Malta Missjunarja - April 2018

NEWSPAPER POST APRIL 2018 SENA 86

02 Il-Jum Dinji tal-Malarja 24 Fl‑Art tal‑Maya 32 X’Inhi l‑Kuxjenza?

36 Riċetta Tradizzjonali

għal donazzjoni www.missio.org.mt

|

2123 6962

|

7 Triq il‑Merkanti, Valletta

|

7 Triq l‑Imgħallem, Ir‑Rabat Għawdex

EDITORJAL ‑ CLAUDIA CINI

April 2018

Il‑jum dinji tal‑malarja

PUBBLIKAZZJONI

Missio ‑ (Uffiċċju Missjunarju), 7, Triq il‑Merkanti, il‑Belt Valletta VLT 1171.

Tel: 2123 6962 • Fax: 21231272 Imejl: info@missio.org.mt • Websajt: www.missio.org.mt Ħinijiet: mit‑Tnejn sal‑Ġimgħa: 9.00am ‑ 4.00pm Is‑Sibt 9.00am ‑ 12.00pm Uffiċċju Missjunarju, 7, Triq l‑Imgħallem, ir‑Rabat, Għawdex VCT 9066.

Tel: 2155 0267 • Imejl: gozo@missio.org.mt Ħinijiet: mit‑Tnejn sal‑Ġimgħa: 8.30am ‑ 12.00pm BORD EDITORJALI Editur: Claudia Cini (publications@missio.org.mt) Membri: Mons. Salvinu Micallef Mario Scicluna Kav. Emmanuel Cutajar KCHS

Websajt u Facebook: Bernard Vella

missiomalta

Qari tal‑Provi: John Caruana Grafika: James Trapani (gakbu@gakbu.com) Stampar: EuroPrint Limited ‑ San Ġwann Malta Missjunarja hija Rivista Missjunarja ta’ kull xahar.

L‑ewwel ħarġa: Settembru 1932 bl‑isem ta’ Malta Missjunarja.

Novembru 1978: bidla fl‑isem għal Knisja Missjunarja. Frar 2003: mill‑ġdid Malta Missjunarja.

Abbonament għal sena €10.00

F’din il‑ħarġa: 2 Editorjal 4 Messaġġ mid‑Direttur 6 Unjoni Missjunarja 8 Propagazzjoni tal‑Fidi 10 San Pietru Appostlu 14 Santa Infanzja 18 CEME 22 Qaddis tax‑Xahar 24 Esperjenza Missjunarja 32 X’inhi l‑kuxjenza?

36 Riċetta Tradizzjonali 38 Kompetizzjoni u Ċajt 39 Nitolbu għall‑Mejtin u Eżempji Sbieħ Ritratt tal‑faċċata: Tifel b'diversi gdim tan-nemus f 'wiċċu u f 'idu.

2

I

l‑malarja hija marda li tista’ twassal għall‑mewt, ikkawżata minn parasiti li jgħaddu l‑marda lin‑nies b’gidma infettata. Din il‑marda tista’ faċilment tiġi kemm preventata kif ukoll ikkurata. B’kollox jeżistu ħames speċi ta’ parasiti li jikkawżaw il‑malarja fin‑nies, bi tnejn minnhom huma aktar gravi mill‑oħrajn. Fuq dawk li ma jkunux ħadu t‑titqiba ta’ kontra l‑malarja, is‑sintomi joħorġu bejn għaxra u ħmistax‑il ġurnata wara l‑gidma. L‑ewwel sintomi huma deni, uġigħ ta’ ras u bard, li huwa diffiċli tagħraf li huma sintomi tal‑malarja.

Jekk il‑pazjent ma jkunx ikkurat fi żmien 24 siegħa, il‑malarja twassal għal mard aktar serju li ħafna drabi jwassal għall‑mewt. It‑tfal milquta jkollhom ukoll problemi respiratorji u anemija. Tfal taħt il‑ħames snin, nisa tqal u pazjenti morda bl‑HIV u l‑AIDS huma

April 2018

aktar f ’riskju. Fl‑2016, nofs il‑popolazzjoni dinjija mxerrda f ’91 pajjiż, kienet f ’riskju li taqbadha l‑malarja.

Il‑Jum Dinji tal‑Malarja huwa osservazzjoni internazzjonali kkommemorata kull sena nhar il‑25 ta’ April. F’dan il‑jum jiġi rikonoxxut l‑isforz dinji li jsir biex tiġi kkontrollata l‑malarja. 3.3 biljun ruħ f ’106 pajjiżi madwar id‑dinja huma f ‘riskju li taqbadhom il‑malarja. Fl‑2012, il‑malarja kkawżat 627,000 mewta, bl‑aktar milquta jkunu tfal Afrikani. Fl‑2015 kien hemm 214‑il miljun każ ġdid tal‑malarja, filwaqt li 438,000 persuna mietu bil‑malarja. Dan juri li matul is‑snin qed ikun hemm tnaqqis fl‑imwiet.

L‑Asja, l‑Amerika Latina,

il‑Lvant Nofsani u xi partijiet mill‑Ewropa huma wkoll affettwati minn din il‑marda. Huwa stmat li kull sena l‑każijiet ġodda qed jonqsu b’21 fil‑mija, filwaqt li r‑rata ta’ mwiet ta’ kull sena qed tonqos b’29 fil‑mija. Dan kollu grazzi għall‑użu tax‑xbieki li jgħattu s‑sodod, sprej kontra l‑parasiti fid‑djar u għarfien tal‑marda fi stadji bikrin.

Il‑Jum Dinji tal‑Malarja, li twaqqaf għall‑ewwel darba f ’Mejju tal‑2007, ħa post il‑Jum Dinji Afrikan tal‑Malarja, li kien twaqqaf fl‑2001. Dan il‑jum huwa wieħed mit‑tmien kampanji uffiċċjali rikonoxxuti mill‑WHO, u ġie stabbilit biex jipprovdi edukazzjoni u fehma dwar il‑malarja, u biex tinxtered informazzjoni dwar strateġiji fuq il‑kontroll tal‑malarja, prevenzjoni u

trattamenti f ’żoni endemiċi.

Fl‑2014 l‑Inizjattiva Ewropea tat‑Titqib ħabbret sittax‑il proġett ġdid biex tħaffef il‑proċess ta’ titqib kontra l‑malarja.

Fl‑istess sena fin‑Niġerja saret dimostrazzjoni biex ikunu rikonoxxuti xbieki għas‑sodod biex titnaqqas il‑marda. Fl‑2017 fl‑Indja saru sforzi u ttieħdu miżuri serji biex jiġi kkontrollat t‑tixrid ta’ din il‑marda.

Fl‑2016 il‑WHO ħarġet rapport li juri li sas‑sena 2030 ser tiġi eliminata għal kollox il‑marda tal‑malarja minn 35 pajjiż. Iżda li teħles għal kollox minn din il‑marda xejn mhu faċli. Dawk il‑pajjiżi li għal tliet snin wara xulxin ma jkollhom ebda każ ta’ malarja, huma eliġibbli għal ċertifikat ta’ eliminazzjoni tal‑malarja mill‑WHO. 

L‑Erbgħa 4 ta’ April 2018 ‑ Bejgħ ta’ Ħelu f’San Girgor

Ser ikollna stend f’Marsaxlokk għall‑festa ta’ San Girgor b’affarijiet tal‑ħelu, bħal kejkijiet, pasti, pudini tal‑ħobż, eċċ ...

Matul il‑ġimgħa ser inkunu qed niġbru l‑ħelu li taħmulna intom bieb bieb bil‑vann ta’ Missio. Dawk li ma jinqalgħux fil‑kċina jistgħu jistaqsu xi dulċiera biex forsi jagħtuna xi ħaġa tal‑ħelu li nkunu nistgħu nbigħu dakinhar. Grazzi mill‑qalb.

3

April 2018

MESSAĠĠ TAD‑DIRETTUR ‑ MONS. SALVINU MICALLEF

Laqgħa Ewropea tas‑Santa Infanzja

W

aħda mill‑Opri fi ħdan l‑Opri Missjunarji Pontifiċji jew Missio, hija l‑Opra tas‑Santa Infanzja jew kif inhi magħrufa issa f ’Malta, Missio Tfal. Din l‑Opra tagħmel ħidma fost it‑tfal biex tgħin lit‑tfal.

Għalhekk magħrufa wkoll bħala ‘Children Helping Children’ jew ‘Tfal Jgħinu t‑Tfal’. Nistgħu ngħidu li din l‑Opra tinsab f ’kull pajjiż tad‑dinja u hija l‑iktar waħda magħrufa fost l‑erba’ Opri ta’ Missio. F’ħafna pajjiżi jiġi ċċelebrat Jum is‑Santa Infanzja fil‑festa tal‑Epifanija, festa li tfakkarna fir‑rigali li l‑Maġi ppreżentaw lil Ġesù tarbija.

4

Għalhekk, f ’dan il‑jum it‑tfal jiġu mqanqla biex huma wkoll jagħtu rigal lil Ġesù Bambin tal‑lum, li nsibuh fost it‑tfal fqar u abbandunati f ’ħafna artijiet tal‑missjoni.

F’ħafna pajjiżi, b’mod speċjali fl‑Ewropa, fil‑ġranet ta’ qabel il‑festa tal‑Epifanija, joħorġu jkantaw innijiet fl‑ibliet u l‑irħula u jiġbru donazzjonijiet mingħand il‑familji għat‑tfal tal‑missjoni. Din l‑inizjattiva hija magħrufa bħala ‘Star Singers’, b’referenza għall‑kewkba li mexxiet il‑Maġi lejn il‑post fejn kien Ġesù tarbija. Hekk, biex nagħtu eżempju, it‑tfal bħala ‘Star Singers’ fil‑Ġermanja jiġbru madwar

30 miljun Ewro għat‑tfal fqar tal‑missjoni.

Missio f ’Malta qiegħed jintroduċi din l‑attività ta’ ‘Star Singers’. Ħafna jiddependi mill‑koperazzjoni li nsibu mill‑parroċċi u minn mexxejja tat‑tfal. Missio jixtieq ukoll li terġa’ tidħol f ’Malta il‑Festa tas‑Santa Infanzja fl‑Epifanija, kif kien

F’waħda mill‑ġranet id‑delegati, fi gruppi ta’ tnejn, ser ikunu l‑mistiedna ta’ familji Maltin biex jidħlu f ’dar Maltija u jiltaqgħu ma’ tfal Maltin fl‑ambjent tal‑familja tagħhom. Parti importanti minn din il‑Laqgħa Ewropea hi li d‑delegati jaqsmu flimkien l‑esperjenza tal‑ħidma tagħhom fost it‑tfal ta’ pajjiżhom. Barra mill‑ideat u l-kreattività f ’ħidmiethom, iġibu magħhom ħafna materjal li jużaw biex iwasslu l‑messaġġ missjunarju fost it‑tfal u jqanqluhom biex anki jkunu kontributuri żgħar, sew b’għotjiet kif ukoll b’attivitajiet. L‑istaff u l‑voluntiera ta’ Missio Malta ilhom jippreparaw għal din il‑Laqgħa Ewropea, u fiduċjużi li din sa tagħti ħafna frott għall‑ġid tat‑tfal fl‑Ewropa u fid‑dinja. 

B’SMS ta’ta’ €6.99 qedqed B’SMS €6.99tkun tkun tixtritixtri l‑kotba għal għal tifel jew l‑kotba tifeltifla jew għalgħal senasena skolastika. tifla skolastika.

B’SMS ta’ €2.33 tkun qed B’SMS ta’ €2.33 tkuntitma’ qed 7 t’itfal titma’ 7t għal itfalġurnata. għal ġurnata.

u quddiesa mmexxija mill‑Arċisqof fil‑Katidral ta’ San Pawl fl‑Imdina.

sms fuq 50617374 – €2.33 | sms fuq 50618820 – €6.99

isir snin ilu. Fil‑kontinent tagħna, l‑Ewropa, issir Laqgħa Ewropea tas‑Santa Infanzja.

Din tinżamm kull sentejn f ’xi ġranet bejn Marzu u April.

Delegazzjoni minn kull pajjiż Ewropew tattendi għal din il‑laqgħa li tkun organizzata minn kumitat magħżul minn fost il‑kordinaturi tas‑Santa Infanzja fl‑Ewropa.

Sentejn ilu saret fil‑Kroazja.

Għal‑laqgħa ta’ din is‑sena ġiet magħżula Malta! Din ser issir fis‑Seminarju Tal‑Virtù bejn it‑22 u l‑25 ta’ April.

It‑tema tal‑Assemblea f ’Malta ser tiffoka fuq l‑ispiritwalità tat‑tfal bħala bażi għall‑gruppi ta’ Missio Tfal. Id‑delegati qed juru interess ukoll fl‑istorja tal‑Kristjaneżmu f’Malta influwenzat mill‑miġja u t‑tagħlim ta’ San Pawl.

Imma ser isir ukoll studju fuq il‑messaġġ ta’ San Pawl, it‑tfal u l‑missjoni llum.

Il‑programm jinkludi pellegrinaġġ ta’ żjarat fuq il‑passi ta’ San Pawl f’Malta

DONAZZJONIJIET B’RISQ IL‑MISSJONI

April 2018

5

April 2018

UNJONI MISSJUNARJA ‑ DUN CHARLES BUTTIGIEG

Intenzjoni Missjunarja April 2018 “Sabiex l‑ekonomisti jkollhom il‑kuraġġ li jwarrbu kull ekonomija ta’ esklużjoni u jkunu jafu jinfetħu għal toroq ġodda.”

M

a nistgħux inpoġġu l‑ekonomija għall‑ispejjeż qabel il‑bniedem, anzi l‑ekonomija għandha isservi sabiex 6

il‑bniedem jgħix aħjar.

Xi wħud minn dawk li qegħdin imexxu l‑ekonomija tal‑pajjiżi qegħdin ipoġġu fl‑ewwel post lill‑ekonomija, u dan forsi wkoll b’interessi personali bil‑konsegwenza li qegħdin iwarrbu d‑drittijiet tal‑maġġoranza tal‑popli.

Ekonomiji li filwaqt li jistagħnew minn fuqhom il‑ftit, l‑istess ekonomiji qegħdin iniġġsu u jħammġu l‑ambjent u l‑elementi naturali tal‑ħafna. Hekk kiteb Papa Franġisku fl‑Enċiklika ‘Laudato Si’ fin‑numru 21: “Id‑dinja, id‑dar tagħna, donnha qed tinbidel dejjem iżjed f ’depożitu kbir ta’ żibel”. U

hawnhekk insemmu d‑dnub tal‑ħela, speċjalment tal‑ikel.

Kieku hawn tqassim aħjar tal‑ikel kieku għandna inqas ġuħ f ’dinja fejn tnejn minn kull tliet persuni qegħdin jiġġieldu l‑faqar sabiex ikollhom x’jieklu.

Il‑faqar, speċjalment fil‑pajjiżi tal‑Afrika, iwassal għal diversi mwiet bikrija. Dan il‑faqar jeżisti wkoll minħabba l‑poter u l‑inġustizzji.

Pereżempju fl‑Indja għandek 86 familja li għandhom 40 fil‑mija tal‑ġid tal‑pajjiż u fid‑dinja 200 sinjur għandhom 41 fil‑mija tal‑ġid tad‑dinja. Hemm bżonn li jitħares il‑ġid komuni

April 2018

u fuq kollox id‑drittijiet tal‑bnedmin kollha. Jeħtieġ

li jkun hemm għażla preferenzjali l‑aktar favur il‑foqra, u naħdmu lkoll flimkien għal dinja iktar sostenibbli għall‑ġenerazzjonijiet futuri. Hemm bżonn għalhekk dejjem ta’ diversi toroq miftuħa dejjem għal kulħadd u għad‑djalogu, diversi linji ta’ gwida għall‑impenn internazzjonali, nazzjonali u anke lokali, u għal aktar għarfien tal‑ambjent u tal‑laqgħa tal‑bniedem miegħu.

Bħala Nsara għandna nkunu dejjem vuċi waħda kontra kull tip ta’ ekonomija li tgħaffeġ liż‑żgħir u lill‑batut.

Ma nistgħux nibqgħu siekta u ma nagħmlu xejn, għaliex dan ifisser li nkunu qed inħallu jsaltnu l‑ħażen u l‑qerq fid‑dinja.

U dan huwa wieħed mid‑dnubiet tad‑dinja, id‑dnub tal‑omissjoni, fejn inkunu kuntenti li aħna moqdija sewwa filwaqt li ma jimpurtaniex minn dak li qed jegħreq fl‑ibħra ta’ barra jew qed ikun skjav fil‑pajjiżi tat‑tielet dinja. Din għandha għalhekk tkun, iktar milli talba, azzjoni f ’waqtha tal‑Knisja. 

I I N N O J O J S S S IS I M ‑ M ‑ L L I I Q ISSQ I R ’ ’ B R BBAAŻŻA BAŻAR ĠDID

ta' Missio fi Triq Lorenzo Gafà, il‑Mosta. Ħinijiet: mit‑Tnejn sal‑Ġimgħa: 9.00am ‑ 12.00pm

Triq il‑Merkanti, il‑Belt Valletta

(Ħinijiet Ġodda) It‑Tnejn, l‑Erbgħa u l‑Ġimgħa: 9:00am‑11:00am It‑Tlieta u l‑Ħamis: 9:00am‑12:30pm

7

April 2018

PROPAGAZZJONI TAL‑FIDI– MARTIN AZZOPARDI S.D.C.

Missjunarju Franċiż u l‑iskoperta tal‑panda

Panda fiż‑żu ta' Beijing.

K

ulħadd jaf li l‑ors panda huwa simbolu karatteristiku taċ‑Ċina. Però għal snin twal fil‑Punent ma konniex nafu li dan l‑annimal jeżisti li kieku ma kienx għall‑missjunarju Franċiż, Patri Armand David, imwieled fl‑1826 f ’Esplette fil‑parti Baska tat‑Tramuntana ta’ Franza.

Patri David kien missjunarju Kattoliku Lazzarista, kif ukoll botaniku u żuwologu. Ġie ordnat saċerdot fl‑1862 u ftit wara ntbagħat missjunarju f ’Beijing fejn ta kontribut kbir fil‑kamp tal‑istorja naturali Ċiniża.

8

Fuq ordni tal‑gvern Franċiż, Patri David kien mitlub li jibgħat Pariġi wħud mill‑kollezzjonijiet rari li kien jiskopri fiċ‑Ċina.

L‑akkademja ‘Jardin des Plantes’ talbitu jwettaq diversi studji xjentifiċi madwar iċ‑Ċina. Kien għalhekk li huwa rnexxielu jiġbor diversi speċi ta’ annimali u pjanti li sa dak iż‑żmien kienu għadhom mhux magħrufa fil‑Punent.

Dawn il‑kollezzjonijiet komplew jgħinu lill‑Ewropej fl‑istudji avvanzati fil‑kamp żuloġiku u ġografiku.

B’kollox, Patri David irnexxielu jiġbor 200 speċi

ta’ annimal li 63 minnhom kienu aljeni għall‑istudjużi.

Irnexxielu wkoll jiġbor 807 speċi ta’ għasafar li 65 minnhom qatt ma kienu magħrufa fil‑Punent.

Il‑missjunarju ġabar ukoll kollezzjoni kbira ta’ rettili, amfibji u ħut, tant li fl‑1884 il‑famuż serp ġurdien ġie msemmi għalih: ‘Elaphe Davidi’. Patri David ġabar ukoll kollezzjoni ta’ insetti li bħalhom fi Franza kienu għadhom qatt ma raw. Ħafna minn dawn l‑ispeċi llum jinsabu fil‑Mużew Nazzjonali tal‑Istorja Naturali f ’Pariġi.

Iżda l‑ikbar skoperta tal‑missjunarju kienet dik tal‑panda, proprju fir‑reġjun ta’ Baoxing, fejn skopra wkoll iċ‑ċerva, li ġġib ismu: ‘Elaphurus Davidianus’ li ġġib ismu, li f ’dak iż‑żmien kienet kważi sparixxiet għal kollox miċ‑Ċina ħlief għal xi speċi li kienu miżmuma fil‑ġonna imperjali.

Kien proprju 150 sena ilu li l‑panda saret magħrufa għall‑Ewropej u kienet imlaqqma’ ‘l‑ors iswed u abjad’, u li llum nirrreferu għalih bl‑isem żuwoloġiku ta’ ‘Ailuropoda Melanoleuca’. Jingħad li

April 2018

fl‑1869 Patri David, waqt li kien stazzjonat jaħdem fil‑Katidral ta’ Dengchi f ’Chengdu f ’Sichuan, kera xi kaċċaturi li ġabulu ors kbir abjad u iswed. Illum jekk wiehed iżur Dengchi għadu jista’ jara dan il‑katidral li fih kien iqaddes Patri David, kif ukoll il‑kamra personali li fiha kien jgħix.

Ta’ min jgħid li l‑komunità Kattolika f ’Dengchi għadha ħajja u attiva sal‑lum, u l‑katidral għadu jintuża għall‑funzjonijiet reliġjużi, speċjalment fil‑jum tal‑Ħadd. Meta Patri David eżamina l‑ġisem tal‑panda, huwa bagħat personalment jinforma b’din is‑sejba lil

sieħbu Alphonse Milne‑Edwards fil‑mużew ta’ Pariġi, u ssuġġerielu l‑isem ta’ ‘Ursus Melanoleucus’.

Jingħad li llum l‑ispeċi tal‑panda skopert minn Patri David Skeletru ta' panda fiż‑żu ta' Beijing. tinsab fis‑sotterran tal‑Mużew Nazzjonali tal‑Istorja Naturali f ’Pariġi Lazzarista li tagħha kien flimkien ma’ bosta speċi oħra membru u missjunarju. skoperti tul is‑snin. Minkejja n‑namra li Patri David Patri Armand David kellu lejn l‑istorja naturali miet fl‑10 ta’ Novembru Ċiniża, huwa dejjem qeda 1900 f ’Pariġi, u sal‑lum l‑obbligi tiegħu reliġjużi għadu mfakkar mhux biss kif ukoll il‑ħidma tiegħu għas‑sejba tiegħu tal‑panda, missjunarja b’żelu kbir. iżda wkoll għall‑ħidma Kien ukoll dejjem leali lejn missjunarja tiegħu fiċ‑Ċina li ir‑regola tal‑Kongregazzjoni għadha ħajja sal‑lum. 

INVESTI FIL‑MISSJONI FIT‑TESTMENT TIEGĦEK • Ħu ħsieb agħmel it‑testment fil‑ħin u kun ġust fil‑mod kif ser tqassam dak li ser tħalli warajk • Tinsiex l‑opri ta’ karità li tista’ twettaq wara mewtek • Tinsiex tinvesti wkoll fil‑missjoni. Meta tħalli propjetà jew flus lill‑Opri Pontifiċji għandek garanzija mill‑organizzazzjoni uffiċjali tal‑Knisja għall‑missjoni, li bi flusek ser twassal l‑aħbar it‑tajba f’xi pajjiż jew ieħor fid‑dinja u ser tgħin persuni li għadhom bla knisja, bla dar, bla skola, bla sptar kif ukoll bla ikel u xorb • Tista’ wkoll tħalli xi fondi fil‑Missio għall‑quddies b’suffraġji għal ruħek u/jew membri tal‑familja tiegħek. Dawn il‑fondi jmorru għall‑missjunarji Maltin u missjunarji lokali fl‑artijiet tal‑missjoni.

9

April 2018

SAN PIETRU APPOSTLU ‑ NATASHA FARRUGIA BASON

Tifkiriet ta’ Sor Doris Sammut FMM

K

Studenti f’ċentru tal‑irtir.

Tfajliet minn parroċċi differenti

Sorijiet tal‑kongregazzjoni FMM minn madwar id‑dinja kollha waqt laqgħa f’Ruma.

10

emm‑il vidjow idur quddiem għajnejja ta’ xeni sbieħ, mumenti diffiċli, oħrajn ta’ ferħ jew diqa; u dan kollu għax meta tidħol fil‑qoxra ta’ dawk li titbiegħed minn artek biex tevanġelizza, ma tistax ma tħossx dak li jkun għaddej minnu l‑poplu li tkun qed tgħix u taħdem miegħu.

Għaddew ftit snin ġmielhom minn meta ġejt lura mill‑missjoni ta’ 14‑il sena li għext fil‑Liberja, fl‑Afrika tal‑Punent.

Il‑ħidma tiegħi kienet prinċipalment edukattiva u pastorali, fl‑iskejjel u barra mill‑iskejjel, mat‑tfal u ż‑żgħażagħ, permezz ta’ tagħlim formali, u iżjed b’kull mezz prattiku li seta’ jiġi għal idejja; fosthom vjaġġi, programmi fuq ir‑radju tal‑Knisja u t‑televiżjoni tal‑Istat, ‘live‑ins’ fi tmiem il‑ġimgħa fid‑dar tal‑irtiri tad‑djoċesi, fuq iz‑zuntier tal‑parroċċi madwar il‑kapitali Monrovia u fuq il‑ħaxix madwar xi dar tal‑kappillan. Għajnuna oħra ġiet minn diversi dipartimenti tal‑gvern u oħrajn, fosthom għajnuna ta’ għalliema tal‑krafts, psikologi u aktar, biex it‑tfajliet jikbru u jkunu

April 2018

Kif int tista’ tgħin lis‑seminaristi fl‑Asja, fl‑Afrika jew fl‑Indja:

indipendenti u kemm jista’ jkun iħaddnu ħajja adulta b’valuri Nsara. Il‑poplu Malti kien ta’ għajnuna kbira f’dan ir‑rigward permezz ta’ finanzi li kont nirċievi u għajnuniet oħra minn pajjiżi diversi. Ommi l‑għażiża kienet strument qawwi biex tiġbor u tibgħatli flus biex nixtri l‑ħtiġijiet, fosthom magni tal‑ħjata u materjal ieħor biex naħdmu bih.

Mill‑Amerika rċevejt 10,000 ras ta’ pupa li tajniehom ġisem, libbisniehom, ippakkjajniehom u begħniehom biex kabbarna d‑dħul ħalli ngħinu liż‑żgħażagħ ikomplu bl‑istudji u jutilizzaw it‑talenti li bihom kien żejjinhom il‑Mulej.

Fil‑vjaġġi tagħna ma naqsux il‑bużullotti, għalkemm ħafna drabi konna f’periklu għal saħħitna. Sa rkupptejna fit‑tajn nimbuttaw trakk għat‑telgħa fi triqtna biex inġibu xi provisti lejn ir‑raħal fejn konna ngħixu

• Intenzjoni għal Quddiesa ‑ €5 • Tkabbir ta’ fażola ħadra, spinaċi, indivja u ħaxix ieħor ‑ €24 • Ħlas għal stipendju ta’ ġimgħa għal qassis fil‑missjoni ‑ €35 • Kotba għal semestru lil seminarista f’seminarju f’Myanmar ‑ €43 • Vista ta’ tabib f’seminarju għal xahar sħiħ biex jipprovdi għajnuna ta’ saħħa ‑ €143 Eluf ta’ żgħażagħ qed jiġu msejħa biex jaqdu lil Alla bħala qassisin, imma ħafna minnhom jiġu minn familji u parroċċi li huma fqar wisq biex iħallsulhom is‑snin twal ta’ formazzjoni u ordinazzjoni. Inti tista’ tgħinhom jilħqu komunitajiet li għadhom ma jafux b’Ġesù billi tħallas borża ta’ studju jew parti minnha. L‑għajnuna tiegħek, flimkien ma’ dik ta’ ħafna persuni ġenerużi bħalek tagħmel differenza kbira.

• Borża ta’ Studju għall‑edukazzjoni ta’ seminarista fl‑aħħar 4 snin: €480 (parti mill‑ispejjeż) ‑ €600 (kwart tal‑ispejjeż) €2400 (l‑ispejjeż kollha) U tinsiex titlob għalihom ukoll, u huma jibqgħu jiftakruna fit‑talb tagħhom.

Ibgħat id‑donazzjoni tiegħek lil Missio: Nru. 7, Triq il‑Merkanti, Valletta VLT 1171 Jew fuq: www.missio.org.mt Għal aktar dettalji ċemplu fuq 21236962 fil‑ħinijiet tal‑uffiċċju.

GRAZZI MILL‑QALB 11

April 2018

u naqsmu xi fruntiera bejn pajjiż u ieħor bis‑suldati jippuntawlna xi xkubetta waqt xi kolp ta’ stat. Darba oħra sibna ruħna megħjuna minn xi subien iġorruna f’karozza tgħum fl‑ilma, ma nafux aħniex fuq it‑triq jew fix‑xmara. Imma forsi tal‑iskantament meta tisma’ li dawn kienu veru mumenti ta’ grazzja, preżenza qawwija ta’ Alla magħna, għax veru li l‑Mulej kien tassew jinħass fil‑qrib, mumenti meta tħossok assulutament

SAN PIETRU APPOSTLU ‑ NATASHA FARRUGIA BASON

Sor Doris waqt wieħed mill‑vjaġġi tagħha.

f’tgħanniqa waħda miegħu u ma tistax ħlief tkabbar il‑fidi u l‑fiduċja fih. Żgur li bil‑ħila tiegħi biss qatt ma kont se nissogra daqshekk.

Ħin ta’ talb f’kunvent.

Xogħol ta’ ħjata u krafts oħra f’waħda mill‑kmamar apposta lli għandna.

12

Imma veru li dak li Alla jsejjaħlek għalih u tirrispondi b’ġenerożità hu ma jħallikx tfalli. Illum nista’ nissogra kollox għax ippruvajt u doqt l‑imħabba bnina ta’ dan il‑missier ħanin u qawwi.

Nagħmel kuraġġ liż‑żgħażagħ li jħossu s‑sejħa missjunarja għax hi tabilħaqq rigal li Alla qatt jista’ jagtil lil min iħobb. Ninkoraġġixxi anke lit‑tfal u lill‑adulti biex jitolbu għall‑missjunarji u b’mod speċjali għall‑vokazzjonijiet għal din il‑missjoni mbierka. Ma jistax jonqos li d‑donazzjonijiet ġenerużi tagħna ma’ dawn ħutna hekk maħbubin minna, imma fuq kollox indukrati mill‑Mulej, iġibu fuqna aktar barka minn dak li jħobb kemm lilhom u kemm lilna. 

SANTA INFANZJA

April 2018

Ittra ta' Ringrazzjament Ittra ta’ ringrazzjament u apprezzament mibgħuta mir‑Rettur tas‑Seminarju ‘Sacred Heart’ li jinsab fil‑belt ta’ Chennai fl‑Istat ta’ Tamilnadu fl‑Indja. Dan huwa wieħed minn sitt seminarji fejn Missio jibgħat Boroż ta’ Studju mogħtija minn benefatturi Maltin u Għawdxin. F’din l‑ittra r‑rettur jagħtina l‑awgurju għall‑Milied, għalkemm l‑ittra waslet lejn l‑aħħar ta’ Jannar.

13

April 2018

SANTA INFANZJA ‑ NATASHA FARRUGIA BASON

Breaking the chain of poverty

M

y name is Emmanuel Chabamba and I am 18 years old. I was born on 1st January, 2000 in a place called Chikwanda, a village in Mpika District, in the northern part of our country Zambia. I am a double orphan, having lost both parents when I was still young. I have never learned how it feels to be touched by a mother, I have never heard the voice of my father.

Nevertheless, God has seen me through by the hands of generous people in my community, though finally I had to be relegated to an orphanage, that’s where I made brothers and sisters that I have never had.

14

My story is an amazing one, as God’s grace has seen me grow; I have no father and mother, but I realize that his grace is sufficient. I have attained education up to high school with the support of the Catholic Church, in particular the Church of Mpika diocese. I started my primary school at St. Charles Lwanga pre‑school in 2003, run by the Sisters of the Little Servants of Mary Immaculate, a congregation founded in Poland. Later I graduated to Grade 1 in 2006 at a nearby school called Chikwanda Primary School.

In the seventh Grade I sat for examinations and was selected to go to high school

at another Catholic School named St. Francis Secondary School run by Brothers of the Sacred Heart of Jesus in Kasama, about 300kms from

April 2018

my home village, Chikwanda in Mpika. I did my high school education from Grade 8 to Grade 12 at the same St. Francis boys’ school and attained good results, good enough to take me to the university and indeed any other third level institute of learning in my country Zambia.

and adorable, making me realize that God is truly present in my life. These friends have really helped me grow academically, socially and indeed spiritually. I appreciate my life given to me by an awesome God. I look forward to the next level in my life, namely, University studies. Although University studies are exorbitant in this part of the world, I believe God will make a way for me.

My dream is to become a medical doctor, so that I may save in future many lives and be a testimony that, being an

orphan is not the end of the world.

€25 – xirja ikel għal familja fqira

€50 – ikel, ħwejjeġ u saqaf fuq ras tifla jew tifel

€66 – kors intensiv ta’

€146 – siġġu tar‑roti għal

€500 – tħaffir għal bir fejn

tagħlim bażiku għal omm biex tgħin lil uliedha

tifel jew tifla b’diżabilità

m’hemmx ilma nadif għal raħal sħiħ

I owe my life to God and his Church, through which I have experienced his love for me. Furthermore, through life, I have made a lot of friends who have made my life tremendous

Kif tista’ tista’ Kif tgħin tgħin lit‑tfal lit‑tfal fil‑missjoni: fil‑missjoni:

I have lived the whole of my teenage and adolescent life in an orphanage, but I can’t live there for the rest of my life, I will work hard to become independent in life and help the less privileged, just like the Church of Mpika diocese has been generous to me, sponsoring me all the way, through its program called, Education Aid to the underprivileged. I have been one of the beneficiaries of the project and I give glory to God. 

15

SANTA INFANZJA

April 2018

Child Sponsorship

CHILD SPONSORSHIP €150 ‑ edukazzjoni, kura tas‑saħħa u ilma tax‑xorb nadif għal sena sħiħa lil tifel jew tifla fil‑bżonn.

Bis‑saħħa tal‑programm ‘Missio Child Sponsorship’, int tkun raġġ ta’ dawl fil‑ħajja ta’ dawn it‑tfal foqra.

Kull min jisponsorja tifel jew tifla jingħata ritratt u tagħrif dwarhom.

Ibgħat id‑donazzjoni tiegħek lil ‘Missio’, Nru. 7, Triq il‑Merkanti, Valletta VLT 1171 Jew fuq www.missio.org.mt Għal aktar dettalji ċemplu fuq 21236962 fil‑ħinijiet tal‑uffiċċju.

GRAZZI MILL‑QALB!

Modi kif tista’ tgħin

 Ċekk indirazzat lil Missio Malta (7, Triq il‑Merkanti, il‑Belt Valletta VLT 1171.)

 Bank Transfer IBAN: MT88VALL22013000000010202698019 Swift Code: VALLMTMT IBAN: MT47APSB77024000112420000026142 Swift Code: APSBMTMT IBAN: MT26MMEB44336000000033079070001 Swift Code: MMEBMTMT IBAN: MT18BNIF14502000000000095400101 Swift Code: BNIFMTMT (Min jagħmel donazzjoni f'wieħed minn dawn il‑kontijiet jibagħtilna nota dwar l‑ammont u meta sar id‑depożitu sabiex tintbagħat irċevuta.)

 Donazzjoni b’SMS

• 50617374 ‑ €2.33 • 50618820 ‑ €6.99 (Numri miftuħin is‑sena kollha.)  Donazzjoni bit‑telefon tad‑dar

• 51602062 ‑ €10 • 51702063 ‑ €15 (Numri miftuħin is‑sena kollha.)

16

 Jew iżżur il‑websajt www.missio.org.mt

• 51802064 ‑ €25 u kklikkja fil‑parti Donations.

April 2018

Mother's Day Lunch Date: Wednesday 9th of May 2018

Programme: Thanksgiving mass, a succulent pasta buffet at De Robertis Restaurant, Castille Hotel, including soup, dessert and drink, entertainment and bingo.

Come and enjoy yourself in good company while appreciating a breathtaking view of Valletta’s beautiful harbour.

Price: â‚Ź20 (Bingo sheets and transport not included) Bookings & details on: 2123 6962 17

C E M E – NANCY CAMILLERI

April 2018

CEME

(Conférence de l’Enfants Missionniare Européenne)

C

EME (Conférence de l’Enfants Missionniare Européenne) huwa magħmul minn kumitat tas‑Santa Infanzja Ewropew. Dawn jiltaqgħu waqt konferenza biex jiddiskutu kif ser iwasslu u joħolqu iżjed kuxjenza fit‑tfal. Jiddiskutu wkoll il‑proġetti li jkollhom bżonn isiru fil‑pajjiżi fil‑bżonn, speċjalment fejn jidħlu t‑tfal.

Huma jaqsmu bejniethom il‑metodi kif iwasslu lit‑tfal il‑Kelma t’Alla. Barra dan, il‑kumitat jiddiskuti wkoll id‑diffikultajiet li jsibu bħala pajjiżi biex jagħmlu dan.

Il‑konferenza ta’ CEME li jmiss ser tibda nhar il‑Ħadd 22 ta’ April. Din id‑darba għażlu proprju lil Malta bħala l‑pajjiż fejn ser jiltaqgħu.

Aħna, peress li ser nospitaw dawn il‑pajjiżi għal dawn 18

is‑sentejn li ġejjin, nagħmlu parti minn dan il‑kumitat. Din il‑konferenza li ser issir fis‑Seminarju tal‑Arcisqof Tal‑Virtù r‑Rabat, tintemm nhar l‑Erbgħa 25 ta’ April. It‑tema ta’ din is‑sena hija: ‘Children Living Together in a Common World ‑ On the Traces of St. Paul’. Din ser tiġi ppreżentata bħala pellegrinaġġ fuq il‑passi ta’ Missierna San Pawl. B’kollox ser ikunu

xi sittin ruħ li kollha ser jaqsmu bejniethom l‑ideat u l‑materjal li jintuża mat‑tfal f ’Missio Ewropa.

Jalla din il‑konferenza, bħas‑snin ta’ qabel, tagħmel ħafna ġid. 

April 2018

Missio Tfal jeħtieġ familji bit‑tfal li lesti li jilqgħu żewġ membri tal‑CEME (Conference Europeene de l’Enfante Mission), li ser jattendu għal‑laqgħa li ssir kull sentejn, u li din is‑sena ser issir hawn Malta . Il‑familja trid tiġbor liż‑żewġ persuni mis‑Seminarju Tal‑Virtù, teħodhom id‑dar għall‑ikla ta’ filgħaxija u wara terġa’ twassalhom lura s‑Seminarju. Il‑ġurnata hija t‑Tlieta 24 ta’ April 2018 fit‑8:30pm.

Grazzi ħafna bil‑quddiem.

19

April 2018

“Il‑bniedem ikun jaf li sab il‑vokazzjoni tiegħu meta jieqaf jaħseb kif ser jgħix u jibda jgħix.”

Thomas Merton

Thomas Merton O.C.S.O. (1915‑1968) kien patri Kattoliku Amerikan, kittieb, poeta, teologu, mistiku u attivist soċjali. Fl‑1949 kien ordnat saċerdot u ħa l‑isem ta’ Dun Louis. Huwa kiteb aktar minn 70 ktieb u għexieren ta’ ‘essays’, ħafna minnhom dwar l‑ispiritwalità u l‑ġustizzja soċjali. L‑awtobijografija tiegħu ‘The Seven Storey Mountain’ li ġiet ippubblikata fl‑1948, kienet waħda fost l‑aqwa xogħlijiet tiegħu.

Bis‑saħħa ta’ din l‑awtobijografija għexieren ta’ veterani tat‑Tieni Gwerra Dinjija, studenti u saħansitra adoloxxenti telqu lejn diversi monasteri madwar l‑Istati Uniti. Merton kien pijunier għad‑djalogu ma’ mexxejja spiritwali Asjatiċi, fosthom Dalai Lama, Buddhadsa u Taoism. Fis‑snin wara mewtu, Merton kien suġġett ta’ diversi bijografiji.

Ritratt: Tfal tal-iskola jilagħbu l-futbol f 'għalqa mħarrbta fid-distrett ta' Bukwo l-Uganda.

20

April 2018

21

April 2018

QADDIS TAX‑XAHAR – EMANUEL MICALLEF

San Ġwann Battista de La Salle

I

t‑twelid ta’ dan il‑qaddis f ’familja għanja, seħħ nhar it‑30 ta’ April 1651 fil‑belt sabiħa ta’ Reims fi Franza. Il‑familja De La Salle kienu nies prominenti ħafna.

Kif stqarr Papa Ljun XIII, minn fost din il‑familja Alla għażel lil Ġwanni: “Ġenju u qaddis, ta’ opra li hija barka għall‑Knisja u fejda għad‑dinja”. Sa minn ċkunitu l‑ġabra fit‑talb, il‑karità mal‑foqra, id‑devozzjoni lejn il‑Madonna u l‑qari ta’ ħajjet il‑qaddisin, kienu diġà jidhru qawwija fih.

L‑ewwel edukazzjoni tiegħu rċeviha d‑dar stess, u wara fl‑Università ta’ Reims. Lil tad‑dar uriehom bix‑xewqa li jsir saċerdot u huma komplew iħeġġuh biex jissokta f ’din it‑triq.

Issokta bl‑istudji tiegħu fis‑seminarju San Sulpizju fi Franza, u wara għamel kors tat‑teoloġija fl‑Università ta’ Sorbonne. Fl‑1678, nhar Sibt il‑Għid, kien ordnat qassis.

Beda l‑missjoni tiegħu billi kien jieħu ħsieb lis‑sorijiet li kien waqqaf sieħbu Roland għall‑edukazzjoni tal‑bniet fqar ta’ Reims. Darba minnhom il‑Providenza Divina bagħtet fil‑kunvent tas‑sorijiet lil Adrien Nyel li ġie jkellem lil Battista De La 22

Salle fejn talbu parir jekk setax jgħinu jiftaħ skola għas‑subien fqar ta’ Reims. U hekk waqqaf l‑ewwel skejjel tiegħu f ’Reims. Waqqaf ukoll skejjel speċjalizzati għan‑nies li kienu fil‑vizzju. Kien jilqa’ għandu lis‑surmastrijiet biex ikompli jirfinahom f ’edukaturi aħjar.

Uħud minn dawn is‑surmastrijiet saru d‑dixxipli msejħa għall‑ħajja reliġjuża tal‑Freres li Ġwanni kien il‑fundatur tagħha. Din irċeviet l‑approvazzjoni ta’ Ordni reliġjuż minn Papa Benedettu XIII fl‑1725 bil‑bolla solenni ‘In Apostolicae Dignitatis Solio’. Ċirkustanza partikulari wrietu li l‑imseħbin kellhom jibqgħu lajċi. Id‑dawl biex imexxi kien iġibu minn Ġesù Sagramentat, jagħmel il‑penitenzi, u saħansitra ċeda d‑dritt ta’ kanonku. Ġwanni qala’ ħafna fuq wiċċu mill‑qraba tiegħu stess għaliex kien jitħallat mal‑foqra, u oħrajn kienu ppersegwitawh billi ħarbtulu

l‑iskejjel bil‑vandaliżmu. Però s‑Sinjur Alla kien dejjem miegħu u l‑providenza kemm fl‑ikel kif ukoll fil‑flus qatt ma naqset. Ġwanni ġarr ukoll b’rassenjazzjoni Nisranija s‑salib tal‑mard. Miet nhar il‑Ġimgħa l‑Kbira tal‑1719.

Fl‑1900 ġie ddikjarat qaddis flimkien ma’ Rita ta’ Kaxxja.

F’din iċ‑ċerimonja nxtegħel għall‑ewwel darba d‑dawl elettriku fil‑Vatikan. San Ġwann Battista De La Salle huwa l‑patrun tal‑għalliema.

Fil‑Birgu, fil‑Gżira u f ’Tas‑Sliema nsibu skejjel mmexxija mill‑Freres. 

April 2018

Qiegħed nibgħat il‑ħlas ta’ € .................................. permezz ta’ Ċekk pagabbli lil Missio Malta biex isiru Quddies fil‑missjoni għar‑ruħ/għall‑erwieħ ta’:

Isem u kunjom: Indirizz:

Belt/ Raħal:

Kodiċi Postali:

Tel: NB. Kull Quddiesa tiswa €5 u l‑Quddies jitqaddes kollu fil‑pajjizi tal‑missjoni.

Fl‑ewwel Ġimgħa tax‑xahar, Missio jiċċelebra quddiesa li tkun għar‑ruħ il‑benefatturi, li matul ħajjithom ikunu għenu l‑missjoni u għamlu karità ma’ min hu fil‑bżonn.

Din tkun fit‑8:30am fir‑4 sular ta’ Missio l‑Belt Valletta.

Kulħadd huwa mistieden jattendi.

23

April 2018

ESPERJENZA MISSJUNARJA – MONS. SALVINU MICALLEF

Fl‑art tal‑Maya Missjunarju tal‑Karità ta’ Madre Tereża, li jgħaddi ħajja sempliċi ħafna u jgħix f ’dar fejn iżomm numru ta’ anzjani u persuni b’diżabilità.

Jemmen ħafna fil‑providenza biex imexxi d‑dar u jagħti ikel lil numru kbir ta’ persuni li jgħixu Għotja ta’ Electrocautery minn Missio permezz ta’ benefattur lill‑isptar San Juan fit‑toroq tal‑belt.

Battista f’Jalpatagua, Gwatemala.

Dun Anton iżur il‑ħabsijiet ejn l‑Amerika ta’ Fuq regolarment. Il‑ħabsijiet, u l‑Amerika ta’ Isfel, hemmhekk huma ffullati bl‑Oċean Atlantiku b’mijiet ta’ ħabsin fuq naħa u l‑Oċean Paċifiku miżmumin f ’kundizzjonijiet fuq oħra, insibu diversi kważi inumani, u ġejjin pajjiżi li jagħmlu parti mill‑belt fejn is‑serq u l‑qtil mill‑Amerika Ċentrali, huma ġrajja ta’ kuljum. fosthom il‑Gwatemala u l‑Ħonduras. F’dawn L‑għada, Dun Ġużepp iż‑żewġ pajjiżi nsibu numru Camilleri saċerdot ta’ missjunarji Maltin u mix‑Xewkija, Għawdex, ġie Għawdxin – sitta b’kollox, għalina biex nibdew vjaġġ ta’ tlieta f ’kull pajjiż. L‑aħħar sagħtejn lejn Jalpatagua, fejn żjara missjunarja li għamilt, ilu jaħdem għal dawn l‑aħħar flimkien ma’ membru ħamsa u għoxrin sena. Dun tal‑istaff ta’ Missio u Ġużepp telaq lejn il‑missjoni voluntier, ħaditna f ’dawn fil‑Gwatemala meta kien iż‑żewġ pajjiżi tal‑Amerika diġà fl‑età tal‑pensjoni u Ċentrali. Wasalna flok beda jistrieħ, telaq lejn l‑Gwatemala fil‑11 ta’ Frar, dan il‑pajjiż biex jaħdem u mill‑ewwel morna fid‑Dar f ’diversi parroċċi. Illum, ta’ ta’ Dun Anton Mercieca, erbgħa u tmenin sena, barra

B

24

mill‑ħidma pastorali fil‑belt ta’ Jalpatagua u fil‑ħafna żoni pastorali tagħha, biex jgħin lill‑kappillan responsabbli, qed imexxi l‑isptar San Juan Bautista, li bena hu stess fl‑istess belt, flimkien ma’ fergħa tal‑isptar f ’belt oħra fil‑qrib jisimha Jutiapa. Matul il‑ħamest ijiem li għamilna miegħu, Dun Ġużepp dawwarna maż‑żewġ sptarijiet, li għalihom irċieva u għadu jirċievi ħafna għajnuna minn Malta u Għawdex. Barra dan, matul is‑snin, ħafna Maltin u Għawdxin, fosthom diversi tobba, marru biex jagħmlu xogħol volontarju f ’dawn l‑isptarijiet. Meta konna hemm sibna tim ta’ tnax‑il tabib Amerikan li jżuru l‑isptarijiet darbtejn fis‑sena biex jagħmlu operazzjonijiet fuq pazjenti magħżulin minn qabel.

Fil‑fatt skoprejt li timijiet ta’ tobba mill‑Amerika jagħmlu żjajjar regolari fl‑isptarijiet tal‑Knisja sew fil‑Gwatemala, kif ukoll fil‑Ħonduras. Dan jagħmluh minn buthom, u l‑isptarijiet jipprovdulhom biss l‑akkomodazzjoni u l‑ikel.

Wieħed jifhem li fl‑isptar ta’ Jalpatagua min jista’ jħallas għas‑servizzi ikun

April 2018

You Name It. We Bake It! Fresh Made Cakes, Doughnuts & More Chocolates & Ice‑Cream Extensive Choice Of Food

Large Variety Of Bread Baked Fresh Daily Large Variety Of Daily Fresh Fruit & Vegetables Also Available: • Gluten‑Free Foods • Ready‑Packed Produce Including Cheese & Ham, • Milk, Frozen Foods & Pasta • Spirits, Wines & Soft Drinks • Detergents & More.

EL PANADERO

www.elpanaderomalta.com Tel: 27 424 386 Triq il‑Pitkali, Attard ATD 2216 E: elpanaderomalta@hotmail.com

Opening Hours: Monday to Sunday From 5:00am to 9:00pm Open also on Public Holidays

Theuma House, 302, St. Paul Street, Valletta VLT 1213 Tel: 21234075 / 21236605 Fax: 21244201 Email: info@etheuma.com www.etheuma.com

25

April 2018

mitlub iħallas, iżda matul il‑ġranet kollha li għamilna hemmhekk u kull fejn konna, anki biex niċċelebraw il‑quddiesa fil‑parroċċa jew fiż‑żoni tagħha, kontinwament persuni kienu jfittxu lil Dun Ġużepp biex jirranġalhom ħalli jkunu jistgħu jieħdu servizzi mediċi u mediċini b’xejn jew almenu bi ħlasijiet ridotti.

Din hija l‑isfida kontinwa ta’ Dun Ġużepp, biex jaqdi lil dawn in‑nies li ħafna drabi jiddependu minn din l‑għajnuna biex ifiqu mill‑mard tagħhom u jsalvaw ħajjithom. Billi konna hemm f ’Ras ir‑Randan, filgħodu qaddisna għall‑istaff tal‑isptar. Filgħaxija morna fi tliet komunitajiet waħda wara l‑oħra, biex nagħmlu ċ‑ċelebrazzjoni tat‑tqegħid tal‑irmied. Il‑knejjes kienu mimlijin bin‑nies u l‑kant kien animat minn korijiet ta’ żgħażagħ. Impressjonani wkoll li dawn l‑irħula

ESPERJENZA MISSJUNARJA – MONS. SALVINU MICALLEF

għandhom katekisti u ministri tal‑Ewkaristija (isejħulhom ‘ministrantes’) biex janimaw il‑quddiesa u jmexxu l‑komunità meta s‑saċerdot ma jkunx jista’ jmur nhar ta’ Ħadd. Fil‑fatt ħafna minn dawn l‑irħula mxerrdin fil‑muntanji jew foresti jaraw is‑saċerdot darbtejn jew l‑iktar erba’ darbiet fis‑sena. Kif xtaqt ma’ Dun Ġużepp żort ukoll xi djar f ’dawn l‑irħula fejn jgħixu familji foqra ħalli, b’hekk, nara r‑realtà ta’ faqar radikali li jgħixu fih dawn in‑nies.

Sew fil‑Gwatemala, kemm fil‑Ħonduras, kif ukoll f ’El Salvador fejn għaddejna ftit sigħat issaltan korruzzjoni sfrenata u b’konsegwenza tagħha hemm nuqqas ta’ xogħol. Opportunitajiet ta’ impjieg ftit li xejn jeżistu u l‑pagi huma baxxi. Mijiet ta’ eluf mit‑tliet pajjiżi jemigraw jew aħjar jidħlu fl‑Amerika

Mas‑seminaristi fi Gwatemala City.

26

ta’ Fuq mill‑Messiku biex ifittxu x‑xogħol. Parti sewwa mill‑ekonomija ta’ dawn il‑pajjiżi tiddependi mill‑flus li dawn il‑ħaddiema jibagħtu lill‑familji tagħhom. Meta tara fil‑kampanja xi dar sabiħa b’kuntrast mal‑oħrajn, ikun ifisser li hemmhekk ikunu ġejjin il‑flus mingħand ir‑raġel u l‑missier fl‑Amerika. Ħafna minn dawn l‑irġiel idumu snin twal ma jerġgħu lura. Iltqajna ma’ diversi nisa li qalulna li qed jgħixu qishom romol u wliedhom bla missier.

Jispiċċaw b’dar sabiħa imma b’familja maqsuma. Fl‑istess ħin iħossuhom mifxula u mbeżżgħa minn x’jista’ jiġri jekk l‑irġiel tagħhom kellhom jiġu lura, kif hemm theddida li jista’ jiġri għax f’dawn il‑pajjiżi, b’mod speċjali fiż‑żoni rurali, żgur li m’hemmx xogħol għalihom.

Skont il‑programm li fassalna, nhar is‑Sibt 17 ta’ Frar kellna nitilqu lejn Izabal fejn hemm Dun Anton Grech, saċerdot mir‑Rabat, Għawdex. Il‑karozzi tal‑linja fil‑Gwatemala u bħalhom fil‑Ħonduras, huma kollha karozzi qodma u misjurin, miġjuba mill‑Istati Uniti. Ħsibt li ser nagħmlu vjaġġ twil ta’ disa’ sigħat f ’waħda minnhom. Iżda b’kuntrast verament inkredibbli, ħaduna biex għal ħmistax‑il Ewro nivvjaġġaw f ’kowċ

April 2018

George Żammit HERBS, SPICES, ESSENCES, FOODSTUFFS & DOMESTIC CATERING

Nadine Zahra BEAUTY THERAPIST

TAL‑ĦWAWAR Johann Farrugia Proprietor 15, St. John Str., VLT 1168, Valletta Tel: 21236553

147, RUE D’Argens, Msida ‑ Malta Tel: 2133 2463 • Mob: 7905 8206 • Semi-permanent Make-up. • Laser treatments for hair removal, anti ‑ pigmentation facial treatments and leg vein removal. • Radio frequency treatments for Anti‑ageing facial treatments, anti ‑Cellulite treatments and sagging skin. • Fat freezing slimming treatments and much more

27

April 2018

ESPERJENZA MISSJUNARJA – MONS. SALVINU MICALLEF

tliet sigħat l‑quddiesa kienet bil‑lingwa bil‑vann tagħhom, għalkemm biex wasalna jitkellmu wkoll bl‑Ispanjol. sal‑knisja fuq Hawnhekk batejna min‑nixfa kbira u kien hemm min, il‑muntanji, inkluż jien, li kważi ħassu fejn sibna ħażin. Imma n‑nies tar‑raħal raħal sħiħ lestewlna x’nieklu: ross, tiġieġ jistenniena u koppja mħejjija u ħut. biex tirċievi Stagħġibt mhux ftit li f ’dan s‑sagrament Tqegħid tal‑irmied f’Ras ir‑Randan. il‑post imbiegħed, Dun taż‑żwieġ. tassew komda li fiha tista’ Anton għandu stazzjon Xejn speċjali, l‑għarajjes toqgħod kważi mimdud u tat‑televixin magħruf bħala poġġew fl‑ewwel bank għal min jirnexxilu, mhux ‘Stella Maris T.V.’ Il‑quddiesa libsin ilbies ordinarju, u bħali, jieħu raqda matul tal‑Ħadd, fil‑5:00pm, tkun sparixxew bil‑mixi wara li it‑triq. Tlaqna fis‑1:30pm u trasmessa fuq dan il‑kanal spiċċat il‑quddiesa. Iżda wasalna Izabal fl‑10:30pm. u tkun segwita ħafna. Jien anki hawn, maqtugħin għal Sibna lil Dun Anton kollox mill‑belt, jistenniena u morna dritt il‑kant u d‑daqq għall‑kċina għal platt soppa tal‑kitarri tajba. u l‑orgni ma naqsux.

Izabal jiġi mal‑kosta F’ġurnata oħra, tal‑Baħar Karibew fuq naħa wara sagħtejn u fruntiera mal‑Ħonduras karozza fuq in‑naħa l‑oħra. Għandu fil‑foresta u panorama mill‑isbaħ: baħar, fl‑għoljiet, muntanji, xmajjar u foresti. waqafna biex Il‑parroċċa ta’ Dun Anton nimxu għal Fir-raħal tal-Maya fuq il-muntanja. testendi għal mijiet ta’ siegħa u nofs kilometri. Matul l‑erbat ijiem oħra sakemm li għamilna Izabal doqna wasalna f ’raħal l‑kobor ta’ din il‑parroċċa fejn tgħix u l‑isfidi kbar biex tilħaq komunità ta’ in‑nies tal‑irħula mxerrdin nies Maya, mal‑għoljiet u l‑muntanji. li huma Ħafna drabi ma tistax tasal n‑nies lokali bil‑karozza għax m’hemmx tal‑Gwatemala, toroq u jkollok jew timxi u li għadhom jew tasal hemm biż‑żiemel jitkellmu jew bil‑bagħal. Ġurnata bil‑lingwa Ma' Dun Ġużepp waqt żjara lill-familji f'raħal fqir. minnhom għamilna kważi Maya. Anki 28

April 2018

WELCOME AUTO DEALER LOCAL ‑ UK ‑ AMERICAN IMPORTS

Clint La Rosa Mob: 7768 0026 Mimosa Street, G’Manġa clintlarosa@hotmail.com www.welcomeautodealer.com

ARTHUR

T H E

G I L D E R

Gilder, 70 Doni Street, Rabat ‑ Malta Tel: 00356 9982 1006 Email: arthurthegilder@gmail.com Gilder Arthur Vassallo

A.N.G. BORG LTD. COFFEE DEALERS

Opening Hours: Mon to Fri ‑ 8.30am to 4pm Sat ‑ 9am to 1pm Factory/Shop: Tal‑Balal Road, San Ġwann SGN07 ‑ Malta Tel: (00356) 2137 1626 E‑mail: gb864@go.net.mt Web: www.kafeborg.com facebook: Kafe Borg 29

April 2018

ħadt sehem fi programm għaż‑żgħażagħ li jkun imxandar kull ġimgħa.

L‑istazzjon hu possibbli għax huwa mmexxi minn tim tekniku u ħafna volontiera, kollha żgħażagħ.

Meta konna Izabal iltqajna ma’ Marija, il‑fundatriċi ta’ Dar Ġużepp Debono f ’Għawdex, u ma’ psikologu mistiedna minn Dun Anton biex jagħtu xi taħditiet u jaqsmu l‑esperjenzi tagħhom ma’ diversi gruppi ta’ nies, saċerdoti, għalliema, infermiera, katekisti u oħrajn. Drawwa sabiħa li sibt f ’Izabal matul ir‑Randan hi li darba fil‑ġimgħa kappillani u saċerdoti jmorru lkoll fil‑parroċċi ta’ xulxin u joffru s‑servizz tal‑qrar. Hekk għal ftit sigħat in‑nies ta’ kull parroċċa jkollhom numru ta’ saċerdoti għall‑qrar. Jien u Dun Anton morna f ’waħda minn dawn il‑parroċċi u għalhekk sibt ruħi nqarar bil‑ftit Spanjol li naf. Imma

ESPERJENZA MISSJUNARJA – MONS. SALVINU MICALLEF

bħall‑mard fil‑bnedmin, in‑nuqqasijiet umani huma wkoll l‑istess kullimkien.

Dun Anton għandu esperjenza qawwija f ’żona It‑tieġ fuq il‑muntanja. Il‑bogħod imma fejn in‑nies kulħadd jifraħ mal‑għarajjes. huma dħulin u mistħijin, iżda jafu jkunu wkoll ibsin tradizzjonali sparixxa ma’ xulxin u ma jridu xejn għal kollox u s‑soċjetà biex jieħdu l‑liġi f ’idejhom. qed titħallat dejjem iżjed. Żorna wkoll sptar fejn Il‑Knisja, b’ħafna knejjes iżommu tfal neqsin mibnijin fl‑era kolonjali min‑nutrizzjoni. Iltqajna Spanjola, hija qawwija ma’ mara żagħżugħa li fost in‑nies u qed tagħti kienet omm ta’ erbat itfal kontribut kbir fil‑qasam żgħar, wieħed minnhom tal‑evanġelizzazzjoni u tarbija. Mara sempliċi, li sfat fl‑oqsma tal‑edukazzjoni u abbandunata minn żewġha dak soċjali. Il‑vokazzjonijiet għax kellha relazzjoni ma’ huma numerużi. Tieħu raġel ieħor. Ħassejna li gost tara sorijiet żgħażagħ kellna nħallu xi fondi biex kullimkien. Fi żjara li tiġi megħjuna. għamilna fis‑seminarju fi Guatemala City, fl‑ewwel Il‑Gwatemala huwa pajjiż li jum tagħna sibna sebgħa u qed jiżviluppa disgħin seminarist fil‑kors bil‑mod. tat‑teoloġija, mija u ħamsa u Għadu għoxrin fil‑kors tal‑filosofija jiddependi u għoxrin jitħejjew biex ħafna jidħlu s‑seminarju. Dan mill‑għajnuna hu garanzija qawwija tal‑Amerika, għall‑Knisja fil‑Gwatemala li l‑influwenza u jawgura tajjeb li dan tagħha tinħass il‑pajjiż għad ikompli jibgħat anki fl‑ismijiet missjunarji f ’pajjiżi oħra.  tan‑nies u Mixja ta’ siegħa u nofs lejn ir‑raħal ta’ nies indiġeni Maya. Xemx tiżreġ imma għad‑dell fil‑mod li N.B. Rakkont taż‑żjara tagħna tas‑siġar tal‑foresta. jilbsu. L‑ilbies fil‑Ħonduras jidher fil‑ħarġa ta’ Mejju.

30

April 2018

MINN APRIL 2018 FUQ Is‑Sibt fl‑16:00

Żambja 2017

31

PATRI HERMANN DUNCAN O.CARM

April 2018

X’inhi l‑kuxjenza?

It‑Tagħlim tal‑Knisja Dwar il‑Kuxjenza lla ħalaq il‑bniedem ħieles u responsabbli, u ried li l‑bniedem jikkopera fl‑iżvilupp tal‑ħolqien u fir‑relazzjonijiet bejn il‑bnedmin. Biex jagħmel dan kollu l‑bniedem għandu l‑ għajnuna tal‑kuxjenza biex jagħraf jgħix ħajtu b’konformità mar‑rieda t’Alla. Hekk il‑leħen tal‑kuxjenza jsir l‑aħbar ta’ dik il‑kelma

A

32

li Alla għandu għal kull bniedem u għall‑istorja ta’ żmienu. ll‑Konċilju Vatikan it‑Tieni fid‑dokumenti tiegħu jenfasizza ħafna fuq il‑kuxjenza f ’kull qasam tal‑ħajja tagħna, jiġifieri kemm dak li għandu x’jaqsam mar‑reliġjon kif ukoll f ’affarijiet ta’ din il‑ħajja. Però jagħmilha ċara li l‑kuxjenza mhix prerogattiva tal‑Insara biss, iżda l‑bnedmin kollha huma fid‑dover li jobdu

l‑kuxjenza tagħhom. Iżda f’dinja bħalma qed ngħixu fiha mingħajr Alla, ftit huma dawk li jimxu verament ma’ dak li jgħidilhom Alla permezz tal‑kuxjenza, għaliex jinsabu fid‑dlam tal‑ħażen. Għalhekk sejrin naraw fi ftit kliem x’inhi verament din il‑kuxjenza u dak li tiġbor fiha.

Il‑Konċilju Vatikan it‑Tieni jfisser il‑kelma ‘kuxjenza’ bħala: “Il‑qalba u

April 2018

s‑santwarju l‑aktar moħbija tal‑bniedem, fejn jinsab waħdu m’Alla fil‑qiegħ ta’ qalbu, fejn jidwi l‑leħen t’Alla’.

B’mod tal‑għaġeb il‑kuxjenza tikxef dik il‑liġi li tilħaq il‑qofol tagħha fl‑imħabba t’Alla”. Għalhekk, biex l‑għamliet tan‑Nisrani jkunu jaqblu mar‑rieda t’Alla jeħtieġ li hu jilqa’ l‑liġi li għalih issir regola skont ma tħabbarlu l‑kuxjenza tiegħu.

Fil‑qalba tal‑kuxjenza tiegħu l‑bniedem isir liġi, li mhux hu jagħtiha lilu nnifsu, però lilha jrid u għandu jobdi.

Il‑leħen tal‑kuxjenza l‑ħin kollu jsejjaħ ’il‑bniedem biex iħobb u jagħmel it‑tajjeb kif ukoll biex jaħrab il‑ħażin. Jekk inħarsu lejn il‑ħajja ta’ kuljum insibu li Alla kuljum isejħilna permezz tal‑kuxjenza biex nimxu skont il‑pjan tiegħu.

Għalhekk il‑kuxjenza morali hija ordni li tmexxi lin‑Nisrani biex japplika fedelment il‑liġi mingħajr qatt ma jieqaf jistaqsi u jistħarreġ dwar l‑eżistenza tiegħu personali u dik tal‑komunità. L‑għażla tal‑kuxjenza kemm meta taċċetta kif ukoll meta tgħix il‑pjan t’Alla, tinteressa lill‑bniedem sħiħ, b’mod speċjali l‑libertà tiegħu. Minn hawn naraw id‑dinjità tal‑kuxjenza,

u minn hawn il‑bżonn li tiġi rrispettata. Il‑konċilju wkoll kompla jgħallem li l‑bniedem għandu jimxi fuq il‑kuxjenza tiegħu għaliex permezz t’hekk ikun qed jobdi l‑liġi t’Alla. Dan kollu jurina li l‑konċilju żamm dak li minn dejjem għallmet it‑ tradizzjoni Nisranija li f ’kull għażla morali r‑regola deċiżiva tibqa’ dejjem il‑kuxjenza.

Infatti l‑kuxjenza ma tagħmilx ħaġa oħra ħlief li twassal il‑preċetti divini lil dak li għandu l‑użu tar‑raġuni. Għalhekk l‑Insara meta jimxu b’fedeltà kbira mal‑kuxjenza, jingħaqdu iktar flimkien biex ifittxu l‑verità u biex isolvu l‑problemi li

jinqalgħu fil‑ħajja tagħhom f ’relazzjonijiet ma’ xulxin u ma’ Alla.

Kif għandna niffurmaw il‑kuxjenza ? l‑kuxjenza bħala l‑leħen t’Alla twassalna għal għażliet u deċiżjonijiet li jitolbu sens kbir ta’ responsabiltà. Għalhekk aħna, bħala Nsara konvinti, aħna fid‑dmir li niffurmaw kuxjenza matura permezz tal‑intelliġenza u tal‑esperjenza, u fuq kollox permezz tad‑dawl tal‑Ispirtu s‑Santu li jmexxina biex nagħmlu ġudizzju aħjar.

Biex jasal għal dan kollu, jeħtieg li wieħed jaħdem bla waqfien biex dejjem jifforma aħjar il‑kuxjenza.

I

33

PATRI HERMANN DUNCAN O.CARM

April 2018

Il‑Konċilju Vatikan II tana ħafna għajnuniet kif wieħed jista’ jagħmlu dan.

F’wieħed mid‑dokumenti tal‑Konċilju nsibu hekk: “Biex il‑bnedmin kollha jwettqu aktar bir‑reqqa d‑dmir tagħhom ta’ kuxjenza kemm lejhom infushom u kemm lejn il‑gruppi li tagħhom huma

membri, għandhom ikunu edukati sewwa għal‑livell ta’ kultura aktar wiesgħa billi jużaw il‑mezzi kbar li llum jinsabu għad‑dispożizzjoni tagħhom.” Iżda biex jagħmel dan aħjar, jeħtieġ li jistudja bir‑reqqa dak li tgħidlu l‑kuxjenza u li jimxi fuqha meta jkun jaf li hija

tajba. Fuq kollox, peress li aħna nafu li l‑kuxjenza hija mibnija fuq il‑liġi naturali u fuq il‑prinċipji evanġeliċi, jeħtieg li aħna nżommu quddiem għajnejna dawn iż‑żewġ ħwejjeġ. B’hekk, żgur li l‑bniedem ikun ċert li qed jifforma kuxjenza tajba meta fil‑prattika huwa jagħmel dak kollu li Ġesu’ għallimna. 

COFFEE MORNING Date: Tuesday 10th April 2018 Time: 9:30am Venue: Mosta premises Price: €10 (including bingo sheets & food)

We will be celebrating Natasha’s Birthday!

34

April 2018

Int daqqa Int tista’ tista’ tagħti daqqa t’id. għandu t’id. Missio Missio għandu bżonn Jekk bżonn il‑voluntiera. Jekk int ċempel int interessat, interessat, ċempel

21236962 AGĦTI RIGAL LIT‑TFAL JEW NEPUTIJIET TIEGĦEK

‘TFAL MISSJUNARJI’ huwa l‑uniku magażin bil‑Malti għat‑tfal fl‑iskejjel primarji. Fih issibu tagħrif dwar il‑Missjoni, aħbarijiet, esperjenzi, ġografija, logħob, krafts u tisjir, fost oħrajn. Abbona billi timla l‑formola t’hawn taħt. Ħu gost aqra u tgħallem, u fl‑istess ħin tkun qed tgħin lit‑tfal fil‑Missjoni.

FORMOLA TA’ ABBONAMENT FI TFAL MISSJUNARJI GĦAS‑SENA 2017/2018 Isem u kunjom: _____________________________________________________________ Età: _______________ Indirizz: ___________________________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________Kodiċi Postali: _______________________ Tel:______________________________________________ Mob: ______________________________________________ Imejl:____________________________________________ Skola:___________________________ Sena:__________ Nixtieq nirċievi l‑magażin l‑iskola

Nixtieq nirċievi l‑magażin id‑dar bil‑posta

Prezz ta’ 8 ħarġiet: €5 bl‑idejn jew €7 bil‑posta. Jingħata rigal ta’ tifkira lil kull min jabbona għal sena.

Imla l‑formola u ibgħatha ma’ ċekk pagabbli lil Missio Malta fuq: Abbonamenti Tfal Missjunarji Nru. 7, Missio, Triq il‑Merkanti, Valletta VLT 1171

‑

Rivista missjunarja b’40 paġna, kollha bil‑kulur, maħruġa minn Missio (Uffiċċju Missjunarju) għal aktar minn 80 sena Aġġorna ruħek fuq id‑Dinja Missjunarja.

Abbona fir‑Rivista Malta Missjunarja fejn issib:

Aħbarijiet mid‑dinja missjunarja | Intenzjoni tax‑xahar Esperjenzi missjunarji Maltin u Għawdxin | Ċajt u kompetizzjonijiet Dan kollu għall‑prezz ta’ €10.00 fis‑sena

Tista’ tabbona online fuq: www.missio.org.mt

35

RIĊETTA TRADIZZJONALI

April 2018

SOPPA TAL‑FAQQIEGĦ MILL‑OLANDA

Għandek bżonn: • 200 gramma faqqiegħ imqatta’ • 3 sinniet tewm imqatta’ • 2 mgħaref żejt taż‑żebbuġa • 50 gramma butir • 100 millilitru krema doppja jew ħalib • Nofs dada tal‑ħaxix jew tat‑tiġieġ • 250 millilitru ilma • Kuċċarina trab tan‑noċemuskata • Kuċċarina bżar iswed mitħun • Melħ kemm tiggosta • Neħħi minn fuq in‑nar u ħawwad il‑krema jew il‑ħalib.

Metodu: • Ġo borma saħħan il‑butir u ż‑żejt flimkien.

• Żid il‑faqqiegħ u t‑tewm, u sajjar għal madwar ħames minuti.

• Għasar kollox fi blender sa ma titla’ r‑ragħwa fil‑każ tal‑krema doppja.

• Żid l‑ilma, id‑dada, il‑bżar u n‑noċemuskata, u sajjar għal ħames minuti oħra.

• Jekk tara li ġiet magħquda wisq għall‑gosti tiegħek, żid ftit ieħor ilma/misħun.

• Servi sħuna bil‑melħ għall‑gosti tal‑individwu.

EET SMAKELIJK!

(L‑Ikla t‑Tajba!)

Jiena: ______________________________________________________________________________________________ Indirizz: __________________________________________________________________________________________ ________________________________________________

Kodiċi Postali: _________________________________

Tel/Mob: ___________________________________ E‑mail: __________________________________________ Nixtieq: Inġedded l‑abbonament tiegħi

Nibda nirċievi r‑rivista d‑dar bil‑posta

Nagħti abbonament rigal lil: Isem: _________________________________________________________________________________________________________ Indirizz: _____________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________

Kodiċi Postali: _________________________________

Tel/Mob: ___________________________________ E‑mail: __________________________________________ 36

Imla l‑formola u ibgħatha flimkien ma’ ċekk pagabbli lil Missio fuq: Abbonament Malta Missjunarja Missio, 7, Triq il‑Merkanti, Valletta, VLT 1171

April 2018

...for that perfect gift, visit us

Ktieb fuq Ġrajjiet Missjunarji

G

ħal dawn l‑aħħar sentejn l‑Uffiċċju Missjunarju (Missio) kien qed jikkuntattja l‑Missjunarji Maltin u Għawdxin biex jiktbu ĠRAJJA waħda li ħalliet impressjoni jew effett fuq ħajjithom matul il‑ħidma tagħhom missjunarja. Dawn il‑ĠRAJJIET jeħduna f’numru kbir ta’ pajjiżi tal‑Missjoni u f’epoki differenti. Jagħtuna stampa ta’ minn xiex jgħaddi missjunarju/a: stejjer ta’ ferħ u ta’ niket, stejjer ta’ sagrifiċċji kbar u riskji għall‑istess ħajja, stejjer ukoll b’laqta umoristika imma stejjer li jferrħuna għax fihom niskopru l‑kontribut kbir li għamlu ħutna għall‑ġid tal‑Knisja u tal‑umanità.

Dan il‑ktieb ta’ 268 paġna ser ikun għall‑bejgħ lejn l‑aħħar ta' April għall‑prezz ta' €12. Kull Malti u Għawdxin li jħobb il‑missjoni għandu jfittex li jaqra dawn il‑ĠRAJJIET. 37

KOMPETIZZJONI ‑ APRIL 2018

April 2018

SUDOKU

5

7

1

8

Imla l‑vojt kollu b’mod li l‑kolonni, il‑linji u kull kaxxa ta’ disgħa jimtlew bin‑numri 1 sa 9. Ibgħat il‑kaxxa kompluta sa mhux aktar tard mill‑15 tax‑xahar flimkien ma’ ismek, kunjomok u l‑indirizz hekk: Malta Missjunarja – Kompetizzjonijiet, Nru. 7, Triq il‑Merkanti, il‑Belt Valletta VLT 1171. L‑ewwel tweġiba tajba li tittella’ bil‑polza tirbaħ kupun ta’ €15 li jissarraf mill‑ħanut ta’ Missio, ‘Faith, Hope & Charity’ fil‑Belt Valletta.

9

2

6

4

3

7

4

2

3

2

8

7

5

6

8

6

2

7

1 3

5

4

9

8

3

1

6

Isem u Kunjom: _________________________________________________________________________________________ Indirizz:_______________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________ Kodiċi Postali: _____________________________________ 7

3

4

8

9

1

6

2

5

1

9

5

2

6

4

8

7

3

8

6

2

5

3

7

4

1

9

Ir‑rebbieħa tal‑kompetizzjoni hija Grace Vella Bondin minn Santa Venera. Grazzi lil kull min bagħtilna t‑tweġibiet. Prosit lir‑rebbieħa.

6

1

9

7

2

8

3

5

4

5

2

3

1

4

9

7

6

8

4

7

8

3

5

6

1

9

2

Hija tirċievi ittra bil‑posta mingħandna biex tkun tista’ ssarraf il‑kupun.

2

5

6

4

7

3

9

8

1

3

8

7

9

1

2

5

4

6

9

4

1

6

8

5

2

3

7

Soluzzjoni tal‑Kompetizzjoni ta’ Frar 2018:

Nitbissmu ftit: Tlett itfal kienu qed jiftaħru dwar kemm zijuhom kien jaqla’ flus.

Kevin: Iz‑ziju tiegħi jħarbex erba’ kelmiet fuq karta, jgħid li hi poeżija u jaqla’ €25.

Melvin: Dak mhu xejn. Zijuwi jikteb erba’ kelmiet fuq karta, jgħid li hi kanzunetta u jaqla’ aktar minn €200.

Kris: Pff. Iz‑ziju tiegħi jħażżeż erba’ kelmiet fuq karta, jgħid li hi prietka u hemm bżonn ta’ erbgħa min‑nies biex jiġbru l‑flus kollha.

38

K

atekista kienet qed tiddiskuti l‑Għaxar Kmandamenti ma’ klassi ta’ tfal żgħar.

Wara li spjegatilhom il‑kmandament li għandek tagħti ġieħ lil missierek u lil ommok, hija staqsiet: “Hemm xi kmandament li jgħallimna kif għandna nittrattaw lil ħutna?”

Minn wara tal‑klassi tifel (li kien il‑kbir fost ħutu) wieġeb: “La toqtolx”.

April 2018

Eżempji sbieħ • Knisja Parrokkjali Santa Marija Mġarr • Knisja Parrokkjali Santa Katerina Żurrieq

Mulej ilqa’ f’saltnatek lill‑benefatturi tagħna, familjari u ħbieb

• John Farrugia u Catherine Grech miż‑Żurrieq

• 10 ta’ Novembru 2017 Carmena Abdilla minn Ħal Kirkop

• Rita Bonello mill‑Ibraġ

• Joe Cassar minn Għajnsielem • Anthony Azzopardi mill‑Furjana

Taw bolol u ‘telecards’ użati li jinbiegħu lill‑kollezzjonisti, kif ukoll irċevuti fiskali u muniti antiki.

• 16 ta’ Jannar 2018 Melita Anastasi mill‑Ħamrun • 20 ta’ Jannar 2018 Mons. Sylvester Carmel Magro O.F.M. • 05 ta’ Frar 2018 Carmelina Camilleri

• Grazzi lil Mananni Hili mill‑Fontana li tat xi suf u lil Joe Tal‑Lira, li ta’ diversi oġġetti ġodda għall‑bażar.

• 07 ta’ Frar 2018 Edwige Vella Zarb • 08 ta’ Frar 2018 Salvino Galea • 14 ta’ Frar 2018 Ian Segreto minn Monreal l‑Italja • George Agius minn Ħal Qormi • Marija Falzon min‑Nadur

Grazzi mill‑qalb tal‑kontribut tagħkom lejn il‑missjoni. Il‑qligħ imur għall‑proġetti b’risq il‑missjoni. L‑għajnuna tagħkom hija siewja ħafna.

• Rita Mifsud min‑Nadur

Agħtihom O Mulej il‑mistrieħ ta’ dejjem.

Segwi l‑esperjenzi u l‑avventuri ta’ ħutna l‑Maltin u l‑Għawdxin fl‑artijiet tal‑missjoni, esperjenzi li jħalluk bla nifs u bla kliem iżda li jimlewk b’ammirazzjoni għall‑kuraġġ ta’ dawn l‑eroj tas‑skiet!

Kun af bil‑proġetti ta’ fejda li huma qed iwettqu għal miljuni ta’ nies fil‑bżonn imxerrda fl‑erba’ naħat tad‑dinja.

Voluntiera Missio għandhom bżonn Kobob tas‑Suf sabiex jaħdmu: Ingwanti ‑ Skufji ‑ Xalel ‑ Kutri biex jintbagħtu lit‑tfal foqra li jgħixu f’artijiet kesħin. GRAZZI.

Issir taf dan kollu u ħafna aktar fil‑programm VUĊI MISSJUNARJA li jixxandar kull nhar ta’ Ġimgħa fid‑9:00pm fuq RADJU MARIJA (102.3 FM għal Malta u 107.8 FM għal Għawdex) b’ripetizzjoni kull nhar ta’ Sibt fil‑5:00pm, bi produzzjoni u preżentazzjoni ta’ Dr. Frank Cassar u Helena Sammut.

IS‑SOLTU X’TAGĦMEL BIHOM IL‑BOLOL U T‑TELECARDS UŻATI, FORSI TARMIHOM?

Minflok tarmihom, ġibhom jew ibgħathom lil Missio u aħna nbigħuhom lill‑kollezzjonisti.

Bil‑flus inkunu nistgħu ngħinu lil ħutna li jinsabu fil‑bżonn.

39

April 2018

Well Crafted Well Priced

Cash For Gold

7, St John Square Valletta 8, Merchants Str, Valletta

40