OVERSTAPPEN

EEN ZEE AAN MOGELIJKHEDEN

De overstap naar duurzaam

opgewekte energie is voor de

gebouweigenaar anno nu een

grotere uitdaging dan tijdens

de vorige energietransitie in de

jaren ’60. Toen was er slechts één

keuze, namelijk aardgas. Nu zijn

er véél meer mogelijkheden om

energie om te zetten in warmte

óf koelte, met ieder hun eigen

voor-, maar ook nadelen.

Zo kan het geheel elektrisch (‘all electric’) met warmtepompen (lucht/water of bodem/water), via een warmtenet, met inverter-(airco) systemen, aardgas of waterstofgas gestookte hybride systemen, accumulatiesystemen en ga zo maar door. Daarnaast zijn er ook combinaties mogelijk van meerdere oplossingen in een gebouw.

Innovatietempo

Maar ook de snelle ontwikkeling van nieuwe systemen, zoals HT-warmtepompen, maken de keuze voor gebouweigenaren éxtra lastig en dat zorgt voor terughoudendheid en zelfs weerstand bij gebouweigenaren. Temeer daar vanuit diverse kanten - denk aan ‘Europa’ – juist een zo efficiënt mogelijk gebruik van aardgas wordt aanbevolen als tussenstap totdat volwaardige duurzame energiebronnen de energievraag kunnen invullen.

Binnenunit airco voor de slaapkamer

pelijke acceptatie voor een plotselinge snelle ommezwaai kan gaan zorgen. Die acceptatie ontstaat vaak vanuit het publiek zelf (bijvoorbeeld: de buren hebben een warmtepomp, dus dat willen wij ook). Maar die acceptatie zal ook zeker sneller plaatsvinden als de overheid een duidelijk en consistent beleid voorstaat en tegen heldere voorwaarden subsidies beschikbaar stelt, waarbij de investering en de terugverdientijd voor de gebouweigenaar betaalbaar en haalbaar blijkt.

Rol installateur

Ook een deskundige installateur levert een bijdrage aan een brede maatschappelijke acceptatie. Dat vereist natuurlijk wel voldoende vakkennis over de diverse mogelijkheden. Steeds vaker worden systemen door fabrikanten ‘Plug & Play’ geleverd, wat voordelig is voor de installateur. Na de installatie stopt het werk echter niet en zal de installateur ook nazorg, service en onderhoud moeten kunnen geven. En ook deze dienst kan dan een verdienmodel vormen voor de installateur.

Abonnement

Hoe pak je dat aan? ‘ServiceBreed B.V.’, een specialist in onderhoud en monitoring van warmtepompen zette bijvoorbeeld samen met installatiespecialist CV & Warmtepomp bv een nieuwe onderhoudsformule in de markt. Hierbij kunnen de warmtepompbezitters kiezen uit verschillende abonnementsvormen.

Systemen combineren

Sinds kort is het mogelijk om verschillende systemen met elkaar te combineren, zowel in de nieuwbouw als bestaande bouw. Die keuze kan een stuk voordeliger uitpakken, wat het dan voor de klant/woningeigenaar vaak aantrekkelijker maakt en daarmee ook voor de installateur.

Voorbeelden

Bijvoorbeeld door de begane grond te verwarmen (of koelen) met een kleinere lucht/water warmtepomp die makkelijk te koppelen is aan een bestaand vloerverwarmingssysteem. En de ‘aroSTOR’ warmtepomp-boiler – een Plug & Play installatie - neer te zetten voor de warmtapwater productie. Zo wordt de basisbehoefte aan warmte en koeling snel en tegen een lagere investering ingevuld. Verdiepingen kunnen dan verwarmd/gekoeld worden met inverter

Duwtje in de rug

Ook hiervoor geldt dat maatschap-

Warmwater boiler met binnendeel warmtepomp en buffer Buitendeel warmtepomp

Wtw-unit van gebalanceerd ventilatiesysteem met daarachter pompmenggroepen

(airco) lucht/lucht warmtepompen die ook makkelijker - er zijn minder bouwkundige acties nodig - en tegen lagere kosten te installeren zijn. Bovendien kunnen ze snel overschakelen van verwarmen naar koelen, wat als comfortabel ervaren wordt. Ook in nieuwe en bestaande bedrijfspanden/kantoren/ bedrijfshallen is deze combinatie goed toepasbaar.

Hybride oplossingen

In bestaande bedrijfspanden kan bijvoorbeeld gekozen worden om de aardgasgestookte ketel van reeds aanwezige cv-installaties te vervangen door hybride systemen die de basisverwarming en warmtapwaterproductie voor hun rekening gaan nemen. De aanvullende verwarmings- en koelingsvraag is dan voor de rekening van inverter- (airco) systemen. Deze combinaties van systemen brengen een lagere investering en lagere installatiekosten met zich mee, aangezien de montage eenvoudiger is en er minder bouwkundige voorzieningen nodig zijn. Daarnaast hebben ze een zeer hoog rendement, zodat de gebruikskosten gunstiger uitpakken, zéker in combinatie met zonnepanelen waarmee zelf grotendeels de benodigde energie kan worden opgewekt.

Elektriciteitskosten

Ook nieuw is het voorstel dat gedaan is aan het Ministerie van Economische Zaken om vastrechtkosten voor elektriciteit beter/eerlijker te verdelen naar gebruik én naar tijdstip van gebruik. Denk bijvoorbeeld aan het laden van een elektrische auto op een gunstig tijdstip. Zo stimuleer je de gebruiker om zijn gebruik te verminderen en/of op een gunstiger moment elektriciteit af te nemen. Het plan is de ‘slimme meter’ hiervoor te benutten, omdat deze nauwkeurig meet hoeveel en op welk tijdstip energie wordt gebruikt of terug geleverd. Als dit voorstel wordt aangenomen, kan dat voor veel gebouw-/woningeigenaren het punt zijn om tóch te besluiten de keus voor warmtepompen (en/of inverter (airco) warmtepompen) te maken.

Isoleren

Voor alle systeemoplossingen of combinaties ervan geldt altijd: zorg dat het warmteverlies zo gering mogelijk is ofwel isoleer zo goed als mogelijk. Dit zijn zogenaamde ‘geen spijt maatregelen’ die het comfort verhogen en energiegebruik beperken. En natuurlijk geldt altijd dat isoleren samen moet gaan met ventileren (mét warmteterugwinning) om het binnenklimaat gezond te houden.

Maatwerk

Aangezien bijna geen gebouw hetzelfde is en alle toepassingen van gebouwen weer anders kunnen zijn, is er met uitzondering van de seriematige bouw altijd maatwerk nodig. Bij alle adviezen is het belangrijk om, in samenspraak met de klant, te bepalen wat de huidige behoefte is én, voor zover mogelijk, wat de toekomstige behoeften over een periode van de geschatte economische levensduur van de installaties zullen worden. Daarbij zal zéker ook moeten worden meegenomen dat eenvoudige bereikbaarheid en toegankelijkheid van installaties vanwege onderhoud voor die termijn gegarandeerd moet zijn.

Conclusie

Om alle genoemde redenen lijkt het er sterk op dat combinaties, zéker voor bestaande woning- en utiliteitbouw, een grotere vlucht zullen nemen dan volledige warmtepompsystemen, omdat het bij bestaande bouw niet altijd mogelijk is om optimaal te isoleren. Voor nieuwbouw geldt daarentegen dat de voorkeur zal uitgaan naar complete warmtepompsystemen, omdat die bij een lagere temperatuur – dus met een hogere rendement - energie naar warmte/koude kunnen omzetten en omdat er wel een optimaal isolatiepakket gerealiseerd kan worden 

Auteurs: Henk van Tilborg en Wim Vervoorn, Installatiespecialist CV & Warmtepomp bv