ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή



ΔΙΚΤΥΟ ΣΧΟΛΕΙΩΝ 100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΌ ΤΗ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ

ΒΙΒΛΙΟ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ https://issuu.com/michaelangelo705/docs/leykvma.pptx

Τα σπίτια που είχα μου τα πήραν. Έτυχε να ‘ναι τα χρόνια δίσεχτα· πολέμοι χαλασμοί ξενιτεμοί· κάποτε ο κυνηγός βρίσκει τα διαβατάρικα πουλιά κάποτε δεν τα βρίσκει· το κυνήγι ήταν καλό στα χρόνια μου, πήραν πολλούς τα σκάγια· οι άλλοι γυρίζουν ή τρελαίνουνται στα καταφύγια.



Μη μου μιλάς για τ’ αηδόνι μήτε για τον κορυδαλλό μήτε για τη μικρούλα σουσουράδα που γράφει νούμερα στο φως με την ουρά της· δεν ξέρω πολλά πράγματα από σπίτια ξέρω πως έχουν τη φυλή τους, τίποτε άλλο. Καινούργια στην αρχή, σαν τα μωρά που παίζουν στα περβόλια με τα κρόσσια του ήλιου, ……………………………………………….. Δεν ξέρω πολλά πράγματα από σπίτια, θυμάμαι τη χαρά τους και τη λύπη τους καμιά φορά, σα σταματήσω· ακόμη καμιά φορά, κοντά στη θάλασσα, σε κάμαρες γυμνές μ’ ένα κρεβάτι σιδερένιο χωρίς τίποτε δικό μου κοιτάζοντας τη βραδινήν αράχνη συλλογιέμαι ……………………………………………………… Ξέρεις τα σπίτια πεισματώνουν εύκολα, σαν τα γυμνώσεις.



Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή δημιουργήθηκε ένα Πανελλήνιο Δίκτυο Σχολείων με συντονιστή το Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών και στόχο την υλοποίηση Μαθητικής Διαδικτυακής Διημερίδας - Αφιερώματος στη Μικρασιατική Καταστροφή. Το εγχείρημα τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων και του Πανεπιστημίου Πατρών. Επίσης στην διοργάνωση συμμετέχουν η Περιφερειακή Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Ελλάδας και το ΠΕΚΕΣ Δυτικής Ελλάδας. Οι θεματικοί άξονες της Διημερίδας είναι:  Ιστορία (από την Συνθήκη των Σεβρών έως την ενσωμάτωση των προσφύγων στην Ελλάδα)  Πνευματική ανάπτυξη (εκπαίδευση όλων των βαθμίδων, πνευματική και επιστημονική παραγωγή)  Πολιτιστική δημιουργία (υλική και άυλη πολιτιστική κληρονομιά)  Καθημερινός βίος (ήθη – έθιμα, τρόπος ζωής, κοινωνική οργάνωση, οικονομία)  Μνήμες – ενσωμάτωση (εικαστικές τέχνες, λογοτεχνία)

Το συγκεκριμένο ΛΕΥΚΩΜΑ περιλαμβάνει τις ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ των Εισηγήσεων - Εργασιών που εκπονήθηκαν για τη Μαθητική Διημερίδα ( 5 & 6 Μαΐου 2022)

Περιεχόμενα -Μικρασιατών ίχνη-Από τη Μικρά Ασία στην Ηλεία σ. (6-7) -Η Μικρά Ασία επιζεί ακόμη: Ξεκινώντας μια νέα ζωή, προεκτείνοντας τις ρίζες σ. (8-9) -Η εγκατάσταση των προσφύγων στην περιοχή των Αμπελοκήπων σ.(10-11) -«Σμύρνη, ο τόπος της ψυχής μας» σ.(12-13) -Ο καθημερινός οικονομικός βίος της ελληνικής κοινότητας της Σμύρνης πριν τη καταστροφή του 1922 σ.(14-15) -Αθλητικοί και Πολιτιστικοί Σύλλογοι στην Σμύρνη μέχρι το 1922 σ.(16-17) -Ανασύνθεση των τραγικών γεγονότων σ.(18-19) -Από το αρχείο επιστολών του Χρυσοστόμου Σμύρνης (19101914) σ.(20-21) -Από το αρχείο επιστολών του Χρυσοστόμου Σμύρνης (19181922) σ.(22-23) -Πόντος! Εν άστρον φωτεινόν σ' Ελλενικούς αιώνας…..σ. (2425) - Διδάσκοντας τη Μικρασιατική καταστροφή με οδηγό τη λογοτεχνία: Η ιστορία της γιαγιάς Φιλιώς της Μικρασιάτισσας σ.(26-27) -Εκατό χρόνια από τη Γενοκτονία και τον ξεριζωμό των Ποντίων…σ.(28-29) - Η Μικρασιατική Καταστροφή μέσα από τη λογοτεχνική οπτική των μαθητών σ.(30-31) -Η συνεισφορά των Μικρασιατών στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της Ελλάδας σ.(32-33) -« Βιωματικό υλικό: μαρτυρίες, οικογενειακά δέντρα, οικογενειακά κειμήλια» σ.(34-35)

-«Ταξιδεύοντας» στη μεγάλη έξοδο από τη Μικρά Ασία στην Ελλάδα (συμμετοχή στο μαθητικό διαγωνισμό του European School Radio σ.(36-37) -«Τοπόσημα μνήμης των προσφύγων του 1922 στον Πειραιά» σ.

(38-39) -Θαλής ο Μιλήσιος σ.(40-41) -Ο κύκλος της ζωής στην χερσόνησο της Ερυθραίας σ.(42-43) -Στου Χατζηφράγου σ.(44-45) -Το βίωμα της προσφυγιάς: Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Πάτρας σ.(46-47) -Η Μικρασιατική Καταστροφή με τα μάτια του Ernest Hemingway σ.(48-49) -Ξέρεις, τὰ σπίτια πεισματώνουν εὔκολα, σὰν τὰ γυμνώσεις σ.(5051) -Αρχαιότητες και Χριστιανικά Μνημεία της Μικράς Ασίας. σ.(5253) -Πνευματική παραγωγή της μικρασιατικής γης. σ.(54-55) -«Αυτά» δεν είναι χαμένα! Σ.(56-57) -Ο εθνομάρτυρας Χρυσόστομος, Μητροπολίτης Σμύρνης.σ.(58-59) -Οι Θετικές Επιστήμες στη Μικρασία. (Από τους Ίωνες Φυσικούς Φιλοσόφους έως τον Καραθεοδωρή) σ.(60-61) -«Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες στα Τρίκαλα» σ.(62-63) -«Το κορίτσι της Σμύρνης» σ.(64-65) -Μικρασιατική Καταστροφή “Το χρονικό του Δράματος” σ.(66-67)



-“Η γη των ξεριζωμένων” σ.(68-69) -Το τραύμα του πρόσφυγα στη Σεφερική Ποίηση σ.(70-71) -Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού σ.(72-73)

-Η Φραντζέσκα από τη Σμύρνη σ.(74-75) -«Σαν παραμύθι… Η μετάδοση της προσφυγικής εμπειρίας στην τρίτη και τέταρτη γενιά. Μαθητές του σχολείου μας απόγονοι Μικρασιατών προσφύγων» σ. (76-77)

-Η καταστροφή της Σμύρνης μέσα από τις καταγραφές του Ξένου Τύπου σ. (102-103) -«Σελίδες γραμμένες με αίμα»: Το νούμερο 31328 του Ηλία Βενέζη. Σ.(104-105) -Όψεις της ενσωμάτωσης και της αποκατάστασης των προσφύγων στην ελληνική κοινωνία κατά τις δεκαετίες 1920 και 1930 σ.(106-107) -Τα νυφιάτικα τραγούδια της Σμύρνης σ.(108-109) -Τάγματα Εργασίας: η πορεία προς το θάνατο σ.(110-111) -Τσέτες: Οι άτακτοι ληστές του Τουρκικού στρατού σ. (112-113) -Χοροί των Ελλήνων της Μικράς Ασίας σ. (114-115) -« Μικρασιάτισσα Μάνα» σ. (116-117) -Η οικιστική εγκατάσταση των προσφύγων στην Ελλάδα και η ένταξή τους στην Εθνική οικονομία. σ. (118-119) -Ο πολυπολιτισμικός χαρακτήρας της εκπαίδευσης και της πνευματικής ζωής στη Σμύρνη πριν την Μικρασιατική -Καταστροφή σ.(120-121) -Μικρασιάτικες γεύσεις σ. (122-123) -Διδασκαλία ολόκληρου λογοτεχνικού έργου: εμπνέομαι, εκφράζομαι και δημιουργώ μέσα από την ανάγνωση του βιβλίου. «Το αγόρι στο θεωρείο» της Αγγελικής Δαρλάση σ. (124-125) -Μικρασιάτικη κουζίνα: αλησμόνητες γεύσεις από τις αλησμόνητες πατρίδες σ.(126-127) -Αιολική Σχολή – Εκπρόσωποι και τα έργα τους σ.(128-129) -«Με οδηγό την πίστη και την ελπίδα…» Θρησκευτικά μνημεία σε Αθήνα και Πάτρα σ. (130-131)



-Η καταστροφή της Σμύρνης στις ελληνικές εφημερίδες και μαρτυρίες επιζησάντων σ.(78-79) -Από την Καταστροφή στη Δημιουργία. Προσφυγική εμπειρία και δημιουργική γραφή σ.(80-81)

-Η Προκυμαία Της Σμύρνης, Κομβικό Σημείο Της Κοινωνικής, Οικονομικής και Ιστορικής Ζωής Της Ελληνικής Κοινότητας σ.(8283 -Μικρασιάτες πρόσφυγες στον Πειραιά: Λογοτεχνικές, ιστορικές, μουσικές αποτυπώσεις σ.(84-85) -«Τι σε μέλλει εσένανε από πού είμαι εγώ;». Η/Οι ανεπιθύμητη/οι Άλλη/-οι σ.(86-87) -Η Πνευματική Ανάπτυξη της Σμύρνης. Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης – Φιλολογικό Γυμνάσιο Σμύρνης. σ.(88-89) -“Η γαλλική παρουσία στην Οθωμανική Αυτοκρατορία από τον 16ο μέχρι τις αρχές του 20ου αι. σ.(90-91) -Η Μικρασιατική Καταστροφή μέσα από την ελληνική και ξένη λογοτεχνία σ.(92-93) -Σχολεία στη Σμύρνη πριν τη καταστροφή σ. (94-95) -Μικρασιατική καταστροφή: Θέατρο και κινηματογράφος σ.(96-97) -Φως εξ Ανατολών σ.(98-99) -Από τον Φ. Κόντογλου στον Γ. Σεφέρη: Οι επιδράσεις ανθρώπων της Τέχνης στον νεοελληνικό πολιτισμό. σ. (100-101)

-Επιστροφή μετά την Καταστροφή… σ. (132-133) -Παραδοσιακό τραγούδι Μικράς Ασίας «Στο ’πα και στο ξαναλέω» σ. (134135)

 Μικρασιατών ίχνη-Από τη Μικρά Ασία στην Ηλεία Κωσταριά Νίκη, Μάνος Σταύρος, Πασσιάς Χρυσόστομος, Σίνα Γεωργία, Σπηλιόπουλος Ευάγγελος, Σπηλιοπούλου Δήμητρα, Τσιρώνης Κωνσταντίνος, Χρυσανθοπούλου Θεοφανία. Επιβλέπουσες: Καλαμπόκα Χρυσαυγή (ΠΕ02), Γκούβα Ελένη (ΠΕ02) Σχολείο: Γενικό Λύκειο Πελοπίου

 Μέσω μιας ταινίας με αφηγήσεις και συνεντεύξεις επιχειρείται ο εντοπισμός των Μικρασιατών προσφύγων που έφτασαν στην Ηλεία, μετά το 1922. Πρόκειται για συνοικισμούς στις παρυφές των πόλεων του Πύργου, της Αμαλιάδας, της Γαστούνης, των Λεχαινών, της Μανωλάδας, και δύο αμιγώς προσφυγικούς συνοικισμούς, την Κάτω Παναγιά Κυλλήνης και τη Γλύφα Βαρθολομιού. Στον Πύργο δημιουργούνται δύο συνοικισμοί: ο ανατολικός, του Αγίου Παντελεήμονα, και ο δεύτερος στη δυτική πλευρά της πόλης, σε οικόπεδα ιδιοκτησίας του Αγίου Διονυσίου, της εκκλησίας που βρίσκεται στην περιοχή. Η Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων έχτισε σπίτια και ως το 1930 εγκαταστάθηκαν σ΄ αυτά 427 οικογένειες από το Νεοχώρι Νικομήδειας, από την Αττάλεια και την ευρύτερη περιοχή της. Στην Αμαλιάδα περίπου 13 οικογένειες εγκαταστάθηκαν στις συνοικίες Καραμανλού και Καλίτσα, προερχόμενες κυρίως από την Αττάλεια. Στη Γαστούνη, 300 οικογένειες διαμοιράστηκαν σε πέντε οικισμούς: Αγκινάρα, Οικονόμου, Καλό Πηγάδι, Χονδρομάρα και Σιδηροδρομικό Σταθμό. Προέρχονταν κυρίως από τα Καράμπουρνα της Ερυθραίας, τα Άδανα, τη Μερσίνα, τον Κιρκιντζέ, την Αττάλεια. Τους παραχωρήθηκαν εκτάσεις της μονής Παναγίας της Καθολικής. Πρόσφυγες προερχόμενοι από τη Μαγνησία, την Αδριανούπολη, τον Κιρκιντζέ, την περιοχή Σμύρνης, τα Βουρλά – περίπου 17 οικογένειες- εγκαταστάθηκαν στα Λεχαινά. Τους παραχωρήθηκαν επιταγμένες εκτάσεις του κτήματος του Αγίου Γεωργίου Μπάστα και του μετοχίου του Αγίου Αθανασίου της μονής Βλαχερνών. Τέλος στη Μανωλάδα εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη σε έκταση που ανήκε στη μονή του Μεγάλου Σπηλαίου. Όσον αφορά στους δύο αμιγώς προσφυγικούς συνοικισμούς, στην Κάτω Παναγιά Κυλλήνης εγκαταστάθηκαν οικογένειες προσφύγων προερχόμενες από την Κάτω Παναγιά Ερυθραίας. Η ΕΑΠ δημοπράτησε 110 οικήματα σε έκταση που απαλλοτριώθηκε από τη μονή Παναγίας της Βλαχέρνας. Στη Γλύφα έμειναν 50 οικογένειες προερχόμενες από τα Καράμπουρνα της Ερυθραίας, τη Χηλή Κωνσταντινουπόλεως και από χωριά της Καππαδοκίας σε απαλλοτριωμένες εκτάσεις της μονής Παναγίας Ελεούσας.

 Η Μικρά Ασία επιζεί ακόμη: Ξεκινώντας μια νέα ζωή, προεκτείνοντας τις ρίζες Κιόσια Νάντια, Μάνος Σταύρος, Πασσιάς Χρυσόστομος, Σίνα Γεωργία, Σπηλιόπουλος Ευάγγελος, Σπηλιοπούλου Δήμητρα, Τσιρώνης Κωνσταντίνος Επιβλέπουσες: Καλαμπόκα Χρυσαυγή (ΠΕ02), Γκούβα Ελένη (ΠΕ02) Σχολείο: Γενικό Λύκειο Πελοπίου

 Σε μια ψηφιακή αφήγηση παρουσιάζεται η πορεία ενσωμάτωσης των Μικρασιατών προσφύγων στην κοινωνία της Ηλείας και το πέρασμα της παράδοσης στη σύγχρονη γενιά. Από το 1924 αρχίζει η οργανωμένη εγκατάσταση σε απαλλοτριωμένες εκτάσεις κυρίως μοναστηριών. Η Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων δημοπράτησε τη δημιουργία συνοικισμών και τους διένειμε οικίες, κλήρους γης, εργαλεία και ζώα. Με μεγάλο μόχθο διαμόρφωσαν τις ελώδεις εκτάσεις σε καλλιεργήσιμη γη. Επιδόθηκαν στην καλλιέργεια σταφίδας, σιτηρών, καπνού, βαμβακιού, οπωροκηπευτικών και κτηνοτροφικών φυτών εισάγοντας νέες καλλιεργητικές μεθόδους. Επίσης ασχολήθηκαν με την κτηνοτροφία μεγάλων ζώων. Πολλοί συνέχισαν την ενασχόληση με τη θάλασσα – όπως και στις πατρίδες τους - και έγιναν αλιείς, ναυτεργάτες, φορτοεκφορτωτές. Άλλοι δούλεψαν οικοδόμοι, μαραγκοί, σιδεράδες. Υπάρχουν όμως και αυτοί που δραστηριοποιήθηκαν στο εμπόριο της σταφίδας και στο γενικό εμπόριο. Αρχικά αντιμετώπισαν δυσκολίες και στην κάλυψη των καθημερινών αναγκών και στην ενσωμάτωση στην κοινωνία. Σταδιακά κατάφεραν να οργανώσουν τη ζωή τους και να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των ντόπιων. Συνεργάστηκαν με την τοπική κοινότητα και συμμετείχαν σε δραστηριότητες που προάγουν την κοινή ζωή. Ίδρυσαν αθλητικά σωματεία και εμπλούτισαν την πολιτιστική παράδοση με τη μουσική τους, τον αυθεντικό τρόπο διασκέδασης και τα έθιμά τους. Η τρίτη και τέταρτη γενιά προσφύγων, πλήρως ενσωματωμένη στην τοπική κοινωνία, φροντίζει να αναβιώνει τις παραδόσεις. Πολιτιστικοί σύλλογοι με σημαντική δράση διασώζουν τα έθιμα των προγόνων τους, και διοργανώνουν κάθε χρόνο εορταστικές εκδηλώσεις και πολιτιστικές συναντήσεις. Οι «Ίωνες» της Γαστούνης, ο εκπολιτιστικός σύλλογος Κάτω Παναγιάς, ο μορφωτικός και εξωραϊστικός σύλλογος Γλύφας, έχουν ιδρύσει χορευτικές ομάδες και χορωδίες. Επίσης στο λαογραφικό μουσείο Γλύφας εκτίθενται αντικείμενα που αναβιώνουν το παρελθόν. Κάθε χρόνο στις 14 Σεπτεμβρίου τιμούν τη μνήμη των προγόνων τους και συνεχίζουν τη ζωή τους, μεταδίδοντας στα παιδιά τους τη γνώση του παρελθόντος και την αγάπη για τις χαμένες πατρίδες.

 Η εγκατάσταση των προσφύγων στην περιοχή των Αμπελοκήπων Βλαχοδήμου Ελένη, Βουτσαδάκη Δέσποινα, Ζαρκαδάκη Βασιλική, Ξενογιάννη Κατερίνα, Τσουραμάνη Μυρτώ Επιβλέπουσες: Γεράση Δήμητρα (ΠΕ 02), Τζαβελοπούλου Κατερίνα (ΠΕ 02) 2ο Πρότυπο Λύκειο Αθηνών

 Η Μικρασιατική καταστροφή αποτελεί ένα τραγικό γεγονός που σημάδεψε την ελληνική ιστορία. Πάνω από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες καταφεύγουν στην Ελλάδα και η χώρα είναι απροετοίμαστη να αντιμετωπίσει τη δημογραφική αυτή αλλαγή. Μετά τη στέγασή τους σε προσωρινούς χώρους και σε άθλιες συνθήκες, αναζητείται μια συστηματικότερη αντιμετώπιση του προβλήματος. Η αστική αποκατάσταση συνάντησε αρκετά προβλήματα και τη δεκαετία του 1930 στην Αθήνα δημιουργήθηκαν οι πρώτοι οργανωμένοι προσφυγικοί συνοικισμοί. Μία από τις περιοχές που επιλέχθηκε για την εγκατάσταση των προσφύγων ήταν και οι Αμπελόκηποι. Επρόκειτο για μια κατάφυτη περιοχή, με δέντρα, περιβόλια και πολλά ρέματα που εντάχθηκε στο πολεοδομικό σχέδιο των Αθηνών τη δεκαετία του 1920. Από τα τέλη του 19ου αιώνα είχαν χτιστεί επαύλεις πλουσίων Αθηναίων καθώς και νοσοκομεία, λόγω του καλού κλίματος. Η παρούσα εργασία θα διερευνήσει την εγκατάσταση των προσφύγων στην περιοχή των Αμπελοκήπων, στη γειτονιά του σχολείου μας. Αρχικά θα αναλύσουμε τη συνοικία «Κουντουριώτικα» που αποτελεί έναν από τους πρώτους και πιο ονομαστούς προσφυγικούς συνοικισμούς. Μέσα από μαρτυρίες και ιστορικά στοιχεία θα διερευνήσουμε την περιοχή και θα αποτυπώσουμε τα κατάλοιπα που διατηρούνται στις μέρες μας. Στη συνέχεια θα μελετήσουμε τις προσφυγικές πολυκατοικίες στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας – τα γνωστά μας «Προσφυγικά» που αποτελούν σημαντικό δείγμα της μοντέρνας αρχιτεκτονικής. Πρόκειται για οκτώ πολυκατοικίες που διατηρούνται σήμερα φέροντας ανεξίτηλα σημάδια της ιστορίας της πόλης από τον Μεσοπόλεμο έως σήμερα. Με πρωτογενές φωτογραφικό υλικό και περιήγηση στους εξωτερικούς και στους εσωτερικούς χώρους θα προσπαθήσουμε να αποτυπώσουμε την ιστορία των κτηρίων και των κατοίκων τους.

 «Σμύρνη, ο τόπος της ψυχής μας» Γριτσώνης Λεωνίδας, Γριτσώνης Ηλίας, Σκαρλάτος Κωνσταντίνος, Στυλιαράς Ευθύμης, Μαζαρακιώτη Θεοδώρα, Φωτοπούλου Αρετή, Αναστοπούλου Αθηνά, Μητρόπουλος Νικόλαος, Ζώτος Μιλτιάδης Σπα Ιφιγένεια (ΠΕ02), Αλμπάνη Βασιλική (ΠΕ02), Πλούμη Σταυρούλα (ΠΕ06) 21ο Γυμνάσιο Πατρών

 Το 21ο Γυμνάσιο Πατρών σε συνεργασία με τον Πανεπιστημιακό Πολιτιστικό Όμιλο «Τέχνης Κίνηση» και τον Χορευτικό Σύλλογο Δασκάλων & Νηπιαγωγών Πάτρας θα τιμήσει τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή με το ανέβασμα μιας θεατρικομουσικοχορευτικής παράστασης με τίτλο: «Σμύρνη, ο τόπος της ψυχής μας», η οποία στηρίζεται στα «Ματωμένα Χώματα» της Διδώς Σωτηρίου. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, οι μαθητές/τριες μελέτησαν το μυθιστόρημα και υπό την καθοδήγηση των συντονιστριών/καθηγητριών απομόνωσαν στοιχεία ικανά να παρουσιάσουν ευσύνοπτα τους σημαντικότερους σταθμούς μιας μακραίωνης ιστορικής διαδρομής. Στη συνέχεια συντάχθηκε θεατρικό κείμενο, στο οποίο, μετά τη σύσταση της Σμύρνης ως κέντρου της αρχαίας Ιωνίας, γίνεται εστίαση στον 19ο αιώνα μ.Χ. Συγκεκριμένα, προβάλλονται η καθημερινότητα των κατοίκων σ’ ένα ειρηνικό αρχικά περιβάλλον, ο Α’ Παγκόσμιος πόλεμος με τη μεγάλη ανατροπή που επέφερε στις σχέσεις Ελλήνων και Τούρκων στην περιοχή, τα Αμελέ Ταμπούρια, το μέτωπο του Αφιόν Καραχισάρ και ο Μεγάλος Ξεριζωμός. Οι παραπάνω σταθμοί δίνονται μέσα από τα βιώματα του κεντρικού ήρωα, Μανώλη Αξιώτη, ο οποίος, σε μεγάλη ηλικία, αφηγείται αρχικά τα παιδικά του χρόνια στο χωριό. Ως έφηβος βρίσκεται στη Σμύρνη και μαγεύεται από το μεγαλείο της. Σε στρατεύσιμη ηλικία εντάσσεται στα τάγματα εργασίας και αργότερα κατατάσσεται στον ελληνικό στρατό, για να ζήσει το 1922 την καταστροφή και την προσφυγιά. Λόγος, τραγούδια και χοροί εναλλάσσονται για να δημιουργήσουν την ατμόσφαιρα εκείνης της εποχής, ώστε οι συμμετέχοντες να κατανοήσουν τα συναισθήματα και τις εσωτερικές συγκρούσεις των ηρώων, να βιώσουν τα ιστορικά γεγονότα, να τα αναστοχαστούν και να ερμηνεύσουν ανάλογες συμπεριφορές του παρόντος. Η παρούσα εργασία επικεντρώνεται στην αρμονική συνύπαρξη Ελλήνων και Τούρκων στα χρόνια της ειρήνης. Είχαν αναπτύξει μεταξύ τους σχέσεις συνεργασίας, κατανόησης και αγάπης. Τρανή απόδειξη η δυνατή φιλία ανάμεσα στον Μανώλη και τον Σεφκιέτ. Ένας δεσμός πέρα από εθνικούς διαχωρισμούς και διακρίσεις. Μια φιλία που διακόπηκε άδοξα από την ανελέητη λαίλαπα του πολέμου.

 Ο καθημερινός οικονομικός βίος της ελληνικής κοινότητας της Σμύρνης πριν τη καταστροφή του 1922. Καργάδου Χρηστίνα, Λίτινα Μυρτώ-Ειρήνη Επιβλέπων: Αβραμόπουλος Αβραάμ, κλ. ΠΕ 80-Οικονομίας Σχολείο: Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών

 Η παρούσα εργασία εξετάζει σημαντικές πτυχές της οικονομικής ζωής της Σμύρνης πριν την καταστροφή του 1922, με σκοπό να αναδείξει την ιδιαίτερη θέση της ελληνικής κοινότητας της Σμύρνης με έμφαση στον καθημερινό οικονομικό βίο. Σημαντικός παράγοντας ανάπτυξης της μικρασιατικής οικονομικής δραστηριότητας υπήρξε το ελληνικό στοιχείο. Η ελληνική κοινότητα της Σμύρνης, ήταν μεγάλη και συνεχώς αυξανόταν, καθώς, από τα τέλη του 17ου αι. εγκαταστάθηκαν εκεί ελληνορθόδοξοι από την Πελοπόννησο και τα νησιά του Αιγαίου. Στο τέλος του 18ου αιώνα οι Έλληνες είχαν πεντακόσιες επιχειρήσεις στη Σμύρνη, πολλές από τις οποίες διατηρούσαν υποκαταστήματα σε ευρωπαϊκές πόλεις, στη Ρωσία και τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας. Κατά τον 19ο αι., οι χριστιανοί επωφελούνται από τις παραχωρήσεις της Οθωμανικής αυτοκρατορίας προς τις ευρωπαϊκές δυνάμεις, καθώς την περίοδο αυτή ξεκινούν οι Μεταρρυθμίσεις. Τα στοιχεία αναφορικά με την οικονομική κατάσταση της ελληνικής κοινότητας της Σμύρνης, από την περίοδο του 19ου έως τις αρχές του 20ου αι., συγκλίνουν στη σημαντική ανάπτυξη και ευημερία που τη χαρακτήριζε. Για της ανάγκες της εργασίας πραγματοποιήθηκε δευτερογενής έρευνα μέσω επιστημονικών εργασιών και άρθρων από την ελληνική και τη διεθνή βιβλιογραφία. Από την έρευνα συμπεραίνουμε πως η οικονομική άνοδος της Σμύρνης οφείλεται, εν πολλοίς, στην ικανότητα της να ανταποκριθεί στις ανάγκες του διεθνούς εμπορίου και της οικονομίας. Τα επαγγέλματα στα οποία απασχολούνταν ο ελληνικός πληθυσμός αφορούσαν όλες τις κοινωνικές τάξεις. Στο πλαίσιο αυτό σχηματίστηκε και αναπτύχθηκε και η ελληνική αστική τάξη, με αξιοσημείωτη συνεισφορά στην οικονομία της Σμύρνης. Την περίοδο 1888-1910, ο τριτογενής τομέας παραγωγής συγκέντρωνε το μεγαλύτερο μέρος της συνολικής οικονομικής δραστηριότητας της πόλης. Παράλληλα, η ελληνική συμμετοχή στην οικονομική δραστηριότητα της Σμύρνης κυριαρχούσε, συμμετέχοντας με υψηλό ποσοστό και στους τρεις τομείς παραγωγής, με μεγαλύτερη συμμετοχή στο δευτερογενή τομέα. Η οικονομική πρωτοκαθεδρία των Ελλήνων επαληθεύεται και από το γεγονός ότι η συμμετοχή των ελληνικών επιχειρήσεων απηχούσε το μισό και πλέον του συνόλου της επιχειρηματικής δραστηριότητας της πόλης. Τέλος, γίνονται ορισμένες προτάσεις για μελλοντική έρευνα με βάση τα συμπεράσματα.

 Αθλητικοί και Πολιτιστικοί Σύλλογοι στην Σμύρνη μέχρι το 1922 Γιαννακοπούλου Παναγιώτα, Τζεβελέκου Μαρία, Τρυφωνοπούλου Γεωργία,Φωτόπουλος Αλέξανδρος Επιβλέποντες: Σπανός Αντώνης, Φύττας Παναγιώτης 3ο Γενικό Λύκειο Πύργου

 Στόχος της μαθητικής εργασίας “Αθλητικοί και Πολιτιστικοί Σύλλογοι στην Σμύρνη μέχρι το 1922” είναι η αναβίωση της ένδοξης πολιτιστικής και αθλητικής δραστηριότητας που αναπτύχθηκε μέσα στα όρια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, σε μια περίοδο ευημερίας και εξέλιξης της μέσης ελληνικής αστικής τάξης. Μέχρι πριν την Μικρασιατική Καταστροφή το 1922 η Σμύρνη ήταν μια από τις πιο κοσμοπολίτικες πόλεις της εποχής. Η πνευματική κίνηση των Ελλήνων στη Σμύρνη άρχισε να αναπτύσσεται στις αρχές του 19ου αιώνα, όπου ιδρύονται τα πρώτα κοινωνικά και πνευματικά κέντρα όπως: η "Ιωνική Λέσχη" και άλλες λέσχες, όπως το "Μουσείο" το 1838, το "Φιλολογικό Μουσείο" το 1854, ο "Σύλλογος προς διάδοση των ελληνικών γραμμάτων" και ο σύλλογος "Όμηρος". Οι Σμυρνιοί λάτρευαν το θέατρο και έτσι από τα μέσα του 19ου αιώνα το ελληνικό θέατρο γνώρισε μεγάλη άνθηση, με την πόλη να αποκτά το πρώτο μεγάλο θέατρό της το θέατρο Ευτέρπη το 1841. Την ίδια περίοδο ιδρύονται και λειτουργούν πολλά εκπαιδευτήρια με εξέχουσα την Ευαγγελική Σχολή ενώ εμφανίζεται για πρώτη φορά ελληνικό σχολείο για νεαρές κοπέλες. Ταυτόχρονα σημαντικό ρόλο διαδραμάτισαν οι ορθόδοξες εκκλησίες ,όπου συγκεντρωνόταν ο λαός της Σμύρνης για όλα τα ευχάριστα γεγονότα. Δεν είναι ήσσονος σημασίας το γεγονός ότι παράλληλα με την πνευματική-πολιτιστική υπήρξε και έντονη αθλητική κίνηση, η οποία αρχίζει με την ίδρυση σπουδαίων σωματείων, όπως ο Ορφέας ο Απόλλων και ο Πανιώνιος. Τα επόμενα χρόνια διεξάγονται οι Πανιώνιοι Αγώνες και σχηματίζονται πολυάριθμοι σύλλογοι με σπουδαιότερο τον «Ορφεύς». Οι αθλητικοί σύλλογοι είχαν ως απώτερο σκοπό την ανάπτυξη της γυμναστικής και την διάδοση του μουσικού αισθήματος. Έτσι καλλιεργούνται ακόμα οι καλές τέχνες, διοργανώνονται συναυλίες , διαγωνισμοί ποίησης και πολλές καλλιτεχνικές εκθέσεις. Η καταστροφή της Σμύρνης όμως το 1922 σήμανε το τέλος της ελληνικής δραστηριότητας , άλλα η πνευματική ταυτότητα της παρέμεινε αέναη στο διάβα των χρόνων.

 Ανασύνθεση των τραγικών γεγονότων Αλεξόπουλος Νικόλαος, Γιαννακοπούλου Δήμητρα, Ζήκου Παναγιώτα Επιβλέποντες: Μπουτκόβαλη Μαρία (ΠΕ02), Κυριακουλόπουλος Ευάγγελος ΠΕ(01) Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών

 Με αφορμή τα 100 Χρόνια Μικρασιατικής Καταστροφής, οι έφηβοι μαθητές καλούνται να συντάξουν αφηγηματικά κείμενα και διηγήματα. Μέσω αυτών, εκφράζουν τους προβληματισμούς τους σε σχέση με τον τρόπο με τον οποίο βίωσε ο Ποντιακός Ελληνισμός την εκδίωξη από τις πατρογονικές του εστίες και περιγράφουν με γλαφυρό τρόπο τα γεγονότα της Μικρασιατικής καταστροφής, που αποτέλεσε τον «Φρικτό Γολγοθά» της νεότερης Ελληνικής Ιστορίας. Ανασυνθέτουν, στο πλαίσιο της δημιουργικής γραφής, την εικόνα μιας τραγικής για τον Ελληνισμό εποχής, καλλιεργώντας τον κριτικό, κοινωνικό και ψηφιακό γραμματισμό. Ακόμα, κινητοποιώντας τη φαντασία και τη συγγραφική τους επινοητικότητα, διαμορφώνουν μία σχέση με το παρελθόν, που δεν εξαντλείται στην μελέτη των πληροφοριών, αλλά είναι φορέας της οδύνης και του συμπλέγματος των αρνητικά φορτισμένων συναισθημάτων του ξεριζωμού. Επίσης, καλλιεργούν τις πνευματικές τους δυνάμεις, την κρίση και την αντίληψη, στοιχεία που είναι απαραίτητα για να αξιολογούν τις πληροφορίες που συνέλεξαν και να τις μεταφέρουν στο χαρτί. Επιπλέον, οι μαθητές ενισχύουν την συλλογιστική τους διάθεση, ανακαλύπτουν μόνοι τους την γνώση, παράγουν νέους δρόμους στις αναζητήσεις τους και διευρύνουν τους γνωστικούς τους ορίζοντες. Τέλος, η επαφή με τις ρίζες τους ενισχύει την εθνική συνείδηση των μαθητών, ενδυναμώνει το εθνικό τους φρόνημα και τονώνει τόσο τη φιλοπατρία όσο και την εθνική τους αυτογνωσία.

 Από το αρχείο επιστολών του Χρυσοστόμου Σμύρνης (1910-1914) Ηλιοπούλου Εμέλλεια, Διαμαντάκου Μυρτώ, Αύλιχος Ευθύμιος Επιβλέπων: Κυριακουλόπουλος Ευάγγελος Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών

 Διαβάζοντας κανείς το Αρχείο του Χρυσοστόμου Σμύρνης αντιλαμβάνεται ότι ο ιεράρχης είχε έντονο προβληματισμό σε ότι αφορούσε την ακολουθητέα από τον ελληνισμό πολιτική έναντι της νεοτουρκικής επανάστασης. Μέχρι το 1911 αναφέρεται στην «ιδέα της Οθωμανικής πατρίδος», γεγονός που μαρτυρεί τη μετριοπαθή του στάση. Με την έναρξη όμως των ανθελληνικών διωγμών ο Μητροπολίτης Σμύρνης αναθεωρεί τη στάση του και αξιώνει από το Φανάρι να τηρήσει δυναμική τακτική έναντι του Κομιτάτου. Με πρωτοβουλία του ξεκίνησε η προσπάθεια διεθνούς καταγγελίας της πολιτικής του εκτουρκισμού και της καταπίεσης των χριστιανών υπηκόων της Αυτοκρατορίας. Από τις επιστολές του διαφαίνεται η σύγκρουσή του με τον Πατριάρχη, τον οποίο εγκαλεί για αδράνεια και η έντονη αντίθεσή του στην επικείμενη συμφωνία Βενιζέλου – Γκαλήπ Κεμαλή για την ανταλλαγή πληθυσμών. Θεωρούσε ότι η συμφωνία αυτή θα έπληττε τα συμφέροντα του ελληνισμού στην Εγγύς Ανατολή και θα τον καταδίκαζε να εγκαταλείψει εδάφη, όπου το ελληνικό στοιχείο είχε μεγαλουργήσει επί τρεις χιλιάδες χρόνια.

 Αρχείο επιστολών Χρυσοστόμου Σμύρνης 1918-1922 Ιωάννου Δέσποινα, Γούδα Αριάννα, Βέρρας Παναγιώτης Επιβλέπων: Κυριακουλόπουλος Ευάγγελος Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών

 Ο Χρυσόστομος Σμύρνης εναντιώθηκε στην πολιτική του εκτουρκισμού και της αφομοίωσης που επέβαλε το Νεοτουρκικό Κομιτάτο. Η στάση αυτή του στοίχησε την εξορία από την Σμύρνη, αλλά όταν επανήλθε δικαιωμένος, φρόντισε να προωθήσει ως εθνική λύση στο Μικρασιατικό ζήτημα, αυτή που προέβλεπε την ενσωμάτωση της Ιωνίας στην Ελλάδα. Παρόλο που διαφωνούσε με τον τρόπο που χειριζόταν η Ελλάδα το Μικρασιατικό ζήτημα ο Χρυσόστομος παρέμεινε πιστός στο εθνικό κέντρο και δίστασε να ηγηθεί ενός αυτονομιστικού κινήματος στη Μικρά Ασία χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της ελληνικής κυβέρνησης. Στόχος του υπήρξε η ανάληψη του ρόλου του γεφυροποιού μεταξύ της κωνσταντινικής Αθήνας και της βενεζελικής Κων/λης. Όπως προκύπτει με σαφήνεια από την αλληλογραφία του ήταν πεπεισμένος ότι η εθνική αποκατάσταση θα ήταν δυνατή μόνο στην περίπτωση που θα συσπειρώνονταν όλες οι δυνάμεις του έθνους. Το τραγικό τέλος του Μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσοστόμου είναι άρρηκτα δεμένο με τις τελευταίες στιγμές της ελληνικής Σμύρνης και του μικρασιατικού ελληνισμού. Είναι γνωστό ότι στον Χρυσόστομο προσφέρθηκε επανειλημμένα η δυνατότητα να εγκαταλείψει τη Σμύρνη, αλλά ο ηγέτης της Ιωνίας προτίμησε να μείνει και να συμμεριστεί την τύχη του ποιμνίου του.

 Πόντος! Εν άστρον φωτεινόν σ' Ελλενικούς αιώνας….. Αρκουμάνης Μάρκος, Γιαννόπουλος Xρήστος, Ζέρβα Ανδριάννα, Ηλιοπούλου Πελαγία, Καιπαλέξη Στυλιανή, Κανέλου Μαρία, Καραβίας Νικόλαος, Κατσέλη Κωνσταντίνα, Κόγκα Μαρία Αγγελική, Μαυρέλη Ευθυμία, Επιβλέπουσες: Αλεξανδροπούλου Αργυρούλα, ΠΕ02 Λόη Ζαφειρία, ΠΕ02, Χαριτάτου Ευανθία, ΠΕ02 Λύκειο Ρίου

 H ιστορία των Ελλήνων του Πόντου χάνεται στην αχλή τριάντα περίπου αιώνων. Η μετάβαση του Φρίξου στη Κολχίδα σηματοδοτεί την παρουσία του ελληνικού στοιχείου στην περιοχή. ‘Όμως η επίσημη ιστορική περίοδος της οίκησης του Πόντου ξεκινά το 800 π.Χ με την ίδρυση της Σινώπης στα βόρεια παράλια της Μικράς Ασίας από Ίωνες ναυτικούς. Τελειώνει δε με τη Γενοκτονία των Ελλήνων Ποντίων, η οποία εκκινήθηκε με την έναρξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και ολοκληρώθηκε με την εφαρμογή του Συμφώνου για την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Η παρούσα εργασία στοχεύει στην ανασκόπηση της ιστορίας της οίκησης του Πόντου από τους Ρωμιούς, όπως οι ίδιοι ονομάζονται από τον 8ο π.Χ αιώνα, έως την έναρξη «εκκαθάρισης της περιοχής» από τους Τούρκους. Παράλληλα επιχειρείται η προσέγγιση αρκετών πτυχών της πολιτιστικής και πνευματικής τους δημιουργίας. Συγκεκριμένα μελετάται η παρουσία και η εξέλιξη της ποντικής ή ποντιακής διαλέκτου και η εκπαίδευση στην περιοχή του Πόντου, που αφορά τόσο σε αγόρια (ελληνικά σχολεία, Φροντιστήριον Τραπεζούντας, Φροντιστήριον Αργυρουπόλεως, Ροδοκανάκιος Σχολή Καππαδοκίας, κλπ), όσο και σε κορίτσια, για τα οποία από το 1846 και μετά δημιουργούνται Παρθεναγωγεία (Τραπεζούντας, Αργυρουπόλεως, κλπ). Επιπρόσθετα εξετάζεται η θέση του χριστιανισμού και της εκκλησίας στη ζωή των Ελλήνων της Μαύρης Θάλασσας με δεδομένα ότι η Παναγία Σουμελά, οι ναοί κατ τα μοναστήρια αποτελούσαν κοιτίδες ελληνισμού και σημεία αναφοράς για τους κατοίκους της περιοχής, οι οποίοι, έστω και ως κρυπτοχριστιανοί διατηρούν μέχρι την εκδίωξή τους τη χριστιανική πίστη, Τέλος, επιχειρείται η προσέγγιση δημωδών ασμάτων της περιοχής και η γνωριμία με μουσικά όργανα και χορούς που σηματοδοτούν την πολιτιστική ζωή των ελληνικών πληθυσμών του Πόντου και μεταφέρουν διαχρονικά την ποντιακή ιστορική παράδοση, επιβεβαιώνοντας ότι «Πόντος! Εν άστρον φωτεινόν σ' Ελλενικούς αιώνας. Αργοναυτών το όρωμαν και τη Ακρίτα κάστρον» .

 Διδάσκοντας τη Μικρασιατική καταστροφή με οδηγό τη λογοτεχνία: Η ιστορία της γιαγιάς Φιλιώς της Μικρασιάτισσας Δελδήμου Γεωργία, Μπίρη Δανάη, Μυστακίδη Ραφαηλία, Ντάκουλας Ραφαήλ, Παπαδάκη Μαρία, Παπαλεξάτου Μαρία –Ελένη, Παπανικολάου Μαρία, Φιλιώτη Στέλλα Επιβλέπουσες: Αλεξανδροπούλου Αργυρούλα, ΠΕ02, Θωμοπούλου Ιωάννα, ΠΕ02, Υπεύθυνη Αγωγής Υγείας ΔΔΕ Αχαΐας, Nάκου Δήμητρα , ΠΕ02 , Λύκειο Ρίου

 Η Μικρασιατική εκστρατεία και η τραγική κατάληξή της επηρέασαν δημογραφικά, κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά τη χώρα μας και σημάδεψαν τη συλλογική μνήμη. Πολλά λογοτεχνικά έργα έχουν γραφεί με αφορμή αυτό το ιστορικό γεγονός. Μια διαφορετική ματιά όμως στα γεγονότα είναι το αυτοβιογραφικό βιβλίο «Γιαγιά Φιλιώ η Μικρασιάτισσα» της βουρλιώτισσας Φιλιώς Χαϊδεμένου, η οποία το 1922, με το διωγμό, έχασε αδέλφια και πατέρα και ήρθε προσφυγοπούλα στην Ελλάδα. Το βιβλίο ξεκινά με τις αναμνήσεις της Φιλιώς από τη ζωή στη Μικρά Ασία μέχρι τα νεανικά της χρόνια και στο μέρος αυτό παρουσιάζεται η ειρηνική ζωή στα Βουρλά, ο αγροτικός τρόπος ζωής και τα ήθη και έθιμα των Ελλήνων της περιοχής. Ακολουθεί ο εχομός του ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία, μικρασιατικός πόλεμος, ο ξεριζωμός με τις τραγικές του συνέπειες, η σωτηρία της, η μετάβασή στης στην Ελλάδα και η ζωή της μέχρι και τον Β Παγκόσμιο πόλεμο. Αν και η συγγραφέας βιώνει τα τραγικά γεγονότα με τεράστιες προσωπικές απώλειες, η διαφορά της αφήγησης της από αρκετά λογοτεχνικά βιβλία που γράφηκαν με αφορμή τα συγκεκριμένα γεγονότα έγκειται στο ότι κατορθώνει, ‘όπως αναφέρεται στο προλογικό σημείωμα, «να κοιτά κατάματα την πιο φρικτή πλευρά του ανθρώπου, δεν χάνει όμως την πίστη της σε αυτόν και αγωνίζεται μέχρι το τέλος της ζωής της χωρίς μίσος και προκαταλήψεις». Με πλοηγό το προαναφερθέν βιβλίο και συμμετέχοντας ενεργά και δημιουργικά στη διδακτική διαδικασία, οι μαθητές / μαθήτριες αναβιώνουν τη ζωή των Ελλήνων στα Βουρλά πριν την μικρασιατική εκστρατεία, ζουν τα τραγικά γεγονότα του ξεριζωμού του ελληνισμού και ακολουθούν τη γιαγιά Φιλιώ στην εγκατάστασή της στην Ελλάδα. Πειραματίζονται με πρωτότυπες δραστηριότητες δημιουργικής γραφής, αξιοποιώντας τα εμπεριεχόμενα ηθογραφικά και αυτοβιογραφικά στοιχεία και τα ιστορικά γεγονότα που αναφέρονται στο βιβλίο. Μέσω αυτών, και σχηματοποιώντας τις ιδέες που αποκομίζουν από τη δημιουργική ανάγνωση των σχετικών με το υπό εξέταση χρονικό διάστημα κεφαλαίων και από τις σχετικές συζητήσεις που πραγματοποιήθηκαν στη σχολική τάξη, «μαθαίνουν» ιστορία. Παράλληλα αναβιώνουν με διαφορετικό τρόπο τα ιστορικά γεγονότα που αποσπασματικά περιγράφονται στα σχολικά εγχειρίδια, ενδυναμώνοντας την κριτική τους σκέψη και την ιστορική ενσυναίσθηση.

 Διδάσκοντας τη Μικρασιατική καταστροφή με οδηγό τη λογοτεχνία: Η ιστορία της γιαγιάς Φιλιώς της Μικρασιάτισσας Δελδήμου Γεωργία, Μπίρη Δανάη, Μυστακίδη Ραφαηλία, Ντάκουλας Ραφαήλ, Παπαδάκη Μαρία, Παπαλεξάτου Μαρία –Ελένη, Παπανικολάου Μαρία, Φιλιώτη Στέλλα Επιβλέπουσες: Αλεξανδροπούλου Αργυρούλα, ΠΕ02, Θωμοπούλου Ιωάννα, ΠΕ02, Υπεύθυνη Αγωγής Υγείας ΔΔΕ Αχαΐας, Nάκου Δήμητρα , ΠΕ02 , Λύκειο Ρίου

 Η γενοκτονία των Ποντίων, δηλαδή οι σφαγές και οι διώξεις εναντίον των Ελληνικών πληθυσμών στην περιοχή του Πόντου ξεκίνησαν μετά το κίνημα των Νεότουρκων (1908), συνεχίστηκαν σε όλη την διάρκεια του Παγκοσμίου Πολέμου και ολοκληρώθηκαν από το καθεστώς του Μουσταφά Κεμάλ την περίοδο 1919-1923. Με ποικιλότροπες μεθόδους ( φυσική εξόντωση, τάγματα Εργασίας, πορείες θανάτου, εξισλαμισμούς, οικονομικές πιέσεις, εξανδραποδισμούς, εξορίες, κ.λπ.), οι Τούρκοι «έθυσαν και απώλεσαν» τους Έλληνες της Μαύρης Θάλασσας. Μέχρι το 1922 οι νεκροί Ελληνοπόντιοι ξεπερνούν τις 200.000, ενώ οι επιζήσαντες επέστρεψαν στην Ελλάδα ή κατέφυγαν στη Νότια Ρωσία. Επειδή τα σχολικά εγχειρίδια της νεότερης ιστορίας αναφέρονται ελάχιστα στο ποντιακό ζήτημα, η παρούσα εργασία αποτελεί μια μαθητική προσπάθεια για τη συλλογή στοιχείων και την καταγραφή των ιστορικών γεγονότων που οδήγησαν στη γενοκτονία του ποντιακού ελληνισμού. Μέσα από προσέγγιση άμεσων και έμμεσων ιστορικών πηγών και σχετικών μελετών οι συμμετέχοντες μαθητές αποσαφηνίζουν έννοιες και γεγονότα που αναφέρονται στο συγκεκριμένο ιστορικό ζήτημα, έρχονται σε επαφή με εμβληματικές ιστορικές προσωπικότητες που διαδραμάτισαν κομβικό ρόλο στα τεκταινόμενα, μελετούν τον ρόλο τους και οδηγούνται στην ιστορική ανάπλαση μιας ταραγμένης για τον ελληνισμό εποχής. Με τον τρόπο αυτό αναπληρώνονται τα κενά του σχολικού εγχειριδίου, γίνεται μια προσπάθεια εξοικείωσης των μαθητικών υποκειμένων με την ιστορική έρευνα και αναπτύσσεται η ιστορική κριτική σκέψη τους και η ιστορική ενσυναίσθηση. Τέλος, συνειδητοποιούν γιατί η 19η Μαίου έχει καθιερωθεί με απόφαση της ελληνικής Βουλής από το 1994 Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου και αναβιώνουν το συγκεκριμένο ιστορικό παρελθόν, δημιουργώντας μια ιστορική βάση για το μέλλον, γιατί όπως λέει ο Σεφέρης, “αν σβήσουμε ένα κομμάτι από το παρελθόν, είναι σαν να σβήνουμε ένα αντίστοιχο κομμάτι από το μέλλον».

 Η Μικρασιατική Καταστροφή μέσα από τη λογοτεχνική οπτική των μαθητών Αγρογιάννης Πέτρος, Βαγγοπούλου Ολυμπία-Κων/να, Κοπανάκης Ηλίας, Πήλιουρα Άννα, Σέργης Νίκος, Στιακάκη Ευαγγελία Επιβλέπων: Δήμος Αθανάσιος -ΠΕ02 Πρότυπο Γυμνάσιο Αγίων Αναργύρων

 Το έτος 2022 συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή, η οποία αποτέλεσε τη μεγαλύτερη τραγωδία του Ελληνισμού. Με αφορμή αυτό το συγκλονιστικό γεγονός, οι μαθητές του Πρότυπου Γυμνασίου Αγίων Αναργύρων έγραψαν ορισμένα διηγήματα στα οποία προσπάθησαν να αποτυπώσουν με ρεαλιστικό τρόπο τις εικόνες του χαλασμού. Πιο συγκεκριμένα, οι μαθητές δημιούργησαν πέντε (5) διηγήματα: (α) «Σε κάποια άλλη ζωή» (Στιακάκη Ευαγγελία), (β) «Είτε Τούρκος είτε Έλληνας» (Βαγγοπούλου Ολυμπία-Κων/να), (γ) «Η Μικρασιατική Καταστροφή: Πόντος», (Σέργης Νίκος), (δ) «Η αρχή του τέλους» (Κοπανάκης Ηλίας), (ε) «Από τη Σμύρνη με αγάπη» (Πήλιουρα Άννα & Αγρογιάννης Πέτρος). Στα διηγήματα, πρώτα απ’ όλα, παρουσιάζεται με ζωντανές περιγραφές και αφηγήσεις η εικόνα του ελληνισμού, ο οποίος ήταν γεωγραφικά διάσπαρτος σε όλο το μήκος και πλάτος της Ανατολίας και είχε υψηλή μορφωτική και οικονομική στάθμη. Στον ίδιο χώρο συμβίωναν Έλληνες, Τούρκοι, Αρμένιοι και οι άλλες εθνότητες, οι σχέσεις των οποίων διαταράσσονταν σε περιόδους εντάσεων. Η αντίστροφη μέτρηση για τον Ελληνισμό έρχεται με το πραξικόπημα των Νεοτούρκων και τα γεγονότα που επακολούθησαν. Η τελευταία πράξη του δράματος της «Μικρασιατικής Καταστροφής», διαδραματίστηκε στα λιμάνια της Πανόρμου, των Μουδανιών και κυρίως της Σμύρνης, η οποία ξεκίνησε λίγες μέρες μετά την αποχώρηση και του τελευταίου ελληνικού στρατιωτικού τμήματος και την είσοδο του τουρκικού στρατού στην πόλη. Η Σμύρνη παραδόθηκε στην καταστροφή. Χιλιάδες εξαθλιωμένοι Έλληνες έφταναν στην προκυμαία και αναζητούσαν απεγνωσμένα σωτηρία στη θάλασσα. Όσοι Έλληνες σώθηκαν πήραν τον δρόμο για την προσφυγιά. Έφτασαν στην Ελλάδα σε κατάσταση τραγική. Οι συνθήκες διαβίωσης ήταν άθλιες και συχνά αντιμετωπίζονταν εχθρικά και υποτιμητικά από τους ντόπιους Έλληνες. Η Μικρασιατική Καταστροφή και η συνεπακόλουθη προσφυγιά άφησαν ανεξίτηλα τα σημάδια τους στις ψυχές τους. Οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, ο ξεριζωμός με όλα τα συνεπακόλουθα φανερώνουν τη μεγάλη ανάγκη για την ειρηνική συνύπαρξη των ανθρώπων και την εξάλειψη του πολέμου.

 Η συνεισφορά των Μικρασιατών στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της Ελλάδας Βουρλούμη Νικολία, Καρκούλια Παναγιώτα Επιβλέπων καθηγητής: Μπελόκας Xρήστος ΠΕ80 Γενικό Λύκειο Λάλα, Αρχαίας Ολυμπίας

 Η εγκατάσταση των μικρασιατών προσφύγων στην Ελλάδα έκανε επιτακτική την επίλυση του αγροτικού προβλήματος της χώρας. Παράλληλα με την διανομή της γης, έγιναν αρδευτικά έργα, καταπολεμήθηκε η ελονοσία και χαράχθηκαν καινούριοι δρόμοι. Όλα τα παραπάνω σε συνδυασμό με την εργατικότητα την δημιουργικότητα και τις γνώσεις των μικρασιατών οδήγησαν στην θεαματική ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας. Ακόμα μεγαλύτερη ήταν η ανάπτυξη της ελληνικής βιομηχανίας την περίοδο 1922-1932. Ο αριθμός των βιομηχανικών μονάδων την παραπάνω περίοδο διπλασιάστηκε. Η κλωστοϋφαντουργία, η ταπητουργία , η μεταξουργία, η αλευροβιομηχανία και η παραγωγή οικοδομικών υλικών γνώρισε άνθηση. Σημαντική παράμετρος είναι και η ένταξη των γυναικών στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό. Οι Έλληνες της Mικράς Aσίας είχαν πιο προοδευτικές αντιλήψεις, γεγονός που σε συνδυασμό με τη ζήτηση φθηνών εργατικών χεριών, έθεσε τις γυναίκες στην πρώτη γραμμή της προσφοράς εργασίας σε διάφορες βιομηχανίες. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε, για να θίξουμε και το ζήτημα της εργασιακής ισότητας την εποχή εκείνη, ότι τα ημερομίσθια ήταν το 1/2 ή ακόμα και το 1/3 των ανδρικών ημερομισθίων. Όπως σημειώνει ο Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος: « …ήρθαν οι πολυμήχανοι εγκέφαλοι της Ανατολής να μας μάθουν πως ο βιοτέχνης εξελίσσεται σε βιομήχανο και με ποιο τρόπο κερδίζει την εμπιστοσύνη των αγορών και του εσωτερικού και του εξωτερικού».

 « Βιωματικό υλικό: μαρτυρίες, οικογενειακά δέντρα, οικογενειακά κειμήλια» Ιάσονας Τσίπρας, Αλέξανδρος Βαρελάς, Δήμητρα Βλάχου, Αντωνία Σπυροπούλου – Μαραγκού, Ιωάννης Λαδάς, Εύα Διπλαρίδη, Ειρηάννα Ρουγγέρη, Κατερίνα Σφακιανού, Δανάη Τζαφέρη. Επιβλέπουσες: Κωνσταντίνα Τσαγκρίδου, Χρυσοβαλάντη Διαμαντή, φιλόλογοι. Σχολείο: Ζάννειο Πρότυπο Γυμνάσιο Πειραιά

 Φέτος, με αφορμή τα 100 χρόνια από το μικρασιατικό πόλεμο και την επακόλουθη εκδίωξη του ελληνισμού ασχοληθήκαμε στον Όμιλο Ιστορίας– Μαθητικού Ραδιοφώνου με αυτήν την ιστορική περίοδο χρησιμοποιώντας ως βασική μέθοδο τη βιωματική προσέγγιση και τις πρωτογενείς πηγές (προφορική ιστορία, οικογενειακή ιστορία, Τοπική Ιστορία, αξιοποίηση πρωτογενών πηγών). Ένα από τα θέματα που ασχοληθήκαμε είναι η συγκέντρωση βιωματικού πρωτογενούς υλικού. Στα πλαίσια αυτά, παιδιά που είχαν ρίζες από Μ. Ασία, Πόντο, Ανατολική Ρωμυλία έφτιαξαν το οικογενειακό τους δέντρο, κατέγραψαν μαρτυρίες από συγγενείς τους για τα γεγονότα του 1922 και την ενσωμάτωση των προσφύγων στην Ελλάδα και παρουσίασαν αντικείμενα και κειμήλια που έφεραν από τους τόπους εκείνους, όταν ήρθαν πρόσφυγες. Στα πλαίσια του θέματος αυτού επισκεφτήκαμε τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Πειραιά, όπου η κυρία Χρύσα Καραναστασιάδου χρησιμοποιώντας πιστοποιητικά προσφύγων που έφτασαν στον Πειραιά το 1922, τα οποία φυλάσσονται στο Ιστορικό Αρχείο της πόλης μας, έδειξε πώς πίσω από πρωτογενείς ιστορικές πηγές, όπως τα έγγραφα και τα πιστοποιητικά, μπορούμε να μάθουμε ή να αναδημιουργήσουμε τις προσωπικές ιστορίες των ανθρώπων. Η ενότητα ολοκληρώθηκε με τη συγγραφέα Ελένη Δικαίου, η οποία παρουσίασε το βιβλίο της «Ο τελευταίος Έλληνας» που αναφέρεται στον μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσόστομο, το οποίο βασίζεται σε πλούσιο ιστορικό υλικό και μαρτυρίες που συγκέντρωσε. Η συγγραφέας έδειξε μέρος αυτού του υλικού και συζήτησε με τα παιδιά τον τρόπο που η λογοτεχνία μετουσιώνει την πραγματικότητα και τα γεγονότα σε Τέχνη αξιοποιώντας όχι μόνο επιστημονικά βιβλία αλλά και επιστολές, φωτογραφίες, μαρτυρίες, αντικείμενα και επιτόπια έρευνα.

 «Ταξιδεύοντας» στη μεγάλη έξοδο από τη Μικρά Ασία στην Ελλάδα (συμμετοχή στο μαθητικό διαγωνισμό του European School Radio) Θεοφανία Κοντεκάκη, Ιάσονας Τσίπρας, Αλέξανδρος Βαρελάς, Δήμητρα Βλάχου, Νόνη Σπυροπούλου – Μαραγκού, Ιωάννης Λαδάς, Ειρηάννα Ρουγγέρη, Κατερίνα Σφακιανού, Δήμητρα Βλάχου, Δανάη Τζαφέρη, Ευγενία Διαμαντοπούλου, Στυλιανός Χριστούλας, Παύλος Κατσιρούμπας, Νικολέττα Χατζησυμεωνίδη Επιβλέπουσες: Κωνσταντίνα Τσαγκρίδου, Χρυσοβαλάντη Διαμαντή, φιλόλογοι, Ζάννειο Πρότυπο Γυμνάσιο Πειραιά

 Την τρέχουσα σχολική χρονιά, ο Όμιλος Ιστορίας – Μαθητικού Ραδιοφώνου ασχολήθηκε με την επέτειο των 100 χρόνων από το μικρασιατικό πόλεμο και την έλευση των προσφύγων στην Ελλάδα. Μελετήσαμε διαφορετικές πλευρές του θέματος, που παρουσιάζονται σε άλλες εργασίες μας επιλέγοντας τη βιωματική προσέγγιση και τη μελέτη πρωτογενών πηγών και τοπόσημων στον Πειραιά, την πόλη που ζει η πλειοψηφία των μαθητών/τριων του Ζαννείου Γυμνασίου, Η παρούσα εργασία αποτελεί την καλλιτεχνική και δημιουργική έκφραση των παιδιών. Αξιοποιήσαμε την καθιερωμένη συμμετοχή μας στο θεσμό του διαγωνισμού μαθητικού ραδιοφώνου «Κάν ΄το ν’ ακουστεί 2022», που φέτος είχε θέμα «Ταξιδεύοντας» φτιάχνοντας ένα ραδιοφωνικό μήνυμα διάρκειας 2΄, όπως καθορίζει ο διαγωνισμός. Τα παιδιά, εμπνεόμενα από το υλικό που μελετούσαμε (οικογενειακές μαρτυρίες, φωτογραφίες, ταινίες, λογοτεχνία, αντικείμενα, οικογενειακά δέντρα κλπ) και τις επισκέψεις που κάναμε, ακολούθησαν την εξής διαδικασία: χωρίστηκαν σε ομάδες και έφτιαξαν σενάρια σχετικά με το θέμα του ταξιδιού των ελλήνων προσφύγων από την πατρίδα τους στην Ελλάδα, κάθε ομάδα παρουσίασε τη δουλειά της, επιλέξαμε με ψηφοφορία το καλύτερο, το οποίο ηχογραφήσαμε και στείλαμε στο διαγωνισμό. Ο τίτλος ήταν « Μυστικός Καλπασμός» και αφηγείται σε θεατρικό μονόλογο το μυστικό ταξίδι που κάνει το άλογο μιας οικογένειας, παρακολουθώντας από μακριά τα αγαπημένα μέλη της να φεύγουν μέσα στη γενική ταραχή, για να φτάσουν στα καράβια της σωτηρίας προς την Ελλάδα. Το ηχητικό αρχείο συνοδεύτηκε από δύο αφίσες που έφτιαξαν ομάδες παιδιών και διαγωνίστηκαν στην κατηγορία «Καλύτερης αφίσας». Ανεξαρτήτως του αποτελέσματος, η δημιουργικότητα, ο ενθουσιασμός, η χαρά και η ικανοποίηση που αισθάνθηκαν τα παιδιά αποτυπώθηκαν στη καλλιτεχνική έκφρασή τους, στοιχεία που ιδιαίτερα φέτος, μετά τη μακροχρόνια περίοδο υποχρεωτικού εγκλεισμού, είχαν ανάγκη να ενεργοποιήσουν με τα εργαλεία που προσφέρει η Τέχνη.

 «Τοπόσημα μνήμης των προσφύγων του 1922 στον Πειραιά» Ειρηάννα Ρουγγέρη, Παύλος Κατσιρούμπας, Αικατερίνη Σφακιανού, Στυλιανός Χριστούλας, Θεοφανία Κοντεκάκη, Νικολέττα Χατζησυμεωνίδη Επιβλέπουσες: Χρυσοβαλάντη Διαμαντή, Τσαγκρίδου Κωνσταντίνα, φιλόλογοι. Ζάννειο Πρότυπο Γυμνάσιο Πειραιά

 Φέτος, με αφορμή τα 100 χρόνια από το μικρασιατικό πόλεμο και την επακόλουθη εκδίωξη του ελληνισμού ασχοληθήκαμε στον Όμιλο Ιστορίας – Μαθητικού Ραδιοφώνου με αυτήν την ιστορική περίοδο. Ένα από τα θέματα που μελετήσαμε ήταν τα τοπόσημα μνήμης στον Πειραιά, που μέχρι σήμερα μαρτυρούν την παρουσία των προσφύγων που ήρθαν από τη Μικρά Ασία και την ευρύτερη περιοχή (Πόντο, Ανατολική Ρωμυλία). Η μέθοδος που ακολουθήσαμε είναι η βιωματική με αξιοποίηση του δημόσιου χώρου (Δημόσια Ιστορία), της Τοπικής Ιστορίας και των πρωτογενών πηγών. Είναι γνωστό ότι η ανάπτυξή του Πειραιά και των γύρω περιοχών συνδέεται άμεσα με αυτήν την περίοδο, καθώς είναι τόποι εγκατάστασης εκατοντάδων χιλιάδων ελλήνων προσφύγων (Καλλίπολη, Κοκκινιά, Καστέλα, δήμοι Δραπετσώνας, Νίκαιας, Κερατσινίου). Η εξερεύνησή μας στα τοπόσημα του Πειραιά ήταν ο τρόπος, για να μάθουν οι μαθητές/τριες όχι μόνο την ιστορία της πόλης που ζουν και της σύγχρονης Ελλάδας αλλά και να παρακινηθούν να ερευνήσουν για την οικογενειακή ιστορία τους και τις ρίζες τους. Στόχος μας ήταν να τους/τις ενεργοποιήσουμε, γιατί πολλές οικογένειες μαθητών/τριών έχουν καταγωγή από αυτές τις περιοχές, την οποία είχαμε διαπιστώσει ότι αγνοούν. Οι δράσεις μας περιελάμβαναν: α. τρεις επισκέψεις και συνέντευξη σε μικρασιάτες επιχειρηματίες του Πειραιά, που ξεκίνησαν μία επιχείρηση με την άφιξη των προσφύγων και δραστηριοποιούνται μέχρι σήμερα στην πόλη μας, β. μελέτη πηγών (αυτοβιογραφίες, ταινίες, ντοκιμαντέρ, λογοτεχνικά βιβλία) και πρωτότυπων μαρτυριών από μέλη των οικογενειών των παιδιών που συνδέονται με σημεία στον Πειραιά και την ευρύτερη περιοχή του: Άγιος Νικόλαος, Άγιος Φανούριος, πλατεία Καραϊσκάκη, προσφυγικές κατοικίες στη Νίκαια και τη Δραπετσώνα. Φέτος θα ολοκληρώσουμε τις δράσεις μας με μία εκπαιδευτική περιήγηση χαραγμένη πάνω σε αυτά τα τοπόσημα στον Πειραιά και την ευρύτερη περιοχή. Του χρόνου θα συνεχίσουμε α. με την κατασκευή ενός ψηφιακού διαδραστικού χάρτη με εφαρμογή αντίστοιχου προγράμματος, για μια ιστορική περιήγηση σε αυτά τα τοπόσημα παρέχοντας για καθένα τις σχετικές πληροφορίες, β. διερεύνηση των οδωνυμικών και ονομάτων με μικρασιάτικη προέλευση σε πλατείες και άλλους δημόσιους χώρους και γ. των επιθέτων μικρασιατικής προέλευσης.

 Θαλής ο Μιλήσιος Καραταράκη Αριάδνη, Καραχάλιου Βασιλική, Κολάγγη Μαρία, Ματζάρογλου Μαρία, Λαϊνιώτη Κωνσταντίνα Επιβλέπουσα: Ευσταθίου Αγγελική, ΠΕ03 Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών

 Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η προβολή των διάφορων πτυχών της ζωής και του έργου του πρώτου από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας, του Θαλή του Μιλήσιου. Συγκεκριμένα: • Μελετήσαμε σε βάθος την βιογραφία του.

• Ερευνήσαμε την προσωπικότητά του, το ήθος και την σοφία του.

• Αναλύσαμε τις απόψεις του γύρω από την Θεολογία και την Οντολογία.

• Επεξεργαστήκαμε τις θεωρίες του στον τομέα της Αστρονομίας, της Γεωλογίας και της Γεωμετρίας. Η εργασία υλοποιήθηκε με μεθοδολογία ερευνητική. Ανατέθηκε σε ομάδα πέντε μαθητριών, οι οποίες κλήθηκαν να μελετήσουν συγκεκριμένη βιβλιογραφία και αντίστοιχες ιστορικές πηγές, ώστε να αποδώσουν σε μορφοποιημένο κείμενο τα αποτελέσματα της μελέτης και έρευνάς τους. Ο χρόνος ολοκλήρωσης της εργασίας ήταν δύο μήνες και το αποτέλεσμα συνεργατικό. Η εργασία δημιουργήθηκε προκειμένου να ανακοινωθεί παρουσιαστεί σε μαθητική ημερίδα με αφιερωματικό χαρακτήρα προς το πρόσωπο του Θαλή, ο οποίος έχει αδιαμφισβήτητα συνεισφέρει στην εξέλιξη ολόκληρης της ανθρωπότητας. Συγκεκριμένα, η εργασία βασίστηκε στην ανάλυση ορισμένων θεματικών αξόνων σχετικά με την ζωή και το έργο του Θαλή. Αρχικά μελετήθηκε η προσωπικότητα και οι ηθικές αρχές του μεγάλου σοφού, ενώ έπειτα έγινε έρευνα για τις θεολογικές και τις οντολογικές πεποιθήσεις του. Τέλος, δεν παραμελήθηκε το κομμάτι της έρευνάς του σχετικά με τις επιστήμες της αστρονομίας, της γεωλογίας και της γεωμετρίας, οι οποίες ήταν θεμελιώδεις και καθοριστικές για την πρόοδο του πολιτισμού και των επιστημών μέχρι και στην σημερινή εποχή.

 Ο κύκλος της ζωής στην χερσόνησο της Ερυθραίας. Αγγελική Σαμίου και Μάριος Σιέττος. Επιβλέπουσα: Κυρίτση Ευγενία Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών

 Μέσα από το έργο ‹‹Τσεσμές. Πολιτισμός και Καθημερινή ζωή›› της Κορίννα Ανδριώτη-Μπούρχα θα αναφερθούμε στον κύκλο της ζωής των Μικρασιατών στην χερσόνησο της Ερυθραίας που βρίσκεται απέναντι από την Χίο και περιλαμβάνει την ευρύτερη περιοχή της Σμύρνης ,των Βουρλών του Κορδελιού του Τσεσμέ ,της Κάτω Παναγιάς ,των Αλατισμάτων. Ο Τσεσμές βρίσκεται δυτικά της Σμύρνης απέναντι από την Χίο, ήταν μία ακμαία γεωργική και εμπορική πόλη. Επίσης, θα μιλήσουμε για την καθημερινή ζωή των Τσεσμελήδων, στο πως ήταν δομημένη μια πόλη στα χαρακτηριστικά σοκάκια του Τσεσμέ ,καθώς και πως ήταν χτισμένο το εσωτερικό ενός σπιτιού. Παράλληλα θα αναφερθούμε στον θεσμό της οικογένειας που αποτελεί το βασικό πυρήνα πάνω στον οποίο στηρίζεται η οικοδόμηση και η οργάνωση του κοινωνικού συνόλου. Πιο συγκεκριμένα θα περιγράψουμε τον ρολό και τις καθημερινές ασχολίες του Άντρα και της Γυναίκας. Επιπροσθέτως, θα σταθούμε στα ήθη και στα έθιμα των ανθρώπων τότε όπως τα παιχνίδια, την ψυχαγωγία τους, στα πανηγύρια και στο δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων. Εν κατακλείδι θα παρουσιάσουμε τον κύκλο της ζωής των Τσεσμελήδων ,δηλαδή την Γέννηση, την Βάφτιση, τους Αρραβώνες, τον Γάμο και τον Θάνατο.

 Στου Χατζηφράγου Αγγέλου Χριστίνα, Μπακογιάννη Χριστίνα, Παπουτσή Σταματίνα , Χουσαλάς Νίκος Επιβλέπουσα: Καννά Ελένη Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών

 Είναι γνωστό ότι η Μικρασιατική καταστροφή και η ανταλλαγή πληθυσμών εκείνης της εποχής επηρέασε σε μεγάλο βαθμό τη λογοτεχνική γενιά του μεσοπολέμου . Μέσα από τα έργα τους παρουσιάζονται διάφορες οπτικές της καταστροφής και του πολιτισμού της Μικράς Ασίας , είτε μέσα από προσωπικές εμπειρίες είτε από ιστορίες και αφηγήσεις του περίγυρου τους. Μας συνθέτουν την ζωή στις πόλεις που εγκατέλειψαν και καταθέτουν τις αναμνήσεις στο κοσμοπολίτικο περιβάλλον. Στην παρουσίαση μας, θα αναφερθούμε στην καθημερινή ζωή και στον πολιτισμό των Μικρασιατών μέσα από δύο διηγήματα- βιβλία ( Στου χατζηφράγκου, Η Μικρά Ασία μέσα από την λογοτεχνία). Ένας από τους πιο σημαντικούς συγγραφείς της εποχής ήταν ο Κοσμάς Πολίτης (1888-1974). Αυτός και η οικογένεια του είχαν μετακομίσει στην Σμύρνη λόγω της οικονομικής καταστροφή τους. Στο μυθιστόρημα του «Στου Χατζηφράγου», από το οποίο αντλήσαμε και στοιχεία για την παρουσίαση μας , αναφέρεται σε μία λαϊκή συνοικία της Σμύρνης . Μέσα από αυτό αναδεικνύονται η καθημερινή ζωή των ηρώων του πριν , κατά την διάρκεια του πολέμου ακόμα και μετά με τον ξεριζωμό, αλλά και των κοινωνικών και εθνικών στοιχείων. Το επόμενο βιβλίο από το οποίο αντλήσαμε στοιχεία είναι « Η Μικρά Ασία μέσα από τη Λογοτεχνία» της Ειρήνης Κατσίπη-Σπυριδάκη. Το βιβλίο πραγματεύεται με την ιστορία των Ελλήνων Μικρασιατών , με σκοπό την ανάδειξη και την προβολή της ιστορίας και του πολιτισμού ελληνισμού στην τούρκικη επικράτεια. Στην πορεία γίνεται μια ¨ανάλυση¨ του μυθιστορήματος του Πολίτη, παρουσιάζοντας καλύτερα τα αναφερόμενα στοιχεία. Είναι έργα παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές . Ο πολιτισμός και το πνεύμα των Ελλήνων άνθισαν κυρίως λόγω των προσφύγων. Μετέφεραν έναν σημαντικό πλούτο ο οποίος πρέπει να γίνει γνωστός και η λογοτεχνία είναι εκείνη η οποία μας φέρνει πιο κοντά με τους ανθρώπους και τον πολιτισμό εκείνης της εποχής.

 Το βίωμα της προσφυγιάς: Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Πάτρας Αμαξά Λήδα, Γεωργιοπούλου Ιουλία, Διακάκη-Βλάχου Ανέζα, Δροσοπούλου Αικατερίνη, Δρούκα Ζωή, Έρδα Ιωάννα, Ευθυμίου-Μούζουρας Ορφέας, Κανταρτζόπουλος Άγγελος, Κολοκυθάς Ιωάννης, Κούλη Αθανασία-Θεοδώρα, Λαζανά Αναστασία, Λάζαρη Αναστασία, Μαλαμής Ανδρέας, Μαραγκός Αλέξης, Μήτσης Βασίλης, Μουσχή Αθανασία, Μπαρούχας Ευάγγελος, Οικονομόπουλος Χαράλαμπος, Παπακώστας Δημήτρης-Αντώνης, Ροντογιάννης Ανδρέας Επιβλέποντες καθηγητές: Ευσταθοπούλου Παγώνα-Νίκη, ΠΕ02 & π. Πριγκιπάκης Ευάγγελος, ΠΕ01 Πρότυπο Γυμνάσιο Πατρών

 24 μαθητές και μαθήτριες της ΄Γ Γυμνασίου πήραν 5 συνεντεύξεις από απογόνους Μικρασιατών Προσφύγων που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Πάτρας μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, ως αποτέλεσμα της υποχρεωτικής ανταλλαγής των πληθυσμών. Στόχος της εργασίας ήταν να καταγραφεί η οικογενειακή ιστορία τους, αλλά και το βίωμα της προσφυγιάς όχι μόνο ως ξεριζωμός από την πατρογονική εστία, αλλά και ως βίαιη εγκατάσταση σε μια ξένη και όχι πάντα φιλόξενη γη. Η διερεύνηση των ιστοριών Μικρασιατών προσφύγων που στέριωσαν στην Πάτρα, ολοκληρώθηκε με τη μελέτη του βιβλίου της Αγγελικής Γιαβάση-Φωτοπούλου «Αγκερού, Ταξίδια στο χρόνο και τον τόπο. Αφήγηση για τους επόμενους…» όπου, μεταξύ άλλων, αναπαράγεται η ιστορία της γιαγιάς της συγγραφέως Αγκερού-Αγγελική, αλλά και των συντοπιτών της από το χωριό Σαζάκι της Σμύρνης. Η γιαγιά Αγκερού και πολλοί συντοπίτες της τελικά βρέθηκαν και ρίζωσαν στην Παραλία Πατρών, και η ιστορία συνεχίζεται… Με σκοπό το βίωμα της προσφυγιάς να γίνει αντιληπτό στο ευρύτερο, και ίσως τραγικότερο, μέγεθός του, άλλοι μαθητές αποπειράθηκαν να προσεγγίσουν το βίωμα της προσφυγιάς θεσμικά, ανακαλύπτοντας τον επίσημο ορισμό του πρόσφυγα και του μετανάστη, αλλά και τι προέβλεπε η Συνθήκη της Λωζάννης σχετικά. Ακόμη το προσέγγισαν σε επίπεδο εθνικό, μελετώντας πρωτοσέλιδα από τοπικές Πατρινές, αλλά και αθηναϊκές εφημερίδες. Το σύντομο αυτό ταξίδι στην ιστορία πλούτισε μαθητές και εκπαιδευτικούς με μνήμες και αναμνήσεις, αλλά και τη συνειδητοποίηση του τι σημαίνει να γίνεσαι ξαφνικά πρόσφυγας. Αγαπήσαμε περισσότερο τον τόπο μας, την Πάτρα, που στάθηκε στοργική αγκαλιά, αλλά και κοιτίδα για τους κατατρεγμένους, αλλά και κέρδισε τη σύγχρονή της ανθρωπογεωγραφία ως μια πόλη ιδιαίτερη, μοναδική και με κατανόηση για τα παρόμοια συμβάντα του μέλλοντος.

 Η Μικρασιατική Καταστροφή με τα μάτια του Ernest Hemingway Γιάνναρου Βασιλική, Καμαριανάκη Αδαμαντία, Μπατιστάτου Νίκη, Οικονομοπούλου Δανάη Επιβλέποντες καθηγητές: Ευσταθοπούλου Παγώνα-Νίκη, ΠΕ02 & π. Πριγκιπάκης Ευάγγελος, ΠΕ01 Πρότυπο Γυμνάσιο Πατρών

 Τέσσερεις μαθήτριες της ΄Γ Γυμνασίου του Πρότυπου Γυμνασίου Πάτρας μελέτησαν το βιβλίο του Έρνεστ Χέμινγουει με τίτλο «Με υπογραφή Χέμινγουει 1920-1922: Ιταλία, Βαλκάνια, Μικρασιατική Καταστροφή», έκδοσης του 1954, όπου περιλαμβάνονται οι δημοσιογραφικές του ανταποκρίσεις από τις πολεμικές συγκρούσεις την εποχή εκείνη στις αναφερόμενες περιοχές. Οι μαθήτριες επικεντρώθηκαν στην καταγραφή της υποχρεωτικής μετακίνησης των Ελλήνων προσφύγων της Ανατολικής Θράκης. Ο Χέμινγουει ευρισκόμενος στην Αδριανούπολη, απεικονίζει την πομπή των προσφύγων που περνούν μπροστά του εκθέτοντας όχι μόνο τα συναισθήματα των ιδίων των προσφύγων, αλλά και του ίδιου για την τραγική τους μοίρα. Μολονότι οι εικόνες της προσφυγιάς και του πόνου μας συγκλονίζουν, εντύπωση προκαλούν οι απόψεις του τρίτου και αντικειμενικού Αμερικανού συγγραφέα για το ποιος ευθύνεται για την τραγωδία αυτή. Έτσι, ο Χέμινγουει θεωρεί ότι αυτή η προδοσία πήγασε από τους συμμάχους, αλλά και από τον βασιλιά Κωνσταντίνο. Τέλος, απολαμβάνουμε και συγκρατούμε τις φιλοσοφικές, ακόμη και ψυχολογικές αποτιμήσεις που παραθέτει με αφετηρία το γεγονός αυτό που διαδραματίζεται μπροστά στα μάτια του. Για παράδειγμα αναφέρει ότι η βία δε γνωρίζει έθνη ««Είναι όλοι ίδιοι. Οι Έλληνες και οι Τούρκοι και οι Βούλγαροι. Είναι όλοι ίδιοι», ή αλλού αναφέρει μια τούρκικη παροιμία που λέει «Δε φταίει μόνο το τσεκούρι, φταίει και το δέντρο». Ολοκληρώνοντας, οι πολεμικές ανταποκρίσεις του Αμερικανού συγγραφέα δε φέρουν μόνο ενημερωτικό ενδιαφέρον για τον αναγνώστη, αλλά και ιστορικό και συναισθηματικό. Έτσι, οι μαθήτριες/αναγνώστες συγκινήθηκαν και ξεχώρισαν σκηνές και συναισθήματα, ενώ παράλληλα γνώρισαν πτυχές της Ιστορίας της Μικρασιατικής Καταστροφής που ως τότε αγνοούσαν.

 Ξέρεις, τὰ σπίτια πεισματώνουν εὔκολα, σὰν τὰ γυμνώσεις. (Η Μ. Ασία του Γ. Σεφέρη και της Ιωάννας Τσάτσου Σεφεριάδη) Βασιλείου Δάφνη, Ηλιοπούλου Εμμέλεια, Καρυδάκης Μάριος Επιβλέπουσα: Καννά Ελένη Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών

 Στην εργασία αυτή οι μαθητές επιχείρησαν να ανασυνθέσουν τη ζωή και τα προβλήματα των Μικρασιατών Ελλήνων λίγα χρόνια πριν την καταστροφή , στη διάρκειά της και μετά από αυτήν, όπως την αποτύπωσαν σε κείμενά τους ο Γ. Σεφέρης και η αδελφή του Ιωάννα Σεφεριάδη. Η εργασία υλοποιήθηκε με αναδίφηση των αρχείων του Γ. Σεφέρη και των επιστολών που αντάλλασσε με την αδελφή του Ιωάννα και άλλα μέρη της οικογένειάς του σε εκείνες τις οριακές στιγμές του Ελληνισμού. Η ποιητική ματιά των δύο αδελφών αποδίδει άριστα την ατμόσφαιρα, τον τρόπο ζωής, τις αγωνίες, τις δυσκολίες της προσφυγιάς των Ελλήνων της Ιωνίας τους οποίους τα παιχνίδια της Ιστορίας κατέστησαν ανέστιους και πένητες.

 Αρχαιότητες και Χριστιανικά Μνημεία της Μικράς Ασίας. Γκιώκα Ελένη, Αυγουστάκης Μύρωνας, Γεωργαράς Απόστολος, Αντωνόπουλος Ιωάννης Επιβλέποντες: Κυριακουλόπουλος Ευάγγελος , Κυρίτση Ευγενία Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών

 Μεταξύ των διαφόρων λαών, οι όποιοι έζησαν, έδρασαν και δημιούργησαν πολιτισμούς στις περιοχές της Μικράς Ασίας συγκαταλέγονται οι Ασσύριοι, οι Χετταίοι, οι Φρύγες, οι Λυδοί, οι Αρμένιοι, οι Έλληνες, οι Ρωμαίοι, οι Άραβες, οι Σελτζούκοι, οι Οθωμανοί Τούρκοι. Διά του τρόπου αυτού η χώρα της Μικράς Ασίας αποτέλεσε ένα πραγματικό «Παλίμψηστον» της Ιστορίας. Οι διάφοροι αυτοί πολιτισμοί, πλην του πνευματικού τους πλούτου, κατέλειπαν και πολυάριθμα υλικά λείψανα – η Αρχαιολογία αποτελεί την υλική πλευρά της Ιστορίας - από τα όποια είναι διάσπαρτη ολόκληρη η Μικρά Ασία και τα οποία αποτελούν αψευδείς μάρτυρες της Ιστορίας των περιοχών αυτής. Πολυάριθμα και σπουδαία πολιτιστικά κέντρα αναδείχθηκαν στη Μικρά Ασία. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται οι ελληνικές πόλεις της Δυτικής Μικράς Ασίας, πόλεις ελληνικές στα παράλια του Εύξεινου Πόντου και την ενδοχώρα. Η Μικρά Ασία, πλούσια και ακμάζουσα χώρα, υπήρξε εστία του ελληνικού πολιτισμού από των αρχαιοτάτων χρόνων. Αναδείχτηκε ως η κατ’ εξοχήν χριστιανική χώρα, στην οποία έζησαν και έδρασαν σπουδαίες προσωπικότητες των πρώτων χριστιανικών χρόνων. Απαύγασμα της πνευματικής και θρησκευτικής αυτής ακμής υπήρξε η ανάπτυξη τόσο της ελληνιστικής όσο και της χριστιανικής ναοδομίας, με κυρίαρχα δείγματα το Αρτεμίσιο της Εφέσου και το βωμό του Δία στην Πέργαμο, το ναό του αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στην Έφεσο και τους υπόγειους ναούς της Καππαδοκίας. Μετά την οριστική επικράτηση των Τούρκων στη Μικρά Ασία οι χριστιανικοί ναοί καταστράφηκαν, άλλοι άλλαξαν χρήση και ένας αριθμός από αυτούς μετατράπηκε σε μουσουλμανικά τεμένη. Τα μνημεία της Μικράς Ασίας και κυρίως εκείνα των παλαιοχριστιανικών και των βυζαντινών χρόνων ερευνήθηκαν και έγιναν ευρύτερα γνωστά από μελέτες διαφόρων ερευνητών και ξένες Αρχαιολογικές Σχολές και Ιδρύματα. Η παρούσα εργασία αποτελεί μικρή συμβολή στην έρευνα και ανάδειξη των αρχαιοτήτων και θρησκευτικών μνημείων της Μικράς Ασίας, των αψευδών μαρτύρων της Ιστορίας και του Πολιτισμού των χαμένων Πατρίδων.

 Πνευματική παραγωγή της μικρασιατικής γης. Αποστολοπούλου Ευγενία, Καλογηράτου Αναστασία, Βορίσης Νικόλαος Επιβλέπων: Κυριακουλόπουλος Ευάγγελος Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών

 Στην παρούσα εργασία εστιάζουμε στην κατορθωμένη από την αρχαιότητα συμβολή του Μικρασιατικού Ελληνισμού στην προαγωγή του ανθρώπινου πνεύματος. Και επιχειρούμε να κατανοήσουμε οτι αν και γίνεται λόγος για χαμένες πατρίδες, αυτές δεν χάθηκαν. Στην Ιωνία αναπτύχθηκε η Φιλοσοφία και έζησαν οι Ίωνες φιλόσοφοι, που πρώτοι προσπάθησαν να απαντήσουν στα τεράστια φιλοσοφικά αινίγματα του κόσμου, της Δημιουργίας και της μεταφυσικής όπως ο Θαλής, Ηράκλειτος, Αναξίμανδρος, Αναξιμένης. Επίσης την Ιωνία γεννήθηκαν και έδρασαν ο πατέρας της ιστορίας Ηρόδοτος ο Αλικαρνασσέας, ο μαθηματικός Πυθαγόρας ο Σάμιος, ο σοφός Βίας από την Πριήνη. Τέλος στην Ιωνία γεννήθηκε και πήρε την πρώτη της υπόσταση σαν επιστήμη η ιατρική με το Γαληνός και από την Ιωνία ξεκίνησε η Ερασιστράτεια σχολή της ιατρικής. Ο σπόρος του Χριστιανισμού στη Μικρά Ασία βρίσκει το πιο πρόσφορο έδαφος. Και μέσα από αυτό θα γεννηθούν οι μεγάλοι πατέρες της Εκκλησίας, σφυρηλατώντας τους νέους ακατάλυτους δεσμούς του Ελληνισμού και της Ορθόδοξης πίστης που εκφράστηκε μέσα από τα κείμενα των Καππαδόκων Πατέρων Μ. Βασιλείου, Γρηγορίου Θεολόγου και Γρηγορίου Νύσσης. Κατά τον 9ο αιώνα στη Μικρά Ασία θα αρχίσει η διαμόρφωση της νεοελληνικής εθνικής συνείδησης και γλώσσας και θα αποτυπωθεί στον ακριτικό κύκλο των δημοτικών τραγουδιών. Ενώ η πνευματική παραγωγή θα συνεχιστεί με τον λόγιο επίσκοπο Καισαρείας Αρέθα, τον ιστοριογράφους Μιχαήλ Χωνιάτη και Γεώργιο Παχυμέρη, τον φιλόσοφο Νικηφόρο Βλεμμύδη, τον λόγιο Βησσαρίωνα. Και περνώντας στους νεώτερους χρόνους η Μικρά Ασία εξακολουθεί την προαγωγή του ανθρώπινος πνεύματος. Η Ευαγγελική Σχολή είχε βιβλιοθήκη με χιλιάδες τόμους και σπάνια χειρόγραφα, είχε Μουσείο με 5.000 αγάλματα, γλυπτά και αγγεία και 24.000 αρχαία νομίσματα. Το πρώτο ελληνικό τυπογραφείο λειτούργησε συστηματικά στη Σμύρνη. Η πρώτη ελληνική εφημερίδα, που εκδόθηκε κανονικά, κυκλοφόρησε στη Σμύρνη το 1831. Το 1921 η Σμύρνη είχε 4 θέατρα και 15 κινηματογράφους. Στα σχολεία της μείζονος περιοχής Σμύρνης φοιτούσαν 63.000 μαθητές λίγο πριν την καταστροφή του 1922. Το Φροντιστήριο της Τραπεζούντας, η ευαγγελική Σχολή Σμύρνης, η Ακαδημία Κυδωνιών, η εκκλησιαστική Σχολή (Γυμνάσιο) Ζιντζί-Ντερέ Φλαβιανών Καισάρειας, η Αναξαγόρειος Σχολή Βουρλών υπήρξαν τα πνευματικά κέντρα των σκλαβωμένων ραγιάδων και τα φυτώρια πνευματικών μορφών του νεώτερου ελληνισμού. Οι Αδαμάντιος Κοραής, Μήτσος Μυράτ, Γιώργος Σεφέρης, Έλλη Παππά, Διδώ Σωτηρίου, Στρατής Δούκας, Ηλίας Βενέζης, έρχονται να κλείσουν τον κύκλο του μικρασιατικού πνευματικού μεγαλείου.

 «Αυτά» δεν είναι χαμένα! Αντζουλάτου Βασιλεία, Δεσποτοπούλου Μαριέττα, Βετούλα Δανάη, Βλάχος Θεόδωρος Επιβλέπων: Κυριακουλόπουλος Ευάγγελος Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών

 Οι τρεις ανασκαφές που διεξήγαγαν κατά το 1921 οι Έλληνες αρχαιολόγοι στην Ιωνία και πιο συγκεκριμένα στη Νύσσα, στις Κλαζομενές και στην Έφεσο, όπου αποκαλύφτηκαν τα ερείπια του μεγάλου ναού του Ιωάννου του Ευαγγελιστή, τερματίστηκαν λίγα εικοσιτετράωρα προτού μπουν οι Τούρκοι στη Σμύρνη. Και μέσα στον πανικό της επερχόμενης καταστροφής κατάφεραν να μεταφέρουν και κάποια από τα ευρήματά τους στην Αθήνα, όπως αρχαία μετέφεραν στις νέες τους πατρίδες και οι πρόσφυγες. Την ατμόσφαιρα των τελευταίων αυτών ημερών στους αρχαιολογικούς χώρους της ελεύθερης Ιωνίας μάς την μεταφέρει τα γραπτά του ο διευθυντής της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας Κ. Κουρουνιώτης. «Ολίγας ημέρας προ της διακοπής της ανασκαφής (στη Νύσσα), μολονότι δεν είχομεν πληροφορίας περί της τρομακτικής καταστροφής του Αφιόν Καρά Ισάρ… ήρχισε να καταλαμβάνη αόριστον, λίαν δυσάρεστον, αίσθημα ανησυχίας. Σχεδόν καθ’ εκάστην εσπέραν εγίνοντο άγονοι προσπάθειαι καταστροφής τής παρά το χωρίον σιδηροδρομικής γραμμής• αι προς τούτο χρησιμοποιούμεναι βόμβαι εξερρήγνυντο ολίγας εκατοντάδας μέτρων μακράν της κατοικίας μας• οι επιχειρούντες την ανατίναξιν της γραμμής Τσέται, καταδιωκόμενοι υπό των στρατιωτών μας, εξηφανίζοντο ευκόλως εντός των πυκνών δένδρων… και απεκρύπτοντο τελεσφόρως υπό των εντοπίων Τούρκων, αν μη ήσαν και αυτοί ούτοι οι εντόπιοι οι δράσται». Η Αρχαιολογική Υπηρεσία κατά τα τρία περίπου χρόνια των δραστηριοτήτων της στην Ιωνία κατάφερε να διασώσει μεγάλο μέρος της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Με την παρούσα εργασία επιχειρούμε να αποδώσουμε φόρο τιμής στους διασώστες του πολιτιστικού και ιστορικού μας παρελθόντος, δημιουργώντας ένα ψηφιακό μουσείο στο οποίο φιλοξενούμε έργα που χάρη σε εκείνους δεν χάθηκαν, και τους ευχαριστούμε.

 Ο εθνομάρτυρας Χρυσόστομος, Μητροπολίτης Σμύρνης. Ζυγούρη Αικατερίνη, Κολάγγη Μαρία Επιβλέπων: Κυριακουλόπουλος Ευάγγελος Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών

 Στις 27 Αυγούστου μπήκε στη Σμύρνη και ο ορκισμένος εχθρός του Μητροπολίτη Χρυσοστόμου, ο στρατηγός Νουρεντίν. Πρώτη ενέργεια του άλλοτε σφαγέα της Ιωνίας ήταν να εκδώσει προκήρυξη με την οποία καλούσε να παραδοθούν όλοι οι Έλληνες και Αρμένιοι από ηλικίας 18 έως 45 ετών. Δεύτερη ενέργεια του Νουρεντίν ήταν να ταπεινώσει και να εξοντώσει τον αλύγιστο Δεσπότη. Ο συγγραφέας Μιχ. Ροδάς, που είχε υπηρετήσει ως διευθυντής του Γραφείου Τύπου της Αρμοστείας διηγείται: Ο Νουρεντίν, μόλις μπήκε στο γραφείο του ο Χρυσόστομος, έβγαλε έναν ογκώδη φάκελο που έγραφε «Φάκελος Χρυσοστόμου». Τον άνοιξε κι έδειξε όλα τα αποκόμματα εφημερίδων που περιείχαν λόγους του Χρυσοστόμου και τον ρώτησε: -Είναι δικοί σου οι λόγοι αυτοί; -Ναι, απάντησε ο Δεσπότης, με αξιοπρέπεια ανθρώπου, που εγνώριζε τι εσήμαιναν τα ερωτήματα του Τούρκου στρατηγού. Ακολούθησε η θυσία του εθνομάρτυρα Χρυσοστόμου, ως τίμημα του Αγώνα που έδωσε για τη Σμύρνη την οποία υπηρέτησε, για τη Μικρά Ασία την οποία με πάθος αγάπησε.

 Οι Θετικές Επιστήμες στη Μικρασία. (Από τους Ίωνες Φυσικούς Φιλοσόφους έως τον Καραθεοδωρή) Σκρέτη Ιωάννα, Τζάνος Αλέξανδρος, Τσοχατζή Δήμητρα ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Χαρατζόπουλος Παναγιώτης, Φυσικός Msc, MΕd ΖΑΝΝΕΙΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ

 Ο Ελληνισμός έχει τις απαρχές του στη γη της Μικρασίας από τον 6ο π.Χ. αιώνα, όταν Αιολείς και Ίωνες, αποικίζουν τα ανατολικά παράλια του Αιγαίου και ιδρύουν πόλεις, όπως η Μίλητος, η Μυούς, η Πριήνη, η Έφεσος, η Κολοφώνα, η Λέβεδος, η Τέως, οι Κλαζομενές, η Φώκαια, οι Ερυθρές. Εκεί μεγαλούργησαν σπουδαίοι Ελληνες στοχαστές και φιλόσοφοι, όπως: Ο Θαλής ο Μιλήσιος (624-546 π.Χ.), ο πρώτος φιλόσοφος, επιστήμων και μαθηματικός με σκέψη μηχανικού, ο θεμελιωτής του Ηλεκτρισμού. Ο Αναξίμανδρος ο Μιλήσιος (611-546 π.Χ.), που συνέλαβε την ιδέα του Απείρου, ενω εργάστηκε σε θέματα Γεωγραφίας και Βιολογίας, αλλά και ο μαθητής του Αναξιμένης. Ο Ηράκλειτος ο Εφέσιος (535-475 π.Χ.), που διατύπωσε την αρχή ότι η μόνη πραγματικότητα είναι η αλλαγή. Ο Αναξαγόρας ο Κλαζομένιος (499 – 428 π.Χ.), μαθηματικός και αστρονόμος, ο οποίος αρχικά δίδασκε ότι «τα πάντα είναι μαζί» και ότι η ύλη ήταν ένα ομογενές μίγμα, αναφέρθηκε στην ύπαρξη της φυγόκεντρης δύναμης και υπήρξε ο πρώτος που διατύπωσε ότι η Σελήνη ανακλά το φως της πυρακτωμένης πέτρας του Ήλιου. Ο Λεύκιππος ο Μιλήσιος (480 -420 π.Χ.), που πρότεινε την κοσμολογία, η οποία βασιζόταν στην δημιουργία κόσμων με την συνένωση ατόμων με τυχαίες συγκρούσεις. Ο Δημόκριτος ο Αβδηρίτης (460-360 π.Χ.), ο πρώτος υλιστής φιλόσοφος. Είχε την άποψη ότι τα πάντα, συμπεριλαμβανομένης της ανθρώπινης σκέψης, αποτελούνταν από άτομα και τις κινήσεις αυτών. Επιχειρώντας ένα ιστορικό άλμα από την αρχαιότητα στον 20ο αιώνα φθάνουμε στον Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή, έναν από τους μεγαλύτερους μαθηματικούς του 20ου αιώνα, που διατηρούσε φιλική και επαγγελματική επαφή με τους μεγάλους ομολόγους της εποχής του όπως ο Μαξ Πλανκ (Max Planck), ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, ο Σβαρτς κ.α.. Είναι ο πανεπιστημιακός, ο οποίος το 1920 αποδέχτηκε την πρόσκληση από τον Ελ. Βενιζέλο για να οργανώσει το Ιωνικό Πανεπιστήμιο στη Σμύρνη, μαζί με τον καθηγητή πειραματικής φαρμακολογίας Γεώργιο Ιωακείμογλου από το Αϊδίνιο .

 «Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες στα Τρίκαλα» Αβδελίδη Σίλια, Γκάνια Αναστασία, Μελαδίνη Μαρία, Μηλίτση Ζωή, Μητσιάδη Αικατερίνη, Μπεχλιβάνου Ιωάννα, Νταής Γιάννης, Πολύζου Μαρία, Ραπτόπουλος Αλέξης, Τόσκα Αλκαίο Επιβλέποντες εκπαιδευτικοί: Αποστόλου Μαριάννα – ΠΕ05, Βάγγου Ευφροσύνη ΠΕ02, Γκουγκουστάμος Σπύρος – ΠΕ02

4ο Πειραματικό ΓΕΛ Τρικάλων «Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης



Στα πλαίσια ένταξης του Σχολείου μας στο Δίκτυο Σχολείων τα οποία θα συνεργαστούν για την υλοποίηση Μαθητικής Διαδικτυακής Ημερίδας - αφιερώματος με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή οι μαθητές και οι μαθήτριες του 4ου Πειραματικού ΓΕΛ Τρικάλων «Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης» με συμμετέχουν με την εργασία με τίτλο «Οι Μικρασιάτες πρόσφυγες στα Τρίκαλα» που εντάσσεται στη θεματική: Πολιτιστική δημιουργία & Καθημερινός βίος. Η ομάδα εργασίας, που αποτελείται κυρίως από μαθητές και μαθήτριες της κατεύθυνσης των Ανθρωπιστικών σπουδών του σχολείου μας, κατά το τελευταίο τρίμηνο: πήρε δια ζώσης συνεντεύξεις από απογόνους τρίτης και τέταρτης γενιάς των μικρασιατών προσφύγων που εγκαταστάθηκαν στα Τρίκαλα κατά τα έτη 1923 - 1950, αποδελτίωσε φύλλα τοπικών εφημερίδων εκείνης της περιόδου και συνέλεξε φωτογραφικό και αρχειακό υλικό από το προσωπικό αρχείο των ανθρώπων που μας μίλησαν καθώς και αρχεία που εντοπίσαμε στα ΓΑΚ Τρικάλων, στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Τρικάλων και σε αρχεία άλλων φορέων του τόπου. Η ομάδα θα προχωρήσει επίσης και στη συγγραφή δραματοποιημένων σκηνών εμπνευσμένων από τις αφηγήσεις των συνεντεύξεων αλλά και άλλων λογοτεχνικών έργων με παρόμοια θεματολογία. Οι σκηνές αυτές θα πλαισιώσουν τις ενότητες των συνεντεύξεων. Με όλο αυτό το υλικό και με κείμενα που θα παράξουν τα ίδια τα παιδιά θα δημιουργηθεί μια ταινία ντοκιμαντέρ που θα παρουσιαστεί σε ειδική εκδήλωση του σχολείου στο τέλος της χρονιάς αλλά και σε ειδική εκδήλωση στο Δημοτικό Κινηματοθέατρο Τρικάλων. Επίσης, το υλικό θα αποδελτιωθεί και, αφού απομαγνητοφωνηθούν οι συνεντεύξεις προφορικής ιστορίας, θα προχωρήσουμε στη συγγραφή ενός βιβλίου-ιστορικού λευκώματος που θα περιλαμβάνει τις ιστορίες και το φωτογραφικό υλικό. Η όλη δράση συνδυάζεται με το μάθημα της Ιστορίας Κατεύθυνσης Ανθρωπιστικών σπουδών που διδάσκονται φέτος οι μαθητές και οι μαθήτριές μας γιατί: θεωρούμε ότι η εκπαίδευση μέσα από τις οπτικοακουστικές τέχνες και τον πολιτισμό είναι μία διδακτική προσέγγιση που εισάγει στην εκπαιδευτική διαδικασία την καλλιτεχνική έκφραση, καθώς και πολιτιστικούς πόρους και πρακτικές, σύγχρονες και παραδοσιακές, ως γνωστικά εργαλεία και στοχεύει στην ανάδειξη της ιστορίας των κοινωνιών, των γνώσεων και του πολιτιστικού πλούτου, ώστε να προωθηθεί μια διεπιστημονική προσέγγιση στη μάθηση.

 «ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ» Γιαννάκου Μιχαέλα – Γαβριέλα, Λαγού Ναταλία – Ειρήνη, Μεριχωβίτη Ζωή, Νταντάμη Βασιλική, Στεφανή Ελευθερία, Τζώρτζη Μελιτίνη, Τσιαμούρα Ευαγγελία, Φωτοπούλου Ελευθερία, Ψαχούλα Ελένη – Ηλέκτρα, Μισαηλίδη Αναστασία, Τσεκούρα Μαρία. Επιβλέποντες: Ντελής Ευάγγελος, ΠΕ02, Μπαμπαράμου Χριστίνα, ΠΕ02 1ο Πειραματικό Λύκειο Καρδίτσας

 Δημιουργία λογοτεχνικού έργου (μυθιστορήματος) με ιστορικά στοιχεία, από ομάδα μαθητών στα πλαίσια του Ομίλου Λογοτεχνίας που λειτουργεί στο σχολείο μας. Ο Όμιλος από την αρχή του σχολικού έτους μπήκε στη διαδικασία επιλογής θέματος αρχικά και στη συνέχεια διαμόρφωσης και συγγραφής ενός πλήρους μυθιστορήματος κατ’ αποκλειστικότητα από τους μαθητές. Οι επιβλέποντες καθηγητές στα πρώτα μαθήματα διδάξαμε τεχνικές συγγραφής με βιωματικό τρόπο. Οι μαθητές καλούνταν να εκπονήσουν εργασίες συγγραφής σε δοθέντα θέματα και να εξασκήσουν αυτές τις τεχνικές δια ζώσης στην τάξη κατά το πρόγραμμα του Ομίλου. Στη συνέχεια επιλέξαμε το θέμα και τον τίτλο του έργου που θα συνέγραφαν. Η καθοδήγηση των καθηγητών είχε τη μορφή εύρεσης και επίδοσης υλικού, κυρίως ιστορικού και λογοτεχνικού για τη Μικρασιατική Καταστροφή, αλλά υπήρξαν και προβολές ντοκιμαντέρ και ταινιών. Ο σκοπός ήταν οι μαθητές να μυηθούν στην εποχή και να βιώσουν τις συνθήκες της καταστροφής. Φτιάχναμε εκτενή ερωτηματολόγια στον πίνακα, τα οποία ανταποκρίνονταν και σε διάφορα κεφάλαια του έργου μας και οι μαθητές, είτε μόνοι τους είτε σε ομάδες, αναλάμβαναν στο χρονικό διάστημα μιας εβδομάδας να αποστείλουν ηλεκτρονικά στους επιβλέποντες το κείμενο που είχαν αναλάβει να γράψουν. Ο κάθε επιβλέπων ενσωμάτωνε κάθε Κυριακή τα κείμενα αυτά, μετά από επεξεργασία υποτυπώδη, στο κεντρικό κείμενο και κοινοποιούσε σε όλο τον Όμιλο με τη μορφή ηλεκτρονικού ταχυδρομείου όλο το κείμενο. Παράλληλα δινόταν έντυπο υλικό στους μαθητές κάθε Δευτέρα που είχαμε Όμιλο, ώστε να μελετήσουν περαιτέρω την εποχή. Διαβάζαμε και διορθώναμε μαζί το κεντρικό κείμενο, προσθέτοντας ή αφαιρώντας σημεία που κρίναμε ότι δεν ταιριάζουν. Μία μαθήτρια ανέλαβε να φιλοτεχνήσει το εξώφυλλο. Αναζητήσαμε και βρήκαμε τρεις χορηγούς για την έκδοση του έργου μας.

 Μικρασιατική Καταστροφή “Το χρονικό του Δράματος” Άλκηστη Ανδρονίκου, Χριστίνα - Αλεξάνδρα Βαγενά, Μαρία Βαγενά, Βιολέττα Ντίμο, Μπετελεχέμ Σκολάσι Επιβλέποντες καθηγητές: Κατσιλιέρη Αναστασία (ΠΕ02), Ηλιόπουλος Παναγιώτης (ΠΕ04), Παναγοπούλου Βασιλική (ΠΕ02), Φώτη Ειρήνη (ΠΕ02) Χατζηκυριάκειο Ίδρυμα Παιδικής Προστασίας

 Η Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα ορόσημα της νεοελληνικής ιστορίας, καθώς οι συνέπειες υπήρξαν καθοριστικές για την μετέπειτα πορεία του ελληνικού έθνους. Στην παρούσα εργασία καταγράψαμε τα γεγονότα της περιόδου 1914 -1923. Παρουσιάσαμε τόσο το ιστορικό όσο και το πολιτικο-κοινωνικό πλαίσιο και αποδώσαμε ένα συνοπτικό χρονολόγιο των γεγονότων εκείνων, που προηγήθηκαν και επέδρασαν καθοριστικά στην έκβασή της. Ειδικότερα, αναφερθήκαμε συνοπτικά στην ιστορική και κοινωνική κατάσταση που επικρατούσε στην Ελλάδα και στην Ευρώπη την “επόμενη μέρα” της λήξης του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου, προκειμένου να κατανοήσουμε τα αίτια διεξαγωγής της Μικρασιατικής Εκστρατείας, τους παράγοντες που οδήγησαν στην ήττα του Ελληνικού Στρατού και στην “τελευταία πράξη του δράματος”, την Μικρασιατική Καταστροφή και την Υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης. Στην εργασία μας ακολουθήσαμε την μεθοδολογία της Διερευνητικής Μάθησης με την αξιοποίηση ιστορικών πηγών. Εργαστηκάμε ατομικά, αλλά και ομαδοσυνεργατικά, μελετώντας πρωτογενείς και δευτερογενείς πηγές, συγκεντρώσαμε στοιχεία από τα σχολικά μας εγχειρίδια και έγκυρες πηγές του διαδικτύου. Εντοπίσαμε τον χώρο, τον χρόνο και τα πρόσωπα που συνδέονται με τα ιστορικά γεγονότα, προσδιορίσαμε ιστορικές έννοιες, αλληλεπιδράσαμε στην προσπάθειά μας να αναλύσουμε τα ιστορικά τεκμήρια, αρθρώσαμε ερωτήματα και συνθέσαμε τα ιστορικά γεγονότα.Τα ιστορικά γεγονότα, που οδήγησαν στην Μικρασιατική Καταστροφή και την ακύρωση με τον δραματικότερο τρόπο της Μεγάλης Ιδέας, χωρίζονται σε δύο περιόδους: 1914-1918 και 1919-1922. Τα αίτια εντοπίζονται τόσο στον Στρατιωτικό τομέα, κυριότερα όμως στον Πολιτικο. Κομβικός είναι ο ρόλος του Ελευθερίου Βενιζέλου, ο οποίος εξέταζε το Μικρασιατικό Ζήτημα υπο το πρίσμα πολιτικών και διπλωματικών παραμέτρων, ακολουθώντας την στρατηγική των “Διεθνών Συμμαχιών”, σε αντίθεση με τους πολιτικούς του αντιπάλους που έκριναν τα γεγονότα με αμιγώς στρατιωτικά κριτήρια και ακολουθούσαν μια πολιτική “απομόνωσης” της Ελλάδας επικαλούμενοι τα ιστορικά δίκαια του Ελληνισμού. Σημαντική κρίνεται και η μεταστροφή των πρώην συμμάχων της Ελλάδας κατά τον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς στόχευαν στην εξυπηρέτηση των οικονομικών τους συμφερόντων στην περιοχή της Ανατολίας. Η Μικρασιατική Καταστροφή σφραγίζεται με την Συνθήκη της Λοζάνης το 1923 και την υποχρεωτική Ανταλλαγή Πληθυσμών, η οποία έσβησε κάθε ελπίδα επιστροφής των Ελλήνων στις πατρογονικές τους εστίες.

 “Η γη των ξεριζωμένων” Μαρία Αβραμίδη, Παύλος Βολουδάκης, Παρασκευή Γαλιώτου, Αναστασία Γεωργαντά, Ελένη – Φερενίκη Καμπέρου, Κορφιάτη Μαρία –Λουκία, Λιάτσικου Χριστίνα, Μεταλληνός Σπυρίδων Αθανάσιος, Σωτήριος - Μάριος Παπαγεωργακόπουλος - Κατσάμπας, Παπανικολάου Μάρθα – Ευαγγελία, Παναγοπούλου Μαρία -Ελένη, Τσομαρίδης Ιωάννης Επιβλέπουσες: Παναγοπούλου Βασιλική (ΠΕ02), Λυμπεροπούλου Χαρίκλεια (ΠΕ86) Αρσάκειο Γενικό Λύκειο Πατρών

 Κι ό,τι θα αισθάνεστε πως είναι απάνου απ’ όλα τ’ άλλα\ και πως αξίζει θησαυρούς, της ξεκληριάς παιδιά, \κι ό,τι ζητάτε ανείπωτο, το ξέρω· είναι μια στάλα\ αγάπη και καλή καρδιά». [Κωστής Παλαμάς, Το τραγούδι των Προσφύγων, ποιητ. Συλ. Λύκοι, 1925] Στην παρούσα εργασία, που παρουσιάζουμε με την μορφή της βιντεοσκοπημένης δραματοποίησης, με αφορμή τα 100 χρόνια από την Μικρασιατική καταστροφή, εστιάζουμε στο προσφυγικό ζήτημα και στο δράμα των προσφύγων, έτσι όπως αποτυπώνεται στο έργο σύγχρονων πατρινών Λογοτεχνών, αλλά και του Κωστή Παλαμά, ο οποίος γεννήθηκε στην Πάτρα το 1859. Η Πάτρα, από τα μέσα της δεκαετίας του ΄90 μέχρι και σήμερα, αποτελεί πόλο έλξης μεταναστών και προσφύγων. Το λιμάνι της πόλης μας είναι η πύλη προς την Ευρώπη και το όνειρο για μια καλύτερη ζωή. Η όψη αυτή της πόλης μας καταγράφεται και αντανακλάται στα έργα των Λογοτεχνών της. Η εργασία μας υλοποιήθηκε σε τρία στάδια. Στο πρώτο στάδιο αναζητήσαμε έργα πατρινών Λογοτεχνών σχετιζόμενα με το θέμα των “Προσφύγων”. Στο δεύτερο στάδιο προχωρήσαμε στην δημιουργική σύνθεση των έργων που επιλέξαμε, ακολουθώντας συμβολικά την δομή της Αρχαίας Τραγωδίας, ενώ συνδέσαμε το διαχρονικό δράμα του “Πρόσφυγα” με τους στίχους του Κωστή Παλάμα, ο οποίος συνέθεσε το ποίημα “Το τραγούδι των Προσφύγων” αφορμώμενος από το δράμα των Μικρασιατών Προσφύγων. Στο τρίτο και τελευταίο στάδιο της εργασίας μας καταγράψαμε εικόνες που αντιστοιχούν στο κείμενο που συνθέσαμε, αναζητήσαμε τα κατάλληλα σημεία της πόλης, και προχωρήσαμε στην βιντεοσκόπηση του έργου, χρησιμοποιώντας στο μοντάζ την τεχνική της κινηματογραφικής αφήγησης. Και στα τρία στάδια της εκπόνησης της εργασίας μας ακολουθήσαμε τεχνικές Διερεύνησης -στοχεύοντας στην Ανακαλυπτική Μάθηση- την Ομαδοσυνεργατική Τεχνική, τον καταιγισμό ιδεών, αλλά και Τεχνικές φθίνουσας καθοδήγησης. Μέσω της βιωματικής αυτής δράσης κατανοήσαμε βαθύτερα το «διαχρονικό ζήτημα» της εμπειρίας του «Πρόσφυγα», επικοινωνήσαμε εποικοδομητικά στο πλαίσιο της ομάδας, αναλάβαμε πρωτοβουλίες, εκφραστήκαμε καλλιτεχνικά, καλλιεργήσαμε την δημιουργικότητά μας, την κριτική σκέψη, την ενσυναίσθηση, υιοθετήσαμε στάσεις και συμπεριφορές απαραίτητες για την ζωή μας στα σύγχρονα κοινωνικά δεδομένα.

 “Το τραύμα του πρόσφυγα στη Σεφερική Ποίηση” Αβραμίδη Μαρία, Αναγνωστόπουλος Γρηγόριος, Αποστολοπούλου Αγγελική, Βολουδάκης Παύλος, Γαλιώτου Παρασκευή, Γεωργαντά Αναστασία, Δευτεραίος Παρασκευάς, Δήμος Νικόλαος, Ζαμπάκης Ευάγγελος, Καμπέρου Ελένη – Φερενίκη, Καρπή Σοφία, ΚατσάμπαςΠαπαγεωργακόπουλος Σωτήριος – Μάριος, Κορφιάτη Μαρία – Λουκία, Παπανικολάου Μάρθα – Ευαγγελία, Σκούρα Σεραφείμα Επιβλέπουσες: Παναγοπούλου Βασιλική (ΠΕ02), Λυμπεροπούλου Χαρίκλεια (ΠΕ86) Αρσάκειο Γενικό Λύκειο Πατρών

 Με αφορμή τα 100 χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή, αλλά και τα 50 χρόνια από τον θάνατο του Νομπελίστα Ποιητή μας, Γιώργου Σεφέρη, αποφασίσαμε να εκπονήσουμε την παρούσα εργασία. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να ερευνήσουμε την επίδραση της “Μικρασιατικής Καταστροφής” στην ποιητική γραφή του Γιώργου Σεφέρη. Η εργασία μας χωρίζεται σε δύο μέρη: α. Στο θεωρητικο, όπου μελετήσαμε κριτικά δοκίμια για την ποίηση του Σεφέρη, εστιάσαμε στα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της Γενιάς του ΄30, στις ευρωπαϊκές επιρροές που δέχτηκε, αλλά και στο ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο της εποχής του. β. Στο δεύτερο μέρος, στο Δημιουργικό, προχωρήσαμε σε μια ερμηνευτική προσέγγιση του έργου του και της επίδρασης τής Μικρασιατικής καταστροφής στην ποιητική του γραφή με αναφορά σε συγκεκριμένα ποιήματα. Η Μικρασιατική Εκστρατεία και η Καταστροφή του 1922 συνιστούν ιστορικά μοιραίο κύκλο του αίματος, ο οποίος καθορίζει και τις τύχες των ανθρώπων που τον βίωσαν, είτε με άμεση εμπλοκή ως πρόσφυγες είτε με ψυχική, όπως ο Σεφέρης. Στις 13 Μαΐου του 1944, ο Γιώργος Σεφέρης απέστειλε, ενώ βρισκόταν στο Κάιρο με την αυτοεξόριστη ελληνική κυβέρνηση, μία επιστολή στον συγγραφέα και κριτικό Τίμο Μαλάνο, στην οποία μεταξύ άλλων διαβάζουμε: «Για μένα η τέχνη δεν είναι απομονωμένη διασκέδαση. Είναι επιμειξία με τους άλλους. […]Θα σου φανεί όμως παράξενο (ίσως παραπάνω από παράξενο) αν σου πω πως το γεγονός που μ’ επηρέασε το περισσότερο από όλα τα άλλα είναι η Μικρασιατική καταστροφή. […]Ίσως σε φωτίσω αν προσθέσω ότι από 13ών χρόνων δεν έπαψα να είμαι πρόσφυγας. […]». Ο Ποιητής, παρόλο που δεν βίωσε ο ίδιος την κατάσταση της βίας, της τρομοκρατίας και του πανικού, που σημάδεψαν τα γεγονότα του Σεπτεμβρίου του 1922, νιώθει τον καημό του ξεριζωμού. Στην εργασία μας, εκκινώντας από την δήλωση αυτή του Νομπελίστα ποιητή μας, με την μέθοδο της “Ανεστραμμένης τάξης”, την μέθοδο της Συνεργατικής συναρμολόγησης (Jigsaw), καθώς και τεχνικές ενεργητικής ανάγνωσης (θεωρία συναλλαγής, Rosenblatt), μάς ανατέθηκαν ομαδικές και ατομικές εργασίες. Bιώσαμε μια “προσωπική και συλλογική” συνάμα, αναγνωστική εμπειρία ως “Αναγνώστες και συν-Αναγνώστες”, και παράλληλα αποκομίσαμε ποιοτικά μαθησιακά οφέλη, ακολουθώντας τις Αρχές της “Ομαδοσυνεργατικής και Ανακαλυπτικής Μάθησης”. Η Μικρασιατική Καταστροφή, ο ξεριζωμός, ο χαμός της πατρίδας, στιγμάτισαν τόσο τη μνήμη όσο και το ποιητικό έργο του Γιώργου Σεφέρη. Ο Οδυσσέας, ο Ορέστης, Ο Αστυάνακτας, οι Αργοναύτες αντικατοπτρίζουν τη σκέψη και το βίωμα του ποιητή. Την εργασία μας την παρουσιάζουμε με την μορφή «ψηφιακού βιβλίου» με πρωτότυπη μουσική επένδυση.

 Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού Αγρογιάννης Γεώργιος, Βουτσελά Αικατερίνη, Γροσιάνη Άννα, Ευαγγελιάδη ΜαρίαΖαχαρούλα, Μαρούντας Αθανάσιος, Πανάς Αριστείδης, Παπασωτηρίου Ιωάννης, Πατσαβός Φίλιππος, Περιάλη-Παναγιωτοπούλου Λυδία,. Επιβλέπουσα: Ζωή Σταμπουλίλη, ΠΕ02 Πρότυπο Γυμνάσιο Αγίων Αναργύρων

 Με τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη Μικρασιατική καταστροφή δίνεται η δυνατότητα αναστοχασμού και ενίσχυσης της ιστορικής μας μνήμης για τα γεγονότα που προηγήθηκαν και που ακολούθησαν του Μικρασιατικού πολέμου, κυρίως όμως για την πολύ μεγάλη βοήθεια και προσφορά των προσφύγων της Μικράς Ασίας στην πολιτιστική και οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η παρουσίαση του νέου "Μουσείου Προσφυγικού Ελληνισμού" στο νομό Αττικής. Επιμέρους στόχοι είναι η αναζήτηση της συμβολής του συγκεκριμένου Μουσείου στη διατήρηση της μνήμης της ιστορίας των Μικρασιατών προσφύγων, της ανάδειξης της Μικρασιατικής παράδοσης και της προβολής των προσφυγικών κειμηλίων. Το "Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού" θα περιλαμβάνει ως εκθέματα κειμήλια, από πολλές και διαφορετικές περιοχές της Μικράς Ασίας, από την περιοχή του Πόντου, της Σμύρνης, της Κωνσταντινούπολης, της Ανατολικής Θράκης, και της Ιωνίας. Ως μέθοδος για τη συγκέντρωση και επεξεργασία ερευνητικών δεδομένων θα ακολουθηθεί η ποιοτική έρευνα και ως ερευνητικό εργαλείο θα χρησιμοποιηθεί η ημιδομημένη συνέντευξη.

 Η Φραντζέσκα από τη Σμύρνη (Θεατρική διασκευή του εφηβικού μυθιστορήματος της Ιωάννας ΚυρίτσηΤζιώτη «Φραντζέσκα») Κωνσταντίνα Μακρή Επιβλέπουσες: Αντιόπη-Ζωή Μαργιά ΠΕ 02, Παναγιώτα Κούλη, ΠΕ01 2ο Πρότυπο Γυμνάσιο Τρίπολης

 Η Φραντζέσκα είναι μια Σμυρνιοπούλα της μεσαίας τάξης, αρκετά εύπορη και καλομαθημένη, ορφανή από μητέρα που η ζωή της επιφυλάσσει μια τεράστια ανατροπής την ανέφελη ως τότε ζωή της. Ενώ είναι περιτριγυρισμένη από όλα τα αγαθά του Θεού και τυλιγμένη με την αγάπη των δικών της, αναγκάζεται μέσα σε μια νύχτα να αλλάξει τόπο, να μείνει χωρίς πατρίδα και συγγενείς, φτωχή και κατατρεγμένη αλλά το συγκλονιστικότερο, με ένα παιδί στην αγκαλιά που δεν είναι δικό της… Ποιο είναι αυτό το παιδί; Η Φραντζέσκα στην Αθήνα, αντί να ανοίξει το δικό της σπιτικό όπως ονειρεύοταν ο πατέρας της και η θεία Μαρούσα που την μεγάλωσαν, γίνεται πλύστρα σε αρχοντόσπιτα. Σε ένα από αυτά, μια δυναμική γιαγιά θα συγκινηθεί από την ιστορία της. Θα μπορέσει η Φραντζέσκα να βρει την λύτρωση στον νέο τόπο; Το παιδί τί θα απογίνει; Ποιο είναι το μυστικό της καταγωγής αυτού του παιδιού; Πώς οι άνθρωποι ακόμη και στις πιο μεγάλες καταστροφές μπορούν να υψωθούν σε θαυμάσια ύψη μεγαλοσύνης και αλληλεγγύης; Πάνω στην σκηνή θα σας δώσουμε όλες τις απαντήσεις…

 «Σαν παραμύθι… Η μετάδοση της προσφυγικής εμπειρίας στην τρίτη και τέταρτη γενιά. Μαθητές του σχολείου μας απόγονοι Μικρασιατών προσφύγων» Ιωάννα Κεντέρη, Όλγα Σακαράκη, Ιωάννης Πεντογέννης, Έλενα Περιμένη, Γεώργιος Δουργούνας, Χριστίνα Τράτα, Μυρσίνη Δεμερτζίδου, Μαρίζα Δελλή. Επιβλέποντες: Αθανάσιος Ι. Καλαμάτας, (ΠΕ01) Μαρία Ζερβού (ΠΕ02). Πρότυπο ΓΕ.Λ. Μυτιλήνης του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

 Παραφράζοντας όσα γράφει σ’ ένα βιβλίο του για την Κωνσταντινούπολη ο Κώστας Σταματόπουλος, Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, συνδυάζοντάς τα, βέβαια, με τα απέναντι Μικρασιατικά παράλια, θα λέγαμε ότι το να μιλάς για τη Μικρασία δεν είναι εύκολο. Τους δρόμους της όταν νοητά περιδιαβαίνεις, δυσκολεύεσαι να τους περπατήσεις. Σταυρικός κι αναστάσιμος ο περίπατός σου. Ιχνηλάτης πάνω στην κοφτερή και φλόγινη αιχμή των γεγονότων της Ιστορίας, εδώ και εκατό χρόνια από την τραγική Μικρασιατική Καταστροφή του 1922. Πώς να το πούμε; Πεθαίνεις και ξαναγεννιέσαι στη Μικρασία. Μυσταγωγική η μύησή σου σ’ αυτή. Αισθάνεσαι Έλλην εν ετέρα μορφή. Κάθε μνήμη του χώρου αυτού κι ένας καημός. Οι μαθητές και οι μαθήτριες του Πρότυπου ΓΕ.Λ. Μυτιλήνης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, με Μικρασιατικές ρίζες, εδώ και οκτώ συνεχόμενα έτη, απόγονοι τρίτης και τέταρτης γενιάς Μικρασιατών προσφύγων, καταγράφουν και αφηγούνται αναμνήσεις προπαππούδων και προγιαγιάδων τους, και από τα σεντούκια τους ανασύρουν αγιασμένα κειμήλια, τα οποία μετά το 1922 τα έφεραν στη νέα πατρίδα τους, τη Μυτιλήνη και σε πολλά χωριά της Λέσβου. Στην παρούσα εισήγηση παρουσιάζονται συνοπτικά αρκετές αφηγήσεις, οι οποίες εμμέσως πλην σαφώς: α) περιγράφουν τις αιτίες, την έκταση και τον τρόπο που η Οθωμανική Αυτοκρατορία μεθόδευσε τις διώξεις των Ελλήνων από τις πατρογονικές τους εστίες, β) εξηγούν τις συνθήκες που οδήγησαν στη Μικρασιατική Καταστροφή και γ) εμβαθύνουν στη συστηματική προσπάθεια αποκατάστασης προσφύγων, η οποία έγινε τόσο από την ΕΑΠ, όσο και από το ελληνικό κράτος γενικότερα. Ειδικότερα: α) εντοπίζουν τα πολιτισμικά στοιχεία που προσκόμισαν στην πόλη της Μυτιλήνης και στη Λέσβο γενικότερα, οι Μικρασιάτες πρόσφυγες συγγενείς των μαθητών και μαθητριών του σχολείου μας και β) αναφέρουν τα προβλήματα αποκατάστασης και ενσωμάτωσής τους

 Η καταστροφή της Σμύρνης στις ελληνικές εφημερίδες και σε μαρτυρίες επιζησάντων Βασιλική Τσαρπάλα, Δανάη Τσέλιου, Στέλλα Τσουλουφά, Άννα Χιώτη (Πρότυπο Γενικό Λύκειο Βαρβακείου Σχολής) και Χρίστος Μπουρνάς, Αργυρώ Τζοάνου (1ο Πρότυπο ΓΕΛ Αθηνών – «Γεννάδειο») Επιβλέπουσες: Γεωργία Κορομηλά (ΠΕ 02), Χριστιάνα Ροζάκη (ΠΕ02) Πρότυπο Γενικό Λύκειο Βαρβακείου Σχολής και Ευφροσύνη Ζαχαράτου, Ευαγγελία Ντούπα (ΠΕ02) 1ο Πρότυπο ΓΕΛ Αθηνών – «Γεννάδειο» Σύμπραξη Σχολείων: Πρότυπο Γενικό Λύκειο Βαρβακείου Σχολής και 1ο Πρότυπο ΓΕΛ Αθηνών – «Γεννάδειο»

 Θέμα της εργασίας μας είναι ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάστηκε η καταστροφή της Σμύρνης στον ελληνικό τύπο και σε μαρτυρίες των επιζησάντων. Ως προς το πρώτο σκέλος, δηλαδή την καταστροφή της Σμύρνης στις ελληνικές εφημερίδες, εντοπίσαμε τα βασικότερα δημοσιογραφικά φύλλα που κυκλοφορούσαν την εποχή εκείνη και αναζητήσαμε πληροφορίες για τους εκδότες τους και τον πολιτικό προσανατολισμό τους, ειδικά σε περιπτώσεις που αυτός αποτυπωνόταν στον τρόπο παρουσίασης των γεγονότων στην εφημερίδα. Συγκρίναμε τον τρόπο καταγραφής της καταστροφής σε διαφορετικές εφημερίδες (Αθηναϊκή, Εφημερίς, Εμπρός, Ελεύθερον Βήμα)) προσπαθώντας να εντοπίσουμε τις ομοιότητες και τις διαφορές με τις οποίες παρουσιάστηκε στον Τύπο της εποχής η εθνική καταστροφή. Εστιάσαμε στους τίτλους, στην περιγραφή των γεγονότων και την πολιτική τους ανάλυση. Ως προς το δεύτερο σκέλος της εργασίας μας, ασχοληθήκαμε με πρωτογενείς μαρτυρίες επιζησάντων σε επίπεδο διαθεματικό, διεπιστημονικό και διακαλλιτεχνικό. Ειδικότερα, επιλέξαμε συγκεκριμένες μαρτυρίες επιζησάντων κατόπιν έρευνας, τις οποίες αποδώσαμε με τη θεατρική τεχνική της εκφραστικής ανάγνωσης και με τη γεωχωρική αφήγηση (spatial storytelling) μέσω ειδικού λογισμικού (gis4greekschools2). Σκοπός ήταν η απόδοση και η καταγραφή των προσωπικών διηγήσεων των προσφύγων, καθώς και η αποτύπωση της διαδρομής τους μέχρι την εγκατάστασή τους στην Ελλάδα σε ψηφιακούς χάρτες συνθέτοντας έτσι το χρονικό της πορείας των εκπατρισμένων και αναπτύσσοντας την ενσυναίσθηση των μαθητών και των μαθητριών (η γεωχωρική αφήγηση δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του μαθητικού διαγωνισμού με θέμα: «Προσφυγικά Μονοπάτια – χαρτογραφώντας τις ιστορίες των προσφύγων 100 χρόνια μετά το 1922» από τη SPOTLIGHT ON INNOVATION SPOTIN ΑΜΚΕ).

 Από την Καταστροφή στη Δημιουργία προσφυγική εμπειρία και δημιουργική γραφή Ελένη Βοΐλα, Δημήτρης Γκέλμπεσης, Αθηνά Καλαϊτζίδη, Βασίλης Κλίτσας, Ηλίας Κοπανάκης, Βασίλης Κυριακόπουλος, Άγγελος Ορφανός, Φανή Παπαζαχαριάδη, Όλγα Χαρβαλιά Επιβλέπων και επιβλέπουσες: Ματίνα Μιχαηλίδου (ΠΕ79.01), Ειρήνη Παπαδοπούλου (ΠΕ02), Παντελεήμων Χιονίδης (ΠΕ02) 1ο Πρότυπο Γυμνάσιο Αθηνών, 1ο ΓΕΛ Βριλησσίων, Πρότυπο Γυμνάσιο Αγίων Αναργύρων

 Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, σύγχρονη και ασύγχρονη, και τα εργαλεία της έγιναν τα τελευταία δύο χρόνια μέρος της διδασκαλίας και της καθημερινότητας μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων λόγω των προβλημάτων που προκάλεσε η πανδημία. Θεωρούνται, λοιπόν, ως «αναγκαίο κακό», που θα (πρέπει να) εγκαταλειφθούν με την επάνοδο στην κανονικότητα και την διά ζώσης εκπαίδευση. Ωστόσο, η συνέχιση της αξιοποίησης κάποιων μεθόδων και εργαλείων της τηλεκπαίδευσης δίνει τη δυνατότητα συνεργατικής και διαθεματικής εξέτασης εννοιών, φαινομένων και γεγονότων στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, καθώς παραμερίζει τα «φυσικά εμπόδια», τις αποστάσεις και τους τοίχους της τάξης και του σχολείου. Στην παρούσα διδακτική δραστηριότητα, μαθητές και μαθήτριες από δύο γυμνάσια και ένα λύκειο της μητροπολιτικής περιοχής της Αθήνας βρίσκονται «μαζί», στην πλατφόρμα webex και στο εργαλείο padlet, και επεξεργάζονται ως ολομέλεια και σε μικρότερες ομάδες το ζήτημα της Μικρασιατικής Καταστροφής. Πιο συγκεκριμένα, σε πρώτη φάση συνεργάζονται στα μαθήματα της Λογοτεχνίας, της Μουσικής και της Ιστορίας με τους αντίστοιχους εκπαιδευτικούς για να μελετήσουν κείμενα των Ηλία Βενέζη, Γιώργου Σεφέρη και Κ. Χ. Μύρη, τους στίχους, τη μουσική και την ενορχήστρωση τραγουδιών, όπως το «Τι σε μέλλει εσένανε» και «Αλατσατιανή», και πρωτογενείς και δευτερογενείς ιστορικές πηγές, οπτικές και γραπτές, για την κοινωνική και οικονομική ενσωμάτωση των προσφύγων στο ελληνικό κράτος. Η «Δημιουργία» που αναφέρεται στον τίτλο της δράσης αποκτά διπλή σημασία. Από τη μία, η έμφαση μετατοπίζεται από το γεγονός της Καταστροφής στα όσα ακολούθησαν με πρωταγωνιστές τους πρόσφυγες στην κυρίως Ελλάδα και συνδέονται με την οικονομική, κοινωνική, πνευματική και καλλιτεχνική ζωή της χώρας. Από την άλλη, περιγράφει την προσπάθεια των μαθητών και των μαθητριών, αφού γνωρίσουν όσο είναι δυνατό το προσφυγικό θέμα, να δημιουργήσουν δικά τους σύντομα κείμενα με τη μορφή ημερολογίου για την προσφυγική εμπειρία.

 Η Προκυμαία Της Σμύρνης, Κομβικό Σημείο Της Κοινωνικής, Οικονομικής και Ιστορικής Ζωής Της Ελληνικής Κοινότητας Γαβριηλίδης Παναγιώτης, Γεωργαντά Ζωή, Γκιουλέκας Αγαθοκλής, Δελιτζάκη Αικατερίνη, Δούνα Μαρία, Κουτσουραδή Ζωή, Κραβαρίτου Χάιδω, Κωστελίδης Χρήστος, Κώστογλου Ελπίδα-Νίκη, Λαζαρίδου Θεοδώρα, Παντελίδης Ευστάθιος, Σαπρανίδου Ζωή, Σιανίδης Γεώργιος, Ταραλίδης Κωνσταντίνος, Τριανταφυλλίδου Μαρία, Τσάτση Χριστίνα, Τσουκαλάς Στυλιανός, Σπυριδωνίδης Ιωάννης-Ραφαήλ. Επιβλέπουσα: Άννα Μπαδήλα ΠΕ02 ο

2 Πειραματικό Ημερήσιο Γενικό Λύκειο Κιλκίς

 Στην εργασία αυτή γίνεται μια προσπάθεια μέσα από την περιγραφή της οικονομικής και κοινωνικής ζωής της ελληνικής κοινότητας της Σμύρνης στο χώρο της προκυμαίας της, να αναδειχθεί ο ιδιαίτερος χαρακτήρας των ανθρώπων, του τόπου και της εποχής. Ειδικότερα η προκυμαία της Σμύρνης, το διάσημο Και (Quais), αποτέλεσε καθρέφτη της μητρόπολης της ιωνικής γης, που υπήρξε η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας. Επιδίωξη αποτελεί μέσα από την παρουσίαση ιστορικών δεδομένων και την έκθεση φωτογραφικού υλικού να παρουσιαστεί η προκυμαία της Σμύρνης ως συνώνυμο της προόδου, του κοσμοπολιτισμού και της ευμάρειας των κατοίκων της από την ολοκλήρωσή της τον Αύγουστο του 1875 μέχρι τον Σεπτέμβρη του 1922. Αντικείμενο μελέτης αποτέλεσαν οι υποδομές της στο εμπορικό, κοσμικό και οικιστικό τμήμα που ικανοποιούσαν ένα ευρύ φάσμα αναγκών όλων των κοινωνικών στρωμάτων της πόλης. Τραπεζικά ιδρύματα, εμπορικά καταστήματα και χώροι φιλοξενίας και αναψυχής, εξυπηρετούσαν δραστηριότητες με οικονομικό, κοινωνικό-φιλανθρωπικό, πολιτιστικό και αθλητικό χαρακτήρα. Δεν υπήρξε όμως, μόνο θέατρο ειρηνικών και ευτυχισμένων στιγμών της ιστορίας της πόλης, αλλά και τραγικών, καθημερινών και ιστορικών. Πάνω στην προκυμαία του «Και» έμελλε να διαδραματιστούν δύο ιστορικά ορόσημα, η απόβαση του ελληνικού στρατού τον Μάιο του 1919 και τρία χρόνια αργότερα η δραματική έξοδος του χριστιανικού στοιχείου και ο χαμός ανυπολόγιστου αριθμού αμάχων. Με την τραγωδία του 1922 έκλεισε οριστικά ένας κύκλος της ιστορίας της. Συμπερασματικά χαρούμενες ή τραγικές στιγμές της ζωής των Ελλήνων ενέγραψαν ανεξίτηλα το Και στη συλλογική μνήμη ως σύμβολο της μοίρας της ίδιας της Σμύρνης.

 Μικρασιάτες πρόσφυγες στον Πειραιά: Λογοτεχνικές, ιστορικές, μουσικές αποτυπώσεις Βιτουλαδίτη Αφροδίτη, Βόρδου Ανδριάνα – Άννα, Γιαγλή Κωνσταντίνα, Δενδρινού Θεοδώρα, Επιτροπούλου Μαρία, Καραβά Μάιρα, Κραβαριώτη Ελένη, Κραβαριώτη Σουμέλα (Μελίνα), Μανώλη Ασπασία, Μελίδου Ελένη, Ντεληγιώργης Αρχοντάκης Ελευθέριος, Παντελής Ηλίας, Παντελιάδη Μαριάννα Συντονιστές: Αρέτου Γεωργία, ΠΕ02, Λαζαράκος Κωνσταντίνος, ΠΕ02, Χέλμη Παρασκευή, ΠΕ02 ΠΡΟΤΥΠΟ ΓΕΛ ΙΩΝΙΔΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ ΠΕΙΡΑΙΑ

 Σκοπός της συγκεκριμένης εργασίας είναι να παρουσιαστούν αναφορές και περιγραφές σχετιζόμενες με την έλευση, εγκατάσταση και διαβίωση Μικρασιατών προσφύγων στον Πειραιά και στα περίχωρά του, όπως αυτές καταγράφονται σε λογοτεχνικά βιβλία, σε ιστορικά κείμενα και αρχεία, καθώς και στην τέχνη της μουσικής. Η μικρασιατική καταστροφή και η τραγική μοίρα των ανθρώπων που ζούσαν σε μια πολύβουη και πολυπολιτισμική πόλη, όπως αυτή της Σμύρνης, με έναν πολιτισμό ακμάζοντα και οι οποίοι ξεριζώθηκαν από τον τόπο και αναγκάστηκαν να πάρουν το δρόμο της προσφυγιάς συγκίνησε και συγκινεί ακόμα και σήμερα τον κάθε άνθρωπο που θα μελετήσει την ιστορία τους. Υπό αυτό το πρίσμα πολλοί λογοτέχνες εμπνεύστηκαν από την τραγικότητα της κορυφαίας αυτής στιγμής της ελληνικής ιστορίας και κατέγραψαν είτε ως μέρος μιας ευρύτερης ιστορίας είτε ως αυτοτελή ιστορία σκηνές που αναδεικνύουν τον πόνο, τον ξεριζωμό, την αγωνία και τον αγώνα για επιβίωση. Έτσι, τελικά - εκτός από το να μας συγκινήσουν - καταφέρνουν να μας προβληματίσουν, αφυπνίσουν, ευαισθητοποιήσουν, αλλά και να μας κάνουν να γεμίσουμε αισιοδοξία ότι μέσα από τις στάχτες ο άνθρωπος ξαναγεννιέται και προχωράει, γιατί αυτή είναι η ζωή. Στη συγκεκριμένη λοιπόν εργασία οι μαθητές και οι μαθήτριες θα παρουσιάσουν αποσπάσματα που αναφέρονται στον Πειραιά και τους Μικρασιάτες πρόσφυγες και εντοπίζονται σε λογοτεχνικά βιβλία. Οι μαθητές και οι μαθήτριες θα παρουσιάσουν επίσης και δικά τους λογοτεχνικά δημιουργήματα εμπνευσμένα από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Ταυτόχρονα, θα αναδείξουν από ιστορική πλευρά την έλευση και την υποδοχή των Μικρασιατών προσφύγων στον Πειραιά, καθώς και την εγκατάστασή τους τόσο στο κέντρο όσο στις συνοικίες του. Θα καταδειχτούν οι συνθήκες διαβίωσής τους, οι ενασχολήσεις τους, ο τρόπος ζωής τους, οι συνήθειές τους, τα πολιτισμικά στοιχεία που μετέφεραν από τη Μικρά Ασία. Παράλληλα, η εργασία θα εμπλουτιστεί από φωτογραφικό υλικό της εποχής εκείνης και της σύγχρονης, προκειμένου να υπάρξει σύγκριση των περιοχών εγκατάστασης, πώς ήταν το 1922 και πώς είναι σήμερα. Στο πλαίσιο αυτό θα παρουσιαστούν τα μνημεία της ευρύτερης περιοχής που αναφέρονται στη μικρασιατική καταστροφή και την προσφυγιά ως φορείς της διαμόρφωσης της συλλογικής μνήμης απέναντι στο γεγονός. Η εργασία θα συνοδεύεται από βιντεοσκοπημένη παρουσίαση από μαθητές και μαθήτριες του ΠΡΟΤΥΠΟΥ ΓΕΛ ΙΩΝΙΔΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ ΠΕΙΡΑΙΑ τραγουδιών που θα έχουν σχέση με τη Μικρά Ασία και τις πειραιώτικες συνοικίες της προσφυγιάς, όπως η Δραπετσώνα, η Κοκκινιά.

 «Τι σε μέλλει εσένανε από πού είμαι εγώ;». Η/Οι ανεπιθύμητη/-οι Άλλη/-οι Γραμματικού Ευαγγελία, Κοντεκάκη Αικατερίνη, Ρώτας Στυλιανός Υπεύθυνη καθηγήτρια : Πατσιατζή Ελένη, ΠΕ02 Ζάννειο Πρότυπο Λύκειο Πειραιά

 Η εργασία αυτή επιχειρεί να αναδείξει τα προβλήματα αποδοχής και ενσωμάτωσης στην ελληνική κοινωνία που αντιμετώπισαν οι πρόσφυγες της Μικρασιατικής καταστροφής και ειδικότερα οι γυναίκες. Με μεθοδολογικά εργαλεία που προέρχονται από τις φεμινιστικές σπουδές και την οπτική του φύλου τονίζονται τα προϋπάρχοντα στην Ελλαδική κοινωνία έμφυλα στερεότυπα γύρω από τις γυναίκες της Ανατολής (επίδραση ρεύματος Οριενταλισμού) και πώς αυτά επέδρασαν στη μη αποδοχή της Άλλης, ιδίως κατά τα πρώτα χρόνια εγκατάστασης. Χρησιμοποιείται υλικό από τον δημόσιο λόγο της εποχής καθώς και από τραγούδια ώστε να αναδειχθεί η δυσχερής θέση των γυναικών. Επίσης, τονίζεται η ανάγκη υπέρβασης ανάλογων στερεοτύπων στη σύγχρονη εποχή καθώς συχνά ευάλωτοι πληθυσμοί, συχνότερα γυναίκες με παιδιά, αναγκάζονται να εκτοπισθούν λόγω πολεμικών συρράξεων (σύγχρονοι πόλεμοι και σε Συρία και Ουκρανία και δημιουργία νέων προσφυγικών ροών).

 Η Πνευματική Ανάπτυξη της Σμύρνης. Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης – Φιλολογικό Γυμνάσιο Σμύρνης. Κοντοδήμου Νεφέλη, Λίτινα Μυρσίνη, Καφετζή Ευαγγελίνα και Κανελλόπουλος Παναγιώτης Συντονιστής: Αθανάσιος Ζούπας ΠΕ03 Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών.

 Η εργασία αναφέρεται στην ανάπτυξη της νεοελληνικής παιδείας στη Σμύρνη, το πιο σημαντικό εμπορικό και οικονομικό κέντρο της Μικράς Ασίας, στις αρχές του 19ου αιώνα. Στη Σμύρνη λειτουργούσε από το 1733 η Ευαγγελική Σχολή σαν φάρος φωτεινός για την διψασμένη νεολαία του υπόδουλου Ελληνικού έθνους. Η προσήλωση των διδασκόντων της σχολής ήταν στο παραδοσιακό πρόγραμμα σπουδών καθώς είχε σαν πρώτο διευθυντή τον υπερσυντηρητικό Ιερόθεο Δενδρινό. Στις αρχές όμως του 19ου αιώνα άρχισαν να έρχονται τα μηνύματα του Νεοελληνικού διαφωτισμού από την Ευρώπη και την ηπειρωτική Ελλάδα. Οι εκπρόσωποι της προοδευτικής εμπορικής τάξης της Σμύρνης διαπίστωσαν την ιδεολογική αγκύλωση της Σχολής και την αδυναμία της να μετεξελιχθεί σε μια νεωτεριστική Σχολή. Έτσι το 1808 αποφάσισαν να ιδρύσουν νέα σχολή με την ονομασία Φιλολογικό Γυμνάσιο της Σμύρνης. Για τις σχολές αυτές βρήκαμε πληροφορίες, φωτογραφίες και υλικό που αναφέρεται στην ίδρυση των Σχολών, τους Οικονομικούς πόρους που βοήθησαν στην λειτουργία τους, την οργάνωση και την διοίκηση τους (διευθυντές), τους καθηγητές που δίδαξαν, τα προγράμματα σπουδών τους και τους μαθητές που σπούδασαν σε αυτές. Στο τέλος γίνεται αναφορά στη βίαιη κατάργηση του Φιλολογικού Γυμνασίου Σμύρνης που υπήρξε απόρροια και συνέπεια της σφοδρής ιδεολογικής σύγκρουσης ανάμεσα στα προοδευτικά και συντηρητικά στοιχεία της κοινωνίας της Σμύρνης.

 “Η γαλλική παρουσία στην Οθωμανική Αυτοκρατορία από τον 16ο μέχρι τις αρχές του 20ου αι. Ιωάννα Καραγιάννη, Χρήστος Καρράς, Απόστολος Καρπέτας, Αλέξιος Σανιέ , Αντωνιάδης Κυριάκος Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Ελένη Χάντζου, ΠΕ 05, ΠΕ91.1 Γενικό Λύκειο Καστριτσίου

 Το ενδιαφέρον της Γαλλίας για την Οθωμανική Αυτοκρατορία ξεκινά ήδη από τον 16ο αι. και τον βασιλιά Φραγκίσκο Α΄. Με την πάροδο του χρόνου το στρατηγικό και οικονομικό ενδιαφέρον για την Ανατολική Μεσόγειο αυξήθηκε, δημιουργήθηκαν έντονοι ανταγωνισμοί και παιγνίδια κυριαρχίας στην περιοχή μεταξύ των Δυτικών Δυνάμεων, της Ρωσίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Σε αυτήν την εργασία προσπαθούμε να κατανοήσουμε το τραγικό γεγονός της καταστροφής της Σμύρνης με όρους γαιοπολιτικούς και εστιάζοντας σε όλα εκείνα που είχαν καταστήσει την σπουδαία αυτή πόλη τόσο σημαντική, όχι μόνο γι εμάς τους Έλληνες, αλλά και για τις Μεγάλες Δυνάμεις. Θα παρουσιάσουμε τα ιστορικά εκείνα γεγονότα-σταθμούς που καθόρισαν τα συμφέροντα των Γάλλων στην περιοχή και κατά συνέπεια την στάση τους στην μικρασιατική καταστροφή. Πρόκειται επίσης για ένα πλέγμα διπλωματικών και οικονομικών σχέσεων με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους μελετητές σε ότι αφορά τη διείσδυση ευρωπαϊκών κεφαλαίων και τη σύναψη δανείων καινοτόμους θεσμούς, όπως οι διομολογήσεις, που εισήγαγαν και έθεσαν τις βάσεις για τις σύγχρονες οικονομικές σχέσεις μεταξύ των λαών. Τέλος θα παρουσιάσουμε τα χαρακτηριστικά της γαλλικής κοινότητας στη Σμύρνη και τη σχέση των Γάλλων της Σμύρνης με τους άλλους λαούς που κατοικούσας εκεί.

 Η Μικρασιατική Καταστροφή μέσα από την ελληνική και ξένη λογοτεχνία Οι μαθητές του Α1 και οι: Βασιλείου Δάφνη, Κολάγγη Μαρί, Καραταράκη Αριάδνη, Δρίζη Ελισάβετ, Καραχάλιου Βασιλική, Ματζάρογλου Μαρία. Επιβλέπουσες: Ποταμιάνου Ανδρονίκη, Κρίθη Μαρία Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών

 ‘Χαμένος Παράδεισος, Σμύρνη 1922’ του Giles Milton. Μέσα από μαρτυρίες επιζησάντων της Μικρασιατικής καταστροφής και την αφήγηση του Βρετανού συγγραφέα και ιστορικού, οι μαθητές και μαθήτριες ανασυνθέτουν το κοινωνικό, πολιτικό και στρατιωτικό γίγνεσθαι στην πόλη της Σμύρνης και παρακολουθούν τις εξελίξεις που οδηγούν στα δραματικά γεγονότα του Σεπτεμβρίου 1922. Μια διαφορετική οπτική των όσων διαδραματίστηκαν στην αποβάθρα της Σμύρνης μας δίνει το σύντομο διήγημα του Ernest Hemingway, ‘On the quai at Smyrna’. Μέσα από μια διήγηση χωρίς ξεκάθαρη διάκριση χαρακτήρων και πλοκής, οι μαθητές και μαθήτριες ‘ξεδιαλέγουν’ στοιχεία που μας δίνουν συγκλονιστικές λεπτομέρειες των όσων διαδραματίστηκαν στην προκυμαία της Σμύρνης. Συνοπτικά, τα δύο αυτά έργα λειτούργησαν ως μια εξελικτική ιστοριογραμμή η οποία προσέφερε στους μαθητές την δυνατότητα να προσεγγίσουν τα ιστορικά γεγονότα που οδήγησαν στην καταστροφή του κέντρου του Μικρασιατικού κόσμου μέσα από ένα διαφορετικό πρίσμα, τον αφηγηματικό λόγο ξένων λογοτεχνών. Αλλά και μέσα απ’ τις διηγήσεις του Ηλία Βενέζη («Το Νούμερο 31328») οι μαθητές παρακολουθούν τις διώξεις των Ελλήνων στα βάθη της Μικράς Ασίας για τη συγκρότηση ταγμάτων εργασίας, μετά την καταστροφή, τις αντιπαλότητες Ελλήνων και Τούρκων, τις απάνθρωπες διαβίωσης εκεί, την αλλοφροσύνη και την φρικαλεότητα που επικράτησε. Στη «Γαλήνη» περιγράφεται η ζωή των προσφύγων την οποία θα αναδείξουν οι μαθητές, των προσφύγων που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Αναβύσσου έξω από την Αττική και την προσπάθεια τους να κάνουν ένα νέο ξεκίνημα. Μέσα από τα παραπάνω αναγνώσματα καταγγέλλεται η ανθρώπινη αγριότητα και επευφημείται η αλληλεγγύη.

 Σχολεία στη Σμύρνη πριν τη καταστροφή Αγγελοπούλου Α., Αποστολοπούλου Β., Σπηλιωτοπούλου Ν., Φίλια Β., Χρονοπούλου Μ.Γ Μιχαλοπούλου Μαρία (ΠΕ01) Πρότυπο Γενικό Λύκειο Πατρών

 Η εργασία που θα παρουσιασθεί αναφέρεται στο ρόλο της εκπαίδευσης στη Σμύρνη πριν από τη Μικρασιατική καταστροφή. Η εκπαίδευση των Μικρασιατών ξεκίνησε από τους νάρθηκες των εκκλησιών και των μοναστηριών, συνεχίστηκε από τους ιερωμένους και αυτοδίδακτους λαϊκούς και πήρε τη τελική μορφή στους περιβόλους των ενοριακών ναών, όπου στεγαζόταν τα σχολεία. Η βάση της εκπαίδευσης ήταν το κοινοτικό σχολείο, που αποτελούσε εξέλιξη των πρώτων σχολείων, των γνωστών παιδαγωγείων ή γραμματοδιδασκαλείων, όπου δίδασκαν αυτοδίδακτοι συνήθως δάσκαλοι, οι γραμματιστές. Τα κοινοτικά σχολεία διακρίνονται στα απλά κοινοτικά σχολεία και τις Κεντρικές σχολές. Η Κεντρική όμως σχολή είναι συνήθως σχολείο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Επίσης, χωρίζονταν σε Αρρεναγωγείο, Παρθεναγωγείο, Νηπιαγωγείο. Στα κοινά δημοτικά σχολεία εισάγεται η αλληλοδιδακτική μέθοδος κι η συνδιδακτική μέθοδος, που αποσκοπούσε στη δημιουργία μικτών σχολείων. Οι απόφοιτοι των αλληλοδιδακτικών σχολείων μπορούσαν να συνεχίσουν τη φοίτησή τους στα ελληνικά σχολεία. Ωστόσο, τα αλληλοδιδακτικά σχολεία σταδιακά αντικαταστάθηκαν από τις αστικές σχολές (κυρίως σχολές αρρένων), που συνήθως ήταν επτατάξιες. Επίσης υπήρχε και το ιδιωτικό σχολείο που γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση στη Σμύρνη. Βασικός κανόνας στην Μικρασιατική εκπαίδευση ήταν ο χωρισμός της εκπαίδευσης των αγοριών από τα κορίτσια Μετά τον κύκλο των μαθημάτων των ελληνικών σχολείων ή των ολοκληρωμένων αστικών σχολών υπήρχε το Γυμνάσιο. Μετά από το γυμνάσιο υπήρχαν στη Μ. Ασία Ιερατικές Σχολές, που ιδρύθηκαν για να μορφώνουν ιερείς και δασκάλους. Λειτούργησα αρκετές νυχτερινές σχολές της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ όσον αφορά την επαγγελματική αποκατάσταση των νέων είχε ιδρυθεί πλήθος από επαγγελματικά σχολεία. Επίσης και τα ορφανοτροφεία που είχαν ιδρυθεί σε πόλεις, επαρχιακά κέντρα και μοναστήρια της Μ. Ασίας, όπου λειτουργούσαν δημοτικά σχολεία για την παροχή στοιχειωδών γνώσεων στα ορφανά.

 Μικρασιατική καταστροφή: Θέατρο και κινηματογράφος Λίτινα Μυρσίνη, Καργάδου Χριστίνα, Κοντοδήμου Νεφέλη, Καφετζή Ευαγγελίνα, Καραγεωργόπουλος Μάριος, Καραμαλίκης Νίκος, Μαντέλης Μάρκος, Λαγογιάννης Κωνσταντίνος, Καραγεωργοπούλου Μαρία Ειρήνη, Κατσαούνη Μαρία, Καραβότα Μελίνα, Λαζανά Βέρρα, Ζήκου Γιώτα Επιβλέπουσα: Πετροπούλου Γεωργία Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών

 Στα πλαίσια της εκδήλωσης μνήμης για τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική καταστροφή, μαθητές της Α΄ Λυκείου συγκέντρωσαν θεατρικές παραστάσεις και κινηματογραφικές ταινίες που σχετίζονται με αυτή. Η καταστροφή της Σμύρνης καθώς και τα γεγονότα που προηγήθηκαν και ακολούθησαν ενέπνευσαν γνωστούς δημιουργούς του θεάτρου και της 7ης τέχνης. Σκηνές από την καθημερινότητα στη Σμύρνη πριν από την καταστροφή, σκηνές πανικού και φρίκης που διαδραματίστηκαν κατά τη διάρκεια του διωγμού του ελληνικής καταγωγής πληθυσμού της Σμύρνης, αλλά και γεγονότα που ακολούθησαν την καταστροφή, αποτυπώθηκαν στο κινηματογραφικό πανί και στο θεατρικό σανίδι.

 Φως εξ Ανατολών Νικολετάτος Χ., Παπαθανασίου Γ., Σερέτη Ρ. Φύττας Γεώργιος (ΠΕ01) Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών

 Η παρούσα εργασία αποτελείται από τρεις άξονες. Στο πρώτο θα υπάρξει μια συνοπτική αναφορά για την σύσταση και λειτουργία του Ιωνικού Πανεπιστημίου της Σμύρνης και τις προσπάθειες του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή να υλοποιήσει αυτό το μεγάλο στόχο. Θα αναφερθούμε επίσης στις ειδικότητες που επελέγησαν να λειτουργήσουν σε πρώτη φάση . Ο δεύτερος άξονας περιλαμβάνει την οργάνωση της Βιβλιοθήκης του Ιωνικού Πανεπιστημίου που με μεγάλη υπομονή κι επιμονή καταπιάστηκε να φτιάξει που «όμοιά της δεν θα είχε η Ανατολή» αλλά και του υλικού των Φυσικών Επιστημών που είχε μεταφερθεί στο υπό ανέγερση Πανεπιστήμιο. Σημαντικές είναι οι σκέψεις και τα βήματα που ακολούθησε ο Καραθεοδωρή δημιουργώντας επιτροπή από αυθεντίες για την επιλογή των βιβλίων αλλά και τη διοίκησή της. Επίσης υπάρχει αναφορά στη μελέτη για τη διάταξη των χώρων, των μεταλλικών προθηκών από τεχνικό γραφείο του Βερολίνου. Στον τρίτο άξονα υπάρχει αναφορά στο άδοξο τέλος αυτού του μεγάλου εγχειρήματος εστιάζοντας στη προσπάθεια του Καραθεοδωρή να μεταφέρει όλο αυτό το υλικό στη Ελλάδα και να παραληφθεί από διάφορες σχολές του Πανεπιστημίου Αθηνών και άλλα ιδρύματα. Η ανακαίνιση του παλαιού Χημείου σε Μουσείο Ιστορίας Φυσικών Επιστημών αποτέλεσε το πρώτο «σπίτι» αυτού του υλικού των Φυσικών Επιστημών στο οποίο θα αναφερθούμε εκτενώς.

 Από τον Φ. Κόντογλου στον Γ. Σεφέρη: Οι επιδράσεις ανθρώπων της Τέχνης στον νεοελληνικό πολιτισμό. Μυλωνά Βένια – Ευθυμία, Νάκος Χαράλαμπος, Νακούλα Κυριακή – Μαρία, Παντελίδης Γεώργιος, Παντελίδου Ιφιγένεια, Παπαδόπουλος Ιωάννης, Παυλίδης Αλκιβιάδης, Πουρσανίδης Νέστορας, Ραΐφογλου Ρουσδή (Κωνσταντίνος), Ραμφίδης Χαράλαμπος, Σακισλίδης Θεόδωρος, Σαμοθρακίτης Ιωάννης, Στρατέλη Πολυχρονία, Τσάτση Ξανθίππη, Φασουλάκου Αλεξάνδρα – Χρυσή, Φουραντζής Κωνσταντίνος, Φυντανάκη Δήμητρα, Χατζηλίδης Γεώργιος, Ψάρρας Μιχαήλ Επιβλέπουσα: Σοφία Γ. Μεσίγκου, ΠΕ02 2ο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Κιλκίς

 Η Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της ιστορίας μας του 20ου αι. Με την παρουσίασή μας γίνεται μια προσπάθεια να αναδειχτούν θετικές επιδράσεις στον Πολιτισμό και την Τέχνη μέσα από το έργο σημαντικών καλλιτεχνών από τη Μ. Ασία. Το έργο του Φώτη Κόντογλου, γεννημένου στο Αϊβαλί της Μ. Ασίας, επηρέασε όχι μόνο τη Νεοελληνική Ζωγραφική, αλλά και την τέχνη του 20ου αι. γενικότερα. Η πολυσήμαντη προσφορά του διακρίνεται αφενός στο ζωγραφικό και αγιογραφικό του έργο και αφετέρου στο διδακτικό του έργο. Μαθητές του υπήρξαν οι Γ. Τσαρούχης και Ν. Εγγονόπουλος στους οποίους άσκησε ευεργετική επίδραση. Ο Διαμαντής Διαμαντόπουλος γεννήθηκε στη Μαγνησία του Σιπύλου της Μ. Ασίας το 1914. Μετά την καταστροφή ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Το έργο του μας προσφέρει τελικά ένα έργο ζωγραφικής καθαρότητας, ενώ το θεωρητικό του έργο είναι εξίσου πολύτιμο για τους ανθρώπους της Τέχνης. Ο Μίνως Αργυράκης, γεννημένος στη Σμύρνη το 1920, επηρέασε όσο λίγοι σύγχρονοί του την Τέχνη στη χώρα μας. Ασχολήθηκε με τη ζωγραφική και το σκίτσο. Μαθητής του Γ. Τσαρούχη και άλλων αναδείχτηκε με τις συνεργασίες του με τον Μ. Χατζιδάκι , με απαρχή την «Οδό Ονείρων» (1957). Επιμελήθηκε σκηνικά και κουστούμια για παραστάσεις αρχαίου δράματος στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ασχολήθηκε και με τη σκηνογραφία ασκώντας μεγάλη επίδραση στους σκηνογράφους των επόμενων γενεών. Ο Γ. Σεφέρης (Σεφεριάδης) γεννήθηκε στη Σμύρνη (Βουρλά) το 1900 και το 1914 ήρθε με την οικογένειά του στην Αθήνα. Σπούδασε νομικά και εργάστηκε ως διπλωμάτης. Πρωτοεμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα με το έργο “Στροφή” (1931) με το οποίο σηματοδοτείται μια νέα πνοή στην ποίηση, ενώ το 1963 βραβεύτηκε με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Ο Γ. Σεφέρης επηρέασε την ελληνική ποιητική δημιουργία όσο λίγοι σημειώνοντας πως “είναι λόγια πολλών ανθρώπων τα λόγια μας”.

 Η καταστροφή της Σμύρνης μέσα από τις καταγραφές του Ξένου Τύπου ΄Αλλκα Αλεξία, Άλλκα Λεντιόν, Ασημακοπούλου Αιμιλία, Γκάμαρης Παναγιώτης, Καλογερόπουλος Παναγιώτης, Καψή Μαρίνα, Καψής Νίκος. Επιβλέπουσα : Δάβου Ευγενία ΠΕ02 Γενικό Λύκειο Λάλα Ν. Ηλείας

 Η «Μικρασιατική Καταστροφή», 100 χρόνια μετά, εξακολουθεί να αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, καθώς θεωρείται από τις μεγαλύτερες, αν όχι η μεγαλύτερη, συμφορά του ελληνισμού διαχρονικά. Ο πλήρης απολογισμός της καταστροφής αυτής είναι 25.000 νεκροί και τραυματίες Έλληνες στρατιώτες, 1.500.000 Μικρασιάτες Έλληνες πρόσφυγες στην Ελλάδα και 600.000 κάτοικοι της περιοχής της Μικράς Ασίας νεκροί. Η παρούσα εργασία περιλαμβάνει μετάφραση επιλεγμένων δημοσιευμάτων του ξένου τύπου, κατά τη χρονικό διάστημα 9 έως 24 Σεπτεμβρίου του 1922, στα οποία καταγράφονται τα γεγονότα που ακολούθησαν μετά από την αποχώρηση του τελευταίου ελληνικού στρατιωτικού τμήματος από τη Σμύρνη και περιγράφονται σκηνές από την καταστροφή της Σμύρνης. Με δεδομένο ότι ο Τύπος της εποχής είναι το μοναδικό μέσο μαζικής ενημέρωσης τη δεκαετία του 1920, σκοπός της εργασίας είναι να παρουσιασθεί ο τρόπος που καταγράφονται από τον ξένο τύπο τα γεγονότα που διαδραματίσθηκαν μετά την είσοδο των Τουρκικών στρατευμάτων στη Σμύρνη, αλλά και ο τρόπος που αποτυπώνεται από τους ξένους ανταποκριτές η ανθρώπινη τραγωδία που ακολούθησε την καταστροφή της Σμύρνης. Από τις συγκεκριμένες καταγραφές των ξένων ανταποκριτών που δημοσιεύονται, εν είδη ρεπορτάζ, αντλούμε πληροφορίες για τις βιαιότητες που διέπραξε ο τουρκικός στρατός εις βάρος των κατοίκων της Σμύρνης μετά την υποχώρηση των ελληνικών στρατευμάτων, για τις λεηλασίες σπιτιών και μαγαζιών, για την πυρκαγιά της Σμύρνης, για τις σφαγές εκατοντάδων ανθρώπων από τον άμαχο ελληνικό πληθυσμό και για την απεγνωσμένη προσπάθεια των πανικόβλητων κατοίκων της Σμύρνης να σωθούν διαφεύγοντας με τα ατμόπλοια που υπήρχαν στην παραλία.

 «Σελίδες γραμμένες με αίμα»: Το νούμερο 31328 του Ηλία Βενέζη. Κρεμμύδα Ελπίδα, Λιάτσικου Χριστίνα, Μιχαλοπούλου Σοφία, Παϊζη Κλειώ, Παναγοπούλου Μαρία-Ελένη, Παπαδάκης Γεώργιος, Παπανικολάου Κωνσταντίνος, Σκιαδαρέση Σοφία, Χούντρη Μαρίνα-Αδαμαντία, Σκούρα Σεραφείμα. Επιβλέπουσες: Δημητροπούλου Ρεγγίνα ΠΕ02, Ανδρωνά Σταματία, ΠΕ02 Αρσάκειο Λύκειο Πατρών

 Στην εργασία αυτή οι μαθητές , έχοντας έλθει σε επαφή με το έργο του Ηλία Βενέζη «Το νούμερο 31328», επιχειρούν μία παρουσίαση σημαντικών πτυχών του έργου αυτού, στο οποίο ο συγγραφέας αφηγείται τις εμπειρίες του από τα σώματα αιχμαλώτων, στα οποία οδηγήθηκε μετά την μικρασιατική καταστροφή, σε πολύ νεα-ρή ηλικία. Παρακολουθώντας την μαρτυρία ενός ανθρώπου που έζησε την κρίσιμη αυτή ιστορική στιγμή, οι μαθητές αποτυπώνουν στην εργασία τους :(α) ιστορικές πληροφορίες για την μικρασιατική καταστροφή, με έμφαση στα «εργατικά τάγματα», (β) σχολιασμένα αποσπάσματα του έργου, τα οποία αναδεικνύουν αφενός τις φρικα-λεότητες του πολέμου, τον πόνο και την οδύνη που μπορεί να προκαλέσει ο άνθρωπος στον άνθρωπο και αφετέρου το βαθύ εκείνο αίσθημα που ενώνει τα ανθρώπινα πλάσματα στη δυστυχία και γεννά το πνεύμα της ανθρώπινης αλληλεγγύης, και (γ) τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του έργου του Βενέζη, π.χ. το αυτοβιογραφικό στοιχείο, το λιτό ύφος του, κ.α., μέσα από τα οποία προβάλλεται η προσωπική του εμπειρία για μια μαύρη σελίδα της ιστορίας του ελληνισμού.

 Όψεις της ενσωμάτωσης και της αποκατάστασης των προσφύγων στην ελληνική κοινωνία κατά τις δεκαετίες 1920 και 1930 Αχιλλέας Αρμάγος, Μαρία-Μαργαρίτα Βασιλάκη, Αικατερίνη Γούση, Γεωργία Καλαβρυτινού, Μαρία Καψάλη, Κωνσταντίνος Κοντοθάνος, Εμμανουήλ Κουτσαγγέλου, Χριστίνα Λιάκου, Ιάσονας Λουκάς-Νταής, Ελευθερία Λουμάκη, Μενέλαος Πετσετάκης, Γεώργιος Σχινάς Επιβλέπουσες: Βαρβάρα Δημοπούλου (ΠΕ02), Χριστίνα Σιδερή (ΠΕ02) Πρότυπο Γενικό Λύκειο Αναβρύτων



Αντικείμενο της εργασίας μας αποτελεί η διερεύνηση όψεων της αποκατάστασης και ενσωμάτωσης των προσφύγων στην Ελλάδα, που αποτελεί κατά γενική ομολογία- το σημαντικότερο επίτευγμα του νέου ελληνικού κράτους, δεδομένης της οικονομικής δυσχέρειας και της πολιτικής αστάθειας των δεκαετιών 1920 και 1930 αφ’ ενός και του μεγάλου αριθμού των προσφυγικών πληθυσμών αφ’ ετέρου. Αναλυτικότερα, η εργασία μας απαρτίζεται από δύο (2) μέρη: Α. Στο πρώτο μέρος, το εισαγωγικό, παρουσιάζονται συνοπτικά τόσο τα γεγονότα της περιόδου 1914-1922, που οδήγησαν στη Μικρασιατική Καταστροφή – από τη στάση της Ελλάδας κατά την κήρυξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι την πυρπόληση της Σμύρνης και την εκδίωξη των χριστιανικών πληθυσμών της Μικράς Ασίας – όσο και οι πολιτικές και διπλωματικές εξελίξεις αμέσως μετά την Καταστροφή – από την υπογραφή της ταπεινωτικής για την Ελλάδα ανακωχής των Μουδανιών μέχρι την επάνοδο του Βενιζέλου στην εξουσία. Β. Στο δεύτερο μέρος, το αναλυτικό, αντικείμενο πραγμάτευσης γίνεται, κατ’ αρχάς, ο αριθμός των προσφύγων από τη Μικρά Ασία, σε συνδυασμό με το ζήτημα της ανταλλαγής των πληθυσμών• το ενδιαφέρον, ωστόσο, επικεντρώνεται στο θέμα της αποκατάστασης των προσφυγικών πληθυσμών και στους κρατικούς ή μη φορείς, οι οποίοι ασχολήθηκαν με το ζήτημα. Γίνεται λόγος λίγο – πολύ για όλους τους φορείς που ενεπλάκησαν, κυρίως όμως για την Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων, η οποία ιδρύθηκε το 1923 ύστερα από πρωτοβουλία της Κοινωνίας των Εθνών και αποκατέστησε σχεδόν 700.000 πρόσφυγες μέχρι το 1930, όταν κληροδότησε τις αρμοδιότητές της στην Εθνική Τράπεζα. Ειδικότερα παρουσιάζονται τα είδη της αποκατάστασης – αγροτικής κυρίως, αλλά και αστικής –, η εξέλιξη της διαδικασίας με την πάροδο του χρόνου και τα επαγγέλματα των προσφύγων. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην παροχή στέγασης προς τους πρόσφυγες, είτε μέσω παραχώρησης των παλαιών μουσουλμανικών περιουσιών είτε μέσω ανέγερσης προσφυγικών κατοικιών στην ύπαιθρο ή / και στις παρυφές των πόλεων (προσφυγικοί συνοικισμοί και διαμόρφωση των πολεοδομικών συγκροτημάτων Αθηνών – Πειραιώς και άλλων ελληνικών πόλεων). Σημειωτέον ότι το ιστορικό υλικό της ενότητας τεκμηριώνεται με την αξιοποίηση πρωτογενών πηγών – αυθεντικών εγγράφων της εποχής που αφορούν κυρίως στην αγροτική αποκατάσταση των προσφύγων (πρωτόκολλα εκτιμήσεως και παραδόσεως οικημάτων, πιστοποιητικά μετανάστευσης και δανειοδότησης κ.λπ.), τα οποία ψηφιοποιήθηκαν και ευγενικά μας παραχωρήθηκαν από το Ιστορικό Αρχείο του Πολιτιστικού Ιδρύματος του Ομίλου Πειραιώς. Τέλος, στον επίλογο της εργασίας μελετάται ο αντίκτυπος της έλευσης των προσφύγων στην ελληνική οικονομία και κοινωνία και εξάγεται το συμπέρασμα ότι αυτό το μείζονος σημασίας ιστορικό γεγονός συνέβαλε καθοριστικά στη διαμόρφωση του νέου Ελληνισμού, ως κρατικής υπόστασης και ως κοινωνικής και πολιτισμικής οντότητας.

 Τα νυφιάτικα τραγούδια της Σμύρνης Αναστοπούλου Λεμονιά, Δημακόπουλος Γεώργιος, Καλογερόπουλος Ιωάννης, Κατσέπας Παναγιώτης, Κατσικονούρη Μαρία, Λινάρδου Λαμπρινή, Παπαγιάννης Δημήτριος, Παπούλια Ελένη. Επιβλέπουσες : Γκουρνέλου Χριστίνα (ΠΕ02), Τζίφα Σταυρούλα (ΠΕ02) ΓΕΛ ΛΑΛΑ

 Η παρούσα εργασία μελετά τα νυφιάτικα τραγούδια της Σμύρνης θέλοντας να αναδείξει τον πλούτο της μουσικής παράδοσης , την θεματολογία τους ως προς τον ρόλο της κόρης - γυναίκας, τον δημιουργικό τρόπο με τον οποίο συνδυάζονται τα παραπάνω και να τα συγκρίνει με τα παραδοσιακά τραγούδια του γάμου, όπως αυτά τραγουδιούνται σήμερα. Η κοινή κληρονομιά των μουσικών παραδόσεων των Ελλήνων της Μικράς Ασίας και των λαών της Εγγύς και της Μέσης Ανατολής φαίνεται στα όργανα (λαούτο, ούτι, κανονάκι) που χρησιμοποιούνται στο έθιμο του γάμου. Ο γάμος στην Σμύρνη αποτελεί σημαντικό κοινωνικό θεσμό για την διαιώνιση του είδους. Οι προξενήτρες που πηγαινοέρχονται από μαχαλά σε μαχαλά «κανονίζουν» τον γάμο των νέων και στα νυφιάτικα τραγούδια αναφέρεται ο καταλυτικός ρόλος αυτών. Επίσης, η κόρη- γυναίκα κρίνεται από το παρουσιαστικό και την ομορφιά της . Αξιοσημείωτη είναι η αξία που δίνεται στο γυναικείο σώμα και τα χαρακτηριστικά του προσώπου της. Δεν παραλείπεται και η αναφορά στην καλή αγωγή που λαμβάνει κυρίως από την μητέρα της. Ως προτέρημά της αναδεικνύεται η σύνεση και η ευπείθεια απέναντι στον σύζυγο και την πεθερά της. Τέλος, κάνοντας μια σύγκριση του γάμου στην Σμύρνη του 20ου αι. και του γάμου στην Ελλάδα του 21ου αι, αν και υπάρχουν σημαντικές διαφορές ως προς τον ρόλο της γυναίκας τόσο στην κοινωνία όσο και στην οικογένεια, τα νυφιάτικα τραγούδια εξακολουθούν να αναπαράγουν παραδοσιακά πρότυπα.

 Τάγματα Εργασίας: η πορεία προς το θάνατο Καννελόπουλος Παναγιώτης–Δωρόθεος, Καραγεωργοπούλου Μαρία-Ειρήνη, Καργάδου Χρηστίνα, Κοντοδήμου Νεφέλη, Λίτινα Μυρτώ-Ειρήνη Καρράς Νικόλαος, ΠΕ86 Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών

 Τα τάγματα εργασίας, γνωστά και ως «αμελέ ταμπουρού», αποτέλεσαν από κοινού μαζί με άλλες επιβαρύνσεις τα σκληρά μέτρα που λήφθηκαν από την τουρκική ηγεσία για να εξαλειφθούν οι μειονότητες εντός του κράτους. Δεν απέβλεπαν στην άμεση εξόντωση των επιταγμένων αλλά στη σταδιακή ψυχολογική και σωματική τους εξασθένιση που θα οδηγούσε στο θάνατο από την πείνα, τις κακουχίες και τις αρρώστιες. Ως μέτρο, τα τάγματα εργασίας εφαρμόστηκαν σε δύο περιόδους: αρχικά στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο λειτούργησαν ως βοηθητικά σώματα διεκπεραίωσης εργασιών και στη συνέχεια, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, ως σώματα ανακατασκευής των ζημιών που είχε προξενήσει ο ελληνικός στρατός κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Τα τάγματα εργασίας των Τούρκων που οδήγησαν στο θάνατο 250 χιλιάδες Έλληνες. οργανώθηκαν στην Τουρκία μετά τους Βαλκανικούς πολέμους όπου στέλνονταν αναγκαστικά άνδρες που δεν ήταν μουσουλμάνοι για να εκτελέσουν βαριές εργασίες. Ήταν η εποχή που επανήλθε η πολιτική των Νεότουρκων με το τρίπτυχο εκσυγχρονισμός, ισλαμισμός, τουρκισμός. Τα τάγματα εργασίας στην πραγματικότητα ήταν μια εφιαλτική μέθοδος εθνοκάθαρσης, καθώς οι περισσότεροι δεν κατάφερναν να επιβιώσουν. Τα “αμελέ ταμπουρού” ονομάστηκαν τόποι βασανισμού και εξόντωσης, αφού οι συνθήκες εργασίας ήταν απάνθρωπες ενώ το φαγητό και το νερό ήταν πάντα λιγότερο από το κανονικό.

 Τσέτες: Οι άτακτοι ληστές του Τουρκικού στρατού Ζήκου Παναγιώτα Καργάδου Χρηστίνα, Καφετζή Ευαγγελίνα, Κοντοδήμου Νεφέλη, Λίτινα Μυρτώ-Ειρήνη Καρράς Νικόλαος, ΠΕ86 Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών

 Οι Τσέτες (τουρκικά: Çete, «συμμορίτες») ήταν Μουσουλμάνοι υπότροποι κατάδικοι οπλισμένοι άτακτοι ληστές οι οποίοι δραστηριοποιούνταν στην Μικρά Ασία από την περίοδο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, στρατολογημένοι και εξοπλισμένοι από τα τοπικά τμήματα της νεοτουρκικής επιτροπής «Ένωση και Πρόοδος». Ήταν ιδιαίτερα κακόφημοι άνθρωποι, υπεύθυνοι για αμέτρητες βιαιοπραγίες, βιασμούς και δολοφονίες αμάχων, καθώς και λεηλασίες και πλιάτσικο τα οποία πραγματοποιούσαν σε συνεργασία με την Τουρκική Χωροφυλακή ή υπό την ανοχή της. Επίσης ήταν υπεύθυνοι για τις θηριωδίες σε βάρος των Χριστιανών Αρμενίων, Ασσυρίων και Ελλήνων, οι οποίες έλαβαν χώρα κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 1910 και του 1920. Ανάμεσα στα εγκλήματα, ξεχωρίζουν αναμφίβολα σφαγές όπως Ελλήνων προσκόπων στο Αϊδίνιο, την Κάτω Παναγιά και τα Σώκια από το 1919 ως το 1922, άγνωστες στο ευρύ κοινό, οι οποίες έγιναν κυρίως από τσέτες .Οι τσέτες έδρασαν και εναντίον του Ελληνικού Στρατού κατά τη μικρασιατική εκστρατεία. Ιδιαίτερα στις σφαγές του Αϊδινίου πρωταγωνιστικό ρόλο είχε ο Αντνάν Μεντερές, μόλις 20 ετών τότε, που ήταν και ο ιθύνων νους του πογκρόμ που εξαπολύθηκε εναντίον των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους στις 7 Σεπτεμβρίου 1955 («Σεπτεμβριανά»). Στο Αϊδινί σκοτώθηκαν περίπου 2000 Έλληνες και 5000 έμειναν άστεγοι. Η Κάτω Παναγιά, πόλη απέναντι από τη Χίο με 7500 Έλληνες, σχεδόν ερήμωσε Στα Σώκια, συνελήφθησαν 78 Έλληνες και γλίτωσαν ελάχιστοι.

 Χοροί των Ελλήνων της Μικράς Ασίας

Αγγελοπούλου Χριστίνα, Αλεξανδρόπουλος Θεόδωρος, Αντζουλάτου Βασιλεία, Αντωνοπούλου Ευφροσύνη, Ασημακοπούλου Μαρίνα, Γκιώκα-Σαββατοπούλου Ελένη, Δεσποτοπούλου Μαρία, Δημοπούλου Ελπίδα, Διαμαντάκου Μυρτώ, Ζεϊτουγιάν Ελένη, Ηλιοπούλου Εμμέλεια-Αικατερίνη, Καραβότα Ελένη-Μελίνα, Καραγεωργοπούλου ΜαρίαΕιρήνη, Καργάδου Χρηστίνα, Κατσαούνη Μαρία, Λαζανά Βαρβάρα, Λίτινα Μυρτώ-Ειρήνη Επιβλέπων: Μπουρδανιώτης Πολυχρόνης (ΠΕ11) Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών



Ζώντας για αιώνες στην περιοχή της Μικράς Ασίας, οι Έλληνες ανέπτυξαν μια πλούσια χορευτική παράδοση αφομοιώνοντας δημιουργικά ό,τι προσέφερε η επαφή τους με όμορους αλλά και απομακρυσμένους λαούς. Ειδικά η Σμύρνη αποτέλεσε ένα κο­σμοπολίτικο κέντρο, με μια πολυεθνική εξωστρεφή κοινωνία αποτελούμενη από Έλληνες, Ανατολίτες, Εβραίους και Δυτικούς, που παράλληλα με την οικονομική πρόοδο σημείωσε σημαντική ανάπτυξη στον τομέα της έκφρασης και της διακίνησης πολιτιστικών αγαθών. Ο πολιτισμικός διάλογος ανάμεσα στις τρεις ζώνες της Μικράς Ασίας (Πόντος, Καππαδοκία, δυτικά και νότια παράλια) και την Ελλάδα, παρέμενε ανοικτός είτε με τις μεταναστεύσεις συμπαγών ομάδων είτε με τη μετάβαση διανοουμέ­νων. Αυτή η πορεία διακόπηκε με την καταστροφή του 1922. Στο παρόν σχέδιο εργασίας, οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να διερευνήσουν τη χορευτική παράδοση των Ελλήνων της Μικράς Ασίας και να εντρυφήσουν βιωματικά σε κάποιους από τους χαρακτηριστικούς χορούς της περιοχής. Σκοπός ήταν μέσα από ομαδική δουλειά, να έρθουν σε επαφή με τη χορευτική παράδοση των Ελλήνων της Μικράς Ασίας. Στόχοι μας ήταν: ● η συλλογή, ταξινόμηση, αλληλοπαρουσίαση και συζήτηση στα πλαίσια της ομάδας, πληροφοριών γύρω από τους χορούς που χόρευαν οι Έλληνες της Μικράς Ασίας ● η πρακτική εξάσκηση, εκμάθηση και παρουσίαση (ύστερα από πρόταση και συλλογική επιλογή των μαθητών), μερικών από αυτούς τους χορούς. Για την εξυπηρέτηση των στόχων, εφαρμόστηκε ένα μοντέλο μικτής μάθησης. Η δημιουργία ψηφιακής τάξης τροφοδότησε τον αρχικό καταιγισμό ιδεών, ενίσχυσε την επικοινωνία των μελών της ομάδας και λειτούργησε υποστηρικτικά, προκειμένου με τη μέθοδο της καθοδηγούμενης ανακάλυψης οι μαθήτριες και μαθητές να καταφέρουν να αντλήσουν από διάφορες πηγές, χρήσιμες πληροφορίες και οπτικοακουστικό υλικό, για τους χορούς που χόρευαν οι Έλληνες της Μικράς Ασίας. Για την εκμάθηση των χορών (καρσιλαμάς, ρουμπαλιά) τους οποίους πρότειναν και συλλογικά επέλεξαν τα μέλη της χορευτικής ομάδας, εφαρμόστηκε μια ομαδοσυνεργατική και βιωματική προσέγγιση, με ενίσχυση της μερικής μεθόδου μάθησης, μέσω οπτικοποίησης της πληροφορίας (χρήση videos). Η συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών και η εξειδικευμένη υποστήριξη του εκπαιδευτικού προσωπικού του Πανεπιστημιακού Γυμναστηρίου, συνετέλεσε στη διατήρηση του ενδιαφέροντος των συμμετεχόντων στη διαδικασία, καθώς και στη διαμόρφωση και τελική παρουσίαση μιας συνεκτικής χορογραφίας.

 « Μικρασιάτισσα Μάνα» Αρνίδης Νικόλαος, Αρχοντίδου Κατερίνα, Γηρεάδου Αναστασία, Δεκαρίστου Σταματία, Δημητριάδου Ιωάννα, Δημητριάδου Μαρία, Κατσάνη Κωνσταντίνα, Κλεάνθους Μελίττα, Μακρόγλου Δωροθέα, Μαραντίδου Λωίδα, Πετμεζάς Βασίλειος, Ρέντζος Δημήτριος, Σαραφείδη Κωνσταντίνα, Σκορδά Δήμητρα, Σπυρίδου Κωνσταντία, Σπυρίδου Σταυρούλα Επιβλέποντες: Αλεξάνδρου Χριστίνα ΠΕ02, Ιωαννίδου Ελισάβετ ΠΕ02, Μαραγκόζη Ειρήνη ΠΕ02, Πετράκης Ιωάννης ΠΕ02 Πειραματικό ΓΕΛ Πανεπιστημίου Μακεδονίας

 Ο νομπελίστας συγγραφέας , Ernest Miller Hemingway, σε ηλικία μόλις 20 χρονών, διετέλεσε πολεμικός ανταποκριτής της καναδικής εφημερίδας ,“Toronto Star”, στην Ευρώπη και περιέγραψε τη Μικρασιατική Καταστροφή. Το 1925 εκδίδει το πρώτο λογοτεχνικό βιβλίο του, «Στην εποχή μας», με πρώτο διήγημα το διήγημα «Στην προκυμαία της Σμύρνης». «Το χειρότερο, είπε, ήταν οι γυναίκες με τα νεκρά παιδιά. Δεν μπορούσαμε να τις πείσουμε να μας δώσουν τα πεθαμένα παιδιά τους. Είχαν τα παιδιά τους, νεκρά ακόμα και έξι μέρες, αλλά δεν τα εγκατέλειπαν. Δε μπορούσαμε να κάνουμε τίποτα. Τελικά έπρεπε να τους τα πάρουμε με τη βία.» Η ιστορία της Μικρασιάτισσας μάνας , όπως υμνήθηκε μέσα από τα λογοτεχνικά κείμενα, τους πίνακες, τα γλυπτά, τα τραγούδια. Ένας ύμνος στο μεγαλείο της λεβέντισσας ψυχής που έχασε τα πάντα, αλλά βρήκε τη δύναμη να κοιτάξει μπροστά και να υπερασπιστεί τη ζωή και τη μνήμη με το βλέμμα στραμμένο στη Χαμένη Πατρίδα. Δεν έχει σημασία αν είναι μορφωμένη, πλούσια ή απλά κυρά κι αφέντρα του σπιτιού της. Η ψυχή της (από το ρήμα ψύχω, δηλαδή πνέω) ίδια, αναλλοίωτη, έδωσε πνοή στις στάχτες μιας καταστροφής και έγινε η αιτία της ύπαρξης. Η ψυχή της Μικρασιάτισσας μάνας βρίσκεται επέκεινα ενός κόσμου που έδειξε ότι έχασε την εμπιστοσύνη του στον άνθρωπο. Αφιερώνουμε αυτή την παρουσίαση στη μητρική αγκαλιά , την τόσο μεγάλη αγκαλιά που γίνεται το καταφύγιο του κόσμου όλου.

 Η οικιστική εγκατάσταση των προσφύγων στην Ελλάδα και η ένταξή τους στην Εθνική οικονομία.

Κυριακή Καλογεράτου, Καλλιόπη Κοντογιάννη Επιβλέπουσα: Αικατερίνη Καλόσακα, Βιολόγος (ΠΕ 04.04) Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών

 Η εργασία συνοψίζει μέρος από την εξιστόρηση του «έπους της εγκατάστασης» των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής όπως αυτό προκύπτει από τη διήγηση του Χένρι Μόργκενταου, ο οποίος είχε αναλάβει πρόεδρος της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων. Η επιτροπή αυτή είχε συσταθεί από την Κοινωνία των Εθνών για να σχεδιάσει και να επιβλέψει το έργο της εγκατάστασης των πάνω από ένα εκατομμύριο αστέγων προσφύγων από τη Μικρά Ασία» στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, παρουσιάζονται όλα τα εξελικτικά στάδια για την ανέγερση μόνιμων κατοικιών, τα έργα για την υδροδότηση και αποχέτευση κάτι που στην αρχή ήταν ανύπαρκτα. Επίσης, αναφέρονται τα σχέδια για την απασχόληση των προσφύγων, η οποία βασίστηκε στις προαιώνιες ασχολίες του Ελληνικού πληθυσμού στη Μικρά Ασία, όπως ήταν η ταπητουργία ανατολίτικων χαλιών και η κατασκευή κεραμικών. Ιδιαίτερη μέριμνα υπήρξε για την ένταξη των αγροτών προσφύγων στην Ελληνική Εθνική Οικονομία. Με βάση τις διαθέσιμες γαίες, το μεγαλύτερο μέρος των αγροτών κατευθύνθηκε προς την Μακεδονία, τη Θράκη και την Κρήτη. Σημαντικό ρόλο στη διαθεσιμότητα των γαιών έπαιξε και η αποχώρηση Τούρκων και Βουλγάρων, η οποία υπαγορεύθηκε από τις αντίστοιχες Συνθήκες Λωζάνης και Νεϊγύ. Ανάμεσα στις άλλες καλλιέργειες οι οποίες ενισχύθηκαν από τους αγρότες πρόσφυγες ήταν τα σιτηρά, ο καπνός και οι μεταξοκαλλιέργειες.

 Ο πολυπολιτισμικός χαρακτήρας της εκπαίδευσης και της πνευματικής ζωής στη Σμύρνη πριν την Μικρασιατική Καταστροφή

Κωνσταντίνος Δεπούντης, Νικόλας Μούρτζης, Βασιλική Παπαδιονυσίου, Ασημάκης Φωτήλας Επιβλέπουσα: Χάντζου Ελένη Πειραματικό Λύκειο Πανεπιστημίου Πατρών

 Οι σημαντικές πόλεις της ιστορίας οποιασδήποτε περιόδου, πρέπει να εξετάζονται και για την πνευματική ανάπτυξη και το επίπεδο εκπαίδευσης που παρείχαν στους κατοίκους τους. Αποτελούν σημαντικές παραμέτρους ανάπτυξης, φωτίζουν πτυχές της ιστορίες και βοηθούν τους ερευνητές να κατανοήσουν καλύτερα το επίπεδο του πολιτισμού αυτών των πόλεων, την φιλοσοφία και τη στάση ζωής των κατοίκων τους, την οικονομική τους ανάπτυξη. Μια τέτοια σημαντική από πολιτιστικής απόψεως πόλη ήταν και η Σμύρνη με πολλές διαφορετικές εθνότητες που ζούσαν σε αυτήν, σε ένα εμπορικό και πολιτιστικό σταυροδρόμι που καθόρισε την ιστορία της. Στην παρούσα εργασία θα παρουσιάσουμε την πνευματική και εκπαιδευτική κατάσταση των ξένων που ζούσαν στη Σμύρνη μέχρι την μεγάλη καταστροφή.

 Μικρασιάτικες γεύσεις Νιάρου Μελένια , Καραταράκη Αριάδνη, Πραποπούλου Αθηνά, Αποστολοπούλου Ευγενία , Καλογηράτου Ανασταασία, Μυλωνά Ιωάννα, Λαϊνιώτη Κων/να. Επιβλέπουσα: Δημητροπούλου Βασιλική

 Στόχος αυτού του εργαστηρίου είναι η επαφή των μαθητών με ιστορικά τεκμήρια και φιλολογικές και λαογραφικές γνώσεις από τη Μ. Ασία .Τα αποτελέσματα του εργαστηρίου προκύπτουν από τη συνεχή πρόοδο και τις ερευνητικές δραστηριότητες που αφορούν τη διάσωση , τη διατήρηση και ενδυνάμωση των παραδοσιακών , πολιτισμικών και αισθητικών αξιών και γνωρισμάτων της Μ. Ασίας .Η παρουσίαση και διάδοση του σχετικού υλικού πραγματοποιείται με τη δημιουργία ενός Video από τους μαθητές στο οποίο επιλέγουν να εκτελέσουν μια παραδοσιακή μικρασιάτικη συνταγή : Σουτζουκάκια Σμυρναίικα.

 Διδασκαλία ολόκληρου λογοτεχνικού έργου: εμπνέομαι, εκφράζομαι και δημιουργώ μέσα από την ανάγνωση του βιβλίου «Το αγόρι στο θεωρείο» της Αγγελικής Δαρλάση Καλλιφρόνη Αβραμίδου, ΠΕ02, Μ.Α. Πειραματικό Γυμνάσιο Παν. Πατρών

 Η παρούσα εισήγηση πραγματεύεται την εφαρμογή της δημιουργικής ανάγνωσης και γραφής στη διαδικασία προσέγγισης/διδασκαλίας ολόκληρου λογοτεχνικού έργου στο μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β΄ Γυμνασίου, μέσω του βιβλίου της Αγγελικής Δαρλάση: “Το αγόρι στο θεωρείο». Βασισμένη σε αληθινά γεγονότα η υπόθεση (εγκατάσταση των πρώτων προσφύγων στο Δημοτικό Θέατρο Αθηνών) μεταφέρει τους μαθητές στην ιστορική πραγματικότητα εκείνης της εποχής μέσα από χαρακτήρες σχεδόν συνομίληκούς τους. Η διδασκαλία στηρίζεται στη διαθεματικότητα και στην ολιστική προσέγγιση της σχολικής γνώσης, επιχειρώντας να συνδυάσει το μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας με την Ιστορία, τη Νεοελληνική Γλώσσα, την Πληροφορική και τα Εικαστικά με τελικό σκοπό την προώθηση της φιλαναγνωσίας. Η ερμηνευτική προσέγγιση του βιβλίου υλοποιείται με προσχεδιασμένες ερωτήσεις εμβάθυνσης στο κείμενο ενώ η κατανόησή του υποβοηθείται μέσω δραστηριοτήτων ιστορικής έρευνας, δημιουργικής γραφής και εικαστικών δημιουργιών, οι οποίες εξασφαλίζουν την ενσυναίσθηση και τη βιωματικότητα. Η διδασκαλία ολόκληρου λογοτεχνικού έργου περιελήφθη για πρώτη φορά στις «Οδηγίες για την διδασκαλία της Λογοτεχνίας σχολικό έτος 2016-17» και αποτελεί μια από τις καινοτόμες προτάσεις παράλληλα με τις βασικές δεξιότητες του λογοτεχνικού γραμματισμού (καλλιέργεια της δημιουργικότητας των μαθητών μέσω της βαθμιαίας εξοικείωσής τους με δραστηριότητες οι οποίες τους βοηθούν να ευαισθητοποιηθούν απέναντι στη διαδικασία της λογοτεχνικής γραφής και γενικά της καλλιτεχνικής έκφρασης). Στο πλαίσιο αυτό η «προσέγγιση» του λογοτεχνικού έργου μέσω κατάλληλα σχεδιασμένων δραστηριοτήτων, ολοκληρώνεται σε δέκα (10) διδακτικές ώρες. Η διδασκαλία πραγματοποιείται σε τρεις φάσεις: Α΄ φάση: πριν την ανάγνωση, Β΄ φάση: κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης και Γ΄ φάση: μετά την ανάγνωση. Σε όλες τις φάσεις προτείνονται και επιλέγονται ποικίλες εφαρμογές καθώς και τεχνικές δημιουργικής γραφής ώστε οι μαθητές όχι μόνο να κατανοήσουν σε βάθος και να απολαύσουν το λογοτεχνικό έργο αλλά και να δημιουργήσουν δικά τους κείμενα στα οποία ενεργοποιούν τη φαντασία τους, εκφράζουν συναισθήματα και, τελικά, ενισχύουν την κριτική και αναγνωστική τους ικανότητα καθώς και την ευχέρεια στο γραπτό λόγο.

 Μικρασιάτικη κουζίνα: αλησμόνητες γεύσεις από τις αλησμόνητες πατρίδες Ομάδες Μαθητών των Τμημάτων Β1 και Β2 Επιβλέπουσα: Καλλιφρόνη Αβραμίδου, ΠΕ02, Μ.Α. Πειραματικό Γυμνάσιο Παν. Πατρών

 Η συγκεκριμένη εισήγηση αποτελεί προϊόν ερευνητικής εργασίας η οποία είχε ως βασικό στόχο την αναζήτηση και εκτέλεση παραδοσιακών μικρασιάτικων συνταγών. Οι μαθητές ξεκίνησαν την έρευνά τους ανατρέχοντας σε οικογενειακά «τετράδια συνταγών» αλλά και επώνυμες εκδόσεις, αναζητώντας αντιπροσωπευτικές συνταγές. Εντοπίστηκαν συνταγές που τους ήταν οικείες χωρίς να γνωρίζουν την προέλευσή τους και άλλες, με ονόματα ασυνήθιστα, που τους κίνησαν το ενδιαφέρον ώστε να τις δοκιμάσουν. Αναζητήθηκε η ερμηνεία του ονόματος της κάθε συνταγής, όπου ήταν εφικτό, καθώς και η σύνδεση τοπωνύμιων και πρώτων υλών, η προέλευση των υλικών παρασκευής και η αξιοποίηση τοπικών καλλιεργειών. Ακολούθησε συσχετισμός με την τοπική κουζίνα της Πάτρας και τις επιρροές που έχει δεχθεί. Τέλος, οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να επιλέξουν και να εκτελέσουν περισσότερες από τριάντα συνταγές, τις οποίες, περήφανα μας παρουσιάζουν.

 Αιολική Σχολή – Εκπρόσωποι και τα έργα τους Έλσα Κωστοπούλου, Ανδρέας Σγαντζούρης Φοιτητές Πρακτικής Άσκησης Τμήματος Φιλολογίας Παν. Πατρών Επιβλέπουσα: Καλλιφρόνη Αβραμίδου, ΠΕ02, Μ.Α. Πειραματικό Γυμνάσιο Παν. Πατρών

 Η παρούσα εισήγηση εστιάζει στα χαρακτηριστικά και τους κύριους εκπροσώπους της λεγόμενης «Αιολικής Λογοτεχνικής Σχολής», έργα των οποίων διδάσκονται σε όλες τις τάξεις της Β/θμιας Εκπαίδευσης. Παρουσιάζονται συνοπτικά, οι κυριότεροι εκπρόσωποι της Σχολής (Ηλίας Βενέζης, Στρατής Δούκας, Κοσμάς Πολίτης, Στρατής Μυριβήλης, Φώτης Κόντογλου, Διδώ Σωτηρίου, Μαρία Ιορδανίδου, Φιλιώ Χαηδεμένου) καθώς και τα πιο αντιπροσωπευτικά έργα τους. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στον νομπελίστα Γεώργιο Σεφέρη, προσωπικά βιώματα του οποίου αντανακλώνται στο απόσπασμα «Περάσαμε κάβους πολλούς…» του ποιήματος «Αργοναύτες» καθώς και στις φωτογραφίες από το πατρικό του σπίτι στα Βουρλά.

 «Με οδηγό την πίστη και την ελπίδα…» Θρησκευτικά μνημεία σε Αθήνα και Πάτρα Αλεξάνδρα Μπιτχαβά, Ζωή Τριπικέλη Μαθήτρια Β2, Φοιτήτρια Πρακτικής Άσκησης Τμήματος Φιλολογίας Παν. Πατρών Επιβλέπουσα: Καλλιφρόνη Αβραμίδου, ΠΕ02, Μ.Α. Πειραματικό Γυμνάσιο Παν. Πατρών

 Η παρούσα εισήγηση επιχειρεί να αναδείξει κάποια θρησκευτικά μνημεία μικρασιατικής προέλευσης. Μικρές, φορητές εικόνες, «οικογενειακά κειμήλια» υπάρχουν σχεδόν σε όλα τα προσφυγικά σπίτια έχοντας συνοδεύσει τους πιστούς στο πικρό ταξίδι τους και μαρτυρίες για θαυματουργές εικόνες και αγωνιστές κληρικούς έχουν καταγραφεί σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο. Είναι γνωστό άλλωστε, ότι σε όλους τους προσφυγικούς οικισμούς της επικράτειας, οι ανεγερθέντες ναοί συνδέονται άμεσα με τους πολιούχους Αγίους των χαμένων πατρίδων. Σε αρκετές περιπτώσεις μάλιστα, μετά το τέλος του πολέμου, σε πιο ήρεμους καιρούς, οργανώθηκαν αποστολές με ειδικές άδειες και σκοπό να μεταφέρουν στη νέα πατρίδα ό,τι είχε απομείνει από τους κατεστραμμένους ναούς. Στη συγκεκριμένη παρουσίαση γίνεται αναφορά σε τρεις εκκλησίες της Αθήνας (Παναγία η Βουρλιώτισσα – Νέα Φιλαδέλφεια, Άγιοι Ανάργυροι – Νέα Ιωνία και Άγιος Γεώργιος – Νίκαια) καθώς και στην Αγία Φωτεινή στα Προσφυγικά Πατρών.

 Επιστροφή μετά την Καταστροφή… Ελευθέριος Ζητουνιάτης, Επιβλέπουσα: Καλλιφρόνη Αβραμίδου, ΠΕ02, Μ.Α. Πειραματικό Γυμνάσιο Παν. Πατρών

 Η παρούσα εισήγηση εστιάζει σε μαρτυρίες και αποτυπώνει σκέψεις, συναισθήματα και εντυπώσεις πρώτης γενιάς προσφύγων, οι οποίοι, χρόνια μετά τους διωγμούς, επιστρέφουν στις χαμένες πατρίδες αναζητώντας σημάδια – κατάλοιπα των πατρογονκών εστιών τους. Θα αναγνωσθούν αποσπάσματα από τρεις πηγές: α) Το ημερολόγιο της πρώτης ποδοσφαιρικής ομάδας προσφύγων στην Πάτρα (Ολυμπιακός Πατρών, έτος ιδρύσεως 1925) που έντεκα χρόνια μετά την Καταστροφή καλείται να αντιμετωπίσει ποδοσφαιρικές τουρκικές ομάδες (Αλτίν Ορντού, Γκιόζ – Τεπέ – Αλτώ Ορντού) στη Σμύρνη β) το βιβλίο της THEA HALO, Ούτε το όνομά μου, που αναφέρεται στον ποντιακό ελληνισμό και τη γενοκτονία / διωγμούς του 1914 & γ) το βιβλίο της ελληνοβρετανίδας συγγραφέως NOELLE BAXER, Από δρυ παλιά κι από πέτρα, η οποία, μέσα από ένα λογοτεχνικό ταξίδι παρουσιάζει τα ιστορικά γεγονότα των ταραγμένων εποχών από τη σκοπιά ενός ξένου υπηκόου

.

 Παραδοσιακό τραγούδι Μικράς Ασίας «Στο ’πα και στο ξαναλέω» Ειρήνη Καρρά, Μαθήτρια Β2, Σόλο και κανονάκι Αλέξανδρος Αλεξανδρίδης, Μαθητής Α1, Ταμπουρίνο Μαίρη Καραγιάννη, Μαθήτρια Γ1, Τουμπερλέκι Μυρτώ Λέγγα, Μαθήτρια Β2, Ντέφι Ανδριανός Ευθυμιόπουλος, Μαθητής Α1, Μαντολίνο Τάσος Μακρής, Μαθητής Γ2, Φωτογραφίες και τεχνική υποστήριξη Επιβλέπουσα-Μουσική Διδασκαλία: Ιωάννα Μιντιλογλίτη, ΠΕ79.01 Πειραματικό Γυμνάσιο Παν. Πατρών

 Η μουσική παράδοση του ελληνισμού της Μικράς Ασίας είναι πλούσια και πολύμορφη. Η Σμύρνη γνώρισε μεγάλη οικονομική, πολιτιστική και μουσική ανάπτυξη η οποία ανακόπηκε το 1922 εξαιτίας της Μικρασιατικής καταστροφής. Δεδομένου ότι υπήρξε το πρώτο και μεγαλύτερο αστικό κέντρο της Ανατολής αφομοίωσε και δυτικά χαρακτηριστικά. Το γεγονός αυτό είχε άμεσο αντίκτυπο στο μουσικό ύφος που διαμορφώθηκε στη Σμύρνη και το οποίο ισορροπούσε αριστοτεχνικά ανάμεσα στις μουσικές επιρροές τόσο της Δύσης όσο και της Ανατολής. Με την έλευση των προσφύγων στον ελλαδικό χώρο, η μουσική αυτή παράδοση διαδόθηκε και αγαπήθηκε παντού. Το τραγούδι που επιλέξαμε να ακουστεί, προέρχεται από τα Δυτικά παράλια της Μ. Ασίας, είναι ερωτικού περιεχομένου και αντιπροσωπευτικό του Σμυρναίικου μουσικού ύφους. Με την ερμηνεία του ολοκληρώνεται και μια διαθεματική προσέγγιση Νεοελληνικής Λογοτεχνίας & Μουσικής, καθώς η ίδια εκτέλεση, με συνοδεία κανονάκι, αναφέρεται και στο λογοτεχνικό βιβλίο της Αγγελικής Δαρλάση «Το αγόρι στο θεωρείο», το οποίο μελετήθηκε στην Β′ τάξη. Τραγούδια όπως αυτό εκτελούνταν συνήθως από εστουδιαντίνες (μικρά οργανικά σύνολα στα οποία κυριαρχούσαν το μαντολίνο η κιθάρα, το κανονάκι κ.α.). Ερμηνεύει η χορωδία του ΠΓΠΠ Canto Experimental.



Υπάρχουν κάποια ταξίδια που όσα βήματα σε πάνε μπροστά, τόσα άλματα κάνει η ψυχή σου πίσω. Υπάρχουν προσκυνήματα που είναι καταδύσεις στα βάθη της ιστορίας. Υπάρχουν αρώματα που μοσχομυρίζουν όσα χρόνια κι αν περάσουν. Υπάρχουν σιωπηλές κραυγές που ακούγονται πολλούς αιώνες μετά. Θέλουμε να υπάρχουν νεανικές ψυχές που μπορούν να γυρνούν στο παρελθόν, να αναζητούν όσα δεν έσβησε ο χρόνος, να φορούν με καμάρι το παλιό άρωμα, να αφουγκράζονται τις σιωπές. Ευχόμαστε το Λεύκωμα αυτό να εξασφαλίσει σε όλους εύπλοια στη νοερή περιήγησή μας στη Μικρά Ασία, για την οποία η εθνική μας καταγωγή και το ιστορικό μας παρελθόν αποτελούν για μας τους Έλληνες ένα πολύτιμο , διαχρονικό διαβατήριο. Κυριακουλόπουλος Ευάγγελος



Ψηφιακή Δημιουργία Κυριακουλόπουλος Ευάγγελος Πάτρα, 18 Απριλίου 2022