ΟΙ Μουσικοί της Καμεράτας/ Γιώργος Πέτρου/ J. Haydn: Οι μεγάλες Συμφωνίες

ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟ

2020 21

©Χάρης Ακριβιάδης

ΟΙ ΜΟΥΣΙΚΟΙ ΤΗΣ ΚΑΜΕΡΑΤΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΕΤΡΟΥ

30.1. 2021

ΑΙΘΟΥΣΑ ΧΡΗΣΤΟΣ ΛΑΜΠΡΑΚΗΣ

©Frank_Stefan_Kimmel

ΟΙ ΜΟΥΣΙΚΟΙ ΤΗΣ ΚΑΜΕΡΑΤΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΕΤΡΟΥ

JOSΕPH HAYDΝ ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ

JOSΕPH HAYDΝ (1732-1809) Συμφωνία σε σολ μείζονα αρ. 92, Ηοb I.92, «της Οξφόρδης» Adagio – Allegro spiritoso Adagio cantabile Menuet: Allegretto Presto

Συμφωνία σε σολ μείζονα αρ. 94, Ηοb I.94, «Η έκπληξη» Adagio – Vivace assai Andante Menuet – Trio: Allegro molto Finale: Allegro di molto

ΟΙ ΜΟΥΣΙΚΟΙ ΤΗΣ ΚΑΜΕΡΑΤΑΣ ΟΡΧΗΣΤΡΑΣ ΤΩΝ ΦΙΛΩΝ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ σε όργανα εποχής Μουσική διεύθυνση ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΕΤΡΟΥ

LIVE STREAMING – ΠΑΥΣΗ 5 ΛΕΠΤΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΡΓΩΝ

JOSΕPH HAYDΝ Συμφωνία σε σολ μείζονα, Ηοb I.92

Το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ο Γιόζεφ Χάυντν το πέρασε στο παλάτι των πριγκίπων Εστερχάζυ, επικεφαλής της ομάδας μουσικών που ζούσαν και ερμήνευαν μουσική εκεί. Όταν ο Νικολάους Εστερχάζυ πέθανε, ο Χάυντν μπορούσε, επιτέλους, να επισκέπτεται άλλες πόλεις για να συνθέτει και να παρουσιάζει τη μουσική του. Το 1790 τον βρίσκει στην Αγγλία, όπου θα παραμείνει, μαζί με τον ιμπρεσάριό του Γιόχαν Πέτερ Σάλομον, για μεγάλο διάστημα, αποδεχόμενος πρόταση για σειρά συναυλιών στο Λονδίνο. Τον Ιούλιο του 1791 το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης τον ανακηρύσσει επίτιμο διδάκτορα της μουσικής, και με αυτή την ευκαιρία ο Χάυντν παρουσιάζει στο οξφορδιανό θέατρο Σελντόνιαν τη Συμφωνία αρ. 92, αναδεικνύοντας έτσι με τον καλύτερο τρόπο την αξία του ως συνθέτη. Γραμμένη το 1789, ύστερα από ανάθεση του γάλλου Κόμη ντ’ Ονύ, η Συμφωνία προοριζόταν αρχικά για τις συναυλίες του ορχηστρικού σχήματος Concert de la Loge Olympique, αλλά λόγω του τόπου της πρεμιέρας της έμεινε γνωστή ως «της Οξφόρδης». Είναι χρονικά η τελευταία Συμφωνία του Χάυντν πριν από τις δώδεκα «Συμφωνίες του Λονδίνου» και συνοψίζει τις αρετές που κατέκτησε ο συνθέτης όλα τα προηγούμενα χρόνια δουλειάς. Η αργή εισαγωγή της φτιάχνει ένα συμπαγές πλαίσιο για την περίπλοκη ανάπτυξη που θα ακολουθήσει. Στο ποιητικά λυρικό Adagio, από τα πιο γνωστά αργά μέρη στην εργογραφία του Χάυντν, η μελωδική γραμμή ανήκει σχεδόν αποκλειστικά στα βιολιά. Ακολουθεί το Menuet, με μικρές εκπλήξεις που ξεπροβάλλουν κάθε τόσο στο ξετύλιγμα της μελωδίας, ενώ η κατάληξη, ανάμεσα σε σονάτα και ροντό, ισορροπεί θαυμαστά μεταξύ πληθωρικότητας και πνευματικότητας.

Συμφωνία σε σολ μείζονα, Ηοb I.94 Μια ηχηρή και φαινομενικά αταίριαστη μουσική δήλωση μέσα στην, κατά τ’ άλλα, ήσυχη και ατάραχη εισαγωγή του δεύτερου μέρους της Συμφωνίας ήταν ο λόγος που το έργο πήρε την προσωνυμία «Η έκπληξη». Η Συμφωνία αρ. 94 υπήρξε η δεύτερη χρονολογικά σε μια σειρά από δώδεκα συμφωνίες που συνέθεσε ο Χάυντν στις αρχές της δεκαετίας του 1790, κατά τη διάρκεια της μακροχρόνιας παραμονής του στην Αγγλία. Το έργο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στις 23 Μαρτίου 1792 στο Λονδίνο, σε συναυλία οργανωμένη από τον Σάλομον, με τον συνθέτη στο πόντιουμ. Όταν ρωτήθηκε, χρόνια αργότερα, για ποιον λόγο συμπεριέλαβε αυτή τη χαρακτηριστική μουσική δήλωση στο έργο του, ο Χάυντν αποκρίθηκε ότι σκοπός του ήταν να αιφνιδιάσει το ακροατήριο, κάνοντας ένα εντυπωσιακό ντεμπούτο στο Λονδίνο, ούτως ώστε να μην τον επισκιάσει ο μαθητής του, ο Ιγκνάτς Πλεγέλ, ο οποίος βρισκόταν στο Λονδίνο την ίδια περίοδο και είχε ξεκινήσει μια σειρά συναυλιών μόλις μία εβδομάδα πριν από τον δάσκαλό του. Η Συμφωνία αρ. 94 έγινε δεκτή με μεγάλο ενθουσιασμό από το κοινό της πρεμιέρας (συμπεριλαμβανομένου του Πλεγέλ), και παραμένει από τα δημοφιλέστερα έργα του Χάυντν. Αποτελείται από τέσσερα μέρη: ένα γρήγορο σε μορφή σονάτας με αργή εισαγωγή, το μέρος «έκπληξη» (θέμα και παραλλαγές), ένα μινουέτο και ένα Allegro di molto για φινάλε.

ΜΟΥΣΙΚΟΙ ΤΗΣ ΚΑΜΕΡΑΤΑΣ— ΟΡΧΗΣΤΡΑΣ ΤΩΝ ΦΙΛΩΝ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ αποτελούν έναν από τους πιο

ΟΙ

δραστήριους φορείς του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού. Η πολυσχιδής και πλούσια δραστηριότητά της ορχήστρας και η φήμη της εντός και εκτός Ελλάδας την τοποθετούν ανάμεσα στους σημαντικότερους πυλώνες της καλλιτεχνικής ζωής της χώρας και την κάνουν να ξεχωρίζει ως ίσως Σο πλέον διακεκριμένος πρεσβευτής της μουσικής παραγωγής της Ελλάδας στο εξωτερικό. Η Καμεράτα, γνωστή εκτός Ελλάδας με τη διεθνή

της ονομασία Armonia Atenea (που υποδηλώνει και την αθηναϊκή της προέλευση), έχει αναπτύξει μια αξιοθαύμαστη δραστηριότητα, στην οποία ο διεθνής Tύπος αναφέρεται συχνά ως «το ελληνικό θαύμα» (Neue Zürchner Zeitung), ή ως «το αντίδοτο στην κρίση» (die Welt, Daily Telegraph). Οι Μουσικοί της Καμεράτας, από το 2009, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Γιώργου Πέτρου, εξειδικεύτηκαν στις ιστορικές πρακτικές ερμηνείας με όργανα εποχής (την πιο σύγχρονη κατάκτηση του διεθνούς μουσικού στερεώματος). Έκτοτε, η ορχήστρα κατόρθωσε σε ελάχιστο χρόνο να τοποθετηθεί ανάμεσα στα σημαντικότερα αντίστοιχα σύνολα του κόσμου. Η διεθνής κριτική χαρακτηρίζει τις ερμηνείες της υπό τον Γ. Πέτρου ως ερμηνείες αναφοράς στη μουσική του 18ου αιώνα, και μάλιστα στη μουσική του Χαίντελ. Ωστόσο η ορχήστρα έχει μια ιδιαίτερα ευρεία δραστηριότητα, που περιλαμβάνει τόσο συμφωνική μουσική του 19ου και 20ού αιώνα όσο και παραγωγές μουσικού θεάτρου (όπερα, οπερέτα, μιούζικαλ), πολλές από τις οποίες έχουν παρουσιαστεί και

6

στο εξωτερικό. Εμφανίζεται τακτικά στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και σε όλες τις σημαντικές μουσικές διοργανώσεις στον ελληνικό χώρο (Φεστιβάλ Αθηνών, ΚΠΙΣΝ, Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης). Την τρέχουσα καλλιτεχνική περίοδο εμφανίζεται στο Τεάτερ αν ντερ Βην στη Βιέννη, στο Κονσέρτχεμπαου του Άμστερνταμ, στο Φεστιβάλ Μπαρόκ Όπερας του Μπαϋρώυτ, στο Θέατρο Ρεάλ της Μαδρίτης, στο Φεστιβάλ Όπερας Μαρτίνα Φράνκα στην Ιταλία. Παράλληλα, με χορηγία του βρετανικού ιδρύματος Linbury Trust, παρουσιάζει μια σειρά τεσσάρων μαγνητοσκοπημένων συναυλιών σε συμπαραγωγή με το ΜΜΑ. Οι Μουσικοί της Καμεράτας πραγματοποιούν τακτικές εμφανίσεις στις σημαντικότερες ευρωπαϊκές αίθουσες και φεστιβάλ: Βασιλική Όπερα των Βερσαλλιών, αίθουσα Πλεγέλ και Θέατρο των Ηλυσίων Πεδίων στο Παρίσι, Ουίγκμορ Χολ του Λονδίνου, Κονσέρτχεμπαου του Άμστερνταμ, Τεάτερ αν ντερ Βην στη Βιέννη, Όπερα του Μόντε Κάρλο, αίθουσα Τσαϊκόφσκι της Μόσχας, Παλάου ντε λα Μούζικα της Βαρκελώνης, Μποζάρ των Βρυξελλών, Φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ, BBC PROMS, διεθνές φεστιβάλ Χαίντελ της Χάλλε, φεστιβάλ Ενέσκου του Βουκουρεστίου κ.ά. Η Καμεράτα ηχογραφεί για τις σημαντικότερες διεθνείς δισκογραφικές εταιρίες: Deutsche Grammophon, DECCA, MDG, Sony. Πολλές ηχογραφήσεις της έχουν αποσπάσει τις μεγαλύτερες διεθνείς διακρίσεις: Diapason d’Or (4 φορές), Gramophone - Editor’s Choice (2 φορές), BBC Music Magazine - Recording of the Month, CHOC-Classica, το βραβείο της Ένωσης Γερμανών Κριτικών, καθώς και το βραβείο για την καλύτερη ηχογράφηση όπερας της χρονιάς (Opera Awards) από το βρετανικό μουσικό περιοδικό OPERA.

7

ΟΙ ΜΟΥΣΙΚΟΙ ΤΗΣ ΚΑΜΕΡΑΤΑΣ ΟΡΧΗΣΤΡΑΣ ΤΩΝ ΦΙΛΩΝ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Βιολιά Α΄ Εξάρχων: Sergiu Nastasa Γιώργος Παναγιωτόπουλος Γιάννης Αγρανιώτης Andrei Nastasa Γιάννης Μουμούρης Ηλίας Γυφτονικολός

Φλάουτα Ζαχαρίας Ταρπάγκος Αντιγόνη Τσάλλα

Βιολιά Β΄ Otilia – Carmen Alitsei Νάσος Μαρτζούκος Αγγέλα Φαναριώτη Luise Stahl

Φαγκότα Αλέξανδρος Οικονόμου Γιάννης Ευαγγελάτος

Βιόλες Laurentiu Matasaru Ελευθερία Τόγια Βιολοντσέλα Ιάσων Ιωάννου Christopher Humphrys Κοντραμπάσο Δημήτρης Τίγκας

8

Όμποε Δημήτρης Βάμβας Στέλλα Νικολαΐδη

Φυσικά κόρνα Άγγελος Σιωράς Μαρία Φωτιά Φυσικές τρομπέτες Σπύρος Αρκούδης Σοφία Σιωρά Μπαρόκ τύμπανα Δημήτρης Δεσύλλας

9

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΕΤΡΟΥ

Ο από τους πλέον διακεκριμένους διευθυντές ορχήστρας της γενιάς του, ακολουθεί λαμπρή διεθνή σταδιοδρομία, με τακτικές εμφανίσεις σε θέατρα και αίθουσες συναυλιών και συνεργασίες με διάσημες ορχήστρες. Θεωρείται από τους σημαντικότερους σύγχρονους ερμηνευτές της μουσικής του 18ου αιώνα, ενώ ερμηνεύει ένα ευρύτατο ρεπερτόριο, με έμφαση στις ιστορικές πρακτικές ερμηνείας και την όπερα. Παράλληλα, έχει ασχοληθεί και με τη σκηνοθεσία μουσικού θεάτρου και όπερας στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχει τιμηθεί με το βραβείο ECHO KLASSIK και υπήρξε υποψήφιος στα βραβεία Γκράμμυ 2018 για την καλύτερη ηχογράφηση όπερας. Επίσης, τιμήθηκε με τον τίτλο του Ιππότη Γραμμάτων και Τεχνών από τη γαλλική κυβέρνηση και με τον τίτλο Associate (ARAM) της Βασιλικής Ακαδημίας Μουσικής του Λονδίνου. Η Ένωση Κριτικών Θεάτρου και Μουσικής τού απένειμε το Μεγάλο Βραβείο Μουσικής για το 2018. Από τη σεζόν 2021-22 θα αναλάβει καλλιτεχνικός διευθυντής στο ιστορικό Διεθνές Φεστιβάλ Χαίντελ του Γκαίττινγκεν. Από τον Σεπτέμβριο του 2012 είναι καλλιτεχνικός διευθυντής της Καμεράτας-Ορχήστρας των Φίλων της Μουσικής, γνωστής διεθνώς ως Armonia Atenea, η οποία υπό

10

την καθοδήγησή του εξελίχθηκε σε έναν από τους σημαντικότερους φορείς προβολής του ελληνικού πολιτισμού στο εξωτερικό. Πρόσφατα ο Γιώργος Πέτρου ανέλαβε μουσικός διευθυντής της Εθνικής Συμφωνικής Ορχήστρας της ΕΡΤ. Έχει διευθύνει νέες παραγωγές στην Όπερα της Λειψίας, στην Όπερα του Στρασβούργου, στη Βασιλική Όπερα της Στοκχόλμης, στην Όπερα του Καπιτωλίου της Τουλούζης, στην Κρατική Όπερα της Κορέας, στην Όπερα του Ζανκτ Γκάλλεν, στο θέατρο Πετρουτσέλλι του Μπάρι, στην Όπερα της Λωζάνης, στο θέατρο Βέρντι της Τεργέστης, στην Όπερα της Νίκαιας, στα κρατικά θέατρα του Μάνχαϊμ, του Ντάρμσταντ, της Καρλσρούης, του Σααρμπρύκεν, Μονναί των Βρυξελλών και στη Βασιλική Όπερα των Βερσαλλιών. Εμφανίζεται τακτικά σε σημαντικές αίθουσες: Μποζάρ στις Βρυξέλλες, Θέατρο των Ηλυσίων Πεδίων, αίθουσα Πλεγέλ στο Παρίσι, αίθουσα Τσαϊκόφσκι της Μόσχας, Κονσέρτχεμπαου του Άμστερνταμ, Prinzregententheater του Μονάχου, Παλάου ντε λα Μούζικα της Βαρκελώνης, Τεάτερ αν ντερ Βην στη Βιέννη, και σε σημαντικά διεθνή φεστιβάλ: BBC Proms, εαρινό φεστιβάλ του Ζάλτσμπουργκ, φεστιβάλ Κλάρα στις Βρυξέλλες, φεστιβάλ Χαίντελ στη Χάλλε. Έχει συνεργαστεί με διάσημες ορχήστρες: Γκεβάντχαους της

Λειψίας, Εθνική Ορχήστρα του Καπιτωλίου της Τουλούζης, Concerto Koln, Συμφωνική της Νέας Ρωσίας, Βασιλική Ορχήστρα της Στοκχόλμης, Ορχήστρα του Εθνικού Κέντρου Τεχνών του Καναδά, Pomeriggi Musicali του Μιλάνου, Ορχήστρα της βόρειας Ολλανδίας, Συμφωνική της Βέρνης, Ορχήστρα του Πανεπιστημίου Μπιλκέντ της Άγκυρας, Ορχήστρα της Ραδιοφωνίας του Μονάχου, B-Rock, Pοmo d’Oro, Συμφωνική της Νίκαιας, Φιλαρμονική της Μπρατισλάβας κ.ά. Ο Γιώργος Πέτρου έχει ηχογραφήσει για τις μεγαλύτερες δισκογραφικές εταιρείες (Deutsche Grammophon, Decca, ΟΕΗΜS Classics, MDG) αποσπώντας τις διεθνείς διακρίσεις: ECHO KLASSIK, Diapason d’Or (5 φορές), Gramophone - Editor’s Choice (4 φορές), BBC Music Magazine - Recording of the Month (3 φορές). Συνεργάζεται τακτικά με όλες τις ελληνικές ορχήστρες και την Εθνική Λυρική Σκηνή. Σπούδασε πιάνο στο Ωδείο Αθηνών απ’ όπου αποφοίτησε με άριστα και α΄ βραβείο παμψηφεί. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Βασιλικό Κολέγιο Μουσικής (μεταπτυχιακός τίτλος ARCM) και στη Βασιλική Ακαδημία Μουσικής του Λονδίνου με υποτροφίες της Ακαδημίας και του Ιδρύματος Ωνάση. Πήρε τους τίτλους Postgraduate diploma (RAM) και MMus από το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου.

11

ΕΠΙΣΗΜΟΣ ΧΟΡΗΓΟΣ ΑΕΡΟΜΕΤΑΦΟΡΩΝ