МЛ
1
ñ³÷åíü 2010
мел тополь
Л
¹1(003)
ñ³÷åíü
2010ð.
Тературний
ÃÀÇÅÒÀ ÌÅ˲ÒÎÏÎËÜÑÜÊÎÃΠ˲ÒÅÐÀÒÓÐÍÎÃÎ ÎÁ`ªÄÍÀÍÍß ²Ì. Ï.ËÎÂÅÖÜÊÎÃÎ
ÍÀ ÎÁËÀÑÍÎÌÓ ÐIÂÍI ´22 ·ÂÂÁÌˇ «‡ÔÓiÁ¸Í ӷ·ÒÌ ÎiÚ‡ÚÛÌ ӷí∫‰Ì‡ÌÌˇ ‚Ê ‚ÍÓÚ ÒÚ‡ÎÓ Ï‡È‰‡Ì˜ËÍÓÏ, ‰Â Ò‚Óø Ú‚ÓË ÔÂÁÂÌÚÛ‚‡ÎË ‡‚ÚÓË Á ‡ÈÓÌi‚. ¬ËÒÚÛÔ „ÓÒÚÂÈ Á ÃÂÎiÚÓÔÓÎˇÖ ·ÎËÒ͇‚˘ÌÓ Ôi‰Ú‚‰˂ iÒÚËÌÛ, ˘Ó ڇ·ÌÚË Ì ÔÓ‰iΡ˛Ú¸Òˇ ̇ ӷ·ÒÌi ˜Ë ‡ÈÓÌÌi, ‚ÓÌË ÔÓÒÚÓ Á‡‚ÓÈo-
‚Û˛Ú¸ Òˆ ҂ÓøÏË Ú‚Ó‡Ï˪, ñ ̇ÔË҇· ‚ Ô‰ÏÓ‚i ‰Ó ‰Ó·iÍË ‚i¯i‚ ˜ÎÂÌi‚ ̇¯Ó„Ó ÀI“Œ „ÓÎÓ‚‡ «‡ÔÓiÁ¸ÍÓ„Ó Ó·Î‡ÒÌÓ„Ó ÎiÚÓ·í∫‰Ì‡ÌÌˇ √‡Ì̇ ÀÛÔiÌÓÒ. ƒiÈÒÌÓ, Û π3 Á‡ 2009 iÍ ÎiÚ‡ÚÛÌÓ-ıÛ‰ÓÊÌ¸Ó„Ó Ú‡ „Óχ‰Ò¸ÍÓÔÓÎiÚ˘ÌÓ„Ó ˜‡ÒÓÔËÒÛ «‡ÔÓiÁ¸ÍÓ„Ó Í‡˛ ´’ÓÚˈˇª Ô‰ÒÚ‡‚ÎÂÌÓ ˇÒ͇‚Û „‡Î² ˜ÓÚË̇‰ˆˇÚË ÏÂÎiÚÓÔÓθҸÍËı ÎiÚ‡ÚÓi‚, ‰‚‡Ì‡‰ˆˇÚ¸ Á ÌËı ñ ˜ÎÂÌË À≤“Œ. flÍ˘Ó Á„‡‰‡ÚË, ˘Ó „ÓÎÓ‚ÌËÈ Â‰‡ÍÚÓ ˆ¸Ó„Ó ‚ˉ‡ÌÌˇ ñ ‚i‰ÓÏËÈ ÔÓÂÚ Ë ‰ÛÊ ‚Ë·‡„ÎË‚‡ β‰Ë̇, ˜ÎÂÌ Õ—œ” √Ë„ÓiÈ À˛ÚËÈ, Òڇ̠ÁÓÁÛÏiÎËÏ, ˇÍËÏ ‚‡ÊÎË‚ËÏ ÍÓÍÓÏ ‰Ó ‚ËÁ̇ÌÌˇ ̇¯Ëı ÁÂÏΡÍi‚ ∫ ˆˇ ÔÓ‰iˇ.
Òåòÿíà Ñàâ³íà òà Àëëà Àíäð³é÷åíêî âèñòóïàþòü ó ì³ñüêîìó ïàðêó
—“Œ–. 2-3 —“Œ–.2-3 ÕÓ‚ËÌË. «‚ÓÓÚÌiÈ Á‚íˇÁÓÍ
—“Œ–. 8-11 —“Œ–.8-11 ƒÓ 100-i˜˜ˇ œ.Àӂˆ¸ÍÓ„Ó îïîâiäàííÿ
—“Œ–. 12 —“Œ–.12 "“Ë Ú‡Î‡ÌÚË ŒÎÂÍ҇̉‡ ‘ÂÒ˛Í‡" Îëüãà Êðóïåíêî (Äóíàºâà) íà çóñòð³÷³ ç³ ñòóäåíòàìè óí³âåðñèòåòó "Óêðà¿íà"
2
Ïåðåõðåñòÿ ïîäié ÙÎ? ÄÅ? ÊÎËÈ?
*** Íà ïî÷àòêó ëèñòîïàäà â àêòîâîìó çàë³ ÌÄÏÓ íà ô³ëîëîã³÷íîìó ôàêóëüòåò³ â³äáóëîñÿ ñâÿòêóâàííÿ 50-ð³÷÷ÿ ç äíÿ íàðîäæåííÿ íàøîãî çåìëÿêà, ÷ëåíà ÍÑÏÓ Îëåãà Ãîí÷àðåíêà. Ïðîòÿãîì äâîõ ãîäèí çâó÷àëè â³ðø³ ïîåòà, ³íñöåíóâàëèñÿ óðèâêè ç òâîð³â àâòîðà. Âñå öå ä³éñòâî ïåðåìåæàëîñÿ ç óêðà¿íñüêèìè íàö³îíàëüíèìè ï³ñíÿìè é òàíöÿìè. *** 17 ëèñòîïàäà â äèòÿ÷³é á³áë³îòåö³ «Ìàëüâ³íà» â³äáóëàñÿ ïðåçåíòàö³ÿ íîâî¿ êíèãè Ñâ³òëàíè Íåïîìíÿùî¿. Öüîãî ðàçó öå çá³ðêà îïîâ³äàíü äëÿ ä³òåé «Ìàëåíüê³ ïðèãîäè». Ïðèñóòí³ âèêàçàëè çàö³êàâëåí³ñòü íå ò³ëüêè âèäàííÿì. Âîíè ðîçïèòóâàëè ïðî íîâó ãàçåòó ³ ðîáîòó ë³òåðàòîð³â ì³ñòà. Íà çàâåðøåííÿ çóñòð³÷³ Íåïîìíÿùà ïîäàðóâàëà ïî îäí³é êíèç³ äëÿ êîæíî¿ øê³ëüíî¿ á³áë³îòåêè ³ â³ñ³ì ïðèì³ðíèê³â äëÿ á³áë³îòåê ì³ñòà. *** 22 ëèñòîïàäà â ìàëîìó çàë³ ÏÊ ³ì. Øåâ÷åíêà òîâàðèñòâîì «Õåñåä» áóëî ïðîâåäåíî Ñâÿòî ºâðåéñüêî¿ êíèãè. Ó êîíöåðòí³é ïðîãðàì³ âçÿëà ó÷àñòü ³ ÷ëåí Ìåë³òîïîëüñüêîãî ˲ÒÎ ³ì. Ïàâëà Ëîâåöüêîãî Ëàðèñà ²ùåíêî. Âîíà ðîçïîâ³ëà ïðèñóòí³ì ïðî ðîáîòó íàøî¿ îðãàí³çàö³¿ ³ ïðî÷èòàëà ñâî¿ æàðò³âëèâ³ ì³í³àòþðè. Ó çàêëþ÷íîìó ñëîâ³ äåïóòàò ì³ñüêî¿ ðàäè Ê.Ï.Øèøìàíîâà çàçíà÷èëà, ùî ñåðåä ÷èñëåííèõ ãðîìàäñüêèõ îðãàí³çàö³é íàøîãî ì³ñòà íå ìîæíà íå ïîì³òèòè ä³ÿëüí³ñòü ë³òåðàòóðíîãî îᑺäíàííÿ, éîãî àêòèâíó ó÷àñòü ó êóëüòóðíîìó æèòò³ ì³ñòà ³ çîêðåìà çâ‘ÿçîê ç ºâðåéñüêîþ ãðîìàäîþ. *** Ó ê³ìíàò³ ¹24, ùî çíàõîäèòüñÿ íà ïåðøîìó ïîâåðñ³ ÏÊ ³ì. Ò.Øåâ÷åíêà, ðîçòàøóâàëîñÿ Ìåë³òîïîëüñüêå ˲ÒÎ. Òàì ãîòóþòüñÿ ä³þ÷³ âèñòàâêè êíèã, ùî âèäàí³ ë³òåðàòîðàìè. Äëÿ ÷èòà÷³â áóäóòü â³äêðèò³ àðõ³âí³ äîêóìåíòè (ïðèíàéìí³ ò³, ÿê³ áóëî ïåðåäàíî Â.Ã.ªðüîìåíêîì ³ ç³áðàíî Ñ.Â.Íåïîìíÿùîþ), ïîâ‘ÿçàí³ ç ³ñòîð³ºþ îðãàí³çàö³¿ ë³òåðàòóðíîãî îá`'ºäíàííÿ. ʳìíàòó â³ä÷èíåíî äëÿ â³äâ³äóâà÷³â ïîêè ùî ò³ëüêè îäèí äåíü íà òèæäåíü – ïî â³âòîðêàõ ç 10 äî 12 ãîäèíè. Çà íåîáõ³äíîñò³ áóäóòü çíàéäåí³ ìîæëèâîñò³ çá³ëüøèòè öåé ÷àñ.
ñ³÷åíü 2010
МЛ
 ÄÎÁÐÛÉ ÏÓÒÜ!
 æóðíàëèñòèêå ÿ ÷åëîâåê ñëó÷àéíûé. 8 ëåò êóðèðóþ â ÌÃÏÓ ðàáîòó óíèâåðñèòåòñêîé ãàçåòû «Èíòåëëåêò», ïîíåâîëå ñòàë ïî÷òè ïðîôåññèîíàëîì. Îçíàêîìèâøèñü óæå ñî âòîðûì íîìåðîì «Ìåëèòîïîëÿ ëèòåðàòóðíîãî», ïîðàäîâàëñÿ çà ñâîþ âîñïèòàííèöó, áûâøóþ ñòóäåíòêó íàøåãî âóçà è êîððåñïîíäåíòà óíèâåðñèòåòñêîé ãàçåòû, à íûíå ðåäàêòîðà ëèòåðàòóðíîãî èçäàíèÿ. Èíòåðåñåí äèçàéí - íåíàâÿç÷èâî è ñî âêóñîì, ÷óâñòâóåòñÿ, ÷òî èçäàòåëè íå ãîíÿþòñÿ çà äåøåâûìè óêðàøåíèÿìè, êîòîðûõ ïðè æåëàíèè èç Èíòåðíåòà ìîæíî ÷åðïàòü ãîðñòÿìè, à ñòàðàþòñÿ îáðàòèòü âíèìàíèå ÷èòàòåëÿ íà ëèòåðàòóðíûå òåêñòû, êîòîðûå, êñòàòè, íà óäèâëåíèå, ïðèëè÷íîãî êà÷åñòâà. Äî ïîÿâëåíèÿ ãàçåòû äàæå íå ïîäîçðåâàë, ÷òî â íàøåì ãîðîäå ñòîëüêî çðåëûõ àâòîðîâ. Ïðîäóìàííîñòü è æåëàíèå îõâàòèòü ðàçëè÷íûå ñëîè ÷èòàòåëüñêîé àóäèòîðèè óäà÷íî ñî÷åòàåòñÿ ñ ïîäáîðêîé è íàçâåíèåì ðóáðèê. Óäà÷è! Ì.Â.Ýëüêèí, ïåðâûé ïðîðåêòîð ÌÃÏÓ
ÂÏÅ×ÀÒËÅÍÈß ×ÈÒÀÒÅËß Ñðåäè ìíîãî÷èñëåííûõ ñåãîäíÿøíèõ ìåëèòîïîëüñêèõ èçäàíèé, ñîëèäíûõ è íå ñîâñåì, íóæíûõ è íå î÷åíü, ïîÿâèëàñü ìàëåíüêàÿ «äåòêà» - ãàçåòà «Ìåëèòîïîëü ëèòåðàòóðíûé». ×èòàòåëü, îòëîæè â ñòîðîíó ñòðàíèöû ñ ïîëèòè÷åñêèìè äåáàòàìè, òðåâîæíûìè íîâîñòÿìè, ïîâñåäíåâíûìè çàáîòàìè è, êàê ÿ, âîçüìè â ðóêè íîâîå èçäàíèå è ïðîñòî îòäîõíè. Óäèâèòåëüíî, ñêîëüêî òàëàíòîâ â íàøåì ãîðîäå!  ýòî ñëîæíîå âðåìÿ, êîãäà, êàæåòñÿ, âñå äóìàþò î õëåáå íàñóùíîì, åñòü ëþäè, êîòîðûå íå çàáûâàþò è î õëåáå äóõîâíîì. ß ñåáÿ îòíîøó ê âíèìàòåëüíûì ÷èòàòåëÿì è õî÷ó ïîäåëèòüñÿ âïå÷àòëåíèÿìè î ïåðâûõ äâóõ íîìåðàõ. Êàê ìàëîå äèòÿ äåëàåò ïåðâûå øàãè, òàê è ãàçåòà èùåò ñâîè òåìû, ñâîè ðóáðèêè. Ñðàçó æå îáðàùàåò íà ñåáÿ âíèìàíèå ðóáðèêà «Ðèòìè ñåðöÿ». Çäåñü ìîæíî ïðî÷èòàòü ñòèõè ñîâðåìåííûõ àâòîðîâ. Óêðàøåíèåì ïåðâîãî è âòîðîãî íîìåðà ãàçåòû ñ÷èòàþ ðóáðèêó «Æèòòÿ íà äîëîí³». Èíòåðåñíû è äðóãèå ðóáðèêè. Óñïåõîâ íàøåìó «äèòÿòè» æåëàåò Ì.À.ÀÍÒÎÍÅÍÊÎ, ôèëîëîã
МЛ
ñ³÷åíü 2010
Çíàéîìèé ïðîôiëü
3
ÂÇÈÑÊÓÉ ÑÊÀÇÀÒÜ ÏÎÁ˲ÄËÈÌÈ ÂÓÑÒÀÌÈ ÕÎ× Ê²ËÜÊÀ ËÞÄßÌ ÍÅÎÁÕ²ÄÍÈÕ Ñ˲… (ðîçäóìè ç íàãîäè âèõîäó ïåðøîãî íîìåðà ãàçåòè "Ìåë³òîïîëü ˳òåðàòóðíèé”) Â.Ã. ÇÎÒÎÂÀ, êàíäèäàò ïåäàãîã³÷íèõ íàóê, äîöåíò êàôåäðè óêðà¿íñüêî¿ ³ çàðóá³æíî¿ ë³òåðàòóðè ÌÄÏÓ ³ìåí³ Á.Õìåëüíèöüêîãî
Ó íàçâ³ ðîçäóì³â öèòîâàíî îäèí ³ç â³ðø³â ˳íè Êîñòåíêî. Ñàìå ö³ ðÿäêè ñïàëè íà äóìêó, êîëè ÿ âçÿëà äî ðóê ïåðøèé íîìåð ãàçåòè “Ìåë³òîïîëü ˳òåðàòóðíèé”. ¯¿ ïðåçåíòàö³ÿ â³äáóëàñÿ íà âå÷îð³, ïðèñâÿ÷åíîìó 78 ð³÷íèö³ â³ä äíÿ çàñíóâàííÿ Ìåë³òîïîëüñüêîãî ë³òåðàòóðíîãî îá’ºäíàííÿ ³ìåí³ Ïàâëà Ëîâåöüêîãî. Áåç ïåðåá³ëüøåííÿ ñêàæó, ùî òîä³ âñ³ ïðèñóòí³ çìîãëè äîòîðêíóòèñÿ äî ñïðàâæíüîãî ìèñòåöòâà ³ â³ä÷óòè éîãî æèòòºäàéíó ñèëó. Îñîáëèâî ïðèºìíî, ùî îðãàí³çàòîðàì çàõîäó âäàëîñÿ â³ä³éòè â³ä òðàäèö³éíî¿ ôîðìè – ÷èòàííÿ â³ðø³â – ³ ïîºäíàòè ïîåòè÷íå ñëîâî ç ìóçèêîþ. Âèéøëî ãàðíî, ñåðäå÷íî, òà ùå é ç ïðåòåí糺þ íà îðèã³íàëüí³ñòü. ˳òåðàòóðíèé âå÷³ð ñòàâ ñëóøíîþ íàãîäîþ çàñâ³ä÷èòè, ùî Ìåë³òîïîëüñüêå ë³òåðàòóðíå îá’ºäíàííÿ îíîâèëîñÿ, éîãî òåïåð³øí³é êåð³âíèê – Ñ.Â. Íåïîìíÿùà – ðàçîì ç³ ñâî¿ìè îäíîäóìöÿìè íàìàãàºòüñÿ â³äíàéòè íîâ³ ôîðìè ðîáîòè â ñàìîìó êîëåêòèâ³ é ñï³ëêóâàííÿ ç ÷èòà÷àìè. Ó êîíòåêñò³ ñêàçàíîãî âèäàííÿ ãàçåòè “Ìåë³òîïîëü ˳òåðàòóðíèé” áóëî áëèñêó÷îþ ³äåºþ, ñì³ëèâèì, ÿêùî íå ñêàçàòè – çóõâàëèì (ó ãàðíîìó ñåíñ³ öüîãî ñëîâà) â÷èíêîì. Ùèðîcåðäíî â³òàþ! ² áàæàþ, ùîá ïîïðè âñ³ íåãàðàçäè ãàçåòà æèëà, íàáèðàëà àâòîðèòåòó é ïîïóëÿðíîñò³, ñòàëà âàãîìèì ÷èííèêîì êóëüòóðíî-ìèñòåöüêîãî æèòòÿ Ìåë³òîïîëüñüêîãî êðàþ. Ó ïåðøîìó íîìåð³ çðîáëåíî ñïðîáó îçíà÷èòè êóëüòóðíî-, ìîðàëüíî- é õóäîæíüî-ö³íí³ñí³ îð³ºíòèðè ðåäàêö³¿, çàÿâëåíî ö³êàâ³, íà ì³é ïîãëÿä, ðóáðèêè, ðåïðåçåíòîâàíî òâîð÷³ñòü àâòîð³â, ÿê³ çàñëóãîâóþòü íà óâàãó ÷èòà÷à: ². Á³ëîãî, Â. ªðüîìåíêà, Ñ. Íåïîìíÿùî¿, Ì. Ñàêëàêîâî¿ òà ³í. Îäíàê, íà ì³é ïîãëÿä, ïàíîðàìà ë³òåðàòóðíîãî æèòòÿ, ë³òåðàòóðíèõ ïîä³é ³ òåêñò³â ìîãëà á áóòè é îá’ºìí³øîþ, à çàïðîïîíîâàí³ ìàòåð³àëè – âàãîì³øèìè. Ç îäíîãî áîêó, óñ³ì íåäîáðîçè÷ëèâöÿì ìîæíà ñì³ëèâî â³äïîâ³ñòè: “Ìîæåòå çðîáèòè êðàùå? Çðîá³òü!” Ç ³íøîãî, ä³çíàâøèñü ïðî òîé åíòóç³àçì, ³ç ÿêèì ãîòóâàëàñÿ ãàçåòà, áàæàííÿ ÷ëåí³â ë³òåðàòóðíîãî îá’ºäíàííÿ ñÿãíóòè ñïðàâæíüîãî ìèñòåöòâà, ââàæàþ çà ìîæëèâå äàòè ê³ëüêà äðóæí³õ ïîðàä. Íàéïåðøà – òà, ïðî ÿêó äîáðå â³äîìî. Óñ³ íàäðóêîâàí³ ìàòåð³àëè ìàþòü áóòè ò³ëüêè âèñîêî¿ ÿêîñò³. Íàâ³òü â³ðø³ ïî÷àòê³âö³â. Ùî âæå ãîâîðèòè ïðî òåêñòè òèõ, õòî ìຠõî÷ àáèÿêèé äîñâ³ä ïóáë³êàö³é. Âàðòî çâåðòàòè óâàãó íà òåìàòèêó òâîð³â, ðîçøèðþâàòè ¿¿, íå îáìåæóâàòèñÿ ëèøå àâòîðñüêèìè ë³ðè÷íèìè ñàìîâèÿâàìè. Éäó÷è çà íåçàáóòí³ìè óêðà¿íñüêèìè íåîêëàñèêàìè, ñë³ä ïîñèëèòè “òåõí³÷í³” âèìîãè äî ë³òåðàòóðíî¿ òâîð÷îñò³; ìîæëèâî, äîðå÷íî áóëî á ó ë³òîá’ºäíàíí³ çàïðîâàäèòè òàêèé ñîá³
ïîåòèêàëüíèé ë³êáåç, àáè òàëàíîâèò³ ïîøóêóâà÷³ Ìóçè íàáèðàëèñÿ åëåìåíòàðíèõ çíàíü ïðî òåõí³êó â³ðøà, çàñîáè õóäîæíüîãî óâèðàçíåííÿ àâòîðñüêî¿ äóìêè, ïðî ë³òåðàòóðí³ æàíðè, ñòèë³, íàïðÿìè; àáè âîíè çíàéîìèëèñÿ ç âàæëèâèìè ïîä³ÿìè íà ë³òåðàòóðíèõ òåðåíàõ óñ³º¿ êðà¿íè ³ çàðóá³ææÿ òîùî. Çðîçóì³ëî, ùî íàñòóïíîþ ëàíêîþ çðîñòàííÿ ìîæå áóòè íàÿâí³ñòü ïðèñòîéíî¿ êðèòèêè. Ìîâà íå ïðî êîìïë³ìåíòàðí³ ïîêëîíí³ ñòàòò³ é íå ïðî ëàéëèâ³ âèïàäè, à ïðî ïðîôåñ³éíèé àíàë³ç ë³òåðàòóðíî¿ ïðîäóêö³¿ – ÿê îêðåìèõ òåêñò³â, òàê ³ íàñêð³çíèõ òåíäåíö³é. Ïðèðîäíî ïîñòຠïèòàííÿ: äå âçÿòè äîñâ³ä÷åíîãî êðèòèêà? Ìîæëèâî, äåõòî ç ìàéñòð³â ë³òåðàòóðíîãî àíàë³çó ì³ã áè ÷àñ â³ä ÷àñó ïðàöþâàòè äëÿ ãàçåòè íà ñïîíñîðñüêèõ çàñàäàõ, à êðàùå, çâè÷àéíî, âèõîâàòè êðèòèêà (êðèòèê³â) ó ñàìîìó ë³òåðàòóðíîìó îá’ºäíàíí³. Íà æàëü, öå çðîáèòè íå ëåãøå, í³æ äîïîìîãòè ðîçïðîñòîðèòè êðèëà òàëàíîâèòîìó ïîåòîâ³, ïðîçà¿êîâ³, äðàìàòóðãó. Çàãàëîì ãàçåò³ ïîòð³áí³ ïðîôåñ³éí³ òåõí³÷íèé ðåäàêòîð, äèçàéíåð òîùî. Äî ðå÷³, ïðèºìíî çíàòè, ùî “Ìåë³òîïîëü ˳òåðàòóðíèé” óæå íàáóâ ðîçãîëîñó. Ïðî íüîãî ãîâîðÿòü. Çîêðåìà ìîëîä³ ëþäè, ÿê³ çãîäîì ñòàíóòü ôàõ³âöÿìè âèäàâíè÷î¿ ñïðàâè. Âîíè ãîâîðÿòü ïðî òåõí³÷í³, äèçàéíåðñüê³ òà ³íø³ ïîìèëêè, ïîì³÷åí³ â ïåðøîìó íîìåð³ ãàçåòè, àæ äî ñòèë³ñòè÷íèõ. Ïðèíàéìí³ – ç³ ìíîþ. ßê áè áóëî äîáðå çàëó÷èòè äî âèäàííÿ òàêî¿ ïîòð³áíî¿ ãàçåòè ìîëîä³ ñèëè, ïðîôåñ³éíî ï³äãîòîâëåí³ é ñïîâíåí³ òâîð÷èõ äåðçàíü... Ìð³þ ïðî òå, ùîá ãàçåò³ âäàëîñÿ óíèêíóòè êëàíîâîñò³, ïóáë³êàö³é çà ïðèíöèïîì “öå æ ìî¿ äðóç³” àáî “öå æ ïîòð³áí³ ëþäè”, ùîá, íàñàìïåðåä ðåïðåçåíòóþ÷è òâîð÷³ñòü ÷ëåí³â ë³òîá’ºäíàííÿ, âîíà âðîñòàëà â çàãàëüíîóêðà¿íñüêèé ë³òåðàòóðíèé ïðîöåñ, ñòàëà îñåðåäêîì ñïðàâæíüîãî ìèñòåöòâà, ùîá, ïàì’ÿòàþ÷è ñëîâà ˳íè Êîñòåíêî, àâòîðè ïóáë³êàö³é ïåðø çà âñå äáàëè íå ïðî ñâîº ë³òåðàòóðíå “åãî”, íå ïðî ñâî¿ àìá³ö³¿, à ïðàãíóëè “ñêàçàòü ïîáë³äëèìè âóñòàìè / õî÷ ê³ëüêà ëþäÿì íåîáõ³äíèõ ñë³â”. À ùå ìð³þ ïðî òå, ùîá ì³ñüêà âëàäà, íàóêîâö³, êóëüòóðí³ ä³ÿ÷³, ìèòö³, óñ³ íåáàéäóæ³ ëþäè íå ÷åêàëè, “ùî ç óñüîãî öüîãî âèéäå”, à ï³äòðèìàëè ãàðíó, ïîòð³áíó, êðàñèâó ñïðàâó, ÿêîþ º âèäàííÿ “Ìåë³òîïîëÿ ˳òåðàòóðíîãî”.
ØÀÍÎÂͲ ÂÈÄÀÂÖ² ÃÀÇÅÒÈ "ÌÅ˲ÒÎÏÎËÜ Ë²ÒÅÐÀÒÓÐÍÈÉ"! Õî÷à ³ âàæê³ áóëè âàø³ ïåðø³ êðîêè, àëå âîíè âäàë³, ïîòð³áí³, ñâîº÷àñí³ òà êîðèñí³ ³ äëÿ íàñ, ó÷í³â - ÷ëåí³â Ìàëî¿ àêàäå쳿 íàóê ó÷í³âñüêî¿ ìîëîä³ ì. Ìåë³òîïîëÿ. Ìè ñïîä³âàºìîñÿ, ùî íà øïàëüòàõ âàøî¿ ãàçåòè ïîáà÷àòü "ñâ³ò" ³ "ïåðâîöâ³òè" ó÷í³âñüêèõ òâîð÷èõ çíàõ³äîê. Õàé ùàñòèòü! Â.Êóðìàíñüêà, êåð³âíèê-ìåòîäèñò ÌÀÍ
4
Ðèòìè ñåðöÿ ÌÀÐÈÍÀ ÑÀÊËÀÊÎÂÀ Ïî÷àëà ñâ³é òâîð÷èé øëÿõ ç ïîå糿. ¯¿ ïåðø³ â³ðø³ äðóêóâàëèñÿ â ãàçåò³ "Íîâèé äåíü". Âîíà êàæå ïðî ñåáå: ß íå ïèøó ñòèõîâ, ëèøü èíîãäà Ëîæàòñÿ â ñòðîêè íóæíûå ñëîâà, Ëèøü èíîãäà íàõîäèò ñåðäöå ðèòì, Íåîáõîäèìûé äëÿ ñîçäàíüÿ ðèôì...
* * * Ñêðèï ïîëîâèö, äâèæåíèå òåíåé, Ñîí ïðèñîñàëñÿ, íå ïóñêàåò, ëèïêèé. Íî÷ü ïîçàäè, è ñêó÷íûé ìèð ëþäåé Ïðîòÿíåò íàä ýôèðîì ìîñòèê õëèïêèé. ß çíàþ, ÿ ìîãó, ÿ - ìîé ãåðîé. Ïîä òóñêëûé øàð íàõîõëèâøåéñÿ ïòèöåé Ñòóïëþ. È òîëüêî âçãëÿäîâ çëîé êîíâîé Îñòóäèò ðâåíüå ïðåñòóïèòü ãðàíèöû. Íî ÿ ðåøóñü. ß - âûçîâ. ß - áóíòàðü. Âî âðåìåíà ãíèëîãî ýñêàïèçìà ß èñöåëÿþ, óâîæó çà ãðàíü, ß î÷èùàþ, êàê áîëüøàÿ êëèçìà. Äåðçêè çàáàâû çà ïîðîãîì äíÿ: Âçìåòàþñü, ïðîïàäàþ ñ Äèêèì ãîíîì… Íå øëè â ýôèð ìíå sms êëÿíÿ. ß çàíÿòà – ñ ðóêè êîðìëþ äðàêîíîâ. *** Òâîå ñåðäöå â æåëåçå – íà çàñëóæåííîì îòäûõå, Çàòî ìûñëè ÿñíû è òâîé ïóëüñ íå ÷àñòèò. Òû êîãäà-òî ëþáèëà – äî áîëè, áåç ïðîäûõà, À òåïåðü òû èãðàåøü – è Áîã ïóñòü ïðîñòèò. È â èãðå òâîåé íåò ïðåäóìûøëåííîé ïîäëîñòè, Íåò â èëëþçèè ñ÷àñòüÿ áîëüøîãî ãðåõà. Ïóñòü òåáå íå õâàòàåò ñìèðåíüÿ è êðîòîñòè, Âçîð çàòî íå òóìàíåí è ïîñòóïü ëåãêà. Òåáå ïðîñòî íóæíû áëàãîäàðíûå çðèòåëè È, íàâåðíî, âàæíû êðèêè: «Áðàâî! Íà áèñ!» Ó ïîäìîñòêîâ òîëïÿòñÿ òâîè èñêóñèòåëè, Íî îñòàíóòñÿ âñå çà ÷åðòîþ êóëèñ. Òû ñìååøüñÿ çàäîðíî è ÷àñòî äâóñìûñëåííà, È íå æäåøü þíûõ ïðèíöåâ èç ãëóïîãî ñíà. Íî õîòÿ áû ñ ñîáîé áûòü ïðèõîäèòñÿ èñêðåííåé È, çàêðûâøèñü â ãðèìåðêå, òû ïëà÷åøü... îäíà...
ñ³÷åíü 2010
МЛ
ÂÑÅ ÌÎÐÎÊ…
ß íå õî÷ó ýìîöèé ðàñêàë¸ííûõ, Òàâðóþùèõ áåçæàëîñòíî ñåðäöà.  àä ýêñïðåññèâíûé ãåíèé ïðîãíåâëåííûé Øâûðÿåò íàøè äóøè áåç êîíöà Îí ïè÷êàåò èëëþçèÿìè ñ÷àñòüÿ È äàðèò îðãàñòè÷íîñòè ãëîòîê, À ïîñëå ñíîâà ñìåøèâàåò ñ ãðÿçüþ, È óðàãàí íàïàñòåé âàëèò ñ íîã. Çà êàæäóþ ñ÷àñòëèâóþ óëûáêó Ìû ïëàòèì, ýïèöåíòðîì ñòàâ äëÿ ãðîç, È çÿáêî â ýòîì ìèðå, ãäå âñ¸ çûáêî – Çäåñü ýéôîðèÿ, òàì óæå ïñèõîç… Äåïðåññèÿ, íàäåæäà, ñíîâà ïðàçäíèê Ìèíóòíûé – è âî âçãëÿäå ïóñòîòà… Ñîâñåì îò ðóê îòáèëñÿ çëîáíûé êàðëèê, Ñîêðûòûé â êàæäîì. Êòî îí? – Ñóåòà… Íåò, íå õî÷ó òàê! Ñóåòó ðàññåþ È ïûë òîìëåíèé íå âîçüìó â ðàñ÷åò. Ìîé õëàäåí óì, ÿ íèãèëèçì ëåëåþ. Ëþáîâü? Âðàæäà?.. Âñ¸ ìîðîê, âñ¸ ïðîéä¸ò…
ÃÎÒÈÊÀ
Ëåòó÷åé ìûøüþ ïðî÷åð÷ó ñâîé ïóòü Íà ëèêå óìèðàþùåé ëóíû È îáíàæó êëûêîâ õîëîäíûõ ñóòü ß â âå÷íîì öàðñòâå ñîáñòâåííîé çèìû. Ñ âîñòîêà ñòàÿ äèêèõ îáëàêîâ Ìîé ñëåä óêðîåò íåæíûì ñåðåáðîì. Íàäåþñü ÿ, ÷òî íå èç ÷åðåïîâ Ìû áóäåì ïèòü çà ïðàçäíè÷íûì ñòîëîì. À çà ñòåíàìè ìèðà – ïóñòîòà. È çàñòåíàëà ôëåéòà, ìðàê êðîøà. Ýñòåòàì ñìåðòè áðåííà ñóåòà, È ñàíòèìåíòîâ ëèøåíà äóøà. Ïîçåìêîé ñåðîé ëüíåò ê çåìëå òóìàí, Íàì ùóïàëåö åãî íå èçáåæàòü. Ñåë âåòåð çà ðàññòðîåííûé îðãàí È ãîòèêó ñòàë ïåñíåé óáëàæàòü. È ìû áëàæèì – ñåãîäíÿ â ñòèëå âàìï – È ïà÷êàåì òîìàòíûì ñîêîì ðîò. Ìû çàèãðàëèñü. Ìû ñïåøèì â çàêàò. È îí ïðèäåò. Îí, êàê âñåãäà, ïðèäåò. Àäåïòû óâÿäàíüÿ è ðóèí, Âäûõàåì íî÷è òåðïêèé àðîìàò. Ãëÿäèò ëóíà, ïå÷àëüíûé ïèëèãðèì, Íà íàø ïîëíî÷íûé ñòðàííûé ïðîìåíàä.
МЛ
Ðèòìè ñåðöÿ
ñ³÷åíü 2010
ËÞÄÌÈËÀ ÂÀÑÈËܪÂÀ Íàðîäèëàñÿ â 1947 ˲ÒÎ ç 1968 ðîêó. Äðóêóâàëàñÿ â ì³ñüê³é òà îáëàñí³é àëüìàíàõàõ. Àâòîð çá³ðîê "Âñå íà÷èíàåòñÿ "Çâåíÿùèå ãîäû ìîè".
ÍÀÂÀÆÄÅÍÈÅ Êóïàÿñü â ïåíå îáëàêîâ, Ïðîñòåðëàñü íî÷ü äóøèñòîé ñåíüþ, Âñåëÿÿ öàðñòâåííûé ïîêîé  ìîè ðàçäóìüÿ è ñìÿòåíüå. È òðåïåò øåëêîâûõ ðåñíèö Ñ ìåðöàíüåì ñâå÷ ñîëüåòñÿ äèâíî, Íî òàéíó äî êàêèõ ãðàíèö Ìíå ñîõðàíÿòü íåóòîìèìî?! Òâîé ñâîåíðàâíûé âçãëÿä ìåëüêîì Âçâîëíóåò æåíùèíó íå ðàç. È ÿ áåñïå÷íûì ìîòûëüêîì Ëå÷ó íà ïëàìÿ òâîèõ ãëàç.
ÒÅÁÅ Êàêàÿ ãîðå÷ü â ãîëîñå òâîåì, Ïå÷àëü êàêàÿ òàê òåáÿ ñêîâàëà? ß íèêîãäà òåáÿ íå ïðåäàâàëà, Íàì áóäåò õîðîøî åùå âäâîåì. Äóõ ðåâíîñòè øòîðìèë, ìåòàë ãðîìà, Ãîðåëè çìèÿ äðåâíåãî óêóñû. Î, ìàëîâåðíûé, íå ãíåâè Èñóñà, Âåäü òà æå ñèëà è òåáå äàíà!
ÍÅ×ÀßÍÍÀß ÂÑÒÐÅ×À
ðîö³. ×ëåí ïåð³îäè÷í³é ïðåñ³ òà ïîåòè÷íèõ ñ ëþáâè" ³
5 *** Õîðîøî áû çàáëóäèòüñÿ Ìíå â ÷åðåøíåâûõ ñàäàõ, Ñ ëåïåñòêîâ ðîñîé óìûòüñÿ È óì÷àòüñÿ íà âåòðàõ. Âçâåéòåñü âûøå, âåòðû-êîíè, Ìîëîäåþ ñ âàìè ÿ! Ïóñòü ïîçëèòñÿ - íå äîãîíèò Äîëÿ ãîðüêàÿ ìîÿ!
ÎÑÅÍÍÈÉ ÝÒÞÄ Ñêâîçü ñåðîñòü èñ÷åçàþùåãî äíÿ Ïðèâåòëèâî ïðîãëÿäûâàëà ïðîñèíü, Ìåëîäèþ õðóñòàëüíîãî äîæäÿ Íà çîëîòîé òðóáå èãðàëà îñåíü. Òàèíñòâåííî øóìåëè äåðåâà, Äèêîâèííîþ ïòèöåé ëèñò ïàðèë… È ïàóòèíêîé êðóæåâíîé ñëîâà Íåèñòîâûõ ñòðàñòåé ñìèðÿëè ïûë.
ÂÑÏÎÌÈÍÀÞ ÒÅÁß Çîëîòûìè ìîíåòêàìè ñûïëåò áåðåçà, Òèõî êëåí øåëåñòèò íàä îçÿáøåé ðåêîé, Âîò ñêîëüçíóëè â òðàâó ìèìîëåòíûå ñëåçû, Ýòî îñåíü òîñêóåò ïîä ñåðîé ôàòîé. Ïðÿ÷åò íåæíóþ ñòðàñòü â ñèíèõ êëóáàõ òóìàíà, Ðàçìåòàâ ðàçíîöâåòíûå êóäðè ñâîè. Âñïîìèíàþ òåáÿ, è áîëÿò, ñëîâíî ðàíà,  ìîåé îñåíè äàâíåé ïðèçíàíüÿ òâîè.
ÇÈÌÀ Âíîâü òðóáÿò â ðîãà ìåòåëè, Ðàññûïàÿñü ñåðåáðîì. Îáíèìàåò âüþãà çåìëþ Îñëåïèòåëüíûì êðûëîì.
 òîëïå ëþäåé â ðàçãàðå äíÿ Ìîé âçîð íåñêðîìíûé íå çàìå÷åí, ß òàê áû ðàäîâàëñÿ âñòðå÷å, Êîãäà áû… íå æåíà ìîÿ…
Ñóåòëèâûå ñíåæèíêè Çàíàâåñèëè ïóòè Áåñêîíå÷íîé ïàóòèíêîé, Òèõî øåï÷óò: «Íå ïðîéòè!»
Òàê ðîçû àëûå ãîðÿò,  ÷óæîì ñàäó áëàãîóõàÿ. Èõ óòîí÷åííûé àðîìàò Íàñ è ìàíèò, è îïüÿíÿåò.
Êàê â áóðàíå, êðóæèò ïàìÿòü, Ãîíèò òðåïåòíûõ êîíåé È ëåãêî â ëèõóþ çàìåòü Ì÷èòñÿ â ñíåæíîé êóòåðüìå.
6
Ðèòìè ñåðöÿ
ñ³÷åíü 2010
МЛ
ËÀÐÈÑÀ IÙÅÍÊÎ
òîìó ÷îòèðèâ³ðø³ ³ðîí³÷íîãî çíà÷åííÿ.
Ïðîïîíóº ÷èòà÷åâ³ çíàéîìñòâî ç ¿¿ òâîð÷³ñòþ ó íîâîìó æèíð³, ÿêèé éîãî ïðèõèëüíèêè íàçèâàþòü "áåçêðèëêè". Öå ÷îòèðèâ³ðø³, â ÿêèõ òðåò³é àáî ÷åòâåðòèé ðÿäîê – â³äîìà ôðàçà, «êðèëàòèé âèñë³â», íàçâà òâîðó ÷è ô³ëüìó, ùî ÷àñòî âèêîðèñòîâóþòüñÿ â ïðÿìîìó ñåíñ³, íàáóâàþòü êîì³÷íîãî àáî
- Ìåíÿ òóò øàíòàæèðóåò îäíà. - Òàê çàïëàòèòå åé ñêîðåé ñïîëíà, Âåäü äåíüãè äëÿ íåå âñåãî äîðîæå. È ÏÓÑÒÜ ÎÍÀ ÂÀÑ ÁÎËÜØÅ ÍÅ ÒÐÅÂÎÆÈÒ. Ìû ñ ïîäðóãîé ìîåé ïîçäíî øëè èç êèíî. Ýðîòè÷åñêèì òðèëëåðîì áûëî îíî. À ó äîìà, ïîä äåðåâîì, ïàðåíü ñòîèò. Ïðèãëÿäåëèñü ê íåìó - ÎÄÍÎÐÓÊÈÉ ÁÀÍÄÈÒ. Ìíå íàäîåëî áûòü òâîèì ðàáîì, Íå ïðåêîñëîâèòü, óãîæäàòü, ïðèòîì Òåáå, íàâåðíî, áûëî ìàëî äíÿ, ×ÒÎ ÏÎ ÍÎ×ÀÌ ÒÀÊ ÌÓ×ÈËÀ ÌÅÍß. Âñå îïàñíåé íà äîðîãàõ ñ êàæäûì äíåì, È ÃÀÈ ïðåäóïðåæäàåò íàñ î òîì, ×òîáû íå áûëî âîëíåíèé è çàáîò, ÁÅÐÅÃÈÑÜ ÀÂÒÎÌÎÁÈËß, ïåøåõîä. Åäå Âàñèëèé î÷åíü ðàä Ñúåäàåò âñå â îäèí ïðèñåñò. - Âåäü ýòî âðåäíî, - ãîâîðÿò, À ÂÀÑÜÊÀ ÑËÓØÀÅÒ ÄÀ ÅÑÒ. Âîò äîëãîñòðîé ìíîãîýòàæíûé, Ïðèþò íàõîä÷èâûõ áîìæåé. Îí, ÷òî äëÿ íèõ ñîâñåì íå âàæíî, ÑÒÎÈÒ ÁÅÇ ÎÊÎÍ, ÁÅÇ ÄÂÅÐÅÉ.
Òî ëè íàø ïàñòóõ áûë ñìåëûì, Òî ëè æèçíü íåäîðîãà, ×òî äâèæåíüåì íåóìåëûì Îí ÁÛÊÀ ÂÇßË ÇÀ ÐÎÃÀ. Ìû çà ãîðîäîì ãóëÿëè  íåáîëüøîì ëåñêå, âäðóã - àõ! ×òî çà ÷óäî? Óâèäàëè Íîâåíüêèé ÐÎßËÜ Â ÊÓÑÒÀÕ. Íî÷íîé äîðîãîþ ïðîõîæèé, Íå âèäÿ íè÷åãî, ñïåøèò. À ÌÍÎÃÎ ÄÅÂÓØÅÊ ÕÎÐÎØÈÕ Ïî îáå ñòîðîíû ñòîèò. Äà, êîëüöà âûáèðàåì ìû íå âìåñòå. Îäèí ñåé÷àñ ïðèøåë ÿ. Íó è ÷òî æå? Äåøåâîå ÿ ïîäàðþ íåâåñòå, Òîãäà ñìîãó êóïèòü ÑÅÁÅ ÄÎÐÎÆÅ. Ñäåëàéòå íàäåæíûå çàïîðû. Åñëè âñå æå ê âàì çàáðàëèñü âîðû, Ñ íèìè ðàçáåðèòåñü Âû, îäíàêî ÍÅ ÁÓÄÈÒÅ ÑÏßÙÓÞ ÑÎÁÀÊÓ. Ðûáà âîâñå íå êëåâàëà, È òîãäà íàì ÿñíî ñòàëî, ×òî óëîâà íå âèäàòü Íóæíî ÓÄÎ×ÊÈ ÑÌÎÒÀÒÜ. Áîêñåðà ïîêàçàòü ïðèåìû Îäíàæäû ïîïðîñèë çíàêîìûé. Òîò ñèë íå ðàññ÷èòàë è âðàç Ïîïàë åìó ÍÅ Â ÁÐÎÂÜ, À  ÃËÀÇ. Íà äâîðå òàêîé ìîðîç Îòìîðîçèòü ìîæíî íîñ. Ïîòîìó-òî ìîé ñîñåä Ñðàçó ÂÎ ÑÒÎ ØÓÁ ÎÄÅÒ.
Êàê ìíîãî â îòäåëå êîëáàñíûõ èçäåëèé! Íî â ýòèõ êîëáàñàõ ÍÈ ÐÛÁÀ, ÍÈ ÌßÑÎ.
Çà åäîé áîëòàë Åãîð. Ïðåêðàòèòü áû ðàçãîâîð, Íî ìîë÷àòü îí íå ïðèâûê, Âîò è ÏÐÈÊÓÑÈË ßÇÛÊ.
Âåñíîþ ïîëå çàñåâàë È óðîæàé ïøåíèöû æäàë, À òàì çàêîëîñèëàñü ðîæü: Âåäü ×ÒÎ ÏÎÑÅÅØÜ, ÒÎ ÏÎÆÍÅØÜ.
Ìóæ â êóðÿòíèêå "çàíà÷êó" Ñïðÿòàë â ñëîìàííóþ òà÷êó, Íå áîÿñü îñòàâèòü òóò: ÄÅÍÅà ÊÓÐÛ ÍÅ ÊËÞÞÒ.
МЛ
ñ³÷åíü 2010
Ðèòìè ñåðöÿ. Ìîëîäi ãîëîñè
7
IJÀÍÀ ªÐÜÎÌÅÍÊÎ Íàðîäèëàñÿ 1 ãðóäíÿ 1988 ðîêó. Ç äèòèíñòâà çàõîïëþâàëàñÿ ë³òåðàòóðîþ. Ïèñàòè â³ðø³ ïî÷àëà â 11 ðîê³â. Äðóêóâàëàñÿ íà øïàëüòàõ ãàçåò «Ìåëèòîïîëüñêèå âåäîìîñòè» ³ «Íîâûé äåíü». *** Á³ëüøå ÿ íå áóäó ïèñàòè òîá³ â³ðø³,  òâî¿ î÷³ ÿ íå áóäó äèâèòèñü á³ëüøå. Òðåáà çóïèíèòèñü, ïîêè íå ñòàëî ã³ðøå. Áîæå, äàé æå ñèëè, áî äåíü ó äåíü ñòðàøí³øå. Çà äóìêè çðàäëèâ³, çà íåçä³éñíåíí³ ìð³¿, Ùî ¿õ çàëèøàþ íàâ³êè áåç íà䳿, Ó âåëèêå ñâÿòî ÿ âèìîëþ ïðîùåííÿ, Ìîæå, â³÷íå íåáî âñå æ çãëÿíåòüñÿ íà ìåíå.
*** ß íàó÷èëàñü æèòü íàïîëîâèíó, Íàïîëîâèíó ÷óâñòâîâàòü è ïåòü, Õîäèòü, äûøàòü, áîëåòü, òÿíóòü ðåçèíó, Èç áóäóùåãî â ïðîøëîå ñìîòðåòü. ß òàê äàâíî âäûõàëà ïîëíîé ãðóäüþ Àïðåëüñêèé âåòåð, ïîëíûé ÷èñòîòû, Áåæàëà, ïåðåëèñòûâàÿ áóäíè, Òåïåðü ìíå ëó÷øå ìåäëåííî èäòè. Íå ðàäóþò ñåãîäíÿøíèå ïåñíè, ß íå ìîãó îäíèì ìãíîâåíüåì æèòü. Èùó ïîêîÿ - íåò åãî, õîòü òðåñíè, È âñå âíóòðè áóøóåò è êèïèò. Çà ìíîþ - òûñÿ÷è òàêèõ íåñ÷àñòíûõ, Ìû áðîäèì, íåïðèêàÿííûå, çäåñü. Íàì íå õâàòàåò ñèë äëÿ äåë ïðåêðàñíûõ, Ìû íà äðóãèõ âûïëåñêèâàåì ñïåñü. È æèçíü èäåò, êàê ñåðûé, ìåðçêèé äîæäèê, ×òî çàñòàâëÿåò ïðÿòàòüñÿ â äîìàõ, Ãäå ìû ïüåì ÷àé, æóåì â÷åðàøíèé êîðæèê, Ìå÷òàåì î äàëåêèõ ãîðîäàõ, Ãäå áóäåò âñå, êîíå÷íî, ïî-äðóãîìó – Òàì öåíÿò âåðíîñòü, äîáðîòó è òðóä, Óñïåõ â äåëàõ, ëþáîâü ê òåïëó çåìíîìó, È ðàäóãè â ïîëíåáà òàì öâåòóò… À çà îêíîì çàòèõ òàê íóæíûé äîæäèê, Ñêâîçü òêàíü âåñåëûõ ïðèîòêðûòûõ øòîð Âíîâü ñâåòèò ñîëíöå. Ëó÷ åãî – õóäîæíèê Ðèñóåò íà ìîåé ñòåíå óçîð.
*** ß òåáå ÷åðåç ì³ñÿöü çàáóäó. гâíî ì³ñÿöü. (Öå íà çàáóòòÿ). Ùîá çàáóòè òó ðàä³ñòü ³ òóãó, Ùî ìåí³ äàðóâàëî æèòòÿ. Ìîº ñåðöå õîäèëî ïî êðàþ, ² çà ìèòü ÿ â³ä ïð³ðâè áóëà, Àëå á³ëüøå ñåáå íå êàðàþ, Õî÷ íå ðàç íàìàãàëàñü. Äàðìà! ß òåáå ÷åðåç ì³ñÿöü çàáóäó. Ìîº ñëîâî öå. Áåç êàÿòòÿ. Àëå ïîêè äëÿ òåáå ùå áóäóòü ³ðø³ âñ³ - ìàéæå ö³ëå æèòòÿ.
*** ß òàêàÿ, êàê åñòü. ß íå ëó÷øå, íå õóæå. Ïðåäî ìíîé ìèëëèîíû òàêèõ, êàê è ÿ, Íî òàê õî÷åòñÿ çíàòü, ×òî êîìó-òî òàê íóæåí Òèõèé áëåñê ìîèõ ãëàç è óëûáêà ìîÿ. ß òàêàÿ, êàê âñå. Äà, íå ëó÷øå, íå õóæå. È íå ïåðâîé ñìîòðþ ÿ íà ñòðåëêó âåñîâ, À çà ìíîé âåðåíèöåé Èäóò î÷åíü äðóæíî Òå, êîìó íåèçâåñòíî, ÷òî çíà÷èò ëþáîâü. È íå ðàç, è íå äâà Ñïîòûêàòüñÿ ïðèä¸òñÿ. Íà ãóáàõ òî ëè êðîâü, òî ëü ñóõîå âèíî. ß çàëüþ ñâîþ áîëü, È îíà îòçîâåòñÿ Áîëüþ ìíîãèõ äðóçåé èëü âðàãîâ – âñ¸ ðàâíî. ß òàêàÿ, êàê åñòü. Áûòü òàêîé íå óñòàíó. Åñëè ìîæåøü – ïðèìè, íó à íåò – Áîã ñ òîáîé! Òîëüêî ïóñòü äëÿ òåáÿ Íà ìãíîâåíèå ñòàíó Íåïîõîæåé íà âñåõ, íó à çíà÷èò - äðóãîé.
8
Æèòòÿ íà äîëîíi
ñ³÷åíü 2010
МЛ
ÏÀÂËÎ ËÎÂÅÖÜÊÈÉ ÊÓË²Ø ÁÅÇ ÇÀÉÖß Ùå áóëî òåìíî, àëå íà ñõîä³ âæå ïàëàëà æîâòîãàðÿ÷à ñìóæå÷êà, ³ òàá³ð îæèâ. Áàòüêî æàðòîìà ïîòîðñàâ ìåíå çà ÷óáà: - Íó, ïîì³÷íè÷êó, áåðèñü äî ãîëîâíî¿ ðîáîòè êåðóâàòèìåø âîëèêàìè. À ÿ ïî ñòàðîñò³ óæå ò³ëüêè çà ïëóãîì õîäèòèìó òà, çàì³ñòü ïàòèêà, íà ÷åï³ãè ñïèðàòèìóñÿ. - ³í ï³äâèùèâ ãîëîñ, çâåðòàþ÷èñü äî ä³äóñÿ: - Âàì, òàòó, ïîòèõåíüêó êîñèòè ïðîñî, à ìî¿é ñòàðåíüê³é ³ç Êàòåðèíîþ êîïè÷èòè éîãî. Òà ãëÿä³òü ìåí³, áàáè! - ùå ãîëîñí³øå íàêàçàâ áàòüêî. - Êëàñòèìåòå êîïèö³ âóçüê³ é âèñîê³, àáè ¿õ äîùåì íå ïîãíî¿ëî! - Çíàºìî, ÿê õë³á ¿äÿòü - íå ñüîãîäí³ íàðîäèëèñÿ! - çóõâàëî â³äãóêíóëàñü ³ç-ï³ä âîçà ñòàðøà ñåñòðà Êàòåðèíà, à ìàòè ò³ëüêè ñîëîäêî ïîç³õíóëà. - Éîé, à ìåí³ ùî ðîáèòè? - çàëåïåòàëà Éîéêà. - Òîá³, äîöþ, ÿê ³ ùîäíÿ, êóõàðþâàòè, ïîâàæíî ïðîêàçàâ áàòüêî. - Òàêîãî ñìà÷íîãî êóëåøó, ÿê òè â쳺ø âàðèòè, í³õòî æ íå çâàðèòü. - Òàòî ñòàð³ - ìîæå, ÿ ïîêîñèâ áè? - ïîäàâ ãîëîñ äÿäüêî Ãàâðèëî é îäðàçó çàéøîâñÿ õðèïó÷èì êàøëåì. Áàòüêî ç³òõíóâ: - Êîñàð ³ç òåáå, ÿê ³ç ò³ñòà êóëÿ. Ïîáåðåæè îòî ñâî¿ ïðîñòð³ëåí³ ãðóäè ³ íå õàïàéñÿ - áåç ä³ëà íå ñèä³òèìåø. Òîá³ ñüîãîäí³ òðåáà çàïîëþâàòè çàéöÿ òà ðàçîì ³ç Éîéêîþ çà óïðóã íàâàðèòè êóëåøó. Äÿäüêî íåñïîä³âàíî ñòàâ çàïåðå÷óâàòè: - Íå áóäó ïîëþâàòè, áî çàé÷èõè çàðàç àáî ïîðîñí³, àáî ó íèõ ìàë³ çàé÷àòà º! - À ÿ íå çíàþ ³ çíàòè íå õî÷ó, ÿê òè îäð³çíÿòèìåø çàé÷èõó îä çàé÷è÷à. Çíàþ ò³ëüêè, ùî æèòè íàì ïîêè ùî ñóòóæíî, à ðîáîòà - öå íå ãóëüíÿ ³ ïîëþáëÿº êóë³ø ³ç ì’ÿñîì! áåççàïåðå÷íî ñê³í÷èâ ðîçìîâó áàòüêî òà é çàãåéêàâ íà âîëèê³â. Æàëü ìåí³ áóëî, ÿê íàø³ êàçàëè, «çîâñ³ì í³êóäèøíüîãî Ãàâðèëà». Òà é áàòüêî íåìèëîñòèâèé - íàâàëèâ íà õâîðó ëþäèíó àæ òðè ðîáîòè: ïîëþâàòè, íÿíü÷èòè Éîéêó é âàðèòè êóë³ø. Íó, ùîäî ïîëþâàííÿ, òî öå, ãàäàâ ÿ, ëåãêå é âåñåëå ä³ëî, àëå ïàíüêàòèñÿ ç Éîéêîþ òà êóõàðþâàòè - âàæí³øèõ ðîá³ò, íà ìîþ äóìêó, ³ ñâ³ò íå çíàâ. Ïðîòå âñ³ íàø³ íàìàãàëèñü íå ïåðå÷èòè áàòüêîâ³, òî é ÿ çìîâ÷àâ ïðî ñâîº íåçàäîâîëåííÿ. Íåâåëèêèé ÷àñ - óïðóã: ò³ëüêè ÷âåðòü äíÿ. Àëå ÿêùî ö³ëèé óïðóã ïîïîò³òè íà ðîáîò³, òî é ï³ñíèé êóë³ø ñòຠñìà÷íèì. Ìè ñèä³ëè îêðóã êàçàíà ³ ìîâ÷êè ïðàöþâàëè ëîæêàìè. Ò³ëüêè
1 ëþòîãî 2010 ð. ìåë³òîïîëüñüêèé ë³òåðàòîð, ïåðøèé ó íàøîìó ì³ñò³ ÷ëåí ñï³ëêè ïèñüìåííèê³â ÑÐÑÐ â³äçíà÷èâ áè ñâîº 100-ð³÷÷ÿ. Çãàäàºìî äåùî ç éîãî òâîð÷îñò³. áàòüêî êîðîòêî ñïèòàâ ó äÿäüêà Ãàâðèëà: - ×îìó áåç çàéöÿ? - Ñòîðîæê³ ïîðîáèëèñü - ïîâò³êàëè, â³äâåðòàâ óá³ê îñì³õíåí³ î÷³ é ãóáè äÿäüêî. - Òà-àê, - ñåðäèòî ñìèêíóâ áàòüêî âóñîì ³ ñêàçàâ ä³äóñåâ³: - Ïîñí³äàºìî, òàòó, ³ ïîðàäèìîñÿ, ùî ÷èíèòè ç Ãàâðèëîì, áî ñòàâ íåñëóõîì, òà ùå é áðåõëèâèì... Àëå òóò ïðîëóíàâ îñòåðåæíèé ìàòåðèí ïîêëèê: - Ãëÿíüòå - ìàõíîâö³!.. Ò³º¿ æå õâèëèíè áàòüêî çàñêî÷èâ íà ä³ëÿíêó íåäîæàòî¿ êóêóðóäçè, ïåðåá³ã ¿¿ ³ çíèê ó çàðîñòÿõ ìîëîäî¿ êîëþ÷èíè, ùî òÿãëèñÿ äî ñàìîãî Êðó÷åíîãî áàéðàêó. Òàì, ó áàéðàö³, ñåðåä òåðí³â, áóëà íàä³éíà ñõîâàíêà - êîëèøíÿ âîâ÷à íîðà. Äÿäüêî æ ë³ã ï³ä âîçà äîë³ëèöü, ³ éîãî çàêèäàëè êîæóõàìè, ì³øêàìè òà ³íøèì ìàíàòòÿì. À ñòåïîâèì øëÿõîì, çáèâàþ÷è êóðÿâó, íàáëèæàâñÿ äî íàñ ê³ííèé çàã³í, ³ âåëè÷åçíèé ÷îðíèé ïðàïîð çâèâàâ â³òåð íàä ïåðåäí³ìè âåðøíèêàìè. - ijäóñþ! - ïðèòóëèâñÿ ÿ äî ä³äîâèõ êîë³í. Çíàþ, òàòêîâ³ õîâàòèñÿ çà çâè÷êó, áî â³í ùå çà öàðÿ õîâàâñÿ. À äëÿ ÷îãî õîâàòèñÿ õâîðîìó äÿäüêîâ³? ijäóñü çàâæäè ðîçìîâëÿâ ç³ ìíîþ ÿê ð³âíèé ³ç ð³âíèì. Òàê ³ çàðàç - â³í ïîêëàâ ìåí³ ðóêó íà ãîëîâó ³ ïðîìîâèâ: - Çà òàêî¿, âíó÷åíüêó, ñòðàøíî¿ êîëîòíå÷³, ÿêà ùå é äîñ³ îöå âèðóº â íàøèõ êðàÿõ, ³ õâîðèì íå çëå ïîáåðåãòèñÿ. Àäæå óçâè÷à¿ëîñÿ, ùî êîæíèé îòàìàí áîäàé íàéìåíøîãî çàã³í÷èêà - ñàì ñîá³ ³ çàêîí, ³ ñóääÿ, ³ êàò. Çàïèòóº: «Òè ÷îãî íå âîþºø çà ïðàâäó?!» ² íå æäó÷è îäïîâ³ä³, ñòð³ëÿº â ãðóäè àáî ðóáຠøàáëåþ. Äî òîãî æ, òâ³é äÿäüêî äîøêóëÿâ ³ ÷îðíîïðàïîðíèêàì, òî é ó ö³ì çàãîí³ ìîæóòü áóòè éîãî «õðåùåíèêè». Çàã³í ïîð³âíÿâñÿ ç òàáîðîì. Ñïåðåäó íà âîðîí³ì îãèð³ ¿õàëà êðàñóíÿ-æ³íêà ó á³ë³é áóðö³ é òàê³é ñàìî êóáàíö³ ç áëàêèòíèì áàøëèêîì çà ïëå÷èìà. À çà íåþ, ïî òðîº â ðÿä, ãàðöþâàëî íà áàñêèõ êîíÿõ á³ëÿ ñîòí³ çäîðîâèõ áóéíî÷óáèõ
МЛ
ñ³÷åíü 2010
Æèòòÿ íà äîëîíi
÷îëîâ³ê³â. Ƴíêà çäèáèëà âîðîíîãî, ïîò³ì îñàäèëà éîãî ³ âëàäíî ñïèòàëà ó ìàòåð³ òà Êàòåðèíè: - À ÷îãî âè, áàáîíüêè, ñàì³? Äå âàø ÷îëîâ³÷èé ð³ä? - Áóëî ñàëî, òà êèöÿ ç’¿ëà, - áîâêíóëà Êàòåðèíà. Òîä³ ä³äóñü ï³äâ³âñÿ ç-çà âîçà, âèéøîâ íàïåðåä ³ çíÿâ øàïêó: - ß ÷îëîâ³÷èé ð³ä, êðàñóíå÷êî! Îòàìàíøà óñì³õíóëàñü ³ ãðàéëèâî ïîâåëà ñîáîëèíîþ áðîâîþ: - À äå òâî¿ ñèíè, ä³äó? - Äå é óñ³ - âîþþòü, êðàñóíå. - Çà êîãî? - Õòî éîãî çíà, - ðîçâ³â ðóêàìè ä³äóñü. - Òåïåð ñò³ëüêè âëàä ³ âëàäàð³â ðîçâåëîñÿ, ùî é íå ðîçáåðåø - õòî çà êîãî âîþº. Âîþþòü ñèíè, à çà êîãî - íå â³äàþ: ìîæå, çà òåáå, à ìîæå, é ïðîòè òåáå, êðàñóíå. - Îé, ³ õèòðèé æå ñòàðèé ëèñ! - ðîçðåãîòàëàñü îòàìàíøà é ïîïóñòèëà êîíåâ³ ïîâ³ä. Òà íå âñòèã âîðîíèé ³ äâ³÷³ ñòóïèòè, ÿê Éîéêà â³ä÷åïèëàñü îä ìàòåðèíî¿ ñï³äíèö³, çìàõíóëà êóëà÷êàìè é êðèêíóëà: - Éîé, òüîòþ, à ÿ òîá³ íå ñêàæó, ùî ì³é äÿäå÷êî õîâàºòüñÿ ï³ä âîçîì! Ìàòè îõíóëà é ï³äõîïèëà Éîéêó íà ðóêè. ijäóñü ðâó÷êî ñòóïèâ óá³ê, çàòóëÿþ÷è ¿õ ñïèíîþ, ³ òèõî çàñòîãíàâ. Àëå îòàìàíøà âæå ñïèíèëà êîíÿ ³, çâ³âøè íà ïåðåí³ññ³ øàáë³ ÷îðíèõ áð³â, ïðîö³äèëà êð³çü çóáè: - Çíà÷èòü, ï³ä âîçîì, ä³äó?.. Êóïà ìàíàòòÿ ï³ä âîçîì çàâîðóøèëàñÿ. Îñü äÿäüêî Ãàâðèëî ï³äâ³âñü ³ íåäáàëî ñïåðñÿ ðóêîþ íà ïîëóäðàáîê. Ïî ëàâ³ âåðøíèê³â ïðîêîòèâñÿ ïðèãëóøåíèé ïåðåãîì³í. Îòàìàíøà âòóïèëà â äÿäüêà ïîãëÿä. Íà ¿¿ îáëè÷÷³ â³äáèëèñÿ ³ çäèâóâàííÿ, ³ çëà ðàä³ñòü. Âîíà ïîâåðíóëàñü ó ñ³äë³ äî çàãîíó é ãóêíóëà: - Ùàñòèòü íàì, ñèíêè! Ìè æ îöå ñïðàâæíþ ðàéñüêó ïòàøêó ñï³éìàëè - ïåðåä âàìè æèâèé ×åðâîíèé Îðëèê! - Îòàìàíøà çíîâ óòóïèëàñÿ â äÿäüêà: - ×îãî æ òè æèâèé? ß æ òåáå íåäàâíî âëàñíîþ ðóêîþ ðîçñòð³ëÿëà! - Áóëî!.. - íåíà÷å àæ âåñåëî â³äãóêíóâñÿ äÿäüêî. - Áóëî òàêå ä³ëî - ðîçñòð³ëÿëà. Íó, à òåïåð îò ³ ÿ òåáå ðîçñòð³ëÿþ! Äÿäüêî øâèäêî íàõèëèâñÿ é âèïðîñòàâñü. Äî éîãî ïëå÷à ï³äëåò³ëà ðóøíèöÿ é ïëþíóëà ç îáîõ ñòâîë³â ïîñòð³ëàìè. Àëå îòàìàíøà âñòèãëà ï³äâåñòè ë³âå ïëå÷å, çàòóëèâøè íèì ãîëîâó, ³ øð³ò ãëóõî òà áåçñèëî âäàðèâñÿ ó âîâíó áóðêè. ß íå áà÷èâ, êîëè äÿäüêî ïåðåá³ãàâ êóêóðóäçó, ò³ëüêè ïîì³òèâ, ÿê â³í ï³ðíóâ ó çàðîñò³ êîëþ÷èíè. Çàï³çí³ëî çàëÿñêàëè ïîñòð³ëè. ʳëüêà âåðøíèê³â óäåðëîñÿ â êîëþ÷ó õàùó. Çà³ðæàëè â³ä áîëþ é çäèáèëèñÿ êîí³, çàðèêàëè ëàéêàìè ÷îëîâ³êè. Ðàïòîì óâåñü ãàì³ð ïåðåêðèâ ïðîíèçëèâèé ãîëîñ
9
îòàìàíø³: - Ïåðø³é ï³âñîòí³ ñï³øèòèñü - ïðî÷åñàòè êîëþ÷èíó é áàéðàê! Çáðîéíà ëàâà, õèòàþ÷è çàðîñò³, â³ääàëÿëàñÿ. Ðåøòà ìð³éíèê³â ëèõîâ³ñíî ìîâ÷àëà. Îòàìàíøà ç³ñêî÷èëà ç îãèðÿ, êèíóëà ïîâ³ä ïðàïîðîíîñöåâ³ é, ïîëÿñêóþ÷è âèòèì êàðáà÷åì ïî õàëÿâàõ ÷îá³òê³â, äîâãî õîäèëà ïåðåä íàìè, âäèâëÿþ÷èñü êîæíîìó â îáëè÷÷ÿ. Çðåøòîþ ñòðèáíóëà â ñ³äëî é çàêðóòèëà êîíÿ, íåòåðïëÿ÷å ïîãëÿäàþ÷è ó á³ê áàéðàêó. Ïîäîâæåíèé òðèâîãîþ ³ ñòðàõîì, íàäòî ïîâîë³ ñïëèâàâ ÷àñ ³ äëÿ íàøî¿ ðîäèíè. Òà îñü âåðíóëàñÿ ïåðøà ï³âñîòíÿ, âåðíóëàñü áåç áàòüêà ³ äÿäüêà Ãàâðèëà. Âîâ÷à íîðà, õèòðî ï³äêîïàíà âñåðåäèí³, íå âèäàëà ¿õ. - Íó-íó?! - ñåðäèòî çàïèòàëà îòàìàíøà ó öèãàíóâàòîãî çäîðîâèëà. Òîé ëåäâå ï³äâ³â íà íå¿ ïîãëÿä ³ çíîâó îïóñòèâ ñîá³ ï³ä íîãè: - Íåìàº, ìàìî, í³äå - ÿê ï³ä çåìëþ ï³øîâ. - ϳä çåìëåþ á ³ øóêàëè! - Øóêàëè, ìàìî, é ï³ä çåìëåþ - íåìà. Îòàìàíøà ïèëüíî ïîäèâèëàñü íà ä³äóñÿ. ² âðàç ó ¿¿ ðóö³ çáëèñíóëà êðèöÿ ìàóçåðà. - Öåé ×åðâîíèé Îðëèê - òâ³é ñèí, ä³äó? íåïðèðîäíî ñïîê³éíî ñïèòàëà âîíà. - Ñèí, - ñòâåðäèâ ä³äóñü. - Áåçñòðàøíîãî é óì³ëîãî âîÿêà âèðîñòèâ, ä³äó, øêîäà ò³ëüêè - âîðîãà íàøîãî. Äå æ â³í çàõîâàâñÿ? - Íå çíàþ. À ÿêáè é çíàâ, íå ñêàçàâ. - ijäóñü íàä³â øàïêó é ïîñóâîð³øàâ, ÿê ïåðåä ìîëèòâîþ. ² ÷îãî òàì, îòàìàíøî, òåðåâåíèòè? Ñòð³ëÿé óæå íå òÿãíè çà äóøó! - Ïðàâäà, ä³äó, íàì íåìà êîëè òåðåâåíèòè: çàðîáèâ - ïîìðè! Îòîæ ïðîùàéñÿ øâèäåíüêî ç áàáàìè... Õî÷à ñòðèâàé! - ï³äâåëà âîíà âãîðó ðóêó ç ìàóçåðîì. - Ñêàæè, ÷îìó òè íå íàâ÷èâ ñèíà îäð³çíÿòè ñâî¿õ âîðîã³â îä íàñ - äðóç³â ³ çàõèñíèê³â ñåëÿí? - Áàãàòèõ... - íåãîëîñíî äîäàâ ä³äóñü. - Ùî-î-î?! - Áàãà-àòî, êàæó, ãîâîðèòè - ìàëî ñëóõàòè! À âñå æ îäïîâ³äàþ, - ïðèìðóæèâñÿ ä³äóñü. - Äèâóºø òè ìåíå, îòàìàíøî! Çíàºø æå: ä³òè íàø³ çàðàç òàê³ â÷åí³, ùî íå ìè ¿õ, à âîíè íàñ äåñÿòü ðàç³â íàâ÷àòü. ß ïåâíèé, ùî é òè ñàìà, êðàñóíå, íå äóæå â÷èøñÿ ó ñâîãî áàòüêà ³ íå äóæå éîãî ñëóõàºøñÿ. Åãå æ? Çíàþ, ì³é ñèí íå ñòð³ëÿâ áè éîãî ç-çà òåáå. Îòàìàíøà ç³áãàëà ãóáè êàïøó÷êîì, ïîò³ì ïðîñè÷àëà: - Íó é õèòðþùèé ä³ä! - Òîä³ âèïðîñòàëàñü ³ ìèëîñòèâî äîçâîëèëà: - Ãàðàçä, æèâè! Òðåáà æ òîá³ áà÷èòè, ÿê ÿ ñï³éìàþ ³ îä³øëþ â ïåêëî òâîãî ñèíî÷êà. ³äòàê îòàìàíøà çäèáèëà âîðîíîãî é ïóñòèëà
10
Æèòòÿ íà äîëîíi
éîãî âñêà÷. Çà íåþ ðèíóëè âåðøíèêè - øëÿõ îäðàçó çàãóðêîò³â ï³ä ñîòíÿìè ê³íñüêèõ êîïèò. Êîëè çàã³í çíèê ó äàëåê³é êóðÿâ³, à «áàéðà÷àíè», âèêëèêàí³ ðîçá³éíèöüêèì ïîñâèñòîì Êàòåðèíè, âåðíóëèñÿ ç âîâ÷î¿ íîðè, ä³äóñü çàïèòàâ ó áàòüêà: - ßê æå òåïåð áóäå ç îòàìàíøåþ òà ¿¿ «ñèíêàìè» - âñå? - ͳ-í³, íå âñå! - çàïåðå÷èâ äÿäüêî Ãàâðèëî. Âîíà íå îá’¿äå êóðêóë³â ³ç õóòîðà ³, çâ³ñíî, òàì îá³äàòèìå. Ç Ãàðâàñ³âñüêîãî æ òàáîðó, ÿê ïî ãîð³ òà ¿õí³ìè ê³íüìè, äî ñåëà - ðóêîþ ïîäàòè. À â ñåë³ íàáåðåòüñÿ ñîòí³ ï³âòîðè ãâèíò³âîê ³ êóëåìåò ñ³ëüðàä³âñüêèé. - ² äî áàòüêà: - Ãà, ïîá³ãëè äî Ãàðâàñ³â? - Êóäè òîá³! - îáóðèâñÿ ä³äóñü. - ͳ÷îãî, õàé ïðîâ³òðèòüñÿ ï³ñëÿ âîâ÷î¿ íîðè! ³äðóáàâ áàòüêî. - Éîìó æ òðåáà ùå äîáàëàêàòè ç êðàñóíåþ-ìàìîþ. Äîâãî âèñ³ëà íàä òàáîðîì íóäîòà íàïðóæåíîãî ÷åêàííÿ. ²Öî âæå ìàòåðèí³ ðóêè: âîíè é õâèëèííîãî áåçä³ëëÿ íå âèòðèìóâàëè, à òåïåð îñü ÿê íåæèâ³ ãîäèíàìè ëåæàëè íà ¿¿ êîë³íàõ. Óðàç äàëåêî çà îáð³ºì òð³ñíóâ îäèíîêèé ïîñòð³ë. Çà íèì ñèïíóëî ïîñòð³ëàìè, íà÷å ç ì³øêà. Çäàâàëîñÿ, äåñü ïîðó÷, çà êîëþ÷èíîþ, ðåòåëüíî ïåðåñ³âàþòü ãîðîõ íà æåðñòÿíèõ ðåøåòàõ. Çãîäîì çàãàâêîò³â áàñêîì, çð³äêà é íåíàäîâãî ïåðåâîäÿ÷è äóõ, êóëåìåò. À íàä ò³ºþ çëîþ òð³ñêîòíÿâîþ, òî íàðîñòàþ÷è, òî çàòèõàþ÷è, âèðóâàëî ðåâèùå ëþäñüêèõ êðèê³â, ê³íñüêå ³ðæàííÿ, íàãàäóþ÷è çâ³äñ³ëÿ ïðèòëóìëåíå ñò³íàìè õàòè çàâèâàííÿ ëþòíåâî¿ õóðòîâèíè. Òàê ñàìî ðàïòîâî, ÿê ³ ïî÷àâñÿ, ãàì³ð áîþ ñòèõ. Òèøà, ùå íàïðóæåí³øà, íàì³ðÿëà íàì ÷èìàëèé ÷àñ. ² îñü òàì, äå çàã³í ÷îðíîïðàïîðíèê³â ðîçòàíóâ ó êóðÿâ³, çíîâó çàêóð³ëî íàä øëÿõîì: ïî íüîìó íàâàëüíèì ÷âàëîì ãíàëà êîíåé êóïà âåðøíèê³â. Òåïåð óæå ä³äóñü, ïåðåá³ãøè ÷åðåç êóêóðóäçó, ùåç ó êîëþ÷èí³. ² â÷àñíî. Âåðøíèêè ï³äñêàêàëè äî òàáîðó, é òà ñàìà îòàìàíøà îñàäèëà á³ëÿ íàñ âîðîíîãî, ðîçìàëüâàíîãî ñìóãàìè á³ëî¿ ï³íÿâè. Çàðàç öå áóëà âæå íå êðàñóíÿ: áåç øàïêè, ðîçïàòëàíà, çàëÿïàíà ñóö³ëü áðèçêàìè êðîâ³, ùî ïðèñîõëè ¿é íà îáëè÷÷³, ðóêàõ òà ïî áóðö³, âîíà á³ëüøå íàãàäóâàëà ìîëîäó áàáó-ÿãó. Â³ä ¿¿ ñîòí³ ëèøèëîñÿ ÿêèõîñü òðèäöÿòåðî ÷îëîâ³ê³â. Íå ñòàëî é ïðàïîðà. Óñå â³äáóëîñÿ çà ö³ëêîâèòî¿ ìîâ÷àíêè. Îòàìàíøà ç³ñêî÷èëà ç êîíÿ, ï³äá³ãëà äî âîçà é òðè÷³ âèñòð³ëèëà â êóïó ìàíàòòÿ. ¯¿ öèãàíóâàòèé ïîì³÷íèê ðîçãð³á êîæóõè òà ì³øêè - ï³ä íèìè í³êîãî íå áóëî. Òîä³ îòàìàíøà ñòðèáíóëà íà âîðîíîãî é íàðåøò³ ïðîõðèï³ëà ç íå÷óâàíîþ ùå
ñ³÷åíü 2010
МЛ
ìíîþ ëþòòþ: - Óò³ê ñòàðèé ïåñ, íàöüêóâàâøè íà ìåíå ñâîº öóöåíÿ! Øêîäà! ß á éîìó, øîëóäèâîìó ëèñîâ³, ïîêàçàëà ñìàëåíîãî âîâêà! Âîíà îçèðíóëàñÿ íàçàä, íà äàëå÷³íü øëÿõó, ïîò³ì ïîãðîçèëà íàì îêðèâàâëåíèì êóëàêîì ³ ç ì³ñöÿ ç³ðâàëà îãèðÿ âñêà÷. Áàòüêî é äÿäüêî âåðíóëèñÿ íà ïî÷àòêó âå÷³ðíüîãî óïðóãó, çàïîðîøåí³, ÿê ì³ðîøíèêè, àëå ç âèãëÿäîì ³ìåíèííèê³â. Êàòåðèíà ðàí³ø óñ³õ ïîõâàëèëàñÿ ¿ì: - Íåäàâíî ìèìî íàñ óò³êàëà âàøà êðàñóíÿìàìà, à ç íåþ - ÷è é íàáåðåòüñÿ òðåòèíà ñîòí³. Ñàìà âñÿ êðîâ’þ çàáðèçêàíà! Ìàáóòü, áèëàñÿ ëþòî? - Ùî ëþòî, òî ëþòî, - ïîñìóòí³â áàòüêî. - Ìè âñþ ¿¿ ñîòíþ çàìàíèëè â çàñ³äêó é çàìêíóëè ê³ëüöå. Òà âèäåðëàñÿ ñêàæåíà ïñÿþõà - òðüîõ íàøèõ ñâîºþ ðóêîþ çàðóáàëà. - Áàòüêî öìîêíóâ ÿçèêîì ³ ïðèòóïíóâ: - Äàëåêî íå âòå÷å! Ãîëîâà ñ³ëüðàäè âåðõè é íàâïðîñòåöü ãàéíóâ äî ìîðÿöüêî-ê³ííîãî çàãîíó. Íó, à ìîðÿ÷êè, ò³ âæå ÿê ïðè÷åïëÿòüñÿ äî õâîñòà, òî íå îä÷åïëÿòüñÿ, àæ ïîêè ç õâîñòîì ³ ãîëîâó îä³ðâóòü! - À ÿê òè òàì? - äîïèòóâàâñÿ ó äÿäüêà Ãàâðèëà ä³äóñü. - Áà÷èâñÿ ç³ ñâîºþ «õðåùåíîþ ìàìîþ», ïðèâ³òàâñÿ? - Áóëî! - ñòð³ïíóâ á³ëÿâèì ÷óáîì äÿäüêî. Ò³ëüêè æ çàíàäòî ÷åìíî, ïðîñòî ïî-ïàíñüêè «â³òàëèñÿ». ß ç íå¿ øàïî÷êó çíÿâ êóëåìåòíîþ ÷åðãîþ, à âîíà ìåíå ëåãåíüêî ïîö³ëóâàëà â ïëå÷å ç ìàóçåðà. Ò³ëüêè îò ïåðåøêîäèëè íàì «äîâ³òàòèñÿ»... - Íó, ðîäèíîíüêî! - çàãóêàâ áàòüêî. Ñê³í÷èëàñÿ êåïñüêà ðîáîòà - ïðèñòóï³ìî äî ëåïñüêî¿! Ñèíêó, áåðèñÿ äî âîëèê³â! Ìåí³ - äî ÷åï³ã, òàòîâ³ ç áàáàìè - äî ïðîñà! À òîá³, áðàòèêó, - ï³äìîðãíóâ â³í äÿäüêîâ³, - ç Éîéêîþ âàðèòè íà âå÷åðþ êóë³ø... íåõàé óæå ï³ñíèé - áåç çàéöÿ.
ÏÒÀØÈÍÈÉ ÖÀÐ Ïàì’ÿòàþ, çîâñ³ì ùå ìàëîãî âçÿëà ìåíå ç ñîáîþ â ë³ñ áàáóñÿ Ñîô³ÿ - äîïîìàãàòè ¿é íà çáèðàíí³ ãðèá³â. Àëå â ë³ñ³ ìåíå ö³êàâèëî ùî çàâãîäíî, ò³ëüêè íå ãðèáè. Íàéäóæ÷å çàö³êàâèâ ÷èìàëèé ñ³ðèé ïòàõ. ³í ñõîæèé íà òîãî ÿñòðóáàêðàãóëüöÿ, ùî òÿãຠç íàøîãî äâîðó êóð÷àò ³ êà÷àò, íà ÿêîãî ÿ äóæå çëèé, áî çà òèìè êóð÷àòàìè-êà÷àòàìè ÷àñòî äîâîäèòüñÿ íàãëÿäàòè ñàìå ìåí³. Òîìó é çàðàç îãëÿäàþñÿ íàâêðóãè: ÷è íåìà ïîáëèçó êàì³íöÿ - ïîøïóðèòè â ÿñòðóáà. Òà êàì³íöÿ íåìà. - Áàáóñþ! - âêàçóþ íà ïòàõà. - Îòî êðàãóëåöü? - ͳ, âíó÷åíüêó, - ìðóæèòüñÿ íà äåðåâî áàáóñÿ. - Òî ïòàøèíèé öàð. ³í ñàì í³÷îãî íå
МЛ
ñ³÷åíü 2010
Æèòòÿ íà äîëîíi
ðîáèòü, ò³ëüêè ¿ñòü òà ñïèòü. ² êîæíîãî òàêîãî ïòàøèíîãî öàðÿ ìóñÿòü ãîäóâàòè àæ ñòî ìàëåíüêèõ ïòàøîê! ijéñíî, áà÷ó, ÿê ï³äë³òຠäî ïòàõà çîâñ³ì ìàëåíüêà ïòàøå÷êà ç ïîâíèì äçüîáèêîì êîìàõ ³ ñ³äຠéîìó íà ãîëîâó. Ïòàõ îäðàçó æ ðîççÿâëÿº øèðî÷åííîãî ðîòà, äð³áíî òð³ïî÷å êðèëàìè ³ ñì³øíî, õðèïêóâàòî êðè÷èòü. Òîä³ ìàëåíüêà ïòàøêà íàõèëÿºòüñÿ, âñîâóº ñâîþ ãîë³âêó â òó ðîççÿâëåíó ïàùó, âèêëàäà òóäè êîìàõ ³ â³äë³òàº. Çà íåþ - ëåòèòü äðóãà, ñ³äຠíà ã³ëî÷êó ïðîòè ïòàøèíîãî öàðÿ ³ òàêîæ êèäຠêîìàõ ó éîãî ïåëüêó. Ñë³äêîì çà äðóãîþ - ëåòèòü òðåòÿ, ÷åòâåðòà... ² âñ³ âîíè áåçïåðåðâíî ãîäóþòü ñâîãî íåíàæåðëèâîãî öàðÿ. Ìèíóëî ê³ëüêà ðîê³â, ³ ÿ ïî÷àâ óæå ââàæàòè ñåáå ò³ëüêè íà ñàìó ìàëèçíó íå äîðîñëèì. Ãîðäîâèòî êðîêóþ ë³ñîì ïîðó÷ äîñâ³ä÷åíîãî ëîâöÿ ç ðóøíèöåþ - ñâîãî äÿäüêà Ãàâðèëà. Çáîêó ëóíຠçíàéîìèé õðèïêóâàòèé êðèê. Ðîçøóêóþ î÷èìà êðèêóíà ³ ñàìîâïåâíåíî ãóêàþ: - Äÿäå÷êó, îíäå ïòàøèíèé öàð! Äÿäüêî óñì³õàºòüñÿ â âóñà ³ ÷îìóñü ïèòຠìåíå çîâñ³ì ïðî ³íøå: - À ùî òè, íåáîæå, çíàºø ïðî çîçóëþ? - Çíàþ ¿¿! - â³äêàçóþ íåäáàëî. - ×èòàâ, ÷óâàâ, áà÷èâ. - À ÷èòàâ, ùî çîçóëÿ ï³äêëàäຠïî ÿº÷êó â ãí³çäà äð³áíèõ ïòàøîê, ùî çîçóëåíÿ âèêèäຠç ãí³çäà âñ³ ÿº÷êà àáî é ïòàøåíÿò ñâî¿õ íàçâàíèõ áàòüê³â, ³ ùî ò³ áàòüêè âèãîäîâóþòü éîãî ëèø îäíîãî? ×èòàâ òàêå? - ×èòàâ. - Äèâèñü æå! - ² äÿäüêî âêàçóº íà ïòàøèíîãî öàðÿ. - Òâ³é öàð - öå ïðîñòî çîçóëåíÿ, ùî éîãî âèãîäóâàëè îò³ äâ³ â³ëüøàíî÷êè. Ïðèäèâëÿþñÿ. ijéñíî, öå çâè÷àéíà, òðîõè ùå êîðîòêîõâîñòà é íåçãðàáíà çîçóëÿ. Ïðàâäà, äîðîñë³ çîçóë³ ñòîðîæê³, ³ ìàëî õòî áà÷èâ ¿õ çáëèçüêà. Àëå æ ìåí³ ùàñòèëî íå ðàç. ßê æå ÿ äîñ³ íå çäîãàäàâñÿ ïðî ïîìèëêó áàáóñ³ Ñîô³¿? Óñå æ íå õî÷åòüñÿ âèçíàâàòè ñâ ïîðàçêè, áîäàé ÷àñòêîâî. - Äâ³ â³ëüøàíî÷êè íå âèãîäóþòü òàêîãî êàáàíà! - ïåðå÷ó. - Éîãî ãîäóº àæ ñòî â³ëüøàíîê! - Çíîâó ñòàðà âèãàäêà! - íàõìóðþºòüñÿ äÿäüêî. - Ïðîòå íå âì³þòü òâî¿ âèãàäíèêè ðàõóâàòè: àäæå â³ëüøàíêè ùîäíÿ íå ñòî ðàç³â, à ðàç³â ³ç ÷îòèðèñòà ïðèíîñÿòü çîçóëåíÿò³ õàð÷. Îò ò³ëüêè í³õòî ¿õ íå ïîçíà÷èâ, òî é íå âèäíî, ùî ãîäóº öüîãî ïðèéìàêà íå ñòî ³ íå ÷îòèðèñòà, à âñüîãî ëèøå äâ³ ïòàøå÷êè. - ² äÿäüêî ï³äâîäèòü ïðàâèöþ: - Íó, ÿê - âèçíàºø ñåáå ïåðåìîæåíèì, çäàºøñÿ â ïîëîí? - Ãàðàçä óæå, çäàþñü, - êàæó ÿ ³ ìåðù³é á³æó âïåðåä, àáè äÿäüêî íå ïîáà÷èâ ìîãî çàøàð³ëîãî îáëè÷÷ÿ.
11
ÓÐÎÊ ÏÎ̲ÐÊÎÂÀÍÎÑÒ² Ïåðåïåëè, ìàáóòü, íàä óñå ïîëþáëÿþòü ïðîñî ³, ÿê ò³ëüêè âîíî âèñòèãíå, çâ³äóñþäè çáèðàþòüñÿ â íüîãî. Íåâäîâç³ â³ä îæèð³ííÿ ö³ ìàëåñåíüê³ êóðî÷êè ñòàþòü çàíàäòî ëåäà÷èìè ³ çë³òàþòü ò³ëüêè òîä³, êîëè íà íèõ ìàéæå íàñòóïàºø. Ëåæèòü ïòàøîê íà ïðîñÿí³é ñòåðí³ ïåðåä ñàìèìè î÷èìà òàêèé íåïîì³òíî-ñ³ðèé, ùî äèâèøñÿ íà íüîãî, à íå áà÷èø. Ò³ëüêè äÿäüêî Ãàâðèëî áà÷èâ, ìàþ÷è ÿêóñü âèíÿòêîâó ãîñòðîòó çîðó. Îñü ìè ç äÿäüêîì îðåìî ñìóãó ïðîñèùà. Äÿäüêî éäå ïî áîðîçí³ çà ïëóãîì, à íà ñòåðíþ íà÷åáòî é íå äèâèòüñÿ: òî íà ÷åï³ãè íàëÿæå, òî ç÷èñòèòü íàëèïëó íà ëåì³ø çåìëþ, òî ï³ñåíüêó ìóãè÷å, à òîä³, çàâæäè íåñïîä³âàíî, ñòóêíå ÷èñòèêîì ïî ñòåðí³, ï³äí³ìå é ïðèâ’ÿæå íà ÷åï³ãó ïåðåïåëà. Ïðîòå äÿäüêî í³êîëè íå çäîáóâàâ áàãàòî ïåðåïåë³â: çäåá³ëüøîãî ïàðó, êîëè-íå-êîëè òðüîõ. Îñü ³ ñüîãîäí³, ïîâåðíóâøè âîëè äî òàáîðó íà îá³ä, ÿ ïîáà÷èâ, ùî äÿäüêî çí³ìຠç ÷åï³ãè çâè÷íèõ äâîõ ïòàøê³â. Óïåðøå ÿ íå ñòðèìàâñÿ, íåâäîâîëåíî çàïèòàâøè: - ×îìó òàê ìàëî - äâà ³ äâà? Õ³áà çà ö³ëèé óïðóã íå ùàñòèòü á³ëüøå ïîì³òèòè? - ͳ, ïåðåïåëà áàãàòåíüêî, - ç³çíàâñÿ äÿäüêî. Çà öåé óïðóã ìîæíà áóëî âçÿòè ç äåñÿòîê. - Òàê òðåáà æ áóëî áðàòè! - àæ ï³äñêî÷èâ ÿ. Äÿäüêî Ãàâðèëî ïîäèâèâñÿ íà ìåíå çàæóðåíî, çîâñ³ì òàê, ÿê â³í äèâèâñÿ â ì³ñò³ íà õëîï÷èêà-çëîä³ÿ, ñï³éìàâøè ó ñâî¿é êèøåí³ éîãî ðóêó. Ò³ëüêè ñ³âøè ï³ä âîçà òà ðîçãëàäèâøè õâîñòèêè âóñ³â, äÿäüêî ïîðóøèâ ìîâ÷àíêó: - Òè êàçàâ, ùî, ÿê ï³äðîñòåø, áóäåø ëîâöåì. Íå ïåðåäóìàâ? - Òà ìåí³, - ñêðèêíóâ ÿ, - ðóøíè÷êà ³ âäåíü ìð³ºòüñÿ, ³ âíî÷³ ñíèòüñÿ! Àáè ìåðù³é ï³äðîñòè!.. - Íó, à ÿê äóìàºø: äâîõ ïåðåïåë³â íàì ³ç òîáîþ äîñèòü, àáè çàêóñèòè ï³ñëÿ êóëåøó? ß ñòâåðäíî óãóêíóâ. Òîä³ äÿäüêî ñêðóøíî ç³òõíóâ ³ ìîâèâ: - Çàáðàâøèñü ó êîøàðó, âîâê ð³æå âñ³õ îâåöü ïîñï³ëü, à ¿ñòü ò³ëüêè îäíó. Êîëè á òè çíàâ, ÿê ìåí³ íå õî÷åòüñÿ, ùîá ³ç ìîãî íåáîæà âèð³ñ ëîâåöü-âîâê! Ìåí³ ñòàëî äî òîãî ñîðîìíî, ùî ÿ íàâ³òü çà¿êàâñÿ ê³ëüêà õâèëèí. ² â³äòîä³ í³êîëè íå çàáóâàâ äÿäüêîâèõ ñë³â: íå õèæà÷èâ ñàì ³ æîäíîãî ðàçó íå ïðîéøîâ áàéäóæå ïîâç ìèñëèâöÿ-âîâêà íà ïîëþâàíí³.
Âiäëóííÿ
12
ñ³÷åíü 2010
МЛ
ÒÐÈ ÒÀËÀÍÒÈ ÎËÅÊÑÀÍÄÐÀ ÔÅÑÞÊÀ Ïðè íàðîäæåíí³ Áîã òðè÷³ ïîö³ëóâàâ éîãî: Îëåêñàíäð Àðòåì³éîâè÷ áóâ Â÷èòåëåì, Õóäîæíèêîì, Ïîåòîì. Âñå ç âåëèêî¿ áóêâè. Ôåñþê íàðîäèâñÿ â 1914 ðîö³ â Ïåòðîãðàä³. Æèâîïèñó íàâ÷àâñÿ â Îäåñüêîìó õóäîæíüîìó ó÷èëèù³. Çà ñâîº òâîð÷å æèòòÿ â³í íàïèñàâ áàãàòî êàðòèí, ÿê³ ìîæíà ïîáà÷èòè íå ò³ëüêè â Ìåë³òîïîë³, àëå é ó ïðèâàòíèõ êîëåêö³ÿõ çà êîðäîíîì. Âåòåðàí Âåëèêî¿ Â³ò÷èçíÿíî¿ â³éíè òà â³éíè ç ßïîí³ºþ, Î.À.Ôåñþê á³ëüøå ñ³ìäåñÿòè ðîê³â ïðîæèâ ó Ìåë³òîïîë³, éîãî áóëî îáðàíî Ïî÷åñíèì ãðîìàäÿíèíîì ì³ñòà. Øê³ëüíèé â÷èòåëü êðåñëåííÿ òà ìàëþâàííÿ, â³í 25 ðîê³â êåðóâàâ ìîëîä³æíîþ ñòó䳺þ õóäîæíèê³âïî÷àòê³âö³â, çàëèøèâøè ÿñêðàâèé ñë³ä ó ïàì‘ÿò³ ñâî¿õ ó÷í³â ³ êîëåã. Ïîåòè÷íèé äàð ó Îëåêñàíäðà Ôåñþêà â³äêðèâñÿ â çð³ëîìó â³ö³. Ó 60-ò³ ðîêè â³í ñòຠàêòèâíèì ÷ëåíîì ë³òîᑺäíàííÿ,
ÀËÅÊÑÀÍÄÐ ÔÅÑÞÊ ÝÒÞÄ Îò æåëòûõ èâîâûõ ëèâíåé Ðåêà íå øóìíåé, íå ïîëíåé. Íî ïðàçäíèêîì êðàñîê è ëèíèé Îêòÿáðü îòðàæàåòñÿ â íåé. Çäåñü âñå ïðîðèñîâàíî ñòðîãî – Âáëèçè èëü ñìîòðåòü ñâûñîêà Îò æèëêè ëèñòêà-íåäîòðîãè Äî áåëîé èñêðèíêè ïåñêà. Áåðåçà áåçìîëâíà, êàê âåõà. Íå çâóêè – åé êðàñêè íóæíû. È ïàäàåò æåëòîå ýõî Â çåðêàëüíóþ ãëàäü òèøèíû.
ïðîâîäèòü ë³òåðàòóðí³ çóñòð³÷³ ç ÷èòà÷àìè, êîíñóëüòàö³¿ äëÿ ìîëîäèõ àâòîð³â. Òàëàíîâèòèé ïåäàãîã, â³í ç 1975 ïî 1997 ð³ê êåðóâàâ ë³òåðàòóðíèì ãóðòêîì ïðè äèòÿ÷³é á³áë³îòåö³ ³ì. À.Ãàéäàðà, ç 1985 ïî 1991 ð³ê î÷îëþâàâ ë³òîᑺäíàííÿ. Éîãî â³ðø³ ÷àñòî äðóêóâàëèñÿ â ì³ñüê³é ãàçåò³. Ç 1975 ïî 1997 ð³ê âèõîäÿòü éîãî çá³ðêè: «Ïåðåêëè÷êà» (ó ñï³âàâòîðñòâ³ ç âåòåðàíîì â³éíè Îëåêñàíäðîì Ãîðåâèì), «Îáëàêà», «Ìîÿ ëóíà», «Ìåðà îïëàòû», «ßáëîêî ñîãëàñèÿ». Ó 1996 ðîö³ ïîåòà ïðèéíÿòî äî Ñï³ëêè ïèñüìåííèê³â Óêðà¿íè. Ó ïåðåäìîâ³ äî ïîåìè «Ãîðÿ÷èé öâåò» (1995 ð.) àâòîð ïèñàâ: «Îñîáûì ðó÷åéêîì â ïîýìå ïðîáèâàåòñÿ èäåÿ áåññìåðòèÿ òàëàíòà, îáëàäàþùåãî óäèâèòåëüíûì ñâîéñòâîì ïåðåõîäèòü â äðóãîé âèä õóäîæåñòâåííîãî òâîð÷åñòâà». Öÿ äóìêà ïóëüñóº â áàãàòüîõ éîãî â³ðøàõ. Î.À.Ôåñþê ï³øîâ ç æèòòÿ 19 ëèïíÿ 2001 ðîêó. Áóâ ñïåêîòíèé ë³òí³é äåíü, ³ éîãî áàðâè òàê ³ ïðîñèëèñÿ íà ïîëîòíèíó òà ó â³ðø³… Îí íå óøåë – øàãè ëèøü ñòàëè òèøå. Ñåé÷àñ îïÿòü çíàêîìî ñêðèïíåò äâåðü, È ãîðîä âíîâü åãî ñòèõè óñëûøèò, È ñ âûñòàâêè êàðòèí íà÷íåòñÿ äåíü. ÍÀÒÀËß ÊÓÖÅÍÊÎ *** Ïûëèò çèìà ñóõîé ïûëüöîé ïàñòåëè. Âñå, åñëè õî÷åøü, íà÷èñòî ñîòðè, Îíà îäíó è òó æå êðàñêó ñòåëåò È ðàäóãîé ñèÿåò èçíóòðè. Òåïåðü ïî áåëîìó ðàáîòàé ñìåëî. Ïåðåä òîáîé íà÷àëî âñåõ íà÷àë. Êòî ìîã áû òàê ïåéçàæ íàìåòèòü ìåëîì, ×òîá çðèòåëü â íåì ñòîöâåòüå ðàçëè÷àë? *** Çèìà íè íà êîãî íå çëèòñÿ, Ëèøü òîëüêî ñàì íå áóäü ñåðäèò. Íî êàê ñâåòëåþò íàøè ëèöà, Êîãäà çèìà íà íàñ ãëÿäèò. È ìû ïðîñòèì åå óæèìêè, Êîãäà â ìîðîçíîå îêíî Ñêðåáóòñÿ è çîâóò ñíåæèíêè Êðóæèòüñÿ ñ íèìè çàîäíî.
МЛ
ñ³÷åíü 2010
Ïåðøi êðîêè
ÑÒÀÐÓÕÀ-ÇÈÌÀ À ñòàðóõà –çèìà Íî÷üþ ëþòîé ñàìà: Ìåññó çëîáíî ïî¸ò, Ñíåãîì ìîêðûì íåñåò, Áóðþ â ñòóïå òîë÷åò, Ñòóæåé ìåðòâîþ ææåò. Âèõðåì ìåñèò äîìà, Òî÷íî ñõîäèò ñ óìà. À ïðîéäÿ ÷åðåç ìîñò, Çàïîëçëà íà ïîãîñò, Áðîñèâ ñíåæíóþ òàì Ñåäèíó ïî êðåñòàì. È ðàñêèíóâ íàñòèë Ìåæäó ñòàðûõ ìîãèë, Îòîøëà íà ïîêîé Íåèçâåñòíîé òðîïîé… ÆÎÇÅÔÈÍÀ ÏÓÀÑÑÎÍ
ÃÈÌÍ ËÞÁÂÈ Ëþáîâü èç ñîëíå÷íîãî ìàÿ. Ëþáîâü æèâåò ïðåãðàä íå çíàÿ. Ëþáîâü õðóñòàëüíîé ÷èñòîòû,  ëþáâè ñáûâàþòñÿ ìå÷òû. Ëþáîâü – íåâèííàÿ ñëåçà, Ëþáîâü – âåñåííÿÿ ãðîçà. Ëþáîâü – êàê ïàðóñíèê íàäåæäû, Ê ëþáâè íåò äîñòóïà íåâåæäå. Ëþáîâü – êàê ðàäóãà íàä ìîðåì, Ëþáîâü – êàê ÷àéêà íà ïðîñòîðå. Ëþáîâü – ãëîòîê âîäû â ïóñòûíå, Ëþáîâü – ñîãðååò è íà ëüäèíå. Ëþáîâü – êàê áóðÿ è ìåòåëü, Ëþáîâü, ãäå ñìÿòàÿ ïîñòåëü. Ëþáîâü – êàê ïåðâûé êðèê ìëàäåíöà,  ëþáâè îòêðûòà ñ÷àñòüÿ äâåðöà. Ê ëþáâè íåò ñëîâ äëÿ âîñõâàëåíüÿ, Ñàìà Ëþáîâü – âåíåö Òâîðåíüÿ. ÑÒÅËËÀ ÁÅÐÅÆÍÀß
ÁÐÈÄÀ Ïî Ïàóëî Êîýëüî Óâë¸êñÿ, Áðèäà, ÿ òîáîþ. Âñåãäà, êàçàëîñü, çíàë òåáÿ. À äíè ëåòåëè ÷åðåäîþ, Ëþáîâüþ ïðèçðà÷íîé ìàíÿ. Íàäåæäó òû ìíå ïîäàâàëà, À ÿ äàðèë òåáå öâåòû. Ìåíÿ, êàê â îìóò, çàâëåêàëà. Ëåëåÿë ÿ â äóøå ìå÷òû. Òîñêîþ ñâåòëîþ òîìèëà, Íî çíàë: ìîåé òåáå íå ñòàòü. Ñâîáîäó ìíå, êàê äàð, âðó÷èëà. Òåáÿ íàøåë, ÷òîá ïîòåðÿòü! ÅËÅÍÀ ÁËÓÄÎÂÀ
13
ϳäáèòî ï³äñóìêè êîíêóðñó íà êðàùèé òåêñò ã³ìíó äëÿ ÌÀÍó. Îñü äâà âàð³àíòè-ïåðåìîæö³.
Ìàëàÿ àêàäåìèÿ íàóê Ïðè ñîòâîðåíèè Âñåëåííîé Ïðåìóäðîñòü, öàðñòâóÿ â ðàþ, Áëàãîñëîâèëà, íåñîìíåííî, È Àêàäåìèþ ìîþ. Ïðèïåâ: Òàëàíòû ðàçíûå èìååò ÷åëîâåê, Äà áóäåò îí áëàãîñëîâåí èç âåêà â âåê, ×òîá ëþäÿì äîáðûìè èäåÿìè ñëóæèòü È ÷òîáû â òâîð÷åñòâå âñåãäà ãîðåòü è æèòü. Õîòÿ è Ìàëîé íàçûâàþò Òó, ÷òî äà¸ò ñâîè ðîñòêè, Îíà ëèøü êðûëüÿ ðàñïðàâëÿåò, Ÿ ñòðåìëåíüÿ âûñîêè. Ïðèïåâ. Ïðîéäóò ãîäà. Ïòåíöû ñîçðåþò È â ïåðåïëàâêå ìíîãèõ äíåé Ñòàòü áëàãîäàðíûìè ñóìåþò È Àêàäåìèè ñâîåé. Ïðèïåâ. ÅËÅÍÀ ÌÓÐÈÍÀ
Ìåë³òîïîëüñüêà ÌÀÍ Äîðîãà ñâ³òëà òà ïðÿìà Äî ÌÀÍó âñ³õ íàñ ïðèâåëà. Òåïåð íàì ðàçîì äî ìåòè ²òè. Ïðèñï³â: ÌÀÍ - àêàäåì³ÿ ìàëà. ÌÀÍ - ó æèòòÿ íàñ ïîâåëà. ÌÀÍ - òè ñâÿòèé íàóêè õðàì! ÌÀÍ, ÌÀÍ, ÌÀÍ. Íàóê â³äêðèëà äèâîêðàé. Ïî ñåðöþ êîæåí îáèðàé! Ìè òóò, ÿê âäîìà, ÿ ³ òè. Ñâ³òè! Ïðèñï³â. Òè íà÷å äâà ì³öíèõ êðèëà.  ìàéáóòíº âïåâíåí³ñòü äàëà. Òîæ áóäü çàâæäè ³ ïðîöâ³òàé, Òðèâàé! Ïðèñï³â. ѲÒËÀÍÀ ÍÅÏÎÌÍßÙÀ
14
Âåñåëà ïåðåðâà
ÄÐÓÆÁÀ È ÃÎËÓÁÈ Ó÷åíèöà 9 êë. ÍÂÊ ¹9 ÍÀÑÒß ÅÔÐÅÌÎÂÀ Íàêîíåö-òî ïðèøëè äîëãîæäàííûå ëåòíèå êàíèêóëû, è ÿ ñíîâà ïîåäó íà äà÷ó! ß î÷åíü ëþáëþ ïîìîãàòü ðîäèòåëÿì, ëþáëþ îòäûõàòü, îáîæàþ âêóñíûå ôðóêòû. Íàâåðíîå, ÿ ìåðêàíòèëüíà è ïîýòîìó íå ïîíèìàëà òåõ ëþäåé, êîòîðûå ãîâîðÿò, ÷òî íà äà÷å èõ ïðåæäå âñåãî ïðèâëåêàåò ïðèðîäà. Íàïðèìåð, ïòèöû. «Íó ÷òî â íèõ èíòåðåñíîãî? - äóìàëà ÿ ðàíüøå. - Ðàçâå ìîæåò áûòü ñêó÷íåå çàíÿòèå, ÷åì íàáëþäàòü çà íèìè?» Íî îäíàæäû ìíå ïðèøëîñü èçìåíèòü ñâîå ìíåíèå. Ñëó÷èëîñü ýòî òàê. Îäíèì òåïëûì èþëüñêèì äíåì ÿ ïîìîãàëà ðîäèòåëÿì íà îãîðîäå. Ïàïà ïîëèâàë ìîëîäûå ñàæåíöû, à ìû ñ ìàìîé çàíèìàëèñü ïîìèäîðàìè. Ïîñëå äîëãîãî äíÿ ðàáîòû âñå î÷åíü óñòàëè è ðåøèëè óñòðîèòü íåáîëüøîé ïèêíèê. Ïîçâàëè ñîñåäåé - òåòþ Ëåíó, äÿäþ Âèòþ è èõ äâåíàäöàòèëåòíåãî ñûíà Âèòàëèêà. ß ñ íèì áûëà åäâà çíàêîìà, âèäåëàñü âñåãî ïàðó ðàç. Âñå ñåëè çà ñòîë è ïðèñòóïèëè ê óæèíó, âî âðåìÿ êîòîðîãî ðîäèòåëè îáùàëèñü íà èõ íåèíòåðåñíûå âçðîñëûå òåìû, à ìû ñ Âèòàëèêîì îòêðîâåííî ñêó÷àëè. Ïîýòîìó âñêîðå ìû âñòàëè, ïîáëàãîäàðèëè çà óæèí è ïîøëè â äîì. Ñíà÷àëà ìû ñëîíÿëèñü ïî êîìíàòàì, íå çíàÿ, ÷åì çàíÿòüñÿ, è ñòåñíÿÿñü äðóã äðóãà, à ïîòîì ðàçãîâîðèëèñü. ß äóìàëà, ÷òî Âèòàëèê òàêîé æå, êàê âñå èçâåñòíûå ìíå ìàëü÷èøêè - ëþáèò èãðàòü â ôóòáîë è ãîíÿòü íà âåëîñèïåäå, øêîäèòü, ÷òî-òî ëîìàòü è ñëóøàåò êàêóþ-òî ãðîìêóþ ìóçûêó, áüþùóþ ïî áàðàáàííûì ïåðåïîíêàì. ß äàæå ñëûøàëà îäíàæäû ãðåìÿùóþ íà âñþ óëèöó ìóçûêó, ÷òî äîíîñèëàñü ñ èõ äâîðà, ïðàâäà, ïîòîì îêàçàëîñü, ÷òî óâëåêàëñÿ åþ åãî ïàïà. À Âèòàëèê íà ñàìîì äåëå óâëåêàëñÿ ôëîðèñòèêîé è î÷åíü ëþáèë íàáëþäàòü çà æèâîé ïðèðîäîé. Ïîýòîìó è ðàçãîâîð íàø êðóòèëñÿ âîçëå ýòîé òåìû. ß íå ðàçäåëÿëà åãî èíòåðåñû, íî, íà óäèâëåíèå, óñëûøàëà äëÿ ñåáÿ ìíîãî íîâîãî. Îí íå áûë êàêèì-òî çóáðèëîé, ÷àñòî øóòèë. è ñ íèì áûëî âåñåëî. Ñ Âèòàëèêîì ìîæíî áûëî ÷àñàìè ðàçãîâàðèâàòü íà ðàçíûå òåìû. …Ìû ñòîÿëè íà áàëêîíå è ìèëî áîëòàëè, êîãäà âäðóã óâèäåëè òî, ÷òî íàñ î÷åíü çàèíòåðåñîâàëî. Âîçëå áàëêîíà ðîñëà äèêàÿ
ñ³÷åíü 2010
МЛ
ãðóøà. Íà îäíîé èç åå âåòîê ñèäåëè äâà ãîëóáÿ. Íåîæèäàííî îäèí ïîëåòåë âíèç, ïîäíÿë ñ çåìëè ïðóòèê âèíîãðàäà, èìåþùèé ôîðìó ïîëóêðóãà, âåðíóëñÿ ê ãîëóáêå è íàäåë ïîäîáðàííóþ âåòî÷êó åé íà øåþ. Ãîëóáü íà ýòîì íå óñïîêîèëñÿ: îí ñòàë ïîâòîðÿòü ñâîè ìàíåâðû, ïîäáèðàòü òàêèå æå âåòî÷êè ñ çåìëè è íàáðàñûâàòü íà ñâîþ ïàðòíåðøó. Îíè ïàäàëè, îáðàçîâûâàÿ âîêðóã íåå êîëüöî. Òîëüêî ïîòîì ÿ ïîíÿëà, ÷òî ýòî íå èãðà, à î÷åíü ñåðüåçíàÿ è îòâåòñòâåííàÿ ðàáîòà - ïòèöû ñòðîèëè ñåáå ãíåçäî. Ìû êàê çàâîðîæåííûå ñìîòðåëè íà ýòî òàèíñòâî. Ïðîøëî ìíîãî âðåìåíè, è ñåìüÿ Âèòàëèêà çàñîáèðàëàñü äîìîé. Ìû äîãîâîðèëèñü íà ñëåäóþùèé äåíü âñòðåòèòüñÿ âíîâü, ÷òîáû ïîíàáëþäàòü çà ãîëóáÿìè. Óòðîì, êîãäà ÿ ïðîñíóëàñü, ñðàçó æå âûáåæàëà íà áàëêîí. Ìåíÿ îæèäàëî ðàçî÷àðîâàíèå: ãíåçäà íå áûëî. ß ïîñìîòðåëà âíèç è óâèäåëà, ÷òî îíî ëåæèò íà çåìëå. Îäíàêî, ïîäíÿâ ãëàçà ÷óòü âûøå òîãî ìåñòà, ãäå â÷åðà ïòèöû ñòðîèëè ãíåçäî, ÿ óâèäåëà íîâîå: íåóäà÷à ãîëóáåé íå îñòàíîâèëà, îíè ëþáîé öåíîé õîòåëè ïîñòðîèòü ñåáå óþòíîå æèëèùå. Êîãäà ïðèøåë Âèòàëèê, ÿ åìó âñå ðàññêàçàëà, íî îí ñîâñåì íå óäèâèëñÿ. - Ýòî íå ðåäêîñòü, ó ïòèö èíîãäà ïàäàþò ãíåçäà, îñîáåííî ó ìîëîäûõ, - àâòîðèòåòíî çàÿâèë îí. È ìû ñíîâà íàáëþäàëè çà âëþáëåííîé ïàðî÷êîé ïåðíàòûõ. ß æèëà íà äà÷å îêîëî ìåñÿöà, è êàæäûé äåíü ìû ñ Âèòàëèêîì áûëè ñâèäåòåëÿìè òîãî, êàê ãîëóáè îáæèâàëèñü â ñâîåì ãíåçäå. Íî åñëè âû äóìàåòå, ÷òî íà ýòîì íàøè îáùèå èíòåðåñû èñ÷åðïûâàëèñü, òî îøèáàåòåñü, ïîòîìó ÷òî ñ ìîèì íîâûì äðóãîì ìû óñïåâàëè è ïîãóëÿòü íà óëèöå, è ñõîäèòü â ëåñ çà çåìëÿíèêîé, è äàæå áûëè â êèíî. ß î÷åíü ñäðóæèëàñü ñ ýòèì ìàëü÷èêîì. Îí áûë êëàññíûì è çà âðåìÿ íàøåãî çíàêîìñòâà âåë ñåáÿ êàê íàñòîÿùèé äæåíòëüìåí: íè ðàçó ìåíÿ íå îáèäåë, íå òî, ÷òî ìîè ãîðîäñêèå äðóçüÿ. È ãëàâíîå - îí íàó÷èë ìåíÿ ëþáèòü ïðèðîäó, ñìîòðåòü íà íå¸ íå êàê íà òî, ÷òî íàñ îêðóæàåò êàæäûé äåíü è íå îñîáî ìåíÿåòñÿ, à êàê íà êðàñîòó, êîòîðàÿ íå ìîæåò îñòàâèòü íè îäíîãî ÷åëîâåêà ðàâíîäóøíûì, êîòîðàÿ êàæäûé äåíü ïðåïîäíîñèò íàì íîâûå ïîäàðêè. È ÿ åìó çà ýòî áëàãîäàðíà! Ó ãîëóáåé æå âñå áûëî îòëè÷íî: ó íèõ ïîÿâèëèñü ïòåíöû, è ó ïåðíàòîé ïàðî÷êè ïðèáàâèëîñü õëîïîò. À ìû ñ Âèòàëèêîì ñòàëè õîðîøèìè äðóçüÿìè.
МЛ
ñ³÷åíü 2010
ØÎÐÀ Âë³òêó Òàðàñèêó íà äåíü íàðîäæåííÿ ïîäàðóâàëè ìàëåíüêîãî çåëåíîãî ïàïóãó. Õëîï÷èê äóæå çðàä³â ïòàøö³ ³ îäðàçó æ íàçâàâ ¿¿ Øîðîþ. Çâ³ñíî æ, â³í õîò³â ñêàçàòè «Æîðà», àëå òàê âæå ñêëàëîñÿ, ùî íàéñêëàäí³øèé çâóê àáåòêè «ð» â³í ïðîìîâëÿâ ÷³òêî ³ çðîçóì³ëî, à îò çàì³ñòü «æ», ÿê í³ ñòàðàâñÿ, ïîñò³éíî âèõîäèëî «ø». Òàðàñèê çàõîïèâñÿ âèõîâàííÿì ïòàøêè. Îñîáëèâî éîìó ñïîäîáàëîñÿ ïîÿñíåííÿ ìàòóñ³ ïðî òå, ùî ñàìå ö³ ïàïóãè äóæå øâèäêî â÷àòüñÿ ðîçìîâëÿòè. Òîìó íàñòóïíîãî äíÿ â³í ïî÷àâ ç Øîðîþ çàíÿòòÿ. - Òàððàñèê õîðððîøèé, Òàðððàñèê ðîçóìíèé, Òàðððàñèê êðððàñèâèé, - ïî ñòî ðàç³â ïîâòîðþâàâ â³í. Ïàïóãà íàõèëÿâ ãîë³âêó ñïî÷àòêó â îäèí á³ê, ïîò³ì - â ³íøèé, óâàæíî ïðèñëóõàâñÿ, àëå ìîâ÷àâ. Äåñü ÷åðåç ì³ñÿöü õëîï÷èêó íàáðèäëè ö³ ìàðí³ âïðàâè. Äî òîãî æ, òàòî êóïèâ éîìó ³ãðîâó ïðèñòàâêó, ³ â³í âåñü â³ëüíèé ÷àñ ïðèñâÿòèâ êîìï‘þòåðíèì ³ãðàì. Íàáëèæàëèñÿ íîâîð³÷í³ ñâÿòà. Ìàòè âåñü äåíü ïîðàëàñÿ íà êóõí³. Âîíà çàï³êàëà êàðòîïëþ ç
Ìàëÿòàì ãðèáàìè ó ãëå÷èêàõ, ðîáèëà ñàëàòè, ãîòóâàëà âåëèêèé ñìà÷íèé ïèð³ã ³ ùå çíà÷íó ê³ëüê³ñòü ñìà÷íèõ ñòðàâ, à Òàðàñèê ç áàòüêîì ç ñàìîãî ðàíêó âèáîðþâàëè îäèí â îäíîãî çâàííÿ ÷åìï³îíà ó íîâ³é ãð³. - Íåâæå í³õòî â öüîìó äîì³ íå ìຠñóìë³ííÿ? íå âèòðèìàëà ìàòè. Áîâäóðè! ßê âè ìåí³ íàáðèäëè! - ïåðåøëà âîíà íà êðèê. - Áîâäóðè! Áîâäóðè! - ÿê ëóíà, ïî÷óëîñÿ ç êë³òêè. - Îòàêî¿! - çäèâóâàâñÿ áàòüêî. - Òè, ñèíêó, ïåðøå ñëîâî ñêàçàâ «äàé», à öåé íàõàáà... ³í íå âñòèã äîãîâîðèòè, ÿê ïàïóãà ïîâòîðèâ: - Íàõàáà! Íàõàáà! Ìàòè ç³òõíóëà. "Íàâ³òü ïòàõ íå âèòðèìàâ, íàâ³òü â³í çðîçóì³â, ÿê âè ç ìåíå çíóùàºòåñü", - îáðàæåíî ñêàçàëà âîíà, àëå ¿¿ íå ïî÷óëè. Òàðàñèê ï³äñêî÷èâ äî êë³òêè ³ çàòàðàòîðèâ: - ßê òåáå çâóòü? ßê ìåíå çâóòü? Íó, êàæè ùî-íåáóäü! - òà ïòàøêà çíîâó ìîâ÷àëà. Çàìîâêíè âæå, íàáðèäëî, - ãðèìíóëà íà íüîãî ìàòè ³ ïîâåðíóëàñÿ äî êóõí³. dzáðàëèñÿ ãîñò³. Ïî÷àëèñÿ ðîçìîâè, ïðèâ³òàííÿ. Âñ³ âåñåëî ãîìîí³ëè. Ââ³ìêíóëè ìàãí³òîôîí, ³ ðàïòîì ç êë³òêè ïî÷óëîñÿ:
15 - Çàìîâêí³òü! Áîâäóðè! Íàõàáè! Íàáðèäëî! Øîðà õî÷å øðàòü! Ó ê³ìíàò³ íàñòàëà òèøà. Ïåðøèì îãîâòàâñÿ áàòüêî: - Íó ùî çà ïòàøêà? ² äå ò³ëüêè òàêèõ ñë³â íàõàïàëàñÿ? Ìàáóòü, ç òåëåâ³çîðà. - Íå áðåøè! - âèäàâ Øîðà. - ³ä âàñ í³ÿêî¿ êîðèñò³. Íàõàáè! - ² íåðâîâî ïî÷àâ òàíöþâàòè, ï³ä³éìàþ÷è òî îäíó ëàïêó, òî äðóãó, ïîãîéäóþ÷èñü ïðè öüîìó íà òîíåíüê³é ïàëè÷ö³ ï³ä äàõîì êë³òêè. Íàñòóïíîãî ðàíêó âñÿ ðîäèíà ç³áðàëàñÿ íà íàðàäó. гøåííÿ áóëî ïðèéíÿòå îäíîñòàéíî: Øîðà íå âèíóâàòèé. ³í ò³ëüêè ïîâòîðþâàâ òå, ùî ÷óâ. Òîæ ïîòð³áíî áóòè á³ëüø òåðïëÿ÷èìè îäíå äî îäíîãî ³ íå äîçâîëÿòè ñîá³ ïðîìîâëÿòè ñëîâà, çà ÿê³ ïîò³ì äîâåëîñÿ áè ÷åðâîí³òè. À âîñüìîãî áåðåçíÿ Øîðà ðîçâàæàâ ãîñòåé óæå çîâñ³ì ³íøèìè ðîçìîâàìè: - ³òòòàþ ç³ ñâÿòòòîì! Òàðððàñèê õîðððîøèé! Áóäü ëàñêà! Êðàñà! - íå çàòóëÿâ â³í ðîòà, àæ äîêè ìàòè íå âèòðèìàëà ³ íå âèíåñëà éîãî êë³òêó íà áàëêîí. Òàê Øîðà ñòàâ ââ³÷ëèâîþ ïòàøêîþ, à çàîäíî é ïåðåâèõîâàâ óñþ ðîäèíó Òàðàñèêà. ѲÒËÀÍÀ ÍÅÏÎÌÍßÙÀ
16
Ãîñòðèì ïåðîì
ÂÛ ÎØÈÁËÈÑÜ... Âû îøèáëèñü, Ôåäîð Äîñòîåâñêèé, Êðàñîòà íàø ìèð íå çàùèòèò, Íå ñïàñåò îò òåððîðèñòîâ äåðçêèõ È êðîâàâûõ âîéí íå çàïðåòèò.
*** Îò ðàäîñòè íå ïðûãàé âûñîêî, Êîëü ïîòîëîê ñîâñåì íå äàëåêî... *** Òîìó, êòî ñëàâîé îñëåïëåí, È îêóëèñòû íå ïîìîãóò.
Çåìëþ íå ñïàñåò îò êàòàñòðîôû – Ãèáåëü ïîòåïëåíèå íåñåò. È ïîýòîâ òðåïåòíûå ñòðîôû  õàîñå íèêòî íå ïåðå÷òåò. Äà è Âû, ëþáèìûé ìîé ïèñàòåëü, Êðåäî íàðóøàëè áåç êîíöà, Óáèâàÿ – çíàåò Âàø ÷èòàòåëü – Êðàñîòó ðóêîþ ïîäëåöà. Íå ñïàñåì ìû ìèð êðàñèâîé ôðàçîé. Åé âçàìåí åñòü âåñêèé àðãóìåíò, ×òî öèâèëèçàöèÿ – çàðàçà, Îò êîòîðîé èçáàâëåíüÿ íåò. ÍÀÒÀËÜß ÊÓÖÅÍÊÎ
*** Äâå çàäíèå íîãè êîíÿ "Èãðàë" îí ñîðîê ëåò. È õâàñòàë: - Ïðàâî, áåç ìåíÿ È îáðàçà-òî íåò. ËÀÐÈÑÀ ÈÙÅÍÊÎ
ñ³÷åíü 2010
ÍÀÐÎÄÓ Òû ñìîã ïîêîðèòü îêåàíû È çâ¸çäíîãî íåáà ïðîñòîð, Íî ãîðäîñòè ÷èñòîå çíàìÿ Óâû, ïðåâðàòèëè â äåêîð. Òû í¸ñ ñâîè ìûñëè íà êðûëüÿõ Ñêâîçü òåìåíü íî÷åé è äîæäè, Íî ïóòü, ÷òî îòìåðèâàë â ìèëÿõ,  íóëè ïðåâðàòèëè âîæäè. Òû ïàäàë, íî âíîâü ïîäíèìàëñÿ, È ñíîâà íàâñòðå÷ó âåòðàì Óïðÿìî âïåðåä ïðîäâèãàëñÿ, À êòî-òî ëèøü ñ÷åò âåë äåëàì. Çîâåøü ïîíèìàíèÿ âåñíèö, Ñòîëåòèé è â¸ðñò èùåøü ñâÿçü. À êòî-òî ïðè ïîìîùè «ëåñòíèö» Êàðàáêàëñÿ ââåðõ, íå áîÿñü... ÂÈÊÒÎÐ ÅÐÅÌÅÍÊÎ
 ÍÀÄÅÆÄÅ ÏÅÐÅÌÅÍ
ÂÀÌÏÈÐÛ Çà÷åì èñêàòü âàìïèðîâ ãäå-òî Îíè äàâíûì-äàâíî óæ çäåñü.  êîñòþìû ìîäíûå îäåòû, À èç-ïîä íèõ ñî÷èòñÿ ñïåñü. Íå äóìàé, ÷òî îíè ïðîïàëè, È â ãëóøü çà íèìè íå êàòè, Íàéäåøü âàìïèðîâ òàì åäâà ëè Èì ñ íîâîé æèçíüþ ïî ïóòè. Òû íå èùè âàìïèðîâ íî÷üþ, À äíåì ñïîêîéíî îñìîòðèñü... Îíè ïèòàòüñÿ ëþáÿò ñî÷íî È âðÿä ëè öåíÿò ÷üþ-òî æèçíü.
ÑÎÍß Ïåðåäâèãàÿñü åëå-åëå, ß âûïîëçàþ èç ïîñòåëè. Ìîé íåäîâîëüíûé ñîííûé âèä Òåáÿ íåðâèðóåò è çëèò. Íî ÿ ñïàëà âåäü î÷åíü ìàëî: Ëåãëà â ñåìíàäöàòü  äåñÿòü âñòàëà!?!
МЛ
ËÞÁΠÇËÀ... Íàäî, íàäî óìûâàòüñÿ Ïî óòðàì è âå÷åðàì... Ê.×óêîâñêèé Íà ïîáà÷åííÿ ç òîáîþ ß á³æó, íåìîâ ÷óìíà, À âãîð³ òåìí³º íåáî, ³ä÷àéäóøíèé êðèê ëóíà. Òè ìåíå îá³éìåø ïàëêî, ß æ íå çíàþ, ùî ðîáèòü, Áà÷, â îá³éìàõ âë³òêó æàðêî, Òà é ï’ÿòà ùå çíîâ ñâåðáèòü. Ïðîòè âîë³ â³äñàõíóñÿ Òàê îãèäíî ùîñü ìåí³, Òà é íà ãðó íå ïîâåäóñÿ, Áî ñìåðäèø, íåìîâ â òðóí³. ÎËÜÃÀ ÄÓÍÀÅÂÀ
 Âåðõîâíîé Ðàäå ïåðåäåë, È â êîìèòåòàõ ñâàðà. Íàðîä ðàáî÷èé íå ó äåë Íà ãðàíè âñå ðàçâàëà. Íåèçúÿñíèìà òüìà ñåðäåö Íàðîäíûõ äåïóòàòîâ: Õîòÿò ëþáûì ïóòåì ïðîäëèòü Åùå íà ñðîê ìàíäàòû. Âîëíóåò è âçðûâàåò êðîâü Ñìåðòåëüíûé áîé «òèòàíîâ», Ïèòàþò ñòðàñòíóþ ëþáîâü Ê ñâîèì ïîäïîëüíûì ïëàíàì. Èõ âíîâü «õóäîæåñòâåííûé ñâèñò» Òîëïîþ îâëàäååò, À øóò íàåìíûé è àðòèñò Äóøåâíûé ãíåò ðàçâåþò. ËÞÄÌÈËÀ ÂÀÑÈËÜÅÂÀ
Âèäàâåöü - ðåäàêö³ÿ ãàçåòè Ãàçåòà âèõîäèòü óêðà¿íñüêîþ òà ðîñ³éñüêîþ ìîâàìè 4-6 ðàç³â íà ð³ê Çàñíîâíèê ãàçåòè: Ìåë³òîïîëüñüêå ë³òåðàòóðíå îá`ºäíàííÿ ³ì. "Ìåë³òîïîëü Ï.Ëîâåöüêîãî. ðåºñòðàö³éíèé ¹905-180-Ð, ñåð³ÿ 33 â³ä 30.04.09, âèäàíèé ë³òåðàòóðíèé" êîì³òåòîì ³íôîðìàö³¿ Çàïîð³çüêî¿ îáëäåðæàäì³í³ñòðàö³¿. Ãîëîâíèé ðåäàêòîð Àäðåñà ðåäàêö³¿: 72312, ì. Ìåë³òîïîëü, âóë. Ëóíà÷àðñüêîãî, 39, êâ.1; Êðóïåíêî Îëüãà e-mail: spitsa1@mail.ru ³êòîð³âíà Ðåäàêö³ÿ çàëèøຠçà ñîáîþ ïðàâî íà ðåäàãóâàííÿ, êîðåãóâàííÿ, òåë. 6-01-09 ñêîðî÷åííÿ íàäàíèõ àâòîðàìè ìàòåð³àë³â. Çàñíîâàíà: âåðåñåíü 2009ð. Íàäðóêîâàíî â ÏÏ Â³âòîí³÷åíêî Î.Â. Çàì. 40. Íàêëàä 300 ïðèì.
Ìåë³òîïîëüñüêå ˲ÒÎ âèñëîâëþº ïîäÿêó Îëåí³ Ôåäîð³âí³ Âîéíîâ³é çà ñïîíñîðñüêó äîïîìîãó ïðè äðóêóâàíí³ ãàçåòè