Proagri 186 - Augustus 2015 uitgawe

ProAgri tegnologie vir die boer technology for the farmer

Augustus / August 2015 No / Nr 186 ISSN 1042 - 1558

Gratis / Free

Diesel: Vul snel met Shell

Valtrac put meer uit kunsmis

Veeverbetering:

Boer slim met data

Besproei ’n kolskoot met

Senter 360 Meganisasie | Gewasproduksie | Hulpbronbestuur | Vee en Wild

www.proagri.co.za

Redakteursbrief

Voorblad

“O

ns boer, want dit is wat ons doen. As boer moet jy die ewige optimis bly.”

Aan die woord is Mick Selby van Cena Farms in Zambië, een van die groot korporatiewe plaasondernemings in die Mkushi-streek noord van Lusaka.

Ek het onlangs die streek besoek om bietjie navorsing te doen en inligting te kry vir ProAgri se eerste Zambiëuitgawe wat in die lente sy verskyning gaan maak. Zambië word die afgelope jaar of wat Reënvalpatrone in Zambië het verander en beskou as die Utopia van landook besproeiingsboere moet planne maak om bou-ontwikkeling in Afrika met die beskikbare waterbronne te beskerm en ’n landbouvriendelike regering beter te benut. (Foto: Peter Michael, Mkushi) en maatskappye wat derduisende dollar belê in ontwikkelingsprojekte of die vestiging van kommersiële plase.

Maar die vrugbare land het ook sy probleme. Drie jaar se droogte of veranderde reënpatrone het sy merk gelaat, nie net op die grondwatervlakke nie, maar ook op buurmanskap, met boere wat almal dieselfde water uit dieselfde rivier ewe nodig het.

Mick sê daar word nou groot planne gemaak om nog damme te bou sodat die rivierwater beter benut kan word vir besproeiing.

Solank ’n boer ’n plan kan maak, sal hy aanhou boer en Afrika is altyd ryp vir planne, want dit bied voorwaar vrugbare grond vir uitdagings! En ons hou darem die wêreld aan die praat, al is dit nou oor die etiek van leeujagtery.

Ek wil nie ook in die debat rondom oorle Cecil die leeu betrokke raak nie, want ek dink al die argumente is al oor en oor gevoer, maar ek dink wel die wêreld sal voorwaar ’n beter plek wees as almal net so onsteld raak oor die moorde op “geblikte” boere as oor die jag van geblikte leeus. ’n Jong boer het onlangs vir my gesê hy hou daarvan om ProAgri te lees, want dit is altyd vol planne. Ek vertrou die uitgawe se planne werk vir jou.

Met die groeiseisoen voor die deur word water weer ’n groot prioriteit en Senter 360 is een van die plaaslike maatskappye wat staatmakerdiens lewer om water te kry waar dit nodig is.

Lees op bl 13 hoe die spilpunte gebou word.

ProAgri Gracelaan 31C, Murrayfield, Pretoria Tel: 012-803-0667 www.proagri.co.za

Copyright © 2013. All rights reserved. No material, text or photographs may be reproduced, copied or in any other way transmitted without the written consent of the publisher. Opinions expressed are not necessarily those of the publisher or of the editor.

We recognise all trademarks and logos as the sole property of their respective owners. ProAgri shall not be liable for any errors or for any actions in reliance thereon.

Business-to-business: Agriculture ABC January – March 2015 39,763

Boer slim!

Annemarie Bremner > annemarie@proagri.co.za

ProAgri

Inhoudsopgawe / Contents Meganisasie 2

Valtrac: Bogballe-strooiers bespaar kunsmis

5

LEMKEN sê dankie

7

Isuzu Trokke lewer nou nog beter diens aan boere

Energie 9

2

5

KragDag vul ’n pikdonker gat

9

Hulpbronbestuur 17 TLU SA: “Ons boer ten spyte van die regering”

13

27 Tal-Tec verbeter die onverbeterlike 29 RFID: Boer slim met data

15

32 Veilings 37 AgriGids www.proagri.co.za

Uitleg & ontwerp Esta van Niekerk

Rekeninge Ronel Keet > 0861-777-225 accounts@smartpublishing.co.za Verspreiding en intekening Du Preez de Villiers > 012-803-0667 dupreez@proagri.co.za.co.za

Gereeld 35 GeneGids

Xander Pieterse > 079-524-0934 xander@proagri.co.za

Navrae Engela Botha > 012-803-0667 engela@proagri.co.za

Vee en wild

31 ’n Vroeë kersgeskenk van ’n Santa

Hoofbemarker: Stefan van Wyk > 082-381-7563 stefan@agritrader.co.za

Remi Friebus > 062-203-2995 remi@proagri.co.za

15 Sebokeng staan vir diens en Shell 19 LWO: Hoe om buitelandse werknemers te hanteer

Verslaggewer Du Preez de Villiers > 082-598-7329 dupreez@proagri.co.za

Bemarkers: Adele van Tonder > 072-854-0632 adele@proagri.co.za

Gewasproduksie 13 Senter 360: So word die “spil van sukses” gebore

Redakteur tydskrif en aanlyn Annemarie Bremner > 082-320-3642 annemarie@proagri.co.za

27

Sakebestuurder George Grobler

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

1

Bogballe-strooiers bespaar kunsmis K

unsmis wat perfek geplaas is waar die plante dit nodig het, verseker ’n lonende oes, maar oortoediening, ondertoediening, kol-koltoediening en onakkurate toediening vreet die boer se geld sonder om sy inkomste te verbeter.

Daarom is dit noodsaaklik vir volhoubare winsgewendheid dat kunsmis akkuraat en eenvormig toegedien moet word... en daarom spesialiseer die Deense maatskappy, Bogballe, in die ontwikkeling en vervaardiging van strooiers wat vir die boer elke kriesel waarde uit sy kunsmisrekening put.

Valtrac, die werktuigverskaffer wat daarvoor bekend is dat hy die beste tegnologie-oplossings wat die wêreld kan bied vir Suid-Afrika se boere vind en dit met legendariese naverkoopdiens rugsteun, het Bogballe-kunsmisstrooiers deeglik getoets.

Die bevinding is dat Bogballe ver verby die basiese strooiers, wat maar net kunsmis op ’n draaiskyf smyt en hoop vir die beste, presteer. Bogballe span alles wat vernuftige tegnologie bied in om vir die boer volle beheer oor waar, hoe en hoeveel die kunsmis val te verseker.

Hierdie prestasie het vir Bogballe ’n plek op Valtrac se produklys verdien om te help om volhoubare, winsgewende boerdery in Suid-Afrika te verseker.

Intensiewe toetse deur verskeie onafhanklike instansies in die buiteland – onder andere die kieskeurige Duitsers – die ongeëwenaarde egaligheid en volledige dekking van Bogballe se kunsmisverspreiding bewys.

Een van die redes vir die perfekte kunsmisverspreiding en -plasing is dat die Bogballe se skywe inwaarts, sowel as uitwaarts, soos konvensionele strooiers s’n, kan draai. Dit maak die Bogballe meer veelsydig en stel hom daartoe in staat om die some van die land akkuraat en sonder vermorsing of onnodige oorvleueling te bestrooi.

Tradisionele strooier: So lyk die tradisionele strooier se strooipatroon.

Die draaiskywe draai uitwaarts vanaf die strooier se middel.

Bogballe: Die Bogballe se skywe draai tydens bestrooiing in die land inwaarts om die beste oorvleueling van kunsmis en die eweredigste strooipatroon te verseker.

25% Linkerskyf

Dubbeloorvleueling en 180 grade strooipatroon

25% Regterskyf

50%

Egalige strooipatroon met simmetriese oorvleueling

Bogballe omsoming-strooipatroon Na die kant van die land: Regterskyf strooi tot by die kant van die land

Linkerskyf se strooipatroon

Albei skywe saam lewer elk sy eie strooiresultaat, tensy hulle perfek dieselfde gekalibreer is

2

Die Bogballe M3W Plus is ’n gevorderde, akkurate, maklik-om-te werk kunsmisstrooier wat ten volle outomaties gekalibreer en beheer word met ’n Isobus-stelsel. Hierdie strooier is gereed vir seksiebeheer en kan van 12 tot 42 meter wyd strooi. Hy hou 4 050 liter kunsmis.

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

Regterskyf se strooipatroon 50%

Linkerskyf strooi in land

Dubbeloorvleueling en 120 grade strooipatroon

2X50%

wwww.proagri.co.za

Bogballe-strooiers se egalige en gelyke strooipatroon sorg vir akkurate en volledige dekking sonder vermorsing by wenakkers.

Daar is ’n Bogballe-strooier perfek vir elke boer se behoefte en sak: Standaard: Die standaardstrooier wat deur die trekker se kragaftakker aangedryf word en wat sy sluis hidroulies oop- en toemaak.

Grondspoed-onafhanklik: Iconbeheerder, stilstaande kalibrasie, elektriese oop- en toemaak, strooiaanpassing by trekkerspoed om teen enige spoed steeds presies dieselfdehoeveelheid kunsmis per hektaar te plaas. Geen GPS-stelsel is nodig vir die opsie nie. Trekkerspoed kan direk van die ratkas af geneem word, andersins kan 'n wielspoedsensor vir ouer trekkers gebruik word.

Vol presisie: Variërende toediening volgens jou GPS-kaarte, sluit self aan en af binne die land om nie verby die wenakker te strooi nie, kan seksiebeheer toepas om oorvleueling te voorkom,Ten volle outomatiese kalibrasie met behulp van ’n ingeboude skaal en elektriese oop- en toemaak van sluise.

Drie modelle van die uiters professionele Isobus-beheerde stelsel is in Suid-Afrika beskikbaar: Maar die Bogballe se skywe kan ook uitwaarts draai. Hierdie eienskap word benut om die kante van lande akkuraat te bestrooi: Vanaf die kant van die land: Regterskyf se sluis toe

www.proagri.co.za

Linkerskyf strooi in die land

Gewone kunsmisstrooiers het nie ’n reglynige strooipatroon sodat jy dit op ’n presiese punt kan afskakel nie.

Bogballe-kunsmiswerpers is van mangaanstaal gemaak.

• Die L2W Plus hou 2 050 liter of 2 000 kg kunsmis en strooi tot 24 meter wyd • Die M2W Plus hou2 675 liter kunsmis en strooi 42 meter wyd • Die M3W Plus hou 4 050 liter kunsmis en strooi ook 42 meter wyd.

Die ander Bogballe-modelle is beskikbaar vanaf 775 ℓ tot 4 050 ℓ. Bogballe is ook die vervaardiger van die wêreld se grootste driepuntstrooier met ’n kapasiteit van 6 m3.

Bogballe-kunsmisstrooiers bied die boer talle nuttige voordele, wat hulleself almal uiteindelik in sy bankrekening laat geld: • Bogballe lewer regoor die land die mees akkurate, mees eenvormige kunsmisverspreiding, ook by die wenakkers en aan die kante.

• Die Bogballe se outomatiese luike sorg dat die kunsmis strykdeur in die regte posisie op die skyf beland vir ’n perfekte verspreidingspatroon teen enige spoed, kunsmisvloei of werkwydte.

• Die werpers is van mangaanstaal gemaak om ’n lang lewe te verseker en is so ontwerp dat dit nie korrelkunsmis verpoeier nie.

• Dit is baie maklik om die Bogballe te kalibreer en daar is byna geen risiko van verkeerde kalibrasie nie. Die Bogballe met skaal en intelligente beheer vereis net een verstelling van die kantelhoek om die regte strooiwydte te kies. Verder sorg die masjien vir deurlopende perfekte toediening.

• Almal weet hoe vernielend kunsmis

metaal kan vreet, maar Bogballe se poeierdeklaag met “Flexi Coat”afwerking verseker ’n lang lewe.

Bogballe spog met een van die wêreld se gevorderdste poeierdeklaagaanlegte. Die strooiers gaan almal deur ’n 7-stap verfproses voor dit aanmekaargesit word. Die strooiskywe, skerms en tenkbasis is van vlekvry staal gemaak.

• Die Bogballe se roerder begelei kunsmis galant en sagkens na die uitlaatopening sonder om dit te beskadig. Die roerderspoed kan verstel word om by die soort kunsmis te pas.

• Onder in die saadbak, bo die roerder, is ’n kegel wat verseker dat die gewig van die kunsmis nie verpoeiering veroorsaak nie.

• Die Bogballe se kragoordragstelsel verg geen onderhoud nie en word deur ’n glipkoppelaar teen oorlading beskerm.

Suid-Afrika se boere weet reeds dat Valtrac net werktuie van die hoogste gehalte, uitgeknip vir ons boere se behoeftes en toestande, verskaf. Boere regoor die land getuig van Valtrac se flink diens, wat verseker dat alle Valtrac-werktuie volstoom en met die absolute minimum staantyd vir die boer werk. Dit geld ook vir Bogballekunsmisstrooiers.

Volgens George Cilliers van Valtrac is al die onderdele, tegniese vaardigheid en kundigheid wat nodig is om Bogballe se uitstekende werkverrigting te verseker, gereed, sodat boere maar kan weet dat hulle op Bogballe se strooiers kan reken.

Meganisasie

Die 180-grade strooipatroon van die Bogballe stel die operateur in staat om presies van die punte van die land af en tot op die anderkantste punte van die land te strooi:

Vir meer inligting oor Valtrac se nuttige Bogballe-kunsmisstrooiers, praat met George Cilliers by 082-881-4855 of 056-817-7308 of george@valtrac.co.za. Besoek ook www.valtrac.co.za vir meer inligting oor Valtrac se volledige reeks werktuie en Valtratrekkers.

Die S-indicator vir standaardmodelle boots die vloei van die kunsmis na sodat jy die masjien kan kalibreer nog voor jy begin strooi.

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

3

ns het elkeen so tussen 250- en 350-duisend kilometer afgelê oor die afgelope drie-en-’n-half-jaar,” vertel Karel Munnik van LEMKEN SA. “En dit is net met ons eie voertuie en nie wanneer ons saam met handelaars of met gehuurde motors gery het nie.”

Demonstrasies op plase, eksperimentele aanplantings saam met boere, die korrekte instelling van masjiene en die lewering van naverkopediens is ’n paar van die redes wat LEMKEN SA se manne op die pad gehou het.

Dit is hierdie soort toewyding wat gesorg het dat die Suid-Afrikaanse dogter van die Duitse werktuigverskaffer, LEMKEN, die vinnigste gegroei het van al die takke wêreldwyd.

Hoewel Karel al vroeg in 2012 met demonstrasies en bekendstellings begin het, het die eerste masjiene vir verkope eers in Augustus in die land aangekom. Dit is nou net mooi drie jaar gelede en die eers onbekende blou masjiene het ondertussen ’n algemene gesig op plase geword.

Karel het groot waardering vir die pionierboere wat die eerste aankope gedoen het, want dit verg waagmoed om in vreemde nuwe toerusting te belê.

Hy sê: “Wat vir my baie positief is, is dat baie van daardie eerste aankopers en die boere wat in 2013 en 2014 gekoop het, terugkom vir nog LEMKEN-toerusting om hulle vloot uit te brei.”

In Europa is LEMKEN ’n huishoudelike naam en elke tweede plaas in Duitsland spog met ’n LEMKEN-ploeg of ander grondwerktuig. Die maatskappy het al in 1780 sy eerste ploeg gemaak en is nog al die jare in die hande van die Lemken-familie. Familietradisie, Duitse vakmanskap, ’n oor vir boere se behoeftes en ontwikkelings wat op die voorpunt van tegnologie en boerderypraktyke bly, is die waardes wat die maatskappy dra.

Toe die eerste Karat-, Rubin- en Kristal-masjiene in die land aangekom het, moes boere nie net gewoond raak aan die nuwe naam nie, maar ook ’n

LEMKEN sê dankie

deur Annemarie Bremner nuwe tegniek van grondbewerking met kombinasietoerusting.

Dit gaan oor die inwerk van oesreste in die boonste laag van die grond waar dit afbreek om die grond se koolstofvlakke en struktuur te verbeter terwyl ’n fyn, maar ferm saadbed voorberei word. Dit is deel van die waardetoevoeging van LEMKEN, vertel Karel. Daarmee saam volg werksdoeltreffendheid met tyd- en brandstofbesparing.

Hy sê dit is veral die besproeiingsboere wat twee oeste per jaar plant wat nou al, na tot ses aanplantings, kan getuig oor al die voordele.

Na die eerste kombinasiemasjiene is die produkreeks geleidelik uitgebrei met ploeë, spuite, kragêe en planters. Al die toerusting word ondersteun deur ’n volledige onderdelemagasyn.

In hierdie stadium hanteer die Solitairplanters enige fynsaad en soja (enige saad wat in kg/ha afgemeet kan word), maar mielieboere kan ook uitsien na die Azurit-mielieplanter wat na verwagting volgende jaar sy verskyning gaan maak.

Karel sê nog iets waaraan boere gewoond moes raak, is die fyn instelling van die toerusting wat noodsaaklik

Die LEMKEN-span in Suid-Afrika is Blackie Swart, Christo Prinsloo, Monia Shears, Karel Munnik en Albert Fourie (inlas). www.proagri.co.za

Meganisasie

“O

is vir goeie werkverrigting. Hy sê ’n LEMKEN is robuust en werk makliker in moeiliker omstandighede en daarom is die versoeking groot om sy werkslading uitermatig te verhoog.

Die hektare is nie die probleem nie, maar die masjiene moet ingestel word om die grondtoestande in verskillende lande reg te hanteer. “Een gaatjie maak ’n verskil,” sê hy. Daarby is onderhoud, soos vir enige masjien, noodsaaklik.

Karel sê hy haal ook sy hoed af vir al die handelaars en sy span wat saam met hom ingeklim het om oor die kort tydperk so ’n stewige voetspoor te vestig, van die mooiste Kaap tot in die Kongo.

Die handelaars is Afgri (wat ook betrokke is by die verspreiding van LEMKEN in Zimbabwe en Zambië), TTS Agri, NWK, GWK, Barloworld New Holland, Bergville New Holland, JD Implemente, Senwes, Genius Landbou en Warmbad Landini.

Saam met die handelaars is daar ook ander ondersteuningsdienste wat noodsaaklik is vir die verskaffing van infrastruktuur, verspreiding van toerusting, finansiële dienste en media (soos ProAgri) wat sorg dat die blou masjien bly draf, sê Karel.

Een van die groot voordele daarvan om deel te wees van ’n maatskappy soos LEMKEN, is die uitstekende opleiding wat almal ontvang. Die span in Suid-Afrika, moes letterlik vir ‘n paar weke in die fabriek in Duitsland gaan werk om presies te verstaan hoe die masjiene werk.

Karel sê: “Dit is ’n voorreg om ons mooi land te sien, om te sien hoe LEMKEN selfs in die moeilike landboujaar bly groei, en ons is gereed vir nog baie ‘blou’ seisoene.”

Vind meer uit oor LEMKEN se toerusting by Karel Munnik by 082-412-2577 of Blackie Swart 082-404-9651 of stuur ’n e-pos aan sales@lemken.co.za. Besoek gerus ook www.lemken.com.

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

5

6

ProAgri 185 – Julie / July 2015

wwww.proagri.co.za

Meganisasie

Isuzu Trokke lewer nou nog beter diens aan boere Wat is ’n trok sonder ’n geskikte bak? ’n Beestraliebak is ’n gewilde keuse onder boere, so ook Isuzu Vragmoters se FVR 900. Hier is ’n FVR 900 met ’n beestraliebak wat deur Kanu-bakbouers gebou is.

D

ie ware staal van enige mens, onderneming of produk word getoets wanneer dinge moeilik gaan.

Moeilike makro-marktoestande het ’n baie sterk invloed op enige maatskappy en Isuzu Trokke Suid-Afrika (ITSA) moet ook bontstaan onder arbeidsonrus, die e-tolstelsel, hoë brandstofpryse, swak politieke besluite en die rand wat al hoe minder werd word. Hierdie faktore het noodwendig ’n invloed op die land se ekonomiese groei en dit beïnvloed die vragmotorvervaardigingbedryf regstreeks.

“Maar, soos ons almal weet, is ons as Suid-Afrikaners baie aanpasbaar met baie dryfkrag en ons almal moet tot aan die einde van die jaar vasbyt en die nuwe jaar tegemoetgaan,” was Craig Uren, HUB van ITSA, se opbeurende boodskap tydens ’n onlangse mediavrystelling in Johannesburg.

Ten spyte van die talle uitdagings is Isuzu-trokke nie in Suid-Afrika vir tyd en wyl nie – hulle is hier om te bly.

“ITSA het in 2007 afgeskop met ons eerste vyfjaarfase waarin ons daarop gekonsentreer het om ons basis te vestig deur in strukture, produkontwikkeling, handelaars en mense te belê.

Ons is tans in jaar agt van ons tweede vyfjaarfase, wat ons die volwasse fase noem, waarin ons reeds ’n klomp suksesse kan opnoem, onder meer ons stewige markaandeel en gevestigde bedryfstrukture. Om voor te bly, moet ons deurlopend ons denke verander en daarom beplan ons reeds aan ons derde vyfjaarsiklus,” sê hy.

ITSA moet elke jaar sowat 4 000 eenhede die lig laat sien om hulle Suid-Afrikaanse operasie mooi aan die gang hou, maar met ’n terugsak-

www.proagri.co.za

king van 5% in die trokmark oor die afgelope jaar, is dit opmerklik dat Isuzu se markaandeel steeds stadig maar seker groei. In Junie verlede jaar kon hulle 12,9% van die land se totale trokverkope in hulle eie boeke opskryf. Tot vandag het daardie syfer tot 17,7% gegroei. ’n Opwindende nuwe rigting wat ITSA ingeslaan het, is om die bakboumaatskappy, Kanu in Port Elizabeth, asook Automotive Chassis Technology (ACT), wat onderstelle verander en aanpas, in ’n vreedsame oorname te bekom. “Omdat Kanu in Port Elizabeth reeds 80% van ons bakke bou, was dit noodwendig die volgende stap in ons strategie,” het Craig gesê. Hierdie belangrike transaksie sal nog vandeesmaand in werking tree.

Boere kan ook bly wees oor hierdie transaksie, want dit beteken dat Isuzu

Craig Uren het tydens ITSA se onlangse media-ontbyt ’n oorsig oor die maatskappy se toekomsplanne gegee en verduidelik hoekom hulle die Kanu-bakboumaatskappy oorgekoop het.

nou vinniger en makliker ’n volledige trok kan aflewer.

“Ons oogmerk was nie om net nog ’n onderneming te besit nie, maar om die geleentheid te gebruik om hierdie ondernemings in bemagtigers te verander. ’n Onderstel-kajuit wat uit ons fabriek kom, is ’n nuttelose kommoditeit en het geen waarde in die hande van die kliënt nie. In ons speelveld is logistiek ’n duur en tydrowende oefening. Dit gaan daaroor om die proses en die voorsieningsketting te verbeter om die produk vinniger in die mark te kry,” sê Craig. “Om nou ’n standaard bak te vervaardig wat op al Isuzu se trokke dieselfde lyk, is ook net baie meer sinvol.”

Gewoonlik kry die kliënt die trok eers negentig dae na bestelling, wat ’n reuse invloed op sy inkomste het. ’n Vragmotor is ’n inkomsteverdiener en daarom is dit pynlik en duur vir enige boer of vervoerder as hy drie maande sonder ’n vragmotor te sit terwyl hy op aflewering wag. Talle trokke val die swak Suid-Afrikaanse paaie ten prooi en in so ’n geval wil die eienaar sy sake so gou as moontlik voortsit. “Ons gaan hierdie wagtyd drasties verkort,” sê Craig.

ITSA het ook ’n ander rede om hulleself op die skouer te klop. As alles volgens plan verloop, sal hulle in die derde kwartaal van 2015 die 30 000ste trok wat hulle sedert die begin van produksie in 2007 in die Port Elizabethse aanleg vervaardig het, vier.

Vir verdere navrae kan 08600 ISUZU (47898) geskakel word, of www.isuzutrucks.co.za besoek word.

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

7

KragDag

KragDag vul ’n pikdonker gat

N

adat beurtkrag in 2008 sy verskyning gemaak en weer verbygegaan het, kon mens dit nog met ’n paar grappe en kritiek verwerk, maar rondte twee is op ons en dit is lankal nie meer snaaks nie. KragDag het weer nuttige alternatiewe gebied.

Dit blyk ook dat die skrif teen die muur is vir aanvaarbare kraglewering in die nabye toekoms. “Eskom is reeds R35-miljoen agter met hulle onderhoud. Sommige van die kragstasies is al meer as 80 jaar oud en voldoen nie meer aan ons eie veiligheidswetgewing nie,” sê Henning Holm van Holm en Seuns. Hy was een van die hoofsprekers tydens die groenenergieskou en seminaar wat oor twee dae gestrek het.

Die sewende KragDag wat vanjaar op 26 en 27 Junie plaasgevind het, was weer ’n reuse sukses en die hinderlike beurtkrag moes beslis ’n bydrae gelewer het dat bekommerde kragafhanklikes tot 13:00 die middag nog tougestaan het om by die skouterrein in te kom. Solidariteit, wat as hoofborg toegetree het, se doeltreffende bemarking het ook ’n groot bydrae gelewer tot die rekordgetal bywoners.

Carel Ballack, ’n ou bekende by die KragDag, het soos altyd die meer ingewikkelde vrae van die belangstellendes beantwoord en vanjaar was Henning Holm die tweede keer daar om te praat oor die groter prentjie van kragonafhanklikheid in Suid-Afrika en wêreldwyd.

Koot Naudé van die Energy Club het in die amfiteater vertel hoe hulle poog om volhoubare energie ’n werklikheid kan maak.

Solidariteit het ook ’n eenbladsynoodplan uitgegee wat op ’n huishouding se yskas geplak kan word vir indien daar dalk vir langer as twee weke ’n kragonderbreking mag plaasvind.

Daar was oorgenoeg uitstallers om die belangstelling van nuwelinge en veterane in kragopwekking te prikkel.

Kosbare inligting is ingewin en kontakte is opgebou.

Solar4Ever Chris Du Plessis van Solar4Ever sê dat die aanvraag na en behoefte vir sonkrag geweldig groot is. “Dit hang nou van ons af om vir die kliënte hoëgehalte produkte teen die regte prys te gee. Ons verskaf die toerusting en kontrakteer mense om die installasie te doen, en ek teken die projek af sodat die installasie gewaarborg kan word.” By hom staan Remi Friebus van ProAgri.

The SunPays

www.proagri.co.za

Links: Johan Cloete van TheSunPays bied baie mededingende pryse op sy vakuumpyp sonwaterverwarmers en verskaf ’n hele reeks wat uitstekend op lae waterdruk werk en dus veral gepas op plase is waar daar nie munisipale druk is nie.

Laedruksonwaterverwarmers is ook aansienlik goedkoper as hoëdrukstelsels.

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

9

RealNet Daar sal altyd stadsjapies wees wat hunker na ’n hoewe of plaas op die platteland om hulle hande in die grond te steek. Pieter Strydom van Realnet Plotte en Plase sê: “Daar is baie navraag van mense wat uit die stad wil kom om op ’n stukkie grond te kom woon en die misdaad skrik hulle nie regtig af nie – dit is maar net so erg soos in die stede.” Remi Friebus van ProAgri staan langs Pieter.

Africa Thermal Insulations Noeleen van den Heever en Rina Stemmet werk vir Africa Thermal Insulations wat isolasiemateriaal vir geboue verkoop om hitte binne of buite te hou. Baie boere sit nou van die borrelmateriaal onderaan hulle skure se dakke. Dit lyk mooi, bied weerstand teen statiese elektrisiteit en water kondenseer nie daaraan nie.

Eco Truss Africa

“Eco Truss Africa het ’n alternatief vir konvensionele houtkappe gevind. “Ons liggewig versinkte staalkappe sal stewig bly vir 550 jaar. Ons het al ’n kap met ’n span van 28 meter sonder enige ondersteuning gebou, wat slegs 280 kg weeg teenoor gewone staalkappe wat tussen 500 en 600 kg kan weeg. Jy bespaar ook baie installasietyd,” sê Robert Wagner. By hom staan Lauren Cooke, Debbie van der Merwe en Remi Friebus van ProAgri.

EasyUAV Peter Gill van Survcor is ’n landmeter en hy meet boere se plase met sy hommels op. Hy neem foto’s met multi-spektrum kameras wat sekere ligfrekwensies meet wat deur die gewasse teruggekaats word. Die foto’s word dan met gespesialiseerde programme geredigeer om probleme in die grond of gewasse raak te sien. Langs hom staan Jacques Lourens van EasyUAV, wat volledige hommelpakkette vir boere bied om enigiets soos wild, silo’s of skuurdakke te moniteer. www.proagri.co.za

Avant Kobus Aucamp van Avant Suid-Afrika bied ’n Finse kruiptrekker met 130 verskillende aanhegsels wat ’n boer op sy plaas kan inspan.

Die gewildstes waarin die boere belangstel is die baallaaier, baalvurk, grondbore en laaigrawe. Remi Friebus van ProAgri sit langs Kobus agter die Avant se stuur.

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

11

Gewasproduksie

www.proagri.co.za

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

13

Vir die skuimtoets word daar basisdiesel in een proefbuis en Shell Diesel Extra in ’n ander proefbuis geplaas en lug word ingeblaas. Dit boots die volmaakproses na. Sommer gou stoot die skuim in die basisdiesel tot bo in die proefbuis, maar by die Shell Diesel Extra is daar feitlik geen skuim nie.

– en die boere is ingenome G

oeie produkte en goeie diens is die redes waarom Sebokeng Fuels ’n voorkeurverskaffer van diesel aan boere in die noordelike, westelike en sentrale streek van die land is.

“Ek het nog nooit nodig gehad om te wonder oor die gehalte van die diesel nie, ek weet presies wat ek kry,” sê Leonard Strydom van L&T boerdery naby Heilbron.

Hy is een van die boere wat sy Shell Diesel Extra vir hulle uitgebreide boerdery deur Sebokeng Fuels se tak op Heilbron bekom. Hy sê met Shell Diesel Extra lewer sy trekkers beter werkverrigting en hy bespaar beslis geld op sy brandstofrekening. “Daar is nie meer so iets soos rook wanneer die trekkers werk nie; die verbranding is uitstekend.”

Tsaats Hatting is die jongste lid van die Hatting-familie, ook van Heilbron, wat nou al ’n eeu lank Shell-produkte gebruik. Hulle byderwetse toerusting verg diesel met ’n swaelinhoud van net 50 dpm en Shell V-Power voldoen uitnemend aan hierdie vereiste.

Hulle gebruik maklik 50 000 liter brandstof per jaar op die plaas en

Lauren Pelliccia, operasionele direkteur van Sebokeng Fuels, en Gerhard Oosthuizen van Shell SA demonstreer die voordele van Shell Diesel Extra met ’n eenvoudige eksperiment. www.proagri.co.za

dan is daar nog vragmotors wat vir kontrakwerk en vir die wegry van hulle eie 5 000 hektaar se graan gebruik word. Alles loop op Shell en Tsaats sê hulle kan getuig van goeie, volledige verbranding en brandstofbesparing.

Beter en skoner verbranding is net een van die eienskappe van Shell se diesel en Lauren Pelliccia van Sebokeng Fuels is nou saam met die streekverteenwoordiger van Shell, Hendrik Ungerer, en ’n produkkundige, Gerhard Oosthuizen, besig met ’n veldtog om kliënte in te lig oor die ander voordelige eienskappe ook. ’n Kort video word tans gemaak om te demonstreer wat die voordele is van Shell Diesel se chemiese samestelling wat skuim en roes bekamp.

In die demonstrasie word ysterstawe in gewone basisdiesel en in Shell Diesel Extra geplaas, bietjie soutwater word bygevoeg en die bekers word verhit. ’n Uur later kan ’n mens duidelik die roes op die een staaf sien, terwyl die Shell Diesel Extra se stafie skoon en blink bly.

As gevolg van kondensasie is daar altyd ’n bietjie water in enige voertuig se brandstoftenk en selfs opgaartenks.

Roes in ’n tenk verswak nie net die tenk nie, maar kan ook skade in die res van die ontbrandingstelsel veroorsaak. Shell Diesel Extra skakel hierdie risiko uit.

Die twee stafies wys duidelik watter verskil Shell Diesel Extra se roeswerende eienskappe maak

Die proefneming demonstreer duidelik die nadele van skuim: - Dit kan uitborrel wanneer daar volgemaak word en vermorsing veroorsaak.

- Dit mors tyd wanneer daar elke nou en dan gewag moet word vir die skuim om te sak wanneer die tenk volgemaak word.

- Jy kry nie 45 liter diesel in jou 45 liter tenk nie, want die skuim vul die ruimte.

Lauren sê daar is goedkoper diesel op die mark, maar mense huil dikwels lang trane agterna wanneer hulle so ’n kans waag, want uiteindelik is dit ’n veel beter belegging om ’n paar rand per maand meer te betaal vir ’n betroubare produk as wat jy na ’n jaar moet begin enjins oordoen!

Daarby geniet klante van Sebokeng Fuels beskikbaarheid van voorraad en afhangende van volume aankope kan daar prysvoordele beding word.

Sebokeng se verkoopspan loop graag die ekstra myl saam met kliënte met byvoorbeeld inligting oor wanneer die beste tyd is om te koop.

Sebokeng Fuels, een van Shell se handjievol Topverspreiders (Branded Distributors) in die land, se hoofkantoor is in Vereeniging met takke in Lichtenburg, Rustenburg, Nylstroom (Modimolle) en Heilbron. In die noordelike streek word Sebokeng se produkte ook deur NTK versprei. Soos Hannetjie Botha van NTK Dendron sê: “Ons moet ’n betroubare diens en produk aan ons boere kan lewer.”

Vind uit wie jou plaaslike Shellverspreider is en geniet al die bykomende voordele op ’n noodsaaklike insetkoste. Kontak Réomè van der Westhuizen van Shell SA by 082-463-4344 of r.vanderwesthuizen@shell.com.

Diesel wat nie skuim nie bekamp vermorsing en bespaar tyd wanneer daar volgemaak moet word.

ProAgri 186 – Augustus / August 15

Hulpbronbestuur

Sebokeng staan vir diens en Shell...

MASCOR Premium used Tractors Tel: 033 386-0020 / Fax: 033-386-0021 Victor de Beer: 082-523-2461 email: victor.debeer@mascor.co.za

2012 John Deere 6630, Premium Cab, 3 100 hrs, R685 000

16

For special offers on John Deere Clothing and merchandise, visit www.mascoronline.co.za.

Sn.201675 14’ John Deere 6105M cab tractor, 490 hrs, R770 000

Sn 201401 08’ John Deere 8430 1 900 hrs R1 475 000

SN 201539, 2011, John Deere 4730 Sprayer (1 900 hrs) R 2 050 000

Sn 201567 2011 John Deere 8270R (cab) 1 838 hrs, R 1 550 000

Sn 200406, Case 2188, combine (5 000 hrs) R 550 000

S.n. 201225, 2009 John Deere 6115D (mfwd) 5 800, hrs R298 000

SN 201621, 2005, John Deere 9660S, R980 000

SN 200426,10’ New Holland 5610 (mfwd) 3 200 hrs, R230 000

Sn 201285 10’ John Deere 5725 (mfwd) 7 000 hrs, R230 000

Sn 201304 13’ New Holland TD 5.100 (mfwd) plus loader, R495 000

Sn 201651 6 row Tatu Suprema R 250 000

Sn 201660, 07’ Case JX90 HC (mfwd) 3 034 Hrs R200 000

Sn. 200174, 08, Claas Celtis 456 Cab, 7 350 hrs, R265 000

Sn. 201723, 2006 John Deere 4720 Sprayer, R1 200 000

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

Sn,201384, 11’, Massey 480 cab, 3 300hrs R360 000

Sn.201648, 2007, Massey Ferguson 475 (mfwd) R235 000

wwww.proagri.co.za

L

andbou het sedert die bewindsoorname in 1994 een van die ANCregering se belangrikste politieke speelballe geword. Deesdae word die bal so vinnig heen-en-weer rondgegooi dat kommersiële landbou moet bontstaan om homself tydens hierdie strydlustige spel te verdedig.

Die ANC-regering voel dat hulle ’n beweerde wanbalans van die verlede moet uitwis terwyl kommersiële landbou probeer om in alle redelikheid, voedselsekerheid en die voortbestaan van die boer te waarborg.

Die jongste ANC-maneuver is natuurlik die afkondiging van Wet 17 van 2014 wat op 1 Augustus in werking gestel is. Kortliks bepaal die wet dat die beginsel van gewillige koper / gewillige verkoper geskrap word.

Dit is natuurlik een van die beginsels van ’n vryemarkstelsel en een van die pilare waarop ’n volwaardige demokrasie funksioneer wat nou weggekalwe word.

Dit is ’n voldonge feit dat die ANC ’n klaaglike mislukking van grondhervorming gemaak het en dat dit nou ontaard het in politieke opportunisme om ’n krimpende kiesertal te probeer terugwin.

Die feit dat daar geen erns gemaak word met ’n volledige grondoudit om te bepaal of die 30% grondhervormingsteiken reeds bereik is nie; die feit dat die oorgrote meerderheid van grondhervormingsprojekte misluk het en in korrupsie gehul is en dat die regering reeds in die omgewing van R30-miljard in die water gegooi het in hulle grondhervormingspoging, word baie stil gehou.

Volgens Henk van de Graaf, kommunikasiebestuurder van TLU SA, het die Ontwikkelingsbank van Suid-Afrika in 2001 bepaal dat slegs 41% van alle grond in wit hande is. Die vraag is in wie se hande was die ander 59% destyds en hoe lyk die syfers vandag?

“Wat wel waar is, is dat die oorgrote meerderheid van sogenaamde voorheen benadeeldes wat uit eie inisiatief grond bekom het, wel vandag ’n sukses daarvan maak. Die anderkant van die munt is dat die oorgrote meerderheid van sogenaamde voorheen benadeeldes wat deur middel van ‘hand outs’ grond bekom het, ’n

mislukking daarvan gemaak het. Dit sê baie van grondhervorming...,” sê Henk.

Louis Meintjes, president van TLU SA, het onlangs ’n fyn beredenerende, ope brief aan die ANC se sekretaris-generaal, Gwede Mantashe, gestuur en hom duidelik laat verstaan dat kommersiële boere hier is om te bly en dat daar nie oor hulle geloop sal word nie. Die brief is so goed in landboukringe aanvaar dat Louis ’n tweede brief aan die kommersiële boere van Suid-Afrika geskryf het.

“Ek is seker ons hoef nie alle bedreigings teen ons op te noem nie. Tans skyn die grootste bedreiging uit regeringskringe te kom, wat van landbou en besitreg ʼn politieke speelbal wil maak ter wille van sy eie gewildheid.

Die beleidsvoorstelle wat van hulle kant af gemaak word, of Louis Meintjes, president TLU SA reeds in wetgewing vasgelê is, is absoluut sosialisties en druis in teen die beginsels van die vryemark. TLU SA stel dit duidelik dusente is ʼn ononderhandelbare dat landbou en private besitreg deel is verantwoordelikheid van die staat, van die land se ekonomie, en dat die en daarvoor is dit noodsaaklik dat ekonomie juis versterk word deur die bekwame mense aangestel word wat vryemarkstelsel,” sê Louis. korrupsie- en misdaadvry is.

Hy het ’n paar beginsels genoem • ʼn Stabiele en gesonde beleidswaaroor boere moet besin. TLU SA glo omgewing is noodsaaklik om dat die beginsels wat behoort te geld, gemoedsrus vir die landbougemeeninsluit: skap te verseker en vertroue by • Die vryemark moet dien as grondnoodsaaklike beleggers te kweek. slag vir ekonomiese bedrywighede, “Ons boer steeds, nie danksy ʼn ten einde ekonomiese groei te regering nie, maar ten spyte van ʼn verseker. Daarsonder is nog meer regering. Ons oproep aan u is om werkloosheid, armoede en ellende daarmee voort te gaan, wetende dat Suid-Afrika se voorland. ons daarvoor die krag kry van die• Private besitreg is ononderhandelselfde Hemelse Vader wat ook vir ons baar omdat dit die grondslag vir bedie reëns op ons tyd gee, sodat ons sparing en beleggings is, wat nodig kan boer,” sê Louis in die brief. is om die ekonomie te stimuleer.

“Maar die oproep daarmee saam • Ondernemerskap moet aangemoedig is om u gewig in te gooi by georword, eerder as om dit deur wette, ganiseerde landbou. Ons kan dalk nie regulasies en voorskrifte te vergetel word nie, maar in terme van ons smoor. ekonomiese aktiwiteite kan ons beslis • Deeglike opleiding en hoëklas opleigeweeg word. Kom ons maak geordingsgeriewe is noodsaaklik om ʼn ganiseerde landbou se mandjie vol en kundige en vaardige arbeidsmark swaar van ons betrokkenheid, sodat daar te stel. ons u belange, en dié van die land, • Veiligheid van boere as voedselprodaardeur die beste kan dien!”

TLU SA se jaarlikse kongres vind vanjaar op 1 September by die WNNR se Internasionale Konferensiesentrum plaas.

www.proagri.co.za

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

17

Hulpbronbestuur

TLU SA: "Ons boer steeds ten spyte van die regering, nie danksy hulle nie"

ins is die oogmerk van enige onderneming en werkgewers probeer dus deurlopend om sakebesluite te neem wat die winsgewendheid van hulle ondernemings kan bevorder.

Die aanstel van plaaswerkers met die nodige vaardighede kan ’n groot bydrae maak tot die winsgewendheid en volhoubaarheid van die boerdery.

Maar dit is nie ’n blote kwessie van aanstel en afdank nie. Die SuidAfrikaanse arbeidsomgewing is hoogs gereguleerd en boere moet die vereistes wat deur wetgewing gestel word deeglik in ag neem wanneer hulle buitelandse werknemers wil aanstel.

Van die vrae wat gevra word, is die volgende: 1. Watter wetgewing is van toepassing?

Die Wet op Immigrasie, asook Regulasies van die Wet op Immigrasie en alle toepaslike Suid-Afrikaanse wetgewing.

2. Wat is ’n buitelandse werknemer?

Enige persoon wat nie ’n Suid-Afrikaanse werknemer is nie en in besit is van ’n geldige werksvisum, wat in ’n diensverhouding aangestel word.

3. Wat is ’n buitelandse werknemer se regte? ’n Buitelandse werknemer geniet dieselfde regte as ’n Suid-Afrikaanse burger. Boere moet in gedagte hou dat: - ’n buitelandse werknemer die reg het om enige arbeidsregtelike dispuut na die Kommissie vir Versoening, Bemiddeling en Arbitrasie (KVBA) te verwys, wat wel jurisduksie het om sulke aangeleenthede te hanteer; - indien ’n buitelandse werknemer se werksvisum verstryk en die werkgewer hierna steeds die buitelandse werknemer in diens hou, dit aan die buitelandse werknemer ’n verwagting van permanente diens skep, of dalk ’n verwagting van hernuwing van die dienskontrak (waarskynlik vir dieselfde tydperk as die oorspronklike dienskontrak) skep.

www.proagri.co.za

4. Werkgewer se verpligtinge: ’n Boer wat ’n buitelandse werknemer aanstel moet: - verseker dat die buitelandse werknemer ’n geldige werksvisum verskaf – nie bloot ’n paspoort nie; - verseker dat die vastetermyndienskontrak wat aangebied word, nie die werksvisum se vervaldatum oorskry nie en die boer moenie die plaaswerker toelaat om in diens te bly nadat die werksvisum verval het nie; - ’n gesertifiseerde afskrif van ’n buitelandse werknemer se paspoort met sy/haar persoonlike besonderhede maak en bewaar; - ’n gesertifiseerde afskrif van die werksvisum of permanente verblyfpermit maak en bewaar; - ’n bewys van die buitelandse werknemer se posbeskrywing en pligstaat gereed hou; en - ’n afskrif van die buitelandse werknemer se IRP5-vorm of sertifikaat van verdienste, soos van toepassing, maak en bewaar.

Buitelandse werknemers wat in Suid-Afrika aanbly nadat hulle werksvisums verstryk het, sal outomaties “ongewenste persone” word. Hou in gedagte dat ’n “ongewenste persoon” nie sy/haar regte ingevolge arbeidswetgewing verbeur nie.

5. Werkgewer se regte Boere wat buitelandse werknemers in diens neem, se regte as werkgewers word steeds deur Suid-Afrikaanse arbeidswetgewing gereguleer. Die werkgewer is geregtig om byvoorbeeld dissiplinêre stappe teen ’n buitelandse werknemer te doen en ooreenstemmende sanksies toe te pas. Die werkgewer het ook die reg om op te tree en hom-/haarself teen vervolging te beskerm wanneer dit aan die lig kom dat ʼn buitelandse werknemer nie ʼn geldige werksvisum het nie. Die korrekte prosedure moet steeds gevolg word alvorens ’n buitelandse werknemer in so ’n geval ontslaan kan word.

6. Wat is die regsimplikasies indien ’n onwettige buitelandse werknemer sonder die nodige

Hulpbronbestuur

Hoe om buitelandse werknemers te hanteer W

deur Marius Rieger dokumentasie in diens geneem word?

Enige boer wat wetend ’n onwettige (dikwels verwys na as ’n “ongedokumenteerde”) buitelander in diens neem, is skuldig aan ’n misdaad en kan tronkstraf van tot vyf jaar opgelê word. Die bewyslas lê by die werkgewer om te kan bewys dat hy/sy die nodige sorg aan die dag gelê het en die nodige ondersoek gedoen het om te bevestig dat die voornemende buitelandse werknemer wel wettig in diens geneem kan word.

7. Watter tipe kontrak behoort aangebied te word?

Omdat buitelandse werknemers se werksvisums tydelik van aard is, moet ’n vastetermyndienskontrak aangebied word. Hierdie dienskontrak beëindig weens ‘n natuurlike verloop van tyd (soos vooraf ooreengekom).

8. Proaktiewe optrede deur die boer - Maak seker dat ’n voornemende buitelandse werknemer ’n geldige werksvisum het.

- Vergewis uself van die werksvisum se vervaldatum.

- Bied ’n vastetermyndienskontrak aan wat nie die werksvisum se vervaldatum oorskry nie. Bevestig die vervaldatum van die vastetermyndienskontrak skriftelik aan die buitelandse werknemer.

- Bevestig die werksvisum se vervaldatum skiftelik aan die buitelandse werknemer.

- Verseker dat die buitelandse werknemer korrek geregistreer word by die Werkloosheidsversekeringsfonds en die Vergoedingskommissaris.

- Verskaf aan die buitelandse werknemer ’n dienssertifikaat en WVF-vorm (UI-19).

As ’n boer nie aan arbeidswetgewing voldoen nie, kan dit hom en sy boerdery groot skade aandoen. Kontak gerus die LWO by 0861-101-828 | info@lwo.co.za | www.lwo.co.za vir meer inligting.

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

19

www.proagri.co.za

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

21

www.proagri.co.za

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

23

24

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

wwww.proagri.co.za

Vee en Wild

N1 4x4 Land Cruiserfees 28 - 30 Augustus N1 4x4 vier in Augustus ons twintigste jaar van diens aan die 4x4-gemeenskap.

As deel van die vieringe gaan ons van 28 tot 30 Augustus die Land Cruiser-fees

by Tarlton Internasionale Renbaan aanbied.

Verlede jaar het ons twee nuwe rekords behaal: Een vir die meeste Land Cruisers op een plek en een vir die meeste Land Cruisers in ‘n bewegende konvooi.

Met die hulp van ons Cruiser-gemeenskap hoop ons om daardie rekords vanjaar te verbeter en daarom nooi ons u om by ons te kom aansluit.

Ons sal weer vanaf die Vrydagaand vermaak aanbied vir almal wat saam met ons kom uitkamp.

Saterdag se fees is gelaai met bedrywighede: Die twee rekordgeleenthede; versnelwedrenne vir Cruisers met sertifikate vir die deelnemers, samekoms vir Cruisers – die beste oorspronklike en aangepaste Cruisers, tydrenritte, tegniese werkswinkel, kindervermaak, buiteluguitstallers, kosstalletjies, kroeggeriewe en Clint & Co Saterdagaand op die verhoog.

Registreer asseblief so gou as moontlik by www.N14x4.co.za om ons met die beplanning van die geleentheid te help. Trio Events gaan weer die fees vir ons reël en alle navrae en ander korrespondensie oor registrasie bevestig en hanteer. Soos die groot dag naderkom, sal bywerkings aan alle geregistreerdes gestuur word.

Ons sien daarna uit om JOU by vanjaar se fees te sien.

Registrasie: www.N14x4.co.za Algemene navrae: admin@ekspo.co.za Tel: 082-201-6722 (kantoorure) 26

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

wwww.proagri.co.za

Vee en Wild

Tal-Tec verbeter die onverbeterlike Die jongste toevoeging tot Tal-Tec se alles-in-een nek- en lyfklamp is die voorste skermraam wat verhoed dat ’n ratse bees deur die nekklamp spring voordat die hanteerder dit kan toemaak. Freddie Botha is plaasvoorman en Wiekus Els is plaasbestuurder.

T

al-Tec se beroemde nek- en lyfklamp het nou al enige denkbare verbetering ondergaan, met klappe en luike om by enige plek op die bees se lyf by te kom, ’n skaal en ’n mobiele eenheid wat dit meer van ’n werkstasie maak. Maar Tal-Tec se slim ingenieurs kry gedurig nuwe idees om op die bestaande te verbeter.

Die nuutste toevoeging tot hierdie eenstopwerkstasie is ’n skermraam aan die voorkant wat ’n ratse bees verhoed om deur die klamp te spring voor dit om sy nek kan sluit. Die skermraam word toegehou deur ’n gebuigde pyp bo-op wat op en af skarnier om die raam vas te hou of te laat oopswaai sodat die bees kan uitloop.

Die waentjie koppel netjies en stewig met lusse en paaltjies aan die res van die mobiele kraal vas. www.proagri.co.za

Wiekus Els is plaasbestuurder van die Mpower-groep en hy het lankal geleer om geld op die regte plekke te bestee. Hy is verantwoordelik vir die maatskappy se Prinses Boranstoet en die Didymus Meatmasterstoet tussen Lichtenburg en Koster.

“Ek gebruik reeds Tal-Tec se skaaphanteringstoerusting en het dus besluit om ook my, my werkers en die Boranstoet te trakteer met die gemak en gerief wat Tal-Tec vir beeste bied,” sê Wiekus.

Wiekus benut sy weiding deur sy beeste in 120 kampies van 1,1 hektaar elk te laat wei en hy kan onmoontlik elke keer sy stoetdiere na ’n sentrale drukgang jaag om die broodnodige hanteringswerk aan hierdie waardevolle diere te doen.

deur Du Preez de Villiers Die agt hekke van 2,35 meter pas mooi knus in die binnekant van die werkstasie en die agterste hek sorg dat alles mooi bymekaarbly. bout voor die wiele en modderskerms boontoe gevou word. Die weegbalke het nuutskeppende swaaipootjies wat vir enige effense ongelykheid kan vergoed.

Die werkstasie kan verstel word om met enige grootte vanaf speenkalwers tot uitgegroeide bulle te werk.

“Ek wil binnekort na Tal-Tec se kalfkrat en bokhekke kyk sodat ons ook sonder moeite met die heel klein kalfies kan werk,” sê Wiekus.

Tal-Tec is ’n groot en besige maatskappy wat hulle skitterprodukte tot ver buite die grense van die land uitvoer, maar hulle maak altyd tyd vir al hulle kliënte en sorg dat die naverkopediens steeds is soos hulle aanvanklik belowe het.

Werk blitsig en oral Daarom het Wiekus onlangs Tal-Tec se mobiele nek- en lyfklamp met Vir meer inligting oor hierdie die nuwe raam aan die voorkant wenkombinasie-eenstopwerkstasie, aangeskaf. “Dit neem vir my en my skakel Tal-Tec by 012-250-2188 of span werkers tussen 10 en 15 minute besoek www.taltec.co.za. vandat die bakkie met die waentjie in die kamp stop tot die eerste bees se nek vasgeklamp is,” sê hy.

Die mobiele stelsel kom saam met agt hekke van 2,35 meter wat gebruik word om ’n drukgang te bou, maar hy het besluit om nog 30 driemeterhekke en ’n sorteerhek te koop wat hy dan agterop die bakkie laai wat die werkstasie trek. Nou kan hy ’n aparte drukgang bou sodat hy sommer terselfdertyd sy beeste kan uitkeer en klas.

Die skaal se twee weegbalke met hulle Sodra die waentjie afgehaak oulike swaaipootjies word onder aan die word, word die skaal se twee voor- en agterkant van die werkstasie se weegbalke voor- en agteraan die onderstel vasgebout voordat die stasie op die eenheid se onderstel vasge- die grond neergesit word.

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

27

Vee en Wild

77 Auret Street, Jeppe, Johannesburg PO Box 33346, Jeppestown, 2043 Cell: 082-568-0219 (Jeff Smale) Email: info@republicarms.co.za DEALER ENQUIRIES WELCOME. Contact us for your nearest dealer.

Z SPORT

COLUMBUS

TAIGA

R16 500

vat included

X-8 EXTRA

XTRAIL SILVER

28

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

wwww.proagri.co.za

oere versamel vragte vol data oor hulle stoetvee en kuddes, maar al die inligting beteken niks as dit nie gebruik word om die genetiese potensiaal van elke individuele dier te ontsluit nie,” sê Willem Grobbelaar van Trompsburg.

Voermol het Willem en sy skoonpa, PD Jacobs, van Pdrino Merino Fynwolstoet, verlede jaar aangewys as Skaapboer van die Jaar, en daar is spesiaal melding gemaak van hulle noukeurige rekordhouding en netjiese, funksionele hanteringsgeriewe.

Een van die bestuurshulpmiddels wat Willem baie nuttig vind, is die geïntegreerde oplossing wat RFID Experts Africa bied.

Die gebruikersvriendelike stelsel bestaan uit ’n paar komponente wat almal saamwerk om presisie-inligting in die kraal prakties te gebruik.

Dit begin by ’n elektroniese oorplaatjie wat elke dier met ’n unieke nommer identifiseer. Elke dier se individuele en prestasie data word dan teenoor die unieke nommer in die databasis van ’n elektroniese leser, die APR 500 gestoor. Die APR 500 wat in die boer se handpalm pas, word gebruik om die elektroniese oorplaatjie te lees en ook om ander kritiese data oor elke dier vas te vang. Hierdie data word dan na ’n rekenaarprogram bv Excel of direk na ’n bestuursprogram, soos BenguFarm Sheep in Willem se geval, oorgetrek. Die data oordrag gebeur in ’n oogwink. Die groot voordeel van hierdie papierlose stelsel is dat dit baie tyd bespaar en akkuraatheid vehoog. Boere kan nou meer tyd bestee op besluitneming aangesien die data feitlik onmiddellik beskikbaar is vir ontleding.

In die kraal is daar ’n elektroniese skaal wat outomaties inligting oor gewig en die aantal diere insamel.

Die skaal se ingeboude leser lees en identifiseer elke dier waarna die outomatiese sorteerhekke elke dier in die regte kamp sorteer na gelang van die opdrag wat op die skaal se elektronieseskerm geselekteer is. Die meeste boere gebruik ’n driehekstelsel, maar die stelsel kan uitgebrei word om in meer rigtings te sorteer.

Willem verduidelik dit so: “Ons wil graag op grond van inligting soos die dier se gewig, vrugbaarheid, wollengte, hoeveelheid wol en mikron sorteer of net uitkeer in groepe. Ek kan nou vir die stelsel opdrag gee om die diere met wol van 18 mikron en hoër links uit te keer, die 17- tot 17,9-mikrondiere in die middel en die fynwolgroep van 16,9 mikron en onder na die regterkantste kamp te stuur voor ons skeer.”

Maklike seleksie Hy sê as dit by keuse van teelooie kom, kan hy byvoorbeeld die groep met die gewenste mikron wol weer deurstuur en vra dat die ooie wat elke www.proagri.co.za

Boer slim met jou data Hierdie tegnologie word op 27 Augustus 2015 by Grootfontein Landbou Kollege se boeredag gedemonstreer.

RFID Experts weet hoe Willem Grobbelaar van Pdrino Merino by Trompsburg en sy werkers, Andries Fane en Moekie Blom, hoef nooit weer te sukkel met papiere in die wind en onleesbare oorplaatjies wanneer hulle skaap werk nie – alles is nou elektronies. jaar tweelinglammers speen eenkant toe uitgekeer moet word.

“Vroeër was die uitkeerprosesse, individuele paring, skandering en geboorteregistrasie asook die insameling en aantekening van prestasietoetsdata ’n gesukkel met papiere wat wegwaai in die wind, oorplaatjies se nommers wat verkeerd gelees word en daar was maar foute wat ingesluip het om nie eers te praat van die papieroorlog nie.” vertel Willem.

Nou kry die lammers in die lamhok dadelik hulle elektoniese oorplaatjies en hulle word elektronies gekoppel aan pa en ma sodat almal se prestasies ge-

RFID Experts se APR 500-handleser sorg dat al die inligting van die skape by rekenaar uitkom sodat niemand laatnag hoef te sit en syfertjies intik nie.

meet en vergelyk kan word.

Die lammers kan ook maklik in verskillende gewigsgroepe ingedeel word met die oog op voedingvereistes, en gewigstoename kan presies gemeet word vir latere seleksie.

Met al die meer akkurate bestuur van data deur middel van elektroniese seleksie is die ontsluiting van die genetiese potensiaal van elke individu meer haalbaar, wat lei tot meer doeltreffende en winsgewende boerdery.

Willem is ook baie tevrede met die gehalte en maklike werking van die stelsel. Hy sê die skaal word in Suid-Afrika deur RFID Experts Africa gebou vir plaaslike omstandighede.

Die oorplaatjie-lesers asook die oorplaatjies is in Duitsland ontwikkel en die Tru-Test XR5000 skaal indikator is afkomstig vanaf Nieu-Seeland.

RFID Experts het al die komponente bymekaargesit en ’n stelsel ontwikkel wat presisieveeboerdery papiervry en maklik maak.

Die stelsel is ook nie net geskik vir skaapboere nie. Schalk van RFID sê beesboere, voerkrale, melkerye, varkboere en selfs wildsplase kan daarby baat vind. Dit maak nie saak of jou boerdery ekstensief of intensief is nie – vir al die diere is daar spesifieke doelgemaakte toerusting beskikbaar.

Benut jou inligting sinvol. Vir meer inligting oor die geïntegreerde oplossings van RFID Experts Africa, besoek www.rfid-experts. co.za of kontak Schalk de Villiers by 012-556-0003, 083-255-5110 of info@rfid-experts.co.za.

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

29

Vee en Wild

“B

Vee en Wild 30

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

wwww.proagri.co.za

deur Du Preez de Villiers

N

uttige kennis is verlede maand oorgedra in die artikel oor hoe Koos Louwrens sy Santa Gertrudis-beeste vir Suid-Afrikaanse toestande verfyn het. Vandeesmaand vind ons uit wat sy klante van sy beeste dink en ook wat hy vir sy veiling in September beplan.

Een van Koos se talle tevrede klante is Christoff van der Merwe. Hy het in 2011 saam met sy skoonfamilie, Kobus en Retha Pieters, ’n stewige voerkraal op hulle plaas, Kalbasfontein, tussen Witbank en Bronkhorstspruit begin.

Die voerkraal is vandag 1 500 beeste sterk. Christoff stuur elke week 120 beeste slagpale toe vervang hulle dan met 120 speenkalwers wat oorwegend Vrydagoggende by die BKB Van Wykveiling in Standerton aangekoop word.

Einde Junie het Kobus, wat meestal Kalbasfontein se beesaankope hanteer, weer sy weeklikse veilingroetine gevolg en agt van Koos Louwrens se Santa-kalwers gekoop. Sewentig dae later moes Christoff vir die Hoëveldse karkaskompetisie inskryf. Dit het hom dadelik opgeval dat Koos se agt Santas besonders goed uitstaan teen die 1 500 ander diere en hy het hulle daar en dan in twee groepe van vier ingeskryf.

Dit is bulle soos hierdie wat verseker dat speenkalwers aanskoulik en winsgewend presteer en wat Koos Louwrens vanjaar op sy veiling gaan beskikbaar stel.

en die kampioen-enkelkalf op die hoef weggestap. Na die beeste geslag is, het hy ook die prys vir die kampioengroep aan die haak en die kampioenenkelkarkas aan die haak huis toe geneem.

“Diere wat op die dorpsveilings aangebied word, is gewoonlik jou swakker diere en ek het nooit gedink dat ek eers ’n prys sou wen nie. Deesdae kyk ek uit vir Koos se Santas en gee natuurlik voorkeur aan sy diere. Ongelukkig het die Christoff van der Merwe was baie gelukkig om agt ander boere ook Santa-voerkraaldiere in te skryf en boonop die agtergekom wat karkaskompetisie te Pienaarsdam in Middelburg in al daar in Koos se vier kategorieë te wen. Christoff se vrou Lutri, Leon Engelbrecht (voerkraalbestuurder), Retha Pieters, Kobus Santas steek en nou gaan hulle Pieters en Christoff van der Merwe glimlag van oor tot natuurlik vir baie oor oor hierdie onverwagte vroeë Kersgeskenk.

“Baie boere neem aan die karkaskompetisie deel en dit is natuurlik ’n gebruik om die kandidaatkalwers eenkant te hou en intensief met spesiale rantsoene te voer. In my voerkraal het ek Koos se Santas soos enige kommersiële diere hanteer voordat ek hulle vir die karkaskompetisie uitgehaal het,” sê Christoff.

Hy het die vier beeste wat die minste afwykings getoon het saamgegroepeer en sy verbasing was groot toe die groep al vier die pryse opgeraap het.

Hy het die middag met die prys vir die kampioengroep-kalwers op die hoef www.proagri.co.za

So lyk ‘uitskot’-Santas wat karkaskompetisies wen.

hoër pryse,” sê Christoff.

Christoff koop sy speenkalwers op 300 kg aan en voer hulle vir 70 tot 80 dae om tussen 150 en 180 kg toe te neem. Sy voerkraal se GDT is 2 kg, maar Koos se Santas het gesorg vir ’n toename van 2,3 kg per dag. Die twee grootste komponente van sy voer is mieliegruis (hominy chop) en soja.

Hierdie prestasie is te danke aan suiwer besluite wat Koos Louwrens oor baie jare geneem het om sy Santas immerdeur te verbeter. Hy het in 1978 met Santas begin boer en bied vanjaar sy 23ste veiling aan, waarvan die afgelope tien in vennootskap met Abe Williams was. In die eerste jare het daar so negentig boere na sy veiling gekom en dit het oor die jare aangegroei tot verlede jaar se 130 geregistreerde kopers.

“As ek nie tevrede was met die ras wat behoorlik in Suid-Afrika aangepas is nie, sou ek nooit ’n Santa op ’n veiling gesit het nie,” sê Koos. Hy getuig ook dat hy feitlik ’n 100% verkoopsyfer oor al sy veilings het, behalwe een goeie teelbul wat nie verlede jaar sy prys gekry het nie.

Sedert Christoff die wen-Santas aangekoop het, is dit nou al ’n gewoonte dat BKB Koos gereeld bel om te vra of hy Santas stuur, dan stel hulle Christoff in kennis dat daar wel Santas sal wees.

Koos Louwrens se veiling vind op 3 September op sy plaas, Leeupan, tussen Standerton en Leandra plaas. Kontak hom by 071-659-7495 of stuur ’n e-pos na reman@vodamail.co.za.

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

31

Vee en Wild

’n Vroeë kersgeskenk van ’n Santa

Vee en Wild

THE KING OF AFRICA NIC 12 Cattle and Horse

Impressive, Innovative, Iconic

It’s a NIC

018-673-0224 / email: info@nictrailers.co.za web: www.nictrailers.co.za NIC Trailers offer our TOP SELLER of our Cattle Trailers series. The Trailer tows light, handles easy and is very * 3 - 6 m x 1,6 m x 1,8 m

* Monochrome structure

* 245 x 70R 16’’ wheels with a spare wheel

* LED-lights

* Steel Rims 6 x 140 PCD

* Marklights on rear

* Flexible chassis

* Tubes painted (dipped) inside

* 4,2 - 5,5 T Independent rubber suspension * Option: 48 mm Jockey wheel / or 1 ton parking jack * Seperation between bulls / dividing gate * Dividing gate detachable fit on outside

* 3 x Gatelocks: Locking mechanism for all

* Safety pipes

gates

* Ramp

* Plugsaver

* Sliding back gate integrated in swing gate

* Floorgrit * Optional: Front gate

Veilings

9th Stormberger Bull Sale

Date: 4th September 2015 Time: 12am Place: Buffelsfontein, Molteno Offering 29 x 3 year old bulls 30 Pregnant Cows Free transport of bulls to designated points.

Paul Mortlock 082-565-7210 mortlock@telkomsa.net

32

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

www.proagri.co.za

Veilings

www.proagri.co.za

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

33

Veilings 34

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

www.proagri.co.za

Veilings

Adverteer jou veiling hier

Bel 012-803-0667 of e-pos engela@proagri.co.za GeneGids

Die Brahman Beestelersgenootskap van SA T: 051-446-4619 /3452 F: 051-446-3148 www.proagri.co.za

E: info@brahman.co.za W: www.brahman.co.za ProAgri 186 – Augustus / August 2015

35

GeneGids

Tel: 051-444-5082 Faks/Fax: 051-444-5085 Epos/Email: info@limousinsa.co.za Posbus 12560, Brandhof, 9324

www.limousinsa.co.za

36

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

www.proagri.co.za

GeneGids

MEGANISASIEGIDS 2015 Die gids bevat inligting soos:

• 22 trekkerklasse van 30 tot meer as 400 kW • Werktempo en brandstofverbruik • Koste per uur of per hektaar • Koste van selfaangedrewe stropers, spuite, kuilvoerkerwers • Koste van plaasbakkies

BOERE!

DIY warmaterpanele vir huise sowel as plaaswerkershuise Gebruik die son en die U-connector om jou eie waterverhittingstelsel te bou.-

R270 Kontak Koos le Roux 082-828-9531 koosleroux@live.co.za

Johan: 082-825-7573 of u-connector@live.com

AgriGids

Now on Special!

100% Comfortable!

100% Waterproof!

STYLE: CHELSEA

CLEARANCE SALE LAST STOCK AVAILABLE

Order online: www.fourlakes.co.za or email info@fourlakes.co.za Tel. 021 557-0606

www.proagri.co.za

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

37

AgriGids

Met BONNOX se Kitskrale is dit sommer baie maklik en vinnig om die skapies op hok te kry

SUNHEMP PLANTATION CONTRACT AVAILABLE! - We supply seeds and guarantee to buy back all seeds harvested at agreed price - Multi-year contracts available - Less management costs compared to other crops - 3 crops per annum possible in most SA regions - Much higher profit compared to other commercial crops - Average yield of 2 to 2,5 tons of seeds per HA on irrigated fields.

- Fibers can be used for Nitrogen fixation/Green manure/Cattle feeds - Ideal crop for field rotation purpose If interested or any query, please contact us at:

Bonnox se gewilde Porta-Pen is terug.

Vir meer inligting kontak: 012-666-8717 sales@bonnox.co.za www.bonnox.co.za 38

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

Global Tropical seeds cc E-Mails: info@globaltropicalseed.co.za rhodesman1999@hotmail.com info@billionseller.com Website:www.globaltropicalseed.co.za Mobile:082-376-9626 James TK Kim

www.proagri.co.za

AGRI EIENDOMME vanaf

Malmesbury tot Vredendal TE KOOP: DARLING 2 300 ha Veeplaas met 18,5 ha wingerd GOUDA 17 ha Kleinhoewe met 3,4 ha wingerd MALMESBURY 300 ha Vee- en wingerdplaas MOORREESBURG 1,87 ha Kleinhoewe met groot woonhuis PIKETBERG 1,1 ha Kleinhoewe met twee woonhuise

-

Kontak Aggie 082-048-3400

Don’t scrap your 1962 model

Hammer mills Feedmixers Pelletiser

TRIPROD

AgriGids

Kontak ons vir die koop en verkoop van

Verskaffer van verskeidenheid vee- en landbouprodukte

Ons bied ’n wye reeks weidings-gewassaad van Agricol, Capstone en Hygrotech.

Ander produkte sluit in: • Winter-lek en lekblokke • Lek-konsentrate vir self meng • Saad: mielies, weidinggewasse soos lusern, rog, grasse, ens. asook kunsmis • Vee merktoerusting • Surrogaat melkprodukte • Voer: bees, skaap, vark, hoenders, volstruis, perde, khoi, forel en wild • Voer- en drinkbakke/krippe • Troeteldiere: Kos en versorgingsprodukte

Kontak ons gerus of besoek ons: Tel: 051-447 2930 Harveyweg 86, Oranjesig, Bloemfontein

STAALBOER Kantoor: 082-210-0999 jan@staalboer.co.za www.staalboer.co.za STAALPANEELDAMME • 15KI tot 1 500 KI kapasiteit • Hoogtes van 1,3 m, 1,9 m, 2,5 m en hoër • Maklike vervoer en oprigting • 30 jaar lewensverwagting

KWALITEIT PRODUKTE TEEN BILLIKE PRYSE

....we can help Same day repair

011-864-1601 drotsky.co.za www.proagri.co.za

TENKSTAANDERS • 1,5m tot 12 m hoog vir 5 KI of 10 KI tenks • Ingenieurssertifikaat op struktuur • Geboute konstruksie vir maklike vervoer en oprigting

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

39

AgriGids

Het jou selfoon in ’n skelfoon verander?

Vloek jy meer vir jou selfoon as wat jy op hom praat omdat daar nie sein is nie?

Linkworld se selfoonseinversterkers sal jou in staat stel om in kontak te bly met die wêreld en jou besigheid dag en nag. Met installeerders regoor Suid-Afrika en volle herstel en naverkope-diens kan jy jou stem dik maak en seker wees almal sal jou hoor, maak nie saak waar jy is nie.

+27 (0) 12 663 5515/71 (direk) +27 (0) 12 663 4331 (skakelbord) www.linkworld.co.za 40

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

www.proagri.co.za

AgriGids

Myburgh Toerusting (Pty) Ltd Eenvoudige, bekostigbare meganisasie

Rolmoer - R

75 000 + BTW

- Klein, lig, maar verstommend doeltreffend.

- Slaankrag in lemspoed, nie gewig.

- Benodig slegs 55 kw trekker.

- Werkspoed 15 - 20 km/h.

Massahantering

Trekker vurkhyser R 23 000 + BTW Massasaktoring R 13 000 + BTW Tel 1 ton op met 65 kW- trekker.

Jannie Myburgh www.mtoer.co.za 082-417-0175 mybtoer@gmail.com

www.proagri.co.za

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

41

AgriGids 42

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

www.proagri.co.za

AgriGids

www.proagri.co.za

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

43

AgriGids

Welvaart vir die boer deur innoverende mikro- en nanotegnologie / Wealth creation through innovative micro and nano technology Welcome to the world of World Focus 1596 Ltd, where we use technology and natural solutions to overcome the challenges of optimal crop production and thereby ensuring wealth creation by sustainable practices. The base of this process is Integrated Plant Energy Management where the difference is apparent in the results achieved. We use natural products enhanced with mineral nutrients utilizing the best qualities of both worlds.

Complex Range

A unique micronised Ca and Ca/Mg source in carbonate or sulphate form. Average size between 5 - 15 μm (100 X smaller than 80% of agricultural lime).

Measured particle sizes are: 5% < 1μ 15% ≤ 10μ - 1μ 75% ≤ 15μ -10μ Complex Calsus – Ca 400g/kg Mg 30g/kg Complex Calsul Ca 230g/kg S 140g/kg CCM Ca 190g/kg Mg 110g/kg Soil application: 5 – 12 kg/ha suspended in a min of 200 liter water. (Do not exceed a 10% suspension) All products can be used in growth programs or on its own depending on the growth stage.

Different growth programs for specific crops are available on request.

The small particle size ensures a complete reactive surface area in the soil. One kg of conventional lime has a reactive surface of ± 365 m². 2,5 kg micro fine Calcium salt (5-15 μm) has a reactive surface of ± 60 000m².

Benefits

1. The increased reactive surface area ensures accelerated reaction time and creates a higher electrostatic charge for element/ energy transfer. Immediate positive change of the Ca:Mg and Acid Saturation and CEC (Cation Exchange Capacity).

2. With the chemical and biological reduction of Calcium Carbonate, the plant nutrient Ca++ becomes available.

3. Improved uptake of plant nutrition (Base Saturation).

4. Improved soil structure.

5. Increased moisture penetration and moisture retention.

44

ProAgri 186 – Augustus / August 2015

Please contact: At van Schalkwyk / Marketing / 082-452-8983 / at@molcastagri.com Joe van der Merwe / Operational / 083-542-3106 / joe@molcastagri.com Johan Greeff / Technical / 082-554-1809 /admin@molcastagri.c www.proagri.co.za

AgriGids

www.proagri.co.za

ProAgri 186 â&#x20AC;&#x201C; Augustus / August 2015

45

AgriGids 46

ProAgri 186 â&#x20AC;&#x201C; Augustus / August 2015

www.proagri.co.za

Tweedehands

www.proagri.co.za

ProAgri 186 â&#x20AC;&#x201C; Augustus / August 2015

47

AgriGids 48

ProAgri 186 â&#x20AC;&#x201C; Augustus / August 2015

www.proagri.co.za

AgriGids