ThứSáu,Ngày 26/09/2025
Thực tế, việc ngâm trước khi nấu không chỉ áp dụng với gạo nếp mà còn áp dụng vớinhiềuloạihạtđậuchonhiềumón.Các món chè đậu xanh, chè đậu đen hay chè đậu đỏ đều cần bước ngâm đậu.Việc này khôngchỉgiúphạtnhanhmềmmàcònđể loạibỏmộtphầnlectin,phytatevàtannin vốn có trong vỏ. Nhờ ngâm, hạt đậu nấu chín nhanh hơn, nước chè trong và vị bùi dễănhơn,giảmcảmgiácđầybụngthường
tiếp theo trang 13 Xôi lạc truyền thống. Ảnh: Bùi Thủy Hiệu quả của những cách đánh trứng
Vớimóntrứngrán,ítngườinộitrợbiếtthao tácđánhtrứngtheovòngtrònhaylênxuống
có ảnh hưởng đến độ mềm mịn hay bông xốpcủamónăn.
gặpnếunấutrựctiếp.Thóiquenngâmhạt trướckhinấu,dùbắtnguồntừkinhnghiệm dân gian, thực chất mang nền tảng khoa học rõ ràng, giúp món ăn vừa ngon vừa lành.
Tùy từng loại nếp (nếp cái hoa vàng, nếp
hương, nếp nhung, nếp Thái...) và đặc
điểmgạomớihaycũmàthờigianngâmsẽ
khác nhau. Với nếp nương mùa mới, hạt
cònnonvàmềm,chỉcầnngâm3-4tiếnglà
được. Ngược lại, những loại nếp dày hạt, chắc,hoặcgạonếpcũthườngcần6-8tiếng
đểhútđủnước.Nếucầngấp,cóthểdùng nướcấmđểrútngắnthờigian.
Saukhingâm,nênxảnhẹquanướcđểloại bỏ mùi chua do ngâm lâu, để ráo rồi mới
đưavàochõ,khiấyhạtnếpsẽchínđềumà
không bị bết dính hay nhão ướt. Một nguyêntắcquantrọnglàkhôngnênngâm nếpquá12tiếng,vìkhiđóhạtdễbịchuavà nứt,làmgiảmchấtlượngmónxôi.
các protein bọc lấy những bọt khí sinh ra trongquátrìnhkhuấy
Nếu thao tác nhẹ nhàng theo vòng tròn, lượng không khí cuốn vào ít, protein phân tán đều, tạo thành hỗn hợp mịn và liền mạch. Ngược lại, nếu đánh liên tục theo chiều lên xuống, lượng khí hòa tan nhiều hơn, các phân tử protein bao quanh giữ lại thành những mạng lưới bọt nhỏ, khiến trứngkhiránnởphồngvàxốphơn.
Chính sự khác biệt trong cấu trúc protein khiến thao tác đánh trứng trở thành yếu tố quyết định trứng mịn màng hay bông xốp, phùhợpchotừngmónănkhácnhau.
Đánh trứng bằng thao tác nhẹ nhàng, tròn đều giúp món trứng rán mềm mịn như lụa. Ảnh: Bùi Thủy
Những món trứng rán yêu cầu bề mặt mịn màng,liềnmạchnênchọncáchđánhtrứng mộtchiềunhẹnhàng,xoayvòngtrònđềuđể lòng đỏ và lòng trắng hòa quyện nhưng không nổi bọt. Một số người sau khi đánh đemlọctrứngquarâychomịn.
mịnmàng.Vớicácmóntrứngtrángđểkẹp thịthoặccuốnbánh,sựliềnmạchvàđànhồi củalớptrứngquantrọnghơnđộbông,nên thaotácđánhnhẹtay,trònđềuchínhlàlựa chọnhợplý.
Khinàonênđánhmạnhbônglên?
Trái với các món trứng rán cần mịn màng, nhiều món trứng rán lại cần độ phồng xốp đểtránhcảmgiácđặcnặng.Trứngđúcthịt lốicũhoặctrứngránlámơ,trứngránlángải cứu, trứng rán lá lốt, trứng rán tía tô cần đánhmạnhvàbông.Nếuchỉkhuấytrònnhẹ nhàng,miếngtrứngsẽdàyvànặng,hỗnhợp khôngquyệnvàonhau.Cònnếuđánhmạnh liên tục theo hướng lên xuống, đưa thêm nhiềukhôngkhívào,khirántrứngsẽphồng dày,lớptrongxốpnhẹ,ăndễchịuhơn.
Ngườinộitrợcókinhnghiệmthườngđánh trứngvàraungảicứuđãcắtnhỏliêntục,để mộtlúccholớpbọtkhíbôngxốp.Nhờđó, khi rán vị đắng ngải cứu hòa quyện vị bùi béo của trứng nên được cân bằng, dễ chịu hơn.
Trong những bữa cơm thường ngày, trứng ránđơngiảnđểănvớicơmtrắngcũngđược nhiềubànộitrợđánhhơibông,khiếntrứng phồngvàng,thơmvàhấpdẫnhơn.
Một số mẹo nhỏ khác giúp món trứng rán ngonhơn
Trứnggàchứatrungbìnhkhoảng12-13% protein, trong đó lòng trắng giàu albumin, lòng đỏ giàu lipoprotein. Khi đánh trứng, cácphântửproteinbịkéogiãn,bắtđầubiến tính,thayđổicấutrúc.Quátrìnhnàygiúp
Trong ẩm thực Hà Nội, món bún thang không thể thiếu lớp trứng tráng mỏng mịn nhưlụa,tháinhỏnhờđượcđánhvàlọckiểu vậy Hay như món chả mọc hấp ở Thái
Bình,trứngđượcđánhnhẹđềuđểkếtdính nguyên liệu nhưng vẫn giữ độ mềm, rồi cũngtháinhỏphủlênbátmọchấp.
Bên cạnh việc đánh trứng một chiều, tròn đềunhẹnhàngthìkỹthuậttrángcũngquan trọng. Bắc chảo lên bếp, cho mỡ lợn vào láng đều rồi trút hết ra bát. Đổ trứng vào lángnhanhdànđềuradínhvàochảo,nhanh taynghiêngchảođổlượngtrứngcòndưra bát. Để một lúc cho lớp viền trứng bong táchrathìnhẹnhàngbóctrứngđổiránmặt còn lại ở lửa nhỏ, lấy ra để nguội thái chỉ nhỏ.
Chúýkhôngtrángtrứngởlửatohoặctráng kỹ quá, mỏng quá làm trứng khô xác, kém vị.
Món trứng cuộn kiểu Nhật (tamagoyaki) cũngcầnthaotácđánhtrứngnhẹxoayđều đểlòngtrứngđồngnhất,dễdànphẳngtrong chảo rồi cuộn nhiều lớp. Nếu đánh quá mạnh sẽ khiến hỗn hợp nổi bọt, khi rán dễ tạolỗkhí,cuộnlênkhôngcònphẳngphiu,
Thêmchútrượutrắnghoặcrượumiringiúp khử tanh, trứng rán thơm hơn. Nếu muốn trứngráncóđộdainênnêmmắm,cònnếu muốntrứngmềmxốpthìdùngmuối.Chút nước cốt chanh hoặc nước lạnh cho vào đánhcùngcũnggiúptrứngvàngươm,mịn màng,mềmbóng,khôngbịtóplạikhirán.
Từgócđộkhoahọc,cáchđánhtrứngkhông chỉảnhhưởngtớicảmgiácănmàcònđến quátrìnhchín.Hỗnhợpítbọtkhí(đánhmột chiều vòng tròn) truyền nhiệt nhanh, lớp trứng chín đều, mịn, bề mặt ít lỗ hổng. Ngược lại, hỗn hợp nhiều khí (đánh mạnh lênxuống)làmtăngthểtích,nhưngcácbọt khí khiến việc truyền nhiệt chậm hơn, nên bề mặt vàng rộm trong khi bên trong mềm xốp.Điềunàylýgiảisựkhácbiệtrõrệtgiữa miếngtrứngtrángmỏngvàtrứngđúc.
Vềmặtdinhdưỡng,cảhaicáchđánhkhông làm thay đổi giá trị cơ bản của trứng, vốn giàuproteindễtiêuvàvitaminnhómB.Tuy nhiên, món trứng bông xốp hấp thụ nhiều dầuhơntrongquátrìnhrán,docấutrúcxốp giữlạichấtbéo.Nếuđangănkiênghạnchế dầu mỡ, nên chọn trứng tráng mỏng đánh nhẹđểgiảmlượngdầumỡngấmvào.
Tác dụng của việc rửa lạc trước khi rang
Rửa trước khi rang giúp lạc sạch bụi bẩn, giảm mùi ngái, vị chát đồng thời nhiệt truyềnsâuvàotrong,nhânchínđềuvàgiòn hơn.
Lạc chứa nhiều protein và lipid nên khi rangcácphảnứngMaillardvàcaramelhóa xảyra,tạomùithơmvàmàuvàngnâuđặc trưng.Nếuhạtlạckhôhoàntoàn,nhiệttác độngtrựctiếpkhiếnbênngoàinhanhcháy trong khi nhân chưa kịp chín đều. Ngược lại,nếurửatrướckhirang,hạtlạccóđộẩm vừaphải,nướcsẽbốchơitrước,làmchậm quátrìnhtăngnhiệt,nhờvậygiúpnhiệtlan tỏađồngđềuvàobêntrong.
Món lạc rang húng lìu cổ truyền Hà Nội cũngrửalạctrướckhirang,thậmchímộtsố giađìnhcòndộinướcsôigià.
Tuynhiên,việcrửalạccũngcầnđúngcách.
Nếuhạtlạccònđọngnhiềunước,quátrình rang sẽ kéo dài, dễ làm vỏ sậm màu trong khi bên trong vẫn ẩm. Hơi nước bốc lên cũngkhiếnlạcsaukhinguộidễhútẩmtrở lại,nhanhỉu.
Cáchrửađúnglàrửalạcxongđểráonước, hong quạt hoặc phơi nắng nhẹ. Lạc rang húnglìuHàNộikỳcônghơnkhiđemphơi
nắngvàitiếngđểgiúplạckhôngbịngáivà giònlâuhơnkhirang.Nếukhôngcónắng có thể sấy bằng lò nướng hoặc nồi chiên khôngdầu.
Mộtyếutốkháccũngảnhhưởngmạnhđến độgiònlàkỹthuậtrang.Banđầu,lửaphải
đểvừa,khôngquátokhiếnlạccháynhanh, cũng không quá nhỏ khiến mất thời gian. Khilạckhôráo,ranglửanhỏ,đảođềutay
đểnhiệttỏađều,hạtnổláchtách.Ngàyxưa, ngườinộitrợthườngranglạccùngcátvàng
đãisạchởlửanhỏđểlạcchínđềutừngoài vàotrong.
Nếu dùng lò nướng hoặc nồi chiên không dầu,ngườinộitrợcầnđặtlònướngbanđầu đểnhiệtđộ150độ,cholạcvàorangtầm10 phút, sau đó hạ nhiệt 90-100 độ, đặt thời gian30-45phútlàđược.Thỉnhthoảngđảo cholạcchínđều.
Sau khi tắt bếp, lấy lạc ra ủ vào giấy sạch
hoặc khăn vải để thấm hơi nước giúp lạc giòn lâu. Tránh để trong chảo lâu, nếu khôngcanhkỹcóthểhấpnhiệtquálửalàm hạtlạcđắng.
Quátrìnhlàmnguộicũngquantrọngkhông kém. Để lạc đang ủ nơi thoáng, đến khi nguộihẳnrồimớichovàolọthủytinhhoặc hộpkín,nhờvậygiữgiònđượcnhiềungày Nếucholạcvàolọhộpđậykínkhicònấm, hơinướcbốcngượcsẽkhiếnhạtnhanhỉu.
Sovớicáchranglạckhôtừđầu,ranglạcsau khi rửa thường cho hạt thơm và giòn bền hơn,vớiđiềukiệnđểráovàrangđúngcách.
Ảnh: Bùi Thủy
Trongcôngnghiệpchếbiến,ngườitathậm chí còn dùng kỹ thuật "rang ẩm", tức làm ướtlạcbằngdungdịchmuốinhạttrướckhi rang, giúp hạt chín đều và vỏ lụa bong dễ
dàng. Một nghiên cứu tại Mỹ đã mô tả phương pháp brine (ngâm lạc trong dung dịch muối khoảng 10%) vài giờ trước khi rang.Cáchlàmnàygiúphạtlạcvừaloạibỏ phần ẩm dư thừa vừa giúp muối thấm đều vào nhân. Kết quả là lạc rang có kết cấu giònhơn,hươngvịhàihòahơnsovớirang khôthôngthường. Ngoàiyếutốrửahaykhôngrửa,thờitiếtvà môitrườngbảoquảncũngquyếtđịnhnhiều đếnđộgiòn.Ởnơicóđộẩmcao,lạcdễhút hơi nước, nhanh mềm. Vì thế, lọ chứa lạc rang phải kín, khô ráo, tốt nhất nên cho thêm gói hút ẩm thực phẩm. Ngày xưa, người nội trợ Việt thường đựng lạc rang tronglọnhỏ,nútláchuốikhô,vừakínvừa thoáng,giúphạtbùigiòndùđểlâu. Nhưvậy,việcrửalạctrướckhirangkhông làm hạt nhanh ỉu như nhiều người lo lắng, ngượclại,nếubiếtcáchđểráovàrangđúng kỹthuật,hạtcòngiònbùivàgiữlâuhơn.Bí quyết nằm ở sự
Nhiều người có thói quen khi mua thực phẩm về đều đem rửa sạch sẽ, thậm chí dùngcảdungdịchchuyêndụngđểyêntâm hơn.
Thếnhưng,theocảnhbáotừbácsĩyhọccổ truyền Hàn Quốc Kim So Hyeong, không phải thực phẩm nào cũng phù hợp để rửa trướckhibảoquảnhoặcchếbiến.
Cóítnhất4loạithựcphẩmnếurửasaicách, chẳngnhữngmấtchấtdinhdưỡngmàcòn tiềmẩnnguycơgâyngộđộcthựcphẩm.
1.Thịtgàsống
Đâylàloạithựcphẩmnhiềungườinghĩbắt buộc phải rửa kỹ. Nhưng thực tế, khi bạn xốithịtgàdướivòinước,nhữngtianướcli ti bắn ra khắp bồn rửa, mặt bàn, thậm chí bát đĩa xung quanh. Vi khuẩn nguy hiểm như E.coli, Campylobacter, Salmonella… từ thịt gà có thể “bay” theo nước, gây ô nhiễmchéotoànbộgianbếp.
Điều này làm tăng nguy cơ ngộ độc thực phẩm cho cả gia đình. Các chuyên gia khuyến cáo, thay vì rửa, hãy dùng khăn giấykhôlausơbềmặt,sauđóngâmtrong nướcnóngtrên70độCítnhất1phútđểdiệt khuẩn.
2.Cácloạithịtđỏ(bò,lợn...)
Nhiều người có thói quen ngâm thịt trong nước để “ra bớt máu”. Nhưng việc này khôngnhữngchẳngloạibỏđượcvikhuẩn mà còn làm trôi mất nước thịt - nơi chứa nhiềudinhdưỡngvàhươngvịtựnhiên.
Hậuquảlàthịtvừamấtngonvừagiảmgiá trị dinh dưỡng. Cách an toàn nhất là chế biến chín kỹ, bởi nhiệt độ cao mới đủ tiêu diệtvikhuẩn.
3.Trứnggà,trứngvịt
có ghichú“nênrửa”,bạnchỉcầnngâmnhanh rồilắcnhẹlàđủ. Không ít bà nội trợ mua trứng về liền rửa sạchrồimớichovàotủlạnh.Đâylạilàsai lầmlớn.Nướcsẽphávỡlớpmàngbảovệtự nhiên bên ngoài vỏ, tạo điều kiện cho vi khuẩndễdàngxâmnhậpbêntrong.
đó, trứng nhanh mất nước, dễ hỏng, thậmchínhiễmkhuẩn.Nếuthấytrứngbẩn, hãydùngkhăngiấykhôlausạch,hoặcchỉ rửangaytrướckhinấu.
4.Nấmhương
Nấm chứa nhiều chất chống oxy hóa, polyphenol và khoáng chất có lợi. Nhưng nếurửadướinước,cácdưỡngchấtnàysẽbị trôiđi,làmgiảmhẳngiátrịdinhdưỡngvà hươngvị.
Khôngphảithựcphẩmnàocũng“rửasạch mớiantoàn”.Ngượclại,mộtsốloạikhirửa saicáchcònlàmtăngnguycơngộđộc.Vì vậy,khivàobếp,hãynắmrõđặctínhtừng loạithựcphẩmđểvừagiữtrọndinhdưỡng vừabảovệsứckhỏegiađình. Nguồnvàảnh:Aboluowang TheoMỹDiệu
26/09/2025
80nămnghiêncứu,1kếtquảđaulòng:Đâylàkiểuchamẹthấtbại,
hưởngtiêucựccảcuộcđờiconmình
Thànhcôngtrongviệcnuôidạyconkhông chỉdựatrêntìnhthương,màcònởphương phápkhoahọc.
Làm cha mẹ là một trong những "công việc"cóngưỡnggianhậpthấpnhấtnhưng lại khó đạt thành tựu nhất. Tương lai và thành công của một đứa trẻ bị ảnh hưởng bởinhiềuyếutố,nhưđiềukiệnkinhtế-xã hội của gia đình, môi trường sống, cũng nhưtrìnhđộhọcvấncủachamẹ.
Dù các nhà khoa học không thể theo dõi mộtnhómtrẻsuốtcảcuộcđời,nhưngnhiều nghiêncứuđãchỉrađượcmộtsốcáchgiáo dục sai lầm mà cha mẹ thường mắc phải.
Bên cạnh đó, một nghiên cứu 80 nămnghiêncứudàinhấtthếgiớivềsựpháttriển con người - Harvard Grant Study do Đại họcHarvardkhởixướngcũngchỉranhững cáchđểnuôidạyconthànhcông.
3.Luônđápứngmọiyêucầu
Đâylàkiểuchamẹ"trựcthăng"–luôndọn
đường,thỏamãnngaymọimongmuốncủa
con. 1 nghiên cứu năm 2013 với 300 sinh viênthamgiachothấy:trẻlớnlênvớicha
mẹ kiểu này có mức độ lo âu và trầm cảm caohơn,íthàilòngvềcuộcsống.
4.Khôngduytrìgiờgiấcsinhhoạtổnđịnh
Nghiên cứu của Đại học College London (Anh)trên110.000trẻ7tuổichothấy:thiếu giờngủcốđịnhsẽảnhhưởngxấuđếnkhả năng đọc, toán, tư duy không gian. Trẻ 3 tuổingủkhôngđềuđặncónguycơrốiloạn tăngđộng,cảmxúccaohơn.
smartphone.
8.Thờơ,lạnhnhạt
Một nghiên cứu trên 631 trẻ cho thấy: cha mẹthểhiệnsựấmápgiúptrẻcócảmgiác an toàn, cân bằng cảm xúc. Ngược lại, sự lạnhnhạtdễdẫnđếnloâuvàrốiloạnhành vi.
Từthậpniên1980,nhiềunghiêncứuđãchỉ ra: trẻ bị đánh mông thường xuyên có xu hướnghunghăng,bạolực,chốngđối.Phân tích 50 năm dữ liệu trên 160.000 trẻ (ĐH Texas&Michigan,2016)khẳngđịnh:đánh đònkhônglàmtrẻngoanhơn,màcòngây ranhiềuvấnđềtâmlývàxãhộikhitrưởng thành.
Chamẹkhôngthànhcôngthườngcónhững đặcđiểmsau:
1.Khôngkhuyếnkhíchconđộclập
Một nghiên cứu năm 1997 từng khảo sát 240cặpmẹconchothấy:chamẹkiểmsoát quá mức sẽ làm giảm sự tự tin, khả năng độc lập của trẻ, khiến trẻ khó ứng phó với áplựctừbạnbèđồnglứavàdễbịtrầmcảm.
Ngược lại, việc khuyến khích sự tự lập, nhất là trong tuổi dậy thì, sẽ giúp trẻ cải thiệnkỹnăngxãhộivàgiảiquyếtvấnđề.
2.Hayquátmắng
1 nghiên cứu năm 2007 khảo sát 1.008 trẻ 2–24thángtuổi.Kếtquả:trẻxemTVnhiều trước3tuổisẽcóvốntừíthơnvàdễbắtnạt bạnbèkhiđihọc.Cụthể,mỗingàyxemTV 1tiếngtrước16thángtuổikhiếnđiểmgiao tiếpngônngữgiảmtrungbình17điểm.
6.Nuôidạyđộctài
Cách nuôi dạy độc tài (áp đặt, ra lệnh, khônglắngnghe)làmgiảmthànhtíchhọc tập của trẻ. Phương pháp được khuyến khích nhất là "nuôi dạy quyền uy" lý trí, thấuhiểu,cókỷluậtnhưngvẫncởimở.
7.Chamẹmảidùngđiệnthoại
Nghiêncứuchỉra:chuộtconlớnlênvớimẹ phân tâm thường bị rối loạn cảm xúc. Tương tự, ở người, nhiều trẻ mẫu giáo bị thương vì cha mẹ mải mê dùng
Nghiên cứu năm 2013 của Đại học Pittsburghtheodõi976giađìnhcócon13 tuổi trong 2 năm. Kết quả: việc cha mẹ thường xuyên mắng chửi, dùng ngôn từ khắc nghiệt làm tăng nguy cơ trầm cảm ở trẻ,khiếntrẻphảnkhángmạnhmẽhơnvà dễhànhxửsaitrái.
quả:trẻcókỹnăngxãhộitốt(giúpđỡ,thấu hiểu,tựgiảiquyếtvấn
3.
Nghiên cứu của ĐH UCLA (Hoa Kỳ) (6.600 trẻ sinh 2001) cho thấy: trẻ có cha mẹđặtkỳvọngcaothườngđạtkếtquảhọc tập tốt hơn. Hiệu ứng "Pygmalion" (kỳ vọngtạonênkếtquả)làcóthật.
4.Giữhônnhânhòathuận
Illinois(Hoa Kỳ) chỉ ra: trẻ sống trong gia đình nhiều xung đột chịu ảnh hưởng tiêu cực hơn so vớitrẻsốngvớicha/mẹđơnthân.Sựêmấm trong gia đình tạo nền tảng tâm lý vững vàngchocon.
5.Trìnhđộhọcvấncủachamẹ
Theo nghiên cứu của ĐH Michigan ((Hoa Kỳ,2014),mẹcótrìnhđộtừtrunghọcphổ thôngtrởlênthườngnuôiconhọchànhđến nơi đến chốn. Cha mẹ học càng cao, con càngcóthànhtíchtốthơnkhitrưởngthành.
6.Chocontiếpxúcsớmvớitoánhọc
Nghiên cứu trên 35.000 trẻ (Mỹ, Anh, Canada) cho thấy: học toán sớm (số đếm, thứ tự, khái niệm cơ bản) giúp dự đoán không chỉ thành tích toán mà cả khả năng đọcsaunày
7.Đềcaonỗlựchơntàinăng
Theo chuyên gia Carol Dweck (ĐH Stanford), cha mẹ khen con "chăm chỉ" thayvì"thôngminh"sẽgiúpconcótưduy pháttriển,kiêntrìvàdễđạtthànhtíchcao hơn.
8.Ngườimẹđilàm
Nghiên cứu của ĐH Harvard: con gái của mẹ đi làm có học vấn cao hơn, thu nhập nhiều hơn 23%, dễ làm quản lý. Con trai củamẹđilàmlạichămsócgiađìnhnhiều hơn.
9.Giađìnhcóđiềukiệnkinhtếổn
NghiêncứucủaStanford(2001)chothấy: khoảng cách điểm SAT giữa con nhà giàu vànghèongàycàngtăng(30-40%sovới25 nămtrước).Kinhtếgiađìnhảnhhưởngrõ rệtđếnthànhtíchhọctập.
10.Giáodụctínhkiêntrì(grit)
Nghiên cứu Harvard Grant Study (1938–2017, theo dõi gần 80 năm) chứng minh:nhữngngườithànhđạtthườngđãtự locuộcsốngtừnhỏ,nhưtựmặcquầnáo,tự ăn, làm việc vặt trong nhà. Harvard Grant Study cũng ghi nhận, những người không từngtựlochomìnhtừnhỏdễgặpkhókhăn trongquanhệxãhộivànghềnghiệp,vìhọ quen"nhận"hơnlà"chođi".
2.Dạyconkỹnăngxãhội
TheoJulieLythcott-Haims(cựucốvấntâm lýStanford),trẻlàmviệcnhàtừnhỏsẽbiết chiasẻ,cótráchnhiệm,pháttriểnsựđồng cảm. Duke & Penn State University (Hoa
Angela Duckworth (Pennsylvania) định nghĩa"grit"làsựkiêntrìtheođuổimụctiêu lâudài.Ngườicógritcao(theonghiêncứu ở Ivy League và West Point) thường đạt GPAcao hơn và thành tích vượt trội trong cáckỳthikhó.
Thànhcôngtrongviệcnuôidạyconkhông chỉdựatrêntìnhthương,màcònởphương pháp khoa học. Cha mẹ cần biết tránh những sai lầm phổ biến, đồng thời nuôi dưỡngchoconsựđộclập,kỹnăngxãhội, tinhthầnnỗlựcvàkhảnăngkiêntrì.
ThứSáu,Ngày 26/09/2025
Hãy dạy con bạn thật kỹ, nếu không sẽ trả giá CỰC ĐẮT như 2 gia đình trong vụ việc này!
Đâysẽlàbàihọccảnhtỉnhsâusắcnhiềugia đìnhvềtráchnhiệmgiáodụcconcái.
Ngày 6/3, một đoạn video lan truyền trên mạng xã hội Trung Quốc khiến dư luận bàng hoàng: hai nam thiếu niên, khoảng 17–18tuổi,đãtrèolênbàntrongmộtquán HaidilaoởThượngHảivàtèthẳngvàonồi lẩu.Sauđó,haiemnàycòncườiđùatrước ốngkính,thậmchíđăngvideolênmạng.
Ngaykhisựviệcbùngnổ,Haidilaolậptức báo công an và khẩn trương điều tra. Đến tối,họxácđịnhđượccửahàngliênquanlà chinhánhBếnThượngHải(Bund),vốnlà mộttrongnhữngđiểmđôngkháchnhấtcủa hãng.
Ngày8/3,cônganxácminh:vụviệcxảyra rạng sáng 24/2, khi hai thiếu niên từ tỉnh khác đến Thượng Hải, say rượu trong phòngriêngrồigâyrahànhđộngphảncảm. Dochưathànhniên,cảhaibịxửphạthành chínhnhưngchitiếtkhôngcôngbố.
Cùng ngày, Haidilao tuyên bố: tiêu hủy toànbộdụngcụănuốngtạicửahàng,liên hệ khách từng ăn tại phòng riêng để hoàn
tiềnvàbồithườnggấp10lần.Đángchúý, họ còn nói sẽ không truy cứu trách nhiệm dân sự vì thủ phạm là người chưa thành niên, đồng thời kêu gọi dư luận không tấn cônghaithiếuniên.
Lập tức, công chúng phản đối dữ dội: “Không thể lấy tuổi tác làm lá chắn!”, “Khoan dung không có nghĩa là dung túng!”.
Hai thiếu niên phải trả giá đắt vì hành vi vô văn hóa
Thayđổitháiđộvàđềnbù“khủng”
Trước áp lực dư luận, ngày 12/3 Haidilao
đổilậptrường,tuyênbốkhởikiệnhaithiếu niêncùngchamẹ.Đồngthời,họhoàntiền toàn bộ 4.109 đơn hàng từ ngày 24/2 đến 8/3,kèmbồithườnggấp10lần.Ướctính, hãng phải chi hơn 10 triệu tệ (hơn 37 tỷ VNĐ).
Để trấn an khách hàng, Haidilao còn tiến hànhmộtcuộc“đạituvệsinh”:từnồiniêu, đũa, thìa đến cả tường góc đều được thay mới,khửtrùngkỹlưỡng.
Ban đầu, nhiều người cho rằng chúng là “con nhà giàu” vì trong video có đôi giày giống Gucci. Tuy nhiên, điều tra cho thấy cảhaichỉlàconcủagiađìnhlaođộngnhập cư,chamẹbánrauởchợ.Đôigiàykiachỉlà hànggiảvàichụctệ.
Haithiếuniênbỏhọcsớm,thườngxuyênla càquánnet.Chamẹlàmviệctừ4hsángđến 10htốinêngầnnhưkhôngquảnđượccon.
Hôm xảy ra sự việc, cả hai uống rượu với
bạn,sayxỉnrồilàmliều.
Bảnáncuốicùng
Đầu tháng 9, tòa sơ thẩm tuyên: hai thiếu niêncùngchamẹphảicôngkhaixinlỗitrên
Uốngtràhayuốngcàphê,aitrẻlâuhơn?
Ngàynay,nhiềungườicoiviệcuốngtràhayuốngcàphêlà thóiquenhằngngày Khôngítnghiêncứuđãchỉrarằnghai loạiđồuốngnàyđềucólợichosứckhỏe.Thếnhưng,uống trà thường xuyên và uống cà phê thường xuyên, bên nào giúpchúngta“níugiữtuổixuân”tốthơn?
MộtnghiêncứudocácnhàkhoahọctạiHọcviệnYkhoa
BắcKinh(TrungQuốc)côngbốnăm2024trênTạpchíDa liễuThẩmmỹđãmanglạicâutrảlờibấtngờ.Nghiêncứu theo dõi hơn 16.000 người trong độ tuổi 45-65, phân tích mốiliênquangiữa4loạiđồuốnggồmtrà,càphê,đồuống cócồnvànướcngọtvớitìnhtrạnglãohóadamặt.Kếtquả chothấycàphêgiúpgiảmtới15%nguycơlãohóadamặt, trongkhi3loạiđồuốngcònlạikhôngcómốiliênhệrõrệt.
quenuốngcàphêthườngxuyêncókhảnăngtrôngtrẻtrung hơn.Cácchuyêngiachorằng,thànhphầnaxitchlorogenic và các hợp chất polyphenol trong cà phê có thể chính là “chìakhóa”giúpchốnglạisựlãohóada,hạnchếnámvà sạmdoánhnắng.
Khôngchỉcàphê,màsựkếthợpgiữacàphêvàtràmớithực sựmanglạilợiíchlớnnhất.Năm2021,nhómnghiêncứu của Đại học Y khoa Thiên Tân (Trung Quốc) công bố trên PLOS Medicine kết quả theo dõi hơn 360.000 người trongđộtuổi50-74.Kếtquảchothấy,nhữngaivừauống tràvừauốngcàphêcónguycơđộtquỵvàsasúttrítuệthấp nhất.Cụthể,mỗingàyuống2-3cốc
báovàbồithường2,2triệutệ(khoảng8,1 tỷVNĐ)choHaidilao.Consốnàythấphơn nhiều so với mức 23 triệu (khoảng 85 tỷ VNĐ) hãng từng yêu cầu, nhưng vẫn là gánh nặng khổng lồ với hai gia đình lao độngnghèo.
“Mộtbãinướctiểugiá2,2triệu”-nhiềucư dânmạngmỉamaiđâylà“bãinước
sửa,ắtthànhhọalớn.
Nhưmộtcưdânmạngnói:“Chamẹcóthể thathứchocon,nhưngxãhộithìkhông.” Vàdùtứcgiậnhayxótxa,dưluậnđềuđồng ý:đâysẽlàbàihọccảnhtỉnhsâusắcvềan toàn thực phẩm và trách nhiệm giáo dục concái.
TheoThanhHương Đờisống&phápluật
MộtnghiêncứukháctạiNhậtBảnnăm2020cũngchothấy, bệnhnhântiểuđườngnếuduytrìthóiquenuốngtrên4cốc tràxanhvàhơn2cốccàphêmỗingàythìtrongvòng5năm, nguycơtửvonggiảmtới63%sovớinhómkhôngsửdụng.
Tuy nhiên, các chuyên gia nhấn mạnh: muốn khỏe mạnh nhờtràvàcàphê,nhấtđịnhphảiuốngđúngcách.
-Uốngvừađủ:Mỗingày1-3cốccàphê,tươngđương210400mg caffeine là hợp lý.Trà nên khoảng 12g/ngày, chia làm3-4lầnhãm.
- Uống ban ngày: Tránh uống cà phê sau 3 giờ chiều vì caffeinecần8-10tiếngđểđàothải,dễgâymấtngủ.
-Hạnchếđường:Ưutiêncàphêđenhoặclatteítđường,trà xanh - hồng trà nguyên chất, tránh xa các loại đồ uống nhiềusiro,nhiềuđườngnhưtràsữa,càphêphasẵn. Theo
Cácbácsĩkhuyếncáo:tràvàcàphêkhôngchỉgiúptỉnhtáo, màcòncóthểtrởthành“bàithuốcgiữdáng,giữtuổi”nếu biếtsửdụngđiềuđộvàkhoahọc.
5 loại trái cây mùa thu tốt cho sức khỏe nhưng ăn sai dễ rước bệnh
Mùathulàthờiđiểmnhiềuloạitráicâyvào vụ, trong đó có bưởi, khế, lê, táo và hồng. Đây đều là những loại quả quen thuộc, được ưa chuộng trên mâm cơm gia đình.
Tuynhiên,theocácbácsĩyhọccổtruyền, mỗi loại đều có công dụng riêng nhưng cũngtiềmẩnnhữngđiềucấmkỵnếudùng khôngđúngcách.
BưởigiàuvitaminC,cótácdụnghạđường huyết,giảmmỡmáu,làmđẹpda,cảithiện mấtngủ.Ngườimắctiểuđườngvẫncóthể
ănbưởi.Nhưngbưởicótínhhàn,ngườihay bị tiêu chảy, tỳ vị hư yếu không nên ăn nhiều. Người bệnh thận, suy tim phải đặc biệtlưuývìbưởichứanhiềukali.Ngoàira, người đang dùng một số loại thuốc, kể cả thuốctránhthai,khôngnênănbưởi.
KhếchứanhiềuvitaminAvàC,cótácdụng thanhnhiệt,giảiđộc,lợitiểu.Songkhếlại nhiều oxalat và kali, cũng không phù hợp vớingườibệnhthậnhaysuytim.
nhiệt,dưỡngphổi,bổsungnướcchocơthể. Nhưnglêtínhlạnh,nhiềunước,dễgâytiêu chảy, nhất là ở người bị viêm dạ dày ruột mạntính,cảmlạnh,đờmlạnhhoặcphụnữ sausinh,trongkỳkinhnguyệt.Ngườitiểu đường cũng nên tránh. Đặc biệt, lê không được ăn cùng cua vì dễ gây rối loạn tiêu hóa.
Táo giàu acid malic, giúp tan mỡ, thanh nhiệt,nuôidưỡnggankhí,giảitỏakhóchịu dothờitiếthanhkhô.Tuynhiên,táokhông nên ăn cùng hải sản, nếu không dễ bị đau bụng,buồnnôn.
Hồng có nhiều vitamin C, pectin, giúp nhuậntràng,thanhnhiệt,hạhuyếtáp,cầm máu. Nhưng hồng cũng chứa nhiều kali, không thích hợp với bệnh nhân thận, suy tim.Ngoàira,tuyệtđốikhôngănhồngcùng cua,bởisựkếthợpnàycóthểgâykhótiêu, đaubụng,nônmửahoặctiêuchảy
Cácbácsĩnhấnmạnh,tráicâytốtđếnmấy cũng cần ăn đúng cách và phù hợp thể trạng.Đừngvìnghetheolờitruyền
Nguồnvàảnh:HK01
10điềubộnãoSỢNHẤT:Cónhữnghành vi
Não bộ là cơ quan tinh vi nhất của con người, nhưng cũng cực kỳ dễ tổn thương bởicácthóiquentưởngchừngvôhạitrong cuộcsốnghằngngày Nhiềunghiêncứuđã chỉrarằngmộtsốhànhviphổbiếncóthể đẩynhanhquátrìnhlãohóathầnkinh,làm suygiảmtrínhớvàtăngnguycơsasúttrí tuệ.
10thóiquengâyhạichonão 1.Tiếpxúcvớitiếngồnlớn Âm nhạc công suất cao tại sàn nhảy, tai nghe mở hết cỡ hay môi trường ồn ào kéo dài có thể gây tổn thương vĩnh viễn cho thính giác. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chỉ cần nghe nhạc ở mức 85 decibeltronghơn30phút,cáctếbàolông trongốctaiđãcónguycơbịpháhủy Người khiếmthínhcũngđượcghinhậncónguycơ sasúttrítuệcaohơn30-40%sovớingười bìnhthường(Lancet,2020).
Nghiên cứu của Harvard Medical School chothấyngườiítvậnđộngcónguycơmắc Alzheimer cao gấp đôi. Tập thể dục giúp điềuhòahuyếtáp,giảmmỡmáu,cảithiện độ nhạy insulin – những yếu tố then chốt bảovệmạchmáunuôidưỡngnãobộ.
3.Bỏbữasáng
Nãotiêuthụkhoảng20%nănglượngcơthể mỗi ngày Không ăn sáng khiến lượng glucosesụtgiảm,ảnhhưởngđếnkhảnăng tậptrungvàtrínhớ.MộtkhảosáttạiNhật
Bản (Tohoku University, 2016) cho thấy học sinh bỏ bữa sáng thường có điểm số thấphơnvàphảnứngthầnkinhchậmhơn.
dễ
gâyAlzheimer,teonão
Giấcngủsâugiúphệthốngglymphaticcủa não loại bỏ amyloid-beta – chất gây hình thành mảng bám trong Alzheimer Thiếu ngủ kéo dài làm suy yếu khả năng loại bỏ chất thải này, từ đó đẩy nhanh quá trình thoáihóathầnkinh(NatureNeuroscience, 2013).
5.Ănquánhiềuđường
Đườngdưthừalàmtănginsulin,giảmhấp thu vitamin C và ảnh hưởng tiêu cực đến chấtdẫntruyềnthầnkinh.Mộtnghiêncứu của University of Sydney (2017) cho thấy chế độ ăn nhiều đường bão hòa liên quan chặtchẽđếnteovùnghippocampus–trung tâmghinhớcủanão.
Thói quen này làm tăng CO₂, giảm oxy trong không gian nhỏ, khiến tế bào thần kinh chịu tình trạng thiếu oxy Thiếu oxy mạn tính được chứng minh là yếu tố nguy cơthúcđẩysuygiảmnhậnthức.
7.Ănquánotrongthờigiandài
thuốc
Thuốcláchứahơn7.000hóachấtđộchại, trongđónhiềuchấttrựctiếppháhủytếbào thầnkinh.Uốngrượuquámứcgâyteonão, đặcbiệtliênquanđếnsasúttrítuệkhởiphát sớm(Alzheimer'sResearchUK,2019).
Nghiệnphimkhiêudâm Ănnokhiến
Nghiên cứu đăng trên JAMA Psychiatry (2014)doTS.SimoneKühnthựchiệncho thấy những người xem nhiều nội dung khiêudâmcósựsuygiảmthểtíchchấtxám ởthểvân–vùngnãokiểmsoátđộnglựcvà sựtựkiểmsoát.Hànhvinàykíchthíchnão tiếtdopaminequámức,dễdẫnđếnnghiện hànhvi,trầmcảmvàsuygiảmkhảnăngra quyếtđịnh.
10.Côđơn,ítgiaotiếp
Cảmgiáccôđơnkéodàilàmtăngnguycơ sa sút trí tuệ tới 40% (Harvard School of PublicHealth,2021).Nóichuyện,giaotiếp xãhộigiốngnhư"bàitậpthểdục"chonão, giúpduytrìhoạtđộngvùngngônngữvàtrí nhớ.
-Ănuốngcânbằng–tăngrau,quả,ngũcốc nguyênhạt,chấtbéotốt(omega-3từcáhồi, hạtócchó).
-Đọcsáchthườngxuyên–kíchhoạtnhiều vùngnão,nângcaotưduyphảnbiện.
-Sángtạonghệthuật–vẽtranh,chơinhạc hay thủ
-Tậpthểdụcđềuđặn–150phút/tuầnhoạt độngaerobicgiúpnão
-Tránhthuốclá,hạnchếrượuvànộidung khiêu dâm – bảo vệ hệ thần kinh trung ương.
Khoa học chứng minh: não bộ tuy mong manhnhưnghoàntoàncóthể"trẻlâu"nếu chúng ta biết nuôi dưỡng bằng giấc ngủ chất lượng, dinh dưỡng lành mạnh, vận động và những trải nghiệm tinh thần tích cực.
-Thiềnvàchánhniệm–giảmcăngthẳng, cảithiệnkhảnăngtậptrung,tăngchấtxám vỏnãotrướctrán. -Ngủđủgiấc–đảmbảo7–9giờmỗiđêm, giúphệglymphatichoạtđộnghiệuquả.
ThứSáu,Ngày 26/09/2025
Trào lưu HOT nhất 3 tháng cuối năm: Chỉ cần
làm đúng 1 việc, tiền bạc sẽ ở lại với bạn!
Ảnh minh họa
Vìđãquánhiềulần“xénháp”trướcđâyrồi,nămnayphải tiếtkiệmthànhcôngmớiđược. Cóngườidùngmạngxãhội(MXH)đểgiảitrí,hóngtinhot, bàn luận sự kiện nóng; có người dùng MXH để xây dựng thươnghiệucánhân,hoặcbuônbán,kiếmtiền.Mụcđích sửdụngMXH,tưởngchỉcónhiêuđóthôi,nhưngcâutrảlời làkhông!
Thay vì “giết thời gian” vô nghĩa, không ít người trẻ lại đangsửdụngMXHvớimụcđíchkhôngngờ:Truyềnđộng lực,rủnhautiếtchếchitiêuđể2025khôngtrởthànhmột năm“xénháp”.
Xuhướng“TheGreatLockIn2025”khiếnTikToksụcsôi
Hiểunômna,“TheGreatLockIn2025”làxuhướngngười trẻrủnhautiếtchếchitiêu,thắtchặthầubaomộtcáchhợp lý và có kỷ luật để tiền không “trôi” đi hết. Đây là phong tràotựkỷluậtcủagiớitrẻ,bỗngtrởnênbùngnổvàđược nhiềungườiquantâmtronggiaiđoạnnửacuốinăm2025.
Ýtưởngcủaxuhướngnàyrấtđơngiản:Từgiờchođếnhết năm,mỗingườiphảichọnra1mụctiêutàichínhmàhọcho rằngquantrọngnhất,thiếtthựcnhấtvàtậptrung“toànlực” đểthựchiện.Tấtcảnhữngyếutốgâyxaonhãngnhưham muốnmuasắmbấtchợt,mộtchuyếndulịchhaythậmchílà cả1bữaănhàngngoàidựđịnh,bắtbuộcphảiloạibỏhoàn toàn.
Nóicáchkhác,“TheGreatLockIn2025”nghĩalà:Tuyệt đốiquyếttâmkhôngchitiềnchonhữngthứkhôngcótrong danhsáchdựđịnh.
Cũng giống như các xu hướng từng gây sốt trên TikTok trước đây, “The Great Lock In 2025” hướng đến việc
khuyếnkhíchmọingườixâydựnghoặcthayđổithóiquen chitiêunhỏhàngngày,đểtừngbướcchinhphụccácmục tiêutàichínhlớnhơn.
Devamsha Gunput - Nhà sáng tạo nội dung trên nền tảng TikTok,làmộttrongsốnhữngngườihoạtđộngsôinổinhất vớixuhướngnày Côchorằngviệcbắtđầuvàtậptrungvào một nhóm mục tiêu nhỏ, thay vì những kế hoạch lớn, là cáchtốtđểrènluyệnvàxâydựngkỷluậttàichính,từđóhỗ trợchonhữngkếhoạchdàihạnkhác.
Devamshanói:“Vớicácmụctiêutàichínhcánhân,những tràolưunhư“TheGreatLockIn2025”thựcsựhữuích.Bởi chúngchophépchúngtathoátkhỏinhữngáplựcquálớn, điểnhìnhnhấtlàviệcmuanhàhoặcxâydựngquỹhưutrí.
Vớimộtsinhviênmớiratrường,nếuhọbắtđầuxâydựng kếhoạchtàichínhcủamìnhtừnhữngmụctiêulớnnhưvậy, trongbốicảnhhiệntại,thìelàkhócóthểkiêntrìđếncùng”.
Không chỉ dừng ở mức bàn luận, chia sẻ cho vui hay nói chung là tiêu thụ nội dung trên TikTok, xu hướng “The Great Lock In 2025” còn lan sang cả các nền tảng MXH khácnhưThreads,InstagramvàTwitter Nhiềucộngđồng “LockIn”đãrađờiđểtạothêmkhônggianthảoluận,chia sẻ kinh nghiệm. Điểm chung của những người đang theo đuổixuhướngnàylàsẵnsànghysinhnhữngniềmvuingắn hạn, ví dụ như mua một chiếc áo len mới, để đổi lấy mục tiêulớnhơn,vídụnhưtrảhếtnợsinhviênhaychuẩnbịvốn đểđầutư.
làmộttrongnhữngchủđề“nóng”nhấttrongcáchội nhóm “Lock In”. Nhiều người băn khoăn rằng chỉ còn khoảng hơn 2 tháng nữa là hết năm, bắt đầu siết lại thói quenchitiêuvàlênkếhoạchtiếtkiệmlúcnàyliệucócòn kịpđểthayđổicụcdiệntàichínhcánhântrongnăm2025?
Ảnh minh họa
Với thắc mắc này, Crystal McKeon - Chuyên gia hoạch định tài chính, đồng thời là Giám đốc Tài chính tại TSA Wealth Management, khẳng định: Không bao giờ là quá muộnđểbắtđầumộtthóiquentàichínhtốt,vàthờiđiểm hợplýnhấtchínhlàngaybâygiờ!
“Tôi thường khuyên mọi người đặt ra nhiều cột mốc nhỏ trênhànhtrìnhtiếntớimụctiêucuốicùng,thayvìchỉchăm chămnhìnvàođíchđếnlớnnhất.Khibạn20tuổi,bạncó thểđặtmụctiêumuanhàvàonăm30tuổi,nhưngđừngquá tậptrungvàomụctiêulớnđó,việccầnlàmlàlênkếhoạch cụthểchotừngnăm,vàquêncáchđíchđếncuốicùngđi. Thứcầnbámvàolànhữngbướcđinhỏ”-BàCrystallấyví dụ.
Brandon Clouse - Chuyên gia tư vấn tại Prism Planning Partners cũng có chung quan điểm. Ông đề xuất 3 nhóm mụctiêumàmọingườicóthểthựchiệnngayđể2025trở thành một năm “khỏe” hơn trên phương diện tài chính: ChuẩnbịngânsáchdịpTết,giảiquyếtnợnần,vàtăngtỷlệ dựphòng.
Nhìnchung,“TheGreatLockIn2025”đangtrởthànhmột tràolưuýnghĩa:Nókếthợptínhcộngđồngtrênmạngxã hộivớimụctiêuthựctếtrongđờisốngtàichínhcủamỗicá nhân. Với sự lan tỏa mạnh mẽ của TikTok, Instagram và hàngloạtnền tảngkhác,giớitrẻkhông chỉtìmthấyđộng lực, mà còn có cảm giác đồng hành cùng nhau trên con đườngchinhphụcmụctiêu. TheoInvestopedia
Vànếubạncònđangphânvânrằngmìnhđã“lỡnhịp”khi nửacuốitháng9mớibắtđầu,hãynhớrằngđiềuquantrọng khôngphảilàcòn3thángnữathìhếtnăm,màlàphảibắt đầungaybâygiờ!
nghiệp&
