ProAgri 215 - Januarie 2018

ProAgri tegnologie vir die boer technology for the farmer

Januarie / January 2018 No / Nr 215 ISSN 1042 - 1558

Gratis / Free

Water is meer werd as goud John Deere:

Tegnikus van die jaar

Slim

besproeiingsoplossings www.proagri.co.za

Redakteursbrief Redakteursbrief

W

onderlike tegnologie en ontwikkelings maak dit moontlik om water tot op die laaste druppel doeltreffend te gebruik. Ons kan water opvang, berg, skoonmaak, ontsout, struktureer (lees meer daaroor op bl 21), selfs waterdamp uit die lug trek en laat kondenseer, maar al die slim mense in die wêreld het dit nog nie reg gekry om water te maak nie.

Ons het wat ons het en ons mense is dié deel van die ewige watersiklus wat die meeste skade doen met besoedeling, misbruik en mors van water. Daar

Voorblad word voorspel dat water die diamante, goud, olie en grond van die toekoms gaan wees, met ander woorde die hulpbron wat almal wil hê en wat al hoe skaarser gaan word. Daar is selfs praatjies van oorlog oor water!

Wes-Kapenaars kan getuig hoe dit voel om met 50 liter water per dag klaar te kom. Skielik word almal gedwing om te dink oor elke druppel. In hierdie uitgawe laat ons u ’n bietjie dink oor water en besproeiing en maniere om waterwys te boer.

Ons ontmoet ook die John Deere Tegnikus van die Jaar, gee ’n paar praktiese wenke met betrekking tot veiligheid en kuier by nog ’n Bonnox-boer.

Onthou om ook ons daaglikse nuus op www.proagri.co.za dop te hou en in te teken op die e-nuusbrief as u dit nog nie ontvang nie.

Sterkte vir die jaar!

Boer slim!

Bly paraat!

Besproeiing Afriq Water: ’n Plan vir elke plaas

7

Vang reënwater só op

11 Incledon bied van A tot Z in besproeiing

2

5

13 Kies en ontwerp reg: Besproeiingstelsels 17 Reënvalvooruitsigte vir die somerreënvalstreek 21 Waterstrukturering: Wat is dit?

Meganisasie

11

26 Ontmoet die Tegnikus van die Jaar

Gewasproduksie 29 Vir presisietoerusting en knap diens, nader Cerealis

26

Hulpbronbestuur 33 Beskerm jou beeste met ’n Bonnox-fort

29

Gereeld 38 GeneGids 40 AgriGids www.proagri.co.za

Posbus 72707, Lynnwoodrif / Griseldastraat 202B Murrayfield, Pretoria Tel: 012-803-0667 www.proagri.co.za Copyright © 2013. All rights reserved. No material, text or photographs may be reproduced, copied or in any other way transmitted without the written consent of the publisher. Opinions expressed are not necessarily those of the publisher or of the editor.

We recognise all trademarks and logos as the sole property of their respective owners. ProAgri shall not be liable for any errors or for any actions in reliance thereon.

Business-to-business: Agriculture ABC Jul - Sep 2017 39 629

ProAgri

Veiligheid

5

ProAgri

Annemarie Bremner > annemarie@proagri.co.za

Inhoudsopgawe / Contents

2

Afriq Water is bekend vir die helder oranje passtukke van hulle plastiekgoukoppelstelsel, maar hulle het nou ook die wêreld van selfaangedrewe spuite betree met ’n aantreklike spesiale aanbod vir boere. Lees meer op bl 5.

33

Redakteur tydskrif en aanlyn Annemarie Bremner > 082-320-3642 >annemarie@proagri.co.za Verslaggewers Du Preez de Villiers > 082-598-7329 >dupreez@proagri.co.za Benine Ackermann > 073-105-6938 >benine@proagri.co.za Hoofbemarker: Stefan van Wyk > 082-381-7563 >stefan@agritrader.co.za Bemarkers: Xander Pieterse > 079-524-0934 >xander@proagri.co.za Tiny Smith > 079-531-0024 >tiny@proagri.co.za Riaan Oosthuizen > 072-321-3690 >riaan@proagri.co.za Uitleg en ontwerp Esta van Niekerk Navrae Engela Botha > 012-803-0782 >engela@proagri.co.za Lize du Plooy > 012-803-0667 >lize@proagri.co.za Rekeninge Ronel Keet > 012-803-0667 >accounts@proagri.co.za Verspreiding en intekening Angeline Coetzee > 012-803-0782 >versprei@proagri.co.za Sakebestuurder George Grobler

ProAgri 215 – Januarie / January 2018 1

Veiligheid

Bly paraat! huis te kan blus.

Maak seker dat alle selfone in die huis volgelaai is en genoeg rs lugtyd het en dat alle noodnommers e is. en bure se nommers op alle selfone Alle tweerigtingradios se batterye moet ook volgelaai wees.

Moet om geen rede uit jou huis gelok word nie, selfs al gaan jou krag af en die krag-boks is buite; al roep iemand skynbaar om hulp of al word ’n vuur buite aangesteek. Maak ’n alternatiewe reëling met jou werkers – in noodgevalle kan hulle jou bel.

Moet geen vreemdes by jou huis toelaat nie. Moet ook nie goedsmoeds vir die ‘polisie’ oopmaak nie. Bel jou naaste polisiestasie en bevestig eers alle besonderhede.

D

ie verandering in die ANC-leierskap het by sommige mense die hoop laat opvlam dat wet en orde weer in Suid-Afrika ’n voet in die deur sal kry.

Ongelukkig voorspel die reekse gewelddadige optogte en optredes in verskillende dorpe van die land dat buitebande en huise ’n beter kans het om op te vlam as hoop. Dit beteken dat boere (en stedelinge) hulle waaksaamheid nie ’n oomblik mag verslap nie.

Adjudant-offisier Wynand van der Merwe, SAPD Boschkop, het onlangs aan lesers van die tydskrif, Die Bronberger, die volgende praktiese veiligheidswenke gegee. Ons deel dit met toestemming ook graag met ons lesers:

Wenke Vermy slaapkamers met buitevensters en maak seker dat alle vensters, deure en hekke gesluit is en dat die alarm en elektriese heining aangeskakel is. Sorg dat jou alarmbattery deur die nag kan hou. Dink aan ’n OKT (ononderbroke kragtoevoer of ‘UPS’ in Engels) of ander kragbron om bystand te verleng en koppel ook ’n baie luide sirene en flitsende noodlig of twee hieraan. Koppel ’n paar buiteligte aan ’n groot 12-volt trekkerbattery vir noodgevalle.

Brand Moet geen brandstof in buitegeboue bêre nie, tensy dit goed toegesluit is.

Koppel ’n tuinslang aan ’n binnekraan en hou brandblussers reg om vuur in die 2

ProAgri 215 – Januarie / January 2018

Versterk Beveilig jou huis met versterkte binnehekke en deure, veral waar jy slaap of skuil. Vervang jou badkamerdeur (of die deur van ’n ander veilige vertrek) met ’n sterk staaldeur, koeëlvas en met ordentlike skuifslotte binne.

Versterk die vensters met glas wat indringerbestand is en installeer diefwering. Bring ook sifdiefwering aan – dit bemoeilik petrolbomaanvalle. Hou een of twee nooduitgange waardeur julle, indien nodig, kan ontsnap. Moenie helder ligte binne die huis laat brand nie. Maak seker dat gordyne goed toegetrek is.

Neem selfoonfoto’s van verdagte voetgangers en voertuie. Hou ’n pen en notaboek byderhand om registrasienommers en beskrywings van voetgangers aan te teken. Deel dié inligting met jou bure.

Tekens Kyk vir ‘tekens’ by hekke, heinings en paaie. Kyk daagliks vir vreemde voertuig- en voetspore. Vee jou werfpaaie voor julle die huis verlaat, dan kan jy wanneer jy terugkeer sien of daar intussen beweging was. Kyk uit vir voertuigspore, voetspore, sigaretpakkies, stompies, takkies, gras en urineerplekke.

Kyk of jou honde jou kom verwelkom en kyk na hulle gedrag. Waai hulle sterte? Is hulle bang? As alles veilig lyk en jy ry die erf binne, bly in die voertuig en toets eers met jou afstandbeheer of die alarm dalk afgegaan het voordat jy die enjin afskakel.

Bel jou bure, plotwag of plaaswag as jy iets vreemds gewaar. Jou beste hulp bly reg langs jou.

Alarm Oorweeg ’n ordentlike alarmstelsel met infrarooistrale of -ogies buite in die tuin, by vensters en deure. Die stelsel moet vir monitering aan ’n veiligheidsmaatskappy met gewapende reaksie gekoppel wees of aan ’n instansie soos plaaswag en jou bure.

Laat slaap jou honde in die huis en hou ganse buite aan om te help alarm maak. As jou buitehonde in die nag blaf, gaan stel elke keer die volgende dag ondersoek in. As jy tekens of sitplekke sien, gaan sit daar en kyk terug na jou huis. Heel moontlik gaan jy ’n swak plek in jou beveiliging sien.

Vermy dit om produkte op jou eiendom te verkoop. Moenie jou werkers op die perseel lone betaal nie. Betaal hulle opgemaakte lone binne-in die bank waar jy geld getrek het of betaal dit elektronies in hulle eie rekeninge in. Wanneer jou werkers wil geld leen, moenie dit dadelik gee nie. Sê vir hulle jy het nie geld op die plaas nie; sodra jy terugkom van die dorp af sal jy kan help.

Wapen Leef en slaap met jou vuurwapen byderhand. Maak seker jy is vertroud met jou wapen en het genoeg magasyne en ammunisie. Laat die hele gesin met alle wapens skiet. Leer die kinders vooraf van ’n noodsituasie en beplan strategie.

Onthou dat jy in noodgevalle 10111 vanaf ’n landlyn kan skakel of 112 vanaf ’n selfoon as jy nie jou plaaslike strukture in die hande kan kry nie. www.proagri.co.za

’n Plan vir elke plaas

Kruipspuite

NUUT!

G

een boerdery kom uit met ’n bloudrukplan vir elke uitdaging nie. ’n Boer soek oplossings wat pas by sy plaas, sy boerdery en sy manier van dinge doen. Afriq Water is ’n besproeiingsmaatskappy wat dit verstaan en Wynand Ueckermann en sy span is voortdurend op soek na beter en meer bekostigbare oplossings vir boere, met ’n produkreeks wat saam met die boerdery kan groei.

Goukoppelstelsel

Die veelsydige plastiek-goukoppelstelsel met sy helder oranje koppelstukke is nou al ’n bekende gesig op vele groenteplase, in aangeplante weiding en in spilpuntuitvalhoeke. Die HDPE-pype is duursaam, maar lig, sodat dit maklik verskuif kan word. Die verskeidenheid passtukke, elmboë, T-stukke, kruise en kinkels maak dit moontlik om enige stelsel van enige grootte te bou om selfs in die uitdagendste vorm land in te pas. Dit kan ook by huidige staal goukoppelstelsels aanpas.

Afriq Water se passtukke is UV-bestand en die helder oranje kleur maak dit ook makliker om die passtukke tussen plantegroei te sien en om trapskade deur trekkers en ander voertuie te verhoed. ’n Reeks HDPE-pyp (hoëdigtheidpoliëtileen) van 50 tot 160 mm met die slim goukoppelstelsel word maklik deur net een mens gekoppel of ontkoppel. www.proagri.co.za

WhatsApp: 082-454-7880 Standaardlengtes is 5 en 6 meter, sodat een mens alleen ’n volledige stelsel kan aftakel, verskuif en weer aanmekaarsit.

Verskeie ander lengtes is op aanvraag beskikbaar.

Drupperlyne In ons waterskaars land tel elke druppel en met Afriq Water se drupbesproeiingsopsies kan jy presies volgens die behoefte van jou gewasse bepaal hoeveel water, wanneer en waar toegedien moet word. Dit is ideaal vir boorde, wingerde, tonnels en selfs oopland groente. Die pype en druppers word ingevoer van Turkye en voldoen aan internasionale ISO 9261-gehaltestandaarde.

Die plat pype is beskikbaar in deursnitte van 16, 20, 22 en 25 mm, met wanddiktes van 0,15 tot 0,60 mm en vloeitempo's wat wissel van 1,2 tot 3,2 liter per uur teen 1 bar druk. Die groot voordeel van die plat pype is dat dit klein opgerol kan word en maklik hanteer. Dit is ideaal vir gebruik in tonnels. Rolle van 500 m lank van die dunwand pyp tot op 0,3 mm is beskikbaar.

Daar is ook ronde pype beskikbaar in 16 en 20 mm met wanddiktes van 0,75 tot

NUUT!

Ovaal pype

Spesiale bekendstellingsprys: R60 000! (BTW ingesluit.)

Boere moet maar die naam, Irriforce, neerskryf en onthou. Die reeks ekonomiese kruipspuite gaan nog hulle pad ooploop op baie plase. Van grasperke tot graanlande kan doeltreffend besproei word met die reeks selflopers.

Die TD2500-model met ’n spuitbaan van 200 meter lank is spesiaal op versoek van Afriq Water vir Suid-Afrikaanse boere ontwikkel.

Só werk dit - Die spuitkarretjie word aan die een kant van ’n 200 meter lange/wye land geplaas.

- ’n Kabel word uitgetrek en aan die ander kant van die land geanker.

- Die waterpyp van 100 meter lank word afgerol tot die middel van die land waar die hoofpyp met watertoevoerkraan is.

- Die waterdruk (minimum 4 bar) draai ’n turbine (uniek vir die grootte kruipspuit) in die karretjie wat hom aandryf deur die kabel op te rol teen ’n spoed wat gestel kan word van 9 tot 50 meter/uur, afhangend van hoeveel water jy wil toedien.

- Die JET50 klapspuit op die karretjie kan ’n strook van 50 tot 75 meter wyd doeltreffend benat. Die spuit kan ook met vele ander spuite vervang word om meer opsies te bied.

Afriq Water se kundiges kan jou bystaan met die beste besproeiingsplan vir jou plaas. Stuur ’n e-pos na support@afriqwater.co.za, besoek www.afriqwater.co.za of stuur ’n WhatsApp-boodskap na 082-454-7880.

ProAgri 215 – Januarie / January 2018

5

Besproeiing

Besproeiing:

1,2 mm, met vloeitempo’s van 2 tot 4 liter per uur teen 1 bar druk. Die dikker wande maak dit meer geskik vir ooplandgebruik.

Ovaal pype is ’n nuwe produk wat die voordele van plat en ronde pype kombineer. Die pyp rol klein op soos plat pype met druppers in een kant, maar die wande is aansienlik dikker (0,6 tot 1,1 mm), wat dit ook geskik maak vir buitegebruik. Wanneer die water deurvloei word dit rond. Jy kan van 1,2 tot 3,2 liter per uur toedien teen 1 bar druk.

Haal meer seën uit reën

Besproeiing

Reënopvangstegnieke:

Versameling van reënwater vanaf dakke Sinkdakke Groot dakke het gewoonlik reeds geute en afvoerpype, en slegs tenks moet vir die berging van die water opgerig word. By klein dakke wat nie geute het nie, kan die volgende metode gebruik word (sien Figuur 1): Sny ’n gleuf in ’n 50-mm deursnit poliëtileenpyp. Bind die pyp stewig met draad aan die dak of dakbalke vas, sodat dit die water kan hou wat daarin vloei. Die punt wat nie afgebind is nie, word lank en ongesny gehou, sodat dit as afvoerpyp tot in die houer gebruik kan word.

Sinkdak 50 mm poliëtileenpyp oopgesny, oor dakrand gepas en met draad vasgemaak.

deur Jan van Heerden, LNR

S

oos almal weet, ly Suid-Afrika die afgelope ruk onder ernstige droogtes met gebiede wat nog erg daaronder gebuk gaan, veral die WesKaap. Daarom moet boere en verbruikers ander planne begin beraam om water op te vang wanneer dit wel reën; die damme is nie meer genoeg nie. Die Landbounavorsingsraad stel reënopvangstegnieke voor waarmee water vir jou huis en tuin maklik opgevang kan word.

Inleiding Die doel van reënopvangstegnieke is die volgende: • Drinkwater vir mens en dier • Groenteproduksie vir verbeterde huishoudelike voedselsekerheid • Verhoogde produksie en verminderde risiko's • Erosievoorkoming deur afloopvermindering Die hoofkomponent van reënopvangs bestaan uit ’n afloopgebied wat min of geen deursypeling toelaat en ’n opvang- of ontvangsgebied waar die versamelde water geberg en gebruik kan word. Daar moet genoeg water geberg word om vir 'n redelike tyd te gebruik.

By gronddamme moet dit minstens die droë seisoen kan oorbrug en by tenks moet dit vir minstens twee maande voldoende wees.

Voordele van reënopvangs: • Verbeterde oesopbrengs teenoor gewone reënval • Reënwater is gratis • ’n Beter lewenstandaard kan gehandhaaf word Nadele betrokke by reënopvangs: • Hoë risiko dat te min reën op kritieke stadiums mag voorkom • Koste verbonde aan opvangsterreine en houers waarin reënwater geberg word • Koste om die water na die gebruikspunte te versprei Reënopvangs kom in verskeie vorms voor. Die volgende vorms word hierin behandel: • Versameling van reënwater vanaf dakoppervlakke en berging in opgaartenks • Versameling van reënwater vanaf voorbereide grondoppervlakke of klipplate en berging in reservoirs • Versameling van reënwater tussen wydgespasiëerde boomrye en berging in die grondprofiel waar wortels voorkom

Afvoerpyp Opgaartenk

Figuur 1: Geut van poliëtileenpyp vir klein sinkdakke Grasdakke Neem kort stukke gegolfde sinkplaat, maak dit onder die rand van die grasdak vas sodat dit ± 300 mm uitsteek op só ’n manier dat die grasdak se water daarop afloop. Die hele dakrand word so verleng met die sinkplate en dan word dieselfde metode as vir ’n sinkdak gevolg (Figuur 2).

Versameling van reënwater vanaf grondoppervlakke of klipplate Grondoppervlakke wat voorberei word, behoort teen ’n redelike helling geleë te wees om vinnige afloop te verseker.

Indien die grond nie van nature hard is nie, kan die volgende praktyke gevolg word om die afloop vanaf die afloopgebied te verbeter: • Verwyder plantegroei, maak oppervervolg op bl 9

Die volgende parameters moet in gedagte gehou word by reënopvangstelsels: • Reënvalverspreiding • Reënvalintensiteit • Afloopkarakteristieke van die opvanggebied • Waterbergingskapasiteit • Verdamping www.proagri.co.za

Tabel 1: Oorsig oor die hooftipes van reënval-opvangtegnieke ProAgri 215 – Januarie / January 2018

7

Besproeiing

Kan akwaponika vir my werk?

A

kwaponika as boerderymetode raak al hoe meer bekend en gewild, omdat dit so ’n gesonde, biologiese soort boerdery is wat vanaf ’n klein skaal in die agterplaas tot groot kommersiële skaal beoefen kan word. Tot 90% minder water word gebruik om groente in so ’n stelsel te verbou as in die grond.

Akwaponika is die integrasie van drie stelsels, naamlik ’n akwakultuurstelsel (visboerdery), hidroponikastelsel (groenteboerdery) en ’n bakteriestelsel om ʼn totale ekostelsel te vorm.

Die water word die hele tyd deur die stelsel gesirkuleer. Eenvoudig gestel voorsien die visse die voedingstowwe vir die plante en die plante suiwer die water wat teruggaan na die visse.

Baie mense wil weet hoe om te begin of hoe groot so ’n stelsel moet wees. In Kleinskuur Aquaponics se omvattende opleidingshandleiding, Inleiding tot Akwaponika, word mense aangeraai om eers die volgende vrae vir hulleself te antwoord voor hulle begin:

Doel: Wat wil jy bereik? Wil jy net jouself en jou gesin gesonde kos gee, is dit ʼn skoolprojek, of wil jy op die mark meeding en geld maak?

Kies wat jy wil doen, want die ontwerp van jou stelsel sal afhang van jou behoeftes. Kies tussen: Tuisstelsel, klein kommersieel, groot kommersieel.

Plek: Hoeveel plek het jy? Vir ʼn tuisstelsel om vier mense te voed is 36 m2 voldoende, vir geldmaak benodig jy ’n ruimte van minstens 120 x 60 m.

Ligging: Kry jou plek genoeg natuurlike sonlig, watter kant van die berg is jy, waai daar woeste winde, is hael (of sneeu) ʼn probleem, moet jy die woestyn tem of die bosveld makmaak voor jy kan begin?

Water: Het jy toegang tot skoon goeie gehalte water?

Hoewel jy minder water gebruik as met ʼn ander verbouingsmetode, moet jy steeds die stelsel vul. Maak seker jy het genoeg water.

Begroting: Beplan jou dinge so dat jou geld langer as jou ontwikkelingstyd hou, veral as jy dit kommersieel wil doen. Maak jouself reg vir omtrent R30 000 vir ʼn tuisstelsel en tot maklik R3-miljoen vir ʼn ekonomiese grootte stelsel. Onthou net die kapitaalkoste is eenmalig…

Mark: Hoe naby of ver is jy van jou mark af? Wie gaan wat by jou koop? DOEN EERS JOU NAVORSING HIEROOR VOOR JY ENIGIETS AANPAK! Sakeplan: Stel ʼn behoorlike sakeplan op. Na kapitaalkoste is ander uitgawes faktore soos: huur, lone, krag, telefoon, water, vervoer en voertuig, versekering, boekhouding, verpakking, verkoeling, saad, saailaaie en die hoofuitgawe, viskos.

Kleinskuur Aquaponics bied op 17 Februarie saam met die organiseerders van KragDag by Diamantvallei net oos van Pretoria ’n eendagkursus aan.

Besoek www.kragdag.co.za en kliek op Seminare om jou kaartjie aanlyn te koop.

8

ProAgri 215 – Januarie / January 2018

www.proagri.co.za

Grasdak Ou gegolfde sinkplate Poliëtileenpyp (50 mm oopgesny) Afvoerpyp

Figuur 2: Metode van wateropvang van grasdakke

Gebied benodig vir wateropvangs Met die voorafgaande metodes van reënvopvangstegnieke kan heelwat water versamel word, wat vir verskillende doeleindes aangewend kan word. Plante vereis min of meer 5 mm besproeiing per dag oor ’n tydperk van ses maande en met die volgende berekening kan ’n ruwe skatting gemaak word van hoe groot die afloopgebied moet wees om een vierkante meter te besproei as die afloop 100 % is en die bergingsruimte groot genoeg is.

Gemiddelde reënval per jaar 500 mm (0,5 m) Reënval gedurende groeiseisoen = 80% van 500 mm 400 mm Besproeiingsbehoefte vir plante per dag 5 mm (0,005 m) Groeiseisoen 180 dae Veiligheidsfaktore = 80% van 400 mm 320 mm Volume water benodig per m² per seisoen = 0,005 ×180 0,9 m³ Volume bykomende water benodig per m² vir groeiseisoen 0,9 - 0,32 = 0,58 m³ Oppervlakte benodig in m² om 0,58 m³ water te voorsien, indien afloop 100% en bergingskapasiteit voldoende is.

Dus, vir 1 ha besproeiing in hierdie omstandighede is 0,58 × 10 000 = 5 800 m³ bergingsvolume nodig en 1,45 ha opvanggebied. 'n Baie growwe praktiese reël wat gebruik kan word, is 2 m² opvangsarea benodig vir elke m² besproeiing. Faktore soos aflooppotensiaal en bergingskapasiteit moet in gedagte gehou word by die gebruik van hierdie berekening. Waar spesifieke langtermynreëndata beskikbaar is, kan meer akkurate berekeninge gedoen word.

Figuur 3: Damme op rotsplate vlak gelyk en kompakteer grond met roller.

• Gebruik grond-en-sementmengselmetode en kompakteer goed. In alle gevalle moet hergroei van plante voorkom word, en moet aankeermuurtjies of walle gemaak word om water aan te keer om dit in ’n reservoir te stoor.

• Klipplate of groot granietrotse gee 'n goeie afloop en water word met inkeermuurtjies versamel en met behulp van ‘n pyp na ’n reservoir gevoer, of indien natuurlike aflooppatrone op die rots voorkom, kan die water met 'n stuwal geberg word (Figuur 3).

Versameling van reënwater tussen wyd-gespasieërde boomrye Dié metode behels ’n afloopgebied en ’n ontvangsgebied (sien Figuur 4). Die afloopgebied moet groot genoeg wees om die wortelsone gereeld van genoeg water te voorsien en die bergingsgebied moet water maklik absorbeer en vashou.

Om verdamping te verminder, moet die ontvangsgebied met 'n deklaag bedek word. Klein dammetjies rondom die bome, wat so gevorm is dat die een in die ander uitloop, verhoog die waterindringing. Die walhoogte moet so ontwerp word dat dit 'n 1 in 10-jarige reënvalafloop kan hanteer. www.proagri.co.za

Verwysings Boers, Th. M. 1994. Rainwater Harvesting in Arid and Semi-Arid Zones.

Prins, D. 1994. Water Harvesting and sustainable agriculture in arid and semi-arid regions.

Praktiese evaluerings en eksperimentering. 1997. LNR-Instituut vir Landbouingenieurswese (LNR-ILI), Silverton.

Opeenvolgende uitloop Walletjie Behandelde area Bome Opvangsgebied

Behandelde area

Reënval Afloop

Walletjie van dammetjie waterbergingsgebied

Plan Grondoppervlak tussen die gewasrye word so gevorm om water by die plante te konsentreer

Profiel Profiel

Figuur 4: Versameling van water tussen boomrye ProAgri 215 – Januarie / January 2018

9

deur Du Preez de Villiers

G

oeie nuus vir Vrystaters is dat Incledon, die verskaffer van alles wat die boer nodig het vir besproeiing, nou weer ’n tak in Bloemfontein het. Volgens Conrad Wendelstadt, besturende direkteur van die tak, was dit die regte

Conrad Wendelstadt, besturende direkteur van Incledon Bloemfontein, sê dat hulle sake gaan hervat soos voorheen.

www.proagri.co.za

besluit. Hy sê: “Die navrae kom sterk in en prysberamings vir groot projekte gaan uit.

“Ons is al 112 jaar aan die gang en het nege takke regoor die land. Ons het oor die afgelope eeu en ’n bietjie, streng by ons fokus gehou, naamlik, om enige produk en onderdeel in die besproeiingsektor aan die boere, mynbou en siviele mark te verskaf. Dit sluit ’n wye verskeidenheid handelsmerke se vloeien drukmeters, pompe, kabels, pype en lasstukke in. Wat ons nie self vervaardig nie, voer ons in.”

Incledon werk nie met die boer self nie – hulle lewer aan besproeiingswinkels, kontrakteurs en koöperasies maar hulle is bekend en gewild onder die boere vanweë hulle bekende DPI-fabriek in Germiston. Dié fabriek vervaardig UPVC-, HDP- en MPVC-koppelstukke en pype vir elke moontlike aanwending.

Hulle lewer ook deeglike naverkopeIncledon is gereed om weer net die beste produkte en diens aan boere te verskaf. Kontak Conrad Wendelstadt by 051-408-9200 of 072-654-6286 of e-pos hom by CWendel1@incledon.co.za vir meer inligting.

diens op plase en stel hulle skatkis van tegniese kennis tot die boer se beskikking. Incledon in Bloemfontein het drie tegniese spesialiste in die veld en gaan binnekort ook drie verkopers in die winkel hê. Conrad is ook lief vir veldwerk en ry gereeld self uit om die boere te gaan besoek.

Incledon hou ’n wye verskeidenheid produkte van bekende en gewilde handelsmerke aan.

ProAgri 215 – Januarie / January 2018

11

Besproeiing

Incledon bied van A tot Z in besproeiing

12

ProAgri 215 – Januarie / January 2018

www.proagri.co.za

Kies reg en ontwerp slim Felix Reinders Landbounavorsingsraad - Instituut vir Landbou-ingenieurswese van die besproeiingstelsel. Dit beteken dat die besproeiingstelsel landboukundig aangepas is, die stelsel reg ontwerp is en natuurlik reg bestuur word om beskikbare waterbronne optimaal te benut. Goeie samewerking tussen die boer en die ontwerper is dus van uiterste belang om die sukses van die besproeiingstelsel te verseker.

Dit is belangrik dat die ontwerp van ’n besproeiingstelsel volgens gegewe ontwerpnorme uitgevoer word en hier kan die riglyne van die Landbounavorsingsraad se Instituut vir Landbouingenieurswese (LNR-ILI) en die SuidAfrikaanse Besproeiingsinstituut (SABI) gevolg word. ’n Besproeiingstelsel moet gekies word op grond van die aanpasbaarheid by die behoeftes van die boer, die kapitale koste, die regte ontwerp en die beste benutting volgens bedryfskapitaal. Nadat ’n besluit geneem is om ’n besproeiingstelsel te ontwikkel, behoort die volgende stappe gevolg te word:

D

ie boer kan vandag uit ’n wye verskeidenheid besproeiingstelsels kies en elkeen het sy unieke toepassing.

Die keuse van ’n besproeiingstelsel is natuurlik afhanklik van die landboukundige, tegniese sowel as die ekonomiese faktore en die sukses van besproeiing beteken dat die regte keuse uitgeoefen word by die aankoop Tabel 1

Aspek Uitlegplan Kosteberaming Hoeveelheidslys Detailsketse

Pompkurwe

Finale tegniese verslag Onderhoud- en bestuurshandleiding

SABI spitsontwerpvorm www.proagri.co.za

• Bepaal die ontwerpspesifikasies vir die verlangde besproeiingstelsel. Dit is met inagneming van die grond, die klimaat, water, gewas en die tipe stelsel. Dit mag hier nodig wees om die hulp van verskillende kundiges in te kry vir die regte advies. Daarna kan op ’n ontwerper besluit word wat ook met sekere van die ander insette kan help.

Vir kleiner ontwikkelings kan die voorlopige tegniese en ontwerpverslag gekombineer word.

Die volgende inligting soos in Tabel 1 behoort in ’n tegniese ontwerpverslag verskaf te word:

Inlig ng Uitleg van die blokke en detailplanne van elke blok. Twee afskri e behoort verskaf te word; een vir installasiedoeleindes en een vir rekords.

Prysberaming van die totale projek en elke fase van die projek indien van toepassing.

Lys van items wat per blok benodig word.

Detailsketse van toerus ng om installasie te vergemaklik.

Kraanaanslui ngs: Tekeninge van die krane met die verlangde toebehore.

Filterbanke: Tekeninge van die volledige filteropstelling met spruitstukke en krane.

Pompe: Tekeninge van die pomp met die benodigde toerus ng. ’n Pompkurwe waarop die dienspunt vir gebruik aangedui word sodat die pomp se doeltreffendheid en die drywing benodig maklik afgelees kan word. Die pompkurwe word ook benodig indien die bestaande besproeiingstelsel in die toekoms uitgebrei wil word. ’n Verslag wat die hulpbronne beskryf wat deel uitmaak van besproeiingsontwikkeling en kortliks die werking van die stelsel beskrywe. ’n Volledige handleiding hoe om die besproeiingstelsel te bestuur en te onderhou is nodig om te verseker dat die werkverrig ng van die geïnstalleerde besproeiingstelsel altyd op mum is.

Tegniese ontwerpspesifikasies waaraan die ontwerp voldoen.

ProAgri 215 – Januarie / January 2018

13

Besproeiing

Besproeiingstelsels:

• Die ontwerper kan dan ’n lewensvatbaarheidstudie uitvoer om te bepaal of die moontlike belegging in die stelsel en die potensiële opbrengste wat behaal gaan word die moeite werd gaan wees.

• Die ontwerper verskaf dan ’n voorlopige tegniese verslag met kostes van die besproeiingstelsel en of dit lewensvatbaar is om te besproei.

• Indien die lewensvatbaarheidstudie positief is, kan dit gebruik word vir ’n aansoek om finansiering (eie bronne of ander finansierders) want die risiko van terugbetaling word dan beperk.

• Wanneer die geld gereed is, kan die ontwerper voortgaan met ’n detailontwerp en die voltooiing van ’n ontwerpverslag wat die skeduleringsbeplanning, planne en kosteberaming insluit.

• Die ontwerpverslag moet dan bespreek word en indien dit aanvaarbaar is en voldoen aan die boer se behoeftes, kan die toerusting aangekoop en geïnstalleer word.

• Na installasie is dit belangrik dat die veranderings, indien enige, wat tydens installasie aangebring is, aangeteken en aangeheg word aan die ontwerpverslag.

• Dit is dan belangrik dat die besproeiingstelsel op strategiese plekke geëvalueer word om te bepaal of dit wat in die ontwerpverslag gespesifiseer is, geïnstalleer is en of die stelsel se druk, lewering en waterverspreiding is soos in die tegniese verslag beskrywe is.

• Tipe besproeiingstelsel wat gebruik word vir die besproeiing van die verskillende gewasse.

• Tipe uitstraler voorgestel en wat die aanbevole werksdruk, spasiëring en lewering van die uitstraler is.

• Die kapasiteit en kwaliteit van die waterbron wat beskikbaar is vir die ontwikkeling.

• Die geskiktheid van die water vir besproeiing van die spesifieke gewas.

4. Ontwerpparameters • Ontwerpparameters wat gebruik is.

• Die vloeispoed van die water in die hooflyn.

• Die aanbevole werksdruk by die aftappunte.

• Die ontwerpverspreidingskoëffisiënte.

• Die bruto toedieningstempo van die stelsel in vergelyking met die infiltrasietempo van die grond.

5.Skeduleringsbeplanning • Die maklik beskikbare water in die effektiewe wortelgebied.

• Die verskillende gewasse wat besproei word se bruto besproeiingsbehoefte.

• Blokke wat saam besproei moet word.

• Die stelsel se sikluslengte en staan-/ omwentelingstyd.

• Die stelselkapasiteit in mm/dag en hoe dit vergelyk met die inligting wat verkry is van ’n gewaskundige.

Dit is belangrik dat die boer hom/haar vergewis van die spesifikasies waaraan die ontwerp vir die voorgestelde besproeiingstelsel moet voldoen en in die meeste gevalle kan al die inligting verkry word in die finale tegniese verslag en spitsontwerpvorm. Ander belangrike inligting wat ook verskaf moet word is: 1. Kundigheidsvlak van ontwerper • Die kundigheidsvlak van die ontwer per, byvoorbeeld is die ontwerper ’n goedgekeurde SABI-ontwerper of ’n professioneel geregistreerde ingenieur of tegnikus.

14

ProAgri 215 – Januarie / January 2018

2. Algemene stelselinligting • Die verwagte leeftyd van die stelsel.

• Veiligheidsfaktore wat in die stelsel ingebou is.

• Uitbreidingsmoontlikhede van die stelsel.

• Bykomende toerusting wat op die plaas beskikbaar moet wees vir vervanging van foutiewe toerusting.

3. Beskrywing van voorgestelde besproeiingstelsel • Grondwater-eienskappe van die grond wat besproei word. www.proagri.co.za

6.Toerusting • ’n Pompkurwe waarop die dienspunt aangedui is.

• Die pomptyd binne die Eskom spitstarieftyd.

• Die energiekoste per hektaar per jaar.

• Filtrering benodig, indien wel, en watter tipe voorsien is.

• Inspuitpompe wat voorsien is, indien wel, en die kapasiteit daarvan.

• Die voorsiening van ’n vloeimeter en die vereistes ten opsigte van installasie.

www.proagri.co.za

Besproeiing

• Voorsiening van genoegsame luginlaat- en lug-uitlaatkleppe in die stelsel.

• Die status van waterslag.

7.Waarborge • Waarborge van die indiwiduele komponente van die stelsel en wat dit in- en uitsluit.

• Waarborg dat die stelsel volgens die ontwerpparameters gaan funksioneer.

• Beskikbaarheid van die voorgestelde besproeiingstoerusting wanneer foutiewe toerusting vervang moet word.

• Wie en hoe gaan bepaal word of die stelsel voldoen aan die ontwerpspesifikasies, met ander woorde hoe gaan dit getoets word?

• Toerusting wat as noodvoorraad aangehou behoort te word.

• ’n Skriftelike onderneming waarin bevestig word dat die stelsel voldoen aan die LNR-ILI- en SABI-norme en indien nie, waar afwykings voorkom.

Indien hierdie riglyne gevolg word saam met die gebruikmaking van die ontwerpnorme van LNR-Instituut vir Landbou-ingenieurswese en die Suid Afrikaanse Besproeingsinstituut (SABI), is dit ’n eerste stap om ’n suksesvolle stelsel te verseker, want die sukses of mislukking van besproeiing hang grootliks af van omsigtige keuse, deeglike beplanning, akkurate ontwerp, doeltreffende bestuur en goeie onderhoud.

ProAgri 215 – Januarie / January 2018 15

Besproeiing

Gunstige toestande verwag vir somerreënvalstreek B

oere in die somerreënvalgebiede van Suid-Afrika kan in die nuwe jaar positiewe weer- en reënvaltoestande verwag, reken kenners. Dit is egter onwaarskynlik dat die verlammende droogte in die suidwestelike winterreënvalstreke hierdie somer gebreek sal word, en boere sal tot die komende winter moet wag om te sien hoe hulle toekoms lyk.

Vorige omstandighede in konteks Dr Johan Malherbe, senior navorser by die WNNR, sê: “Na die droogte

van 2015/16 oor die grootste dele van Suid-Afrika, het bogemiddelde reënval gedurende 2016/17 geval, wat welkome verligting vir die somerreënvalgebied gebring het. Die huidige somer begin dus op ’n baie meer positiewe noot as 2016/17, toe die damme in die somerreënvalstreek op lae vlakke was en uiterste droogtetoestande oor die Laeveld ondervind is.”

In die somerreënvalstreek is damvlakke gemiddeld 12% hoër as die dieselfde tyd verlede jaar (sien figuur 1). Slegs damme in die Wes-Kaap is op laer vlakke as ’n jaar gelede.

Figuur 1: Damvlakke per provinsie, uitgedruk as ’n persentasie van die volle kapasiteit, vir November 2016 (swart stawe) en November 2017 (rooi stawe). Data met vergunning van die Departement van Waterwese.

Die verskil in waterbeskikbaarheid is nou verwant aan die reënval gedurende die vorige somer.

Die Gestandaardiseerde Reënvalindeks (SPI) vir die 12 maande tot November 2017 toon duidelik dat dit natter was

Figuur 2: 12-maande Gestandaardiseerde Reënvalindeks teen November 2016 (links) en November 2017 (regs). www.proagri.co.za

vergeleke met dieselfde 12 maande teen November 2016 (Figuur 2).

“Op die 12-maande tydskaal het reënvaltoestande in die somerreënvalstreek aansienlik verbeter vergeleke met die situasie verlede jaar dieselfde tyd. Sommige dele rondom die Hoëveld het in November 2017 uiters nat vertoon,” sê dr Malherbe.

Teen November 2016 en November 2017 was die droogte op die suidelike dele van die land gefokus. Alhoewel ernstige droogte op die 12-maande tydskaal teen November 2016 oor die suidelike dele van die land sigbaar was, veral in die westelike dele van die OosKaap, het die fokus van die droogte gedurende 2017 na die winterreënvalstreek verskuif.

Relatiewe droë toestande op die 12-maande tydskaal teen November 2016, gevolg deur ’n verdere jaar van erge tot uiterste droogte oor dieselfde streek, het tot die huidige lae damvlakke in die Wes-Kaap gelei. Die produksie van koring in die streek sal na verwagting aansienlik minder as verlede jaar en die langtermyn-gemiddelde wees as gevolg van die lae reënval, veral oor die Swartland gedurende die 2017-winter. Lae damvlakke sal ook ’n negatiewe uitwerking op besproeide gewasse in hierdie streek hê.

Neels Rust, bedryfshoof van Laeveld Agrochem, noem dat die vyfde produksieskatting (Desember 2017) van die Oesskattingskomitee daarop dui dat die Wes-Kaap se 2017 koringoes beduidend kleiner as in 2016. Die Wes-Kaap se 2017 geskatte koringoes is 586 800 ton, wat 511 400 ton, oftewel 47%, minder as die 2016-oes is. Voorts is die skatting vir die opbrengs per hektaar slegs 1,8 ton. Rust meen die WesKaapse koringboere kan nie teen hierdie opbrengs per hektaar winsgewend koring produseer nie en dit plaas groot druk op boere, asook finansierders, vir vervolg op 19 ProAgri 215 – Januarie / January 2018 17

R I P P E R T I L L A G E

Saadbedvoorbereidingsprodukte as deel van Bewaringsbewerking

Seedbed preparation products as part of Conservation Tillage “Daar is ’n verskil tussen strip-till (strookbewerking) en riptill (diepstrookbewerking),” verduidelik Christine Bouwer van Ripper Tillage Equipment in Hennenman. “Ons bou strookbewerkingstoerusting wat jou dieselfde saadbed as ’n striptill op die bo-grond gee, maar ’n diep ripbewerking van 350 mm tot 650 mm. Die hele riptill-proses behels die sny van bogrondse materiaal, wegneem van plantmateriaal op die plantry, losmaak van grond deur middel van ’n rippertand, toegooi van tand se voor en die vastrap van grond. Die proses geskied in die plantvoor dit wil sê “op die ry”. Die toegooi en vastrap van grond is baie belangrik vir vogbewaring. Een van ons gewilde produkte in die reeks is die Closing Coulter en Roller-stelle, soos hier langsaan gesien wat veral op die Dieprip-bewerkings agter die tand ge-bruik word. Die Riptill is ’n uitstekende werktuig om vooraf kunsmis (korrel of vloeibaar) toe te dien.

Riptill - Sleepraamwerk

Riptill – Op die hyser

CLOSING COULTER and ROLLER SETS * Adjustable Height on unit * Versable Brackets working with or without stops * Coulter Arms adjustable Vertically, Horizontally as well as the angle thereoff * Different tipes off coulters options for different soil types * Roller is Springloaded and consist of a slide bracket to maximise options of tention settings

Rolegtand en windrollers

Planter bykomstighede

a

Facebook/rippertillage

Vir ’n demo, voorlegging of navrae kontak

Christine Bouwer: 082-773-9297

maatstoestande oor die somerreënvalstreek gaan voortduur.

Gekoppelde globale klimaatsmodelle wat vir seisoenale voorspellings gebruik word, het onlangs meer gunstig vir somerreën oor Suider-Afrika begin lyk,” sê dr Malherbe.

Hierdie onlangse positiewe vooruitsig vir ’n redelike somer oor groot dele van die binneland is gegrond op die reaksie van klimaatmodelle op die veranderende see-oppervlakFiguur 3: Persentasie van Gemiddelde Seisoenale Aktitemperatuurwiteit vir die tydperk Junie tot November 2017. anomalie (SSTA), meestal in die Ekwatoriale Stille Oseaan. die komende plantseisoen wat in April Oor die Sentrale tot Oostelike dele en Mei 2018 plaasvind. van die Stille Oseaan het die negaDie huidige droogtetoestande in tiewe SSTA’s onlangs afwaarts oor die die suidweste van die winterreënvalsogenaamde La Niña-drumpel beweeg. streek en die relatief nat toestande oor Volgehoue sterker as normale oostelike dele van die somerreënvalstreek word passaatwinde oor groot dele van die weerspieël in die anomalie van die kuEkwatoriale Stille Oseaan gedurende mulatiewe plantegroei-aktiwiteit, soos winter 2017 – en wat steeds voortduur getoon deur die Persentasie van – het tot ’n baie laat ontwikkelende Gemiddelde Seisoenale Aktiwiteit La Niña aanleiding gegee. Laasge(PGSA) vir die tydperk Junie tot Nonoemde verwys na ʼn wêreldwye vember 2017. Die PGSA word bereken oseaan-atmosferiese toestand wat met deur die kumulatiewe plantegroei-aktibogemiddelde reënval oor die somerwiteit, afgelei uit aarde-waarnemingsreënvalgebied geassosieer word. data, uit te druk as ’n persentasie van “As hierdie afwykings vir nog twee die langtermyn-gemiddeld vir dieselfde maande voortduur, sal hierdie jaar as ’n tydperk. Figuur 3 toon die PGSA vir La Niña-somer beskou word.” die tydperk Junie tot November 2017.

Neels sê dit is verblydend dat die Dit is duidelik dat plantegroei-aktivoorspelling daarop dui dat daar ’n witeit oor die suidwestelike dele van die voortsetting van goeie reën gedurende land, insluitend die hele winterreënvaldie tweede helfte van die somerreënstreek, die jongste paar maande onder valseisoen gaan wees. druk was. In teenstelling hiermee, word bo-normale kumulatiewe planteReën later groei oor baie van die noordelike en “Dit sal uitkoms bied aan veral boere oostelike dele van die land verwag, in die Wes-Vrystaat en Noordwessoos aangedui deur die PGSA-waardes gebied aangesien aanplantings, soos in dié dele wat 100% oorskry. Heelwat wat dit reeds die afgelope vier jaar die van die oostelike mielieproduksiegeval is, later plaasvind. Die afgelope streek, waar aanplantings in November paar seisoene het goeie reëns, wat of vroeër geëindig het, is geleë in die noodsaaklik is voordat daar met die gebiede waar daar onreëlmatige hoë plantproses begin kan word, met tot plantegroei-aktiwiteit is, asook groot sowat ses weke aangeskuif. Daar positiewe waardes van die 12-maande lê egter groter risiko daarin opgeSPI teen November 2017. Voorts het sluit wanneer daar laat aanplantings hierdie gebiede bo-normale reënval in gedoen word aangesien die somerOktober en November 2017 ontvang, rygewas steeds in ’n groeistadium is wat genoeg is om te plant. wanneer vroeë ryp plaasvind. Onder normale omstandigehede sou ’n boer Positiewe uitkyk vir die huidige vroeë ryp verwelkom, aangesien dit somerreënvalseisoen die voginhoud van die somerrygewas “Voorlopig lyk dit of die positiewe kliwww.proagri.co.za

help verminder, maar wanneer laat aanplantings plaasvind, loop die boer ’n wesenlike risiko dat die plant beskadig kan word, aangesien dit steeds in ’n groeifase verkeer.”

Dr Malherbe sê dat afwykende SST’s oor die Ekwatoriale Stille Oseaan nie noodwendig weeranomalieë in Suid-Afrika sal veroorsaak nie, alhoewel daar ’n sterk statistiese korrelasie tussen die SST-anomalieë en reënval oor SuidAfrika bestaan.

Hierdie korrelasie kan ook eenvoudig beteken dat beide reënval oor die subkontinent en die SST’s oor die Ekwatoriale Stille Oseaan deur dieselfde faktor beïnvloed word, naamlik die sterkte van die oostelike winde op ’n wêreldwye skaal. Met ander woorde, die sterkte van die oostelike winde oor groot dele van die wêreld kan sowel die SSTA’s as reënval oor die somerreënvalgebied dryf.

“Aangesien die passaatwinde oor die grootste deel van die Ekwatoriale Stille Oseaan sterker as normaalweg uit die ooste is, kan dit ’n aanduiding wees dat die krag wat met die La Niña-gebeurtenis gedurende die komende somer geassosieer word, voldoende kan wees om nat toestande oor baie van die somerreënvalgebied te veroorsaak,” meen dr Malherbe.

“Oor die winterreënvalstreek is dit nie onmoontlik nie, maar eerder hoogs onwaarskynlik, dat die droogtetoestande gedurende die komende somer gebreek sal word. Dié gebied sal tot minstens die komende winter moet wag om uit te vind of die waterkrisis verlig sal word.”

Bykomende inligting • Dr Johan Malherbe, in samewerking met AgriSeker en ondersteun deur die Landbank, skryf ’n weeklikse opsomming oor die huidige weersomstandighede, genaamd CUMULUS, wat op die AgriSeker webtuiste (www.agriseker.co.za) gepubliseer word.

ProAgri 215 – Januarie / January 2018 19

Besproeiing

Benut water beter:

B

eter benutting van water loop hand aan hand met beter water, sal enige besproeiingsboer of tonnelboer jou vertel. Plante wat suiwer, gesonde water ontvang, het op die ou end minder water nodig omdat die water beter opgeneem word.

Een van die maniere om water te verbeter is die struktuuraanpassing of “strukturering” daarvan. Wetenskaplikes voer nog baie debat oor die geldigheid en doeltreffendheid van die tegnologie en studies is aan die gang, maar boere wat die tegnologie gebruik, staan daarby: Dit werk.

Die strukturering van water:

Wat is dit?

P

roAgri het by ’n Suid-Afrikaanse maatskappy wat frekwensies gebruik om waterstruktuur te verander, aangeklop vir inligting. Die maatskappy gebruik ook frekwensies om ongewenste goggas te beveg, maar in hierdie artikel val die klem op water.

Michelle Prinsloo van Agri Frequencies verduidelik dit so: Die natuur het sy eie proses om water te suiwer vir hergebruik, maar weens die toenemende bevolkingsdruk en die gepaardgaande infrastruktuur beland die meeste water wat ons gebruik in mensgemaakte filtrering-, suiwering- en bergingstelsels. Die pomp en opgaar van water het tot gevolg dat die watermolekules groepe of bondels begin vorm om energie te spaar (dit is ’n natuurlike proses). In Engels verwys hulle hierna as clusters.

Sou ons die water gelos het om deur sy natuurlike syfering te gaan tot waar die water self opstoot na die opper-

Seskantige/gestruktureerde watermolekules

vlak en dan in strome, oor magnetiese klippe en deur maalkolke vloei, word die water natuurlik gestruktureer.

Wanneer daar verwys word na gestruktureerde water, beteken dit eenvoudig dat die groepe molekules (clusters) losgebreek word en die enkelmolekules ’n gestruktureerde orde handhaaf. Dit verlaag ook die oppervlakspanning van die water. Figuur 1 beeld dit mooi uit.

Dr Gerald Pollack van die Universiteit van Washington, ’n professor in Bio-ingenieurswese, het water se struktuur bestudeer en tot die volgende insigte gekom: Water bou ’n geheue op na aanleiding van die omgewing waaraan dit blootgestel word. Díe geheue, sowel as besoedeling, dra by tot die vorming van groter watermolekulegroepe. Hierdie groepe is té groot om doeltreffend deur selwande te beweeg en dit lei tot dehidrasie (ontwatering) en swak gesondheid, selfs wanneer voldoende water beskikbaar is. Sien Figuur 2.

Ongestruktureerde watermolekules

Gestruktureerde water Enkelmolekules wat maklik deur selle opgeneem word

Volledige hidrasie

Ongestruktureerde water Groepe watermolekules wat eers afgebreek moet word voor opname in selle kan plaasvind

Onvolledige hidrasie Figuur 1 www.proagri.co.za

Figuur 2

vervolg op bl 23

ProAgri 215 – Januarie / January 2018 21

Om die molekules weer op te Gestruktureerde Ongestruktureerde breek om afsonderlik te funkwater water sioneer, moet energie toegevoeg word.

Dr Pollack het bevind daar is hoofsaaklik drie metodes om water te mikroniseer/struktureer: deur ’n draaikolk, met magnetisme of met frekwensies.

Hierdie strukturering bring mee dat water beter deur selle opgeneem kan word. Nie plant-, mens- of dierselle kan die bondels behoorlik opneem nie. Die enkel watermolekules het ’n laer oppervlakspanning, dus los voedingstowwe beter daarin op en sowel water as voedingstowwe word beter en makliker deur selle Die bevinding was dus dat die opgeneem, ongeag of dit in mense, makadamiasaailinge 20% beter ontplante of diere is.

Gesonde saailinge wat gestruktukiem het en 23% beter gegroei het Gestruktureerde water het tot reerde water ontvang. met 20% minder water. Die vloei van gevolg dat plante, diere en mense die gemagnetiseerde water deur die minder water gebruik omdat die water besproeiingspype was ook beter. beter opgeneem word. die struktureerder sy integriteit behou.

Nicole het ondertussen ook proefneDie gestruktureerde water het ook Dit is ook nie afhanklik van eksterne mings gedoen oor die groei van blaarmeer suurstof beskikbaar. Ons ken wakragbronne nie. slaai in ’n hidroponiese stelsel en haar ter as H2O, maar gestruktureerde water bevindings was dat die gestruktureerde vorm H3O2. Die feit dat gestruktureerde water wat met frekwensies behandel is water meer suurstof bevat, is van 70% van die aarde se oppertot beter groei en minder siektes lei. kardinale belang vir goeie gesondheid.

Dit verhoog ook groei en produksie by vlak bestaan uit water. Daarvan Hoe die behandeling werk plante en diere. is 97% soutwater en slegs 3% Michelle verduidelik dat kristalle met Gestruktureerde water bly die nodige frekwensies geprogrammeer vloeibaar teen temperature so laag as varswater. Uit die 3% varswaword om die water te struktureer. Hier-6˚C. ter is slegs 1% beskikbaar vir die kristalle word dan tussen twee lae rubber gelamineer en die eindproduk Studie beaam die waarde gebruik, die ander is in die pole lyk soos ’n rubberblokkie wat een’n Studie oor die invloed van gestrukvasgevang. voudig om jou pyp geplak word. Soos tureerde water op die ontkieming en die water deur die pyp vloei, word dit groei van makadamiaboompies is ongestruktureer. Die materiaal waarvan langs deur ’n nagraadse student, Nicole Volgens WaterWise se webdie pyp gemaak word en die grootte Boogaers, onder leiding van dr J Berner van die pyp het geen invloed op die van die Potchefstroomse Universiteit, tuiste is die gemiddelde reënval doeltreffendheid nie. onderneem. wêreldwyd 985 mm per jaar.

Dit is belangrik dat die Nicole het 210 sade geplant. Die struktureerder/s 80% van die omtrek helfte is met gemagnetiseerde/gestrukDie gemiddelde reënval in Suid van die pyp moet dek. Een struktureertureerde water benat en die ander Afrika is ongeveer 492 mm per der is voldoende vir ’n 25 mm pyp. ’n helfte met gewone munisipale water as 100 mm pyp gaan dus vier struktu’n kontrole. jaar, wat Suid Afrika ’n waterreerders benodig.

Die ontkieming van die eerste groep arm land maak.

Die struktureerders het nie nodig om was 97% (102 sade) en die kontroleversien of vervang te word nie, solank groep 76% (80 sade). Van die 102 het 94 gegroei en van die 80 in die kontroIn die WWF-verslag, Water: legroep het 55 plantjies gegroei.

Na 6 weke was die wortels van die Facts and Futures: boompies in die eerste groep gemidRethinking South Africa’s deld 29,1 cm lank en in die kontrolegroep 17,5 cm. Die eerste groep het Water Future, wat in 2016 uitook 20% minder water gebruik.

gegee is, ontstaan 50% van die land se riviere op sowat 8% van die grond.

Waterstruktureerder www.proagri.co.za

Vir meer inligting oor die strukturering van water en die ander gebruike van frekwensies, besoek gerus www.agrifrequencies.com of stuur ’n e-pos na info@agrifrequencies.com.

ProAgri 215 – Januarie / January 2018 23

www.proagri.co.za

ProAgri 215 – Januarie / January 2018 25

Meganisasie

John Deere wys die Tegnikus van “D

it vat ’n lang ruk om en ’n stel werkswinkels ’n goeie verhouding waar tegnici teoretiese met ’n kliënt te bou, maar en praktiese opleiding net ’n oomblik om dit af te ondergaan. Dit is ook breek,” vertel Charles van hier waar die senuterLoggerenberg van AFGRI gende finale rondte van Delmas. Charles is deur die kompetisie plaasJohn Deere aangewys as vind. die Tegnikus van die Jaar Al die gekwalifiseerde vir 2017 en hy weet hoe tegnici kan vir die eersom kliënte te behandel en te rondte inskryf. Dit te behou. bestaan uit ’n elektroCharles loop al van 1996 niese oopboek-toets af ’n pad met AFGRI (die deur die John Deere destydse OTK) en John Universiteitsprogram.

Deere toe hy as vakleerling Daar is drie modules in op Delmas aangetree het. die toets en die 50 top’n Paar jaar later is hy as presteerders dring deur werkswinkelbestuurder in na die tweede rondte.

Bronkhorstspruit aangeDie tweede rondte stel. bestaan uit ’n eksamen Daarna het hy ’n jaar van 3,5 uur wat onder lank sy eie ding gedoen, toesig by verskillende maar in 2005 is hy terug John Deere-sentra AFGRI toe. afgelê moet word. Hier 2017 was die laaste word die Top Tien kandijaar wat Charles aan die date uitgesif.

Tegnikus van die JaarDie manne word oor wedstryd kon deelneem, die hele spektrum van want hy is pas aangestel John Deere-toerusting as tegniese adviseur vir en tegnologie getoets en Charles van Loggerenberg van AFGRI Delmas het baie ure en die hele oostelike streek. nie net met betrekking dae in so ’n mobiele werkstasie deurgebring voor hy die titel van tot die masjiene wat in Van Bronkhorstspruit af, John Deere se Tegnikus van die Jaar kon verwerf. verby Standerton, Bethal hulle streek loop nie. en Middelburg en tot so Charles sê in die ver as Piet Retief is hy die Delmas-omgewing het hulle byvoorpraat. Om die titel van Tegnikus van man wat ingeroep word as die probleem beeld nie veel ondervinding van suikerdie Jaar te verwerf, is geen grap nie. te groot is om plaaslik opgelos te word. rietmasjiene of katoenplukkers nie, Vandat die toekenning drie jaar gelede “Ek is die probleemoplossers se promaar AFGRI het ’n groot rol gespeel om ingestel is, was Charles elke keer in die bleemoplosser,” spot hy. hulle tegnici by te staan deur hulle met Top Tien. Verlede jaar was hy tweede.

Hy het ook ’n opleidingsrol om te mekaar te laat gesels in die verskillende vervul en dit is so pas bewys dat enige streke.

Só werk die kompetisie tegnikus maar kan luister as Charles “Ek moet net die naam van oom Daar is meer as 450 gekwalifiseerde Japie Bester van die Vrystaat noem,” John Deeresê Charles. “Hy het baie gehelp dat ek handelaarstegmeer begrip ontwikkel vir die tegnologie nici in Subwaarmee ek nie elke dag te doen het Sahara Afnie.” rika en nog In die finale rondte moet elkeen ’n 200 vakleerteoretiese vraestel in elke afdeling aflê linge wat en ook ’n praktiese toets ondergaan. ’n daaraan werk Span slim instrukteurs skep unieke en om hulleself te uitdagende probleme op ’n reeks mabekwaam van sjiene, soos groot en klein trekkers, ’n Vlak 1 tot Vlak stroper en ’n spuit. Die ideaal is natuur4. Baie moeite lik om die probleem op te los in die 50 word gedoen minute tot sy beskikking, maar die tegom die tegnici nikus moet deur die regte diagnostiese op te lei en toe proses gaan en hy kry darem ook punte te rus met die vir elke stap. kennis om alle Charles sê: “Dit voel vir my of die nuwe (en ou!) toets elke jaar al hoe moeiliker raak, tegnologie baas maar dit is regtig ’n goeie toets vir die te raak. tegnici se kennis en vernuf om proBy die John bleme op te los. Dit is ook baie objekDeere-sentrum Die Top Tien John Deere-tegnici met die spoggerige baadtief. Almal het presies dieselfde kans in Boksburg is jies wat hulle by die toekenningsgeleentheid ontvang het. om te slaag, of om te sukkel!” daar netjiese Die drie wenners, Artie Bester (2de), Charles van LoggerenDrie spesialis-assessore word ook lesinglokale berg (1ste) en Gert Grobler (3de) kniel voor.

26

ProAgri 215 – Januarie / January 2018

www.proagri.co.za

die Jaar aan ingebring om die finale rondte te beoordeel.

Die wenners se name is tydens ’n spoggeleentheid by Emperors Palace bekend gemaak. Al tien toppresteerders ontvang sertifikate en netjiese John Deere-baadjies.

Top Drie Vanjaar se Top Drie werk almal by AFGRI: In die derde plek is Gert Grobler van AFGRI Grootvlei. Hy ontvang ’n naweekvakansie vir twee ter waarde van R10 000, wat deur John Deere Produkondersteuning geborg word.

In die tweede plek is Artie Bester van AFGRI Betlehem. Hy gaan nooit weer ’n verskoning hê om nie gras te sny nie, want hy

is nou die trotse eienaar van ’n John Deere D110-rygrassnyer wat deur John Deere Financial geborg is.

En die John Deere Tegnikus vir 2017, Charles, en sy vrou, Caren, gaan een of ander tyd hierdie jaar ’n bietjie oorsee kuier by ’n John Deere-fabriek. Charles moet ook deur die jaar as ambassadeur vir John Deere optree.

Caren is baie trots op haar slim, hardwerkende man. Sy is ’n verpleegster en hulle het twee kinders, Sarahné (12) en Ruben (9).

By die toekenningsgeleentheid het Jason Brantley, besturende direkteur van John Deere, Sub-Sahara Afrika, gesels oor die belangrike rol wat mense en menseverhoudings in die maatskappy speel.

Hy sê boere hou aan om John Deereprodukte te koop en te gebruik. Een rede daarvoor is die handelsnaam wat bekend is vir gehalte, maar die grootste rede waarom mense by John Deere bly, is as gevolg van die mense wat daar werk.

“John Deere is die John Deere-mense,” sê hy. Hy het vir die tegnnici gesê hulle moet ’n bietjie stilstaan en net dink wat dit is wat hulle elke oggend motiveer om op te staan en aan te gaan.

“Gaan dit oor die uitdaging om ’n probleem op te los? Wil jy net iets klaarmaak waarmee jy begin het? Wil jy mense help?”

Die boodskap is dat almal daar is vir mekaar en dat die gemeenskaplike doel van almal se werk is om mense kos te gee.

Soos Charles sê, dit neem lank om ’n goeie verhouding op te bou. Boere en tegnici is op mekaar aangewese en hulle moet leer om mekaar te vertrou.

Hy sê die meeste tegnici, soos hyself, wil eintlik ook graag self boer, maar dit is nie vir almal beskore nie. “Ek kan maar net my bes doen om te sorg dat die mense wat boer, kan aanhou boer!”

Geniet die voordele van kundige tegnici. Kontak jou naaste John Deere-handelaar om uit te vind hoe hulle jou kan bystaan.

In die senutergende finale rondte van die kompetisie moet die Top Tien-manne in ’n beperkte tyd ’n reeks teoretiese vraestelle aflê en praktiese probleme oplos deur van moderne diagnostiese toerusting, ’n groot dosis logika en baie vernuf gebruik te maak. www.proagri.co.za

Jason Brantley, besturende direkteur van John Deere, Sub-Sahara Afrika, (regs) het die wenners se pryse oorhandig.

ProAgri 215 – Januarie / January 2018 27

deur Benine Ackermann

Vir presisietoerusting en knap diens, koop by Cerealis A

s jy ’n saaiboer is wat die volle voordele van presisieboerdery wil geniet, en as jy boonop aandring op vinnige, kundige en voortreflike diens, is die Cerealis-groep die perfekte verskaffer van jou toerusting. Cerealis spesialiseer in presisieboerdery en is die alleeninvoerders van ’n wye reeks presisieboerderytoerusting vanaf Amerika en Europa.

“Cerealis is ongelooflik en ek sal hulle aanbeveel vir enige boer,” sê Jerry Basson, mielie- en sonneblomboer van Delareyville. “Die keer toe my planter moeilikheid gegee het, was dit op ’n Saterdag 5-uur toe Cerealis boonop hulle jaareindfunksie gehad het. Ek het hulle gebel en ingelig oor my krisis. Sonder huiwering het hulle my kom help. Dit is ongelooflike diens daar is min organisasies wat op daardie tydstip sal uitkom vir ’n boer.”

Cerealis beweeg aan die voorpunt van die tegnologie met vernuwende produkte vir boere soos presisieplantertoerusting, stropertafels, werktuigbeheerstelsels, outostuurstelsels en databeheer.

Jerry het ’n agt-ry Equalizer-planter toegerus met ’n vApply-toestel (vloeibare kunsmistoestel) van Cerealis gekoop. “Ek en Cerealis stap ’n lang pad ten nouste saam en ek was nog altyd baie tevrede met hulle. My planters het vDrives op en dit is ongelooflik akkuraat.”

AgLeader nou ook deel van Cerealis

Jerry het ook al sy presisietoerusting vir sy Challenger-trekkers en albei planters by Cerealis gekoop.

“Jy kry waarde vir jou geld. As jy ’n probleem het, kan jy selfs met die grootbaas gaan praat en hy sal dit vir jou uitstryk. Jy gaan nie beter kry nie.”

Cerealis se produkte is onder meer AgLeader-moniteringstelsels, WeedIT, Precision Planting, Elliot Manufacturing, Martin Industries, 360 Yield Centre, Sunco Farm Equipment , TeeJet Technologies (almal vanaf die VSA); Drago-mielieplukkerkoppe en Nardisonneblomtafels vanaf Italië.

Die Cerealis-groep bied die volgende vir die boer aan: • Die invoer van gespesialiseerde landboutoerusting en onderdele • Die installering daarvan • Bystand van gekwalifiseerde en flink personeel – vinniger kry jy nie • Opleiding vir boere om hulle produkte doeltreffend te gebruik • Volledige meganiese werkswinkel met rugsteundiens vir alle produkte • Uitstekende naverkopediens • Jaarlikse internasionale toere vir opleiding Volgens Jerry ploeg Cerealis definitief baie terug in hulle kliënte: “Ek was ook www.proagri.co.za

Die Cerealis-groep het onlangs die sakebelange van Nel Precision Farming, insluitend die invoer- en verspreidingsregte van die AgLeader-handelsmerk, oorgekoop. Hiermee streef Cerealis daarna om hulle top produkreeks nog verder uit te brei en sodoende ook presisietoerusting buite die plantermark, in te sluit.

AgLeader word beskou as een van die voorste handelsmerke op die gebied van presisietoerusting, daarom maak hulle die Cerealis-reeks nog meer gedug. Hulle het produkte soos skerms, GPS, outostuur, werktuigbeheerstelsels en databeheerstelsels.

Die AgLeader-kantoor het op 1 Januarie 2018 in Fochville gesluit en deel geword van Cerealis se bestaande kantoor in Lichtenburg om meer doeltreffende diens te lewer. Die bestaande AgLeader-agentenetwerk word behou en daar word beoog om dit uit te brei om die beskikbaarheid en diens van die AgLeaderprodukte regdeur Suidelike Afrika toeganklik te maak.

Die Cerealis-groep het regoor die land kundige agente wat net die bruikbaarste raad, beste produkte en getrouste diens aan boere bied. Kontak Josey Hendriks by 018-632-0362 vir meer inligting of besoek hulle webwerf by www.cerealis.co.za ProAgri 215 – Januarie / January 2018 29

Gewasproduksie

al saam met hulle in Italië om ’n Drago-mielieplukkerkop te koop en ek het al ’n toer na Amerika bygewoon.”

Met ons druk jy ’n drie tussen die pale!

HINGEJOINT®

FLEXI FENCE RINGLOK®

zane@bonnox.co.za | gerda@bonnox.co.za | linda@bonnox.co.za www.bonnox.co.za | +27 (0)12-666-8717 | +27 (0)76-169-9068

deur Du preez de Villiers

Hulpbronbestuur

Beskerm jou beeste met ’n

Bonnox-fort

Johan Engelbrecht se Bonnox-heining slaag daarin om veediewe uit sy kamp te hou en sy Brahmane binne te hou.

D

Hy het besef dat wat nodig was om hulle binne te hou en die veediewe se werk te bemoeilik was blokkiesdraad, want dit vat langer om te knip. Drie jaar gelede het hy besluit om Bonnox op die proef te stel om sy kosbare diere te beskerm.

“Ons het ’n paar jaar gelede besluit om die blokkiesdraad te probeer, spesifiek dié van Bonnox. Buiten die sekerheidsvoordeel het die beeste die heinings wat ons voorheen opgehad het, selfs die elektries heinings, met hulle koppe opgedruk om die gras aan die anderkant van die draad te vreet.

Met die gespook verrinneweer hulle die draad en dan breek dit. Met die blokkiesdraad kan hulle nie hulle koppe deur die draad druk nie. Dit is hoekom ons besluit het om hierdie produk te probeer. Jy moet hom net baie styf span,” sê hy.

Johan se derde beweegrede was dat die heining baie gou opgerig kan word. Hy sê: “Jy rig regtig in ’n baie kort tydjie kilometers op as jy wil. Teen Bonnox se regulasies het ek vir my ’n klamp gemaak waarin jy die draad vassit en dan het ek dit met die trekker styfJohan se beeste moet elke aand in ’n kraal naby sy huis getrek, en die slaap om hulle uit die kloue van veediewe te hou. iefstal op plase is ’n groot kopseer en dit noop boere om deesdae ’n aardige persentasie van hulle begroting aan sekerheid toe te wys.

Johan Engelbrecht is ’n boer wat ’n verbete stryd teen vee- en ander diefstal op sy plaas voer. Hy boer tussen Fochville en Vereeniging en hy laat selfs sy Brahmane se horings uitgroei sodat hulle hulleself teen veediewe kan verdedig. Hy moet bedags ook drie veewagters in die veld hê om sy diere op te pas. Johan het ook sy teelseisoen so beplan dat hy regdeur die jaar kwaai koeie in die trop het wat moet help om die trop te beveilig.

Misdaad verplig Johan ook om sy beeste elke aand naby sy huis op kraal te jaag. “Ons het glad nie heinings of grensdrade verder op die plaas nie want hulle steel dit af, so die beeste moet saans in die kraal slaap,” sê hy.

www.proagri.co.za

Johan moes houtpale gebruik om sy Bonnox-draad te span omdat die diewe sy staalpale wegdra. proses met die volgende 100-meter rol herhaal. Jy kan regtig met min hulp so ’n heining oprig. Ons kon die hele kraal van 1 100 meter in twee dae span. As jou trekpale en stutpale staan, is dit baie vinnig.”

Johan moes houtpale gebruik in plaas van die gebruiklike y-pale omdat ysters op sy plaas baie gou wegraak.

Johan het besluit om ’n 1,4 meter draad in Bonnox se Moneysaver-reeks te gebruik sodat sy beeste nie oorspring nie, en om daardie broodnodige ekstra sterkte te gee. “Dit werk uitstekend vir krale omspan en kan selfs goed werk vir sekuriteit rondom huis.

Dit is baie lig en maklik om te hanteer en op te rig.”

Skakel 076-169-9068, 012-666-8717 of stuur ’n e-pos aan Linda@bonnox.co.za, Gerda@bonnox.co.za of zane@bonnox.co.za. Besoek ook hulle webwerf by www.bonnox.co.za.

ProAgri 215 – Januarie / January 2018 33

34

ProAgri 215 – Januarie / January 2018

www.proagri.co.za

www.proagri.co.za

ProAgri 215 – Januarie / January 2018 35

“Jou trotse verskaffer van kwaliteit kaki & buitelug klere en bykomstighede vir mans, dames en kinders”

e!

Terug na die land

Early Bird Special Koop 5 hemde en 5 kortbroeke vanaf

R2 795 Ons verskaf die volgende dienste: Borduurwerk Laser cutting Klein tot groot boere se maattes

Skakel ons by 081-216-6748 of epos info@oomkalliekhaki.co.za (Termes en Voorwaardes geld)

36

ProAgri 215 – Januarie / January 2018

www.proagri.co.za

www.proagri.co.za

ProAgri 215 – Januarie / January 2018 37

Veilings GeneGids Die Brahman Beestelersgenootskap van SA T: 051-446-4619 / 3452 F: 051-446-3148 E: info@brahman.co.za W: www.brahman.co.za

38

ProAgri 215 – Januarie / January 2018

www.proagri.co.za

GeneGids

Tel: 051-444-5082 Faks/Fax: 051-444-5085 Epos/Email: info@limousinsa.co.za Posbus 12560, Brandhof, 9324

www.proagri.co.za

ProAgri 215 – Januarie / January 2018 39

AgriGids

Damvoerings en seile Dam linings and tarps

Maasdraddamme / Mesh dams

Gronddamvoerings / Earth dam liners

Trokseile / Truck Tarps

Hoenderhokgordyne / Chicken run curtains

Opgaardamvoering / Reservoir linings

Kuilvoerseile / Silage Covers

072-279-3294 www.tatamatarps.co.za

40

ProAgri 215 – Januarie / January 2018

www.proagri.co.za

100 l Low pressure solar geyser from

• Voorkoming van Plaasaanvalle • Opsporing van Oortreders • Boerdery Sekuriteit deur middel van gespesifiseerde omtrek monitoring

VOORKOM VERRASSING

R3 290

Auxiliary tank included

Solar panels

@ R758per Watt

sĞĞĚŝĞĨƐƚĂů ǀŽŽƌŬŽŵŝŶŐ PLAASMOORDE ĞĞůĚ ǀĂŶ VROEËR WAARSKUWING VAN ƚĞƌŵŝĞƐĞ ŬĂŵĞƌĂ BETREDING

Solar pump 120m max head @ R19 060 incl pump, controller and 6 x 250 Watt panels.

Cheaper models on website

ĞĞůĚ ǀĂŶ ŬĂŵĞƌĂ ŝŶ ĚĂŐůŝŐ

www.TheSunPays.co.za

082-515-1655 / 012-734-0915 All prices include Vat / Free delivery 100 km from Cullinan / Full prices and specs on website

www.proagri.co.za

Desmund 082-414-3242 pro_buzz@mweb.co.za www.probuzz.co.za

ĞĞůĚ ǀĂŶ ŬĂŵĞƌĂ ŝŶ ĚŝĞ ŶĂŐ

ProAgri 215 – Januarie / January 2018 41

AgriGids

TheSunPays. co.za

BOEREVEILIGHEID 24/7

AgriGids 42

ProAgri 215 – Januarie / January 2018

www.proagri.co.za

AgriGids

www.proagri.co.za

ProAgri 215 – Januarie / January 2018 43

AgriGids

Ontwerp en oprig van veehanteringsgeriewe Skakel Ryno Keeve by 078-460-3322 of epos keeve@lantic.net

44

ProAgri 215 – Januarie / January 2018

www.proagri.co.za

AgriGids

W AT E R P OMPE

Water is lewe.

Italiaanse pompvervaardiger, Speroni, is sedert 1955 op die voorpunt van tegnologie en navorsing. Vandag word Speroni gereken as een van die wêreldleiers in die vervaardiging van waterpompe. Hierdie hoë kwaliteit reeks, met ‘n toonaangewende rol en posisie in Suider-Afrika, word sedert 1996 versprei deur Agrinet.

Beskikbaar by deelnemende landbou handelstakke.

Speroni word eksklusief versprei deur

www.proagri.co.za

MADE IN ITALY

ProAgri 215 – Januarie / January 2018 45

AgriGids 46

ProAgri 215 – Januarie / January 2018

www.proagri.co.za

AgriGids

www.proagri.co.za

ProAgri 215 – Januarie / January 2018 47

AgriGids

No1

Beware of imitations and make sure the person you buy from can service and maintain your vehicle

Sa ve Sa v Sa e ve

No

No

ise

The leading electric vehicle distributer in South Africa See our website for a branch near you

Running Cost Less than 10c per Km

Finance Available

Game Drives

The most exiting Game drives More fun than sitting on a bakkie Better income for the farmer Guests will do more than one drive No Noise No Pollution Much More cost effective

We have branches nationwide and a few Dealerships Available

www.eleksa.co.za 48

ProAgri 215 – Januarie / January 2018

Tel 010 446 6728 www.proagri.co.za

AgriGids

www.proagri.co.za

ProAgri 215 – Januarie / January 2018 49

AgriGids 50

ProAgri 215 – Januarie / January 2018

www.proagri.co.za

AgriGids

www.proagri.co.za

ProAgri 215 – Januarie / January 2018 51

AgriGids 52

ProAgri 215 – Januarie / January 2018

www.proagri.co.za

AgriGids

www.proagri.co.za

ProAgri 215 – Januarie / January 2018 53

AgriGids

40

a

ve

S

0 0 0

R

Buy the New Amarok 3.0 (TDI) Auto Highline Plus

from R750 500 and receive R40 000 cashback

Tel: 012 567 9300 Lavender Rd, Annlin 54

ProAgri 215 – Januarie / January 2018

www.proagri.co.za

We pay your first 6 installments

Interest rate: 13%, Deposit NO Deposit, 30% Residual (R51 312) Only at participating Dealership - Terms and conditions apply

Tel: 012 567 9300 Lavender Rd, Annlin www.proagri.co.za

ProAgri 215 – Januarie / January 2018 55

AgriGids

2018 VOLKSWAGEN UP TAKE UP!

AgriGids

Pretoria 012 800 9600 Polokwane 015 292 2001 Nelspruit 013 752 8252

Brits 012 252 0256 Witbank 013 692 8425

STAAL

TUBING

BESPROEIING

en meer...

en meer…

en meer…

VLOEISTOFBEHEER

PALISADE

HARDEWARE

en meer…

en meer…

en meer…

“Flat Bar” “Lipped channels“ “Angle Iron“ “Square bars“ “Reinforcing bars“ Struktuur staal Geute, afvoerpyp en toebehore Dakmateriaal – “Galvanized en polycarb“

“Valves“ “Fittings – Galv & Black“ Poly-pyp-hoe en laedruk “Flanges – screwed & welded on“ “Gaskets PVC pype en lasstukke

“Round tubing“ “Square tubing“ “Rectangular tubing“ Sturktuur pyp “Galvanized pipe“ “Seamless pipe“ Schedule pyp

Panele Hekke Hekwiele Hekmotors Afstand beheerders Palisade vurkies Draadomheining “Y standards“ “Droppers“ “Posts“

Sproeiers en toebehore Besproeiings kontrole Modules Watertenks Alle pompe “Fittings“ Sonkrag stelsels

Verf/Dakseelmiddels Sny lemme en –klippe Sweis-stafies Boute en moere Kraggereedskap Hekslotte en skarniere “PPE Safety“ “Base plates – standard or cut to size“

Besoek jou plaaslike tak vir gehalteprodukte en diens.

56

ProAgri 215 – Januarie / January 2018

www.proagri.co.za

AgriGids