BODEMENERGIE

ZAKELIJK Bodemenergie

“FUNDAMENT ONDER DE ENERGIETRANSITIE”

Veelzijdig inzetbaar, duurzaam, en

comfort biedend: energie uit de

bodem heeft het allemaal. Maar

tegelijkertijd is bodemenergie

onzichtbaar, letterlijk. En onbe-

kend maakt vaak onbemind. Dat

is volledig onterecht in de ogen

van Frank Agterberg en Maarten

Woudstra van de nieuwe koepel

Bodemenergie Nederland. “Op

bodemenergie kun je bouwen,

letterlijk. Het is niet alleen een

techniek die als fundament van

het binnenklimaatsysteem onder

een gebouw kan worden aange-

legd. Het is ook het fundament

onder de energietransitie.”

In het Klimaatakkoord is afgesproken dat in 2030 in Nederland 1,5 miljoen wooneenheden van het aardgas zijn afgehaald. Hoe dat precies wordt gedaan, is per regio verschillend. Gemeenten en provincies zetten op dit moment regionale energiestrategieën op, waarin duidelijk wordt hoe zij onder andere de gebouwen in hun gebieden aardgasloos maken.

Meest duurzame energie

“Bodemenergie is daarin een onmisbare schakel,”, stelt Frank Agterberg,

Frank Agterberg (links) en Maarten Woudstra

sinds 2015 voorzitter van Branchevereniging Bodemenergie. “Het is de meest duurzame energietechniek, omdat er op een hele passieve manier warmte én koeling uit de aarde wordt gehaald. Er is niet veel energie nodig om dat in woningen en kantoren te brengen. En na gebruik is de ‘thermische’ energie, de warmte én de koude dus, weer op te slaan in de bodem. Daardoor is het een hele rendabele manier voor het verwarmen en koelen van gebouwen. En dat levert heel veel comfort op voor de gebruikers. Dat maakt bodemenergie onmisbaar, want het is overal bij te betrekken, ook bij warmtenetten bijvoorbeeld.”

Levensduur

Bodemenergie is niet nieuw, maar wel relatief onbekend en daarmee onbemind. “Dat komt onder andere omdat veel mensen tegen de hoge investeringskosten aanhikken,” weet Agterberg. “Maar over de gehele levensduur ziet het plaatje er veel beter uit. En als je weet dat aardgas de komende jaren alleen maar duurder wordt, is inzetten op bodemenergie een logische stap. Zeker ook omdat bodemenergie tevens voor koeling in huizen en gebouwen kan zorgen. Met de steeds hetere zomers levert dat aan woningeigenaren en kantoorgebruikers veel comfort.”

Fundament

Daarmee is bodemenergie letterlijk het fundament onder de energietransitie. Maarten Woudstra, voorzitter werkgroep Markt & Promotie van Branchevereniging Bodemenergie, legt uit: “Het begint bij de energie uit de bodem, die voor warmte en koeling en dus vooral voor comfort zorgt. Warmtepompen zorgen ervoor dat de warmte via vloerverwarming wordt afgegeven: een prettige warmte met veel minder luchtstromen en zonder radiatoren. En dat voelt veel lekkerder aan voor gebruikers.” Veel bestaande woningen in Nederland kunnen op deze manier overschakelen op duurzame warmte. “De switch is al redelijk makkelijk te maken voor woningen die eind vorige eeuw en later gebouwd zijn omdat deze goed zijn geïsoleerd.”

Energieopslag in de bodem

Overigens is het gebruik van energie uit de bodem en het opslaan van energie ook van belang bij warmtenetten. Veel gemeenten met oude binnensteden overwegen warmtenetten te gaan opzetten om aardgasvrij te worden. Bodemenergie kan zorgen voor een duurzame voeding van deze warmtenetten. Agterberg: “Tegelijkertijd is de bodem ook belangrijk voor het opslaan van energie bij andere voedingen voor een warmtenet, zoals warmte en koeling uit oppervlaktewater, de zogeheten aquathermie.”

Eén platform

De bodemenergie-branche timmert al

jaren aan de weg om op veel plekken meer te vertellen over de mogelijkheden van bodemenergie. Maarten Woudstra: “Gebruikers kunnen ervaringen en tips met elkaar wisselen op ons Gebruikersplatform. Op het Kennisplatform delen we kennis en onderzoeken van kennisinstituten rondom bodemenergie. En we hebben een wiki gemaakt met veel gestelde vragen over bodemenergie. Tezamen met de Branchevereniging gaan we dit nu samenbrengen onder één noemer: Bodemenergie Nederland.”

Kennisprogramma

In dat kader past het ook dat het Kennisplatform breed gedragen wordt. “Daarom is het mooi te zien dat de overheid, via onder andere Topkennisinstituut Urban Energy en Watertechnologie, aangesloten is bij dit Kennisplatform. Dat is mede dankzij een groot onderzoeksprogramma naar verschillende facetten van bodemenergie, dat we al hebben lopen. Dat programma heeft momenteel een projectwaarde van €3 miljoen. Via dit programma creëren we deze broodnodige kennis, die we delen via het Kennisplatform.” Opmerkelijk aan de branchevereniging is dat de leden de gehele keten van bodemenergie vertegenwoordigen, legt Agterberg uit. “Van adviseurs tot boorbedrijven en van installateurs tot warmte-exploitanten. Dat is best bijzonder, omdat in veel brancheverenigingen vaak bedrijven zitten die concurrenten van elkaar zijn. Daarom is Bodemenergie Nederland bij uitstek de partij om de verduurzaming van Nederland fundamentele vorm te geven.” 

Auteur: Harmen Weijer

DRIE ORGANISATIES, ÉÉN PLATFORM

In Nederland zijn er drie organisaties die de toepassing van bodemenergie bevorderen: Branchevereniging Bodemenergie, Gebruikersplatform Bodemenergie en Kennisplatform Bodemenergie. Samen behartigen deze organisaties de belangen van de gehele keten, van leveranciers tot eindgebruikers en van ontwerpers en technisch adviseurs tot gemeenten en woningcorporaties. Vanaf nu zijn deze drie organisaties op één gezamenlijk platform verenigd. De websites van de drie samenwerkende organisaties worden samengebracht onder de paraplu van Bodemenergie Nederland. Hierdoor is alle informatie over bodemenergie voortaan te vinden op één plek. Binnen het gezamenlijke platform blijven de drie organisaties hun eigen identiteit en ook hun specifieke functies behouden: - Branchevereniging Bodemenergie is er voor én door de bodemenergiebranche. De branchevereniging behartigt de belangen van de gehele sector.

Dit zijn met name de leveranciers, grondboorbedrijven, installatietechnische bedrijven, exploitanten en adviesbureaus. - Gebruikersplatform Bodemenergie is er om eindgebruikers van bodemenergiesystemen, zoals gebouwenbeheerders en facility managers, te helpen bij de optimalisatie van hun WKO-systemen. - Kennisplatform Bodemenergie is het centrale orgaan voor het delen van kennis over bodemenergie en onderzoeken. Hiermee richt het platform zich met name op alle professionals uit de branche, overheden en kennisinstellingen met o.a. onderzoeksprojecten en de Kennisbank (Wiki Bodemenergie).

Het gezamenlijke doel is om de verantwoorde inzet van bodemenergie in de gebouwde omgeving te bevorderen ten behoeve van de energietransitie.

OVER BODEMENERGIE

Bodemenergie wordt al ruim 25 jaar toegepast in Nederland en 45 jaar elders in Europa. Als we in Nederland in 2050 geen aardgas meer gebruiken, voorzien bodemenergiesystemen circa 25% van de gebouwen van duurzame verwarming én koeling. Bodemenergie kan worden ingezet in nauwe samenwerking met andere duurzame energietechnieken, zoals seizoensopslag, aquathermie, warmtenetten en warmtepompen. De kwaliteit van bodemenergiesystemen wordt o.a. geborgd en bewaakt door verplichte certificering, strenge protocollen en richtlijnen.

KENNIS DELEN

Op het nieuwe platform www.bodemenergie.nl wordt alle kennis over bodemenergie gepresenteerd. Naast algemene informatie over bodemenergie als duurzame energiebron vinden professionals, overheden en eindgebruikers van bodemenergiesystemen er informatie over bijvoorbeeld wet- en regelgeving, certificering en kennisprojecten. Op de website is ook het actuele opleidingsaanbod terug te vinden van de branchevereniging. Het betreft opleidingen ten behoeve van de certificering die verplicht is om werkzaam te zijn binnen de branche. Verder wordt er een overzicht bijgehouden van evenementen die het Gebruikersplatform Bodemenergie organiseert, zoals webinars over specifieke onderwerpen die van toepassing zijn op WKO-systemen voor gemeenten, woningcorporaties en gebouwenbeheerders.

Ventilatiewarmtepomp zonder buitenunit

Nefit Bosch brengt een nieuwe ventilatiewarmtepomp op de markt. De Compress 3800i EW is een alles-in-één oplossing voor verwarming, warm water en ventilatie, zonder buitenunit of bronboring. Hij maakt gebruikt van restwarmte uit de ventilatielucht en kan worden toegepast in zowel nieuwbouw, als bestaande bouw. De warmtepomp is geschikt voor situaties met een geringe warmtevraag, zoals goed geïsoleerde appartementen of vakantiewoningen tot ca. 75 m2 die zijn voorzien van een lagetemperatuurafgiftesysteem. Met een vermogen van 1,6 kW dekt de warmtepomp het grootste gedeelte van de warmtevraag af. Indien nodig kan hij bijverwarmen door middel van een 9 kW elektrisch element. De ventilatiewarmtepomp heeft een hoge COP van 4,41 (A20/W45 bij 41 l/s) en energielabel A++. De binnenlucht wordt meerdere malen per dag ververst. De RVS-boiler levert 258 liter water van 40 graden. De warmtepomp neemt weinig ruimte in beslag en is met 34 dB fluisterstil. Voor het installatiegemak is de Compress 3800i te transporteren in twee delen. Daarbij is er voldoende ruimte aan de onderzijde beschikbaar voor het eenvoudig aansluiten van de leidingen. Het toestel is voorzien van automatische ontluchters. Alles is weggewerkt achter de mantel, inclusief de RVS-boiler van 186 liter en een expansievat. De warmtepomp moet eenmalig worden ingesteld op basis van de eisen in het Bouwbesluit. Voor het inregelen en inbedrijfsstellen kan de installateur een beroep doen op de service van Nefit Bosch. In dat geval geldt bovendien 5 jaar garantie.

SNOERLOZE ALLESZUIGER

De beide nieuwe accu-alleszuigers AS 18 L PC Compact en AS 18 HEPA PC Compact van Metabo voeren alle reinigings- en afzuigtaken uit: van het fijnste stof, grove verontreinigingen tot kleine hoeveelheden water. De AS 18 L PC Compact valt in stofklasse L voor gevaarlijk stof zoals huisstof, gips of kalk. De nieuwe AS 18 HEPA PC Compact is met zijn HEPA-filter geschikt voor mensen met een allergie, want het reduceert tevens de doorlaatbaarheid van huisstof, pollen, allergenen en mijten. “Beide machines zijn klein, compact en bovendien snoerloos. Gebruikers kunnen met deze zuigers mobiel in zowel droge als natte omgevingen werken en zijn zo het beste tegen stof met werkplekwaarden van meer dan 1 mg/m3 beschermt“, vertelt Sebastian Koch, productmanager bij Metabo.

GEOPTIMALISEERDE LBK’S

De serie ClimaPac-luchtbehandelingskasten van Stulz biedt met haar luchtdebieten tot 160.000 m3/h een flexibele en modulair configureerbare oplossing voor de meeste projecten. Omdat 80% van de door de markt gevraagde units een capaciteit tot 15.000 m3/h bezit, heeft deze fabrikant zijn assortiment geoptimaliseerd met nieuwe configuraties en compactere afmetingen. De ClimaPac Compact is door Eurovent gecertificeerd en heeft verschillende warmteterugwinningsopties volgens de Ecodesign-richtlijn. Er is een plug-and-play regelsysteem opgenomen dat speciaal in de fabriek voor deze compacte afmetingen is geconfigureerd, waarmee een efficiënt beheer van de onderdelen mogelijk is en de integratie ten aanzien van regeling en communicatie is gewaarborgd. Eén van de opties is de mogelijkheid om een uitbreidingsframe toe te voegen, waarmee maximaal drie warmtepompen worden geïntegreerd die met dezelfde regelaar compatibel zijn als de LBK. Deze warmtepompen zijn van het merk Mitsubishi Heavy Industries. Als optie kan de ClimaPac ook als buitenopstelling worden geleverd. Er is een extra bescherming van de unit en de onderdelen ontwikkeld. De Compact is ontworpen voor commercieel gebruik en is geschikt voor kleine ruimten, in comforttoepassingen met decentrale ventilatiesystemen zoals kantoorgebouwen, woningen, restaurants, sportfaciliteiten, winkels en onderwijsgebouwen of elke toepassing waar plaats een bepalende factor is.

Zuinige intelligente boiler

Itho Daalderop introduceert medio dit jaar de Green Energy Smartboiler. Deze boiler bespaart energie door zich aan te passen aan het tapgedrag van de gebruiker. Hij heeft de mogelijkheid om de onbalans op het energienetwerk op te vangen door incidenteel in te schakelen om zo pieken in duurzame energie op te vangen. De Green Energy Smartboiler hangt in een groot netwerk van boilers. Wanneer er onbalans ontstaat omdat er meer aanbod van zonne- of windenergie komt dan gevraagd, kan de boiler kortstondig ingeschakeld worden om de duurzame energie te benutten. Dit duurt gemiddeld 60 seconden. Dit tussentijds opwarmen heeft geen effect op de energierekening van de eindgebruiker, aangezien het aantal tussentijdse activeringen gelimiteerd is. Daarnaast gaat de opgewekte energie weer terug in de boiler en kan deze gebruikt worden door de eindgebruiker. Met de reguliere Smartboiler van Itho Daalderop kan tot 10% bespaard worden, omdat de boiler zelflerend is. De Green Energy Smartboiler kan door de bewoner zelf in- en uitgeschakeld worden of in vakantiemodus gezet worden. Zo warmt de boiler niet ongevraagd op. Met de Green Energy Smartboiler kan tot 12% bespaard worden op energie in vergelijking met normale elektrische boilers, afhankelijk van het app-gebruik van de Climate Connect App. Middels de Climate Connect App, heeft de gebruiker inzicht in het verbruik en de besparing van de boiler. De gebruiker kan altijd de boiler ‘boosten’, wat betekent dat de boiler op dat moment gaat opwarmen en na enkele minuten klaar is voor gebruik. Ook kan de gebruiker naast het instellen van de vakantiemodus een klokprogramma instellen.

Warmtepomp met actieve koeling

Met de lucht/water-warmtepomp Vica 8 AW E biedt Vasco Group voortaan ook de mogelijkheid tot acBALANS TUSSEN VERBRUIK EN COMFORT

Met Caleffi CODE® introduceert Caleffi een intelligent geconnecteerd systeem, dat zich aan elke woonstijl aanpast en zorgt voor balans tussen verbruik en comfort. Het systeem regelt de temperatuur van elke woonruimte op efficiënte en gebruiksvriendelijke wijze. Het bestaat uit Comfort Controllers, een Sensor, Gateway en app die onderling communiceren. en kan het binnenklimaat in elke woonruimte onafhankelijk regelen, zowel in autonome huishoudelijke toepassingen als in gecentraliseerde systemen (bijvoorbeeld hotels en appartementsgebouwen). Bovendien is het integreerbaar in gebouwbeheersystemen. De temperatuur van elke ruimte kan afgestemd worden op het daadwerkelijke gebruik ervan.

tieve koeling. Hierbij wordt het proces omgekeerd en wordt de warme buitenlucht gebruikt om koud water op te wekken (tot bijvoorbeeld 7°C). In combinatie met vloerverwarming wordt er zo veel mogelijk gewerkt met 18°C om condensvorming te voorkomen. In combinatie met Vasco Vica Combi Collect wordt aangeraden om de koeltemperatuur op minimaal 18°C te houden. De warmtepomp blijft in de zomer garanderen dat er voldoende sanitair warm water beschikbaar is.

Hij kan eenvoudig worden geïnstalleerd en van binnenuit worden onderhouden. Er is geen extra dakdoorvoer nodig. De unit kan worden gecombineerd met een afvoerkanaal van de mechanische ventilatie of de WTW-unit. De HydroTop is geschikt voor de NIBE lucht/water-warmtepompen NIBE F2040-6 (monoblock) en NIBE AMS 10-6 en NIBE AMS 20-6 (splituitvoeringen).

BUITENUNIT IN WONING EN TOCH GELUIDSARM

NIBE is een collegiale samenwerking aangegaan met HydrotopWorks uit Deventer. Deze jonge onderneming biedt diverse prefab-oplossingen voor lucht/water-warmtepompen. Eén daarvan is de HydroTop: een compacte inbouwunit die het mogelijk maakt om de buitenunit geluidsarm in de woning te plaatsen. Net als een dakraam wordt deze unit naadloos ingebouwd in het schuine dak van de woning. Het deel waar buitenlucht langs naar binnen wordt gezogen steekt daarbij zo’n 15 centimeter boven het dakvlak uit. De prefab-unit kan zowel seriematig als individueel worden toegepast in nieuwbouw, maar ook bij verduurzaming van bestaande woningen. Dankzij de isolatie, het afwerkingsniveau en de bereikbaarheid is de HydroTop een geluidsarme oplossing.

STOP ACTIE IN JE COMMUNICATIE

“En dan die foto met die nieuw beletterde bussen naast de naam van de firma. Dat bord valt echt wel op.” Ik zat om de tafel met de eigenaar/directeur van een installatiebedrijf en hij toonde me de digitale uitwerking van een reclamebord langs Veld 1 van de plaatselijke voetbalclub. Hij was er zelf erelid, zijn zoons en een paar van ‘z’n jongens’ voetbalden er nog. Liefde voor zijn ‘cluppie’ kon hem niet ontzegd worden. Maar noem de betaling van zo’n bord dan ook een geste aan de club. Of doneer gewoon wat in de kas. Noem het echter geen sponsoring. Bij sponsoring is er sprake van een werkelijke ‘give and get’. Jij betaalt voor een aantal tegenprestaties door de club, het Event of de persoon die je sponsort. Dat is echt wel wat anders en meer dan een bord met je naam erop langs de kant van het veld, op een shirtje of een artikel in het plaatselijke ‘sufferdje’ met de sportheld die je financieel ondersteunt. Ik kom het vaak tegen dat een ondernemer uit clubliefde de portemonnee trekt om zo ‘de club te sponsoren’. Maar wat dat betreft zijn er meer goede doelen waar je een bijdrage aan kunt leveren. En op zich is daar niets mis mee. Sponsoring is echter een marketingactiviteit die een doel dient. Wat wil je met die sponsoring bereiken? Vaak hoor ik dan: “nou dat als ze dat bord zien, dat ze me dan bellen als ze me nodig hebben”. Zet dan op z’n minst een telefoonnummer naast je naam. En tegenwoordig natuurlijk een webadres. Of moderner nog: een QR-code naar je site. Want anders ontbreekt iedere vorm van ‘Call to Action’. Maar verwacht er geen wonderen van. Denk daarom vooraf na wat je wilt bereiken met communicatie (je site, sponsoring, een advertentie, je mailing). Wat moet je doelgroep daarna weten en welke actie wil je dat men vervolgens onderneemt? Hiermee voorkom je dat je alleen maar over je eigen bedrijf of product/dienst communiceert en je doelgroep niet tot actie overgaat.

Willem de Vries, Managing Partner van STEM Industrial Marketing Centre. Het kenniscentrum op het gebied van marketing voor technische B2B bedrijven: www.stem-imc.com

RUBRIEK

AF FABRIEK

Alles-in-één warmtepomp

De Samsung EHS ClimateHub Split lucht/water-warmtepomp met geïntegreerde boilertank is gecertificeerd volgens de NTA 8800 testwijze. De kwaliteitscertificaten voor de systemen van 4,4 kW, 6 kW en 9 kW zijn opgenomen in het BCRG register. Het betreft een alles-in-één warmtepomp voor verwarmen, koelen en sanitair warm water. Het systeem is voorzien van het energielabel A+++/A++. Met een groot temperatuurbereik kan de warmtepomp worden ingezet voor zowel ruimteverwarming/-koeling als voor de sanitair warmwatervoorziening. Dankzij de toepassing van koudemiddel R32 in de systemen tot 9 kW, is het mogelijk om watertemperaturen tot 60°C te behalen. De compacte ClimateHub hydro-unit, met geïntegreerde RVS boilertank van 200 of 260 liter, is eenvoudig te installeren. Via een wifi-verbinding kan het systeem worden bediend met de Samsung SmartThings app. Sinds 1 april 2021 gelden strengere geluidseisen voor buitenunits van warmtepompen. De EHS ClimateHub kan worden geïnstalleerd met een extra lange leidinglengte, wat de mogelijkheid biedt voor plaatsing van de buitenunit op een slimme locatie. Voor toestellen tot 9 kW kan de leidinglengte oplopen tot 30 meter, zonder de energiezuinige prestaties van het systeem te beïnvloeden. Door de afstand van de buitenunit tot de woning of erfgrens te vergroten, kan het systeem ruimschoots voldoen aan de nieuwe regelgeving. Bovendien zijn de buitenunits tot 9 kW voorzien van een silent modus, waarmee een mogelijke geluidsdrukreductie ingesteld kan worden tot 35 dB(A) in de nacht.

Smart & Fast installeren

Gebruik je tijd zo efficiënt mogelijk

Absolute zekerheid met het installatiesysteem RAUTITAN

De regelgeving op het gebied van sanitaire installaties, en met name voor drinkwaterleidingen, worden steeds strenger en complexer. Met RAUTITAN ga je voor een installatiesysteem dat jou en jouw klanten zekerheid biedt. En dan kun je door de betrouwbare verbindingstechniek en voorgemonteerde elementen er ook nog voor zorgen dat het installatiewerk heel wat sneller gaat. Het installatiesysteem RAUTITAN overtuigt door haar hoogwaardige materialen met lange levensduur. RAUTITAN zorgt met buis, fitting en schuifhuls voor een duurzaam dichte verbinding zonder O-ring. De buis zelf is het afdichtmiddel. Door een snelle visuele controle zie je direct dat de verbinding goed is gemaakt en kom je niet voor vervelende verrassingen te staan achteraf. Daarnaast creëer je met RAUTITAN een kiemvrije verbinding, zonder dode ruimtes. Zo voorzie jij je klanten altijd van vers en schoon drinkwater.

www.rehau.nl/smartenfast

Slimme oplossingen

WAT IS NU ECHT SMART?

Kris de Decker maakte

de afgelopen jaren naam

als protagonist van de

Low Tech beweging. De

voormalige techjourna-

list, tegenwoordig ad-

viseur en auteur plaatst

grote vraagtekens bij de

hele ‘Smart Movement’.

Ook in de gebouwde

omgeving.

Wat valt jou op als je leest over Smart Technology voor de gebouwde omgeving?

“Het is een containerbegrip. Waarom is een apparaat Smart als je er een computer inzet? Dat blijft in veel gevallen onduidelijk. Ook verdenk ik fabrikanten ervan bewust hun producten in de markt te zetten als slimme en duurzame oplossingen om zo in aanmerking te komen voor groene subsidiepotjes.”

Kris de Decker.

Foto: Cora Hendriks

De ene na de andere fabrikant brengt ‘slimme oplossingen’ op de markt. Van slimme thermostaten, tot software voor Smart Grids. De Decker vraagt zich af hoe slim en duurzaam deze hard- en software werkelijk is.

Daar kom je op een heikel punt: er wordt immers gezegd dat slimme oplossingen ons uit de duurzaamheidscrisis gaan helpen…

“Verwarmingssystemen op zonne- en windenergie en warmteopslag in thermische massa zijn interessante oplossingen, maar daar heb je niet noodzakelijk veel elektronica voor nodig. Een technologische oplossing zoals een ‘slimme’ thermostaat is zeker geen vereiste om duurzamer te gaan verwarmen. Dat kan namelijk ook met meer lokale verwarmingssystemen of een betere lichaamsisolatie. Voor veel minder geld en energie, want al die slimme technologie kost ook veel grondstoffen. Tot slot mogen we ook wel met het nodige wantrouwen kijken naar de fabrikanten. Uiteindelijk draait een Google Nest allereerst om het vergaren van data van de gebruikers, waar dan een commerciële draai aan wordt gegeven.”

In onze maatschappij is sprake van een Technology Push

Maar Smart Grids lijken wel daadwerkelijk een bijdrage te leveren aan het duurzaam en efficiënt opwekken en distribueren van energie toch?

“Ten eerste ontbreekt vaak de fysieke infrastructuur om op deze manier te gaan schuiven met energie. Die moeten we dus eerst nog gaan bouwen. En door alles te delegeren naar machines, schuif je alle verantwoordelijkheid van je af en houdt je bepaalde gewoontes in stand. Het is zinvoller om mensen aan te sporen zelf na te denken over hun energiegebruik en besparingsmogelijkheden. Wij zijn veel slimmer dan ‘slimme’ technologie.”

Jij bent een voorstander van Low Tech oplossingen, in de praktijk is er juist sprake van een Technology Push in onze maatschappij. Hoe komt dat?

“Als je de economie wilt laten doorgroeien, moet je voortdurend nieuwe producten bedenken. Bovendien valt er veel geld te verdienen met de data die zogenaamde slimme oplossingen verzamelen. Tot slot is technologie echt een religie geworden. Er is een heilig geloof bij grote delen van onze maatschappij dat meer technologie de oplossing is voor alle vraagstukken.”

Tot slot, welk advies zou je de installateur willen geven?

“Probeer in te zetten op simpele, robuuste oplossingen die eenvoudig zijn te repareren. Wat dat betreft vind ik de manier waarop men in Afrika omgaat met onze tweedehandsauto’s wel erg verhelderend. Ze slopen er altijd als eerste alle elektronica uit, want die is veel te kwetsbaar en vaak moeilijk en alleen tegen hoge kosten te vervangen.”

KLANTEN: KOMEN TE VOET, GAAN TE PAARD

‘Dat schiet niet op’ mopperde de directeur van een installatiebedrijf na het zien van het verloop in zijn klantenbestand. In twee jaar tijd had het bedrijf nagenoeg evenveel klanten verloren (59) als er in totaliteit bij waren gekomen (65). ‘De voordeur staat helemaal open voor nieuwe opdrachtgevers, maar ondertussen staat de achterdeur bijna net zo wijd open’. Een ontdekking die je vaker tegenkomt. Ondernemers of salesmanagers die eigenlijk niet goed weten hoe het klantverloop is. Zorgelijk? Best wel, want het kost 10x meer aan inspanningen en geld om een nieuwe klant te werven, dan een bestaande klant te behouden. Uit verschillend onderzoek is bekend dat: (1) 84% van de bedrijven zich richt op de werving van nieuwe klanten, (2) bijna de helft van de verkopers al na een eerste contact met een mogelijke opdrachtgever hun pogingen om een order te verwerven, staakt en (3) een order doorgaans pas geschreven wordt na minimaal vijf contacten. Het verlies van (nieuwe) klanten wordt vaak afgedaan met ‘ze wilden een lagere prijs’. Terwijl onderzoek aantoont dat ‘prijs’ maar voor 17% van de bedrijven de reden is om een leverancier de rug toe te keren. Liefst 67% van de afnemers die vertrokken zijn bij een bepaalde leverancier, zegt dat ze nooit meer iets van die leverancier vernomen hebben. ‘Nou niet bij ons’, hoor ik menigeen zeggen. ‘Onze klanten zijn heel trouw’. Maar, weet u werkelijk hoeveel klanten u trouw zijn en waarom? En misschien wel het belangrijkste: wat kost het u aan inspanningen (in tijd, energie én geld)? Nieuwe klanten komen niet aanwaaien en het koesteren van bestaande klanten houdt nooit op. Dit is deel 1 van een drieluik over klanten. Volgende keer deel 2: De klantenpyramide. Want, een goed licht op uw klantenbestand werkt verhelderend op de in-, door- en uitstroom van uw klanten.

Maarten van der Boon maartenvanderboon@stem-imc.com Partner in STEM Imc. Helpt technische bedrijven in de maakindustrie, bouw en installatie op gebied van B2B business development, innovatie, marketing en communicatie.

ALGEMEEN COLOFON

INSTALLATEURSZAKEN Maandelijks verschijnend praktijkblad voor de W-installateur met oog

voor techniek én bedrijfsvoering op het gebied van o.a. verwarmen,

[ISSN:1872_6607) koelen, ventilatie, airconditioning, sanitair, energie, gereedschap, OPLAGE: 8.000 EXEMPLAREN materialen, regeltechniek en domotica

Uitgave: Merlijn Plus BV Zuidkade 174 2741 JJ, Waddinxveen T: 0182 631717 E: info@merlijnplus.nl

Redactie: Frank Stouthart (hoofdredacteur) Wietse Buma E: redactie@merlijnplus.nl

Vormgeving en DTP: Yolanda van der Neut Vaste medewerkers: Ton Meijer (cartoon), ISSO, Maarten van der Boon, Rogafa, Nederlandse verwarmingsindustrie, Dick en Tim Visser, Wij Techniek en Binnenklimaat Nederland

Advertenties: Ruud Struijk T: 0182 631717 E: r.struijk@merlijnplus.nl

Druk: Veldhuis Media BV, Raalte

Abonnementen:

Benelux €18,40, buitenland €23,40 per jaar, excl. BTW. Abonnementen lopen door tenzij 1 maand voor het einde van de abonnementsperiode via e-mail (info@merlijnplus.nl) is opgezegd. Wijzigingen kunnen worden doorgegeven via: installateurszaken.nl/wijzigingen-toezending-iz

© Merlijn Plus BV, 2021

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/ of openbaar gemaakt op welke wijze ook, zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Publicaties geschieden uitsluitend onder verantwoording van de auteurs. Alle daarin vervatte informatie is zorgvuldig gecontroleerd. De auteurs en uitgever aanvaarden echter geen verantwoordelijkheid voor de gevolgen van eventuele onjuistheden.