar toen we eenmaal buiten kwamen uit de flat Kleiburg, bleek het een vliegtuig te zijn dat was neergestort. Snel liep ik naar ons huis, maar daar zag ik al van afstand dat onze voorkant er helemaal uit lag. En daar begon onze nachtmerrie. Midden in de vlammen‐ zee.” Dat was het moment waarop het echt‐ paar Truideman in één klap hun enige twee kinderen kwijtraakte. Zoonlief zou een paar dagen later, op 9 oktober 1992 jarig zijn.

Verheugd als hij was over zijn verjaardag, werd het een dag van diepe rouw.

Foto Paco Nuñez

Leegte Nu, twintig jaar later, wordt het echtpaar Truideman nog dagelijks herinnerd aan het gemis van hun kinderen. Marlene: “Of het nou is op verjaardagsfeestjes, of bij de geboorte van baby’s in de families, ieder moment worden we herinnerd aan onze kin‐ deren en dan komt bij mijn man en ik de vraag: Hoe zou het zijn als… Maar we hebben geprobeerd een manier te vinden om met de leegte in ons leven om te gaan. Op een gege‐ ven moment moet je veel praten met jezelf.

Haal inspiratie uit je innerlijke kracht. Het is moeilijk, maar je moét wel. Stap voor stap hebben wij het een plek gegeven in ons leven. Treurig in bed blijven liggen heeft mijn kinderen niet teruggebracht. Hoe graag ik ze ook terug wil.”

Marlene en Stanley zijn sinds de afgelopen vijf jaar nauw betrokken bij de herdenkings‐

2

plechtigheden die jaarlijks worden georgani‐ seerd door de stichting ‘Beheer Het Groeiend Monument’. Stanley: “De herdenking is voor nabestaanden. En wij zijn blij dat wij er ook over kunnen meebeslissen in plaats van achteraf te zeggen: dat had anders of beter gemoeten. Het is onze manier om een bijdra‐ ge te leveren aan de verwerking van het verdriet wat er nu nog steeds is bij velen.”

Mijn Moeder Mijn moeder heeft mij verteld dat in 1992 een vliegtuig op Groeneveen was gevallen, Heel veel volwassenen en kinderen waren doodgegaan.

Toen ik het gehoord had, was ik verdrietig. Ik moest huilen voor mensen en de kinderen, want als het vliegtuig niet neer was gestort waren de kinderen volwassen.

En zij hadden misschien al kinderen gekregen.

Een geluk was dat ik nog niet geboren was.

20 jaar Bijlmerramp ■ oktober 2012

Door een boom te planten geef je leven terug

Haim Divon (61) heeft lang uitgekeken naar het ambassadeurschap in Nederland. Hij voelt een ‘emotionele band’ met ons land als gevolg van vriendschappen en fietsvakanties samen met zijn vrouw. De emotionele betrokkenheid bij de vliegramp voelt hij twintig jaar na dato nog steeds: "Vorig jaar, toen ik hier net ambassadeur was, voelde ik al de behoefte om naar de herdenkingsbij‐ eenkomst te gaan. Om de families van de slachtoffers te ontmoeten en ze een ‘hug’ te geven, om ze te tonen dat we om ze geven en ze niet vergeten zijn."

Bomen als eerbetoon Ter gelegenheid van deze twintigste herden‐ king van de vliegramp kwam Divon met het idee om ter nagedachtenis van de slachtof‐ fers 43 bomen te planten in Israël, in een park

in de stad Be’er Sheva ten zuiden van Jeruzalem: "Bomen planten uit eerbetoon aan overleden mensen is een traditie in mijn land. Door een boom te planten geef je ook iets van leven terug." De diplomaat legt uit dat er zo in zijn land ook hele bossen zijn ge‐ pland ter herinnering aan verdwenen Joodse gemeenschappen. Voor elke geplante boom is er bovendien een certificaat voor de nabe‐ staanden van de slachtoffers van de vliegramp.

Twee leden van de Stichting Nabestaanden Bijlmerramp worden door luchtvaartmaat‐ schappij El Al in staat gesteld om namens alle nabestaanden een bezoek te brengen aan het park in Be’er Sheva. En als meer nabe‐ staanden het park willen bezoeken, valt daar volgens ambassadeur Divon mogelijk ook een mouw aan te passen.

Foto Paco Nuñez

Ambassadeur Haim Divon van Israël herinnert zich de Bijlmerramp nog als de dag van gis‐ teren. Ten tijde van de tragedie was hij ambassadeur in Ethiopië. De televisie van het Afrikaanse land bracht de hele dag nieuws over het einde van de dictatuur, toen daar opeens doorheen CNN met beelden kwam van de neergestorte EL Al Jumbo en de bran‐ dende flats. De beelden schokten hem. "Ik kende Amsterdam, had goede herinneringen aan de stad. Ik beleefde die beelden toen dus heel intens." Als ambassadeur van zijn land in Den Haag heeft Divon er nu voor gezorgd dat er in zijn land bomen zijn gepland ter nagedachtenis van de slachtoffers van de ramp.

Inspiratie nodig om verder te gaan

‘Inspirational Concert’ in Ziggo Dome geeft kracht

Een tentoonstelling in het stadsdeelkantoor in Zuidoost én bomen in Israel zijn dit jaar de tastbare voorwerpen die inspiratie moe‐ ten bieden voor het verwerken van de Bijl‐ merramp, dit jaar precies 20 jaar geleden.

Foto Paco Nuñez

In aanwezigheid van nabestaanden werd op vrijdag 28 september de tentoonstelling ’20 jaar Bijlmervliegramp’ in ingetogen sfeer geopend in het stadsdeelkantoor. Aan de muur prijken ontroerende schilderijen van kinderen. Het gaat om tekeningen van twin‐ tig jaar geleden die destijds zijn gemaakt door de jeugdigen in Israël en Nederland, als steun aan de nabestaanden in Nederland.

Aan de hand van getekende vliegtuigjes, bomen én schalen met teksten wordt herin‐ nerd aan de pijn en het verdriet dat het neergestorte Israëlische vliegtuig veroor‐ zaakte.

Foto Paco Nuñez

Gevoelige muziek van artiesten zoals Freddy Gumbs, Raj Mohan, de gezusters Yorks en de

3

band ‘Denise Jannah en de Nazaten’ gaven uiting aan kracht en mentale steun voor nabestaanden. Het was een idee van Helen Burleson, voorzitter van de stichting ‘Beheer het Groeiend Monument’, die al jaren met het idee liep om zo’n concert te organiseren.

En dat viel goed in de smaak.

Op zoek naar de hond Joke Buijs en Louise Dijkstra, twee bewoners uit Zuidoost, waren er ook bij. Zij maakten de ramp van nabij mee. “Uit dit concert heb‐ ben we weer kracht geput om een jaar ver‐ der te kunnen, want nog iedere dag als er een vliegtuig voorbij vliegt denken we terug aan die vreselijke gebeurtenis.” Joke verloor haar rookmaatje Marcella, met wie ze regel‐ matig bij ‘de boom die alles zag’ een praatje maakte onder het genot van een shag.

Dagen en nachten na de ramp heeft Joke nog gezocht naar de hond van Marcella om die in huis te nemen, maar het beest heeft ze nooit meer teruggevonden. “Zo een avond als deze haalt de herinnering aan 4 oktober 1992 weer naar boven, maar het geeft ook weer hoop op een nieuw begin.”

De lokale bestuurder Urwin Vyent benadruk‐ te de kracht en inspiratie die de tentoonstel‐ ling moet bieden. " Herdenken blijft nodig, ook na twintig jaar." Naast de schilderijen en herdenkingsschalen, staat ook een replica van 'de boom die alles zag'. De boom is dit jaar omgedoopt tot ‘de boom die alles weet’.

De tentoonstelling staat in het teken van inspiratie om verder te leven en is te bezich‐ tigen tot en met 19 oktober 2012 in het Informatiecentrum van het stadsdeelkan‐ toor.

Foto Paco Nuñez

Ter herdenking van 20 jaar Bijlmerramp vond in de lounge van de splinternieuwe concertzaal Ziggo Dome een intiem concert plaats met diverse artiesten. “ De muziek is de taal van uw gedachte. Het is een moment om het leven te vieren”, woorden van wethouder Muriël Dalgliesh bij de ope‐ ning van de muzikale herdenking. Ruim honderd betrokkenen en nabestaanden woonden het concert bij.

Wederzijdse pijn Die pijn is ook aan de Israëlische kant niet voorbij gegaan. Daarom zijn er 43 bomen geplant in dat land met een bijbehorend cer‐ tificaat waarop de naam staat van de overle‐ dene in de Bijlmer. Dat vertelde Haime

Divon, ambassadeur van Israël in Nederland tijdens de openingsplechtigheid van de ten‐ toonstelling. "Het is wederzijdse pijn. Levens komen helaas niet terug. Maar een boom geeft inspiratie voor groei van iets nieuws," aldus de zeer ontroerde vertegenwoordiger van de Israëlische overheid. De bomen zijn geplant in het El Al Rood‐ Wit‐Blauw park. In dit park worden volgens Israëlische traditie bomen geplant voor iemand die je dierbaar is geweest en door deze boom wilt laten voortleven.

20 jaar Bijlmerramp ■ oktober 2012

Aanpak Bijlmerramp helpt andere rampenbestrijders Ed van Thijn, ten tijde van die noodlottige 4 oktober van 1992 burgemeester van Amsterdam, draagt de ramp nog steeds met zich mee. Hij voelt zich twintig jaar na dato nog altijd verbonden met de nabestaanden en kijkt ook met ontzag terug naar de ‘massale uitbarsting van multiculturele rouw en verbondenheid’ van toen. Positief stemt het hem dat de aanpak van de vliegramp door zijn crisisteam sindsdien als voorbeeld geldt voor andere rampenbestrijders. van een vol Concertgebouw een onderschei‐ ding voor ontvangen”, vertelt de oud‐burge‐ meester over de in 2008 overleden Bijlmerbewoner van Surinaamse afkomst.

Improviseren De parlementaire enquêtecommissie die de afhandeling van de Bijlmerramp in 1999 onderzocht, vond dat Van Thijn de crisisor‐ ganisatie direct na de ramp goed had aange‐ pakt. “Al improviserend vonden we toen nieuwe dingen uit waar rampenbestrijders nu nog steeds profijt van hebben, zoals hoe je als overheid in zo’n noodsituatie omgaat met de media”, aldus Van Thijn nu. Hij ver‐ telt ook dat hij nog regelmatig gevraagd wordt als spreker op bijeenkomsten over rampenbestrijding.

In meerdere van zijn boeken deed Van Thijn zelf verslag van wat de Bijlmerramp voor hem heeft betekend. Ook in zijn binnenkort te verschijnen boek ‘Blessure tijd’ over wat

Foto George Maas/Fotonova

Van Thijn gaf destijds als burgemeester de eerste drie weken leiding aan de immense crisisorganisatie. Zijn crisisteam wist door razendsnel opsporingswerk van de politie de lijst van 1588 vermisten in drie dagen tijd terug te brengen tot het werkelijke aantal van 43 doden. Ook de opvang van nabe‐ staanden en overlevenden van de ramp trok de burgervader zich persoonlijk aan. Zo gaf hij al de dag na de ramp opdracht tot de voorbereiding van een rouwplechtigheid.

Beelden van die stille tocht met vijftiendui‐ zend mensen en van de herdenking in de RAI met tienduizend mensen, grijpen hem nog altijd aan: “Die massale uiting van rouw en verbondenheid maakte een enorme indruk op mij.” Een tijd lang hield Van Thijn nog contact met Willem Symor of ‘Pa Sem’, die nadat hij zelf aan de ramp was ontkomen de vuurzee weer in holde om een tienjarig jon‐ getje te redden en daarbij toen zelf ernstige brandwonden opliep: “Op 1 januari 1993 heeft hij daar uit mijn handen ten overstaan

hem de afgelopen zestig jaar in zijn beroeps‐ matige leven heeft beziggehouden, doet de inmiddels 78‐jarige oud‐burgemeester dat:

De leuke momenten in het leven moet je koesteren Het heeft een haar gescheeld of Jeannette Hasselbaink en haar gezin waren nu al twintig jaar overleden. Doordat haar zoon per se die dag naar zijn tante in Leiden wilde, is het gezin ontkomen aan de dood.

Spullen redden Terwijl vader Carbin in Leiden naar Studio Sport keek, werd die televisie‐ uitzending onderbroken voor een flashbe‐ richt: Vliegtuig neergestort in de Bijlmer.

Jeannette: “We hadden net een videorecor‐ der gekocht, dus ik zei tegen mijn man, kom we gaan weg dan kunnen we gaan filmen!”

Eenmaal in de Bijlmer bleek de weg naar hun huis volledig afgesloten. Toen pas werd duidelijk dat het vliegtuig was neergestort op hún huis! Nog voordat de auto stilstond, rende de zoon uit de auto om zijn huisspul‐

4

Ik ben er niet Ik heb geen verdriet Ik heb geen pijn Ik zal eeuwig bij je zijn Want Ik ben 's morgens de zon bij het opstaan Ik ben 's avonds de maan en de sterren bij het slapen gaan Ik ben de drukte in het verkeer Ik zie jullie allemaal keer op keer Ik ben een diamant die mooi glanst Ik ben de muziek die je danst Ik ben je vreugde, je verdriet en pijn Ik zal altijd en eeuwig bij je zijn Daarom …Huil niet om mijn graf Ik ben er niet Ik ben weer opgestaan Ik ben niet dood gegaan

Colofon Foto Stanley Carbin

Op de bewuste zondagmiddag van 4 okto‐ ber 1992 had Jeannette net een dienst achter de rug. Normaal gesproken kookte ze altijd na het werk, maar die dag besloot ze eten te halen. Eenmaal thuis op de bank vroeg haar zoon of ze nog naar tante Ruth zouden gaan in Leiden. Jeannette stelde haar zoon voor om het eerst aan zijn papa te vragen. Die zei: Ik ga op één voorwaarde: als ik naar Studio Sport kan kijken in Leiden, anders ga ik niet. Tante Ruth werd gebeld en die stemde in. Zij zou een aparte televi‐ sie aanzetten, zodat vader Stanley Carbin in alle rust naar zijn favoriete programma kon kijken. Zodoende vertrok het gezin ruim vóór half zeven uit huis. Ze woonden pre‐ cies in het getroffen gebied: Tussen Groeneveen en Kruitberg .

“Iedereen die deze tragedie toen van nabij heeft meegemaakt, ervaart er nog de pijn van, dat kan gewoon niet anders.”

len te redden. In alle paniek is de zoon uit het zicht verloren. Hij was nergens te vin‐ den. Ik vreesde het ergste. Pas de volgende ochtend werden we herenigd met ons kind in de Bijlmersporthal waar alle mensen werden opgevangen.”

Tweede kans Jeannette: “Uiteindelijk bleek dat wij aan een flinke nachtmerrie zijn ontsnapt. Als ik die dag, zoals gewoonlijk was gaan koken na het werk, dan was ik te moe en dan had ik

tegen mijn zoon gezegd, nee we gaan een andere dag naar tante Ruth. En dan waren we zeker omgekomen. Ik geniet nu van van elk moment in ons leven. Wij hebben een tweede kans gekregen. Een ieder ervaart verdriet op zijn of haar eigen manier. Ik kan niet zeggen ‘laat het los’, maar het is bidden dat de pijn op een dag dragelijk wordt. Het leven moet verder. Probeer inspiratie te halen uit kleine dingen die heel onschuldig lijken, maar toch heel bijzonder zijn!”

Deze bijlage is een uitgave van Stichting ‘Beheer het groeiend monument’.

Teksten: Helen Burleson, Paul Hazebroek, Roshnie Phoelsingh, Auke VanderHoek De gedichten zijn geschreven door Bijlmerbewoners, vrienden en nabestaanden.

Foto's: Stanley Carbin, George Maas/ Fotonova, Paco Nuñez, Auke VanderHoek www.hetgroeiendmonument.nl

20 jaar Bijlmerramp ■ oktober 2012