Malta Missjunarja Jannar 2020

NEWSPAPER POST JANNAR 2020 SENA 88

#

MISSIO FEST 14 ta’ Marzu 2020

02 Ix‑Xewqa U T‑Talba Ta’ Ġesù  08 CEU‑Ċittadella Ta’ Tama  16 Girl Child Network  24 Proġetti Li Saru Fil‑Missjoni għal donazzjoni www.missio.org.mt

|

2123 6962

|

7 Triq il‑Merkanti, Valletta

|

7 Triq l‑Imgħallem, Ir‑Rabat Għawdex

EDITORJAL ‑ DUN VICTOR AGIUS

Jannar 2020

Jien. Int. Aħna. Flimkien.

Ix‑Xewqa u t‑Talba ta’ Ġesù

VO/1178

Missio ‑ [Uffiċċju Missjunarju], 7, Triq il‑Merkanti, il‑Belt Valletta VLT 1171. Ħinijiet: mit‑Tnejn sal‑Ġimgħa: 9.00am ‑ 1.00pm Donazzjonijiet jistgħu jitħallew fil‑ħanut Faith Hope & Charity mit‑Tnejn sal‑Ġimgħa: 1.00pm ‑ 7.00pm / Is‑Sibt: 9.00am ‑ 1.00pm Missio: Nru. 114, Triq Lorenzo Gafà, il‑Mosta MST 4128. Ħinijiet: mit‑Tnejn sal‑Ġimgħa: 8.00am ‑ 4.00pm Tel: 2123 6962 • Fax: 21231272 Imejl: info@missio.org.mt • Websajt: www.missio.org.mt Uffiċċju Missjunarju, 7, Triq l‑Imgħallem, ir‑Rabat, Għawdex VCT 9066.

Tel: 2155 0267 • Imejl: gozo@missio.org.mt Ħinijiet: mit‑Tnejn sal‑Ġimgħa: 8.30am ‑ 12.00pm BORD EDITORJALI Editur: Claudia Cini (claudia@missio.org.mt) Membri: Membri: Mons. Valent Borg Dun Victor Agius, Mario Scicluna Kav. Emmanuel Cutajar KCHS Websajt u Facebook:

missiomalta

Qari tal‑Provi: John Caruana Grafika: James Trapani (gakbu@gakbu.com) Malta Missjunarja hija Rivista Missjunarja ta’ kull xahar.

L‑ewwel ħarġa: Settembru 1932 bl‑isem ta’ Malta Missjunarja.

Novembru 1978: bidla fl‑isem għal Knisja Missjunarja. Frar 2003: mill‑ġdid Malta Missjunarja.

Abbonament għal sena €10.00

F’din il‑ħarġa: 2 Editorjal 4 Messaġġ mid‑Direttur

L

‑unità kienet it‑talba u x‑xewqa ta’ Ġesù. Fil‑fatt, qabel ma mar għall‑passjoni, huwa talab lill‑Missier: “...li huma lkoll isiru ħaġa waħda, bħalma int u jien aħna ħaġa waħda”. (Ġw. 17:22) Aħna rridu nagħmlu l‑parti tagħna biex din it‑talba ssir realtà. F’din it‑talba huwa qed jagħtina bħala mudell il‑ħajja tat‑Trinità. F’Alla, li hu kollu mħabba, naraw l‑għaqda tat‑tliet persuni bħala wieħed u d‑distinzjoni tat‑tliet persuni. Aħna, li ġejna maħluqa fix‑xbieha ta’ Alla, aħna għalhekk imsejħa sabiex ngħixu hawn fuq l‑art il‑ħajja tat‑Trinità – l‑imħabba lejn xulxin, l‑għaqda u d‑distinzjoni.

6 Unjoni Missjunarja 8 Propagazzjoni tal‑Fidi 12 San Pietru Appostlu 16 Santa Infanzja 22 Qaddisa tax‑Xahar 24 Proġetti Li Saru Fil‑Missjoni 30 Il‑Padri Kristjani Tad‑Deżert 32 Ġita Ma’ Missio 34 Mill‑Kitbiet Tal‑Qarrejja 36 Riċetta Tradizzjonali 38 Kompetizzjoni u Ċajt 39 Nitolbu għall‑Mejtin Tagħna Ritratt tal‑faċċata: Omm żagħżugħa flimkien ma’ binha li jgħixu fir‑raħal ta’ Turtuk fit‑Tramuntana tal‑Indja.

2

Meta tana kmandament ġdid, biex inħobbu lil xulxin, u l‑Ewkaristija, Ġesù wriena kif nistgħu ngħixu l‑imħabba lejn xulxin li twassalna għall‑għaqda, li hija don minn Alla. Ġesù talab li lkoll ikunu ħaġa waħda, għalhekk mhux biss talab għall‑għaqda fil‑Knisja, imma wkoll għall‑għaqda tal‑umanità kollha. Nagħmlu l‑almu tagħna biex ngħixu din l‑għaqda ma’ kull persuna li niltaqgħu magħha, filwaqt li nemmnu li kulħadd huwa ‘kandidat għall‑unità’, kulħadd jagħmel parti minn din il‑familja umana. Għandna nħabirku qabel xejn biex noħolqu l‑unità ma’ kull persuna, u tant ieħor inħabirku biex nibnu relazzjonijiet

Jannar 2020

#

li jwasslu għall‑fraternità universali kemm fil‑familja, fil‑parroċċa, fil‑Knisja, fuq il‑post tax‑xogħol u f ’ambjenti oħra, fuq livelli ta’ ekumeniżmu u djalogu ma’ reliġjonijiet oħra, saħansitra ma’ min ma jistqarrx fidi tal‑ebda reliġjon, imma għandu konvinzjonijiet oħra.

Elemir, li huwa Kanadiż, jgħidilna kif jipprova jgħix dan fil‑familja tiegħu: “Ħafna drabi naħdem għal sigħat twal u ħafna drabi, biex inlaħħaq max‑xogħol, naħdem ukoll fi tmiem il‑ġimgħa. Meta nasal id‑dar insib xogħol ieħor li jrid isir u għalhekk nippreferi nagħmel dak li l‑aktar huwa urġenti milli naħli l‑ħin, pereżempju nilgħab mat‑tfal.

Iżda meta niftakar li biex ngħix il‑Vanġelu għandi wkoll insir ħaġa waħda mal‑oħrajn, dan jgħinni biex inpoġġi x‑xogħol tiegħi fil‑ġenb u nilgħab logħba ‘chess’ mat‑tfal jew nara film magħhom. Dan l‑aħħar kelli waranofsinhar tas‑Sibt liberu u ħsibt li jkun aħjar immur naħdem fl‑uffiċċju tiegħi. Hekk kif kont ser nitlaq smajt waħda mit‑tfal titlob lil ommha ssajjar platt speċjali għal filgħaxija, imma il‑mara ma setgħetx għax kellha impenji oħra. Biex inħobb lil binti b’mod konkret, iddeċidejt li ma mmurx l‑uffiċċju u minflok nibqa’ d‑dar ħalli nsajjar magħha. It‑tnejn li aħna lbisna ta’ koki u flimkien fittxejna fil‑kotba

MISSIO FEST 14 ta’ Marzu 2020

tar‑riċetti sa ma sibna platt speċjali li kien jogħġobha.

Ippreparajna l‑ingredjenti u sadanittant iż‑żewġ ħutha żgħar ingħaqdu magħna.

Diversi drabi kelli nagħmel sforz biex ma naħsibx fix‑xogħol li kont ħsibt nagħmel, u nibqa’ ma’ wliedi mhux biss fiżikament, imma wkoll bl‑attenzjoni kollha, biex inħobbhom konkretament. Dan il‑mument ħoloq eċċitament kbir fil‑koki żgħar tiegħi u l‑eċċitament tagħhom ħa wkoll il‑familja kollha.

Kellna waranofsinhar u lejla mill‑isbaħ, ikla mill‑aqwa u fuq kollox imħabba kbira bejnietna. Kemm kienet deċiżjoni tajba li ma mortx naħdem u qgħadt magħhom!”  3

Jannar 2020

MESSAĠĠ MID‑DIRETTUR – MONS. VALENT BORG

Min Ma Jafx il‑Kelma, Ma Jafx lil Kristu

P

apa Franġisku, permezz tal‑Motu Proprio ‘Aperuit illis’ tat‑30 ta’ Settembru 2019, waqqaf it‑tielet Ħadd ta’ matul is‑Sena Liturġika bħala l‑Ħadd tal‑Kelma t’Alla. Kull Nisrani, permezz tas‑Sagrament

tal‑Magħmudija, huwa msejjaħ biex ikun xhud ta’ Kristu billi jxandar u jgħix il‑Kelma. Din is‑sejħa, għalhekk, ma tistax tkun imwieġba, jekk fl‑istess waqt wieħed ma jkunx midħla ta’ din il‑Kelma. San Ġirolmu, li ddedika ħajtu jirrifletti u jistudja l‑Kelma, ħareġ bl‑espressjoni: “Min ma jafx il‑Kelma, ma jafx lil Kristu.”

4

Il‑vanġelu jgħidilna li Ġesù qabel tela’ s‑sema dawwal l‑imħuħ tal‑appostli bl‑Ispirtu Tiegħu ħalli jkunu jistgħu jifhmu l‑Iskrittura (Lq. 24:45). L‑appostli kienu tqal wisq biex jifhmu l‑proġett t’Alla l‑Missier għas‑salvazzjoni tagħna

l‑bnedmin. Dawn ma setgħux jifhmu kif Kristu msallab seta’ jaqlgħalna mingħand il‑Missier il‑maħfra ta’ dnubietna u jħabbibna mill‑ġdid miegħu. Hekk li Pietru xħin sema’ lil Ġesù jgħidilhom li kellu jsofri ħafna mix‑xjuħ tas‑sinagoga, joqtluh, u fit‑tielet jum iqum; ġibdu lejh filwaqt li qallu: “Allaħares, Mulej!

Ma jkun qatt li dan jgħaddi mingħalik” (Mt. 16:22).

Għahekk, Ġesù insista mal‑appostli sabiex ma jitilqux minn Ġerusalemm qabel ma jirċievu l‑Ispirtu s‑Santu (Atti 1:4). Ġesù kien jaf li l‑missjoni li kien ser jafdalhom, li jxandruh mad‑dinja kollha (Mk. 16:15), kienet tmur ħafna lil hinn mill‑forzi tagħhom.

Kien meħtieġ l‑għajnuna u l‑qawwa tal‑Ispirtu Qaddis Tiegħu biex jifhmu l‑Kelma u jxandruha.

L‑awtur tal‑ittra lil‑Lhud jgħidilna li: “Il‑Kelma t’Alla hija ħajja u qawwija, taqta’ aktar minn xabla b’żewġt ixfar... u tgħarbel il‑ħsibijiet u l‑fehmiet tal‑qalb” (Lhud 4:12‑3). Filwaqt li l‑Profeta Iżaija jxebbah din l‑istess Kelma: “Max‑xita u s‑silġ li jinżlu mis‑sema u ma jerġgħux lura mnejn ġew bla ma jsaqqu l‑art, imma jġegħluha tnissel u tnibbet...” (Is. 55:10‑11). Ġesù, min‑naħa tiegħu,

Jannar 2020

B’SMS ta’ €6.99 tkuntkun qedqed B’SMS ta’ €6.99 tixtritixtri l‑kotba għal tifel tiflajew l‑kotba għaljew tifel għal tifla sena għal skolastika. sena skolastika.

B’SMSB’SMS ta’ €2.33 tkun qed titma’ ta’ €2.33 tkun qed 7 t’itfal7tgħal titma’ itfalġurnata. għal ġurnata.

Ġesù li jagħtina lilu nnifsu bħala ikel u xorb (Lq. 24:29), biex nitqawwew ħalli nkunu nistgħu ngħixu bih u għalih. Ġesù ma jegħja qatt isemmgħalna leħnu biex nifthu l‑bieb ta’ qalbna ħalli jidħol u jgħammar fiha (Apok. 3:20). Il‑Papa fehem tajjeb dan kollu u waqqaf dan il‑Ħadd tal‑Kelma biex aħna nifhmuh wkoll. 

sms fuq 50617374 – €2.33 | sms fuq 50618820 – €6.99

xebbah lil kull min jibni ħajtu fuq il‑Kelma, ma’ raġel għaqli li bena ħajtu fuq il‑blat, u li minkejja kull tiġrib ma ġġarrafx (Mt. 7:21‑7). Għalhekk, il‑Knisja tagħti l‑istess qima lill‑Kelma bħalma tagħti lill‑Ewkaristija.

Il‑Kelma u l‑Ewkaristija huma inseparabbli. Ġesù li jkellimna, huwa l‑istess

MISSIO FEST 14 ta’ Marzu 2020

DONAZZJONIJIET B’RISQ IL‑MISSJONI

#

50 ġrajja miktuba minn ħutna

missjunarji li b’imħabba kbira taw snin twal u xi wħud għomorhom kollu lill‑missjoni.

Ċempel fuq: 2123 6962/ 2033 0015 PUBBLIKAZZJONI www.missio.org.mt

Prezz:

€ 12 5

Jannar 2020

UNJONI MISSJUNARJA ‑ DUN CHARLES BUTTIGIEG

Intenzjoni Missjunarja: Jannar 2020 Intenzjoni ta’ talb għall‑evanġelizzazzjoni:

Promozzjoni ta’ Paċi Dinjija.

“Nitolbu sabiex l‑Insara, devoti ta’ reliġjonijiet oħra u l‑bnedmin kollha ta’ rieda tajba jippromovu l‑paċi u l‑ġustizzja fid‑dinja.”

K

uljum nisimgħu dwar gwerer, protesti, ġlied, attakki terroristiċi u kunflitti 6

fid‑dinja li jissarrfu fil‑qtil ta’ eluf ta’ persuni ċivili innoċenti. Attwalment 65 pajjiż fid‑dinja qegħdin fi gwerra, b’663 grupp militari involut. Il‑gruppi ta’ terroristi dejjem qiegħed jikber fid‑dinja, fejn bħalissa jeżistu mal‑155 organizzazzjoni differenti, bl‑Afganistan bl‑ikbar numru ta’ gruppi terroristiċi ‑ 13, segwit mill‑Pakistan ‑ 12, il‑Lebanon ‑ 10 u l‑Indja ‑ 9. Bejn l‑2002 u l‑2015 seħħew madwar 4,900 attakk terroristiku li qatlu 33,000 persuna u ndarbu 41,000 oħra.

B’dispjaċir għall‑istorja tad‑dinja, insemmu wkoll il‑ħafna ġenoċidji li seħħew

dawn l‑aħħar elfejn sena minbarra ħafna oħrajn li ma nafux bihom. Insemmu l‑ġenoċidju tal‑Armeni, fejn fl‑1915 inqatlu 1.5 miljun persuna permezz ta’ deportazzjonijiet sfurzati mingħajr ikel, mixi fis‑silġ u fid‑deżert jew mgħarrqa fil‑bjar, fil‑wied ta’ Kabur u fix‑xmajjar Djirdjib el Hamar, Tigris u Euphrates, u f ’Lake Golcuk. Fl‑Ewwel Gwerra Dinjija, bejn l‑1914 u 1918, inqatlu madwar 30 miljun persuna. Bejn l‑1939 u 1945, fil‑ġenoċidju tal‑Lhud minn Hitler inqatlu 6 miljun Lhudi li nofshom kienu Pollakki Lhud. B’kollox, fit‑Tieni Gwerra Dinjija, bejn l‑1939 u l‑1945, inqatlu

Jannar 2020

madwar 78 miljun persuna.

Fil‑gwerra riċenti tal‑Iraq, bejn l‑2003 u l‑2015, inqatlu 1,400,000 persuna. Kellna l‑gwerra fl‑eks Jugoslavja u l‑ġenoċidju fl‑Irwanda u l‑Burundi. Bejn l‑2003 u l‑2010, inqatlu mal‑400 elf persuna fil‑kunflitt ta’ Darfur fis‑Sudan u nibqgħu sejrin fil‑gwerra tas‑Sirja li għadha għaddejja, u tant ġlied ieħor madwar id‑dinja.

Donnha d‑dinja nsiet il‑kelma paċi. Għalhekk, Papa Franġisku qiegħed jagħmel sejħa lil kulħadd, Insara, popli ta’ reliġjonjijiet oħra u n‑nies kollha ta’ rieda tajba sabiex jaħdmu lkoll għalenija għall‑paċi fid‑dinja għall‑ġid ta’ kulħadd, u fuq kollox ħalli jkollna

futur aħjar għal uliedna.

Sfortunatament il‑bniedem xi kultant ma jafx jgħix ma’ ħaddieħor u jikkawża tant tbatija u mibegħda fost il‑popli. Proprju fl‑1 ta’ Jannar nitolbu għall‑paċi fid‑dinja. Għalhekk tajjeb li aħna l‑Kattoliċi nkunu ħabbara minn tal‑ewwel għal din il‑paċi tant mixtieqa fid‑dinja. Hekk jgħidilna San Pawl f ’Efesin 2:14: “Kristu hu s‑sliem tagħna, hu li minna t‑tnejn għamel poplu wieħed, billi ġarraf il‑ħajt li kien jifridna ‑ il‑mibegħda ta’ bejnietna ‑ u ħassar bis‑sagrifiċċju ta’ ġismu”.

Ejjew ngħixu u bħala Nsara nxandru mad‑dinja kollha l‑paċi tal‑Ispirtu li nefaħ

BAŻAR

# MISSIO FEST 14 ta’ Marzu 2020 Kristu fuq l‑appostli, kif naraw fi Ġwanni 20:21‑22: “Imbagħad Ġesù tenna jgħidilhom: “Is‑sliem għalikom! Kif il‑Missier bagħat lili, hekk jien nibgħat lilkom.” Dan il‑kliem ifakkarhulna s‑saċerdot proprju qabel ir‑rit tal‑paċi nnifsu fil‑quddiesa: “Mulej Ġesù Kristu, li għedt lill‑appostli tiegħek: “Inħallilkom is‑sliem, nagħtikom is‑sliem tiegħi”, u għalhekk proprju qabel ma nirċievu lil Ġesù s‑Sultan tal‑Paċi f’qalbna, nirċievu l‑paċi tal‑Ħaruf t’Alla sabiex ngħadduha lil xulxin kif jgħidilna s‑saċerdot f’isem Ġesù: “Agħtu l‑paċi lil xulxin”. Ejjew mela nkunu strumenti ta’ paċi s‑sena kollha u dejjem. 

Sejħa għall‑voluntiera: Napprezzaw li min jista’ imqar darba fil‑ġimgħa, jagħti daqqa’ t’id fil‑bażar, jikkuntattjana. Grazzi.

92, TRIQ ĦAL QORMI, ĦAMRUN Ikun miftuħ mit‑Tnejn sas‑Sibt mid‑9am sas‑1pm Għandna bżonn fajjenża, oġġetti tal‑ħġieġ u kull tip ta’ tiżjin tad‑dar, f’kundizzjoni tajba, biex jinbiegħu fil‑bażar ta’ Missio Malta. F’każ ta’ ammont kbir niġu aħna stess niġbruhom minn djarkom. Għal aktar tagħrif ċemplu lil Natasha fuq 21236962 fil‑ħinijiet tal‑uffiċċju. Kull għotja hija apprezzata. Grazzi ħafna mill‑qalb.

7

Jannar 2020

PROPAGAZZJONI TAL‑FIDI – DUN VICTOR AGIUS

CEU – Ċittadella ta’ Tama għax‑xogħol u l‑impenn tiegħu fost il‑foqra. Din hija sentenza li nistgħu nużawha tajjeb għall‑istorja li sejra nirrakkontalkom.

K

emm qed isiru affarijiet sbieh fil‑Knisja! Qrajt dan l–artiklu miktub minn Maria do Sameiro Freitas u xtaqt naqsmu magħkom għax ħassejtu bħal arja friska li timliek b’kuraġġ u ferħ għal dak kollu li l‑Ispirtu s‑Santu qed jaħdem fil‑Knisja llum. Aqra u faħħar lil Alla li qatt ma jinsa l‑Knisja tiegħu. Fil‑qosor: 23 grupp Kariżmatiku jgħix u jaħdem flimkien fuq biċċa art, ‘fazenda’ f ’Fortaleza l‑Brażil. Kull grupp għandu l‑ispiritwalità tiegħu, ħajja ta’ talb u mħabba konkreta.

Kull grupp, bil‑karatteristika tiegħu, jagħti ħajja għal din iċ‑ċittadella f ’wisgħa ta’ 112‑il etteru t’art u juri li hu possibbli tarmonizza d‑diversitajiet li mbagħad 8

isiru ta’ ġid komuni u patrimonju ta’ kulħadd.

L‑Isqof Helder Camera.

“Meta wieħed joħlom waħdu, hija biss ħolma, imma meta joħlom ma’ oħrajn isir bidu ta’ realtà”; kumment li kien jgħid l‑Isqof Helder Camera, Isqof ta’ Recife, magħruf

Ninsabu f ’Fortaleza, il‑kapitali tal‑Istat tal‑Ceara’ l‑Brażil. Il‑popolazzjoni hi ta’ 2.5 miljuni, waħda mill‑bliet bl‑aktar inċidenza għolja ta’ vjolenza fuq livell nazzjonali.

Il‑faqar, in‑nuqqas ta’ assistenza sanitarja u nuqqas kbir ta’ edukazzjoni, joħolqu diffikultajiet kbar għall‑ħajja familjari u jagħmluhom ħafna vulnerabbli għad‑dipendenza tad‑droga li twassal għall‑esklużjoni, prostituzzjoni, AIDS u skwilibriju soċjali. Il‑familja Craveiro de Macedo kellha razzett, bl‑isem Uirapuru, li kien jipproduċi l‑aqwa ħalib fir‑reġjun, razzett ta’ 112‑il etteru li jinsab fil‑qalba tal‑belt. Kellhom ħolma li din l‑art tista’ sservi għal opri soċjali li jgħinu l‑foqra, il‑ħabsin, it‑tossiċidipendenti, it‑tfal tat‑triq, il‑morda u nies oħra emarġinati. Kellhom ix‑xewqa li jiġu jaħdmu f ’dan il‑post mhux biss komunitajiet Kattoliċi, imma anki Nsara ta’ denominazzjonijiet oħra u anki komunitajiet ta’

Jannar 2020

reliġjonijiet oħra. Semgħu bil‑proġetti ta’ Frei Hans Stapel, il‑fundatur tal‑‘Fazenda de Speranza’ li taħdem biex żgħażagħ iddrogati jirkupraw.

Ipproponewlu dan il‑proġett, imma hu deherlu li l‑propjetà kienet kbira wisq u mhux addattata biex tiżviluppa r‑raba’ u t‑trobbija tal‑baqar, peress li kienet tinsab f ’nofs il‑belt qrib l‑abitat.

Għalhekk, huwa stieden movimenti oħra biex jidħlu miegħu fil‑proġett.

Kariżmi flimkien għall‑oħrajn Mal‑kontinent kollu Latin‑Amerikan, il‑Knisja Brażiljana mxiet il‑mixja twila biex issib soluzzjonijiet effettivi għall‑problemi soċjali. Mhux ta’ b’xejn li lejn l‑aħħar tas‑seklu għoxrin twieldu tant movimenti u inizjattivi b’dan il‑għan, waqt li fil‑bidu tas‑snin 2000 twieldu diversi movimenti ta’ talb u evanġelizzazzjoni.

Bil‑karatteristika ta’ attività soċjali u ħajja ta’ talb, ħafna minnhom kellhom il‑bidu tagħhom f ’Fortaleza, li hija waħda mill‑bliet l‑aktar Kattoliċi fil‑Brażil. Ma kienx għalhekk tant diffiċli ssib il‑‘pijunieri’ tal‑fazenda mlaqqma: ‘Condominio Spirituale Uirapuru’, abbrevjat Ceu, li bil‑Brażiljan tfisser ‘sema’. Hekk twieldet esperjenza oriġinali ħafna fejn il‑kariżmi huma magħquda

# MISSIO FEST 14 ta’ Marzu 2020 flimkien ‘għall‑oħrajn’, testimonjanza qawwija ħafna ta’ Vanġelu mgħajjex. Frei Hans jimmaġinaha bħala post fejn in‑nies jistgħu jsibu posthom u jsibu t‑tama, fejn kulħadd iħossu li sab id‑dar tiegħu, post fejn in‑nies jgħixu bħal aħwa u jsibu l‑vera mħabba. U dan hu li qed jiġri. Ceu jixtieq isir post ta’ komunjoni aktar milli ta’ azzjoni, post fejn jinbnew relazzjonijiet fejn nies jgħixu flimkien mingħajr preġudizzji, bla esklużjoni.

Irid li jinħoloq ambjent fejn huwa possibbli tiltaqa’ m’Alla u mal‑proxxmu. Fil‑fatt, huwa frekwenti li tisma’ lil min jgħid: “Hawn tasal u m’għandek xejn x’toffri u kulħadd huwa b’dirgħajh miftuħa biex jilqgħek b’imħabba u rispett. Ma jimpurtax x’inti, dejjem milqugħ, dejjem maħbub.

Hawn lil Alla tista’ tmissu”.

Diversità li ma tbeżżax Il‑karatteristika ta’ din iċ‑ċittadella speċjali fejn 23 kariżmi bid‑diversitajiet kollha tagħhom jgħixu, hija l‑ħajja ta’ talb u ta’ mħabba konkreta. F’Ceu, li tkun differenti mhix theddida, imma rikkezza

9

Jannar 2020

li taqsamha mal‑oħrajn, stedina għal mixja flimkien lejn il‑verità, l‑imħabba u l‑ġustizzja. Hemm issib is‑sede tal‑Camino, li tgħin lil dawk li jkunu għadhom kif ħarġu mill‑ħabs biex jerġgħu jintegraw irwieħhom fis‑soċjetà. F’Sole nascente, il‑morda bl‑AIDS isibu possibiltajiet għall‑futur tagħhom u f ’Casa di Santa Monica t‑tfal u l‑adoloxxenti li huma vittmi tal‑vjolenza, jerġgħu jsibu d‑dinjità tagħhom. Fost iż‑żgħażagħ hemm min jiskopri l‑faxxinu tal‑ħajja kontemplattiva fil‑Carmelo jew fil‑Monasterio Benedittino. Wieħed isib ukoll għaqdiet li jilqgħu tfal fi proġetti ta’ edukazzjoni għall‑formazzjoni umana u ta’ evanġelizzazzjoni li tasal ukoll għall‑familji.

L‑għaqda Nuovi Orizzonti tieħu ħsieb żgħażagħ li nġabru mit‑triq, vittmi tad‑droga, prostituzzjoni, alkoħol u kriminalità, waqt li l‑komunità Kattolika ta’ Shalom tieħu ħsieb torganizza attivitajiet ta’ evanġelizzazzjoni u żvilupp uman permezz ta’ ħidmiet u xogħol. Dan l‑aħħar infetħet ukoll dar li tilqa’ saċerdoti anzjani u klinika li fiha jsiru operazzjonijiet fuq persuni li twieldu bil‑‘hare lip’. Hemm organizzazzjonijiet oħra li qed jitolbu sabiex jidħlu 10

PROPAGAZZJONI TAL‑FIDI – DUN VICTOR AGIUS

jagħmlu parti minn din iċ‑ċittadella Ceu, fosthom fondazzjoni psikoloġika u l‑għaqda ‘Aid to Church in need’, li tinsab f ’138 pajjiż u li jaħdmu fuq eluf ta’ proġetti pastorali.

Il‑Moviment tal‑Fokolari, li l‑kariżma tiegħu hija l‑unità, jagħti sehmu biex jikkoordina l‑attivitajiet kollha fiċ‑ċittadella, fl‑amministrazzjoni fejn ilkoll jikkonverġu u fejn ilkoll isibu l‑għajnuna biex isiru xibka ta’ mħabba reċiproka, permezz ta’ laqgħat regolari ta’ formazzjoni li hija mibnija fuq is‑sisien tal‑Kelma tal‑Ħajja.

Spiritwalità qawwija u servizz konkret Ġuridikalment, Ceu mhijiex entità għal skop ta’ profitt, imma kull entità fiha tidħol fi proċess ta’ parteċipazzjoni komuni. Il‑valuri li jmexxuha: l‑izvilupp

tad‑dinjità tal‑persuna, fratellanza, rispett reċiproku, fiduċja u impenn għall‑inklużjoni, iwasslu għal spiritwalità qawwija mibnija fuq ħajja tal‑Vanġeli u fuq relazzjoni m’Alla, u qadi konkret għall‑persuna.

L‑approvazzjoni għal min irid jagħmel parti minn Ceu tiddependi mill‑Assemblea Ġenerali li ssir kull sena fix‑xahar ta’ Novembru wara li jkun sar irtir spiritwali.

L‑entitajiet li jridu jsiru parti minnha jridu jiggarantixxu s‑serjetà, li xogħolhom ikun effettiv, li jkunu fihom infushom sostenibbli billi jsibu riżorsi biex jistgħu jżommu l‑proġetti tagħhom bid‑donazzjonijiet minn individwi, finanzjaturi u organizzazzjonijiet pubbliċi u privati. Dan il‑proġett għandu ftit snin biss, imma qed jikber sew. Barra minn hekk qed ifittxu aktar spazji miftuħa għaċ‑ċittadini kollha fil‑komunità, ċentru sportiv, pjazza, u postijiet akkoljenti għall‑familji, għaż‑żgħażagħ u għal dawk kollha li jixtiequ jiġu ġo Ceu. Il‑knisja li għadha kif inbniet, hija l‑post l‑aktar naturali li fiha jiltaqa’ kulħadd f ’Ġesù Ewkaristija ħolqa tal‑unità li ssaħħaħ il‑ħajja tar‑residenti kollha fiċ‑ċittadella fl‑isforz li jsiru komunità ta’ veru fi ħdan il‑komunità.

Jannar 2020

#

Dar u skola ta’ komunjoni Ċertament li gruppi tant diversi fix‑xogħol tagħhom li jgħixu flimkien fi spazju hekk żgħir, mhux daqstant faċli. Il‑ħolma li ħafna kariżmi jgħixu flimkien f ’komunjoni hija sfida, imma jidhrilna li hawn f ’Ceu dan l‑esperiment irnexxa. Fi Frar tal‑2013, il‑president tal‑Kunsill Pontifiċju tal‑Lajċi, li dak iż‑żmien kien il‑Kardinal

Rylko, wara ż‑żjara tiegħu f ’Ceu, kiteb hekk: “Kelli ċans tajjeb li nara b’għajnejja kemm hu sabiħ li tant kariżmi li l‑Ispirtu s‑Santu qajjem fil‑Knisja llum, jgħixu flimkien u b’mod speċjali fil‑Knisja tal‑Brażil.

Ix‑xhieda tal‑għaqda bħala missjoni, tesprimi tajjeb ħafna s‑sens missjunarju ta’ dawn il‑kariżmi ġodda fil‑Brażil ‑ movimenti u komunitajiet ġodda. Kont impressjonat ħafna wkoll bir‑rikkezza u l‑varjetà tad‑diversi inizjattivi ta’ dawn il‑komunitajiet. Dawn huma sinjali kbar ta’ tama kemm għall‑Knisja fil‑Brażil kif ukoll għall‑Knisja fid‑dinja kollha. Nispera li tistgħu tkunu, kif awgura

MISSIO FEST 14 ta’ Marzu 2020

San Ġwanni Pawlu II, vera ‘dar u skola ta’ komunjoni’.

Niftakru fil‑laqgħa tat‑30 ta’ Mejju 1998 fi pjazza San Pietru, meta għall‑ewwel darba San Ġwanni Pawlu II stieden lill‑movimenti u lill‑komunitajiet ġodda biex jiltaqgħu madwar is‑suċċessur ta’ Pietru. F’dik l‑okkażjoni, wara li kien afferma li għall‑kariżmi kienet waslet is‑siegħa tal‑maturità ekkleżjali, Papa Wojtyla awguralhom li jistgħu jagħtu kontribut deċiżiv għall‑ħolma ta’ Ġesù: “Li lkoll ikunu ħaġa waħda”.

Hawn f ’Ceu wieħed għandu l‑impressjoni li dik il‑ħolma bil‑mod il‑mod qed issir realtà. 

KNISJA–FAMILJA–MISSJONI K–F–M

Meta:

Fejn:

Imexxi:

Programm:

Laqgħat ta’ formazzjoni li jwassluna biex ngħixu aktar għall‑oħrajn milli għalina nfusna. Kull laqgħa jkollha viżjoni tal‑Knisja tal‑lum, filwaqt li nidħlu fil‑fond fuq punt importanti tal‑fidi tagħna.

Kull l‑ewwel Ġimgħa tax‑xahar Uffiċċju ta’ Missio Malta, il‑Belt Valletta Dun Victor Agius, Assistent Direttur ta’ Missio, li għandu aktar minn 40 sena esperjenza missjunarja 6:00pm – Quddiesa  6:30pm – Taħdita ta’ nofs siegħa 7:00pm – Te, kafè u ‘snack’

Għal aktar tagħrif jew jekk ser tattendi għall‑ewwel darba kkuntattja lil Dun Victor fuq 7923 6114. Grazzi.

11

Jannar 2020

SAN PIETRU APPOSTLU – DUN GEOFFREY GEORGE ATTARD

John Henry Newman u l‑Irlanda Tamiet u Fallimenti

K

ull min qara mqar fuq fuq il‑ħajja tal‑Kardinal, illum qaddis, John Henry Newman tal‑Ingilterra, jaf li f ’nofs il‑medda ta’ ħajtu kellu relazzjoni partikolari mal‑Irlanda, dik il‑gżira fil‑Punent tal‑Ingilterra li matul is‑sekli kellha relazzjoni mhux daqstant sabiħa m’oħtha l‑kbira, l‑aktar minħabba raġunijiet etniċi u reliġjużi. Ir‑relazzjoni ta’ Newman mal‑Irlanda tmur lura għas‑sena 1853 jew ftit qabel. Bilkemm kienu għaddew ħames snin mit‑tmiem tal‑mewġa kbira ta’ ġuħ u nuqqas kbir ta’ ikel li kien kważi qered il‑popolazzjoni tal‑pajjiż.

Kien żmien meta bir‑raġun kollu, anke l‑Knisja Kattolika fil‑gżira kienet għaddejja minn żmien qawwi ta’ prova.

Newman kien xtaq jagħti bidu għal università Kattolika fil‑belt kapitali Dublin sabiex il‑Knisja Kattolika jkollha tal‑inqas università waħda tagħha fil‑gżejjer Brittaniċi. Il‑kundizzjonijiet soċjali u ekonomiċi tal‑pajjiż fil‑ħamsinijiet tas‑seklu dsatax kienu tassew foqra. Kien jinħass nuqqas ta’ kandidati 12

Irlandiżi Kattoliċi addattati għal università bħal din, u allura l‑Kattoliċi fl‑Ingilterra ma tantx kienu imħeġġa sabiex jaraw it‑twaqqif ta’ istituzzjoni ta’ dan it‑tip fl‑Irlanda.

Kien l‑Arċisqof Paul Cullen ta’ Dublin li talab lil

Newman sabiex isir rettur tal‑Università Kattolika.

Imma l‑istorja turina li Newman qatt ma ħassu appoġġjat minn dan l‑isqof.

Madankollu, ma nistgħux ngħidu li din kienet kwistjoni ta’ xi animożità personali. In‑nuqqas ta’ qbil bejn it‑tnejn kien ta’

Jannar 2020

# natura fundamentali; Newman kellu f’moħħu università tixbah lil dik ta’ Oxford fejn kien għex bħala Anglikan, studja u anke għallem u pprietka bħala kjeriku Protestant, filwaqt li Cullen kellu f’moħħu istituzzjoni li tkun ikkontrollata mill‑isqfijiet Irlandiżi u li tkun tixbah lis‑seminarji Kattoliċi. Mela l‑punt tat‑tluq diġà ma kienx wieħed komuni. Newman u Cullen kienu jipperċepixxu l‑affarijiet minn perspettivi totalment differenti.

Il‑ġerarkija Kattolika lanqas qablet li tippermetti li l‑università tkun immexxija minn kumitat ta’ persuni lajċi. Newman kien jemmen ħafna fir‑rwol tal‑lajċi; fil‑fatt baqa’ magħruf għat‑teżi tiegħu bl‑isem ‘On Consulting the Faithful in Matters of Doctrine’.

Newman ħassu frustrat mill‑attitudni tal‑isqfijiet Irlandiżi lejn il‑lajċi u r‑rwol tagħhom fil‑Knisja. Huwa ħass li l‑isqfijiet kienu qed jittrattawhom qishom tfal.

Filwaqt li Newman dejjem ħassu milqugħ mill‑Irlandiżi, mhux ċar kemm kien iħossu mifhum minnhom.

L‑aktar biċċa xogħol ta’ Newman fl‑Irlanda, apparti il‑Knisja Universitarja ta’ St. Stephen’s Green, hija ċertament il‑ktieb tiegħu

MISSIO FEST 14 ta’ Marzu 2020

Kif int tista’ tgħin lis‑seminaristi fl‑Asja, fl‑Afrika jew fl‑Indja:

Ftakar fihom fit‑talb tiegħek, għaliex huma jiftakru fina fit‑talb tagħhom.

• Intenzjoni għal Quddiesa ‑ €5 • Ikla nutrittiva lil seminarista għal ġimgħa ‑ €36 • Paga ta’ għalliem fis‑Seminarju għall‑formazzjoni tas‑seminaristi ‑ €48 • Għotja ta’ rota lil katekist biex imur jgħallem ‑ €60 • Ħlas għal trasport biex seminaristi jagħmlu xogħol pastorali f’postijiet imbiegħda ‑ €115 Eluf ta’ żgħażagħ qed jiġu msejħa biex jaqdu lil Alla bħala qassisin, imma ħafna minnhom jiġu minn familji u parroċċi li huma fqar wisq biex iħallsulhom is‑snin twal ta’ formazzjoni u ordinazzjoni. Inti tista’ tgħinhom jilħqu komunitajiet li għadhom ma jafux b’Ġesù billi tħallas borża ta’ studju jew parti minnha. L‑għajnuna tiegħek, flimkien ma’ dik ta’ ħafna persuni ġenerużi bħalek tagħmel differenza kbira.

• Borża ta’ Studju għall‑edukazzjoni ta’ seminarista fl‑aħħar 4 snin: €480 (parti mill‑ispejjeż) ‑ €600 (kwart tal‑ispejjeż) €2400 (l‑ispejjeż kollha) Ibgħat id‑donazzjoni tiegħek lil Missio: Nru. 7, Triq il‑Merkanti, Valletta VLT 1171 Jew fuq: www.missio.org.mt Għal aktar dettalji ċemplu fuq 21236962 fil‑ħinijiet tal‑uffiċċju.

GRAZZI MILL‑QALB 13

Jannar 2020

‘The Idea of a University’.

Dan il‑ktieb huwa bbażat fuq ‘lectures’ li huwa ta f’Dublin fis‑sena 1852 bi tħejjija għat‑twaqqif tal‑imsemmija università.

Newman kellu kunċett speċifiku ta’ università: post ta’ tagħlim aktar milli riċerka u b’kurrikulu wiesa’, aktar milli post għal speċjalizzazzjoni dejqa u kostretta. Sabiex nifhmu x’kellu f’moħħu Newman, irridu naraw kif kien jifhimha fil‑konvinzjonijiet politiċi tiegħu. Fl‑Irlanda, Newman ġie wiċċ imb wiċċ mal‑moviment nazzjonalista tal‑Irlanda żagħżugħa; dan l‑inkontru wasslu sabiex jirrevedi l‑opinjoni tiegħu ta’ kif għandu jifhem lill‑poplu tal‑Irlanda.

Newman kien għadu kbir tal‑idea tal‑emanċipazzjoni Kattolika, liema opinjoni kien qed jippromwovi l‑mexxej magħruf u politiku Daniel O’Connell. Dan 14

SAN PIETRU APPOSTLU – DUN GEOFFREY GEORGE ATTARD

ma jfissirx li Newman kien ipokrita, imma jfisser biss li hu kellu biża’ li jekk isiru konċessjonijiet lill‑Kattoliċi, ir‑Renju Unit kien se jitlef il‑karattru Anglikan tiegħu li kien safa ssiġillat fis‑sena 1800. Newman kien Ingliż daqskemm kien Kattoliku. Wieħed irid jifhem li Newman għex f’Ingilterra fejn il‑Knisja Kattolika kienet assoċjata mal‑barrani, mal‑frustier, jew aħjar ma’ min huwa ostili għall‑idea nazzjonali Ingliża. Il‑Protestanti Ingliżi kienu jaħsbu li ma tistax tkun Kattoliku fl‑Ingilterra u twiegħed ubbidjenza lir‑Re u lill‑patrija, għax skont huma l‑Kattoliċi kienu lsiera tal‑Papa. Fit‑tieni nofs tas‑seklu dsatax, jiġifieri wara li Newman daħal fil‑Knisja Kattolika fis‑sena 1845, eluf ta’ Irlandiżi ssetiljaw fl‑Ingilterra, l‑aktar fl‑inħawi ta’

Manchester u Liverpool.

Kien biss wara ż‑żmien li hu qatta’ f’Dublin li Newman beda jifhem aħjar l‑isfidi bejn dawn iż‑żewġ gżejjer qodma tal‑Ingilterra u l‑Irlanda. Ftit qabel ma miet, Newman kiteb lill‑poeta Gerard Manley Hopkins, li kien qed jgħix Dublin, u pprova joffrilu sentimenti ta’ konsolazzjoni. Dan għaliex Hopkins kien qed iħossu stramb jgħix fl‑Irlanda bħala ċittadin Ingliż. F’waħda mill‑ittri li kitiblu, Newman qallu ċar u tond illi li kieku kellu jkun hu li qed jgħix f’Dublin ‘kien ikun ribell’.

Jannar 2020

Newman kien sensittiv għall‑ħtiġijiet tal‑Irlanda wara l‑ġuħ kbir li għaddiet minnu. Kien sema’ wisq kritika kontra l‑gvern ta’ Westminster f ’Londra.

Imma huwa kiteb b’sens kbir profetiku dwar ir‑rwol tal‑Ewropa u l‑Amerika fl‑iżvilupp sussegwenti tal‑Irlanda u fuq il‑prosperità li kellha tgawdi aktar ’il quddiem.

L‑Irlandiżi jibqgħu sal‑lum imdejna lejn Newman,

MISSIO FEST 14 ta’ Marzu 2020

Ritratt: catholicnewsagency.com

#

għaliex kien bil‑ħila tiegħu li kienet se titwaqqaf din l‑università u wkoll jekk illum nafu li din l‑idea ma kisbitx suċċess, ilkoll naqblu li Newman emmen fl‑Irlanda ħafna qabel ma hi stess emmnet fiha

RIEDA LI TAGĦTI

nfisha. Ir‑rabta ta’ Newman mal‑Irlanda hija waħda dejjiema.

Riferenza: Fr. Francis Gavin ‑ An Englishman in Ireland ‑ Catholic Herald ‑ 11 ta’ Ottubru 2019, 22‑23. 

AGĦMEL IT‑TMIEM TAL‑FAQAR PARTI MILL‑ISTORJA TAʼ ĦAJTEK.

Wirt dejjiemi li jibdel il‑ħajjiet

Billi tiftakar f'Missio Malta fil‑wirt tiegħek, inti tista' tagħmel differenza għal dejjem fid‑dinja li l‑ġenerazzjoni li jmiss qed tikber fiha.

Rigal mingħandek jista', ħafna snin oħra, jidher fit‑tbissim tat‑tfal f'pajjiżi tat‑Tielet Dinja li ser jibbenefikaw mill‑ħniena u l‑kompassjoni tiegħek.

Il‑legati tiegħek li tħalli warajk dejjem ser iħallu tbissima ħajja fil‑qlub ta' nies oħra.

Jien. Int. Aħna. Flimkien.

VO/1178

Nru. 7, Triq il‑Merkanti, il‑Belt Valletta VLT 1171.

Tel: (+356) 2123 6962 | E‑Mail: info@missio.org.mt www.missio.org.mt 15

SANTA INFANZJA– VIKKI

Jannar 2020

B

‘Girl Child Network’

etty Makoni twieldet nhar it‑22 ta’ Ġunju 1971 f ’Rusape, iż‑Żimbabwe.

Illum il‑ġurnata Betty tgħix l‑Ingilterra u flimkien ma’ żewġha għandhom tlett itfal. Betty trabbiet fiż‑żona ta’ Chitungwiza flimkien mal‑ġenituri tagħha u ma’ ħutha li kienu kollha iżgħar minnha. Sfortunatament it‑tfulija ta’ Betty u ta’ ħutha ma kinitx feliċi. Fil‑fatt Betty tiddeskrivi t‑tfulija tagħha bħala waħda terribbli fejn hi qatt ma ħassitha sigura u komda. Dan għaliex il‑missier kien isawwat lilha, lil ommha u lil ħutha kontinwament. Bħal kull tifla oħra fiż‑Żimbabwe, Betty bdiet taħdem ta’ età żgħira. Flimkien ma’ bniet oħra tal‑istess età tagħha, kull filgħaxija kienet toħroġ tbigħ il‑ħaxix, il‑frott u x‑xemgħat, filwaqt li s‑subien

16

tamparhom kienu jkunu jilagħbu. Ta’ sitt snin Betty, flimkien ma’ disat ibniet oħra ġiet stuprata fiż‑żona ta’ fejn kienet tgħix minn sid ta’ ħanut. Dan ir‑raġel kien jemmen li l‑istupru fuq tfajliet verġni kien ser iġiblu r‑risq. Betty spiċċat orfni ta’ disa’ snin meta ommha sfat vittma ta’ vjolenza domestika.

Minkejja d‑diffikultajiet kbar li kienet tgħix fihom u minkejja li xi drabi kienet titkeċċa ’l barra mill‑klassi għax ma kellhiex flus biżżejjed sabiex tħallas għal‑lezzjonijiet, Betty irnexxielha tispiċċa l‑iskola, u ta’ 24 sena bdiet taħdem bħala għalliema. Permezz tal‑esperjenzi li ltaqgħet magħhom matul dan iż‑żmien, Betty kompliet tikkonferma kemm il‑ħajja fiż‑Żimbabwe kienet inġusta

mal‑bniet u mat‑tfajliet.

Meta l‑ġenituri ma kienx ikollhom biżżejjed flus sabiex iħallsu l‑miżati għall‑edukazzjoni ta’ wliedhom, il‑bniet kienu minn tal‑ewwel li jinħarġu mill‑iskola, filwaqt li s‑subien kienu jkomplu bl‑istudji tagħhom. Bniet oħra kienu jispiċċaw abbużati u stuprati mill‑għalliema tagħhom stess. Dawn l‑esperjenzi wasslu lil Betty sabiex tiftaħ klabb fejn il‑bniet setgħu jitkellmu, jiftħu qalbhom u jagħmlu l‑kuraġġ sabiex jirrappurtaw lill‑awtoritajiet l‑azzjonijiet ħżiena li jkunu saru fil‑konfront tagħhom. Bil‑mod il‑mod il‑grupp beda jikber u s‑saħħa tiegħu wasslet sabiex l‑irġiel responsabbli jispiċċaw il‑ħabs. Fost dawn kien hemm għalliema rġiel li minn jeddhom telqu

Jannar 2020

#

MISSIO FEST 14 ta’ Marzu 2020

l‑professjoni ta’ għalliema għaliex beżgħu li setgħu jiġu rrappurtati. L‑aħbar dwar il‑ġid kbir li kien qed jagħmel il‑klabb ta’ Betty inxterdet madwar skejjel oħra. Bil‑mod il‑mod bdew jinfetħu klabbs oħra f ’diversi skejjel madwar iż‑Żimbabwe sabiex jissapportjaw lill‑bniet.

Fl‑1999, Betty waqqfet l‑organizzazzjoni ‘Girl Child Network’ (GCN) sabiex tgħaqqad u tikkoordina x‑xogħol ta’ dawn il‑klabbs differenti, li fihom issa kienu ssieħbu mijiet ta’ tfajliet. Permezz tal‑GCN, il‑klabbs setgħu jagħtu s‑sapport meħtieġ lil xulxin. Primarjament, din l‑organizzazzjoni twaqqfet sabiex tgħin lill‑vittmi li

Betty (fuq ix‑xellug), fis‑sena li bdiet taħdem.

Betty kienet mhedda diversi drabi saħansitra b'ħajjitha għaliex tiġġieled għad‑drittijiet tal‑bniet.

jkunu sofrew minn xi tip ta’ abbuż sesswali. Iżda matul iż‑żmien GCN estendiet l‑inizjattivi taghħa u bdiet tgħin ukoll lil dawk il‑bniet u t‑tfajliet li jkunu sfurzata jaħdmu f ’kundizzjonijiet ħżiena, lil dawk li jkunu ser jinqabdu jew diġà nqabdu fi żwieġ sfurzat, lil dawk li jkunu abbużati sesswalment jew suxxettibbli għat‑traffikkar tat‑tfal, u lil dawk kollha li jkunu qed isofru minn xi tip ta’ abbuż ieħor. Fis‑sena 2000, Betty bdiet taħdem volontarjament b’mod permanenti għall‑GCN. Matul il‑karriera tagħha, Betty bniet tliet villaġġi.

F’dawn il‑villaġġi hija bdiet tiġbor it‑tfajliet vulnerabbli li ħajjithom

hija kontinwament mhedda.

Hawn il‑bniet mhux biss iħossuhom siguri u protetti mill‑perikli li jkunu esposti għalihom f ’vilaġġi oħra, iżda jħossuhom ukoll maħbuba mill‑voluntiera li jmexxu dawn il‑villaġġi. Il‑GCN tagħti lil dawn it‑tfajliet l‑għarfien u l‑kuraġġ meħtieġ sabiex ikunu kapaċi jagħrfu li għandhom id‑dritt li jkunu rispettati. Betty fetħet ukoll ħames mitt klabb f ’żoni rurali madwar iż‑Żimbabwe.

Dawn il‑klabbs jilqgħu fihom aktar minn tletin elf membru. Permezz ta’ dawn il‑villaġġi u l‑klabbs it‑tfajliet jingħataw ikel, ħwejjeġ, kura medika, dar fejn jgħixu, opportunità għall‑edukazzjoni, u l‑iktar importanti, sigurtà minn 17

SANTA INFANZJA– VIKKI

Jannar 2020

kull tip ta’ periklu, attakk u abbuż. Kontinwament, Betty u GCN jitkellmu f ’isem it‑tfajliet billi jħeġġu lill‑gvern fiż‑Żimbabwe sabiex jieħu ħsieb l‑interessi tal‑bniet.

Minħabba l‑għajnuna li tagħti lit‑tfajliet vulnerabbli, Betty għamlet ħafna għedewwa perikolużi.

Ix‑xogħol ta’ Betty xekkel l‑għanijiet ta’ dawk kollha li l‑ħsieb tagħhom kien li jabbużaw mit‑tfajliet żgħar.

Dawn in‑nies kienu qed isibuha iktar diffiċli sabiex jilħqu l‑iskopijiet ħżiena tagħhom. Minħabba f ’hekk Betty sofriet ħafna. Fil‑fatt hija tirrakkonta kif jum fost l‑oħrajn, irġiel mgħammda u armati daħlu fid‑dar tagħha matul il‑lejl sabiex joqtluha. Dakinhar ir‑raġel ta’ Betty ma kellux ikun id‑dar, imma minħabba xi bidliet fiċ‑ċirkustanzi huwa kien għadu ma telaqx

mid‑dar. Fortunatament, l‑irġiel armati ħarbu minn fuq il‑post malli ndunaw li r‑raġel ta’ Betty kien għadu hemm. Din l‑esperjenza flimkien ma’ ħafna oħrajn ma qatgħux qalb Betty, u minkejja l‑ħafna theddid hija kompliet taħdem bla waqfien. Iżda fl‑2008, wara theddid ta’ tortura, Betty kellha titlaq miż‑Żimbabwe.

Hija marret tgħix l‑Ingilterra fejn għadha tgħix sal‑lum il‑ġurnata. Betty ingħatat bosta premjijiet

bħala rikonoxximent tal‑ħidma tagħha mat‑tfajliet żgħar, kif ukoll ma’ dawk adoloxxenti fiż‑Żimbabwe.

Fl‑2007 hija rebħet il‑premju bit‑titlu ‘World’s Children’s Prize For The Rights Of The Child’ għax‑xogħol kontinwu li għamlet u li għadha tagħmel sal‑lum il‑ġurnata mat‑tfajliet vulnerabbli. L‑għan ewlieni ta’ Betty minn dejjem kien dak li teħles lill‑bniet minn kull tip ta’ abbuż, filwaqt li ħadmet bis‑sħiħ sabiex fiż‑Żimbabwe l‑bniet ikollhom l‑istess opportunitajiet fil‑ħajja u l‑istess drittijiet bħas‑subien.

Bis‑saħħa tax‑xogħol u l‑inizjattivi ta’ Betty u l‑GCN, eluf ta’ tfajliet fiż‑Żimbabwe ngħataw l‑opportunità sabiex ikollhom ħajja aħjar.

Informazzjoni meħuda minn http://worldschildrensprize.org 

18

Jannar 2020

#

MISSIO FEST 14 ta’ Marzu 2020

CHILD SPONSORSHIP €150 – edukazzjoni, kura tas‑saħħa u ilma tax‑xorb nadif għal sena sħiħa lil tifel jew tifla fil‑bżonn.

Bis‑saħħa tal‑programm ‘Missio Child Sponsorship’, int tkun raġġ ta’ dawl fil‑ħajja ta’ dawn it‑tfal foqra. Kull min jisponsorja tifel jew tifla jingħata ritratt u tagħrif dwarhom.

Ibgħat id‑donazzjoni tiegħek lil Missio Nru. 7, Triq il‑Merkanti, Valletta VLT 1171 ‑ Jew fuq www.missio.org.mt Għal aktar dettalji ċemplu fuq 21236962 fil‑ħinijiet tal‑uffiċċju.

GRAZZI MILL‑QALB

Kif tista’ tgħin lit‑tfal fil‑missjoni: €7 tiġieġa għal familja fil‑bżonn €50 ikel, ħwejjeġ u saqaf fuq ras tifla jew tifel €96 sostenn għal 15‑il armla fl‑ifqar partijiet tad‑dinja €146 siġġu tar‑roti għal tifel jew tifla b’diżabilità €200 Xirja qamħ biex jinħema l‑ħobż għal tfal orfni fil‑Pakistan

L‑edukazzjoni: il‑fejqan ta’ nazzjon

Modi kif tista’ tgħin  Ċekk indirizzat lil Missio Malta (7, Triq il‑Merkanti, il‑Belt Valletta VLT 1171.)  Bank Transfer Missio Malta IBAN: MT94APSB77013000000041474120039

Swift Code: APSBMTMT

(Min jagħmel donazzjoni f'dan il‑kont jibagħtilna nota dwar l‑ammont u meta sar id‑depożitu sabiex tintbagħat irċevuta.)

 Donazzjoni b’SMS • 50617374 ‑ €2.33 • 50618820 ‑ €6.99 (Numri miftuħin is‑sena kollha.)  Donazzjoni bit‑telefon tad‑dar

• 51602062 ‑ €10 • 51702063 ‑ €15 (Numri miftuħin is‑sena kollha.)  Iżżur il‑websajt www.missio.org.mt

• 51802064 ‑ €25

u kklikkja fil‑parti Donations.

 Jew għal donazzjonijiet ‘direct debit’ ċempel: 2123 6962.

19

Jannar 2020

“Qatt m’inti ser issib l‑affarijiet it‑tajba jekk ma twarrabx dawk ħżiena.”

Timothy Ferriss 20

Jannar 2020

#

MISSIO FEST 14 ta’ Marzu 2020

Me. You. Us. Together.

VO/1178

Timothy Ferriss (1944 ‑ ) huwa kittieb Amerikan. Il‑kitbiet tiegħu, li b’kollox jammontaw għal tnax‑il ktieb, jittrattaw dwar ix‑xjenza. Ferriss ipproduċa wkoll tliet dokumentarji relatati max‑xjenza. Huwa ngħata l‑Premju tal‑Fiżika mill‑Istitut tal‑Amerika. Beda l‑karriera tiegħu bħala ġurnalista ma’ gazzetta u wara laħaq editur ta’ gazzetta li tispeċjalizza f’ġurnaliżmu xjentifiku. Serva bħala konsulent tan‑NASA u kien fost il‑ġurnalisti magħżula biex jitilgħu fuq vettura spazjali fl‑1986.

Timothy Ferriss għallem ukoll l‑astronomija, l‑Ingliż, l‑istorja, il‑ġurnaliżmu u l‑filosofija f’erba’ universitajiet.

Ritratt: Tfal tal-iskola f’Johannesburg fl-Afrika t’Isfel jitgħallmu dwar l-agrikoltura u l-biedja.

21

Jannar 2020

IL‑QADDISA TAX‑XAHAR – EMANUEL MICALLEF

Santa Ġjaċinta Mariscotti

Ħ

afna mill‑qaddisin nisa li għexu f ’kunvent kellhom żgħożija qaddisa, daħlu kmieni fil‑kunvent, kienu leali lejn ir‑regola tal‑Ordni li ħaddnu, kellhom reputazzjoni ta’ nies ta’ talb u kellhom ukoll esperjenzi mistiċi. Mhux hekk nistgħu ngħidu għal Clarice, l‑isem tal‑Magħmudija ta’ Ġjaċinta Mariscotti. Ġjaċinta kienet wild in‑nobbli l‑Konti Marc Antonio Marescotti u l‑Kontessa Ottavia Orsini.

Ta’ età żgħira, flimkien ma ħutha bniet, intbagħtet fil‑Monasteru ta’ San Bernardino biex tirċievi l‑edukazzjoni mingħand is‑Sorijiet tat‑Terz Ordni Franġiskan. Ġjaċinta kienet tipprattika bosta devozzjonijiet, imma ta’ sbatax‑il sena ngħatat għall‑frugħat tad‑dinja.

Ta’ għoxrin sena tħajret tiżżewweġ lill‑Markiż Capizucchi, imma ma rnexxilhiex għaliex kien diġà rebaħ qalb oħtha 22

Ortensia. Biex taħbi d‑diżappunt tagħha, Ġjaċinta daħlet soru tat‑Terz Ordni Franġiskan fil‑kunvent fejn kmieni f ’ħajjitha kienet irċeviet l‑edukazzjoni tagħha.

It‑tfajla ma kellhiex f ’moħħha li tħalli l‑lussu

tad‑dinja; kienet tilbes libsa mill‑ifjen, kellha l‑kċina tagħha, u ċ‑ċella tagħha kienet mgħammra b’affarijiet ta’ waħda sinjura.

B’xorti tajba baqgħet tipprattika d‑devozzjonijiet ta’ tfulitha, imma għal għaxar snin sħaħ kienet ta’ skandlu għas‑sorijiet

l‑oħra għaliex ma kinitx ta’ eżempju fil‑vot tal‑faqar.

Kellha tkun marda serja sabiex jinġieb il‑konfessur fiċ‑ċella tagħha, u meta ra li kienet qiegħda tgħix fil‑lussu, kienet imwiddba minnu bl‑aħrax. Hawn il‑grazzja t’Alla messitilha qalbha u Ġjaċinta temmet l‑imgħoddi kollu ħtija. Libset libsa fqira, bdiet tagħmel għeliem ta’ penitenza u kellha kuraġġ erojku li waqt flaġell tal‑pesta għamlitha ta’ infermiera. Ġjaċinta stabbilixxiet żewġ konfraternitajiet biex jieħdu ħsieb nies bla dar u dawk fil‑ħabs, u kienet toħroġ tittallab bieb bieb. Hija wriet sens ta’ bilanċ, gwida u prudenza lin‑novizzi.

Meta Santa Ġjaċinta Mariscotti kienet ġiet kkanonizzata, dokument tal‑Papa kien jgħid: “Mill‑appostolat ta’ karità li għamlet mal‑proxxmu, hija rebħet erwieħ għal Kristu aktar mill‑predikaturi ta’ żmienha”. Il‑Knisja tfakkar lil din il‑qaddisa nhar it‑30 ta’ Jannar. 

Jannar 2020

Jien. Int. Aħna. Flimkien.

VO/1178

Qiegħed nibgħat il‑ħlas ta’ € .................................. permezz ta’ ċekk pagabbli lil Missio Malta biex isiru Quddies fil‑missjoni għar‑ruħ/għall‑erwieħ ta’:

Isem u kunjom: Indirizz:

Belt/ Raħal:

Kodiċi Postali:

Tel: N.B. Napprezzaw il‑kontribuzzjoni ta’ mill‑inqas €5 għal kull quddiesa.

Il‑quddies kollu jitqaddes fil‑pajjiżi tal‑missjoni.

Fl‑ewwel Ġimgħa tax‑xahar, Missio jiċċelebra quddiesa li tkun għal ruħ il‑benefatturi, li matul ħajjithom ikunu għenu l‑missjoni u għamlu karità ma’ min hu fil‑bżonn.

Din tkun fit‑8:30am fir‑4 sular ta’ Missio l‑Belt Valletta.

Kulħadd huwa mistieden jattendi.

23

PROĠETTI LI SARU FIL‑MISSJONI

Jannar 2020

Background of Makiungu Council Designated Hospital (CDH) Makiungu CDH The hospital is found in Mungaa Ward, Ikungi District in Singida Region. It was formerly under Singida Rural District, but from July 2013 it became part of Ikungi District when this was carved out of Singida Rural District. The hospital is located 31 km South East of Singida town. Its population catchment area is 309,030 with a radius of 80 km.

Ikungi District It is one of the 20 new districts that were formed in Tanzania since 2010 and one of the six districts of Singida Region. Its administrative seat is the town of Ikungi.

According to the 2012 Tanzania National Census,

the population of Ikungi District was 272,959.

Singida Region It is located below the equator, to the North, shares borders with Shinyanga Region, Arusha, Manyara and on the East it borders Dodoma. To the South it borders with Iringa and Mbeya, while on the West there is Tabora and Katavi Regions. It has an estimated population of 1,503,972 and a surface area of 49,438 km2, out of which 95.5 km2 is covered by water bodies of Lake Eyasi, Kitangiri, Singidani, and Kindai. The remaining 49,342.5 km2 is land area.

In regard to climate, there are two key features, which are temperature and rainfall.

Arrival of drilling machine at Makiungu CDH. 24

Mkalama Iramba Ikungi

Singada Rural Singada Urban

Manyoni

Total rainfall ranges from 500 mm to 800 mm per annum. There are two rather well-defined seasons, the short rainy season during the months of December to March, and the long dry season from April to November. The temperatures in the region vary according to altitude, but generally range from about 15 °C in July to 30 °C during the month of October. Winds follow a monsoon pattern being North‑Easterly during the months of November to March. From May to October, the winds are usually dry and contribute to the semi‑aridity of the region.

A brief description of Makiungu CDH Makiungu Hospital was founded by the Medical Missionaries of Mary Sisters

Jannar 2020

(MMMs) in 1954. It became the Council Designated Hospital for Singida (Rural) District in the year 2008, so it is partly aided by the Government. The sisters have been managing the hospital on behalf of the Catholic Diocese of Singida since then. The hospital has been famous for its good services. Many patients, even from regions outside Singida, come to Makiungu CDH for treatment. The

owner of Makiungu CDH is the Bishop of the Catholic Diocese of Singida, and therefore he is ultimately responsible for the project.

Tanzania had Infant Mortality ratio of 38.7 deaths/1,000 live births in 2018. For Singida Region, the reported figure for maternal deaths is 121 for every 100,000 live births.

According to Tanzanian Economic Profile Index

Mundi (2018), Tanzania has one of the poorest economies in terms of per capita income. However, in the last five years, the country has achieved a growth rate of its Gross Domestic Product (GDP) of 6–7% per annum due to its vast wealth of natural resources and tourism. The country depends mainly on agriculture which provides 85% of exports, and employs about 65% of the work force, while industries and services account for the remaining 15% of the labour force. According to Dr. Dorothy Onesphoro Kijugu’s study, some of the factors that contribute to the high number of maternal deaths in Singida are: Low literacy rate of women, limited exposure to media and lack of power to make self‑decision on health care.

Although there are multiple barriers to access health care, the major ones are: lack of money, transport constraints, long distance to health facilities and services that are not always user‑friendly in the region.

Overall goal of Makiungu CDH The overall goal of Makiungu CDH is to improve accessibility of comprehensive quality 25

Jannar 2020

Key activities ● General Outpatient Clinics ● Specialists OPD services (Surgical, Obstetrics and Gynaecology) ● Mother and Child Services, (Static and five Mobile outreach clinics) ● AMREF Specialists’ Outreach Services ● In ‑ patient services with presently a bed capacity of 175: • Maternity • Male Ward Start of drilling of the borehole.

• Female Ward Health Care Services • Children’s Ward which meet the individual • TB Ward expectations, quality ● Laboratory standards which are ● Pharmacy evidence‑based while applying ● HIV and AIDS an efficient mechanism for programme delivering services. ● Ultrasonography ● Radiology with contrast Vision of Makiungu CDH studies: Inspired by the Gospel, • X – ray Makiungu Council • Hysterosalpingogram Designated Hospital envisions (HSG) for infertility being a leading hospital cases in the provision of quality • Intravenous Healthcare Service in Singida Pyelograms Region, particularly in the care • Urethrogram of mother and child. ● Physiotherapy ● Information Technology Mission of Makiungu CDH ● Chaplaincy/Pastoral Care Makiungu Council services Designated Hospital is ● Administration committed to provide quality Department Social Work Department and comprehensive healthcare ● services in an innovative way ● Dental Unit with love and compassion to ● Cervical Cancer Screening the community.

Unit 26

PROĠETTI LI SARU FIL‑MISSJONI

Project background Makiungu Hospital solely depends on borehole for water supply. It has a deep borehole that was drilled many years ago and is far from the hospital premises, about 4 km away. The capacity of this borehole to produce satisfactory water supply has gone down, to the extent of not meeting the hospital needs, because of cracks and leaking as a result of frequent tremors as the hospital is situated near the Rift Valley area. Therefore, there was a great need to have another borehole to supplement the existing one. In November 2018, two benefactors, friends and supporters of Makiungu CDH visited the hospital.

During their stay, they

Fixing the water pump.

Jannar 2020

of the work. The work began with a hydrological survey to the parish land near the hospital where three possible points for getting water were identified. This was followed up by drilling and other activities regarding getting safe and clean water from the borehole, which were carried out from 6th May to October 19th 2019.

Good and clean water at last ‑ thanks be to God !!!

observed and experienced the problem of shortage of water, which made them contact Missio Malta while they were in Makiungu.

Missio Malta responded positively.

On April 25th 2019 Missio Malta sent €20,000 to Makiungu CDH for the borehole project. On 4th May 2019 a contract was signed between Sr. Dr. Magdalene Umoren, representing the owner of the hospital and Mr. Gaudence Lyimo, the Chief Executive Officer (CEO) of Gaimo Construction Company worth €18,680. And the work commenced soon after the first instalment was paid on May 4th 2019. The final instalment was paid on 31st May 2019 after completion

Challenges encountered during the drilling of the borehole 1. The first possible location, according to the survey, was drilled between the 7th and the 10th May 2019 where 125 metres deep down the rocky soil was drilled, but the yield was too low. Due to this finding, drilling was discontinued

at this site and another site was commenced and same procedures were applied.

2. The second site was initially promising as good indicators were found from 70 metres deep down. The plan was to drill up to 120 metres down, so the drilling was continued to achieve the target. On reaching 100 metres, the drilling hammer bit broke. Fishing was applied, but with no result. Therefore, drilling was stopped. Re‑survey was carried out. There was some discouragement, but hope was not given up. This led to incurring additional costs.

3. Surveying a new site.

Sr. Dr. Magdalene Umoren welcoming good and clean water with thanks to God! 27

PROĠETTI LI SARU FIL‑MISSJONI

Jannar 2020

Sr. Dr. Maria Borda could not resist washing her hair with the new clean water.

On 15th May the hydrological surveying was re‑started and on 17th May the surveyor submitted a report showing the appropriate point for borehole within the hospital compound near the Convent of Medical Missionaries of

Mary Sisters. The drilling activities resumed. Finally, drilling was successful and clean and safe water was obtained. According to the contract signed, it was stipulated that when there is any problem encountered during the drilling, the client would contribute 75% of the total cost. This would amount to €14,010. The hospital could not afford this amount. There was dialogue with the contractor who agreed that the €3,600 in the contract intended for construction of steel water tower is used for redrilling the borehole after the failure of the first 2 sites.

Additional costs Electrical materials for pump, materials for

water pump installations, transport, plaque for borehole, digging and covering of 150 metre long electrical tunnel, and 3 labourers.

Conclusion The Medical Missionaries of Mary Sisters in Makiungu Hospital have been providing quality, accessible, affordable and sometimes free health care services in a very remote part of Tanzania for 65 years. There have been lots of successes as well as challenges. The sisters have been able to do this through the support and collaboration with lay people, families, friends, volunteers and donors. The two Maltese benefactors have been among the team

Staff and patients rejoice with the new borehole.

28

Jannar 2020

players in Makiungu in recent years, and through them the borehole project from Missio Malta has become a reality. The last borehole in Makiungu Hospital was drilled more than 25 years ago and with frequent tremors resulting in cracks, the water supply has greatly diminished.

The management, staff and patients of Makiungu

Water tanks are filled with clean and safe water.

CDH are very grateful to Missio Malta and to the two benefactors for this great gift of life’s necessity. We assure you are prayers.

Yours sincerely, Sr. Dr. Magdalene Umoren, MMM ‑ Medical Officer In Charge 

ŻOMM ID‑DATA

Maratona fuq it-TV

b’risq il-Missjoni

Is‑Sibt 14 ta’ Marzu 2020 Fuq l‑istazzjonijiet tat‑televiżjoni lokali Minn 12pm sa 12am 29

Jannar 2020

F

orsi l‑ewwel ħaġa li tolqotna meta nisimgħu jew naqraw dwar il‑Padri tad‑Deżert hija l‑aspett li jidher negattiv tal‑ħajja li kienu jgħixu f ’dak iż‑żmien daqstant bikri tal‑Kristjaneżmu. Kienu nies li ma tantx kienu jorqdu, jieklu ikel fqir u bil‑qies, ftit li xejn kienu jkunu f ’kumpanija ta’ oħrajn, jilbsu lbies imqatta’ jew imraqqa’, bl‑ebda ħin ta’ rikreazzjoni, u wkoll f ’ċerti postijiet lanqas biss kien ikollhom knejjes jew imkejjen fejn jitolbu flimkien. F’kelma waħda kienu jgħixu ħajja ta’ sagrifiċċji u awsterità kbira; li ċertament illum tagħmel kuntrast kbir mal‑ħajja ta’ Nsara oħra li jippruvaw jgħixu l‑Vanġelju b’mod differenti, imma mhux daqstant iebes.

Madanakollu, fis‑solitudni tad‑deżert dawn il‑Padri kienu jħossuhom li sabu l‑mod u t‑triq, iebsa iva, imma sempliċi, ta’ wlied Alla.

L‑għan ewlieni tagħhom kien li jgħixu l‑Vanġelju ta’ Kristu b’mod l‑aktar impenjattiv u awtentiku, filwaqt li jistennew is‑saltna ta’ Alla bl‑akbar ħerqa u jużaw kull mument ta’ ħajjithom bħala pass ieħor fil‑pellegrinaġġ tagħhom ta’ qalbhom lejn 30

IL‑PADRI KRISTJANI TAD‑DEŻERT – EMMANUEL CUTAJAR

Ir‑Rabà Parti Kristu. Fil‑parti l‑kbira dawn kienu bdiewa mill‑irħula qrib ix‑Xmara Nil, għalkemm xi whud minnhom, bħal Arsenius u Evagrius, kellhom livell tajjeb ta’ edukazzjoni u studju. Il‑viżitaturi li kienu jżuruhom kienu jkunu impressjonati u mqanqla ferm bil‑ħajja ta’ dawn il‑Monaċi u kienu jippruvaw jimitaw, sa fejn jistgħu, din it‑tip ta’ ħajja, u anki pprovdew letteratura, magħrufa bħala ‘Il‑Ġnien tal‑Monaċi’, msejħa mill‑Koptiċi ‘Bustan al‑rohbann’, kif ukoll ‘Il‑Ġenna tal‑Padri tad‑Deżert’, li kienet tispjega u tanalizza din il‑ħajja ta’ eremitaġġ u axxetika. Din il‑letteratura, għalkemm mhux daqstant mirquma, kienet tikkonsisti f ’ġabra ta’ kitbiet u rakkonti miktuba dwar il‑Padri, jew saħansitra minnhom stess. Din il‑ġabra, kif għedna diġà fit‑Tielet Parti ta’ din is‑sensiela qasira, hija ‘Apophthegmata Patrum’ (Kelmet il‑Padri), li ma kinitx maħsuba biex tkun arkajiżmu mejjet, mimlija nostalġija tal‑imgħoddi li għadda u ntilef, imma bħala mezz kif l‑għerf u l‑esperjenzi ta’ dawn il‑Monaċi, irġiel u nisa, jgħaddi lill‑ġenerazzjonijiet ta’ wara għall‑ġid u r‑riflessjonijiet tagħhom, kif se naraw ’il quddiem.

Hawnhekk se nkomplu nġibu xi siltiet minn din il‑ġabra:

Abba Antonius il‑Kbir (San Anton Abbati): Dak li joqgħod waħdu bilqiegħda fil‑kwiet ikun qiegħed jaħrab tliet gwerer kbar: li jisma’, li jitkellem u li jara, imma hemm ħaġa oħra li jrid jikkumbatti u jirbaħ kontinwament: QALBU.

Abba San Nilus: Mhux dejjem għandek tixtieq

Jannar 2020

li kollox isir kif taħseb li għandu jsir, imma pjuttost kif jogħġob lil Alla, b’hekk inti ma tkun qatt imdejjaq, u dejjem trodd ħajr lil Alla fit‑talb tiegħek. ● It‑talb hu r‑rimedju kontra n‑niket u d‑dipressjoni. ● It‑talb hu ż‑żerriegħa tal‑ġentilezza u tan‑nuqqas ta’ rabja. ● Issa li wieħed jixrob l‑inbid skont ir‑raġuni huwa bil‑wisq aħjar minn dak li jixrob l‑ilma b’arroganza. Ħares lejn l‑irġiel qaddisa li jixorbu l‑inbid fil‑limiti tar‑raġun imbagħad ħares lejn l‑irġiel korrotti li jixorbu l‑ilma bla ebda moderazzjoni. Min taħseb li qiegħed jagħmel sew?

Tagħtix tort jew tfaħħar l‑oġġett fih innifsu, imma qis imbierek jew mhux kuntent lil dak li l‑intenzjoni tiegħu hija li juża tajjeb jew ħażin dak l‑oġġett.

Abba Sarmatas: Nippreferi midneb li jaf li dineb u jindem minn bniedem ieħor li ma dinibx, imma jqis lilu nnifsu bħala ġust.

Abba San Palladius l‑Eremita: Moħħ li ma jaħsibx fuq Alla jsir xitan

jew bhima. Wara kollox, anki l‑istess xitan jaħseb kontinwament fuq Alla u ried isir bħalu. ● Kull ħaġa li hija estrema hija distruttiva.

# MISSIO FEST 14 ta’ Marzu 2020 Amma Santa Syncletica: Bħalma l‑aktar mediċina morra tkeċċi kreaturi velenużi, hekk ukoll it‑talb magħqud mas‑sawm ikeċċi ħsibijiet ħżiena.

Abba Hyperichius: Dak li jgħallem lil ħaddieħor bl‑eżempju ta’ ħajtu u mhux biss bid‑diskors tiegħu huwa tabilħaqq bniedem għaqli.

Abba San Isidor ta’ Pelusia: Issa d‑definizzjoni tal‑virtù u tal‑filosofija hija din: sempliċità bil‑prudenza.

Abba San Poemen: Għallem lil ħalqek jgħid dak li hemm f ’qalbek.

Abba Isidor il‑Qassis: Jekk tixtieq is‑salvazzjoni ta’ ruħek agħmel dak kollu li jista’ jwasslek għaliha.

Abba Mius: Suldat staqsa lil Abba jekk Alla jaċċettax l‑indiema tal‑midneb.

L‑Abba wieġbu: “Għidli, jekk il‑mantell tiegħek jitqatta’ tarmih?” “Le,” wieġbu dak, “insewwih u nerġa’ nużah”. L‑Abba qallu: “Allura jekk inti daqshekk attent għall‑mantell tiegħek, taħseb li Alla mhux daqstant u wisq aktar attent għall‑kreaturi tiegħu?” (ikompli fil‑ħarġa li jmiss) 31

ĠITA MA’ MISSIO – CLAUDIA CINI

Jannar 2020

Morna u Ġejna

F

’Novembru li għadda, grupp sabiħ ta’ 43 ruħ, fosthom voluntiera u qraba ta’ Missio, għaddejna ħamest ijiem flimkien fil‑Provinċja tal‑Umbrija, l‑Italja. Kienet esperjenza sabiħa u edukattiva fl‑istess ħin. Minkejja li kważi kuljum inzerta x‑xita, xorta waħda din ma tellfitniex milli nżuru l‑postijiet li kellna fil‑programm imħejji tant tajjeb mis‑Sinjura Natasha Farrugia, li kienet il‑gwida tal‑ġita.

L‑ewwel nofstanhar għaddejnieh induru l‑monti 32

ta’ Perugia biswit il‑lukanda li konna fiha. Żorna wkoll il‑knisja u bini storiku ieħor.

Perugia hija belt kwieta ħafna u b’veduti mill‑isbaħ peress li tinsab fil‑għoli.

Fit‑tieni jum żorna l‑monti enormi ta’ Pian Di Massiano, fejn tista’ tgħid issib minn kollox, u wara żorna l‑fabbrika taċ‑ċikkulata Perugina. It‑tielet ġurnata kienet kollha kemm hi ddedikata għal żjara lis‑Santwarju ta’ Santa Rita ta’ Cascia fejn hija miqjuma l‑qaddisa. Kellna

Il‑grupp kollu quddiem is‑Santwarju ta' Santa Rita ta' Cascia.

l‑ħin nisimgħu l‑istorja tagħha minn fomm saċerdot Malti, li wkoll qaddsilna

Il-qabar ta' Santa Rita ta' Cascia.

Jannar 2020

# MISSIO FEST 14 ta’ Marzu 2020 li din kienet l‑aħħar lejla tagħna fl‑Umbrija, kilna lkoll flimkien f ’ristorant fil‑viċin.

L‑għada filgħodu tlaqna lura lejn Malta, fejn wasalna kmieni waranofsinhar.

Il-grupp kollu quddiem is-Santwarju ta' San Franġisk t'Assisi.

l‑quddiesa tal‑Ħadd, dħalna fil‑kunvent fejn kienet tgħix u rajna l‑bir li jingħad li minnu kienet issaqqi dielja mejta u li din b’miraklu ħadet il‑ħajja mill‑ġdid.

Dakinhar żorna wkoll Le Cascate Delle Marmore, nixxigħat meraviljużi li jaqtgħulek nifsek tħares lejhom. Ta’ min jgħid li dawn inbnew mir‑Rumani fis‑sena 271 Q.K. Fir‑raba’ jum żorna l‑belt ta’ Assisi, magħrufa għall‑Bażilika ta’

San Franġisk. Kellna ċ‑ċans inżuru tliet knejjes mibnijin fuq xulxin u kellna gwida li spjegalna fid‑dettall it‑tifsira tal‑affreski li jżejnu dawn il‑knejjes. Inżilna wkoll fil‑kripta fejn hemm midfun San Franġisk u qaddisin oħra segwaċi tiegħu, fosthom Santa Klara. Tard waranofsinhar irħejnielha lejn Pisa fejn kellna l‑ħin naraw it‑torri famuż ta’ Pisa, nieħdu xi ritratti u nduru xi ħwienet tas‑‘souvenirs’. Peress

Il-monti ta' Perugia.

Il‑grupp kollu deher li ħa gost b’din il‑ġita qasira imma mimlija attivitajiet.

Sirna nafu aktar lil xulxin, għenna lil xulxin mill‑aħjar li stajna, u fuq kollox qsamna l‑ferħ flimkien. Nittamaw li Missio ma jdumx ma jerġa’ jorganizza xi ġita oħra simili, għaliex kienu ħafna dawk li xtaqu jiġu magħna, iżda l‑postijiet kienu limitati. 

Il-veduta li tara minn Perugia.

33

MILL‑KITBIET TAL‑QARREJJA

Jannar 2020

Lil Malta f’Salib it‑Toroq Malta Malta fejn int sejra għidli int li ma tafx fejn min suppost irid iħobbok qed jisħqek taħt ir‑riġlejn.

Qum minn hemm u le la tħalli lil min suppost jaf b’aħjar jirkeb fuqek biex jitkabbar għax id‑demm għal rasu far!

Fejn int sejra f’dir‑rebbiegħa fejn il‑ħmura flgħaxijiet flok ma tħeġġek għat‑tiġrija qiegħda triegħxek mal‑ibliet!

Titħeddilx għar‑raġġi fietla ta’ rebbiegħa kollha riħ li jrid jaqla’ minn għeruqu dak li ġensna dara bih!

Hawn nies tant ġenerużi illi jaħsbu spiss f’ħaddieħor jobdu l‑aqwa kmandament dak li wieħed jgħin lill‑ieħor.

Donnok tlift il‑mixja tiegħek tlift tal‑abbi s‑sura, il‑ġieħ li għalik fl‑imgħoddi tħabtu biex geddumek jibqa’ sħiħ!

Dari lilek kien jammira kull min sama’ seħħlu bik għax il‑għożża tal‑familja kont issibha dejjem fik!

Issib minnhom illi jsiefru fil‑pajjiżi tal‑missjoni jgħixu u jaħdmu għall‑oħrajn mhux bil‑kliem imma bl‑azzjoni.

Tlift il‑ħajja li l‑għannejja ta’ ġrajjietna ħlew għalik bħal insejt li l‑Għoli għażlek għax bil‑ħlewwa ried jgħattik!

Imm’illum minn fost uliedek qam min jaħkmek b’qilla jrid tefa’ l‑lifgħa f’ħobbok b’ħeffa flok qaddej irid ikun sid.

Mill‑flus li jiġbru dawn in‑nies fosthom lajċi u sorijiet jibnu kliniċi u skejjel u anke spieri u sptarijiet.

La tiċħadx Malta nitolbok dak li darba rbaħt bl‑unur meta fost il‑ġnus kotrana kont tas‑safa l‑isbaħ fjur!

Ħeba wiċċu taħt il‑maskla tal‑makakk ‘moħħu miftuħ’ biex bl‑iskuża tal‑mogħdrija minn ta’ ġensna jkidd ir‑ruħ.

Dan jagħmluh għall‑poplu kollu m’hemmx razza jew twemmin jgħallmu jgħinu u jagħtu kura dejjem fil‑pront u bla dewmien.

Kont xi darba tqajjem l‑għira fost il‑ġnus li tilfu r‑ruħ imm’int issa qed tinħela sirt bħal rifs qalb il‑ħafur!

Malta Malta fejn int sejra għidli int li ma tafx fejn min suppost irid iħobbok qed jisħqek taħt ir‑riġlejn...

Jien nammira dan‑nies kollha li jgħaddu s‑snin samaritani min jaf kemm ferħ iħossu f’qalbhom meta jsiru dawn anzjani.

Dun Geoffrey G. Attard 23 ta’ April 2014 

Leonard Grech 

34

Il‑Volontarjat

Jannar 2020

#

MISSIO FEST 14 ta’ Marzu 2020

Ejja ngħaqad magħna, tibqax waħdek. Ħu din l‑okkażjoni ta’ darba f’ġimgħa li ġġiblek ħafna ferħ f’qalbek.

Il‑Grupp Full Joy jiltaqa’ fl‑Oratorju tal‑Qalb ta’ Ġesù l‑Mosta kull nhar ta’ Tnejn.

Mis‑ 5.45 sas‑7.15 ta’ filgħaxija għal Kant ta’ Evangelizazzjoni.

Mis‑7.30 sat‑8.30 ta’ filgħaxija għal Adorazzjoni miftuħa għal kulħadd.

Jekk tixtieq tingħaqad magħhom ċempel lil Marthese fuq 99239931 jew 27411448.

Jien. Int. Aħna. Flimkien.

(VO/1178)

Int tista’ tagħti daqqa t’id. Missio għandu bżonn il‑voluntiera. Jekk int interessat, ċempel

21236962 ‑

Rivista missjunarja b’40 paġna, kollha bil‑kulur, maħruġa minn Missio (Uffiċċju Missjunarju) għal aktar minn 80 sena Aġġorna ruħek fuq id‑Dinja Missjunarja.

Abbona fir‑Rivista Malta Missjunarja fejn issib:

Aħbarijiet mid‑dinja missjunarja | Intenzjoni tax‑xahar Esperjenzi missjunarji Maltin u Għawdxin | Ċajt u kompetizzjonijiet Dan kollu għall‑prezz ta’ €10.00 fis‑sena

Tista’ tabbona online fuq: www.missio.org.mt

35

RIĊETTA TRADIZZJONALI

Jannar 2020

GALLETTINI MILL‑IŻVIZZERA

Metodu: 1. Saħħan il‑forn fuq il‑moderat u iksi xi landi tal‑forn bil‑karti tal‑forn jew bil‑karti tal‑ostji.

2. Ħabbat sew flimkien il‑butir, iz‑zokkor u l‑ħalib sakemm jiġu krema. Żid il‑bajda u ħabbat sew.

3. Ftit ftit żid id‑dqiq mgħarbul sakemm tifforma għaġina. Importanti li ma tkunx twaħħal.

4. Gerbeb l‑għaġina fil‑‘cling film’ u poġġiha fil‑friġġ għal xi nofs siegħa.

X’għandek bżonn: • Bott ħalib magħqud (340 gramma) • 300 gramma butir bla melħ imdewweb • 300 gramma zokkor ismar • 2 bajdiet żgħar jew waħda kbira • 350 gramma dqiq ‘plain’ • 230 gramma dqiq ‘self raising’ • Forom tal‑gallettini • Ġelu u vermiċelli

5. Iftaħ l‑għaġina fuq ammont sew ta’ dqiq, ħxuna ta’ madwar ċentimetru, aqta’ l‑forom u poġġihom fuq id‑dixxijiet.

6. Sajjar sa ma jiħmaru, għal madwar 10 minuti, u ħalli jibirdu sew.

7. Jekk trid tista’ żżejjen bil‑ġelu u l‑vermiċelli.

GUTEN APPETIT!

Jiena: ______________________________________________________________________________________________ Indirizz: __________________________________________________________________________________________ ________________________________________________

Kodiċi Postali: _________________________________

Tel/Mob: ___________________________________ E‑mail: __________________________________________ Nixtieq: Inġedded l‑abbonament tiegħi

Nibda nirċievi r‑rivista d‑dar bil‑posta

Nagħti abbonament rigal lil:

Imla l‑formola u ibgħatha flimkien ma’ ċekk pagabbli lil Missio fuq: Abbonament Malta Missjunarja Missio, 7, Triq il‑Merkanti, Valletta, VLT 1171

Isem: _________________________________________________________________________________________________________ Indirizz: _____________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________

Kodiċi Postali: _________________________________

Tel/Mob: ___________________________________ E‑mail: __________________________________________ 36

Jien. Int. Aħna. Flimkien.

(VO/1178)

Jannar 2020

Debbie’s Baby Centre

Your one stop shop!

Sole agents of

A.N.G. BORG LTD. COFFEE DEALERS

Opening Hours: Mon to Fri ‑ 8.30am to 4pm Sat ‑ 9am to 1pm

Our Lady of Sorrows Street, Zejtun Telephone: 27694815 or 27803270 Mobile: 99809825 E‑mail: dbc@onvol.net Website: www.debbiesbabycentre.net

Factory/Shop: Tal‑Balal Road, San Ġwann SGN07 ‑ Malta Tel: (00356) 2137 1626 E‑mail: gb864@go.net.mt Web: www.kafeborg.com facebook: Kafe Borg

Get connected with the latest in phone technology Reasonable Prices, Services and Repairs, Excellent aftersales Service Your Satisfaction is Guaranteed

PHONE BOX Triq Tal‑Balal, San Ġwann Contact Information: 21381666/ 79381666 info@phonebox.com.mt www.phonebox.com.mt

All Brands of Mobile Phones, Home Phones and Cordless Phones 37

KOMPETIZZJONI ‑ JANNAR 2020

Jannar 2020

KAXXA MAĠIKA

Meta tgħodd in‑numri f’kull kolonna u ringiela orizzontali, vertikali u dajagonali fil‑kaxxa t’hawn taħt, l‑ammont jiġi dejjem l‑istess. Imla l‑kaxxi l‑vojta bin‑numri neqsin. Ibgħat il‑kaxxa kompluta flimkien ma’ ismek, kunjomok u l‑indirizz hekk: Malta Missjunarja – Kompetizzjonijiet, Nru.114, Missio, Triq Lorenzo Gafà, il‑Mosta MST 4128. L‑ewwel tweġiba tajba li tittella’ bil‑polza tirbaħ kupun ta’ €15 li jissarraf mill‑ħanut ta’ Missio, ‘Faith, Hope & Charity’ fil‑Belt Valletta.

Is‑somma hija 170.

80

45 20

10 55

70

40

5

Isem u Kunjom: _________________________________________________________________________________________ Indirizz:_______________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________ Kodiċi Postali: _____________________________________

Soluzzjoni tal‑Kompetizzjoni ta’ Novembru 2019: Ir‑rebbieħa tal‑kompetizzjoni hija Carmen Vassallo mill‑Mosta. Grazzi lil kull min bagħtilna t‑tweġibiet. Prosit lir‑rebbieħa. Hija tirċievi ittra bil‑posta mingħandna biex tkun tista’ ssarraf il‑kupun.

7

7

1

4

3

2

2

5

1

5

2

4

8

0

1

8

3

3

9

0 4

5

4

8

7

4

5

3

6

7

2

6

6

9

6

3

7

8

8

7

4

1

7

3

8

7

0

9

8

0

2

8

1

4

2

2

2

5

5

7

7

6

7

2

0

0

2

0

3

5

2

0

5

3

5

8

0

1

3

2

1

5

6

3

7

2

5

5

0

8

9

7

2

2

6

0

4

0

7

5

Nitbissmu ftit: u kapaċi tagħti l‑aqwa tgħanniq u bews fid‑dinja kollha!!

T

ifel ta’ 4 snin: Papa’ ddeċidejt li niżżewweġ.

Missier: Tajjeb wisq, imma għandna daqsxejn ta’ problema.

Tifel: Xi problema hi?

Missier: Tassew?! Għandek xi tfajla f’moħħok?

Missier: Ħeqq, din il‑mara nzertat tiġi l‑mama’ tiegħi. Kif tista’ tiżżewweġ lill‑mama’ tiegħi?

Tifel: Iva .... in‑nanna! Hija tgħid li tħobbni, jiena nħobbha wkoll, taf issajjar

Tifel: Għaliex le?! Int m’intix miżżewweġ lill‑mama’ tiegħi!

38

Jannar 2020

#

MISSIO FEST 14 ta’ Marzu 2020

Eżempji sbieħ

• Knisja Parrokkjali Santa Katerina, iż‑Żurrieq • John Farrugia, Catherine Grech u Mary Rose Scalpello miż‑Żurrieq • Teresa Schembri minn Ħaż‑Żebbuġ • Silvana Vella mill‑Gudja

Mulej ilqa’ f’Saltnatek lill‑benefatturi tagħna, familjari u ħbieb • 28 ta’ Ottubru 2019 Josephine Gollcher • 03 ta’ Novembru 2019 Veneranda Cutajar minn Ħal Safi • 09 ta’ Novembru 2019 Rosario Debono min‑Naxxar • 13 ta’ Novembru 2019 Anthony Borg min‑Naxxar • 19 ta’ Novembru 2019 Michael Xuereb min‑Naxxar • 26 ta’ Novembru 2019 Charlie Caruana mill‑Furjana

• Doris Tabone minn Santa Luċija, Għawdex • Anna Vella u Nikolina Sciberras minn Ħal Għargħur • Rita Portelli mill‑Għarb Taw bolol użati li jinbiegħu lill‑kollezzjonisti, kif ukoll irċevuti fiskali u muniti antiki.

Grazzi mill‑qalb tal‑kontribut tagħkom lejn il‑missjoni. Il‑qligħ imur għall‑proġetti b’risq il‑missjoni. L‑għajnuna tagħkom hija siewja ħafna.

• Grazzi wkoll lil Ġina Spiteri u Tessie Camilleri li taw donazzjoni, lil Tony Borg min‑Nadur li ta xi kotba għall‑bażar u lil Carmen Buhagiar minn Ħal Kirkop li ħadmet oġġetti tas‑suf.

• Rita Vella min‑Nadur Agħtihom O Mulej il‑mistrieħ ta’ dejjem.

Avviż:

Kull tielet Ħadd tax‑xahar fil‑11am qed issir quddiesa bl‑Ispanjol għal dawk li jitkellmu b’din il‑lingwa u huma residenti Malta, fil‑Kappella tal‑Kulleġġ Missjunarju ta’ San Pawl, ir‑Rabat fi Triq Emmanuele Vitale, minn Patri Vincente Magro MSSP. Mob. 9957 4264 Kull nhar ta’ Ħadd fit‑8pm qed issir quddiesa bl‑Urdu fil‑Kappella ta’ ħdejn il‑grawnd ta’ San Ġużepp f ’Santa Venera għall‑Pakistani li huma residenti Malta, minn Patri Bernard Mangion MSSP. Mob. 7742 6927 ‑ Parking fl‑istess grawnd.

S e g w i l‑ e sp er jen z i u l‑avventuri ta’ ħutna l‑Maltin u l‑Għawdxin f l‑artijiet tal‑missjoni, esperjenzi li jħalluk bla nifs u bla kliem iżda li jimlewk b’ammirazzjoni għall‑kuraġġ ta’ dawn l‑eroj tas‑skiet! Kun af bil‑proġetti ta’ fejda li huma qed iwettqu għal miljuni ta’ nies fil‑bżonn imxerrda fl‑erba’ naħat tad‑dinja.

Issir taf dan kollu u ħafna aktar fil‑programm VUĊI MISSJUNARJA li jixxandar kull nhar ta’ Ġimgħa fid‑9:00pm fuq RADJU MARIJA (102.3 FM għal Malta u 107.8 FM għal Għawdex) b’ripetizzjoni kull nhar ta’ Sibt fil‑5:00pm, bi produzzjoni u preżentazzjoni ta’ Dr. Frank Cassar u Helena Sammut.

39

Jannar 2020

40