Franciscanen.nl, nr. 3, mei/juni 2016

franciscanen.nl J A A R G A N G 11 | M E I /J U N I 2016 | N U M M E R 3

3 ‘Nacht Zonder Dak’ 6 Wachten op God Internationaal noviciaat 8 JONGEREN ONDER INDRUK

GESPREK MET JAN VAN DUIJNHOVEN

VRUCHT EUROPESE SAMENWERKING

VOORAF

Geduld: een schone zaak Voor mij nog steeds heel actueel, dat liedje van Herman van Veen indertijd: “Opzij, opzij, opzij, maak plaats, maak plaats, maak plaats, ik heb ongelofelijke haast. Opzij, opzij, opzij, want ik ben haast te laat, ik heb maar een paar minuten tijd.” Als ik op de fiets naar de binnenstad van Utrecht ga, dan scheuren mij aan alle kanten de fietsers voorbij, links-rechts, door het rode stoplicht, over het trottoir ... Ik kan mij daarover soms ontzettend kwaad maken.

Foto’s: Foto omslag: schilderij van Adrianus

Op de autosnelweg is het al niet veel beter. Gelukkig rijd ik meestal buiten de spits, maar als ik daar dan toch in terecht kom, dan zie ik voor mij allerlei auto’s van baan verwisselen, om een eindje verder weer op gelijke hoogte met mij te komen. Je schiet er dus niets mee op. Waarom zou ik mij dan opwinden? Wat is het toch die haast? Waar blijft mijn geduld?

van der Plas (1926), zonder titel, provincialaat franciscanen, Utrecht.

Foto onder: zicht op Assisi.

Franciscanen.nl is het tweemaan­ de­lijkse contactblad van de minder­ broeders franciscanen in Nederland.

Het heeft tot doel een breed publiek op de hoogte te brengen van het ­franciscaanse denken en doen.

Oplage: 6500.

Abonnement:

In het verhaal over de echte vreugde dat broeder Leo van Franciscus moet optekenen, lezen we aan het einde dat Franciscus memoreert hoe hem, verkleumd en onder de modder, midden in de nacht voor de tweede keer de deur van het klooster in Portiuncula geweigerd wordt: “Ik zeg je, als ik dan mijn geduld bewaar en niet kwaad word, dat daarin de echte vreugde, de echte deugd en het heil van de ziel bestaat.” En in de tweede redactie van zijn brief aan de gelovigen schrijft Franciscus dat een minister (overste) bij een overtreding van een broeder “niet kwaad op hem mag worden, maar hem met alle geduld en nederigheid welwillend moet vermanen en steunen”.

Geduld is een schone zaak!

Ton Peters ofm

Gratis aan te vragen via tel.: 030 2324080 en e-mail: provincialaat@franciscanen.nl.

Vrijwillige bijdragen ter bestrijding van de onkosten zijn welkom op rekeningnummer 41.62.44.181 t.n.v. Ned. Provincie v.d. Orde der Minderbroeders, Utrecht.

IBAN: NL52ABNA0416244181 Redactie: Ton Peters ofm (hoofdredacteur), Peter van Zoest (eindredacteur), Ariejan Kuin (redactiesecretaris), Hans-Peter Bartels ofm, Lars Frendel ofm, Maarten Lemmers ofm, Marijn van Zon.

Geduldig

WIJSHEIDSSPREUK 13

Ontwerp en drukwerk: Artis. online en offline communicatie

Gelukkig wie vredelievend zijn,

www.art-is.nl

want zij zullen kinderen van God genoemd worden.

Contact:

Een dienaar van God kan niet weten

Franciscanen.nl, Deken Roesstraat 13, 3581 RX Utrecht, tel.: 030 2324080,

hoeveel geduld en nederigheid hij in zich heeft

e-mail: redactie@franciscanen.nl,

zolang aan zijn wensen voldaan wordt.

website: www.franciscanen.nl.

ISSN 1871-7217 - TNT reg.nr. 135658

Als dat niet het geval is, dan weet hij pas hoeveel geduld hij in zich heeft.

2

AC T U E E L

Jongeren onder indruk Parochies uit Sint-Oedenrode, van ‘Nacht Zonder Dak’ ­Schijndel, Heeswijk-Dinther en ­Veghel Jongeren verzamelen zich op het terrein bij de kerk.

organiseerden in samen­werking leid. “Het was een fantastische ervaring voor met Jong Bisdom Den Bosch en het de jongeren. In aansluiting op de kennismaking Franciscaans Jongerenwerk van 23 tot waren er steeds drie workshoprondes te volgen: één over de organisatie Tear, een gesprek met 24 april een ‘Nacht Zonder Dak’. Dat een dakloze en een graffitiworkshop die veel gebeurde in aansluiting op een dag creativiteit bij de deelnemers losmaakte. Na de gesponsorde frietjes met snack gingen de in het kader van het Jaar van Barm- jongeren met wat hulp van de leiding van het weekend hutjes van karton bouwen op een hartigheid van het ­dekenaat Sintgroot grasveld naast de kerk. Voor het slapen Oedenrode/Veghel van het bisdom gaan hadden we nog een kampvuur en was er een avondgebed met aanbidding.” van ’s-Hertogenbosch. 75 jongeren brachten de nacht door in zelfgeKoud bouwde hutten van karton en plastic. Ouders en belangstellenden konden ’s avonds nog langskomen om te zien hoe hun kinderen Plaats van handeling: een terrein bij de nacht zouden doorbrengen. “Het was koud, nat en guur”, zo verzekert Emile Gerards die de parochiekerk van Dinther.

Met deze actie haalden ze geld op voor straatjongeren in Bolivia, Kenia en Cambodja die worden geholpen door Tear. Deze christelijke organisatie ondersteunt kerken om initiatieven te ontplooien voor armoedebestrijding en hulpverlening bij rampen en conflicten.

‘Fantastische ervaring’ “Er is maar liefst 2800 euro aan sponsorgelden binnengekomen”, vertelt de franciscaan Emile Gerards uit Megen. Hij heeft het evenement namens het Franciscaans Jongerenwerk bege-

Het bouwen van de hutjes begint.

zelf ook in een kartonnen onderkomen sliep. “’s Ochtends was iedereen weer blij dat de dag begon. Na een lekker ontbijt in het nabijgelegen jongerencentrum ‘Imeet’ werden de hutjes gesloopt. Het karton werd verzameld om het schuttersgilde van Dinther te sponsoren. Er volgde een afsluitende mis en na het afscheid gingen de jongeren weer naar huis. Je kon goed merken dat ze onder de indruk waren van deze ‘Nacht Zonder Dak’. Ze kunnen zich nu veel beter voorstellen hoe het moet zijn om net als hun leeftijdgenoten op straat te moeten leven!”

Jongere inspecteert een hutje.

Peter van Zoest

Ontbijt na afloop.

3

VERTELLING

De vrede winnen

‘Pace e bene’, ‘Vrede en alle goeds’, lijfspreuk van de franciscanen op een muur van de franciscaanse kluizenarij in Montecasale, Italië.

In het midden een kruis en twee armen met gestigmatiseerde handen van Christus en Franciscus.

Nou, daar kun je de oorlog wel mee winnen! Als je zoveel in huis hebt, dan kunnen ze je niets maken! De vrienden op het Piazza del Comune wisten het zeker: Franciscus, de zoon van Pietro Bernardone, die heeft het helemaal! Hij is onze held. De oude tijden hebben voorgoed afgedaan. Achter Franciscus aan, gaan wij een nieuwe toekomst tegemoet. Ja, met Franciscus kun je de oorlog wel winnen, daar zijn we zeker van.

De oorlog winnen ... Wat moet je daarvoor in huis hebben? Juist ja, wapens! Franciscus droomde ervan. Hij droomde van zwaarden en schilden en van een wapenrusting waarmee je ten strijde kon trekken. Als je maar voldoende wapens had, dan kon je de oorlog wel winnen.

Het zou nog heel wat bloed, zweet en tranen kosten voordat er in zijn hoofd en in zijn hart ruimte kwam voor een andere droom: hoe slaag ik erin niet de oorlog maar de vrede te winnen?

De oudste afbeelding van Franciscus laat een man zien, niet met een harnas aan, niet met een zwaard en een schild in zijn handen, maar gehuld in een monnikskleed, en met zoiets als een pamflet in zijn linkerhand. Daarop staat te lezen: “Pax huic domui”, “Vrede aan dit huis”. Zijn rechterhand ligt op zijn hart, alsof

4

hij wil zeggen: de vredeswens waarmee je bij de mensen langs de deur gaat, moet wel uit je hart vandaan komen. “Toch”, zo vragen de broeders van Franciscus, “als zwaarden en schilden instrumenten zijn om de oorlog te winnen, zijn er dan ook instrumenten om de vrede te winnen? Met zo’n papieren groet alleen lukt het niet.”

“Nee, de instrumenten van de vrede worden door God gegeven aan mensen die bij Hem kind-aan-huis willen zijn”, zegt Franciscus. “En wat zijn dan wel die instrumenten?” vragen de broeders. “Schrijf op! Geduld en nederigheid.”

“Met geduld en nederigheid zou je de vrede kunnen winnen? Geloof je daar zelf in? Hoeveel geduld heb je dan wel niet nodig?” De broeders kijken elkaar aan, een beetje wanhopig. “Ja”, zegt Franciscus, “hoeveel geduld en nederig-

heid je in je hebt, dat weet je pas als ’t je tegen zit in het leven. Dan pas weet je hoeveel geduld je in je hebt.”

De broeders waren al heel lang met Franciscus opgetrokken. Ze her­innerden zich hoe opvliegend en driftig hij wel eens was geweest. En ze wisten ook dat hij na zo’n uitval dikwijls oprecht spijt had. Nee, vredelievendheid, geduld, nederigheid, het waren niet de eigenschappen die ingebakken zaten in zijn temperament.

Toch, als een man als Franciscus tot dit inzicht is gekomen, dan moest het wel een wijsheid zijn om in hun hart te schrijven.

Maarten Lemmers ofm

INGROEI

De afgelopen jaren is er in Nederland een groeiende belangstelling om in te treden bij de franciscanen.

Vorig jaar legden vier nieuwe broeders hun tijdelijke geloften af. Momenteel zijn er enkele jonge mannen die erover denken om franciscaan te worden en als ‘postulant’ meeleven in communiteiten.

Deze rubriek laat geïnteresseerden en nieuwe broeders aan het woord. Hoe beleven zij de ‘ingroei’ in de orde? Wat is hun toekomstperspectief? Een derde bijdrage komt van Jan ter Maat. Hij legde vorig jaar augustus zijn tijdelijke geloften af en woont in de communiteit van de franciscanen in Amsterdam.

‘Onder de mensen’ Voordat ik franciscaan werd, heb ik tien jaar gewerkt als verpleegkundige in de psychiatrie. Na mijn noviciaat ben ik opnieuw in de zorg aan het werk gegaan. Ik werk in Amsterdam in een woonvoorziening voor meervoudig complexe verstandelijk gehandicapte jongeren. Dat is een deeltijdjob. Daarnaast doe ik een deeltijdstudie theologie aan de Fontys Hogeschool Theologie Levensbeschouwing in Utrecht.

franciscaan te zijn, maar het helpt mij om te beseffen dat ik broeders heb, die hetzelfde doen, vanuit een gelijke inspiratie en vanuit een beproefde traditie. En het bemoedigt me, dat er nu in ons land meer jonge vrouwen en mannen zijn die zich door God geroepen voelen om deze franciscaanse weg met anderen te gaan.

Jan ter Maat ofm

Naaste Beide, werk en studie, zijn belangrijk voor mij: ik ben niet (meer) iemand die dagen achtereen in de boeken kan zitten.

Ik heb het nodig om met mensen bezig te zijn, mensen nabij te zijn: dat is een belangrijk ingrediënt van mijn leven. Heel aansprekend voor mij daarbij is het verhaal van de ontmoeting van Franciscus en de melaatse. Als ik me een voorstelling maak van wat daar gebeurde, dan denk ik dat Franciscus plotseling tot het besef kwam dat hij geen melaatse tegenover zich had staan, maar een mens zoals hij! God heeft ons allemaal geschapen als gelijken en daarom probeer ik de jongeren met wie ik werk natuurlijk de hulp te geven die ze nodig hebben, maar toch ook als naaste te beschouwen, als gelijke, en ze op ooghoogte te ontmoeten.

Jan ter Maat tijdens een wake van de Franciscaanse Vredeswacht bij het detentiecentrum Schiphol voor migranten zonder verblijfsvergunning.

Delen De studie, waarmee ik in september ben begonnen, heeft voor mij allereerst vooral een functie in mijn persoonlijke vorming.

Het is een grote kans om diepgaand op mijn geloof in te gaan, erover te leren en het te bevragen. De voorbije maanden merk ik aan mezelf dat ik het steeds meer ga zien als voorbereiding op toekomstige taken en functies, bijvoorbeeld als pastor. Hoe het ook wordt, het onder de mensen zijn is voor mijzelf als franciscaan in elke functie of taak essentieel.

Onder de mensen: dat is de plaats waar ik de Liefde van God, die ik ervaar en in zoveel kleine dingen in mijn leven meen te ontwaren, kan delen. Natuurlijk hoef je daarvoor geen

5

DE BINNENKANT

Jan van Duijnhoven ofm.

Jan van Duijnhoven werd tachtig jaar geleden in Amstelveen geboren.

De boerderij waar hij opgroeide is al lang opgeslokt door de bouw van een stadswijk met zo’n vijfduizend huizen. Jan werkte lang als pastor en heeft daarnaast veel taken binnen de broederschap bekleed.

Hij was bestuurslid, missiesecretaris en van 1992 tot 2001 minister provinciaal. Sinds 2010 woont hij in Voorhout. Hoe kijkt hij aan tegen Wijsheidsspreuk 13 van Franciscus en tegen het begrip ‘geduld’?

Wachten op God Jan: “Ik weet niet of Franciscus altijd zo geduldig is geweest. Hij was een man vol temperament. Ik weet ook niet of ik zo veel geduld heb, als iemand mij ergert of iets mij tegen zit. Ik probeer wel mijn kalmte te bewaren. Het leven is zoals het komt, mensen zijn die ze zijn. Ik moet dat leren aanvaarden. En ik hoop dat ook te kunnen als voor mij het einde in zicht komt.

Kan ik zoals Franciscus mijn leven teruggeven, God prijzend in de dood?” Deze laatste vraag houdt Jan wel bezig. Na een zware operatie enige jaren geleden heeft hij wel gevoeld dat hij op de drempel van de dood stond. Niet bang of angstig, wel geschrokken en verdrietig.

Een beeld uit zijn jeugd komt bij Jan herhaaldelijk naar boven. “Ik zie mijn vader nog in de late herfst, wanneer het al vroeg donker werd, het land ploegen en klaar maken om ingezaaid

6

te worden. Dan werd het winter en lag het land er maandenlang donker en leeg bij, in afwachting van een nieuwe lente. ‘En terwijl de boer slaapt, ontkiemt het zaad’, staat in het evangelie. Een boer weet dat het zaad zijn tijd nodig heeft. Een boer moet geduldig zijn.”

Aanvaarden Jan wil het begrip ‘geduldig zijn’ van verschillende kanten benaderen. “Het leven zelf heeft mij geleerd geduld in te oefenen en mild te zijn. Mild te zijn ook voor mezelf. Ik kijk terug op een lang leven als minderbroeder. Ik heb altijd geleefd in een wereld van religieuze woorden en hooggestemde idealen. Maar dus ook hoge idealen waaraan ik niet heb kunnen beantwoorden, grote woorden die geen weerklank vonden in mij. Ik wilde een

religieus leven leiden en God zoeken. Ik heb dat geprobeerd, soms op het krampachtige af.

Maar ik moet zeggen: mijn geestelijke ruimte is meer en meer een open en lege ruimte geworden. Het resultaat van mijn religieuze levensgeschiedenis is niet indrukwekkend.

Veel is onaf blijven liggen in mijn leven. Ik ben eigenlijk nog maar halverwege mijn menswording. Maar ik wil mijzelf, met het geleefde en ongeleefde leven, aanvaarden en mild zijn.

Geen hoge verwachtingen hebben en veel geduld met mezelf.” Jan laat een bescheiden glimlach zien.

Toevertrouwen Hij gaat verder: “God moet geduld hebben met mij, ik moet ook geduld hebben met God. Een religieus leven leiden is in wezen een ‘wachten

“‘En terwijl de boer slaapt, ontkiemt het zaad’, staat in het evangelie.

Een boer weet dat het zaad zijn tijd nodig heeft. Een boer moet geduldig zijn.”

op God’. ‘Op U wacht ik een leven lang’, bidt psalm 25. Wachten op God behoort tot het wezen van het geloof. Zo ook de ervaring van de afwezigheid van God. Geloven als je ervaart dat God naast je staat is geen prestatie. Maar toch blijven geloven in God terwijl Hij zijn uiterste best lijkt te doen om zichzelf voor ons onzichtbaar te maken, dat is pas echt geloven.

Geloven is je toevertrouwen aan onbewezen woorden. En toch en toch ... houd ik me vast aan Jou. Veel geduld wordt van ons gevraagd.”

Leerproces

Franciscus schrijft: ‘Elke broeder moet aan je ogen kunnen zien, dat jij hem barmhartig wilt zijn.’ Ogen zijn de spiegel van de ziel. De ogen en gezichten van mensen weerspiegelen ook hun kwetsbaarheid. Ik word geraakt door de kwetsbaarheid en het onvermogen van mensen. Pas als we onze eigen kwetsbaarheid in de ander herkennen en erkennen, kunnen we in vrede leven met elkaar. Medebroeders zijn een spiegel voor mij geweest. Ik zag in hun levens, in hun vreugde en verdriet, in hun proberen geduldig vol te houden en in hun onmacht iets van mijn eigen vreugde en verdriet, mijn angst en onvermogen. Ik heb mezelf herkend in hen.

Ik heb door mijn medebroeders veel geleerd in deze jaren.”

Je zou er soms wanhopig of erger nog cynisch van worden. Maar ik moet leren geduld te hebben. Processen hebben hun tijd nodig. Het zaad dat gezaaid is, zal ooit wortel schieten. Al is het niet in onze generatie, dan wellicht in generaties na ons. Dat is geen goedkoop optimisme.

Het berust op de overtuiging dat Gods Geest werkzaam blijft in onze kerk en maatschappij en overal in onze wereld. Wat nu nog niet is, zal later zijn. Heb dus geduld.” En Jan voegt er nadenkend aan toe: “Heb intussen aandacht voor het vele goede dat groeit en bloeit in ons midden. In de kleine gebaren van aandacht en zorg voor elkaar.”

Met weer het beeld van zijn vader werkend met de aarde besluit Jan: “De boer zaait en de boer oogst. Wat daar tussen ligt, gaat geheel buiten de boer om. Het groeiproces gaat vanzelf, ‘uit eigen kracht’ zegt het evangelie.

De boer ligt er ook niet wakker van. Hij kan geduldig wachten.”

Het leven is een voortdurend leerproces, benadrukt Jan. Nog steeds leert hij, dagelijks, in zijn omgang met mensen. Hij vertelt: “Ik heb ook geleerd beetje bij beetje geduld te hebben Aandacht in mijn omgang met mijn medebroeders. Ik “Er gebeurt in de wereld om mij heen veel heb ervaren dat je door niemand zo onderuit gehaald kunt worden als door een eigen mede- waarover ik me boos maak en verdrietig voel”, zegt Jan. “Het dagelijks nieuws confronteert broeder of een huisgenoot. Bij mijn keuze als provinciaal werd een brief van Franciscus gele- mij met terreur en onderdrukking, met honger Wim Poteen als geestelijk vanprovinciaal. de Orde van Franciscaanse Nederland tijdens het landelijk keuzekapittel in 2014. en ellende. EnSeculieren ik voel me inonmachtig. zen aan overigensassistent onbekende Lars Frendel ofm

7

I N T E R N AT I O N A A L

De ministers provinciaal van Duitsland, Engeland, Ierland en Nederland hebben in november vorig jaar besloten om te komen tot één gezamenlijk noviciaat.

Jan van den Eijnden ofm, secretaris voor vorming en studie van de Nederlandse provincie, was gevraagd om de secretarissen van de andere provincies bijeen te roepen voor overleg hierover. Hij schetst kort de achtergrond van deze nieuwe ontwikkeling.

Oudste gedeelte franciscanenklooster in het Ierse Killarney.

Internationaal noviciaat In Noord-West-Europa hebben alle franciscaanse provincies ermee te maken dat het aantal roepingen terugloopt. Er komen steeds minder novicen. Soms is er maar één novice. Dat is verre van ideaal. De ervaring leert hoe belangrijk het is om met leeftijdgenoten samen het proefjaar in het franciscaanse leven door te brengen. Daarom zijn er afspraken gemaakt op het niveau van de hele orde dat een noviciaat minimaal uit drie novicen dient te bestaan.

Aan die voorwaarde kunnen ­verschillende provincies in ons deel van Europa niet altijd meer voldoen.

Experiment Tegen die achtergrond hebben de provinciaals in Duitsland, Engeland, Ierland en Nederland het principebesluit genomen om samen één noviciaat in te richten. Als alles goed gaat begint dit noviciaat in de zomer van 2017 in

8

het Ierse Killarney. Juist deze landen werken samen, omdat het mogelijk is het Engels als gemeenschappelijke taal te gebruiken.

Nederlanders en Duitsers hebben op school allemaal voldoende Engels geleerd om aan dit experiment te beginnen.

Vruchtbare ontmoeting Op 16 en 17 maart zijn broeders uit de betrokken landen die verantwoordelijk zijn voor de vorming bij elkaar geweest in Nijmegen. Zij hebben onderzocht wat er voor zo’n noviciaat nodig is en welke afspraken gemaakt moeten worden. Er komt best veel bij kijken, want voor je het weet is het geen internationaal noviciaat maar een Iers noviciaat met novicen uit andere landen. Het is daarom belangrijk dat de communiteit zelf ook internationaal van samenstelling is. Het is de bedoeling dat er uit alle deelnemende provincies een broeder in de

communiteit van Killarney gaat wonen.

Het was een vruchtbare en broederlijke ontmoeting. De deelnemers werden almaar enthousiaster over het idee. In juni wordt, als het goed is, in Dublin een definitief besluit genomen door de betrokken provinciaals. Dan is er nog een jaar de tijd om aan de verdere voorbereidingen te werken. Dat lijkt best lang, maar we zullen die tijd wel nodig hebben. Maar het vertrouwen dat het lukt is best groot.

Jan van den Eijnden ofm

DIERBAAR

Een groen uitgeslagen kaart. Ik heb hem nog steeds, al meer dan dertig jaar. Erop staat het interieur van de Sacré Coeur in Parijs met in het midden het lichaam van Christus. Jezus die iedereen en alles omvat. Als ik de kaart kwijtraak, zal ik niet verdrietig zijn. Maar hij ís me dierbaar! Jezus Christus. Immens! Uit een periode dat het geloof begon uit te breken. Zoals ik toen de ruimte van die kerk ervoer, de enorme ruimte van het geloof, van het leven. De centrale positie van Jezus. Pas later is dat me écht wat gaan zeggen.

Maar toch, toen al die kaart. Uit een ‘andere tijd’.

Wim Pot ofm

9

NIEUWS

Mensen Op 28 januari overleed te Juiz de Fora (Brazilië) Justino Burgers. Hij was 84 jaar oud.

In 1957 trad hij in bij de franciscanen in de provincie Santa Cruz (Brazilië). In 1963 werd hij priester gewijd. Van 1964 tot 1985 was hij als leraar natuurkunde verbonden aan het kleinseminarie te Santos Dumont. Daarna was hij pastor op verschillende plaatsen.

In Belo Horizonte (Brazilië) overleed 24 februari op 96-jarige leeftijd Jorge Geerlings. Hij was 77 jaar minderbroeder en 70 jaar priester. Bijna zeventig jaar heeft hij mogen leven en werken in vele parochies, vrijwel steeds in de staat Minas Gerais, waarbij zijn bijzondere aandacht uitging naar de zieken. Vanaf 2001 was hij rustend, eerst in Divinopolis en de laatste jaren in Belo Horizonte.

Piet Rozestraten overleed op 28 februari, 89 jaar oud. Hij was 71 jaar minder­broeder, 64 jaar priester en werkte als parochiepastor, rondtrekkend predikant, ­godsdienstleraar, in het bedrijfspastoraat en voor Duitse vluchtelingen uit Oost-Europa. Vanaf 1969 was hij binnen de broederschap onder meer

secretaris zielzorg, apostolaat en oecumene.

In 1974 ging hij als pastor werken in Duitsland: Bad Godesberg en Schriesheim, waar hij overleed.

Op 1 maart overleed te Utrecht Herman Piek, 79 jaar oud, 54 jaar minderbroeder en 47 jaar priester. Hij was werkzaam als pastor in onder meer Delft, Tilburg en Amsterdam.

In de orde heeft hij vele - ook internationale - functies bekleed: definitor, gardiaan, econoom, provinciaal delegaat voor de clarissen, generale visitator. Ook was hij betrokken bij de werving en vorming van jonge broeders en de zorg voor ouderen. Van 2004 tot 2007 was hij hoofdredacteur van Frappant, later Franciscanen.nl.

Op 88-jarige leeftijd overleed 19 maart te Nijmegen Wim van Luijk. Hij was 68 jaar minderbroeder en 62 jaar priester. Zijn leven lang is hij pastoraal werkzaam geweest: voor religieuzen als begeleider van retraites en voor parochies door het houden van mis­ weken. Hij was ziekenhuispastor in Nijmegen en Wageningen, rector in Nuland en Uden en pastor te Lith.

Op 5 april overleed te Nijmegen Gé Ruijs.

Hij was 80 jaar oud, 60 jaar minder­broeder en 53 jaar priester. Na zijn pastoraal jaar in Maastricht, vertrok hij als missionaris naar Indonesië, waar hij in het bisdom Bogor op het sociale vlak het pastoraat van de aanwezigheid inhoud gaf. In 1983 verhuisde hij naar Papua. In 1992 keerde hij terug naar Nederland en woonde achtereenvolgens te Rotterdam, Heerlen en Nijmegen. Hij was altijd zeer actief op het terrein van ‘gerechtigheid, vrede en eerbied voor de schepping’.

In Weert overleed op 12 april Theo Mimpen, 91 jaar oud. In 1944 trad hij in de orde. Drie jaar later werd hij naar Karachi (Pakistan) uitgezonden om daar zijn priesteropleiding voort te zetten. In 1951 werd hij priester gewijd. Na zijn studie filosofie in Rome ging hij doceren aan het groot­ seminarie in Quetta (Pakistan). In 1956 werd hij professor in Bangalore (India). In 1998 keerde hij terug naar Nederland en ging wonen in Weert.

Jubileum ‘Suppenküche’ in Berlijn Een kwart eeuw geleden werd in Berlijn door de franciscanen de ‘Suppenküche’ opgericht. Wat begon met een keuken waar een twintigtal, meestal dakloze, mensen kwamen eten, is in de loop der jaren uitgegroeid tot een groot gebouw waar per dag tot vierhonderd mensen soep krijgen. De ‘keuken’ is ondertussen een heel bedrijf geworden met vele vrijwilligers. Tweedehands kleding is er te krijgen, men kan er douchen, elkaar ontmoeten.

Ook is er een medewerkster die met mensen die er om vragen, de problemen die ze hebben aanpakt en met ze zoekt naar een oplossing. Om het 25-jarig jubileum te vieren en stil te staan bij het fenomeen ‘Suppenküche’ hadden de broeders van 4 tot 16 april allerlei activiteiten georganiseerd. Frans Gerritsma ofm, lid van het bestuur van de Nederlandse provincie, woonde op 10 april onder meer een openluchtmis bij (foto).

10

AC T I V I T E I T E N

LA VERNA

FRANCISCAANS JONGERENWERK

STOUTENBURG

Open gesprek over euthanasie

Naar de Wereldjongerendagen

Informatiemiddag

In het kader van de ‘Open gespreks­ bijeen­komsten’ van La Verna dit keer een gesprek over euthanasie. Te gast is Sjuul Schaepkens, die een documentaire heeft gemaakt over de euthanasie van haar moeder. datum 14 juni tijd 19.30-21.30 uur prijs vrijwillige bijdrage

Deze zomer vinden de Wereldjongerendagen plaats in Krakau, Polen. Met het Franciscaans Jongerenwerk gaan we daar naar toe. Op de heen- en terugreis zijn we te gast bij franciscanen. In Krakau sluiten we aan bij enkele catecheseprogramma’s, we gaan naar het internationale franciscaanse dorp en we nemen deel aan de verschillende vieringen en ontmoetingen met paus Franciscus. data 23 juli-3 augustus prijs € 500,-

Franciscaans Centrum voor Spirituele Ontwikkeling

Stille retraites

Vier keer per jaar wordt er in een klooster in Nederland een franciscaanse stille retraite georganiseerd, bedoeld voor mensen die verlangen naar stilte. Het betreft een zesdaagse retraite van maandagmiddag tot zondagmiddag, waarbij geen conferenties worden gegeven, maar waarin de stilte centraal staat. Aanmelden kan via La Verna.

Voor 2016 zijn alle retraites al volgeboekt, maar voor de retraites van 2017 is nog plek.

Informatie daarover is te vinden op www.laverna.nl.

Najaarsbrochure

In juni verschijnt de najaarsbrochure van La Verna. Wie het boekje thuis toegestuurd wil krijgen kan het aanvragen via 020 3467530 of info@laverna.nl.

Informatie en opgave: Fer van der Reijken ofm Derkinderenstraat 82, 1062 BJ Amsterdam tel.: 020 3467530 e-mail: info@laverna.nl website: www.laverna.nl

Franciscaans Milieuproject

18-30 jaar

Franciscaans Jongerentreffen 2016

Na een zinderend Franciscaans Jongeren­ treffen afgelopen oktober, met mooie getuigenissen, boeiende workshops, inspirerende vieringen, leuke ontmoetingen en weldadige ontspanning, kondigen we graag de volgende editie aan: 23-25 september 2016.

Een goede plek om te studeren

Jongeren die een goede omgeving zoeken om zich voor te bereiden op een tentamen of examen zijn welkom in Megen. Je kunt kiezen uit een midweek of een weekend. locatie minderbroedersklooster, Megen data in onderling overleg prijs € 30,- of € 35,- per dag

Informatie en opgave: Theo van Adrichem ofm Kloosterstraat 6, 5366 BH Megen tel.: 0412 465779 / 465770 e-mail: fjwmegen@hetnet.nl website: www.franciscanen.nl > samen op weg

Als je wilt weten hoe wij hier wonen, wat we doen en waarom, kom dan naar onze informatiemiddag. Je krijgt dan informatie over het project en een rondleiding door huis en moestuin. datum 26 juni tijd 14.00-16.00 uur Koken met de seizoenen

Vegetarisch koken met biologische groenten van het seizoen uit de tuin van Stoutenburg.

Samen oogsten, groenten schoonmaken, een maaltijd bereiden en genieten van het (h)eerlijke eten. De workshop begint met ontvangst met koffie en thee en een korte inleiding en kennismaking. data 1 juni, 13 juli tijd 15.00-20.00 uur prijs € 18,Tuinweekend

Onze bloemrijke, biologische moestuin is een essentiële voedingsbron voor zowel het lichaam als de ziel. Tijdens dit tuinweekend kun je dit zelf ervaren. Er wordt op vrijdag en zaterdag gewerkt in de rust en kracht uitstralende tuin. Je leeft mee in het dagritme van de communiteit. data 7-10 juli prijs € 90,-; € 140,-; € 190, (afhankelijk van inkomen)

Informatie en opgave: Guy Dilweg ofm Stoutenburgerlaan 5, 3835 PB Stoutenburg tel.: 033 4945500 e-mail: post@stoutenburg.nl website: www.stoutenburg.nl

Voor meer activiteiten in franciscaans ­N ederland: www.franciscaanseweg.nl

11

FR A N C I S C A A N S J O N G E R E N W E R K

Ongeveer twaalf jaar geleden was ik, Annemiek Zijp-van Ginniken (29), voor het eerst te gast bij de zusters clarissen in Megen. Woorden vinden voor wat ik daar beleefde of wat me aantrok in de franciscaanse spiritualiteit kon ik toen niet.

De ervaring was te overweldigend.

Eén van de zusters gaf mij een folder van het Franciscaans Jongerenwerk met daarin de activiteiten georgani­ seerd door de broeders en zusters.

Een rijke tijd Na wat aarzeling besloot ik mij aan te melden voor een meeleef- en belevingsmidweek bij de broeders in Megen waarin we meewerkten in de tuin en keuken, recreëerden en deelnamen aan de diverse gebedsmomenten. Hier leerde ik andere jongeren kennen die net als ik zochten naar woorden die de ervaringen van stilte, gebed en verbondenheid konden omschrijven. Ook zij hadden hier moeite mee en dit bevestigde voor mij de intensiteit van de beleving. Het is niet altijd onder woorden te brengen en toch begrepen we elkaar, dit was een fijne ervaring.

Naast het deelnemen aan jongerenactiviteiten verbleef ik ook graag als individuele gast in het klooster. Tijdens deze weekenden tekende en schilderde ik veel voor mijn eigen verwerkingsproces. Vanwege het delen van

mijn ervaringen met de broeders en zusters en het laten zien van mijn beeldend werk ben ik gevraagd om in de organisatie van het Franciscaans Jongerentreffen (FJT) te komen en mee te denken in creatieve activiteiten en werkvormen. Ik heb alle jaren met veel plezier deelgenomen aan de organisatie van het FJT en gaf regelmatig creatieve workshops passend bij de thematiek van het weekend.

Het vertrouwen van de deelnemers aan de workshops in mijn kunde en passie heeft me het vertrouwen gegeven om mijn fulltime baan los te laten en kunstzinnige therapie te gaan studeren. Ook tijdens mijn studie bleef ik verbonden aan de organisatie van het FJT. De laatste jaren deed ik dat samen met mijn man Jeroen die de muzikale begeleiding tijdens de gebedsvieringen in handen had.

Om deze weekenden zo samen te beleven en te doorleven gaf voor mij een extra dimensie. Naast de vriendschappen die daar zijn ontstaan konden we ook de franciscaanse spiritualiteit mee naar huis nemen en in ons leven door laten klinken. Nu ik zwanger ben van ons eerste kindje is het voor mij tijd om afscheid te nemen van het jongerenwerk en kijk ik met een lach en een traan terug op een rijke tijd waarin ik mezelf heb kunnen ontwikkelen tot mijn uiteindelijke beroep van kunstzinnig therapeut en beeldend kunstenares. Het Franciscaans Jongerenwerk heeft mij gevormd in het vinden en het handen en voeten geven aan mijn passie en ‘harts-tocht’ in dit leven.

Annemiek Zijp-van Ginniken