ระบบร่างกายมนุษย์ ระดับประถม (New Edition)

มาเรยี นรกู ระบวนการแลกะายกกลนั ไกเถกอาระท! ำงาน

ÃкºÃ�Ò§¡ÒÂÁ¹ุÉÂ� ÃдѺ»ÃжÁ

เร�ยนรูค รบทุกระบบ

จัดแบงเนื้อหาเปนหัวขอ ชัดเจน เรียนรูงาย

ในเล มเดียว

เซลล และเนื้อเยื่อ  เลือดและภูมิคุ มกัน  พันธุศาสตร  การเติบโตและพัฒนาการ  ระบบประสาท  การรับรู พิเศษ  ระบบหัวใจและหลอดเลือด  ระบบทางเดินหายใจ  ระบบทางเดินป สสาวะ  ระบบทางเดินอาหาร  ระบบต อมไร ท อ  ระบบกล ามเนื้อและโครงกระดูก  จ�ลินทร�ย และปรสิต  ระบบสืบพันธุ  โภชนาการ  ภาวะเสื่อมและชราภาพ  เนื้องอก 

ของระบบตา งๆ ในรา ง

ÃкºÃ‹Ò§¡ÒÂÁ¹ØÉ ÃдѺ»ÃжÁ : Human Body

เร�ยนรู โครงสร างของร างกาย กระบวนการทำงานและกลไก ของระบบต างๆ ตั้งแต โครงสร างและหน วยทำงานที่เล็กที่สุด ในร างกาย ซ�่งได แก เซลล และเนือ้ เยือ่ ทีป่ ระกอบเป นร างกาย ของเราอย างน าอัศจรรย ไปจนถึงกลไกการทำงานของระบบต างๆ ที่ทำงานประสานสัมพันธ กันให เรามีช�ว�ต เช น ระบบหัวใจและ หลอดเลือด ระบบทางเดินหายใจ ระบบทางเดินอาหาร เป นต น จัดแบ งเนือ้ หาออกเป นหัวข ออย างชัดเจน ใช ภาษาเข าใจง าย พร อม ภาพประกอบทีจ่ ะช วยให เด็กๆ มองเห็นภาพการทำงานของระบบ ต างๆ ในร างกายได กระจ างยิง่ ข�น้ อีกทัง้ ยังมีชอ่� เร�ยกอวัยวะและ ระบบต างๆ เป นภาษาอังกฤษ เนือ้ หาสอดคล องตามหลักว�ชาการ และเสร�มความรู ในชั้นเร�ยนได เป นอย างดี

เสร�มความรู ในชั้นเร�ยน

เซลล  เนื้อเยื่อ  อวัยวะ  ร างกาย 

ระดับประถม Best Seller พิมพครั้งที่ 8

พิมพครั้งที่ 8

ชื่อเรียกภาษาอังกฤษ โดย ผศ. ดร.อรกัญญ ภูมโิ คกรักษ | Ph.D. in Pharmacology ISBN 978-616-430-140-5

ผลิตโดย สำนักพิมพเอ็มไอเอส

9

786164

125.-

เนื้อหาถูกตองใชเปนขอมูลอางอิง สำหรับทำรายงานและเตรียมสอบ 301405

213/3 ซอยพัฒนาการ 1 (สาธุประดิษฐ 34 แยก 6) แขวงบางโพงพาง เขตยานนาวา กรุงเทพฯ 10120 โทรศัพท 0-2294-8777 (สายอัตโนมั ต)ิ โทรสาร 0-2294-8787 www.MISbook.com

โดย ผศ. ดร.อรกญ ั ญ ภมูโิคกรกัษ | Ph.D. in Pharmacology

ระดบั ประถม

ระดับประถม สงวนลิขสิทธ์ิตามพระราชบัญญัติลิขสิทธ์ิ (ฉบับเพิ่มเติม) พ.ศ. 2558 โดยสำานักพิมพ์เอ็มไอเอส ห้ามนำาส่วนหนึ่งส่วนใด ของหนังสือเล่มนี้ไปลอกเลียนแบบ ทำาสำาเนา ถ่ายเอกสาร หรือนำาไปเผยแพร่บนอินเตอร์เน็ตและเครือข่ายต่างๆ ไม่ว่าจะ ในรูปแบบใดๆ นอกจากจะได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากทางสำานักพิมพ์เท่านั้น ชื่อผลิตภัณฑ์และเครื่องหมายการค้าต่างๆ ที่อ้างถึงเป็นของบริษัทนั้นๆ

คณะผู้จัดท�ำ

บรรณำธิกำรส�ำนักพิมพ์ ณัฐวัฒน์ กวีธีรรัตน์ ผู้เขียน ผศ. ดร.อรกัญญ์ ภูมิโคกรักษ์ ศิลปกรรม กองบรรณาธิการเอ็มไอเอส พิสจู น์อกั ษร ชนาภัทร พรายมี ประสำนงำนสื่อสิ่งพิมพ์ ชนาภัทร พรายมี ฝ่ำยกำรตลำด วราลี สิทธิจินดาวงศ์ กรณีต้องการสั่งซื้อจ�านวนมาก กรุณาติดต่อฝ่ายการตลาด ส�านักพิมพ์เอ็มไอเอส โทรศัพท์ 0-2294-8777 เพื่อรับส่วนลดพิเศษ

จัดพิมพ์โดย : ส�ำนักพิมพ์เอ็มไอเอส 213/3 ซอยพัฒนาการ 1 (สาธุประดิษฐ์ 34 แยก 6) แขวงบางโพงพาง เขตยานนาวา กรุงเทพฯ 10120 โทรศัพท์ 0-2294-8777 (สายอัตโนมัติ) โทรสาร 0-2294-8787

จัดจ�ำหน่ำยโดย : บริษัท ซีเอ็ดยูเคชั่น จ�ำกัด(มหำชน) 1858/87-90 ถนนบางนา-ตราด แขวงบางนา เขตบางนา กรุงเทพฯ 10260 โทรศัพท์ 0-2826-8000 โทรสาร 0-2739-8609

www.se-ed.com

www.MISbook.com

หากหนังสือเล่มนี้ผลิตไม่ได้มาตรฐาน อาทิ หน้ากระดาษสลับกัน หน้าซำ้า หน้าขาดหาย สำานักพิมพ์ ยินดีรับผิดชอบเปลี่ยนให้ใหม่ โดยส่งมาเปลี่ยนตามที่อยู่ด้านบน หรือติดต่อสำานักพิมพ์เอ็มไอเอส โทรศัพท์ 0-2294-8777 (สายอัตโนมัติ)

จากส�านักพิมพ์

มนุษย์เป็นสิ่งมีชีวิตที่เกิดจากกลไกธรรมชาติ

ภายในร่างกายของเรานั้น ประกอบด้วยอวัยวะหลายอย่าง ซึ่งช่วยกันท�าหน้าที่ให้ร่างกายมีชีวิตอยู่ได้ หาก อวัยวะส่วนใดส่วนหนึ่งบกพร่องจะท�าให้ร่างกายท�างานผิดปกติ ดังนั้นจึงเป็นเรื่อง ส�าคัญที่ควรรู้และศึกษาว่า อวัยวะหรือส่วนประกอบภายในร่างกายท�าหน้าที่อะไร และควรดูแลรักษาหรือปกป้องอย่างไร หนังสือ “ระบบร่างกายมนุษย์ ระดับประถม” เล่มนี้ จัดท�าขึ้นเพื่อให้เด็กและ เยาวชนได้เรียนรูส้ ว่ นต่างๆ ของร่างกาย ผ่านเนือ้ หาและภาษาทีเ่ ข้าใจง่าย โดยมีภาพ ประกอบชัดเจนเพือ่ื อธิบายเนือ้ หาและช่วยให้นอ้ งๆ มองเห็นภาพการท�างานของระบบ ต่างๆ ในร่างกายได้กระจ่างยิง่ ขึน้ อีกทัง้ ยังได้รจู้ กั ชือ่ เรียกของอวัยวะและระบบต่างๆ ใน ร่างกายเป็นภาษาอังกฤษ เนือ้ หาสอดคล้องและเสริมความรูใ้ นชัน้ เรียนได้เป็นอย่างดี ส�านักพิมพ์เอ็มไอเอส

สารบัญ เซลล์และเนื้อเยื่อ Cells and Tissues เลือดและภูมิคุ้มกัน Blood and Immunity พันธุศาสตร์ Genetics การเติบโตและพัฒนาการ Growth and Development ระบบประสาท Nervous System การรับรู้พิเศษ Organs of Special Senses ระบบหัวใจและหลอดเลือด Cardiovascular System ระบบทางเดินหายใจ Respiratory System ระบบทางเดินปัสสาวะ Urinary System ระบบทางเดินอาหาร Digestive System ระบบต่อมไร้ท่อ Endocrine System ระบบกล้ามเนื้อและโครงกระดูก Musculoskeletal System จุลินทรีย์และปรสิต Microbials and Parasites ระบบสืบพันธุ์ Reproductive System โภชนาการ Nutrition ภาวะเสื่อมและชราภาพ Deterioration เนื้องอก Neoplasia

2 8 15 20 27 34 46 51 56 60 65 71 77 83 89 95 99

เซลลและเนื้อเยื่อ

H uman Body

เด็กๆ ทราบไหมวา

คนและสัตวประกอบขึ้นจากเซลล ทั้งนั้น ซึ่งท�าหน้าที่แตกตางกันไป ถ้าหากเปรียบเทียบ รางกายมนุษยเป็นเสมือนโรงงานขนาดใหญ เซลลใน รางกายก็จะเป็นบุคลากรที่ท�างานในรางกายนั่นเอง เซลลหลายๆ เซลลรวมกันจะกลายเป็นเนื้อเยื่อ และเนื้อเยื่อหลายๆ เนื้อเยื่อมารวมกันหรือท�าหน้าที่ รวมกันจะเรียกวา อวัยวะ เชน หัวใจ ตับ ไต เมือ่ อวัยวะตางๆ ท�างาน หรือปฏิบตั ิ กิจกรรมพิเศษรวมกันในรางกาย จะเกิด เป็นระบบอวัยวะ เชน ระบบยอยอาหาร เซลลมหี ลายชนิด แตละชนิดก็มคี วามพิเศษ แตกตางกันไป เด็กๆ สนใจเรือ่ งเซลลกนั แล้ว ใชไหมละ ถ้าอยางนัน้ ไปเรียนรูก้ นั เลย!

2

เซลลแ์ ละเนือ้ เยิอ่ื เซลล

สิง่ มีชวี ติ ทุกชนิดในโลกนีป้ ระกอบด้วยโครงสร้างหน่ งหนวยย่ ยยอยทีเ่ รียกว่ กวา เซลล์ เซลล สิง่ มีชวี ติ

บางชนิดประกอบด้วยเซลล ยเซลลจ์ า� นวน 1 เซลล เซลล์ แต แตบ่ างชนิด เช เชน่ มนุษยย์ สัตวว์ สสว่ นใหญ นใหญป่ ระกอบด้วย เซลล์ เซลลจ�านวนหลายล้านเซลล์ นเซลล เซลล เซลลช์ นิดเดียวกันอาจมาอยูร่  ว่  มกันโดยมีสารบางชนิดกัน้ ระหว ระหวา่ งเซลล งเซลล์ ลักษณะเช ษณะเชน่ นี้ ท�าให้เกิดเป็นเนือ้ เยือ่ เนือ้ เยือ่ หลายๆ ชนิดอาจมาอยูด่  ว้ ยกัน ท�าให้มโี ครงสร้างทีเ่ ป็นระเบียบ มากขึ้น โดยมีประสาทและหลอดเลือดมาเลี้ยงจนเกิดเป็นอวัยวะ หลายๆ อวัยวะที่ท�างาน ร่รวมกันเรียกว่ กวา ระบบการท�างานของร่ งานของรางกาย ซึ่งมีอยู่ห ลายระบบด้วยกัน ในบทนีจ้ ะอธิบายรายละเอียดเกีย่ วกับเซลล์ เซลล เนือ้ เยือ่ อวัยวะ และระบบการท�างานของ ร่รางกาย เพื่อให้เห็นภาพชัดเจนมากยิ่งขึ้น

เซลล์ เซลลเป็นโครงสร้างหน่ งหนวยย่ ยยอยของสิง่ มีชวี ติ

ถ้าสิง่ มีชวี ติ เปรียบเสมือนบ้าน เซลล เซลลก์ เ็ ปรียบเสมือน อิฐแต แตล่ ะก้อน แตกต แตกตา่ งกันตรงทีอ่ ฐิ ทุกก้อนในบ้าน จะมีขนาด รูปรร่าง และส และส่วนประกอบเหมือนกัน ทุกประการ แต แตส่ งิ่ มีชวี ติ ทีป่ ระกอบด้วยเซลล ยเซลลจ์ า� นวน มากจะมีเซลล์ ซลลอยู่ห ลายชนิด มีขนาด รูปร่ราง ส่สวน ประกอบภายในเซลล์ ประกอบภายในเซลล และหน้าที่แตกต่ ตกตางกัน เพื่อ ให้ท�างานได้อย่ยางเหมาะสม โดยลองพิจารณาจาก ตัวอย่ อยางของสิ่งมีชีวิต เช่ เชน มนุษย์ย

เเซซลลลลททม่ีม่ีขีขีนนาาดดเเลลก็ก็ททส่ีส่ีดุดุคคอือื ตตวัวัออสสจุจุิ ิ ((ssppeerrmm)) แแลละะใใหหญญททส่ีส่ีดุดุคคอือื ไไขข  ((eegggg))

3

เซลล์และเนือ้ เยือ่

H uman Body

ร่างกายมนุษย์ประกอบด้วยเซลล์หลายชนิด ไม่วา่ จะเป็น เซลล์เม็ดเลือด เซลล์สร้างเส้นใย เซลล์ประสาท แต่ละชนิด มีขนาด รูปร่าง ส่วนประกอบภายใน และหน้าทีแ่ ตกต่างกัน แต่ไม่ว่าจะเป็นชนิดใดก็ตาม ส่วนประกอบพื้นฐานของ เซลล์ ม นุ ษ ย์ เกือบทุกเซลล์จะมีความคล้ายคลึงกันตรงที่ ประกอบด้วย เยือ่ หุม้ เซลล์ นํา้ ในเซลล์ ออร์แกเนลล์ เยือ่ หุม้ นิวเคลียส และนิวเคลียส

เซลล์รูปทรงกระสวย เช่น เซลล์สร้างเส้นใย

เซลล์ประสาท

เซลล์ชนิดนี้พบในระบบประสาท

เซลล์เม็ดเลือดแดง

เซลล์ชนิดนี้เป็นเซลล์ที่ไม่มีนิวเคลียส

เซลล์กล้ามเนื้อ

เซลล์ชนิดนี้พบในกล้ามเนื้อ

ส่วนนอกสุดของเซลล์คอื เยือ่ หุม้ เซลล์ ซึง่ เป็นเนือ้ เยือ่ บางๆ

ประกอบด้วยไขมันประมาณครึง่ หนึง่ และโปรตีนอีกประมาณครึง่ หนึง่ โมเลกุลไขมันจะเรียงตัวเป็น 2 ชั้นประกบกัน โดยมีโมเลกุลโปรตีน ฝังอยู่ เยื่อหุ้มเซลล์จะยอมให้สารบางชนิดผ่านเข้าออกเซลล์ได้ สาร ที่ละลายในไขมันได้มากจะผ่านชั้นไขมันของเยื่อหุ้มเซลล์ได้ง่าย แต่ สารอื่นๆ อาจต้องอาศัยโปรตีนที่ฝังอยู่ ซึ่งทําหน้าที่เป็นช่องทางให้

4

ใกลกับสวนฐานของเซลลจะเปนโครงสรางทรงกลมขนาดใหญเรียกวา นิวเคลยีส มเียอ่ืหมุนวิเคลยีสเปนเยอ่ื 2 ชน้ัลอมรอบอยู ภายในนวิเคลยีสจะมโีครโมโซม ซง่ึเปนทอ่ียู ของจนี (gene) โครโมโซมประกอบขน้ึจากสารบางชนดิรวมกบักรดดอีอกซไีรโบนิวคลีอิก หรอืเรยีกสน้ัๆ วา ดีเอน็เอ เปนโมเลกลุสายคแูละขดเปนเกลยีว ในนวิเคลยีสยงัมโีครงสรางท่ี เรยีกวา นวิคลโีอลสั อยดูวย นวิคลีโอลัสนป้ีระกอบดวยกรดไรโบนวิคลอีกิ หรอืเรยีกสน้ัๆ วา อารเอน็เอ เปนหลกั

เซลลและเนอ้ืเยอ่ื

สารผานได นอกจากนโ้ีปรตนีบางโมเลกลุในเยอ่ืหมุเซลลกท็ำหนาทเ่ีปนตวัรบั (receptor) ใหสารหลายชนิด เชน ฮอรโมนในรางกาย ยา สารเคมี มาจับ แลวส่ือสารกับเซลล โดยไมตองผานเขาไปในเซลล

เนอ้ืทร่ีะหวางเยอ่ืหมุเซลลกบันวิเคลยีสเรยีกวา ไซโทพลาซมึ ประกอบดวยสวนประกอบ ตางๆ ที่อยูกันเปนสัดสวน และแบงหนาที่การทำงานไวเรียกวา ออรแกเนลล ตัวอยาง ออรแกเนลลที่สำคัญ เชน รางแหเอนโดพลาซึม (endoplasmic reticulum) ไรโบโซม (ribosome) ไมโทคอนเดรยี (mitochondrion) นวิคลโีอลสั (Nucleolus) รางแหเอนโดพลาซมึ (Endoplasmic reticulum)

นิวเคลยีส (Nucleus) ไรโบโซม (Ribosome)

ไมโทคอนเดรยี (Mitochondrion)

กอลไจแอปพาราตสั (Golgi apparatus)

เซนโทรโซม (Centrosome)

เยอ่ืหมุเซลล (Plasma membrane) ไลโซโซม (Lysosome)

5

เซลลและเนอ้ืเยอ่ื

H uman Body เม่ือเซลลชนิดเดียวกันมาอยูรวมกัน โดยมีสารระหวางเซลล

ลอมรอบจะเกดิเปนเนอ้ืเยอ่ืขน้ึ ในรางกายมเีนอ้ืเยอ่ือยู 4 ชนดิ ไดแก

1. เนอ้ืเยอ่ืบผุวิ 2. เนอ้ืเยอ่ืเกย่ีวพนั ซง่ึครอบคลมุถงึเลอืด กระดกู และกระดกูออน 3. เนอ้ืเยอ่ืกลามเนอ้ื 4. เนอ้ืเยอ่ืประสาท

อวยัวะ

หมายถงึ สวนตางๆ ของรางกายทป่ีฏบิตัิ หนาทเ่ีฉพาะอยาง เชน หายใจ หลง่ัสาร และอวยัวะทม่ี​ี ขนาดใหญทีสุ่ดในรางกายกค็อื ผวิหนงั

รางกายแบงออกเปนระบบตางๆ ตามความสมัพนัธ

ทางโครงสราง เชน ระบบหลอดเลือด ครอบคลุมหลอดเลือด ทงั้ หมดในรางกาย หรอืทางการทาํงาน เชน ระบบทางเดนิอาหาร ครอบคลุมอวัยวะท่ีเก่ียวของกับการยอย ดูดซึม และขับถาย อาหารทง้ัหมด โดยทว่ัไปจะนยิมแบงตามความสมัพนัธทางการ ทาํงานมากกวาทางโครงสราง เพราะทาํใหเกดิระบบการทาํงานของ รางกายหลายระบบ แตละระบบจะมีเน้ือเย่ือและอวัยวะท่ี เกย่ีวของทาํงานรวมกนั บางเนอ้ืเยอ่ืหรอือวยัวะอาจอยไูดหลาย ระบบเนอ่ืงจากทาํหลายหนาท่ี

H uman Body

¶ŒÒเราใชกลองจุลทรรศนสองลงไปในเซลล

พนัธศุาสตร

ของสง่ิมชีวีติ จะพบนวิเคลียสซง่ึเปนสวนสาํคญ ั ของ เซลล เเตถาสองลงไปในนวิเคลยีสอกีชน้ัหนง่ึ จะเหน็ เปนเสนขยกุขยกิเลก็ๆ เราเรยีกสวนนนั้ วา โครโมโซม ซึ่งมีบทบาทในการกำหนดลักษณะทางพันธุกรรม ตางๆ ของสิ่งมีชีวิต

H uman Body

พนัธศุาสตร

โลกของเรามคีนอยหูลายพนัลานคน แตไมมใีครเหมอืนกนัทกุประการ เพราะคนคนหนง่ึจะ

มจีนี (gene) แตกตางจากอกีคนหนง่ึ ยกเวนแฝดเหมื  อนเทานั้นที่จะเหมือนกันทุกประการ เพราะ มีจนีเหมอืนกนั ตอไปเราจะมาเรียนรกูนัวา จนี คอือะไร

ในนิวเคลียสจะมีโครงสรางคลายเสนดายยาวๆ เรียกวา โครโมโซม มี 46 แทง และอยูก นั

เปนคู ดังนัน้ จะมีโครโมโซมอยู 23 คู ในเซลลแทบทุกชนิดของรางกาย แตล ะคูก ม็ ลี กั ษณะแตกตาง กันไป ยกเวนเซลลสบื พันธุ (ไขในเพศหญิง และอสุจใิ นเพศชาย) เทานัน้ ทีโ่ ครโมโซมไมไดอยูเ ปนคู แตอยูเ ปนแทงเดีย่ วๆ 23 แทง เมือ่ ไขจากแมผสมกับอสุจจิ ากพอ โครโมโซมก็จะรวมกันเปน 46 แทง ซึ่งเปนเซลลปกติของคนนั่นเอง

จาก 1 เซลลจะแบงเปน 2, 2 แบงเปน 4, 4 แบง เปน 8 เชนนไ้ีปเรอ่ืยๆ และมี

พฒ ั นาการจนกลายเปนทารกในครรภทส่ีมบรูณ ทารกจงึมี สวนทเ่ีหมอืนทงั้ พอและแม รวมทง้ัจะคลายกบัพน่ีองดวย เนือ่งจากพน่ีองจะไดรบัโครโมโซมจากพอและแม เชนเดียวกัน การทีเ่ ราไมเหมือนพีน่ อ งเสียทีเดียว เนือ่ งจากเซลลสบื พันธุแ ตละเซลลไดรบั โครโมโซม

สายของดเีอน็เอ โครโมโซมทอ่ียใูนนวิเคลยีส

แทงโครโมโซมจากพอและแม 1 แทง มาจากโครโมโซมแตละคู ซง่ึอาจจะเปนแทงใดแทงหนง่ึใน 2 แทง โครโมโซม 23 แทง ในเซลลสืบพนัธหุนง่ึ จงึแตกตางจาก 23 แทง ในเซลลสบืพนัธอุกีเซลลหนง่ึ

โครโมโซมประกอบดวยโมเลกลุของโปรตนีและกรด

ดอีอกซไีรโบนวิคลอีกิ หรอืเรยีกสน้ัๆ วา ดเีอน็เอ ดเีอน็เอมลีกัษณะเปน เกลยีวคู ประกอบดวย 2 สาย พนักนัเปนเกลยีว และเพม่ิจำนวนไดโดยมี ลกัษณะเหมอืนเดมิ ทกุครง้ัทเ่ีซลลแบงตวั ดเีอน็เอกจ็ะเพม่ิจำนวน ทำให เซลลใหมมดีเีอน็เอหรอืโครโมโซมทเ่ีหมอืนกนั

สายดเีอน็เอ

โมเลกลุท่ีเปนสวนประกอบของดเีอน็เอ

• ดอีอกซไีรโบส • ฟอสเฟต • พนัธะไฮโดรเจน

• อดนีนี (A) • กวันนี (G) • ไทมนี (T) • ไซโทซนี (C)

โครโมโซมประกอบดวยจีนหลายจนี แตละจนีจงึเปนเพยีง

สวนหนงึ่ ของโมเลกลุดเีอน็เอ และแตละจนีจะสรางโปรตนีทแี่ ตกตางจาก จีนอ่ืนๆ โปรตีนบางชนิดเปนโครงสรางของเซลล บางชนิดทําใหเซลล ทาํงานได บางชนดิมหีนาทส่ีงสญ ั ญาณระหวางเซลล

17

H uman Body

การรบัรพูเิศษ

¡ÒÃรับรูเฉพาะเกิดจากการถูกกระตุนโดยส่ิงเรา ไดแก

34

พลงังานในรปูตางๆ โดยกระตนุตวัรบัความรสูกึ ซง่ึเปนสวนหนง่ึ ของระบบประสาท ทําหนาท่ีเปล่ียนพลังงานในรูปตางๆ ใหเปน สั ญ ญาณประสาท (nerve impulse) นํ า ไปสู  ร ะบบประสาท รบัความรสูกึสวนตางๆ ในสมอง ระบบประสาทรบัความรสูกึแบง ออกเปน 2 กลมุใหญๆ ไดแก ระบบประสาทรบัความรสูกึทว่ัไป (general sensory system) ทําหนาท่ีรับความรูสึกจากผิวหนัง กลามเนอ้ื และขอตอทว่ัรางกาย และระบบประสาทรบัความรสูกึ พเิศษ (special sensory system) คอืระบบรบัความรสูกึทม่ีเีสน ประสาทสมองเปนตวันาํสญ ั ญาณความรสูกึจากอวยัวะรบัความรสูกึ พเิศษ เชน จมกูทเ่ีกย่ีวกบัการไดกลน่ิ ตาเกย่ีวกบัการมองเหน็ ซง่ึ เราจะไดเรยีนรกูนัในบทน้ี

ตาเปนอวัยวะทีใ่ ชในการมองเห็น มีกระดูก

เบาตาและเปลือกตาชวยปองกันอันตรายที่จะเกิด กับตา ดานในเปลือกตาและผิวดานนอกของลูกตา เปนเยือ่ เมือกเรียกวา เยือ่ บุตา ซึง่ มีความชุม ชืน้ อยู ตลอดเวลาดวยนํ้าตาที่หลั่งมาจากตอมนํ้าตา

เยอ่ืตา (Conjunctiva)

วนุตา (Vitreous humour) เปลอืกลกูตา (Sclera) จอตา (Retina)

มานตา (Iris) รมูานตา (Pupil)

คอรอยด (Choroid)

สารนา้ํในลกูตา (Aqueous humour) กระจกตา (Cornea) เลนส (Lens) ซเิลยีรี บอด้ี (Ciliary body)

เสนประสาทตา (Optic nerve)

การรบัรพูเิศษ

เสนเลอืดหลอเลย้ีงลกูตา (Retina vessel)

H uman Body

อาหารทีส่ งิ่ มีชวี ติ รับประทานเข้าไป จะน�าเข้าสูเ่ ซลล์

ระบบทางเดินอาหาร

ได้เมือ่ อยูใ่ นรูปของสารอาหารทีม่ โี มเลกุลขนาดเล็กคือ กรดอะมิโน น�้าตาลโมเลกุลเดี่ยว กลีเซอรอล และกรดไขมัน การย่อยอาหาร จึงเป็นกระบวนการเปลีย่ นแปลงสารประกอบโมเลกุลใหญ่ ให้เป็น สารประกอบโมเลกุลเล็กพอทีจ่ ะดูดซึมเข้าสูร่ า่ งกาย และเซลล์ของ ร่างกายสามารถที่จะน�าไปใช้ประโยชน์ได้

60

ระบบทางเดินอาหารประกอบด้วยปาก ต่อมน�า้ ลาย หลอดอาหาร กระเพาะอาหาร ล�าไส้เล็ก ล�าไส้ใหญ่ ไส้ตรง ตับอ่อน ตับ และถุงน�า้ ดี ระบบนีจ้ ะท�าหน้าทีใ่ ห้นา�้ อิเล็กโทรไลต์ และสารอาหารแก่รา่ งกาย โดยเปลี่ยนอาหารที่รับประทานเข้าไปให้เป็นโมเลกุลขนาดเล็ก เพือ่ ผ่านชัน้ บุลา� ไส้เข้าไปภายในหลอดเลือดฝอยและหลอดน�า้ เหลือง ในผนังล�าไส้ได้ นอกจากจะท�าหน้าทีใ่ นการรับประทาน ย่อย และ ดูดซึมอาหารแล้ว ระบบทางเดินอาหารยังท�าหน้าที่ก�าจัดสารที่ ย่อยไม่ได้ และป้องกันไม่ให้จุลินทรีย์แปลกปลอมในอาหารเข้าสู่ ร่างกายได้ ท�านองเดียวกันกับผิวหนังที่ป้องกันจุลินทรีย์นั่นเอง

ถ้าจับทางเดินอาหารทั้งหมดมายืดเป็นเส้นตรง จะได้ความยาวประมาณ 30 ฟุต ซึ่งทั้งหมดสามารถอยู่ภายในร่างกายได้ เนื่องจากมีลักษณะโค้งและขดไปมา โดยเฉพาะที่ ล�าไส้เล็กและล�าไส้ใหญ่

ริมฝีปาก (Lip) คอหอยส่วนปาก (Oropharynx)

ลิ้น (Tongue)

หลอดอาหาร (Oesophagus) ระบบทางเดินอาหาร

ตับ (Liver)

กระเพาะอาหาร (Stomach)

ถุงน�้าดี (Gallbladder) ล�าไส้เล็กส่วนต้น (Duodenum) ล�าไส้ใหญ่ส่วนขวาง (Transverse colon) ล�าไส้ใหญ่ส่วนขึ้น (Ascending colon) ไส้ติ่ง (Appendix) ไส้ตรง (Rectum)

ล�าไส้ใหญ่ส่วนลง (Descending colon) ล�าไส้เล็กส่วนกลาง (Jejunum) ล�าไส้เล็กส่วนปลาย (Ileum) ล�าไส้ใหญ่ส่วนคด (Sigmoid colon) ทวารหนัก (Anus)

ท่อทวารหนัก (Anal canal)

61

ประวัติผู้เขียน ผศ. ดร.อรกัญญ์ ภูมิโคกรักษ์ ประวัติการศึกษา พ.ศ. 2543 Doctor of Philosophy (Pharmacology), University College London พ.ศ. 2539 เภสั ช ศาสตรบั ณ ฑิ ต (เกี ย รติ นิ ย มอั น ดั บ หนึ่ ง ) จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

ประสบการณ์การทำางาน พ.ศ. 2552-ปัจจุบนั กองบรรณาธิการยาวิพากษ์ พ.ศ. 2551-ปัจจุบนั เจ้าของร้านขายยาอะพ็อต และ Gavin Translation & Interpretation Services พ.ศ. 2544-ปัจจุบนั อาจารย์พเิ ศษมหาวิทยาลัยต่างๆ พ.ศ. 2549-2551 อาจารย์และผู้ช่วยศาสตราจารย์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

มาเรยี นรกู ระบวนการแลกะายกกลนั ไกเถกอาระท! ำงาน

ÃкºÃ�Ò§¡ÒÂÁ¹ุÉÂ� ÃдѺ»ÃжÁ

เร�ยนรูค รบทุกระบบ

จัดแบงเนื้อหาเปนหัวขอ ชัดเจน เรียนรูงาย

ในเล มเดียว

เซลล และเนื้อเยื่อ  เลือดและภูมิคุ มกัน  พันธุศาสตร  การเติบโตและพัฒนาการ  ระบบประสาท  การรับรู พิเศษ  ระบบหัวใจและหลอดเลือด  ระบบทางเดินหายใจ  ระบบทางเดินป สสาวะ  ระบบทางเดินอาหาร  ระบบต อมไร ท อ  ระบบกล ามเนื้อและโครงกระดูก  จ�ลินทร�ย และปรสิต  ระบบสืบพันธุ  โภชนาการ  ภาวะเสื่อมและชราภาพ  เนื้องอก 

ของระบบตา งๆ ในรา ง

ÃкºÃ‹Ò§¡ÒÂÁ¹ØÉ ÃдѺ»ÃжÁ : Human Body

เร�ยนรู โครงสร างของร างกาย กระบวนการทำงานและกลไก ของระบบต างๆ ตั้งแต โครงสร างและหน วยทำงานที่เล็กที่สุด ในร างกาย ซ�่งได แก เซลล และเนือ้ เยือ่ ทีป่ ระกอบเป นร างกาย ของเราอย างน าอัศจรรย ไปจนถึงกลไกการทำงานของระบบต างๆ ที่ทำงานประสานสัมพันธ กันให เรามีช�ว�ต เช น ระบบหัวใจและ หลอดเลือด ระบบทางเดินหายใจ ระบบทางเดินอาหาร เป นต น จัดแบ งเนือ้ หาออกเป นหัวข ออย างชัดเจน ใช ภาษาเข าใจง าย พร อม ภาพประกอบทีจ่ ะช วยให เด็กๆ มองเห็นภาพการทำงานของระบบ ต างๆ ในร างกายได กระจ างยิง่ ข�น้ อีกทัง้ ยังมีชอ่� เร�ยกอวัยวะและ ระบบต างๆ เป นภาษาอังกฤษ เนือ้ หาสอดคล องตามหลักว�ชาการ และเสร�มความรู ในชั้นเร�ยนได เป นอย างดี

เสร�มความรู ในชั้นเร�ยน

เซลล  เนื้อเยื่อ  อวัยวะ  ร างกาย 

ระดับประถม Best Seller พิมพครั้งที่ 8

พิมพครั้งที่ 8

ชื่อเรียกภาษาอังกฤษ โดย ผศ. ดร.อรกัญญ ภูมโิ คกรักษ | Ph.D. in Pharmacology ISBN 978-616-430-140-5

ผลิตโดย สำนักพิมพเอ็มไอเอส

9

786164

125.-

เนื้อหาถูกตองใชเปนขอมูลอางอิง สำหรับทำรายงานและเตรียมสอบ 301405

213/3 ซอยพัฒนาการ 1 (สาธุประดิษฐ 34 แยก 6) แขวงบางโพงพาง เขตยานนาวา กรุงเทพฯ 10120 โทรศัพท 0-2294-8777 (สายอัตโนมั ต)ิ โทรสาร 0-2294-8787 www.MISbook.com