Kans #3 #2017 #donateursmagazine #legerdesheils

‘Eindelijk ergens welkom’ MARTHA SLOT (38)

2

KANS NR.3 oktober 2017

4

COVER Martha Slot

Drie dagen geleden was de eerste dag van de rest van haar leven. Want gisteren stopte Martha met blowen.

Niet voor het eerst, maar wat haar betreft wel voor het laatst. ‘Ik wil geen hoofd vol zaagsel meer.’

TEKST FIEKE WALGREEN BEELD COVER LINELLE DEUNK

Martha (38) woont alweer tien jaar in opvang Huis en Haard van het Leger des Heils in Eefde (Overijssel). Ze kwam er terecht nadat de afkickkliniek haar de deur wees. ‘Ik was daar een beetje stout. Een beetje erg stout. Hoe noemen ze dat ook al weer? Oh ja: wangedrag.’ Ineens stond ze op straat, haar bezittingen in twee plastic tassen.

Ook hier niet meer welkom.

Een terugkerend thema in haar leven: niet welkom zijn.

Het begon al bij haar geboorte in Colombia toen haar moeder haar afstond. Samen met haar biologische broer werd Martha geadopteerd door een Neder­ lands echtpaar, maar op haar twaalfde werd de situatie thuis onhoudbaar. ‘Mijn moeder was overleden, het lukte m’n vader niet om voor ons te zorgen.’

Ook in het pleeggezin daarna ging het mis.

Bij Huis en Haard van het Leger des Heils in Eefde voelt Martha zich voor het eerst welkom. De regels zijn dui­ delijk: geen hard drugs, wel medicijnen slikken – ‘Ze zeg­gen dat ik schizofreen

ben’ – en een dagbesteding.

Ze werkt bij het 50|50 Work­center van het Leger in Zutphen. ‘We krijgen dozen met spijkers binnen. Per dag druk ik er zo’n vijftienhonderd in een rooster, zodat ze verpakt naar een andere werkplaats kunnen. Ben mooi wel de snelste.’ Met de lunch gaat Martha altijd even naar huis. ‘Het is voor mij best on­ rustig op het werk, vandaar.’

Ze is blij met dit interview. In de eerste plaats omdat ze het aan haar vader kan laten zien.

‘Hij komt iedere maand langs.

Dit maakt hem vast trots.’

En misschien leest haar broer José mee. ‘Ik wil hem laten weten dat hij moet stoppen met gokken. Hij lijkt te veel op mij; ook een echte stuntelaar.’

Martha leeft vooral met de dag, maar verheugt zich op de karatelessen die ze gaat volgen. ‘Ik ben wel sterk hoor, maar het lukt me niet altijd om nee te zeggen. Ook op dat vlak wil ik sterker worden.

Mijn doelen: minder roken, meer zelfvertrouwen. En ge­ woon lekker rustig hier blijven leven. Het is goed zo.’

Ze schamen zich. Willen liever niemand zien.

Toch lukt het verpleegkundige Annemie deze ‘zorg­mijders’ te helpen.

11

Nieuwe rubriek: het Leger op Facebook. Kans pikt bijzondere reacties van volgers op.

12

De Kliederkerk, zo kan het ook! Creatieve samenkomsten, met leuks en lekkers.

14

Dringend nodig: tienduizend woningen voor beschermd wonen. Zodat er doorstroom komt in de opvang. Welke woningbouwer is creatief?

18

In de Bijlmer is een veilige haven voor vluchtelingen­kinderen.

‘Om te spelen of te hangen met vrienden.’

24

Het Leger helpt de slachtoffers van orkaan Irma.

KANS OKTOBER 2017

4

18

11

12

Verder:

14

24

P26 Vintage kleding in de ReShare Store P27 Linda de Mol wint Majoor Bosshardt-prijs P28 Andrew: ‘Mijn terugkeer op aarde’

3

4

Vertrouwen winnen KANS OKTOBER 2017

Op pad met OGGZverpleegkundige Annemie Ebbers

xxxx

TEKST BART DE HAAN BEELD JUDITH DEKKER

KANS OKTOBER 2017

Jon In het kielzog van verpleegkundige Annemie gaat Kans mee naar cliënten die speciale thuiszorg krijgen. ‘Je wilde niemand zien.

Toch mogen we je nu helpen.’

‘H

TEKST CAROLINE TOGNI BEELD ILVY NJIOKIKTJIEN

oe is met jou?’ Glimlachje van Jon, opgekruld op de bank. Shagje en jeneverfles bij de hand.

‘Goed. Ik wil eigenlijk vragen hoe het met jou is, gaat het vandaag?’

Verpleegkundige Annemie gaat naast hem zitten, ze kletsen wat.

Jon is vanmiddag de eerste op het lijstje van Annemie Ebbers (21). Samen met haar collega’s van OGGZ Wijkverpleging Midden-Nederland – met als thuisbasis het kantoor bij De Blinkert in Baarn – rijdt ze visites in haar ‘wijk’, Hilversum en omstreken. In totaal heeft Annemie zo’n 25 cliënten onder haar hoede, bij wie ze bijna dagelijks met de dienstauto langsgaat.

Tijdens haar stage als verpleegkundige moest Annemie een middag invallen bij de speciale thuiszorg. ‘Dat vond ik zo leuk, na één dag wist ik dat hier mijn toekomst lag. Je werkt zelfstandig

én samen met collega's uit andere disciplines. En de belangrijkste uitdaging: het vertrouwen van de mensen winnen, een band opbouwen, iets kunnen betekenen voor mensen aan de rand van de samenleving. Dat gaat niet zomaar hoor’, lacht ze, ‘de eerste contacten verlopen niet altijd even soepel. Typisch voor deze doelgroep, deze mensen sluiten zich af. Liever geen hulp. Maar ze hebben het wel hartstikke hard nodig.’

Zo ook Jon (62), hoewel het al ietsje beter met hem gaat. Jon is alcoholist. Net uit het ziekenhuis. Ooit gingen er drie flessen jenever per dag doorheen; hij zit nu op één, vertelt hij. Iedere dag komt een verpleegkundige in zijn Hilversumse flat langs om te kijken hoe het gaat. Vanmiddag is dat Annemie, een van zijn trouwe verzorgers. ‘Mijn favoriet’, fluistert hij.

Bodybuilder Jon is vrolijk vandaag. Een paar dagen geleden was zijn bloeddruk te laag, 87 bovendruk, 47 onder­druk. Hij voelde zich niet zo goed.

5

6

KANS OKTOBER 2017

‘ Heb je mij wel eens dronken meegemaakt?’

‘Maar nu gaat het beter, hè’, zegt Annemie. ‘Ja joh, gisteren was ik zelfs lekker aan het wandelen met mijn buurvrouw.’

Op tafel een mapje met foto’s, de bovenste is van Jon als bodybuilder. ‘Hoe vind je me? Dat kun je je toch niet voorstellen, dat ik dat ben?’ Hij vertelt over vroeger en over zijn zoon die ook zo traint als hij deed. ‘Heeft ie nodig voor zijn werk als beveiliger in een grote club.’ Jon zit op zijn praatstoel, hij vindt het gezellig dat hij bezoek heeft.

Annemie wil even door met de medische hande­ lingen. Zachtjes pakt ze Jons arm, ‘vind je het goed dat ik nu de bloeddruk meet? Dan moet je wel even stil zijn, lukt dat?’ Hij knikt. ‘Jij mag alles, dat weet je.’

Annemie is tevreden, ze meet 136 over 84. Nu de bloedsuiker. ‘Die kan iets hoger zijn’, zegt Jon, ‘ik heb gesnoept. Toetjes van de Lidl, ken je die?’

En de jenever, vraagt Annemie, ze wijst naar de fles naast de bank. ‘Is die van vandaag?’ ‘Ja driekwart liter’, zegt Jon, ‘valt mee hè. Heb je mij wel eens dronken meegemaakt?’

Annemie knikt, ‘misschien één keer?’ Jon schaamt zich ervoor. ‘Als ik over de grens van één liter ben, gaat het niet goed met me. Ik vind het fijn dat ik er nu aan kan refereren, dat ik zie

hoe ik zelf was en af en toe nog ben. Sorry hoor, Annemie. Met jullie ben ik niet meer alleen in de wereld. Dat was ik wel.’

Annemie: ‘Je wilde niemand zien. Toch mogen we je nu helpen, heb je iemand die naar je omkijkt.’

Jon: ‘Dat is heel belangrijk voor mij, dat ik niet alleen ben.’

Alleen vitamines Ze praten vaak over hoe het verder moet.

Annemie weet dat Jon twee doelen heeft: hij wil langer leven. En meer kracht hebben in zijn lichaam. ‘Daar werken we aan, Jon.’ Annemie: ‘Heb je de huisarts nog gesproken, over de medicatie?’

Jon: ‘Nee. Maar ik vind het goed dat jij hem belt.’

Annemie bekijkt de medicijnrol met zakjes voor elke innametijd, een speciale service voor patiënten die zelf niet in staat zijn hun medi­ cijnen volgens voorschrift in te nemen. ­ Streng: ‘Gisteren heb je je pillen niet ingenomen?’

‘Nee’, zegt Jon, ‘ik werd er gek van. Ik neem nu alleen de vitamines.’

Annemie neemt de rest mee. Ze zal de huisarts bellen. Jon zwaait haar uit. ‘Ik ben een gewoon mens hoor. Daarom vind ik je zo leuk.’

Ga toch zitten Van meest westelijk Hilversum richting centrum is een korte rit, veel tijd om na te denken heeft Annemie niet. Ze gaat direct door naar haar volgende cliënt: een man met kanker. Hij is in de laatste fase van zijn leven. Ze neemt

Leo

KANS OKTOBER 2017

7

8

KANS OKTOBER 2017

OGGZ WIJKVERPLEGING OGGZ staat voor Openbare Geestelijke Gezondheidszorg. Het team OGGZ Wijkverpleging van het Leger des Heils geeft verpleegkundige zorg aan kwetsbare mensen die onbereikbaar zijn voor de reguliere zorgverlening. Ze hebben vaak een combinatie van problemen, zoals sociaal isolement, verslaving, psychiatrische problematiek of een verstandelijke beperking.

Het zijn zorgmijders, mensen die liever niemand bij zich laten komen. Bijvoorbeeld omdat ze zich schamen voor hun toestand, of voor hun vervuilde huis. Vaak hebben zij geen familiebanden (meer) of netwerk. Mensen naar wie niet wordt omgekeken.

Het specialistisch team van het Leger des Heils zoekt deze kwetsbare mensen op en geeft ze

de zorg en ondersteuning die ze nodig hebben. Zij staan in nauw contact met behandelaars, zoals de verpleeghuisarts, psychiater en verslavingsarts. Mensen die voor OGGZ Wijkverpleging in aanmerking komen, worden aangemeld door huisartsen of buurtteams, maar bijvoorbeeld ook door familie­leden, politie of de woningbouwvereniging.

9 ‘Wat staan jullie daar nou. Ga toch zitten’, zegt Leo. ‘Ik word er zenuwachtig van.’

Ja, foto’s maken mag. ‘Maar met het geloof wil ik niks te maken hebben. Boven is niets, het is er alleen maar verschrikkelijk koud, min 273 graden. Daar wil je niet zijn!’

Leo is fel. Boos op de Nederlandse politiek. ‘Het is toch een schande dat iemand zoals ik, een terminaal patiënt, zijn vrienden moet vragen om boodschappen te doen en voor hem te zorgen? Er deugt niets van het systeem in dit land.’

‘De hulpverlening ook niet, ze komen niet op tijd. Dan kan ik mijn dag niet indelen. Ik wil naar het bos, herten kijken. Als jullie niet komen, zit ik maar te wachten.’

Vijftig-komma-twee kilo

de achteringang, daar hoort ze Leo al praten.

Een onophoudelijke stortvloed van woorden, Annemie laat het rustig over zich heen komen.

Het is donker in de jarendertigwoning van Leo. En het staat vol, heel vol. Blikken soep opgestapeld in de keuken, in de woonkamer overheerst (oude) apparatuur. Op tafels en kasten, op de grond, onder het bed, waar je kijkt: overal staan versterkers en radio’s. ‘Leo was zend­ amateur’, weet Annemie. ‘Hij gaat af en toe nog naar de vereniging. Sommige van zijn vrienden uit die tijd zijn mantelzorgers voor hem.’

‘Mag ik je iets vragen, Leo’, vraagt Annemie. Ze probeert er tussen te komen terwijl Leo maar doorraast. ‘Je houdt van woordgrappen toch?’

Leo: ‘Zeker net als die journalisten op tv? Schei uit, ik erger me rot aan die lui. De taal klopt niet, ze gebruiken buitenlandse woorden. Ze kunnen toch wel hun best doen met die taal.’

Annemie: ‘Hoe is het met de pijn vandaag?’

Leo: ‘Vandaag gaat het goed. Maar gisteren niet, ik zakte door mijn benen van de pijn.’

Annemie: ‘Pak je je scootmobiel nog wel?’

Leo: ‘Hij weigert wel eens. In het drukke verkeer vind ik het niet fijn als dat ding ophoudt.

Hoe moet ik dan verder? Ik ben tachtig, weeg nog maar vijftig-komma-twee kilo.’

BIJ EEN 95-JARIGE IN LAREN Bij deze heer maakt Annemie eind van de middag het eten klaar: gekookte andijvie met verse worst. De 95-jarige man vereenzaamde in zijn huis, een prachtige oude villa in Laren. ‘Vroeger had hij een groot bedrijf, nu geniet hij van de rust. Zijn autonomie behouden is voor hem heel belangrijk. Maar hij heeft

weinig netwerk om zich heen, waardoor hij zichzelf verwaarloost.’ Annemie of een van haar collega’s helpt hem elke ochtend bij de dagelijkse handelingen, scheren, bed opmaken, het ontbijt. Hij is blij met de hulp van het Leger des Heils, en met Annemie. ‘Zij mag blijven hoor, ze is een van de besten.’

10

KANS OKTOBER 2017

‘ Door de zorg die wij bieden, kan hij thuisblijven.

Dat is hem veel waard’ Annemie vraagt of hij vandaag een schoon T-shirt heeft aangetrokken, zoals ze afspraken? ‘Nee, niet vandaag, dat doe ik op donderdag en zondag’, briest Leo, ‘dan douche ik me. Dat je dat niet snapt. Ik moet uitkomen met mijn tijd.’ Annemie blijft rustig. ‘Oké, ik begrijp het. Doen we het zo.’

Later in de auto, op weg naar het volgende

adres, vertelt ze dat de bezoeken aan Leo soms zo zijn. Ze kan er tegen. Dan, vol warmte: ‘Deze man uit zich zo. Hij is ernstig ziek, voelt het einde naderen. Alle tijd die hem nog rest, telt voor hem.’ Het gemopper neemt ze niet persoonlijk, ‘het gaat niet over mij. Uiteindelijk schemert er dankbaarheid door, in zijn boodschap. Door de zorg die wij bieden, kan hij thuis blijven. Dat is hem veel waard.’

Kort na het ter perse gaan van deze Kans kreeg de redactie het bericht dat Leo is overleden.

Meer informatie over OGGZ thuiszorg en wijkverpleging: legerdesheils.nl/ intensieve-woonbegeleiding-met-zorg

KANS OKTOBER 2017

11

Wij volgen het Leger op Facebook Leger des Heils (NL) op Facebook telt ruim 58 duizend volgers. De berichten krijgen vaak bijzondere reacties van lezers. Kans pikt er een paar uit.

Strijdkreet is online!

Volg ons op Facebook en reageer ook op onze berichten!

Vanaf vandaag is ons magazine Strijdkreet online!

Een nieuw magazine met 130 jaar ervaring. Verhalen om te lezen en te delen. Neem nu een kijkje op www.strijdkreet.nl!

Vind ik leuk

Reageer

Martin J. Chan Het Leger Des Heils, zijn de ware heilssoldaten en Samaritanen in de zinkende westerse wereld.. Als straatarme achterbuurtkinderen, zo rond 1955, mochten wij gratis naar een sinterklaasfeest of kerstfeest van het Leger. Ook was er soms een filmvoorstelling...

Uw mooiste herinnering aan zo’n Leger des Heils-feest in de jaren vijftig?

Martin: ‘De cadeautjes natuurlijk, het snoepgoed en de gehele gebeurtenis op zich. Het gevoel dat mensen

van je houden. Dat ik als jochie van acht welkom was op een feest van het Leger.’

Heeft u sindsdien een ‘band’ met het Leger?

Martin: ‘Ik heb een geeste-

Dineke Van Zon van Biert Ik ben jullie nog steeds dankbaar, omdat mijn vader vroeger menig nacht bij jullie heeft door­gebracht, als hij de boot niet meer kon halen als chauffeur. En het dan zo reuze naar zijn zin had. Nooit zal ik een heilssoldaat voorbijlopen zonder iets in de bus te stoppen.

Kans belt Martin Chan, Amsterdam­mer die nu in Bangkok woont.

lijke band met het Leger, vooral door Majoor Bosshardt, die ik altijd zal eren. Ik blijf het Leger volgen op Facebook, maar sympathiseer niet met de kerk. Ik ben Boeddhist; dat blijft zo.’

David W. Zoetmulder sr.

Nog bedankt voor de koffie die jullie elke dag en zelfs 's nachts rond 3 uur kwamen langsbrengen op de dijk rond Tuindorp Oostzaan toen dat onder water stond en wij de 24-uurs wacht tegen plunderen moesten lopen. Dat ben ik nooit, en met mij de andere marechaussees evenmin, vergeten.

Alle leeftijden

De gevel van het strak rechthoekige, witgeverfde gebouw van het Leger aan de Hillevliet in Rotterdam-Zuid uit 1929 doet het niet vermoeden, maar binnen deze muren vindt eens in de maand, zaterdagmiddag van vier tot zes, een viering van de Kliederkerk plaats.

Gerrie van de Velde (57) en haar twee dochters Albertina (22) en Marleen (25) organiseren hier samen met de leden van het Kliederkerkteam activiteiten voor jong en oud. De boodschap van dit uit Engeland overgewaaide concept – daar heet het Messy Church – kom als jezelf, zo ‘rommelig’ als je bent. Iedereen is welkom en (bijna) alles mag.

TEKST PJOTR VAN LENTEREN BEELD LARS VAN DEN BRINK

De Kliederkerk is een laagdrempelige manier om mensen weer bij de kerk te betrekken, vertelt heilssoldaat Gerrie van de Velde, die het concept leerde kennen tijdens een Kliederdienst in Spijkenisse. Ze werd meteen enthousiast, ‘zelfs een beetje te’, vindt ze. ‘Het is een hoop werk.’ Maar dan krijg je ook wat.

‘In Rotterdam-Zuid is het moeilijk om jongeren betrokken te krijgen bij de kerk. We hebben op zondag natuurlijk de nevendienst voor kinderen. De Kliederkerk is gericht op alle leeftijden.’

Creatief programma Elke maand kiest een ander teamlid een verhaal en diverse spelletjes en creatieve activiteiten. Veel van die activiteiten kun je gewoon vinden op internet. Samenwerkingsspellen voor jong en oud zijn favoriet, net als

KANS OKTOBER 2017

knutselactiviteiten met verschillende uitdagingen. Iedere Kliederdienst begint met een creatief programma, daarna wordt gezongen en is er aandacht voor het bijbelverhaal van die middag. Tijdens de afronding wordt stilgestaan bij wat er is meegemaakt en geleerd; daarna is er een gezamenlijke maaltijd.

Iedereen doet mee Als gemeenschap samen zijn zoals de bijbel het bedoelt, dat is wat de Kliederkerk beoogt.

En dat uit zich vooral in kleine dingen. In de Kliederkerk kan iedereen binnenlopen en dat gebeurt, ook door kinderen uit andere culturen.

Jongeren zetten zich in bij het voorbereiden en begeleiden van de activiteiten. En oudere leden worden, als kinderen vragen stellen over het verhaal, uitgedaagd om jongere leden over de bijbel te vertellen. Zo is de cirkel rond.

13

'Op zondag moeten ze stilzitten' Carly Klutz, moeder van Silvan (5), Jaron (3) en de tweeling Merel en Mees van drie maanden, komt helemaal uit Dordrecht voor de Kliederkerk. ‘Ik voelde al een tijd weer de behoefte. Ik heb mijn moeder overgehaald om weer eens te gaan en we waren meteen verkocht.’ Op een van de zondagen hoorde ze van de Kliederkerk. ‘Mijn kinderen vinden het geweldig. Op zondag moeten ze stilzitten. Hier is gewoon veel meer tijd voor persoonlijke aandacht. De eerste keer gingen ze een uur lang aan de slag met een berg zand. Wanneer gaan we weer, vroegen ze.’ Zelf geniet ze erg van het nabespreken tijdens de maaltijd. ‘Er is echt goed over nagedacht. Iedereen voelt zich betrokken en op z’n plek.’

Ook op andere plekken in het land organiseert het Leger des Heils Messy Church of Kliederkerk­ vieringen: Alkmaar, Delfzijl, Eindhoven, Maassluis, Middelburg en Utrecht.

14

KANS OKTOBER 2017

KANS OKTOBER 2017

15

Wij willen wonen

Je zit in de opvang maar wilt en kunt met begeleiding op jezelf wonen? Gaat niet door, geen plek.

Zo langzamerhand wordt het schrijnend, het gebrek aan goed­kope huurwoningen. Opvang­locaties kunnen de vraag niet meer aan, de doorstroom stokt. Wie heeft het ei van Columbus? Over actieplannen en andere initia­tieven die moeten zorgen voor goedkope sociale huurwoningen.

TEKST CAROLINE TOGNI ILLUSTRATIE NANNA DE JONG

16

‘M

ag ik dan bij jou schuilen…’

Dat mag. Want dat is het Leger des Heils, mensen helpen die nergens terecht kunnen. Maar: de opvang puilt uit, hoe gaan we de groeiende stroom daklozen en verwarde mensen opvangen? Een jaar geleden met Prinsjesdag pleitte het Leger des Heils voor tienduizend extra woningen voor beschermd wonen. Voorzitter envoy Cornel Vader constateerde toen al dat de opvang steeds verder verstopt raakt door het grote tekort aan betaalbare huisvesting in Nederland.

In 2017 lijkt het probleem alleen maar gestegen.

Het Leger doet een dringend beroep op overheid, woningcorporaties en bedrijfsleven voor meer opvangplekken. En, belangrijker nog, aldus Cornel Vader: bouw goedkope huurwoningen zodat mensen kunnen doorstromen en opvangplekken beschikbaar komen.

Een van de plannen die voor een oplossing moeten zorgen, is actieplan ‘Weer Thuis’ dat dit voorjaar van start ging. Het Leger des Heils, Aedes (vereniging van woningcorporaties), Federatie Opvang, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en maatschappelijke partners werken samen in dit actieprogramma dat ervoor moet zorgen dat mensen vanuit de maatschappelijke opvang en beschermd wonen sneller doorstromen naar een zelfstandige woning, met sociale begeleiding. In het programma verenigen de organisaties zich in zeven regio’s om dat te realiseren.

Lange wachttijden Door het grote tekort aan sociale huur­ woningen in Nederland kunnen wachttijden voor woningzoekenden in schaarstegebieden oplopen tot vier jaar. (Bron: Jaarverslag Leger des Heils 2016)

KANS OKTOBER 2017

Oplossingen in het land Weer Thuis roept lokale en regionale woningcorporaties op: zoek naar creatieve oplossingen voor een beter en groter aanbod van huisvesting voor deze bijzondere doelgroep, voormalig dak- en thuislozen en andere cliënten van welzijnsorganisaties als het Leger des Heils.

Een rondje langs initiatieven voor beschermd wonen.

Maatjesproject in Utrecht De Tussenvoorziening helpt – in samenwerking met het Leger des Heils – sociaal kwetsbare mensen die dakloos waren. In het project Majella Wonen helpen vragende en dragende huurders elkaar, een maatjesproject. De bewoners die er via de Tussenvoorziening wonen, krijgen één keer per week begeleiding. De dragende huurders zetten zich minimaal 16 uur per maand in voor de 35 bewoners van de Tussenvoorziening.

Appartementen in kantoorpand Om meer woonruimte te creëren voor kwetsbare huurders, bouwt Portaal haar voormalige kantoor in Amersfoort om tot 22 appartementen voor cliënten van Humanitas.

Het zijn mensen met een licht verstandelijke beperking die onder­ steuning krijgen bij wonen, dag­ besteding en vrijetijdsinvulling.

In het gebouw is straks 24 uur per dag begeleiding aanwezig.

Microsamenleving ‘t Groene Sticht is een gemengd woonproject waarin mensen 'samen wonen, niemand uitsluiten en met elkaar in gesprek gaan'.

Een micro­samenleving waarin de sterken zorgen voor de zwakkeren.

Naast sociale huurwoningen staan koophuizen, in het restaurant werken verstandelijk beperkten in de bediening en er is een sociale werkplaats.

Tweeverdieners met kleine kinderen wonen hier naast studenten en (ex)dak- en thuislozen.

Jongeren met hulpbehoevenden Bij Humanitas in Deventer wonen jongeren en studenten samen met ouderen en hulpbehoevende mensen.

In ruil voor een kamer met eigen badkamer en keuken doen de studenten per maand dertig uur vrijwilligerswerk en onderhouden ze sociale contacten met de medebewoners.

Met hulp zelf­ standig wonen Trudo Eindhoven heeft een voorziening voor ‘bijzondere klanten’: mensen die met hulp zelfstandig kunnen wonen. De corporatie werkt daarin nauw samen met instellingen als het Leger des Heils. In Eindhoven zijn vijf prioritaire voorzieningen om de leefsituatie van kwetsbare personen, zoals dak- en thuislozen en verslaafden te verbeteren en de overlast die zij kunnen veroorzaken, te bestrijden.

WijCk Wonen collectief Met WijCk Wonen bouwt Kwintes in Utrecht een wooncollectief voor iedereen die zelfstandig, maar niet

17

alleen wil wonen. Van de 41 zelfstandige woonunits zijn er 25 bestemd voor mensen die uitstromen uit beschermd of begeleid wonen. De mensen die in WijCk Wonen nog ondersteuning thuis nodig hebben, krijgen die van maatschappelijke organisatie Kwintes. Het is een zelfbeheer-project, bewoners bouwen zelf mee aan hun studio.

Nieuwbouw voor gezinnen Amsterdam opende deze zomer de Noordkaap, een nieuwbouwcomplex in Amsterdam-Noord met tijdelijke woonplekken voor 45 gezinnen. De woningen zijn voor gezinnen die door omstandigheden dakloos zijn geworden en geen beroep kunnen doen op familie of anderen in hun netwerk. De gemeente zoekt samen met het Leger des Heils naar oplossingen om de gezinnen terug te laten keren naar een woning waar zij permanent kunnen wonen.

Eenpersoonsunits De gemeente Utrecht en woningbouwcorporatie Portaal bouwden in Leidsche Rijn 500 een­persoonsunits: Place2BU; deze zomer kwam het project klaar. In 96 units wonen mensen afkomstig uit de maatschappelijke opvang – waaronder 35 van het Leger des Heils – die toe zijn aan (weer) zelfstandig wonen, maar nog bege­ leiding nodig hebben. Place2BU is een tussenstap naar een andere woning.

Voor sociaal kwetsbare mensen en ex-daklosen

18

KANS OKTOBER 2017

Veilige haven

Binnen het betonnen labyrint van de oude Bijlmerbajes in Amsterdam is een veilige haven voor de vluchtelingenkinderen die er wonen: de ReddieClub.

Vrijwilligers zorgen voor de begeleiding. ‘Soms denk ik: jullie hebben niet mij nodig, maar een goede psycholoog.’

TEKST RODY VAN DER POLS BEELD MILAN VERMEULEN

19

Hala al Halabi (9) uit SyriĂŤ Houdt van: knutselen en tekenen, vooral hartjes

20

KANS OKTOBER 2017

Mustafa Yaqobi (4) uit Afghanistan Doet het liefst: voetballen en stoeien

21

E

en smerige slotgracht.

Muren van grauw beton.

Tralies voor de ramen. Grijze gangen met tlverlichting. Een gevan­genis is het officieel niet meer, maar de bedompte, neerdrukkende atmosfeer van een penitentiaire inrichting valt niet te verdoezelen.

Geen omgeving voor kinderen.

Toch wonen ze hier. Sinds augustus 2016 is de voormalige Bijlmerbajes in gebruik als asielzoekerscentrum.

In de cellencomplexen waar voorheen gevangenen hun dagen sleten, wachten nu vluchtelingen op de uitkomst van hun asielprocedure, onder wie tientallen gezinnen met jonge kinderen.

Hartjes Hala al Halabi is een van die kinderen in de Bijlmerbajes. Negen jaar oud, samen met haar moeder en broertje gevlucht uit Syrië en sinds een klein jaar in Nederland.

Ze is vaste gast van de ReddieClub, gevestigd in een van de weinige ruimtes in het complex met kleur op de muren. Hala zit aan een lange tafel met andere kinderen, haar vriendjes en vriendinnetjes.

Samen spreken ze een mengelmoes van Arabisch, Farsi en Nederlands.

Hala versiert haar tekenvel met glimmende hartjes. Want dat doet ze het liefst, vertelt ze, tekenen

' Een warme, beschut­ te plek in een wereld die tot nu toe niet erg vriendelijk was voor deze kinderen'

en knutselen. Ze is niet de enige, de wand van de club hangt vol met kleurrijke kindertekeningen.

Hartjes in alle soorten en maten blijken een favoriet thema. Je kunt er makkelijk een symbool in zien: voor deze warme, beschutte plek in een wereld die tot nu toe niet erg vriendelijk was voor deze kinderen.

Oorlogsgebied Zoals Hala zijn er een stuk of veertig kinderen die geregeld hun toevlucht zoeken in de ‘club’. Ze komen er om te knutselen, puzzelen, sporten en spelen. Of gewoon om te ‘hangen’ met hun vrienden en vriendinnen. Kortom, de dingen die elk kind graag doet, maar waar een asielzoekerscentrum weinig ruimte voor biedt. ‘Zonder ReddieClub was er niets voor deze kinderen’, zegt Martine Sloezarwij, beleidsmedewerker bij het Leger des Heils en de drijvende kracht achter de kinderhuiskamer. ‘Die kinderen hebben een onvoorstelbaar zware tijd achter de rug. Een lange vlucht, vaak uit een oorlogs­gebied. Ze moesten afscheid nemen van vriendjes en familie. En eenmaal in het veilige Nederland moeten ze nog meerdere keren verhuizen, van azc naar azc. Telkens opnieuw worden ze ontworteld. We willen niets liever dan dat ze eindelijk tot rust kunnen komen en fijne momenten hebben.

Daarom zijn we anderhalf jaar geleden de ReddieClub begonnen.’

Dikkertje Dap Vanmiddag gonst het van de bedrijvig­heid in de huiskamer. Aan tafel puzzelen, kleuren en knutselen kinderen. Uit de radio klinkt ‘Dikkertje Dap’. Achterin de zaal spelen twee meisjes met de roze miniatuur­paarden van My Little Pony. Een jongetje trekt verkleedkleren uit een grote kist. In het kinderkeukentje bereiden de Iraanse

Sarieh (4) en Marieh (6) Alboghobeish uit Iran Zijn gek op: koken in het speelgoed­­­keu­kentje en tekenen

22

KANS OKTOBER 2017

zusjes Marieh en Sarieh een maaltijd met plastic etenswaren. Dan begint een jongetje te smijten met houten stukken treinrails. ‘Zullen we stoppen met gooien en proberen een treinbaan te maken?’, vraagt een begeleider op sussende toon en neemt het jongetje bij de hand.

Even later past hij geconcentreerd de stukken treinbaan in elkaar.

niet nodig, maar een goede psycholoog.’ Dat neemt niet weg dat het uiterst dankbaar werk is, zegt ze.

Je kunt echt iets betekenen voor de kinderen. ‘Al lees ik gewoon een verhaaltje voor. Ze zijn dan zo blij, dan krijg ik een dikke knuffel. Heel anders dan wanneer ik wel eens meehelp op de school van mijn dochter.’

Woedeaanval Zonder vrijwilligers geen Reddie­ Club. Zij zorgen voor aandacht, begeleiding en een luisterend oor. ‘Vrijwilligers vinden is geen probleem’, zegt Martine. ‘Maar ze vasthouden is een stuk moeilijker.

Lekker troetelen met die kinderen, denkt een vrijwilliger vooraf. Dat hoort er zeker bij, het zijn stuk voor stuk schatjes. Maar ze kunnen ook een woedeaanval krijgen of ontroostbaar verdrietig zijn. Daarmee omgaan, is lang niet altijd makkelijk. Veel geduld, een groot hart en gevoel voor humor helpen dan.’

Dikke knuffel Maaike Strengholt is een van de vrijwilligers die een paar middagen per maand naar de Bijlmerbajes afreist. Ze beaamt dat het begeleiden van de kinderen lang niet altijd eenvoudig is. ‘Ik vraag de kinderen nooit wat ze hebben meegemaakt, maar je merkt dat er van alles door ze heen gaat, dat blijkt ook uit hun gedrag. Soms kom je in lastige situaties, als ze heel boos worden en geen Nederlands spreken. Dan denk ik wel eens: jullie hebben mij

‘ Het zijn schatjes.

Maar ze kunnen ook een woede­ aanval krijgen’

Wat is de ReddieClub?

De ReddieClub is een gezellige huiskamer binnen de muren van het asielzoekerscentrum Wenckebachweg in Amsterdam, gevestigd in de voormalige Bijlmerbajes.

Vluchtelingenkinderen in de basisschoolleeftijd (4 tot 12 jaar) zijn hier welkom. Om te spelen en te ontspannen in een veilige omgeving. Ze krijgen aandacht, en maken af en toe uitstapjes, bijvoorbeeld naar de natuurspeeltuin of het museum.

Een vast team vrijwilligers begeleidt de activiteiten. De ReddieClub wil bijdragen aan een gezonde ontwikkeling van vluchtelingenkinderen, door ze een uitlaatklep te bieden en hun talenten te stimuleren.

Andere asielzoekerscentra hebben interesse om een dergelijke ‘kinderhuiskamer’ te beginnen.

Dit najaar sluit het asielzoekerscentrum in de Bijlmerbajes zijn deuren, de vluchtelingen verhuizen naar een andere locatie in Amsterdam. De ReddieClub verhuist mee.

Ook begeleider Muhannad Hamza vraagt nooit naar het verleden van de kinderen. ‘Over de oorlog en alle akelige dingen die de kinderen meemaakten, hebben we het bewust niet. Die proberen we ze juist te laten vergeten als ze hier zijn.’

Muhannad weet er alles van. Hij vluchtte zelf uit Syrië, arriveerde twee jaar geleden in een Amsterdams asielzoekerscentrum. Al heeft hij inmiddels een eigen woning en een verblijfsvergunning, de neerslachtige routine van het leven in een asielzoekerscentrum is hij niet vergeten. ‘Dit is geen gezonde omgeving voor kinderen. Gelukkig laat de ReddieClub ze hier even aan ontsnappen. Hier kunnen ze gewoon kind zijn. Het voelt goed dat ik iets kan betekenen.’

Koektrommel Het is drie uur ’s middags. Het vaste moment waarop een van de kinderen koekjes mag uitdelen.

Vandaag is het Hala’s beurt. Met een lach op haar gezicht gaat ze met de trommel rond. Een ander kind schenkt glazen limonade in. Martine heeft de Afghaanse broertjes Mustafa en Mugtaba op schoot, op elke knie een. De jongens schrokken de koek naar binnen, terwijl ze grapjes maken met Martine. ‘Het is hard werken’, zegt ze later, ‘maar je krijgt er ontzettend veel liefde voor terug. Toen ik dit voorjaar met een longontsteking op bed lag, werd ik bedolven onder de zelfgemaakte kaarten van de kinderen. Zo mooi.’ En nog steeds komen gezinnen op bezoek die het azc inmiddels verruilden voor een eigen woning. ‘Als ik dan hoor dat zij warme herinneringen bewaren aan de ReddieClub, ondanks hun moeilijke tijd, weet ik weer waar we het met zijn allen voor doen.’

23 Mugtaba Yaqobi (9) uit Afghanistan Doet het liefst: voetballen en stoeien

Doneren aan de ReddieClub? Dat kan! Ook met kleine donaties kunnen de vrijwilligers leuke dingen organiseren voor de kinderen. IBAN NL72 RABO 0707 0701 71, vermeld: project kinderhuiskamers AZC. Of vul de antwoordkaart in, in het hart van deze Kans.

24

KANS OKTOBER 2017

SLACHTOFFERS VAN ORKAAN IRMA

Orkaan Irma had een verwoestend effect op grote delen van het Caribisch gebied. Op Sint Maarten werden duizenden mensen dakloos.

De bebouwing op het eiland ligt grotendeels in puin en er is geen elektriciteit. Het Leger des Heils biedt noodhulp in de vorm van voedsel, medicijnen en onderdak.

KANS OKTOBER 2017

25

Onderdak Het Leger des Heils helpt de meest kwetsbare bewoners en biedt waar mogelijk onder­dak, ondersteuning en praktische hulp. De eigen faciliteiten van het Leger des Heils op Sint Maarten zijn ook beschadigd door orkaan Irma, toch biedt de opvang ’s nachts onderdak aan 35 mensen. Dit breidt het team zo snel mogelijk uit, zodat er straks plek is voor tweehonderd mensen.

Noodpakketten Om noodhulp te kunnen bieden, werkt het Leger des Heils samen met andere interkerkelijke organisaties. Zij zorgen op Sint Maarten voor schoon drinkwater en houdbaar voedsel. Ook is er een zending onderweg met zeventienhonderd pakketten voor persoonlijke hygiëne.

Zaklamp De duizenden daklozen op Sint Maarten hebben vooral behoefte aan primaire hulpmiddelen als dekzeilen, tenten, houdbaar voedsel, schoon drinkwater, medicijnen, sanitaire voorzieningen en gereedschap om puin te ruimen. En omdat er nog steeds geen elektriciteit op het eiland is, is er behoefte aan zaklampen en batterijen.

Helpen? U kunt de inzet op Sint Maarten steunen met uw gift op bankrekening NL27 RABO 0119 6839 89 o.v.v. Noodhulp.

Of vul de antwoordkaart in, in het hart van deze Kans.

COLOFON Kans is een uitgave van Stichting Leger des Heils Fondsenwerving, bestemd voor donateurs en andere betrokken gevers.

Onze activiteiten worden voor circa 90 procent bekostigd via overheidsregelingen. De gelden kunnen alleen worden besteed aan doelen die de overheid aanwijst. Verder betaalt een aantal cliënten een eigen bijdrage. Er zijn echter nog steeds mensen die buiten de boot vallen. Het Leger des Heils blijft daarom zoeken naar nieuwe vormen van hulpverlening, in aanvulling op het Nederlandse zorgstelsel.

Omdat deze projecten (nog) niet binnen de subsidieregels vallen, zijn wij afhankelijk van donaties, giften en nalatenschappen.

Dit magazine geeft donateurs en relaties die de organisatie steunen een gevarieerd, maatschappelijk relevant, hedendaags en zinvol beeld van het Leger des Heils. Het blad wil een kennisbron zijn over maatschappelijke issues waarmee het Leger zich bezig houdt. Het laat ook zien dat het Leger zijn beloften inlost: er onvoorwaardelijk zijn voor mensen zonder vangnet, geïnspireerd door het christelijk geloof.

TERRITORIAAL COMMANDANT

3KORTx TV tip:

De Nalatenschap In het programma De Nalatenschap staat dit keer de bijzondere nalatenschap van mevrouw Rodi uit Castricum centraal.

Kijk mee: 26 november, SBS6, 12 uur (herhaling 2 december en 21 januari). sbs6.nl/ programmas/de-nalatenschap

Hans van Vliet

HOOFDREDACTIE Will van Heugten

COÖRDINATIE/ EINDREDACTIE Irene Belkum

REDACTIE Richard de Vree, Hanneke Timmer, Rien Timmer, Margreet KramerSchutte

CONCEPT/EINDREDACTIE Maters & Hermsen, Caroline Togni, Jelle Hoogendam, Kaisa Pohjola

TEKST/VORMGEVING Maters & Hermsen Journalistiek en Vormgeving

LITHOGRAFIE/DRUK Mark Boon, Senefelder Misset Doetinchem

Geef aan de collectant Tussen 27 november en 2 december komt een van onze enthousiaste collectanten bij je aan de deur. Geef jij ook?

Zelfs met een kleine donatie, kunnen we veel doen. legerdesheils.nl/collecte

DRUKWERKBEGELEIDING Arnoud van Roosmalen

REAGEREN? Leger des Heils, t.a.v. redactie Kans postbus 3006, 1300 EH, Almere. kans@legerdesheils.nl www.legerdesheils.nl

GEEF OOK! Wilt u ons helpen?

Stort uw gift op bankrekening IBAN NL72RABO0707070171 of word ­donateur. Kijk daarvoor op www.legerdesheils.nl onder het kopje ik wil helpen. Of bel: 036 53 98 134

Strijdkreet online Ken je ons maandblad Strijdkreet?

Het Leger des Heils deelde het blad uit op straat of kwam aan de deur. Die tijden zijn voorbij: vanaf nu is Strijdkreet een online magazine met verhalen, filmpjes en fotografie. Verhalen over het leven, geloven, de samenleving en nog veel meer. www.strijdkreet.nl

Sociaal kleding shoppen Zoek je leuke vintage kleding?

Welkom in de ReShare Store van het Leger des Heils! Kleding die jij wegdoet, kan een ander opnieuw dragen en ook het milieu is erbij gebaat. Minder nieuwe kleding betekent minder productie. De ReShare Store is een winkel dichtbij het hart van het Leger des Heils. Mensen met afstand tot de arbeidsmarkt vinden hier een werkplek, de prijzen zijn sociaal (laag). Er zijn ReShare Stores in Alkmaar, Arnhem, Bergen op Zoom, Breda, Den Haag, Groningen, Nijmegen, Rotterdam en Tilburg.

Meer informatie op resharestore.nl.

Uitgelicht

KANS OKTOBER 2017

27

Gezocht:

171 vrijwilligers, of meer Wil je iets bijdragen aan de samenleving en vrij­willigerswerk doen? Het Leger heeft jou nodig! Er is van alles mogelijk: van knutselen met bewoners en oppassen op de kinderen van tienermoeders, tot samen koken. Kijk op werkenbijhetlegerdesheils.nl en meld je aan.

Creatief werk Enschede Creatief aan de slag met be­ wo­ners, dat kan bij Beschermd Wonen Enschede. Zij zoeken een vrijwilliger creatieve activiteiten. Boetseren of bloemschikken, samen met de bewoners bepaal je wat jullie gaan doen.

Oppas kinderen tiener­­­moeders Den Haag Een woonvoorziening voor jonge moeders in Den Haag zoekt oppas voor de kinderen op het moment dat de moeders deelnemen aan een

training. Het netwerk van de jonge moeders is klein, zij kunnen hierop niet vaak een beroep doen. Mogelijk kan jij iets voor deze moeders en kinderen betekenen.

Samen koken binnenstad Utrecht Kun jij lekker koken en doe je dat graag samen met anderen?

Dit is je kans: de Laagdrempelige Opvang in de binnenstad van Utrecht zoekt een vrijwilliger die dagelijks samen met bewoners de warme maaltijd bereidt.

www.werkenbijhetlegerdesheils.nl

Linda de Mol wint Majoor Bosshardtprijs Linda de Mol is met haar LINDA.foundation winnaar van de Majoor Bosshardtprijs 2017.

De foundation helpt ouders en kinderen die in financiële nood verkeren. Sinds het begin van de foundation in 2013 zijn al 8.500 gezinnen geholpen.

Linda is zeer vereerd om de prijs te mogen ontvangen, als groot bewonderaar van de majoor.

‘We kunnen veel oplossen, door mensen met elkaar te verbinden.’

VERVOLG ACHTERPAGINA

‘O

ordeel me niet naar mijn succes, maar naar het aantal keer dat ik ben gevallen en weer ben opgestaan’, zei Nelson Mandela. Dit zou het motto kunnen zijn van Andrew Owczarek (59). De Amsterdammer leidde een leven vol glamour. Zijn anekdotes over die wilde jaren klinken als filmscripts. In 1981 vluchtte hij naar Amsterdam, waar hij naast een modellencarrière handelde in kunst en antiek. Ook had hij een stal met Arabische volbloeden.

Andrew verkeerde in hogere sferen.

Letterlijk. Met oxepam en cocaïne, ‘mijn witte motor’. Later kwam daar heroïne bij en ging Andrew coke basen. Hij verloor veel vrienden aan aids. ‘Ik ben één van de weinige overlevers.’ De liefde van zijn leven bedroog hem en besmette hem met HIV. Ondanks zijn verminderde weerstand bleef Andrew werken en feesten, op een dieet van drugs en champagne.

Uiteindelijk viel hij om. Een verwaarloosd longemfyseem werd hem bijna fataal.

Terugkeer op aarde De val was hard. Terug uit het ziekenhuis bleek zijn grachtenpand verbeurd verklaard, zijn zaken failliet. ‘In mijn goede jaren verdiende ik met een fundraising drie ton voor Gastenburgh, het opvanghuis van het Leger des Heils. Achttien jaar later was ik daar cliënt.’ Hij noemt het ‘zijn terugkeer op aarde’.

Hij leerde ware vrienden kennen. ‘HIV en drugs, dát werd in de jetset geaccepteerd.

Maar toen mijn geld verdampte, draaide bijna iedereen me de rug toe.’ De ‘lieverds’ die hem wel bleven steunen, geven hem kwasten, verf, lijsten en kleren. Andrew is clean, onderhoudt een moestuintje en schildert. Hij doet vrijwilligerswerk voor drugsverslaafden en kookt voor psychiatrische patiënten. ‘Ik kan nu geven.’

28

KANS OKTOBER 2017

ANDREW ‘Als je in hoge kringen verkeert, kun je hard vallen.’ En vallen, dat deed Andrew Owczarek (59). De flamboyante Amsterdammer krabbelde echter weer op.

In 1981 ontvluchtte de Pool zijn moederland en verwierf zich een plek in de jetset.

Als model en ondernemer woonde hij in de grachtengordel. Een turbulent liefdesleven, champagne en drugs eisten hun tol. In korte tijd verloor Andrew bijna alles, waaronder zijn leven. Het Leger des Heils ving hem op en tegenwoordig is Andrew mantelzorger en vrijwilliger. Ondanks kapotte longen en HIV is de taaie kunstenaar gelukkig. ‘Ik leef niet meer in de wolken, maar op aarde.’

TEKST BART DE HAAN BEELD LINELLE DEUNK

LEES ZIJN VERHAAL VERDER OP PAGINA 27 EN BEKIJK HET FILMPJE OP LEGERDESHEILS.NL/ KANS