Wat is Sportpsychologie?

Sportpsychologie houd zich bezig met alle mentale processen in sport en presteren.

Iedereen kan gebruik maken van een sportpsycholoog. Van jong tot oud, in alle soorten sporten, maar zeker ook mensen die in hun werk of dagelijks leven moeten of willen presteren of mensen die zich bekommeren om een van de hiervoor genoemde mensen.

Natuurlijk zijn ‘sporters’ de meest voorkomende groep en daarom is dit tijdschrift gebaseerd op deze groep, maar ik sluit de andere groepen zeker niet uit. Juist niet!

Redenen om naar een sportpsycholoog te gaan:

Omgaan prestatiedruk

Omgaan met wedstrijdspanning

Omgaan met werkdruk

Het combineren van sport en studie/school

Het combineren van werk en studie/school

Het combineren van sport en werk, etc.

Omgaan met acute/chronische stress

Het leggen van een te hoge lat voor jezelf

Motivatieproblemen

Bewustwording/herkennen van bepaalde problematiek

Problemen in de samenwerking in een team

Inbouwen van routines

Jezelf ontwikkelen op ieder vlak naar keuze

Willen leren visualiseren

Het behalen van teamdoelen

Inzicht in je persoonlijkheidskenmerken

Omgaan met tegenslagen

Bewustwording van valkuilen

Leven na topsport

Ontwikkelen van een positieve mindset

Effectief trainen/werken

Wat je kan wordt bepaald door Techniek, Tactiek en Fysiek. Maar wat je doet wordt grotendeels bepaald door het mentale.

Deze druk kan ontstaan door jezelf, je familie of je komen wanneer je

MOET winnen, ik MOET mezelf verbeteren, ik sporter vergeten. Familie kan hierdoor onbewust voor de sporter druk opleggen. Als familielid zou je dit kunnen voorkomen door de te vragen of de sporter het een leuke wedstrijd vond. Ook is het goed om dit als sporter bespreekbaar te maken. kun je ook druk opleggen aan je sporters. Dit kan wederom bewust en onbewust. , dan worden sporters bang om fouten te maken. Het

Wat ook een grote invloed heeft op de mate van druk die je ervaart is hoe je je voelt. Ondanks dat je je misschien vermoeid voelt of spierpijn hebt, wil je altijd goed presteren. Hierdoor kun je voor jezelf te hoge en onrealistische doelen stellen. Zoals net beschreven wordt de druk hierdoor te hoog en is de kans groot dat je je doel niet haalt.

Dit zijn de negatieve aspecten van prestatiedruk, maar we hebben prestatiedruk nodig om het beste uit jezelf te halen. Een voorbeeld hiervan is een wedstrijd waarin een tegenstander onderschat wordt. Je verwacht van tevoren al dat je gaat winnen. Onbewust doe je dan misschien wel minder je best.

Maar hoe kom je dan aan de optimale spanning?

De optimale spanning is voor iedereen anders. De een heeft meer druk nodig, dan een ander. Het gaat er ook niet om dat er geen stressfactoren meer zijn, maar het gaat erom dat je beter leert omgaan met deze stressfactoren. Door te leren omgaan met de spanning, kan jij je weer focussen op je sport en doen wat er toe doet.

Een factor die er veel mee te maken heeft is hoe hoog je energielevel is. Met volle batterijen kun je de spanning, twijfels of andere ongemakken aan. Ze hebben daardoor geen grip op jou en zo blijf je optimaal presteren onder druk.

Eén van de beste manieren om te zorgen dat je optimaal kunt presteren is te monitoren hoe je je zowel fysiek als mentaal voelt. Door te monitoren hoe je je voelt verklein je de kans op blessures, ziekte, te veel stress en prestatiedaling. Door daarnaast bij te houden wat belangrijke gebeurtenissen zijn die een positief of negatief effect op je hebben krijg je meer inzicht in de factoren die je batterij oplaadt en leegtrekt.

Doelen stellen

Het stellen van doelen draagt bij aan jou succes. Het geeft je richting, houvast en focus. En zorgt voor een richtlijn bij het evalueren van je zelfreflectie.

Het kan moeilijk zijn om je aan je doelen te houden dit komt doordat je geen duidelijke doelen hebt, een te hoog doel hebt, te moe om te beginnen (geen balans), of omdat je het doel geen prioriteit geeft (ik heb het nu te druk, ik begin volgende week).

Hoe stel je seizoensdoelen?

Allereerst is het belangrijk om ervoor te zorgen dat de redenen om het niet te doen op te lossen. Zorg voor een balans in je leven en maak je doelen een prioriteit. Hier zou je ook al doelen voor kunnen maken. Daarnaast zijn er een aantal stappen die je kan doorlopen om je doelen realistisch en haalbaar te maken.

Stel je zelf de vraag wat je droomdoel is als je alle middelen en kwaliteiten zou hebben? Je mag je fantasie gebruiken. Door deze vraag te beantwoorden behoud je je motivatie. Maar motivatie alleen is niet genoeg. Want iedereen heeft periodes dat hij/ zij geen zin heeft om te trainen. Daarom is het goed om behalve je droomdoel ook tussendoelen te maken. Dit kunnen doelen zijn voor je dag, je week of je maand. Om deze doelen duidelijk te maken voor jezelf kun je gebruik maken van de SMART-methode:

Specifiek: Je moet precies het doel weten waar je voor gaat, schrijf dat dus precies op. Meetbaar: hiermee bedoel ik dat het de bedoeling is dat het meetbaar moet zijn of je jouw doel bereikt hebt. Acceptabel: wil zeggen dat het doel wel acceptabel moet zijn om te halen, is het bijvoorbeeld ook voor je omgeving een acceptabel doel. Worden zij niet te veel verwaarloosd of staan zij achter jouw doel. (Je hebt jouw omgeving namelijk nodig om jouw doel te behalen! Een doel bereik je nooit alleen.)

Realistisch: wil zeggen dat het doel uitdagend moet zijn maar wel haalbaar.

Tijdgebonden: bedoel ik mee dat je aan ieder doel een deadline moet hangen. Als je dat niet doet heeft het geen prioriteit omdat je toch tijd genoeg hebt.

Hoe stel je wedstrijddoelen?

Wedstrijddoelen zijn nodig om je focus en spanning onder controle te houden op de wedstrijddag zelf en eventueel al een week daarvoor. Dit zorgt ervoor dat je beter presteert. Deze wedstrijddoelen kun je verdelen in een resultaatdoel en procesdoelen. Na de wedstrijd kun je reflecteren op deze doelen. Het werkt positief wanneer jij jezelf op jouw procesdoel focust in plaats van op het resultaatdoel. Dan let je op jouw taak, wat je moet doen. Dit zorgt voor de juiste focus!

Werkblad 1 en 2 op de volgende bladzijden kunnen je helpen om deze doelen te stellen.

Werkblad 1 doelen stellen voor het seizoen

Stap 1 Droomdoel

Wat is jou ultieme doel? …………………………….. ……………………………..….. ……………………………..

Stap 4 SMART-Doelen

Formuleer je doel in 1 a 2 zinnen.

Smart-doel 1 ……..……………………………..

Stap 2 WHY

Waarom is dit doel voor jou belangrijk? ……………………………..

Stap 3 Lange- en korte termijn doelen

lange termijn doel = over aantal jaar/ einde seizoen.

Korte termijn doelen: over dag, week, maand.

Langeitermijnidoelen:

Smart-doel 2 ……..……………………………..

Smart-doel 3 ……..……………………………..

Smart-doel 4 ……..……………………………..

Smart-doel 5 ……..……………………………..

Smart-doel 6 ……..……………………………..

Korteitermijnidoelen:

Werkblad 2 doelen stellen voor de wedstrijd/ toernooi

Stap 1 Resultaatdoelen

Welk resultaat wil jij in deze wedstrijd behalen?

Vb: top 10 klassering ……………………………..……………………………..…………………………….. ……………………………..……………………………..…………………………….. ……………………………..……………………………..…………………………….. ……………………………..………………………

Stap 2 Procesdoelen

Wat zijn mijn taken om dit resultaatdoel te behalen? ……………………………..……………………………..…………………………….. ………………………..……………………………..…………………………….. ……………………………..……………………………..…………………………….. ……………………………..……..……………………………..…………………………….. ……………………………..………………………

Na de wedstrijd:

Stap 1 Evaluatie

Wat ging er goed en wat ging er minder goed? (procesdoelen) ……………………………..……………………………..…………………………….. …………………..…………..……………………………..…………………………….. ……………………………..……..……………………………..…………………………….. ……………………………..………

Stap 1.1

Hoe kon het dat het niet of wel goed ging ……………………………..……………………………..……………………………..…….. ……………………………..……………………………..……………………………..………

Stap 2 Toekomst

Wat kan ik de volgende keer beter doen? ……………………………..……………………………..…………………………….. …………..…………………..……………………………..…………………………….. ……………………………..……..……………………………..…………………………….. ……………………………..………