Missio ‑ [ Uffiċċju Missjunarju], 7, Triq il‑Merkanti, il‑Belt Valletta VLT 1171. Ħinijiet: mit‑Tnejn sal‑ Ġimgħa: 9.00am ‑ 1.00pm Donazzjonijiet jistgħu jitħallew fil‑ħanut Faith Hope & Charity mit‑Tnejn sal‑Ġimgħa: 1.00pm ‑ 7.00pm / Is‑Sibt: 9.00am ‑ 1.00pm
Missio: Nru. 150, Triq Lorenzo Gafà , il‑Mosta MST 4128. Ħinijiet: mit‑Tnejn sal‑Ġimgħa: 8.00am ‑ 4.00pm
Tel: 2123 6962 • Fax: 21231272
Imejl: info@missio.org.mt • Websajt: www.missio.org.mt
Uffiċċju Missjunarju, 7, Triq l‑Imgħallem, ir‑Rabat, Għawdex VCT 9066. Tel: 2155 0267 • Imejl: gozo@missio.org.mt
Ħinijiet: mit‑Tnejn sal‑Ġimgħa: 8.30am ‑ 12.00pm
Editur: Claudia Cini (claudia@missio.org.mt)
Membri:Mons. Valent Borg
Dun Victor Agius, Mario Scicluna, Dun Karm Portelli, Kav. Emmanuel Cutajar KCHS, Robert Farrugia Websajt u Facebook: missiomalta
Qari tal‑Provi: John Caruana
Grafika: James Trapani (gakbu@gakbu.com)
Malta Missjunarja hija Rivista Missjunarja ta’ kull xahar. L‑ewwel ħarġa: Settembru 1932 bl‑isem ta’ Malta Missjunarja. Jannar 1978: bidla fl‑isem għal Knisja Missjunarja. Frar 2003: mill‑ġdid Malta Missjunarja.
Abbonament għal sena €10.00
Persuna li tmur il‑knisja regolarment kitbet lill‑editur ta’ gazzetta fejn gergret li ma fiha l‑ebda sens li tmur il‑knisja ta’ kull nhar ta’ Ħadd. Il‑persuna kitbet hekk: “Issa ilni għal dawn l‑aħħar 30 sena mmur il‑knisja, li fihom nikkalkula li smajt madwar 3,000 prietka. Imma ma niftakar l‑ebda waħda minnhom! Allura, għalfejn immur il‑knisja? Dan mhux ħela ta’ ħin? U l‑qassisin li jqaddsu u jipprietkaw mhux ukoll qed jaħlu l‑ħin tagħhom!?”
Dan il‑kumment qanqal reazzjoni qawwija fost il‑qarrejja tal‑gazzetta u qamet kontroversja sħiħa li damet għaddejja ġimgħat sħaħ. L‑editur tgħidx kemm ħa gost. Sakemm waslet ittra fejn qarrej kiteb hekk: “Jien ilni 30 sena miżżewweġ. Tulhom marti sajritli aktar minn 32,000 ikla, imma bla dubju, ma niftakar l‑ebda
waħda minnhom! Bilkemm niftakar x’kilt ilbieraħ! Imma li naf hu li kienu dawn l‑ikliet li sostnewni u tawni s‑saħħa meħtieġa għal dak kollu li għamilt tul dawn it‑30 sena. Li kieku marti ma sajritlix dawk l‑ikliet kollha sustanzjużi, illum jien mejjet! U bl‑istess mod, li kieku ma mortx il‑knisja għas‑sosteniment, kieku llum jien spiritwalment mejjet!”
Meta tiġi dahrek mal‑ħajt, Alla jmidd idu u jerfgħek. Il‑fidi tara dak li hu inviżibbli, dak li ma jidhirx, u temmen dak li ma jitwemminx, u għalhekk tgawdi dak li nqisuh impossibbli. Ejjew nirringrazzjaw lil Alla tal‑ikel, sew tal‑ġisem kif ukoll tar‑ruħ.
Silta addattata minn rivista antika.
F’isem id‑Direttur, il‑bord editorjali tar‑rivista Malta Missjunarja, l‑istaff u l‑voluntiera ta’ Missio Malta, nawgura lil kulħadd Sena Ġdida mimlija saħħa, risq u barka. Jalla l‑Mulej jagħtina l‑paċi u jwieġeb għat‑talb umli tagħna.
Fil‑bidu ta’ kull sena ġdida, ilkoll noħolmu fuq ħafna ħwejjeġ, filwaqt li nawguraw xewqat tajba lil xulxin. Il‑ħolm huwa ħaġa naturali, basta min‑naħa l‑oħra nżommu saqajna mal‑art biex ma jiġrilniex li nsibu rwieħna nibnu ħajjitna fuq ir‑ramel jew ngħixu fis‑sħab. Fil‑bidu ta’ din is‑sena, nistedinkom tistaqsu lilkom infuskom: “X’inhu dak li l‑aktar qiegħed jinfluwenzana fil‑ħajja biex nimxu ’l quddiem? X’post għandha l‑Kelma t’Alla f’ħajjitna?”
Fil‑Vanġelju ta’ San Luqa (10:38‑42), naqraw li darba waħda, waqt li Ġesù kien nieżel Ġerusalemm, għadda jistrieħ fid‑dar ta’ Marta, Marija u ħuhom Lazzru, (li Ġesù qajmu mill‑mewt). Marta, (isem
li jfisser is‑sinjura tad‑dar), bdiet tħejji ikla mill‑aħjar lil Ġesù u lil dawk kollha li kienu miegħu. Ilkoll nifhmu kemm taħbit u xogħol trid biex tlesti ikla tajba għal madwar għoxrin persuna. Waqt li oħtha Marija: “Niżlet bilqiegħda f’riġlejn
il‑Mulej, tisimgħu x’kien qiegħed jgħid” (10:39). Marta, bir‑raġun, ilmentat li x‑xogħol kollu tad‑dar waqa’ fuqha, hekk li qalet lil Ġesù: “Mulej, m’intix tara kif oħti ħalliet ix‑xogħol kollu fuqi biss? Mela għidilha taqbad tagħmel xi ħaġa miegħi” (10:40). Marta ħasbet li Ġesù kien ser jagħtiha raġun u jgħid lil Marija biex tmur tgħinha ħalli jħejju dak li kellhom iħejju fil‑ħin. Imma Ġesù
qalilha: “Int taħseb wisq u tinkwieta fuq ħafna ħwejjeġ, imma waħda hija meħtieġa. U Marija għażlet l‑aħjar sehem, li ma jitteħdilhiex” (10:42). Ġesù żgur ma kienx kontra dak li Marta kienet qiegħda tagħmel, imma ried li kull ħidma tkun dejjem ispirata mill‑Kelma Tiegħu. Ġesù jrid li, l‑ewwel u qabel kollox, nisimgħuh. Nisimgħuh meta ninġabru fit‑talb, speċjalment fis‑skiet, u nisimgħuh meta naqraw il‑Kelma Tiegħu. Importanti li nkunu dejjem disposti li nisimgħuh. Hekk qalilna l‑Missier biex nagħmlu waqt li Ġesù tbiddel quddiem l‑Appostli fuq it‑Tabor: “Dan hu Ibni l‑Maħtur, isimgħu lilu” (Lq. 9:36). Hekk qalet Marija lill‑qaddejja fit‑Tieġ ta’ Kana: “Agħmlu kulma jgħidilkom Hu” (Ġw. 2:5). Meta nisimgħuh, il‑Mulej jurina x’għandna nagħmlu, b’liema spirtu għandna naħdmu u jurina wkoll dak li hu tassew importanti fil‑ħajja
biex ma jiġrilniex li nkunu tħabatna għalxejn.
Jekk insibu ħin biex nisimgħu lil Ġesù, ser insibu ħin ukoll biex nisimgħu lil xulxin u l‑ħidma kollha tagħna tkun riżultat tas‑smigħ u mhux minflok is‑smigħ! Nawgura lil kulħadd sabiex matul din is‑sena nsibu ħin mhux biss biex nisimgħu lil Ġesù, imma wkoll li nisimgħu lil xulxin: ir‑raġel lill‑mara, il‑mara lir‑raġel, il‑ġenituri lil uliedhom, l‑ulied lill‑ġenituri, lill‑anzjani tagħna u lil dawk kollha li jkunu jixtiequ jiftħu qalbhom magħna.
Għall‑Edukaturi.
Nitolbu għall‑edukaturi sabiex ikunu xhieda kredibbli, li jgħallmu l‑fraternità u mhux il‑kompetizzjoni, u li jgħinu fuq kollox liż‑żgħar u lil dawk l‑aktar vulnerabbli.
Dawn l‑intenzjonijiet ta’ Papa Franġisku għal din is‑sena ġdida 2023 ġew ippubblikati fid‑9 ta’ Frar 2022. L‑intenzjoni tiegħu għal dan l‑ewwel xahar tas‑sena ser tibda mill‑edukaturi li għandhom missjoni importanti fil‑Knisja, speċjalment fid‑dinja missjunarja, għaliex it‑tagħlim u l‑edukazzjoni huma ġid kbir għall‑umanità. Ejjew nitolbu
sabiex l‑edukaturi jgħallmu mingħajr ebda interess personali u li jkunu fuq kollox xhieda awtentiċi bħala Nsara. Huma għandhom jgħallmu l‑imħabba u l‑fraternità, u qatt m’għandhom jiżirgħu xi pika, għira, mibegħda jew kompetizzjoni ostili fit‑tfal u fl‑istudenti li jkollhom quddiemhom. Fuq kollox, għandhom dejjem jgħinu lil dawk li huma vulnerabbli u b’diffikultajiet, ħalli dawn dejjem jikbru f’ħajja sana ta’ valuri awtentiċi u tajbin.
Fir‑riflessjoni ta’ dan ix‑xahar xtaqt naqsam magħkom il‑qarrejja, speċjalment l‑edukaturi kollha, l‑esperjenza u x‑xhieda ta’ saċerdot Taljan magħruf sewwa, Don Lorenzo Milani li twieled Firenze fl‑1923. Missieru kien Albano Milani li kien anjostiku, jiġifieri ma jemminx, u ommu kienet
Lhudija, Alice Weiss, li kellha bħala kuġin tagħha lil Edoardo Weiss li kien dixxiplu ta’ Sigmund Freud. Permezz tal‑għajnuna li tah Don Raffaele Bensi, Don Lorenzo reġa’ skopra l‑fidi Kattolika fl‑1943, ta’ 20 sena. Huwa sar saċerdot fl‑1947 u mar jgħin lill‑kappillan xwejjaħ Don Daniele Pugi fil‑parroċċa ta’ San Donato f’Calenzano. Hemm waqqaf l‑ewwel skola tiegħu ‘Scuola Popolare’. F’din l‑iskola kien jaċċetta tfal ta’ kull twemmin, anke dawk li kienu ġejjin minn familji li ma jemmnux. Fl‑1954, intbagħat Barbiana, raħal imbiegħed fuq l‑għoljiet fir‑reġjun ta’ Mugello qrib Firenze. Hawnhekk kompla bl‑attività edukattiva tiegħu li b’xorti ħażina kienet tqajjem xi kritika minn min suppost jifhem u jrid il‑ġid lit‑tfal. Is‑sistema edukattiva tiegħu kienet inklussiva u l‑għan
tagħha kienet li tgħallem lil kulħadd, kemm lil dawk li kienu intelliġenti u kemm lil dawk li ma kinux intelliġenti fl‑iskola. Fl‑1958, kiteb il‑ktieb ‘Esperienze Pastorali’ li safa ċċensurat. Don Milani aċċetta dan kollu b’ubbidjenza lejn is‑superjuri tiegħu. Fl‑1965, kellu jħabbat wiċċu ma’ kwistjonijiet relatati mal‑ġustizzja minħabba l‑kitbiet tiegħu ‘Lettera ai cappellani militari’ u ittra lill‑imħallfin minħabba li deher li għallem kontra li wieħed jagħmel is‑servizz militari. Fl‑iskola tiegħu kien
jagħti opportunità lit‑tfal kollha, b’mod partikulari lit‑tfal foqra, għaliex kien jemmen li l‑edukazzjoni għandha tkun għal kulħadd. Huwa ppubblika dokument importanti bl‑isem ‘Lettera a una professoressa’.
Don Milani miet bil‑lewċemija fl‑1967, fid‑dar t’ommu fl‑età tenera ta’ 44 sena. Telfa kbira għat‑tfal ta’ Barbiana, telfa kbira għas‑sistema edukattiva u telfa kbira għas‑saċerdozju Kattoliku. Huwa jinsab midfun f’Barbiana fejn il‑Papa
Franġisku kien għamel żjara fis‑sena 2017. Nitolbu mela sabiex l‑edukaturi kollha fuq l‑eżempju ta’ Don Lorenzo Milani jagħrfu l‑importanza tal‑missjoni tagħhom għall‑Knisja u għall‑umanità.
Qegħdin niġbru ‘soft toys’ f’kundizzjoni tajba. Jekk tista’ tgħin, jekk jogħġbok ċemplilna fuq 21236962 u staqsi għas‑Sa Nancy Camilleri. Grazzi.
ħarbu mill‑invażjoni Russa f’pajjiżhom.
Għal kważi għoxrin sena għext u ħdimt fir‑Russja. Sirt inħobbu wisq lil dan il‑pajjiż u ’l‑poplu tiegħu. Għalhekk, tistgħu timmaġinaw kemm inħossni mtertqa ġewwa fija b’dak li qed jiġri bħalissa! Jiena ngħix l‑Olanda fiċ‑ċentru tal‑moviment tal‑Fokolari u fejn joqogħdu wkoll bosta Ukreni, li issa ilhom xhur jgħixu magħna wara li
Kont wasalt Moska fl‑1991, fi żmien meta ‘glastnost’ (ftuħ) u ‘perestroika’ (ristrutturar) kienu probabbilment l‑aktar żewġ kelmiet li wieħed kien jisma’. Kien żmien meta kien hemm ukoll ħafna riżervi u reżistenzi fil‑bidu ta’ dik l‑era ġdida u inċerta: “Gorbachev biegħ pajjiżna lill‑Punent,” kienu jgħidu bosta nies. Waqt li l‑Ewropa tal‑Punent tkompli tkabbar l‑istorja ta’ dak li hija ssejjaħ suċċess, f’termini ta’ liberalità u awto‑determinazzjoni, bosta pajjiżi tal‑Ewropa tal‑Lvant għadhom qed jiġġieldu politikament u
kulturalment għall‑identità u r‑rikonoxximent tagħhom f’sitwazzjoni ġdida li nħolqot mat‑tmiem tal‑Gwerra Bierda. Il‑pajjiżi tal‑ex‑Unjoni Sovjetika għadhom qed jiġġieldu, fuq kollox, għall‑identità nazzjonali u s‑sovranità territorjali tagħhom. Meta nħares lejn ir‑Russja, nara l‑kburija nazzjonali li tispikka. Fl‑istess ħin, nara s‑sensittività estrema li għad hemm lejn l‑ambjenti kollha ta’ kultura li għadha profondament Nisranija, minkejja l‑għexieren ta’ snin ta’ attentati biex jeliminaw il‑Kristjaneżmu, meqjus bħala ‘loppju tal‑poplu’.
Minn spettatriċi għal attriċi
Jiena għext fil‑komunità tiegħi, inizjalment f’distrett popolari ta’ nies mill‑klassi tal‑ħaddiema f’Moska, f’appartament b’taraġ mudlam u għamara mill‑aktar sempliċi, imma dan ma kienx idejjaqna, għax il‑ħajja tan‑nies madwarna kienet realtà wisq aktar qawwija. F’dan iż‑żmien kienet saret bidla fija; minn spettatriċi, minn osservatura, ta’ spiss pedantika li kellha opinjoni fuq kollox għalkemm ma kienet taf xejn, għal waħda li saret attriċi, ‘co‑star’. Mill‑istudju tal‑istorja kont naf fuq is‑sekli ta’ umiljazzjoni li l‑poplu kien sofra taħt it‑Tsars qabel l‑era Sovjetika, u aktar tard mill‑‘infallibbli’ Partit Kommunista, u li issa qed iħabbat wiċċu mal‑konsegwenzi: iżolament u tbegħid, b’mod partikolari, mill‑Punent. “Aħjar li ma tittentahx l‑ors Russu u tħallih bi kwietu, li jfisser li jibqa’ fil‑bejta tiegħu!”
Hekk spjegali tajjeb ħabib tiegħi. U skoprejt il‑ħila kbira li n‑nies għandhom biex ibatu. Esperimentajtha personalment, fuq skala iżgħar, naturalment.
Se nsolvuha għada Tgħallimt noqgħod fil‑kju u b’paċenzja kbira, kuljum, biex nixtri l‑ħobż. Sigħat twal u nibqa’ kalma, meta fl‑aħħar nismagħhom jgħiduli: “Spiċċa. Ma baqa’ xejn.” Tgħallimt ma nfaddal xejn mis‑salarju tiegħi u minflok nonfqu kollu immedjament, għax il‑ġurnata ta’ wara, is‑siġġijiet tal‑kċina jew it‑trab tal‑ħasil tal‑platti ma ssibhomx aktar. Tgħallimt li huwa l‑mument preżenti li jgħodd, għada mbagħad naħsbu għal dak li jiġi. U li għal kull problema hemm diversi soluzzjonijiet kreattivi: l‑għajnuna tal‑ħbieb, it‑talb, l‑arti kbira tal‑improvizzazzjoni. Kelli nitgħallem nirrispetta l‑libertà tal‑persuna l‑oħra meta tgħidlek: “Ma rridx,” b’ton kemxejn iebes u li ma tistenna xejn. Skoprejt ukoll reliġjożità profonda, kważi mistika popolari, li minkejja d‑dgħufijiet tagħhom dejjem jammettu: “Aħna poplu t’Alla”. F’dan is‑sens, il‑fidi tiegħi kibret ukoll. Fil‑liturgiji tal‑Knejjes Ortodossi Russi, li kienu jdumu diversi sigħat, spiss
kont inħossni eqreb, minn qatt qabel, t’Alla. Fil‑gallarija tal‑arti, Tretyakovskaya, ħallejt lili nnifsi niġi katapultata diversi drabi fl‑istorja u fil‑mentalità tant kontradittorja tar‑Russi; storja movimentata u appassjonata, u fl‑istess ħin armonjuża. Forsi r‑Russja għallmitni forma ta’ djalogu li jikkonsisti fuq kollox f’li tkun taf tisma’, f’li taf tidħol fiż‑żarbun tal‑ieħor. Hekk ħloqt ma’ diversi nies ħbiberiji li, anki wara erbatax‑il sena, ma tilfu xejn mill‑profondità tagħhom.
Ir‑Russja l‑ġdida Jiena għext fir‑Russja għal kważi għoxrin sena. Meta nħares lura lejn ħajti ħafna drabi ngħid: “Dawk kienu l‑aktar snin sbieħ ta’ ħajti!” Għaliex? Fil‑ħbiberiji ma’ ħafna Russi, fiż‑żjarat u l‑laqgħat li kien ikolli, f’San Pitruburgu, Krasnojarsk, Chelyabinsk u Moska, fil‑Katidral tas‑Salvatur u fl‑Università ta’ Lomonosov, fil‑komunità ta’ Alexander Men, qassis Ortodoss, li kien miftuħ ħafna għall‑ekumeniżmu, u kien riformatur, rajt xi ħaġa mill‑wegħda għal dan il‑pajjiż: “Ir‑Russja Ġdida”, biex ngħidu hekk, li ssib l‑għeruq tal‑kultura u l‑istorja tagħha fuq il‑bażi tal‑Vanġelu, ix‑xbieha kburija
u daqstant modesta tagħha. Russja li, f’komunitajiet żgħar, qed tiskopri mill‑ġdid il‑ħajja li tiġi mill‑Kelma t’Alla u b’hekk, fid‑diversità tagħha, tgħix u ssib eki korrispondenti, u li fl‑istess ħin tibqa’ miftuħa għall‑Ewropa u għall‑bqija tad‑dinja. Iva, ir‑Russja l‑ġdida, minn dan il‑lat, hija komunità sovrana ta’ ‘knejjes domestiċi’ żgħar li, mifruxa mal‑pajjiż kollu, fl‑aktar ambjenti u kundizzjonijiet ta’ għajxien divers, ma tħallix lilha nnifisha tinbela’ mill‑politiċi jew mill‑moda tal‑lum. Sirt naf lil din ir‑Russja u qsamt ħajti mal‑irġiel u n‑nisa tagħha, max‑xjuħ u ż‑żgħażagħ, u mal‑ġenituri u t‑tfal tagħhom. Jiena nibqa’ marbuta ma’ din ir‑Russja, speċjalment issa, f’dawn il‑ġranet u ġimgħat, meta l‑pajjiż qed jirriskja li jiġi iżolat mill‑komunità internazzjonali minħabba d‑deċiżjonijiet ta’ attur wieħed, li jaġixxi l‑aktar f’ismu. Din ir‑Russja Ġdida taf li hija marbuta mal‑poplu Ukren, fit‑tfittxija tiegħu għall‑awto‑determinazzjoni u l‑libertà, li mingħajrhom ma jistax ikun hemm paċi.
Ukrajna Issa noqgħod fiċ‑ċittadella tal‑Fokolari fl‑Olanda, fejn hemm joqogħdu magħna
42 persuna li kellhom iħallu l‑Ukrajna. Billi, bħall‑Ukreni jiena nitkellem ir‑Russu, nista’ nkun ta’ għajnuna f’tant ħtiġijiet konkreti, meta jkollhom bżonn jaċċettaw l‑uġigħ tagħhom jew ikunu qed iħossu mibegħda minħabba dak li għaddew minnu. Din is‑sitwazzjoni hija skola iebsa u diffiċli ħafna. Bejnietna nitkellmu r‑Russu u huma jħossuhom grati li jistgħu jaqsmu l‑esperjenzi traġiċi tagħhom bil‑lingwa tagħhom stess. Illum nifhem aktar li l‑lingwa ġġib is‑sensazzjoni ta’ dar u ta’ sigurtà. Nixxokkja ruħi meta nisma’ li l‑irġiel, it‑tfal, l‑aħwa jew in‑neputijiet qegħdin fuq il‑fruntiera tal‑gwerra u ħafna drabi m’għandhom l‑ebda kuntatt mal‑maħbubin tagħhom. Ixxukkjatni l‑istorja ta’
Masha, li darba rat suldat żagħżugħ fil‑bieb tad‑dar tagħha jgħidilha: “Sinjura iġri ’l barra mid‑dar!” Masha ma fehmitx kinitx xi nassa, imma ġo fiha ħasset li kellha temmnu. Ħadet liż‑żewġ ikoni li kellha ħdejn il‑bieb u ma’ bintha Tania ġriet ’il barra. Mument wara d‑dar splodiet! Jafu ħajjiethom lil dak iż‑żagħżugħ.
Dimitrij, l‑uniku raġel fil‑grupp, ġie għandna ma’ martu u l‑erbat itfal tagħhom. Huwa raġel twil ħafna b’personalità potenti ħafna. Ra ħafna nies, u anki tfal, imutu u ma jistax ma jġorrx fih il‑memorji tremendi ta’ dan. “Meta t‑tifla ċkejkna tiegħi titbissimli u tagħtini bewsa, ninfaqa’ nibki għax niftakar fit‑tfal u missirijiethom li minħabba l‑gwerra ma
jistgħux aktar jgħannqu u jbusu lil xulxin.” Kull meta nitkellem ma’ dawn in‑nies inħossni inutli. M’iniex kapaċi nneħħilhom l‑uġigħ li hemm fihom. Imma meta nismagħhom, dak l‑uġigħ nagħmlu tiegħi. Inħoss li l‑imħabba titlob l‑imħabba. Dimitrij, li huwa eletriċista professjonali, issa qiegħed isewwi l‑pannelli solari fuq il‑bejt tad‑dar flimkien ma’ ħaddiema oħra Olandiżi. Svetlana tgħin bħala ‘beautician’ u Natalia hija parti mit‑tim tal‑kċina. Ilbieraħ iltqajt ma’ Masha fil‑kuritur, kienet għadha kemm waslitilha
l‑aħbar li wieħed minn uliedha sparawlu u miet. Oksana, omm ta’ żewġt itfal żgħar, tibki magħha. Il‑ġimgħa li għaddiet, ir‑raġel tagħha wkoll inqatel fuq il‑fruntiera. Ma nafx x’naqbad nagħmel! Mort fuqhom u għannaqthom miegħi, waħda fuq il‑lemin u l‑oħra fuq ix‑xellug, u deherli li f’dak il‑mument kont qed ngħannaq dik l‑għajta ta’ Ġesù fuq is‑salib. Min jista’ jikkonslahom lil dawn ħuti? Imbagħad ftakart fil‑kliem tal‑profeta Iżaija u rrepetejt miegħu: “Mulej, ibgħat lili. Anki jekk jiena dgħajfa; irrid inkun id‑dirgħajn tiegħek.”
Naħseb li din hija l‑lezzjoni li issa qed nitgħallem b’mod aktar ċar minn qatt qabel: Alla tani qalb biex inħobb u poġġa lin‑nies ħdejja biex inħobbhom. Ma tagħmilx differenza jekk humiex Olandiżi, Russi jew Ukreni. Meta nħaddanhom miegħi mingħajr distinzjoni, inkun qed nagħti l‑kontribut tiegħi ta’ kuljum għall‑paċi: hawn u issa. Jiena żgura li Alla jikkonslana. Alla li jinsab fostna jibki magħna wkoll u xi darba se jixxotta d‑dmugħ ta’ dawn in‑nies, u tagħna wkoll.
Tweġġa’ meta tħossok waħdek... iżda Missio, flimkien ma’ Newsbook.com.mt ħarġu b’inizjattiva li tagħtik il‑possibilità li ssib qalb ta’ ħbiberija permezz tal‑proġett Adopt a Grandparent. Jekk inti interessat tipparteċipa, ċempel fuq 2122 2001.
www.adoptgrandparent.org
POWERED BY
Jien. Int. Aħna. Flimkien.
MALTA POWERED BY Dan il‑proġett huwa ffinanzjat mill‑Malta Social Impact Awards.Dear Msgr. Valent,
Greetings from Arusha, Tanzania. Our delegature has been raised to the level of region, so now we are called East African Region, operating in Uganda, Kenya, and Tanzania. This means that our missionaries have returned home and we have to take on the region in terms of forming the seminarians, upkeep of our brother priests, and carrying on other charitable projects. In short, we are independent in terms of decision making as well as finances. This decision came at a time when our region was facing a financial crisis just like the rest of the world due to the pandemic. We were not able to make mission appeals and in most parts of the parishes we did not have even church‑gate collections. This has had a negative impact on the formation and the general welfare of our region. It is our prayer that God intervenes in this situation.
Providentially, with your help we have started sustainable projects in Arusha, Tanzania. You helped us to find donators who sponsored us with funds to construct two greenhouses, a poultry farm and a chapel. These projects, hopefully,
will be able to contribute to a reasonable income to our congregation to support our evangelising efforts. We still need your financial help in order to manage the task ahead of us. We also need your prayer, advice and support.
Kindly convey our sincere appreciation to all our donators on various projects. May God bless them and may He give them the gift of eternal life. They are always in our prayers especially as we move towards Advent and Christmas.
Thank you. I remain yours sincerely in the Lord, Father Allan Bukenya, SAC. Director of Promotions East Africa
The Pallottine Fathers is a missionary congregation founded by St Vincent Pallotti in 1835 with the charism of rekindling faith and love among the people of God. We, as Pallottines, have been working in East Africa since 1940. We work mainly in parishes, children rehabilitation centres, seminary formation, youth animation
programmes, women and girl empowerment and apostolate to the sick, and we go wherever there is a need. We do this in collaboration with people of will with whom we work for the coming of the kingdom of love, justice and mercy, where sins are forgiven, the sick are made whole, and where the needs of the poor and the vulnerable are met. Our way of approach in order to achieve our goal, we co operate with people of every state of life, who are compelled by the love of Christ to see, judge and act in charity.
We proposed to Missio Malta to start a project that will sustain the Pallottine Missions in East Africa.
The Poultry Project was sponsored by benefactors through Missio Malta. The funds were used to construct a poultry house, purchase of chicken cages as well as chicks, and chicken feeds.
The project will transform lives of the stakeholders that is, the Pallottine Missionaries, by providing sustainable income in order to support the Pallottine Missions in East Africa. More than that the value chain acts as an opportunity to leverage the bigger market for our products and by products created by the growing demand in Arusha city in Tanzania. In addition, poultry is a source of affordable 2 proteins, for example in eggs, which is essential for health and nutrition. It’s our hope that with this project will benefit the poor health children of the Esso Pallotti slum in which the project is implemented. We have already started getting manure for other agricultural activities on the farm, for example for bananas. Some projects tend to fail due to lack markets, however, the poultry project will enjoy the available domestic market. Many people in Arusha consume eggs, so we have an assured market for our
Kif int tista’ tgħin lis‑seminaristi fl‑Asja, fl‑Afrika jew fl‑Indja:
Ftakar fihom fit‑talb tiegħek, għaliex huma jiftakru fina fit‑talb tagħhom.
Intenzjoni għal Quddiesa ‑ €5
Ikla nutrittiva lil seminarista għal ġimgħa ‑ €36
Paga ta’ għalliem fis Seminarju għall formazzjoni tas seminaristi €48
Għotja ta’ rota lil katekist biex imur jgħallem €60 Ħlas għal trasport biex seminaristi jagħmlu xogħol pastorali f’postijiet imbiegħda €115
Eluf ta’ żgħażagħ qed jiġu msejħa biex jaqdu lil Alla bħala qassisin, imma ħafna minnhom jiġu minn familji u parroċċi li huma fqar wisq biex iħallsulhom is‑snin twal ta’ formazzjoni u ordinazzjoni. Inti tista’ tgħinhom jilħqu komunitajiet li għadhom ma jafux b’Ġesù billi tħallas borża ta’ studju jew parti minnha. L‑għajnuna tiegħek, flimkien ma’ dik ta’ ħafna persuni ġenerużi bħalek tagħmel differenza kbira.
• Borża ta’ Studju għall‑edukazzjoni ta’ seminarista fl‑aħħar 4 snin: €480 (parti mill‑ispejjeż) ‑ €600 (kwart tal‑ispejjeż) €2400 (l‑ispejjeż kollha)
Ibgħat id‑donazzjoni tiegħek lil Missio: Nru. 7, Triq il‑Merkanti, Valletta VLT 1171
Jew fuq: www.missio.org.mt Għal aktar dettalji ċemplu fuq 21236962 fil‑ħinijiet tal‑uffiċċju. GRAZZI MILL‑ QALB
products. We also have access to feed through the company which monitors and supervises the project. The cost of poultry feeds has escalated due to the pandemic, since many companies were shut down as a way of controlling the spread of the virus. Generally, the poultry project has a very high cost of running in terms of vaccines, electricity and labour.
We are very grateful to Missio Malta and to our dear donators for their continued assistance in this project. With their help we shall be able to reach out to those who need our help, especially the poor and the marginalized, since after selling eggs, the proceeds will go to those in need. Your continued assistance in this project is hightly appreciated.
The chickens on the 99th day on the farm. In a month's time they will start laying eggs. We cannot wait to start collecting eggs. AGĦMEL IT‑TMIEM
Billi tiftakar f'Missio Malta fil‑wirt tiegħek, inti tista' tagħmel differenza għal dejjem fid‑dinja li l‑ġenerazzjoni li jmiss qed tikber fiha.
Rigal mingħandek jista', ħafna snin oħra, jidher fit‑tbissim tat‑tfal f'pajjiżi tat‑Tielet Dinja li ser jibbenefikaw mill‑ħniena u l‑kompassjoni tiegħek. Il‑legati tiegħek li tħalli warajk dejjem ser iħallu tbissima ħajja fil‑qlub ta' nies oħra.
VO/1178 Jien. Int. Aħna. Flimkien. Jannar 2023 # MISSIO FEST 12 ta’ Marzu, 2023
The chapel is really needed in the place and will help people to draw closer to God. It will be a centre for catechetical instruction and a place of prayer for those in search of God, and especially for the Small Christian Community prayer gathering. Once the chapel is completed, we shall have daily Eucharistic celebration.
There has been substantial work done so far on the chapel. We remain with the work of roofing, and installing windows and doors in the chapel plus other finishing works. The challenge is that the building materials are
very expensive due to the increase in value added tax. This has made our initial estimation to be affected. However, I am doing my best to reduce expenses as much as I can and come up with a nice chapel. We have
already procured enough timber for roofing. We have also windows and doors (unplasticized polyvinyl chloride UPVC). We have gone ahead to do the walling and what remains is the roofing of the chapel
The contruction site of the chapel.with iron sheets, and other finishing processes including putting tiles, gypsum ceiling boards and electricity. I will also do the furnishing by installing the tabernacle and the altar and also the chairs. It is an important work which is ahead of us.
We are very grateful to Missio Malta and our donators for their donations, which has been spent on the purchase of materials, transport, and payment for labour and services. We hope that with your generous contribution our chapel will be finished as early as possible. Your continued assistance in this project is highly appreciated.
On behalf of the Pallottine Fathers, I would like to assure you that our confreres value your sacrifices in order to support us, and so it is with humility that we promise you our prayers. May God bless you always with good health of mind and body, and after our earthly journey, may He bless you with the gift of eternal life.
Together we journey, together we serve. Yours in Christ the Lord, Father Allan Bukenya, SAC. Director of Promotions East Africa
Timber planks for the chapel roofing. Doors and windows to be installed in the chapel. The crucifix that is to be put behind the altar is already in hand.
Fil-kalendarju Gregorjan, is-sistema tal-kalendarju l-aktar użata llum, is-Sena l-Ġdida tibda fl-1 ta’ Jannar. Dan kien ukoll l-ewwel jum tas-sena fil-kalendarju Ġiljan oriġinali u l-kalendarju Ruman, wara l-153 QK. Kulturi oħra josservaw Jum l-Ewwel tas-Sena tradizzjonali jew reliġjuż tagħhom skont id-drawwiet tagħhom stess, minħabba li jużaw kalendarju lunar jew kalendarju lunisolar. Is-Sena l-Ġdida Ċiniża, is-Sena l-Ġdida Iżlamika, is-Sena l-Ġdida Tamil (Puthandu), u s-Sena l-Ġdida Lhudija huma fost eżempji magħrufa. L-Indja, in-Nepal u pajjiżi oħra wkoll jiċċelebraw is-Sena l-Ġdida f’dati skont il-kalendarji tagħhom stess li jvarjaw mill-kalendarju Gregorjan.
Ħafna huma dawk li semgħu bl‑awtur Ingliż John Ronald Reuel Tolkien, li għex bejn l‑1892 u l‑1973. Jissemma l‑aktar bħala l‑awtur tal‑kotba ‘The Hobbit’, ‘The Lord of the Rings’ u ‘The Silmarillion’, u jitqies bħala missier il‑kitba fantastika Ingliża. Għalkemm qatt ma semma b’mod dirett il‑fidi tiegħu f’kitbietu, ix‑xogħlijiet tiegħu jirriflettu bniedem ta’ twemmin sod fil‑providenza divina u fil‑virtujiet tal‑fidi, it‑tama u l‑imħabba. Għall‑kuntrarju, l‑ittri tiegħu li llum huma miġbura, huma mimlija b’riferenzi għall‑Vanġelu, l‑Ewkaristija u temi oħra Kattoliċi.
Qima Marjana Kull min huwa midħla ta’ Tolkien, żgur li sema b’Galadriel, is‑sinjura mir‑razza tal‑hekk imsejħa ‘elfs’, li kienet tieqaf ma’ Frodo u sieħbu Sam, fit‑triq diffiċli tagħhom lejn id‑destinazzjoni aħħarija ta’ Mount Doom, fejn Frodo kellu jerħi ċ‑ċurkett sabiex dan jiġi maħlul għal dejjem u jinqered il‑ħażen li kien hemm fih. Għalhekk importanti li nsemmi t‑talba ta’ Pierre Ingram li tikkonsisti
f’konsagrazzjoni Marjana ispirata minn Tolkien. Matul din il‑konsagrazzjoni li saret fis‑sena 2020, inħolqot xbieha uffiċjali għall‑Kawża ta’ Tolkien maħluqa mill‑artist Brittaniku Matt Livermore. Ix‑xbieha turi lill‑Verġni Marija qed tgħaddi kopja tal‑ktieb ‘The Silmarillion’ lil Tolkien innifsu. L‑awtur magħruf Kattoliku Amerikan Joseph Pearce ta wkoll sehmu fid‑diskussjoni tal‑kanonizzazzjoni ta’ Tolkien. L‑isqof Barron ta’ Los Angeles aċċetta li jirċievi x‑xbieha uffiċjali għall‑kawża ta’ Tolkien u rrefera għal Tolkien bħala ‘Master Evangelist’.
Tolkien dwar l‑Ewkaristija Meta mistoqsi dwar jekk
‘Lord of the Rings’ huwiex xogħol Kattoliku, Tolkien wieġeb: “The Lord of the Rings is of course a fundamentally religious and Catholic work; unconsciously so at first, but consciously in the revision.” Din hija x’aktarx l‑aktar riflessjoni profonda tiegħu nnifsu dwar l‑akbar xogħol tiegħu. Wieħed irid jaqra dan il‑ktieb fid‑dawl tat‑trobbija diffiċli li għadda minnha. Meta kellu biss erba’ snin, ommu vvjaġġat lura lejn l‑Ingilterra bih u b’ħuh, u ssetiljat f’Birmingham. Iddeċidiet li tħaddan il‑fidi Kattolika u b’hekk tilfet is‑sapport finanzjarju tal‑familja tagħha li ma kellmuhiex iżjed. Dan kien żmien meta l‑fidi Kattolika fl‑Ingilterra kienet meqjusa
bħala waħda ‘barranija’! Tolkien tilef lil ommu meta kien għadu żgħir u trabba minn Dun Francis Morgan, saċerdot‑membru tal‑għaqda tal‑Oratorjani ta’ San Filippu Neri. Morgan kien qrib ħafna ta’ Newman u m’hemmx dubju li Morgan influwenza l‑fidi tat‑tfajjel Tolkien. Tolkien inkuraġġixxa lil ibnu sabiex jikkultiva pietà Ewkaristika. Kellu wkoll qima lejn il‑Madonna u ħadd ma jiċħad li l‑karattri fil‑kotba tiegħu jistgħu jkunu ispirati minn persunaġġi mill‑Vanġelu. Hu jħeġġeġ lil ibnu biex iżomm qrib it‑tqarbin.
għall‑kanonizzazzjoni Organizzazzjoni informali bl‑isem ‘The Cause for the Canonisation of Tolkien’, qed taħdem biex ixxerred il‑messaġġ tal‑pietà ta’ Tolkien permezz tal‑organizzazzjoni ta’ konferenzi. L‑ewwel waħda kien jisimha ‘More Than Memory Spiritual Conference’ u saret f’St Margaret’s College fl‑Università ta’ Oxford fis‑sena 2019. Erba’ quddisiet ġew offruti b’talb għall‑kanonizzazzjoni ta’ Tolkien. L‑ewwel waħda saret nhar it‑2 ta’ Settembru 2017 fil‑parroċċa tiegħu f’St Aloysius f’Oxford.
Quddiesa oħra saret fi New York fis‑sena 2017 u kienet Quddiesa Votiva tal‑Ispirtu s‑Santu u b’kant bil‑Latin. Żewġ quddisiet oħra saru fis‑sena 2020 f’Messiku u fil‑Kanada.
Filwaqt li l‑popolarità ta’ Tolkien tinsab dejjem tikber, diversi studji qed ikomplu joħorġu għad‑dawl ir‑rabta tiegħu mal‑fidi Kattolika. Jalla din il‑fidi tkompli tkun bħal torċa li ddawwal it‑triq ta’ ħafna nies li qed ifittxu l‑verità u li qed isibuha fil‑kitbiet ta’ dan l‑awtur Kattoliku li b’ħajtu u kitbietu ta dejjem xhieda ta’ Ġesù u l‑Vanġelu tiegħu.
Qiegħed nibgħat il‑ħlas ta’ € permezz ta’ ċekk pagabbli lil Missio Malta biex isiru Quddies fil‑missjoni għar‑ruħ/għall‑erwieħ ta’:
Isem u kunjom: Indirizz: Belt/ Raħal: Kodiċi Postali: Tel:
N.B. Napprezzaw il‑kontribuzzjoni ta’ mill‑inqas €5 għal kull quddiesa. Il‑quddies kollu jitqaddes fil‑pajjiżi tal‑missjoni.
Nixtieq li kont poeta Ħa nħarbex versi sbieħ U noħroġ minn ġo qalbi U b’hekk forsi nistrieħ.
Qisni sirt eremita Naħseb waħdi f’kamarti Kull ħsieb li jiġi f’moħħi Inħażżu fuq il karti.
Nammira lill poeta B’kitbietu jaf jistrieħ Jaqbad karta u lapes Iħażżiżhom f’versi sbieħ.
Anke l‑pittur nammira Fuq tila jpenġik U wara rtokk taż‑żebgħa Fi nkwatru jpoġġik.
X’int kbir o Sinjur Alla Inti vera pittur Kemm ħloqt dinja sabiħa Bil ward mimli kulur. Paul Caruana
Lifestyle Ltd. 64,Triq Joseph Sciberras, Ħamrun, ĦMR1553 +356 2133 7343 info@haircaremalta.com www.haircaremalta.com
Throughout my summer mission in Slovakia, I had the opportunity to come in touch with Ukraine refugees hosted by the Capuchin Order at their refugee shelter home in Slovakia. Getting to know the Ukrainian refugees was an unforgettable experience, as I came in touch with the true reality of the suffering Ukrainian people.
A brief interview with Madam Оleksandra Panchuk, a Ukraine young mother and refugee in Slovakia.
Could you please share some biographical information?
My name is Оleksandra (Sasha) Panchuk and I am 31 years old. I am from Vinnytsa, a town in central Ukraine and I am married to Valentin. We have one daughter, Anastasia and she is 7 years old. My profession is that of a nurse at the military airfield.
Could you please tell us what happened to you on February 24, 2022 when the Russian Ukraine war started?
During the night, at 4:30am, an emergency phone call woke me up. My niece called me from Kharkiv saying: “Sasha, we are being bombed! This is war.” On this day, I was on duty at the military airfield. In the
morning, when I went to work, a rocket fell nearby and there was an explosion. I fell on the floor; everything was like a nightmare to me. My colleagues hid us in a safe place, but I was always concerned about my daughter left at home together with my mother. On that same day, other rockets fell on other Ukraine cities. Then we got to know that the Russian military invasion had started. On Saturday, March 6th eight rocket missiles came down on Vinnytsa and it was then that I decided (with my husband’s consent), to flee together with my daughter and my friend Natalia and her son Ilya. To safeguard my daughter I had to pack up a few belongings and flee from Ukraine leaving behind me my dearest parents in Vinnytsa who are luckily still alive. And even now my city is still shelled by Russian rockets. They kill civilians, small children and destroy houses everywhere.
Why did you decide to leave your country and family? I had no option as I knew what was going to happen and I had to safeguard my daughter. My husband works
Ukraine refugees at the Capuchin Friars House, Slovakia.in Africa and I immediately contacted him asking for his counsel. He also agreed that I should leave Ukraine as soon as possible to safeguard our daughter Anastasia.
How did you manage to leave Ukraine and come to find refuge in Slovakia? My daughter and I took a bus from Vinnytsa to Warsaw and then a Ukrainian friend of mine from Warsaw arranged for us to travel to Slovakia where we found refuge and full support at the Capuchin Friars house and at the volunteer organization Ukrainian House in Slovakia.
How long have you been finding refuge in Slovakia? We arrived in Slovakia on March 9th and we have been staying at the Capuchin Friars house for these last
months, together with other Ukrainian families who are also hosted by the Capuchin Order.
How did you feel throughout this terrible experience?
Since I left Ukraine, I cried every night as I left behind my family, friends and my job. My life and my future are shattered and that is also
the reason why I still cry sometimes.
How do you feel now that you have found refuge in Slovakia?
I feel very safe and am very grateful to the Capuchin Order and to the Slovak government. However, my heart is in Ukraine and I want to go back home when this terrible war is over.
How do you feel for Ukrainian soldiers?
I work as a nurse with Ukrainian soldiers and it breaks my heart knowing that they have to fight for our country. I already experienced the death of many Ukraine soldiers back in 2014 and it is very painful to me. Sincerely, I feel incredible pride for our Ukrainian military
With Oleksandra Panchuk. The Capuchin Friars House in Slovakia.soldiers who have the courage and strength to protect our land. On the other hand, it is very hard and painful to get to know that many of these soldiers are dying on the front while defending our country. Their children remain orphans, wives become widows, and mothers lose their sons.
In this war between Ukraine and Russia, have you lost any family relative of yours?
No, luckily I lost nobody from my family. My husband’s parents were living in Kharkiv city and as they were more exposed to the war they had to pack up and join my parents in Vinnytsa.
What are your feelings for the Russian soldiers?
At the beginning of the war,
I was very very angry with them. I understand that they received orders from their commanders, but we are all God’s children. There is a commandment “Thou shalt not kill!”. There is a limit to every hatred. Therefore, the Lord will be their judge!
How would you react if you meet with Russian people?
I do not know how I would react, but I cannot feel love for them. Actually I feel nothing. My mum was born in Russia, but my father is Ukrainian. My family and I cannot understand the feelings of Russian people about this war, but they are surely biased by the Russian media. My uncle lives in Russia and we are shocked by his feelings versus this war as he is also biased by the Russian media. He still cannot understand our
situation, our feelings and our anger.
What are your personal feelings about this war between Ukraine and Russia?
I will frankly say that Russia will never change, because history repeats itself. Our war with Russia has been ongoing since 2014 and I personally know many Ukrainian soldiers who died in service, especially when trying to evacuate our country’s people. With a broken heart I say that now these dead soldiers left their children orphans and their wives widows.
May I ask you a personal question please? Do you believe in God? Yes, I do believe!!!
So what is your personal prayer to God Almighty?
I confess that I pray to God every night, begging Him to save my country, our people, our children, our soldiers and our future. I pray that humanity never makes such mistakes again.
What do you want to say to the countries who are offering lots of financial support to Ukraine?
I humbly call on the whole
world to help us persevere in this difficult struggle for our existence. I know that there are many country people who perceive our misfortune as if it was theirs. I am highly grateful to everyone who cares for us and I truly wish everyone peace and tranquillity.
Do you want to express any special thanksgivings? I want to express special thanks to Slovakia and its caring people. Also special thanks to the Capuchin Order in Slovakia who take care of us as if we were their family relatives. MUCH OBLIGED!!!
A brief witness of Madam Cherkas Vera Andriivna, an old Ukraine refugee in Slovakia.
I was born on April 19th 1939 in the Kharkiv region. The years of the Second World War and the difficult post‑war period fell on my childhood and youth life. After that I had a happy life in the city of Kharkiv, where I got married, had my own home, gave birth to two daughters and raised them.
On February 24th 2022 at 4:30am, my peaceful old life ended by the sound of artillery fire from the side of the border with Russia. The night was sleepless and restless. Explosions, people’s screams, cries, sirens and panic sounded everywhere. On February 25th enemy tanks entered our city. From the first day of shelling, my daughter and I hid in the basement of the house. After the house was damaged, it was decided to evacuate by train to Lviv. The road was long, difficult and exhausting. From Lviv we went to find refuge in Slovakia. In Slovakia I met my daughter’s friend, who
was also fleeing the war. The Capuchin Brothers gave us shelter, for which I am very grateful. Now I feel safe. Until the end of my life, I will not be able to understand the reasons for this Russian invasion and its cruelty. We will never be able to live our life like before. Many innocent people die, cities are barbarically destroyed. I have a dream to live until the time when my city, like other cities of Ukraine, will be rebuilt. I want to return home to Ukraine. Here in Slovakia, I have the opportunity to pray at the Capuchin church daily. I ask God to save the lives of Ukrainian soldiers, Ukrainian people and children. I wish that this terrible horror which hit our country will end soon. I am asking the whole world to help us stop this evil and tyranny over my people and land, so that future generations are born free in their own country.
N.B. Оleksandra Panchuk’s reply to this interview is verbatim even the witness of Madam Cherkas Vera Andriivna is so, but for data protection reasons the place where she is finding refuge is not mentioned.
From strangers to friends
Working together as a whole Volunteers make a difference Accomplishing their goals.
I want to make a difference
I want to learn and grow
I want to meet people Have an accomplishment to show.
I am a volunteer My work comes from my heart I give my time and energy That is my active part.
Mgħoddija lilna minn Moira Muscat.
Grazzi mill‑qalb.
'Dinja Mutur' huwa proġett eċċitanti li Missio beda fuqu b'kollaborazzjoni ma' Stephen Formosa, li ser ikun qed isuq il-mutur tiegħu madwar l-Afrika, l-Asja u l-Amerika t'Isfel f'avventura ta' vjaġġ waħdu. Matul il-vjaġġ, Stephen ser ikun qed jgħaddi minn irħula bi proġetti appoġġati u ffinanzjati minn Missio sabiex jiddokumenta l-esperjenza tiegħu. Minn għajnejn Stephen, wieħed ser ikun jista’ jara stampa ċara u reali ta’ kif Missio jgħin komunitajiet li jgħixu f’irħula remoti u kif Missio jinvesti fit-tul fl-edukazzjoni ta’ dawn l-individwi. Il-kontribuzzjoni ġeneruża tiegħek tgħinna nsostnu lil Stephen matul il-vjaġġ tiegħu waħdu madwar il-kontinenti u jgħin lil Missio jittrasmetti l-esperjenza tiegħu sabiex inkunu nistgħu ngħixu dan il-vjaġġ eċċitanti u l-proġetti li jibdlu l-ħajja, imwettqa grazzi għall-ġenerożità ta’ ħafna.
Id‑Dehra tal‑Madonna fuq il‑Muntanja Guadalupe, f’Extremadura, fi Spanja Diġà konna tkellimna dwar id‑dehra tal‑Madonna ta’ Guadalupe fil‑Messiku li kienet seħħet fl‑1531, iżda 200 sena qabel, fl‑1326, il‑Madonna kienet dehret ukoll fuq il‑Muntanja Guadalupe fi Spanja. Fatt li ftit li xejn hu magħruf huwa li t‑titlu Marjan tal‑Madonna ta’ Guadalupe huwa ta’ żmien qabel id‑dehra li Juan Diego kellu fil‑Messiku. Fil‑fatt dan it‑titlu għandu l‑oriġini tiegħu fi Spanja. Ix‑xbieha tal‑Madonna ta’ Guadalupe fi Spanja hija waħda mit‑tliet xbihat tal‑Madonna s‑Sewda fi Spanja, u hija statwa miżmuma bl‑akbar qima u għożża fil‑Monasteru ta’ Santa Maria de Guadalupe fil‑Provinċja ta’ Caceres fil‑komunità awtonoma ta’ Extremadura. Għalhekk, dan it‑titlu m’għandux jiġi konfuż mat‑titlu tal‑Madonna ta’ Guadalupe, fil Messiku, li huwa titlu separat għal xbieha differenti li tinsab fil‑Bażilika ta’ Guadalupe fil‑Messiku. M’għandniex xi ngħidu
qegħdin nitkellmu fuq l‑istess Madonna, l‑istess Ommna Marija. Huma biss id‑dehriet, il‑pajjiżi u t‑titli differenti!
Il‑ġrajja ta’ din id‑dehra
tal‑Madonna ta’ Guadalupe f’Extremadura fi Spanja bdiet fis‑Seklu 7, meta il‑Papa Gregorju I, magħruf bħala Gregorju l‑Kbir, ta statwa tal‑Madonna lill‑Arċisqof Leandru ta’ Seville bħala
rikonoxximent għall‑ħidma tiegħu tal‑konverżjoni għall‑Kristjaneżmu tar‑Rejiet Emerengid u Recared ta’ Spanja. F’dak iż‑żmien, Spanja kienet taħt attakki ħorox minn invażuri Musulmani Għarab li kienu jagħmlu minn kollox biex jeqirdu it‑twemmin Nisrani minn Spanja u jeqirdu l‑immaġini Nsara kollha. Matul is‑Seklu 8 kienet saret battalja mill‑Għarab kontra Spanja fir‑reġjun fejn kienet miżmuma l‑istatwa tal‑Madonna u l‑ftit abitanti Nsara tal‑lokal fittxew li jipproteġu l‑istatwa prezzjuża tal‑Madonna u jbegħduha mill‑ħsara u l‑ħerba. Għalhekk, fis‑Sena 711, dawn l‑Insara riedu mill‑aktar fis jaħbu l‑istatwa tal‑Madonna. Ħaduha sal‑Muntanja Guadalupe
u ħbewha taħt qanpiena ta’ knisja li tqiegħdet f’għar taħt l‑art ’il bogħod, ħdejn xmara fil‑Provinċja ta’ Cáceras fil‑pjanura ta’ Extremadura. Wara, ħadd ma kien jaf bil‑lokalità tagħha u baqgħet fl‑għar taħt il‑qanpiena għal kważi sitt sekli. Iżda, madwar 600 sena wara, proprju fis‑sena 1326, ragħaj tal‑merħla tal‑baqar jismu Gil Cordero mar ifittex baqra mitlufa ħdejn il‑Muntanja Guadalupe. Sfortunatament, huwa sab il‑baqra fuq munzell ġebel, mejta, u Gil diġà kien se jibda jneħħi l‑ġilda tagħha bis‑sikkina tiegħu, meta l‑baqra qamet f’daqqa u ħadet il‑ħajja mill‑ġdid. Imbagħad Gil dar u lemaħ Sinjura sabiħa ġejja minn qalb is‑siġar. Hija tkellmet miegħu u għarrfitlu fejn
kienet tinsab l‑istatwa nieqsa. Qaltlu: “Jiena Omm il‑Feddej u kont jien li tajt il‑ħajja lill‑annimal mejjet. Mur għand il‑qassisin u n‑nies, u għidilhom li hija x‑xewqa tiegħi li jiġu jneħħu l‑ġebel li qiegħed jagħlaq dan l‑għar u hemm isibu x‑xbieha tiegħi. Għidilhom li għandha tiġi mibnija kappella fuq dan il‑post, u fiż‑żmien li ġej jiena nagħmel santwarju ċentru tal‑qawwa u l‑protezzjoni tiegħi tas‑sema.”
Gil mar jgħid lill‑qassisin dwar li kien ġara u dwar il‑messaġġ li kienet tagħtu l‑Madonna, iżda f’dak iż‑żmien sar jaf li kien mietlu ibnu. Kien imnikket għat‑telfa tiegħu, imma kellu tama li l‑Madonna tinterċedi għalih u tqajjem lil ibnu għall‑ħajja. Hija
għamlet hekk waqt il‑funeral tat‑tifel u dawk kollha li kienu preżenti baqgħu mistagħġbin. Il‑kleru u n‑nobbli marru fil‑post fejn kien qalilhom Gil u bdew iħaffru l‑fetħa tal‑għar indikat minn Gil. Huma neħħew il‑ġebel u l‑mazkal, u hemm sabu l‑għar li fih kien hemm il‑qanpiena b’dokument antik fiha li jispjega l‑oriġini tiegħu u kien hemm ukoll ix‑xbieha tal‑Madonna li Papa Gregorju I kien ta lill‑Arċisqof Leandru ta’ Seville. Fil‑post inbniet kappella żgħira li eventwalment żviluppat f'santwarju kbir iddedikat lill‑Madonna ta’ Guadalupe ta’ Spanja fejn tqiegħdet l‑istatwa tal‑Madonna li kienet instabet fl‑għar. Din l‑istatwa hija waħda mit‑tliet statwi tal‑Madonna s‑Sewda tant magħrufin u devoti fi Spanja. L‑istatwa ġiet inkurunata kanonikament fit‑12 t’Ottubru 1928 minn Papa Piju XI b’kuruna mfassla u maħduma minn Patri Feliċ Granda, u inkurunata fil‑preżenza tar‑Re Alfonsu XIII ta’ Spanja. Aktar tard, fl‑1531, il‑Madonna dehret lil San Juan Diego fil‑Messiku, u x‑xbieha mirakoluża tagħha saret waħda mill‑aktar immaġni magħrufin u devoti tal‑Madonna fid‑dinja.
Talba lill‑Madonna minn
Papa San Ġwanni Pawlu II Ftit wara li San Ġwanni Pawlu II ġie elett Papa fit‑22 ta’ Ottubru 1978, hu għamel pjanijiet għall‑Ewwel Vjaġġ Appostoliku tiegħu li kellu jkun il‑Messiku fl‑aħħar ta’ Jannar 1979. Huwa għamel ħafna waqfiet u diskorsi, fosthom pellegrinaġġ qasir lejn is‑santwarju bix‑xbieha tal‑Madonna ta’ Guadalupe fit‑Tramuntana tal‑Messiku fejn waqaf għal ftit mumenti biex jgħid din it‑talba sabiħa u kollha mħabba li kiteb hu stess lill‑Verġni Marija.
OVerġni Immakulata, Omm Alla Veru u Omm il‑Knisja, int, li minn dan il‑post turi l‑klemenza u l‑ħniena tiegħek lil dawk kollha li jitolbu l‑protezzjoni tiegħek, isma’ nitolbuk it‑talb li aħna qegħdin nagħmlulek b’fiduċja ta’ wlied u
ppreżentah lil Ibnek Ġesù, l‑uniku Feddej tagħna. Omm il‑Ħniena, għalliema tas‑sagrifiċċju moħbi u sieket, lilek, li ġejt tiltaqa’ magħna l‑midinbin, niddedikawlek f’dan il‑jum il‑bnedmin kollha u l‑imħabba kollha tagħna. Niddedikawlek ukoll il‑ħajja tagħna, ix‑xogħol tagħna, il‑ferħ tagħna, id‑dgħufijiet tagħna, u d‑duluri u t‑tbatijiet tagħna. Agħti l‑paċi, il‑ġustizzja u l‑prosperità lill‑poplu tagħna u lill‑popli kollha tad‑dinja għax aħna nafdaw f’idejk dak kollu li għandna u dak kollu li aħna, għażiża Madonna u Ommna. Nixtiequ li nkunu kollha kemm aħna u għalkollox tiegħek, u nimxu miegħek fit‑triq tal‑fedeltà sħiħa lejn Ġesù Kristu fil‑Knisja tiegħu; żommna dejjem f’idejk maħbuba. O Verġni ta’ Guadalupe,
Omm il‑bnedmin kollha, nitolbuk għall‑isqfijiet u s‑saċerdoti tagħna biex imexxu lill‑fidili fit‑toroq tal‑ħajja Nisranija intensa, ta’ mħabba u servizz umli t’Alla u tal‑erwieħ. Marija Santissima, nitolbuk ħares lejn dan il‑ħsad immens, u interċedi mal‑Mulej biex iqajjem ġuħ għall‑qdusija fil‑poplu kollu t’Alla, u jagħti vokazzjonijiet abbundanti ta’ saċerdoti u reliġjużi, b’saħħithom fil‑fidi u li jkunu dispensuri mimlija żelu tal‑Misteri t’Alla. Agħti lil djarna l‑grazzja li nħobbu u nirrispettaw il‑ħajja fil‑bidu tagħha, bl‑istess imħabba li biha inti ħadt ħsieb fil‑ġuf tiegħek il‑ħajja ta’ Bin Alla. O Verġni Mbierka Marija, Omm l‑imħabba ġusta, ipproteġi lill‑familji tagħna biex ikunu dejjem
magħqudin u bierek t‑trobbija ta’ wliedna. Inti t‑tama tagħna, ħares lejna bil‑mogħdrija, għallimna mmorru kontinwament lejn Ġesù u jekk naqgħu, għinna nerġgħu nqumu, nerġgħu lura lejh, permezz tal‑qrar tad‑difetti u d‑dnubiet tagħna fis‑Sagrament tal‑Penitenza li jagħti l‑paċi lir‑ruħ. Nitolbuk tagħtina mħabba kbira lejn is‑sagramenti qaddisa kollha, li huma, kif ngħidu, is‑sinjali li Ibnek ħallielna fuq l‑art. Għalhekk, Omm Qaddisa, bil‑paċi t’Alla fil‑kuxjenza tagħna, b’qalbna ħielsa mill‑ħażen u l‑mibegħda nkunu nistgħu nwasslu lil kulħadd il‑ferħ veru u l‑paċi vera, li dawn jiġu mingħand Ibnek, Sidna Ġesù Kristu, li m’Alla l‑Missier u l‑Ispirtu s‑Santu jgħix u jsaltan għal dejjem ta’ dejjem. Ammen.
Nota: Kif nistgħu naraw din it‑talba lill‑Madonna tferraħ u timla lil qlubna bil‑qdusija u bit‑tama għal dinja aħjar li tkun nieqsa minn gwerer u mibegħda li qegħdin jiġġeneraw tant tbatijiet u mwiet lill‑miljuni ta’ bnedmin, huma min huma, suldati u ċivili, li jinsabu f’dawk il‑pajjiżi li fil‑preżent jinsabu fi gwerer, faqar u inġustizzji. Hija talba wkoll biex napprezzaw aktar il‑ħajja umana f’kull stadju tagħha, kemm fil‑bidu kif ukoll fit‑tmiem tagħha. Tkun ħaġa tabilħaqq qaddisa u sabiħa li din it‑talba nagħmluha tagħna wkoll, li ċertament tkun togħġob lill‑Madonna u lil Binha Ġesù għall‑ġid spiritwali u materjali, u fuq kollox, għas‑Salvazzjoni Eterna tal‑umanità kollha.
Rivista missjunarja b’40 paġna, kollha bil‑kulur, maħruġa minn Missio (Uffiċċju Missjunarju) għal aktar minn 80 sena
Aġġorna ruħek fuq id‑Dinja Missjunarja. Abbona fir‑Rivista Malta Missjunarja fejn issib: Aħbarijiet mid‑dinja missjunarja | Intenzjoni tax‑xahar Esperjenzi missjunarji Maltin u Għawdxin | Ċajt u kompetizzjonijiet Dan kollu għall‑prezz ta’ €21 għal abbonament ta’ sentejn li jinkludi wkoll Kalendarju MIssjunarju b‘xejn.
Tista’ tabbona online fuq: www.missio.org.mt
Metodu:
• Ġo skutella, ħawwad sew flimkien il butir u z zokkor.
• Żid l isfar tal bajda, ir rum u l intrita, u erġa’ ħawwad.
• Iftaħ l għaġina u iksi biha l qiegħ tat turtiera.
• Itfa’ l mili, iċċattjah, iksi l wiċċ bl għaġina u għalaqha sew.
• B’sikkina, agħmel toqba fin nofs u fellel il wiċċ f’disinn pulit (ara l istampa).
• Idlek il wiċċ bil bajda mħabbta.
X’għandek bżonn:
• 60 gramma butir artab
• 60 gramma zokkor
• 60 gramma intrita tal‑lewż
• 500 gramma għaġina sfiljurata (puff pastry)
• Isfar ta’ bajda
• Bajda mħabbta
• Lewża sħiħa
• Grokk rum
• Zokkor fin margħbul
• Karta forn biex tiksi turtiera tonda
• Kuruna tal karti li tissimbolizza lis Slaten Maġi
Jiena:
Indirizz:
• Aħmi fin nofs tal forn b’temperatura ta’ 180ºĊ, għal madwar nofs siegħa.
• Oħroġ il‑kejk, ferrex z‑zokkor fin u erġa’ aħmi ftit ieħor sa ma jinħall iz‑zokkor.
• Żejjen il‑wiċċ bil‑kuruna tal‑karti. Dan il‑kejk jista’ jittiekel kemm sħun kif ukoll biered.
Il Festa Solenni tal Epifanija tiġi ċċelebrata fis 6 ta’ Jannar. Fil Messiku għandhom tradizzjoni ħelwa li fl Epifanija jiċċelebraw l El Dia De Ios Reyes, jiġifieri l Jum tat Tliet Slaten Maġi, u jagħmlu kejk imsejjaħ ‘Il‑Kejk tas‑Slaten Maġi’. Għandhom id‑drawwa li f’dan il‑kejk jaħbu statwa żgħira tal‑Bambin Ġesù u min isibu jkollu l‑grazzja li jkun il parrinu ta’ Ġesù għal dik is sena.
Meħuda mir‑rivista Dawl Franġiskan.
Kodiċi Postali:
Tel/Mob: E‑mail: Nixtieq:
l‑abbonament tiegħi
Isem:
Indirizz:
Kodiċi Postali: Tel/Mob: E‑mail:
Imla l‑formola u ibgħatha flimkien ma’ ċekk pagabbli lil Missio fuq:
Abbonament Malta Missjunarja Missio, 7, Triq il‑Merkanti, Valletta, VLT 1171 Jien. Int. Aħna. Flimkien. (VO/1178)
F’din it‑tabella hawn moħbija 26 belt imsemmija fl‑Iliad, poeżija epika ta’ Omeru, kollha jibdew bl‑ittra ‘A’. Fittex fi 8 direzzjonijiet. Ibgħat il‑kaxxa kompluta sa mhux aktar tard mill‑15 tax‑xahar flimkien ma’ ismek, kunjomok u l‑indirizz hekk: Malta Missjunarja – Kompetizzjonijiet, Nru.150, Missio, Triq Lorenzo Gafà, il‑Mosta MST 4128. L‑ewwel tweġiba tajba li tittella’ bil‑polza tirbaħ kupun ta’ €15 li jissarraf mill‑ħanut ta’ Missio, ‘Faith, Hope & Charity’ fil‑Belt Valletta.
● ABYDOS ● ADRESTEIA ● AEGIALUS ● AEGIUM ● AENUS ● AEPEA
● AIPY ● AISYME ● ALESIUM ● ALOPE ● ALOS ● ALYPE
Isem u Kunjom: ________________________________ Indirizz:______________________________________
Kodiċi Postali: _________________________________
● AMPHIGENEA ● ● AMYCLAE ● AMYDON ● ANEMOREA ● ANTHEDON ● ANTHEIA
● ANTRUM ● APAESUS ● ARAETHYREA ● ARENE ● ARGISSA ● ARGOS
Soluzzjoni tal‑Kompetizzjoni ta’ Novembru 2022: Ir‑rebbieħa tal‑kompetizzjoni hija Carmen Parascandalo mill‑Birgu. Grazzi lil kull min bagħtilna t‑tweġibiet. Prosit lir‑rebbieħa. Hija tirċievi ittra bil‑posta mingħandna biex tkun tista’ ssarraf il‑kupun.
Spiru, imdejjaq għall‑aħħar, kien qed jixrob f’bar b’tazza birra quddiemu, meta daħal buli u xoroblu t‑tazza birra.
Buli: X’ħa tagħmel issa e gustuż?
Spiru: Din hija l‑agħar ġurnata ta’ ħajti! Dalgħodu wasalt ftit tard għax‑xogħol u
● ARISBE ● ARNE
l‑imgħallem keċċieni. Meta mort lura lejn il‑karozza sibt li kienu laqtuhieli u lanqas stajt insuqha, qbadt taksi biex immur lura d‑dar u nsejt il‑kartiera fuq is‑sit. Kif dħalt id‑dar sibt li kienu serquni u l‑kelb gidimni!
Buli: U allura b’daqshekk?
Spiru: U issa ġejt hawn biex intemm ħajti. Kont qed nara l‑kapsula tal‑velenu tinħall fil‑birra, u ġejt int u xrobthieli!!
E I G K F I E A A P V C M B U U N S B A X E L C I P Y U I H A I E L R G F O A R G O S V B R B O R I E M P E A I S Y M E A S Y A A U O E N D E B Y L A C A L D R S G Z E R E A A W N A U L T O M U I G E A R E U E S S N E A S E C I S I I P B M S A U R S A Q D H T E S E E O I U N N L I O A P E H B A Y R G E W C E J U Y M I T E P V E R J Y A E A R M A A N I K D A A M Y D O N U E A P A E S U S A V N O D E H T N A V V L M B A E R Y H T E A R A Z X A S A
Theuma House, 302, St. Paul Street, Valletta VLT 1213 Tel: 21234075 / 21236605 Fax: 21244201 Email: info@etheuma.com www.etheuma.com
