Franciscanen.nl, nr. 4, juli/augustus 2016

franciscanen.nl J A A R G A N G 11 | J U L I / A U G U S T U S 2 0 16 | N U M M E R 4

3 ‘Dromen en stappen zetten’ 6 ‘Alles gekregen’ Kapittel Vlaamse custodie 8 PROVINCIAAL KAPITTEL NEEMT BELANGRIJK BESLUIT

GESPREK MET CLARA HEIJMANS

BOB VAN L AER BERICHT

VOORAF

Je plaats weten Een medebroeder vertelde mij eens dat het tot de goede etiquette behoort om achteruit de kamer uit te lopen wanneer je bij iemand op bezoek bent geweest. Ik heb dat altijd overdreven gevonden. Immers: etiquette is - volgens Van Dale - het geheel van omgangsvormen in meer deftige kringen. Maar dan nóg!

Foto’s: Foto omslag: Stigmatisatie, paneeltje

Die etiquette heeft voor mij iets kleinerends. Het geeft mij een gevoel van ondergeschikt te zijn of minderwaardig: “Zie, uw nederige dienaar!” Gaat het daar dan ook over als we het hebben over ‘nederigheid’? Ik denk van niet. Dat woord klinkt vaak negatief alsof het zou gaan om ‘alles voor lief nemen’, terwijl het te maken heeft met ‘je plaats weten’, met bescheiden en niet hooghartig zijn. En is dat niet eerder een positieve levenshouding?

(27x22 cm.), geschilderd door Cosmas Tap ofm (1903-1981), provincialaat francis­canen, Utrecht. Foto onder: zicht op Assisi.

Franciscanen.nl is het tweemaan­ de­lijkse contactblad van de minder­ broeders franciscanen in Nederland.

Het heeft tot doel een breed publiek op de hoogte te brengen van het ­franciscaanse denken en doen.

Oplage: 6500.

In de geschriften van Franciscus komt het woord ‘nederigheid’ vele malen voor, en heel vaak in combinatie met de begrippen ‘armoede’ of ‘geduld’. Nu is het woord ‘nederigheid’ in het Latijn ‘humilitas’. In dat woord zit het woord ‘humus’ dat ‘aarde’ betekent. Nederigheid is daarmee eerder een plaatsbepaling dan een gemoedstoestand. Het meest treffend zien wij dat in Franciscus’ Zonnelied of ‘Lofzang van de schepselen’. “Allerhoogste, almachtige, goede Heer, van U zijn de lof, de roem, de eer en alle zegen.” Zo begint dit lied. En het eindig met: “Prijs en zegen mijn Heer en dank en dien Hem in grote nederigheid.” Tussen ‘de Allerhoogste prijzen’ en ‘Hem dienen in grote nederigheid’ bevindt zich Gods schepping, waar wij deel van mogen uitmaken.

Ton Peters ofm

Abonnement: Gratis aan te vragen via tel.: 030 2324080 en e-mail: provincialaat@franciscanen.nl.

Vrijwillige bijdragen ter bestrijding van de onkosten zijn welkom op rekeningnummer 41.62.44.181 t.n.v. Ned. Provincie v.d. Orde der Minderbroeders, Utrecht.

IBAN: NL52ABNA0416244181 Redactie: Ton Peters ofm (hoofdredacteur), Peter van Zoest (eindredacteur), Ariejan Kuin (redactiesecretaris), Hans-Peter Bartels ofm, Lars Frendel ofm, Maarten Lemmers ofm, Marijn van Zon.

Nederig

WIJSHEIDSSPREUK 19

Ontwerp en drukwerk: Artis. online en offline communicatie www.art-is.nl Contact:

Gelukkig de dienaar die zich niet beter vindt wanneer de mensen hem prijzen en verheffen

Franciscanen.nl, Deken Roesstraat 13,

dan wanneer ze hem

3581 RX Utrecht, tel.: 030 2324080,

waardeloos, eenvoudig en verachtelijk vinden.

e-mail: redactie@franciscanen.nl, website: www.franciscanen.nl.

Want zoveel als een mens is in de ogen van God,

ISSN 1871-7217 - TNT reg.nr. 135658

zoveel is hij en meer niet.

2

AC T U E E L

‘Dromen en stappen zetten’

De deelnemers aan het kapittel bijeen.

die er leeft onder schoolgroepen voor het franciscaanse leven.

Nieuwe communiteit

Kapucijnenklooster in ’s-Hertogenbosch.

De Nederlandse franciscanen hebben van 17 tot en met 20 mei in Denekamp hun driejaarlijkse provinciaal kapittel gehouden. Drieëntwintig Nederlandse broeders en twee van de Vlaamse custodie kwamen samen om de afgelopen periode te evalueren en om vooruit te kijken. Te gast tijdens een gedeelte van het kapittel waren de custos van Pakistan, de pas ingetreden broeders, en representanten van de kapucijnen, de clarissen en de Orde van Franciscaanse Seculieren.

Besloten is tot voortzetting van de lopende provincieprojecten: het Franciscaans Jongerenwerk, La Verna (Franciscaans Centrum voor Spirituele Ontwikkeling), het Tijdschrift voor Verkondiging en het magazine

Franciscanen.nl. La Verna zal zich voortaan profileren als ‘klooster in de stad’. Het Franciscaans Jongerenwerk gaat de leeftijd van de doelgroep verlagen naar twaalf jaar om zo beter aan te sluiten bij de belangstelling

Een belangrijk agendapunt vormde het project ’Dromen en stappen zetten’. Enige tijd geleden is door met name de jongere broeders de wens geuit om een nieuwe communiteit te stichten: een klooster met een toegankelijke kerk erbij, in een middelgrote stad en met goede mogelijkheden voor pastoraat, liturgie en diaconie. Na veel voorbereidend werk is de keuze gevallen op het kapucijnenklooster aan de Van der Does de Willeboissingel in ’s-Hertogenbosch. Begin dit jaar maakten de kapucijnen bekend dat het te koop stond. Met het provinciaal bestuur van de kapucijnen werd in principe overeenstemming bereikt over de aankoop van het klooster.

Nieuw bestuur Op de laatste dag van het kapittel is een nieuw bestuur gekozen. Samen met minister provinciaal Rob Hoogenboom en viceprovinciaal Theo van Adrichem (beiden op het provinciaal kapittel van 2013 voor zes jaar gekozen) vormen Jan van den Eijnden, Gerard Heesterbeek, Wim Pot en Fer van der Reijken het bestuur voor de komende drie jaar.

Lars Frendel ofm

3

VERTELLING

De San Francesco d’Assisi in Terni. Bij deze kerk hield Franciscus zijn preek.

Het is weer eens oorlog in de hele streek. De bewoners van Foligno en Terni trekken op tegen die van Spoleto.

De mensen van Narni en Montefalco worden ook betrokken in het conflict. Het duurt nu al zo’n vijf jaar.

Wat ben je waard?

Op een dag nodigt de pastoor van Terni een kleine monnik uit in zijn pastorie. Of hij een preek wil houden voor het volk. Buiten de kerk staat een kruis op een grote steen. De prediker klimt op de steen.

Hij leunt tegen het kruis aan wanneer hij het woord richt tot de samengestroomde menigte. Alsof hij steun zoekt bij de Man van wie alleen de ware vrede uit kan gaan.

Franciscus heeft iets opgevangen van de woorden van de bisschop.

Samen met hem loopt hij de kerk in. Dan knielt hij neer voor de bisschop.

Hij zegt: “Monseigneur, het is me een eer dat u mij zo op mijn plaats hebt gezet. U bent iemand die doorziet waar het om gaat. U kunt uit elkaar houden wat van waarde en wat waardeloos is. U hebt God bedankt.

En u hebt erkend dat mij helemaal geen eer toekomt.”

“Wie is dat mannetje toch?”, vragen veel mensen zich af. Hij is een vlotte spreker. Hij heeft een krachtige, heldere stem. Hij ziet er heel vrede­ lievend uit. Maar hij kan ook scherp uit de hoek komen. De bisschop van Terni is ook aanwezig op het plein. Na afloop van de preek maakt de bisschop een praatje met een boer: “Tja, het is wel een arm en onaanzienlijk mannetje, die Franciscus. Nou niet bepaald iemand die veel studie achter de rug heeft. Toch is God aan het werk in het eenvoudige optreden van die man. Wij, hier in Terni, mogen God wel dankbaar zijn.

Want wat hier gebeurde, nou, dat vindt echt niet overal plaats.”

ln die geest heeft Franciscus het ook ooit eens laten opschrijven voor zijn broeders: Wanneer de mensen enthousiast over je zijn, ga er dan maar niet groot op. Er zullen evengoed ook mensen zijn die helemaal geen achting voor je hebben. Ze vinden je maar een simpele ziel. Wil je echt weten wat je waard bent? Bedenk dan dat alleen God dat weet. Zoveel als je waard bent in zijn ogen, zoveel ben je waard, en meer niet.

4

Maarten Lemmers ofm

INGROEI

‘Je talenten inzetten’ De afgelopen jaren is er in Nederland een groeiende belangstelling om in te treden bij de franciscanen. Vorig jaar legden vier nieuwe broeders hun tijdelijke geloften af. Momenteel zijn er twee jonge mannen die als ‘postulant’ meeleven in communiteiten en in september zullen intreden. Deze rubriek laat geïnteresseerden en nieuwe broeders aan het woord. Hoe beleven zij de ‘ingroei’ in de orde? Wat is hun toekomstperspectief? Een vierde bijdrage komt van Dennis Seelen. Hij is zich aan het oriënteren bij de franciscanen in Megen.

Tijdens mijn dagelijks leven buiten de kloosterdeur houd ik mij momenteel vier dagen per week bezig met mijn eigen schildersbedrijf. Op dag vijf ben ik meestal in de keuken van het bejaardenhuis van Megen te vinden, waar ik met plezier sta te koken met mede-vrijwilligers voor de mensen daar. In het klooster doe ik schilderklussen en heb ik de taak op me genomen om kleine technische mankementen te verhelpen. Eén keer in de twee weken ben ik actief in de wasserij.

Zuid-Afrika Ik realiseer me dat ik mijn talenten van God heb mogen ontvangen om ze verder te ontwikkelen en ik zet ze daarom met veel passie in.

Soms zijn er talenten die je pas later ontdekt of die onder bepaalde omstandigheden tot uiting komen. Dat kan bijvoorbeeld gebeuren als je moeilijkheden hebt overwonnen die je op je levensweg tegenkwam.

Je kunt je talenten ‘in de grond stoppen’, maar je kunt ze ook ten goede laten komen aan de maatschappij. Dat laatste heb ik mogen doen in Zuid-Afrika, waar ik negen maanden werkte als vrijwilliger voor aidsweeskinderen. Overdag hielp ik bij de bouw van een nieuw onderkomen en in de avonduren was ik de ‘grote broer’ die hielp bij het maken van

het huiswerk. Daarna heb ik in het land ruim twee jaar praktijklessen schilderen, tegelzetten en houtbewerking gegeven. Deze onderwijs­ begeleiding hield ook planning in.

Handen Wat mij aanspreekt bij de minderbroeders franciscanen is dat je wordt uitgedaagd je talenten in te zetten waar dat nodig is. Franciscus kreeg bij het het kruis van San Damiano te horen: “Herstel mijn huis, dat op instorten staat.” En hij stak zijn handen uit zijn mouwen. Op die manier wil ik ook volgeling zijn van Franciscus. Ik neem dat letterlijk door met mijn handen te laten zien waar ik goed in ben. Graag zou ik me binnen de orde verder willen ontwikkelen. Ik wil meer te weten komen over Franciscus en Clara, meer lezen en een goede vorming krijgen. En later hoop ik dat mij de mogelijkheid wordt geboden om kansarme jongeren die moeilijk aan een baan of opleiding komen te begeleiden om zich te bekwamen in het schildersvak.

Dennis Seelen

Dennis Seelen in de werkplaats van het minderbroedersklooster in Megen (foto: Wiesje Peels).

5

DE BINNENKANT

Clara Heijmans (foto: Mirjam van Schaik osc).

‘Alles gekregen’

Clara vond ‘nederigheid’ vroeger een heel moeilijk woord. “Het had toen te maken met onderkruiperij, ‘de minste zijn’ en ‘toegeven’. Toen zat nederigheid meer in uiterlijkheden. Langzaam ben ik erachter gekomen dat het meer met God te maken heeft dan met mensen.” Ze leest een tekst van Simone Weil voor die haar heel dierbaar is: “God staat mij toe buiten Hem te bestaan. Nederigheid is de weigering om te bestaan buiten God.” Daarop reflecterend: “God heeft mij geschapen. Ik heb het leven gekregen van God. In onze franciscaanse traditie geven we het leven ook terug aan God. Sinds mijn hartinfarct ben ik daar veel mee bezig. Het leven is minder vanzelfsprekend en dat maakt nederig. ‘s Avonds denk ik regelmatig: zal ik er morgen nog zijn? Elke ochtend dat ik weer wakker word, ben ik heel dankbaar.”

Clara Heijmans (79): een bescheiden zuster die warmte en betrokkenheid uitstraalt. Ze heeft de oorlog heel bewust meegemaakt. Haar vader zat in het verzet en ze hadden onderduikers. Dertig jaar werkte ze in de zorg.

Op haar achtenveertigste werd ze claris en ging oudere medezusters verzorgen. De voorbije maanden heeft ze noodgedwongen een stapje terug moeten doen omdat ze herstellende is van een hartinfarct. Clara woont in Accepteren Nederigheid heeft nu voor haar te maken met clarissenklooster ‘De Bron’ in Nijmegen. ‘Dankbaar’ en ‘nederig’ zijn voor de ander of de Ander. Clara ontmoet God in haar woorden die nauw met elkaar verbonden zijn. mensen en in de schepping. Medezusters en 6

medemensen geven haar bestaansgrond. “Ik kan niet zonder mensen. God gebeurt door mensen.” Dienstbaarheid past beter bij haar dan leidinggeven. Ze is na haar hartinfarct anders dienstbaar dan met haar handen. Het gaat volgens haar om accepteren wat er is en wat er niet is. Het ‘minder kunnen’ maakt haar niet ongelukkig. “Ik moet het doen met wat er is en dat lukt vrij aardig. Nederigheid is accepteren wat er is.”

“Ik leef meer in het besef dat alles geschapen is”, zegt ze. “God geeft wasdom en dat geeft hij ook aan ons innerlijk leven. Ik ben meer bewust met de schepping bezig, heb meer oog voor de kleine dingen en ben er dankbaar voor. De schepping maakt me soms heel klein. Ik mag er lopen, ik mag er zijn. Ik besta. Ik ben dankbaar dat Hij mij geschapen heeft. Clara van Assisi zegt dat op haar sterfbed. Ik kan het zeggen in volle genieting, nog ten volle levend.”

Dachau Clara vertelt over de impact van haar bezoek aan het voormalige concentratiekamp Dachau in 1978. Na het zien van de plek en de foto’s had ze sterk een ervaring van Godverlatenheid: “God waar was je?” “Ik zat daar met gebalde vuisten. Dat was een crisismoment.

Tot ik ineens besefte: God was hier ook! Hij heeft de mens immers een vrije wil gegeven.

Deze ervaring is heel bepalend geweest voor mijn roeping. Na deze Godservaring in Dachau wilde ik bidden voor de mensen.” Clara had toen nog de zorg voor haar ouders. Nadat zij beiden waren overleden, ontstond er voor haar ruimte om haar roeping te volgen. In 1985 trad ze in. Liturgie en bidden zijn belangrijk voor haar. “In de liturgie kan ik bevangen worden door dankbaarheid. Bijvoorbeeld bij het horen van een mooie tekst. Het Pinksterfeest is mijn favoriete feest. Jezus heeft de Geest gegeven en die mogen wij overnemen. Wij hebben die zending gekregen. Nu mogen wij het doen.

Dat doen zit vooral ook in de gewone dingen.”

Clara noemt vier keer per dag voor God staan niet vanzelfsprekend. “Ik heb mijn roeping gekregen. Ik heb alles gekregen.”

verpleging. Die laatste periode in een sociaal zwakke wijk noemt zij de beste tijd van haar werkzame leven. “Mensen deden niet wat ik zei en dat vond ik niet erg. Het gaat erom mensen te accepteren zoals ze zijn.” Zij zorgde als vanzelfsprekend voor haar ouders. Nu kan de zorg voor de oudere zusters haar heel nederig maken. “Het is hun wijsheid die mij nederig maakt. Zij leven niet buiten God. Zij laten mij dat ook zien en ervaren. Zij zijn zo tevreden met hun oude dag ondanks alle beperkingen.”

Gewone dingen Clara zegt dat zij de neiging heeft om zichzelf klein te maken. Ze vindt zichzelf niet zo goed gebekt en heeft de neiging om anderen meer kwaliteiten toe te dichten dan zichzelf. “Ik ben niet geschapen om grote dingen te doen.

Ik voel me heerlijk om de gewone dingen te doen die zich in de gemeenschap aandienen.”

Zelfacceptatie is voor haar veel lastiger dan anderen accepteren. Wat je in de ogen van God bent, ben je, en meer niet, zoals Franciscus in Wijsheidsspreuk 19 zegt. Zij vindt dat een troostrijke gedachte.

Toch zat Clara ook een aantal jaren in het bestuur van het klooster. Ze relativeert haar rol in het bestuur onmiddellijk met: “Ik was raadzuster.” Clara heeft recent haar bestuurstaak teruggegeven aan de gemeenschap. Rondom bestuur is voor haar veel veranderd. “Toen ik voor het eerst in het bestuur kwam, dacht ik ‘nu ben ik iemand’, maar dat ligt nu heel anders. Ik ben blij dat ik die taak los mag laten. Ik ben geen bestuursmens. Soms is het goed om voor God en de gemeenschap te erkennen dat sommige dingen je niet of minder goed liggen.

Posities zijn niet meer belangrijk voor mij.”

Wereld Clara stelt vast dat het slecht gesteld is met de nederigheid in de wereld. “Wat maken mensen toch veel kapot. Kijk naar het milieu. En wat doen ze elkaar aan. De mens wil heersen. De mens wil overheersen. Er is geen respect meer voor elkaar. Simone Weil zegt dat God ons toestaat om buiten Hem te bestaan. Hij heeft ons een vrije wil gegeven. Die vrije wil is voor mij ook de manier om het kwaad te plaatsen.”

Marijn van Zon

Clara Heijmans bezig in de tuin van clarissenklooster ‘De Bron’ (foto: Mirjam van Schaik osc).

Zorg Clara heeft vijftien jaar in het ziekenhuis gewerkt en daarna vijftien jaar in de wijk­

7

I N T E R N AT I O N A A L

Beeld van de kapittelbijeenkomst. Ria van Dinther voert het woord.

Naast haar Daniël De Rycke (links) en Rob Hoogenboom.

Van 30 mei tot en met 1 juni hielden de Vlaamse franciscanen het driejaarlijks kapittel in hun voormalig klooster te Vaalbeek (bij Leuven). Het werd geleid door twee Nederlanders: Rob Hoogenboom, provinciaal van de Nederlandse franciscanen en van de Vlaamse custodie, en Ria van Dinther, claris in Nijmegen. Sinds juni 2013 vormt de franciscaanse broederschap in Vlaanderen een afhankelijke custodie van de Nederlandse provincie.

De bijeenkomst had tot doel de afgelopen drie jaar te evalueren, een nieuw bestuur te kiezen en aanbevelingen te formuleren voor de volgende periode.

Bob Van Laer, oud-minister-provinciaal van de Vlaamse provincie, bericht erover en schetst enkele achtergronden.

Daniël De Rycke ofm.

Kapittel Vlaamse custodie De verkiezing van de custos en het nieuw bestuur verliep zeer vlot. Zoals verwacht werd custos Daniël De Rycke herkozen. Ook de zittende bestuursleden werden opnieuw in hun opdracht bevestigd: Frans Cuypers, André Jansen, Piet Meesters en Louis Spreuwers.

lijken van de tijdschriften. En tenslotte wordt aanbevolen te kijken naar meer ontmoetingsmogelijkheden met de broeders met aandacht voor bezinning. Geen verrassende besluiten, maar kleine stappen, waaruit een positieve en realistische houding blijkt.

Aanbevelingen

Aard

Aan het einde van het kapittel werden enkele aanbevelingen goedgekeurd. Als eerste wordt het bestuur gevraagd om stappen te zetten naar verdere samenwerking met het Nederlandse bestuur. Ouderenzorg blijft een bijzonder aandachtspunt, naast het contact met de alleenwonenden (18 van de 62 broeders).

Verder is het bestuur verzocht om overleg te voeren met de verantwoordelijken in de custodie, onder anderen met de eindverantwoorde-

Het was een levendig kapittel. Wij Vlamingen zijn niet zo spreekvaardig als onze noorderburen, maar als het water aan de lippen staat, komen we wel los, ook al is onze gemiddelde leeftijd tachtig jaar. De oudste deelnemer was 94 jaar en heel aanwezig! Geen begrafenis­ stemming, al zijn we nog maar met 62 broeders (vroeger ooit met 750) en staan er momenteel geen novicen te trappelen aan de deur. Ons klooster in Antwerpen verdwijnt weldra en de

8

broeders verhuizen naar Wilrijk. Onze gemeenschap van Leuven zoekt tegen volgend jaar een andere plek in de stad. Rob Hoogenboom, die met elke broeder had gesproken, ontdekte de aard van de Vlaming: die werkt tot hij er dood bij neervalt. Afspraken voor een bepaalde termijn worden zelden gemaakt. Zo komt bijvoorbeeld het voortbestaan van het tijdschrift De Stem van Sint-Antonius ernstig in het gedrang.

Van de andere kant gaf Stijn Demaré, verantwoordelijk voor TAU, een uitvoerig verslag over de groeiende en bloeiende werking van deze franciscaanse lekenbeweging. De financiën van de custodie zijn gezond. De eigendommen verkleinen, zodat we de goede richting uitgaan van onze franciscaanse spiritualiteit.

Bob Van Laer ofm

DIERBAAR

In 1953 ben ik weggegaan bij mijn ouders. Ik ging naar een internaat om me voor te bereiden op mijn intrede bij de franciscanen. Veertien jaar was ik toen. Ik deed aan figuurzagen.

Het kapelletje dat tegenwoordig aan mijn slaapkamerwand hangt, is één van mijn werkstukken. Vele jaren later kijk ik ernaar. Bijna zestig jaar franciscaan ben ik nu. De bidprentjes van mijn ouders zijn onder dak gekomen in het kapelletje.

Joop Toonen ofm

9

NIEUWS

‘Zoekers ontmoeten jonge religieuzen’ Groepsfoto van een aantal deelnemers in de binnentuin van de trappistenabdij.

Op 18 juni vond in de trappistenabdij Onze Lieve Vrouw van Koningshoeven in Berkel-Enschot de tweede editie plaats van ‘Wake up BBQ Zoekers ontmoeten jonge religieuzen’ voor jonge mannen en vrouwen die willen onderzoeken of het leven in een religieuze gemeenschap iets voor hen is. De organisatie was in handen van de Konferentie Nederlandse Religieuzen. Aanleiding voor de eerste bijeenkomst op 20 juni 2015 in het minderbroedersklooster in Megen vormde het ‘Jaar van het Godgewijde Leven’ dat van 29 november 2014 tot en met 2 februari 2016 in de katholieke kerk werd gevierd om de aandacht te vestigen op het belang van het religieuze leven. Er waren toen twintig ‘zoekers’ en 45 religieuzen aanwezig. De tweede bijeenkomst stond in het teken van het ‘Jaar van Barmhartigheid’ dat de katholieke kerk momenteel viert. Dit keer kwamen er 17 zoekers en 40 religieuzen, onder wie zes franciscanen en de twee postulanten die op 2 september in de orde intreden. Begonnen werd om 11.30 uur met een eucharistieviering. Van 13.30 tot 15.30 was er een forumgesprek. Hiervoor uitgenodigd waren René Dinklo (provinciale overste dominicanen, Berg en Dal), Thomas Quartier (benedictijnen, Doetinchem) en Maria Iuxta Crucem Belgers (blauwe zusters, Heiloo). De middag werd besloten met een barbecue en een vesperviering.

Mattie Jeukens leidt een voettocht.

Franciscaanse voettochten Vanaf 1995 organiseert de Stichting Franciscaanse Voettochten bijzondere wandelingen in binnen- en buitenland. Drijvende kracht achter de stichting is de Maastrichtse pastoor Mattie Jeukens ofm. “We zijn mensen die graag wandelen en graag buiten zijn”, zo is te lezen op de site van de stichting. “We zijn mensen die ook graag even net wat dieper op iets willen ingaan door stil te staan bij waar je mee bezig bent. We zijn ook mensen die houden van het nuttige en het aangename, dus gewoon mensen van deze tijd met een franciscaan in ons midden die de deuren van de kloosters net iets verder open krijgt en zo kan zorgen voor mooie overnachtingsplekken en voor de verhalen die al de afzonderlijke plekken hun eigen specifieke kleur geven.” Komende maanden staan activiteiten gepland met voor elk wat wils, zoals een kapellentocht op 10 september in Limburg, en een ‘frescoreis’ van 9 tot en met 15 oktober naar Assisi, Florence, Siena, Ferrara, Padua, Monte Falco, Orvieto, Perugia en Spello. Ga voor informatie naar www.franciscaansevoettochten.nl.

Mensen Op 2 september treden Mark de Jong (33) en Dennis Seelen (34) toe tot de orde van de minderbroeders franciscanen en ontvangen zij het ordeskleed: de ‘franciscaanse pij’. Deze zogeheten ‘inkleding’ vindt plaats in de kerk van het minderbroedersklooster in Megen, waar beide broedes aan hun noviciaat van een jaar beginnen onder leiding van Wim Pot ofm.

10

AC T I V I T E I T E N

LA VERNA

FRANCISCAANS JONGERENWERK

STOUTENBURG

Open Dag

Franciscaans Jongerentreffen

Informatiemiddag

Je krijgt de gelegenheid om te proeven van de sfeer in La Verna en van een aantal activiteiten waaraan je dit najaar kunt deelnemen. Meerdere cursusleiders presenteren hun aanbod in de vorm van een workshop.

Je kunt aan enkele hiervan meedoen. Tussendoor geven we je informatie over het volledige najaarsprogramma en over ons centrum. Op de website tref je vanaf begin september het programma van de Open Dag aan. datum 17 september tijd 14.00-17.00 uur

‘(F)luister’ is het thema van het zeventiende Franciscaans Jongerentreffen met vieringen, getuigenissen, workshops en ontmoetingen. In een wereld vol impulsen en geluiden zijn rust en stilte schaars. En die zijn nodig om goed te kunnen luisteren en te onderscheiden wat werkelijk van waarde is. locatie kloosters van minderbroeders

en clarissen, Megen data 23-25 september prijs tot 10 sept: € 40,-, daarna € 50,-

Als je wilt weten hoe wij hier wonen, wat we doen en waarom, kom dan naar onze informatiemiddag. Je krijgt dan informatie over het project en een rondleiding door huis en moestuin. datum 28 augustus, 25 september tijd 14.00-16.00 uur

Franciscaans Centrum voor Spirituele Ontwikkeling

12-30 jaar

Najaarsweekend Chakra-mandala tekenen

Chakra’s zijn centra van activiteit die voor de ontvangst, opname en overbrenging van levensenergie zorgen. Ze werken in de wederzijdse doordringing van bewustzijn en ons fysieke lichaam. We onderzoeken en ervaren samen het trillingsgetal en de betekenis van de zeven belangrijkste chakra’s.

De deelnemers geven hier in de vorm van mandala’s uitdrukking aan. data 30 september, 7, 21 oktober,

4, 18 november, 2,16 december,

13 januari tijd 10.30-12.30 uur prijs € 105,-

Informatie en opgave: Fer van der Reijken ofm Derkinderenstraat 82, 1062 BJ Amsterdam tel.: 020 3467530 e-mail: info@laverna.nl website: www.laverna.nl

Franciscaans Milieuproject

Een weekend in het teken van franciscaanse muziek: franciscaanse liederen zingen én beluisteren, met aandacht voor de inhoud en andere werkvormen. We sluiten aan bij het dagritme van de communiteit en leveren een muzikale bijdrage. locatie minderbroedersklooster, Megen data 21-23 oktober prijs € 65,Vooraankondiging zomer 2017

In de zomer van 2017 organiseren we weer een jongerenreis naar Assisi. Voorts is er een midweek in Megen rondom de verschillende elementen van het Zonnelied van Franciscus.

Informatie en opgave: Theo van Adrichem ofm Kloosterstraat 6, 5366 BH Megen tel.: 0412 465779 / 465770 e-mail: fjwmegen@hetnet.nl website: www.franciscanen.nl > samen op weg

Retraiteweek

In deze retraiteweek ga je mee in het ritme van Stoutenburg. Er is géén programma, dus volop ruimte voor je eigen (bezinnings-) programma. Voor wie wil, bieden wij de mogelijkheid tot een gesprek en/of één dagdeel mee te werken. data 15-19 augustus prijs (afhankelijk van inkomen)

€ 180,-, € 230,- of € 280,Aardewerk

Kom een week mee leven, mee werken in de tuin, mee genieten van wat de aarde te bieden heeft op Stoutenburg in een kloosterritme: er is plek voor maximaal drie mensen per week. data 8-12 augustus, 22-26 augustus,

5-9 september, 19-23 september prijs vrijwillige bijdrage

in onderling overleg

Informatie en opgave: Guy Dilweg ofm Stoutenburgerlaan 5, 3835 PB Stoutenburg tel.: 033 4945500 e-mail: post@stoutenburg.nl website: www.stoutenburg.nl

Voor meer activiteiten in franciscaans ­N ederland: www.franciscaanseweg.nl

11

FR A N C I S C A A N S J O N G E R E N W E R K

ruari n met 28 feb e t to 6 2 n a V oster ciscanenklo n a fr t e h in vond eekend n jongerenw e e n e g e M in ­ en van barm k te t e h in ts plaa us aus Francisc hartigheid. P 5 ecember 201 heeft op 8 d eid’ Barmhartigh het ‘Jaar van d was benieuw ik n e d n e p geo door lling hiervan naar de invu rs. anse broede de francisca

d i e h g i t r a h m r a B . De film maakte het uiterste gaat t to id he tig el stof ons, en gaf heel ve agavond met een ijd op vr uk op dr n in e go ep be di een Het weekend de je als mens or de broeders en . De vraag hoever do t en gs at an pr tv na t on e to ijk dat hartel n het programma. hartigheid, zonder go rm be ba na in ar an Da . ga t jd moe broodmaalti igide weg staat, d met een heel or elzijn en geluk in w en n op ge ge ei d je er t w he d hoofd.

De avon el eens door mijn Jaar van Barm­ w t ds he ee er st ov g e no pj lt ilm neel Lego-f bedoe- spee kenis hier van. De te be de en id he n de ’ hartig ond een bezoek aa om de ‘wolligheid st as g w da id nd m ke ag ee rd w t Zate ling van he ramma. eg te in Oss op het prog armhartigheid’ w k ‘b an ip lb gr se be t ed he vo en as en we rondom lbank gesloten w mouwen te steken se de ed t vo ui de en el nd ha ew nemen, de mouwen’ Daarna Ho de ‘handen uit de ak tijk te brengen. ht pr ec in et id ni he s ig du rt ha g een barm kte de rondleidin spel, waarin we in aa gs m in n, ak ke m te is s ­ ­ nn en ke nd ko volgde een dag­ goed beeld van . We kregen een ug bouwden. De br uk n dr ee in e n ep pe di oe gr noodzaak twee n en ook over de van de eerste dag. e de nd he ei m t aa he kz de er w rm de sluiting vo e instelling. van een dergelijk s) aa el (h oeg opegen betekent vr Een weekendje M keken arissen en een dgebed en ontbijt lieviering bij de cl en gi ht vi oc de t et he M Na n. e de , staa iskamer sloten w film Seven Pounds hu de de ar in na jn p zi oe en gr m we met de barmhar- sa zijn streven naar in e di an m n ee over

d vierden . Op zondagochten zaterdagavond af we van sterkerk, genoten oo kl de in is m de we rvolgens lunch en werd ve een overheerlijke nd waarin sloten. Een weeke ge af nd ke ee w t he ‘barm­ b over het begrip ik veel geleerd he heb mogen rin ik bovendien aa w en ’ id he ig rt ha de mindergast vrijheid van genieten van de broeders!

Erik Rovers