SPECIAL NL EDITION SAS VETERANS NEWS NR.79 1/2021

Nr. 79 – 1/2021

S.A.S. VETERANS NEWS

SAS Lt. Freddy Limbosch en SAS Sgt. Jean Melsens 1942 – 1945 – Remember

“Als een monument kon vertellen …”

Inhoud

Pagina

Voorwoord Wie is Jaak Daemen Vooraf 1. Het graf van SAS Lt. F. Limboschstraat op het kerkhof te Peer 2. Monument in de Lt. F. Limboschstraat te Peer (later Calibansteen genoemd) 3. Gedenksteen SAS Jean Melsens en inhuldiging op 26 november 1995 van Sergeant Jean Melsenspark.

4. Toeristische informatieplaat en monument SAS Jean Melsens Meeuweneinde Oudsbergen 5. Pin Limbosch-Melsens Epiloog Bronnen Bijlagen

3 4 5 7 8 14 18 23 24 25 27

Colofon Redactie: SAS Daemen Jaak Kolonel SBH b.d. André Wolfs Anne Vandenbosch Marc Daemen Eindredactie: Anne Vandenbosch

Copyright Auteur artikel: Marc Daemen Titel artikel: “Als een monument kon vertellen ….” © mei 2021, Auteur Marc Daemen Uitgegeven in eigen beheer Contact: daemen.marc@skynet.be Alle rechten voorbehouden.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

2

Voorwoord ‘Qui scribit, qui permanet’.

Vele jaren heb ik me ingezet voor de organisatie van de veteranen van de Belgian SAS. Zo kreeg ik de kans om vanaf 1988 mee te werken aan de uitbouw van de SAS VETERANS NEWS. Heel wat uren werden gespendeerd aan het schrijven van artikels over wat er gebeurde tijdens de oorlogsdagen en ook nadien. Ook getuigenissen van SAS-vrienden werden op papier gezet. Wie anders dan de ‘levenden’ kunnen het beter vertellen. Ik ben dan ook trots dat ik vandaag deze speciale editie van de SAS VETERANS NEWS kan laten verschijnen. De vorige dateert van 2008.

Ik kreeg ook de kans om sinds begin de jaren 80, in naam van en voor de SAS-veteranen, de herdenkingen te organiseren van onze gesneuvelde helden SAS Lt. Freddy Limbosch en SAS Sgt. Jean Melsens te Peer en Meeuwen (nu Oudsbergen). Met de gemeenten Peer en Oudsbergen maakte ik de afspraak dat zij de herdenkingen jaarlijks op de agenda zouden zetten en een budget zouden voorzien voor transport en receptie. In het begin deed ik alleen de coördinatie van de herdenking, maar later kon ik rekenen op de hulp van mijn goede vriend Kolonel SBH b.d. André Wolfs, die me onvoorwaardelijke steun gaf. Samen met de gemeenten Peer en Oudsbergen en een afvaardiging van de ANPCV-regionalen Leopoldsburg en Limburg, de heemkundige kring van MeeuwenGruitrode en de KUVGL (Koninklijke Unie der Verbroederingen van het Geheim Leger) zorgen we er nu voor dat onze helden jaarlijks worden herdacht.

Maar ook de gesneuvelden, tijdens operatie Larkswood in Nederland, konden sinds 1985 op mijn inzet rekenen. Ik probeerde jaarlijks naar Veele en Finsterwolde te rijden, alleen of vergezeld van mijn vrienden, om daar onze gevallen SAS-vrienden te huldigen. In Veele: SAS Philippe Rolin, SAS Jean Breuer en SAS Etienne Hazard. In Finsterwolde: SAS Joseph Wathelet en SAS Denis Devignez.

Ik deed dat niet alleen, maar kon rekenen op de steun van de lokale autoriteiten, en de hulp van vele vrienden. Hierbij wil ik zeker het Plaatselijk Belang van Veele bedanken. De familie Stedema en de wethouder Giny Luth stonden altijd klaar. Na het overlijden van de heer Stedema werd Wubbe Kuper voorzitter van het Plaatselijk Belang. Dankzij hem en zijn team wordt de traditie verdergezet.

Ik mag echter de familie Strating niet vergeten. Henk Strating zaliger was een echte partner bij de zoektocht naar de juiste personen om in Winschoten en Finsterwolde de SAS-stempel te zetten. Ook de bijdrage van de heer E.F.C.M. Gerner, honorair consul van België, kan niet vergeten worden.

Tenslotte wens ik mijn zoon Marc te bedanken om mijn chauffeur geweest te zijn naar de vele vergaderingen en herdenkingen in binnenen buitenland. Maar ook voor de vele uren die hij en mijn dochter An besteedden aan de redactie van mijn teksten en artikelen. Speciale dank aan mijn schoondochter Anne voor de eindredactie van deze uitgave.

Een journalist vertelde me eens, na een interview over mijn deelname aan operatie Larkswood in Nederland, Duitsland en de CounterIntelligence, dat ik een held was. Ik antwoordde hem dat ik geen held was. De helden liggen begraven. Zij gaven hun leven voor onze vrijheid. Zij zijn onze helden. Die hoge prijs voor onze vrijheid hebben zij betaald. Wij moeten hen dankbaar zijn want ze verdienen ons eeuwig respect.

“Geen vrijheid zonder vrede!”

SAS Jaak Daemen

3

Wie is Jaak Daemen Geboren: 13/12/1924 te Leopolsburg Gezin: vader postmeester, moeder uitbaatster kruidenierswinkel en 4 jongere zussen Studies: • Lagere school en humaniora in Leopoldsburg • Normaalschool te Lier Oorlogsperiode • Niet meerderjarig bij het uitbreken van de oorlog • Via de scoutsvereniging in 1942 in contact gekomen met het verzet ‘Groep G’ Moest onderduiken nadat drie van zijn kameraden, ook in het verzet, werden opgepakt: Marcel Torfs, Ferdinand Van Bael en Henri Van Gompel. Zij zullen nooit terugkeren • Meldt zich in september 1944 bij de parachutisten als vrijwilliger. Volgt de opleiding SAS in Engeland en behaalt er zijn brevet op 9 maart 1945, stamnummer 9163 • Neemt deel aan de operatie Larkswood in Nederland, Duitsland en Counter Intelligence in Denemarken (Flensburg) Na oorlogsperiode • Als onderofficier was hij onder andere instructeur springstoffen te Westmalle en Poulseur • Behaalt op 15 oktober 1948 het brevet despatcher nr. 13 te Schaffen (eerste cursus in België) Vanaf 1949 • Huwt Lucie Diels en samen met hun dochtertje vertrekken ze naar Gombari (Belgisch-Congo) “Force Publique” in dienst van het Ministerie van Koloniën/Afrikaanse zaken • Vervolgens naar Boma • Tenslotte, tot 1960, in Stanleyville als verantwoordelijk voor de Militaire Politie Vanaf 1960 • Burundi (uitbouw militair kader) tot 1968 (als officier met pensioen) Na 1968 • Verzekeringsagent • Regiomanager voor touroperator Sunair gestationeerd op de Canarische Eilanden (Tenerife) en Rimini Vanaf 1979 • Zet zich samen met Kolonel Blondeel en de SAS-vrienden in om de herdenkingen op structurele manier uit te bouwen. Hij zal de bezieler worden van de jaarlijkse herdenkingen van SAS-vrienden SAS Lt. Fr. Limbosch in Peer en SAS Sgt. J. Melsens in Oudsbergen maar ook de herdenkingen in Veele, Winschoten en Finsterwolde.

1990 Erevoorzitter Sectie Noord Limburg 1992 Peter van de ANPCV regionale Limburg 2019 ‘Erelid Museum Pegasus’ 2009: ‘Erelid ANPCV’ 9 mei 2015: ‘Ereburger van Vielsalm’ 12 april 2017: ‘Ereburger van Vlagtwedde’ (Nederland) 7 september 2019: Huldiging door de stad Peer en Oudsbergen met overhandiging van kunstwerkje (stuk van de Calibansteen) en uitreiking van de Gouden Medaille van Erkentelijkheid van de K.U.V.G.L Limburg (Koninklijke Unie der Verbroederingen van het Geheim Leger) 4

eilanden en het Italiaanse Rimini. In 1979 keerde hij definitief terug naar België en nam opnieuw contact met zijn SAS-strijdmakkers.

Hij nam deel aan de vele bijeenkomsten en vergaderingen en herdenkingen.

“Als een monument kon vertellen …”

Vooraf Toen in 1988 bekend werd dat 1 Para de traditie van de herdenkingen in Peer en Meeuwen (SAS Lt. Freddy Limbosch en SAS Sgt. Jean Melsens) niet kon verderzetten werd SAS Jaak Daemen door de SAS Senior Club (SAS Kolonel Eddy Blondeel en zijn strijdmakkers), gevraagd om de fakkel over te nemen. Sindsdien werd SAS Jaak Daemen (hierna Jaak genoemd) de drijvende kracht achter de coördinatie van beide herdenkingen.

Vanaf 1992 zal zijn goede vriend, Kolonel SBH b.d. André Wolfs, hem bij zijn taak bijstaan.

1979 Hij vertelde mij: “Wat de herdenkingen betreft… die zijn er altijd al geweest in de een of andere vorm.” Op de agenda van de SASveteranen, later SAS Senior club (*), stond in de jaren 80 elk jaar de herdenking Hotton-Bure op de agenda, alsook 21 juli in Brussel en de viering op 11 november. Dat was het. De herdenking Hotton-Bure gold als het herdenkingsmoment van alle gesneuvelde SAS-strijdmakkers. Het was echter een wens van Kolonel Blondeel om voor elk van zijn gesneuvelde SAS-mannen een jaarlijkse herdenking te organiseren op de plek waar ze sneuvelden. Hij vond dat ze blijvend recht hadden op een jaarlijkse herdenking en op ons respect.

Het verhaal van de monumenten van SAS Lt. F. Limbosch en SAS Sgt. J. Melsens

(*) SAS Senior Club: dit is altijd een feitelijke vereniging geweest met als voorzitter Kolonel Blondeel. Het doel van de vereniging was om de ‘anciens’ bij elkaar te brengen, herinneringen te bewaken, gesneuvelde strijdmakkers te herdenken. Om de leden te informeren bestond er een informatieblad: vanaf juli 1946 tot april 1950 is dat Who dares Wins, vervolgens Flash News, Para 40-45 vanaf 1981 en SAS Veterans News vanaf januari 1988. Jaak zal samen met SAS Paul Marquet van SAS Veterans News de eindredactie verzorgen tot het laatste nummer in 2008.

Sinds 2003 vergezel ik, Marc Daemen, mijn vader, steevast als zijn vaste chauffeur, naar diverse herdenkingen en activiteiten. Ik kreeg de kans om vele uren met vader te praten over zijn rijke SAS-verleden. Het intrigeerde me hoe hij betrokken werd bij de organisatie van diverse herdenkingen en waarom hij dat zovele jaren is blijven doen.

1948 Vader trouwde op 25 mei 1948 met zijn jeugdliefde Lucie Diels. Hij verliet het SASkader in 1949 en vertrok met zijn gezin, als militair, voor het ministerie van Koloniën naar Belgisch-Congo. Hij zou daar helpen bij de uitbouw van het kader van de ‘Force Publique’. Na een 20-jarige loopbaan in Belgisch-Congo en Burundi ging hij met pensioen.

Eenmaal terug in België bouwde hij een tweede loopbaan uit.

Eerst als verzekeringsagent en later werkte hij als area manager voor Sunair op de Canarische

Bijlage 1 SAS VETERANS NEWS 1994 Nr. 4 pagina 4

Tijdens diverse vergaderingen groeide dit plan. Een inventaris werd opgemaakt van SAS graven en monumenten. Kolonel Blondeel vroeg onder andere aan Jaak om mee zijn schouders te zetten bij de organisatie van zulke herdenkingen. En zo geschiedde want Kolonel Blondeel kreeg het grootste respect van zijn mannen.

Bijlage 2 Para 40-45 Nr. 27 2/1987 pagina 38

5

1988 Gezien hij in Leopoldsburg woonde, lag het voor de hand dat Jaak initiatief zou nemen rond de herdenkingen in Peer en Meeuwen.

1 Para die een jarenlange traditie had met in Peer en Meeuwen jaarlijks bloemen leggen, meldde in 1988 dat daar een einde aan zou komen. Door de vele reorganisaties werden weekendprestaties niet meer mogelijk.

Kolonel Blondeel wenst de continuïteit van de herdenkingen in de toekomst verder garanderen en vraagt Jaak om dit verder uit te werken.

Bijlage 3 SAS VETERANS NEWS 1988 1 pagina 15 10/09/1988

Jaak zal ervoor zorgen dat hij vanuit de schoot van de SAS-veteranen de fakkel overneemt.

Hij neemt contact met eerste schepen Maria Vandereycken-Roemers (*) van de stad Peer en start de gesprekken (er was in die tijd nog geen ANPCV regionale in Limburg). Hij doet dit ook met de verantwoordelijken van de gemeente Meeuwen. Hij slaagt erin om zich van de medewerking van de twee gemeenten te verzekeren. Jaak zal, als afgevaardigde van de SAS-veteranen, de organisatie van de beide herdenkingen coördineren.

De beide gemeenten zullen mettertijd zorgen voor de nodige budgetten om uitnodigingen te versturen, transport (bussen) te voorzien voor de verplaatsing tussen het kerkhof in Peer en het monument in de Limboschstraat, de receptie alternerend in Peer en Meeuwen te organiseren enz.

(*) Mevr. Maria Vandereycken-Roemers was schepen van Peer van 1 januari 1982 tot 3 april 1995. Van 4 april 1995 tot 1april 2001 was ze voorzitster van het OCMW en van 18 april 2001 tot 31 mei 2003 opnieuw schepen. Marc Daemen had op 20 april 2020 een gesprek met haar.

1989 Het was ook Jaak die in september 1989 het voorstel deed om op elk graf van een gesneuvelde SAS en elk monument SAS een SAS-wing aan te brengen.

Dat is een grote verdienste van Jaak.

Hij wordt daarom op 7 september 2019 door beide gemeenten gehuldigd. Hij mag een mooi uniek aandenken in ontvangst nemen, namelijk een stuk uit de Calibansteen (het monument) dat gepolijst werd en op een sokkel gezet.

Bijlage 4 Para 1989 Nr. 9 pagina 3

1993 In 1993 wordt er samen met Kolonel Blondeel beslist dat het fonds (Belgian Airborn SAS Fund) (*) enkel de SAS-wings geplaatst op graven of monumenten van gesneuvelde SAS in actie zal terugbetalen.

Ook voor zijn inzet als lid van het Geheim Leger sinds 1942 krijgt hij die dag een oorkonde uit de handen van de voorzitter van de KUVGL (Koninklijke Unie der Verbroederingen van het Geheim Leger) de heer Van Isterdael.

Bijlage 5 Para 1993 Nr. 2 pagina 2

6

1. Het graf van SAS Lt. F. Limbosch op het kerkhof te Peer

(*) Belgian Airborn SAS Fund (bron Who dares wins nr. 5): wordt opgericht in Luik op 29 januari 1946 (Art. Nr. 494 in het Belgisch Staatsblad van 2 maart 1946). De stichters: Jean Renkin (voorzitter), Maurice Heilporn, Edouard Blondeel (vice-voorzitter), Raymond Van der Heyden, Laurent de Merkline (schatbewaarder) en Gilbert Kirschen (secretaris). Op 7 juli 1946 wordt de vereniging ‘Amicale des Parachutistes SAS – Vriendenkring der Parachutisten SAS’ opgericht onder voorzitterschap van Luitenant-Kolonel Eddy Blondeel. Nieuwe statuten verschijnen in het staatsblad Nr. 3248 van 11 december 1954 en later, in het staatsblad Nr. 1412 van 12 april 1958 waarbij het ‘Amicale des Parachutistes – Vriendenkring der Parachutisten’ wordt.

Voorzitters worden achtereenvolgens Jean Mal, Erwin Valentijn en Jean Delhez.

Erevoorzitter nog steeds Eddy Blondeel.

Vooraf Lt. Freddy Limbosch, Stamnr. 43GB, geboren op 30 oktober 1916 in Westhamstead (GB) en overleden 8 september 1944 te Peer (België).

De vereniging zorgt onder meer voor bijstand aan oud-para’s SAS in moeilijkheden en richt in 1947 een sociale dienst op die jarenlang behartigd wordt door juffrouw Grafé. De leden kunnen gratis beroep doen op een medische, juridische en tewerkstellingsdienst.

De ‘Amicale SAS’ publiceert het tijdschrift ‘Who dares wins’ waarvan elf edities verschijnen tussen juli 1946 en april 1950, en opgevolgd wordt door het informatieblad ‘Flash News’. De belangrijkste medewerker is Jean Temmerman. Er komt een akkoord tot stand tussen de ‘Amicale’ en de ‘Verbroedering van de Geparachuteerde Agenten’, voorgezeten door Reservekolonel A. Marissal, waarbij beide verenigingen kunnen gebruik maken van een gebouw in de Kasteleinestraat 46 te Brussel: het Huis der Parachutisten.

Freddy Limbosch studeerde in Gembloux en behaalde er een diploma landbouwingenieur.

Hij huwde in 1943 in Engeland en ging in Canada wonen. Limbosch was een man met buitengewone moed en uiterst grote wilskracht. Hij nam ondermeer deel aan de gevechten in Normandië. Op 5 september 1944 wordt in Peer tijdens de operatie Caliban (*) een squad (13) SAS parachutisten, onder leiding van Lt. Limbosch, achter de vijandelijke linies ‘blind’ geparachuteerd. Een ander squad onder leiding van SAS Lt. Jos Ghys (12 SAS) wordt tevens ‘blind gedropt.

Hun taak bestond erin inlichtingen te verzamelen over de vijand.

Wanneer SAS Lt. Limbosch op 8 september 1944 vaststelt dat de vijand aanzienlijke versterkingen naar de linies stuurt, besluit hij het Geallieerde Commando daarvan te

Tijdens de onvergetelijke plechtigheid op 3 juni 1956 zal Koning Boudewijn er de gedenkplaat onthullen ter ere van de tijdens de oorlog omgekomen parachutisten.

(Bron: ANPCV Para-Commando nr.106)

7

verwittigen. Hij zendt twee SAS parachutisten uit en deze moeten de Britse linies trachten te bereiken. Omdat er zich kort nadien nieuwe belangrijke ontwikkelingen voordeden, besluit hij zelf het Geallieerd Commando in te lichten en vertrekt hij, in volle dag, met een gids.

Tijdens deze tocht stuit hij op een georganiseerde vijandelijke stelling. Hij poogt er langs de flank omheen te trekken. Hij stuurt zijn gids weg en wil alleen verder. Hij wordt ontdekt en er ontstaat een vuurgevecht. Hij wordt gekwetst en wordt door de vijand achtervolgd. SAS Lt. Limbosch weigert zich over te geven. Hij wordt door een Duitse mitrailleur onder vuur genomen. Hij sneuvelt op 8 september 1944 rond 16.30 uur. (*) De operatie Caliban is de grootste geparachuteerde SAS-operatie in België waarbij 25 SAS gedropt werden. Op ‘Form B Parachute’ staan 26 namen vermeld. De groep van SAS Lt. Freddy Limbosch (14 SAS) en de groep van SAS Lt. Ghys (12 SAS). SAS Alexander Van der Meeren stond wel op de lijst van SAS Lt. Ghys, maar is nooit gedropt geweest tijdens operatie Caliban. Reden tot nu toe onbekend.

2. Monument in de Lt. F. Limboschstraat te Peer 1984

Door de jaren heen veranderde er wel wat in die Lt. F. Limboschstraat. De stad Peer had samen met vaderlandslievende organisaties, op de plaats waar nu het monument (rots) staat, tussen enkele klinkers een klein zuiltje geplaatst. Een herinnering dat SAS Lt. F. Limbosch in de buurt sneuvelde. De inhuldiging van dat zuiltje gebeurde op 8 september 1984.

Bijlage 6 Para 40-44 1984 Nr. 18 pagina 14 8/09/1984 (Niettegenstaande Jaak zijn naam niet vermeld wordt in de tekst van de bijlage was hij daar wel aanwezig samen met nog anderen).

Het graf SAS Lt. Limbosch werd op 11 september 1944 in de late namiddag begraven op het kerkhof te Peer, naast het dodenhuisje. Samen met de Perenaren en weerstanders werd hem door zijn SAS.-manschappen de laatste eer bewezen.

Daar rust hij nu nog onder een eenvoudige grafsteen met het opschrift: ‘But for us he has not departed’.

1989 Zoals reeds eerder aangehaald, deed Jaak in september 1989 het voorstel in de SAS Senior Club om elk graf van een SAS-gesneuvelde te voorzien van een SAS-wing.

Bijlage 4 Para 1989 Nr. 9 pagina 3

Jaak besprak daarom met de stad Peer de mogelijkheid om het monument (het zuiltje) een betere uitstraling te geven. Hij besprak dit ook met zijn kameraden in de SAS Senior Club. Gezien de club niet over de nodige fondsen beschikt, laten ze het initiatief aan de stad Peer voor wat betreft financiering en uitvoering.

Het graf is in beheer door de stad Peer. Bij de herdenking in september 2017 wordt er vastgesteld dat de tekst, de gravure op de grafsteen bijna onleesbaar is geworden. De stad overlegt met een steenkapper.

In 2018 werd er door de stad Peer een zwarte plaat met dezelfde inscripties aangebracht. De kosten werden gedragen door de stad Peer.

(Bron: Heidi Camps, team communicatie en participatie stad Peer en Eddy Schouteden paracommando. Hij doet al vele jaren het onderhoud van het graf van SAS Lt. Freddy Limbosch alsook de Calibansteen).

1990 Jaak slaagt er wel in om een grote SAS-wing vast te krijgen en bezorgt die aan de 8

stad Peer. Deze wing, op een grote balk natuursteen, zal in 1990 door de stad Peer op de plaats van het monument worden bijgezet.

1992 In de notulen van januari 1992 kunnen we terugvinden dat ANPCV regionale Leuven interesse heeft om de organisatie in de toekomst op zich te nemen.

Bijlage 7 SAS VETERANS NEWS 1989 Nr. 4 pagina 5-6 Bijlage 8 Para 1990 Nr. 12 pagina 1 Bijlage 9 Para 1990 Nr. 12 pagina 5 Bijlage 10 SAS VETERANS NEWS 1990 Nr. 4 pagina 21 8/09/1990

Bijlage 12 SAS VETERANS NEWS 1992 Nr. 1 pagina 14 5/09/1992

Daarnaast zal Jaak in Brussel nog twee keramieken SAS-wings in ontvangst nemen en aan de gemeenten Peer en Meeuwen bezorgen die ze zullen aanbrengen op het graf van SAS Lt. F. Limbosch en SAS Sgt. J. Melsens.

Jaak wijst er echter op dat er in Limburg een flinke groep para-commando’s zijn, waarvan velen lid zijn bij ANPCV Antwerpen en die misschien beter geplaatst zijn om hun medewerking te verlenen.

Jaak was uiteraard in contact met de vriendenkring van Noord-Limburg (Richard Bekkers, Marcel Corstjens) en nog veel meer stuwende krachten. Tezelfdertijd was er een groep oud para-commando’s in de streek Maasmechelen-Stokkem-Kinrooi die het idee hadden een regionale Limburg op te richten.

Bijlage 11 Para 1990 Nr. 2 pagina 2 21/01/1990

Jaak is steeds op zoek naar bijkomende steun voor ‘zijn’ herdenking Limbosch-Melsens of Peer-Meeuwen. Vooral ook om de continuïteit te kunnen garanderen. Hij praat met verschillende actoren.

1991

Bijlage 13 SAS VETERANS NEWS 1992 Nr. 3 pagina 4 5/09/1992

Op 7 september 1991 worden tijdens de herdenking SAS Lt. Freddy Limbosch foto’s gemaakt van het graf te Peer en van de gedenksteen voor SAS Sgt. Jean Melsens aan de kerk te Meeuwen waarop de nieuwe wing werd aangebracht.

Bij de stichting van de regionale Limburg in 1992, waar ook de Sectie Noord-Limburg zich bij aansloot, neemt Jaak het peterschap op.

Kolonel SBH b.d. André Wolfs wordt erevoorzitter van de regionale Limburg. Van dan af zal hij de ‘rechterhand’ worden van Jaak voor onder andere de herdenkingen LimboschMelsens. Jaak zal dan aan de regionale Limburg vragen om in 1992 mee te helpen bij de voorbereidingen van de herdenking. We kunnen in de notulen lezen dat dit een groot succes werd. De oud-strijders van Peer hadden de SAS-wing voorzien van nieuwe kleuren.

ANPCV regionale Leuven zal gevraagd worden om in de toekomst de herdenking van SAS Lt. Charles Mathijs te Leuven te verzekeren.

Bijlage 14 Para 1992 Nr. 8 pagina 2 5/09/1992 Bijlage 15 Para 1992 Nr. 9 pagina 2 5/09/1992

De herdenkingen dwingen veel respect en dankbaarheid af. Jaak wordt gevraagd om zich nog meer in te zetten om vooral de heldendaden van de beide gesneuvelden in de kijker te zetten.

Bijlage 16 Para 1992 Nr. 11 pagina 2 5/09/1992

9

1993

een groot gat gegraven en het rotsblok wordt door de kraan direct op zijn juiste plaats gezet.

Op het rotsblok worden de namen van Limbosch en Melsens gezet, ter herinnering aan het overlijden tijdens de operatie Caliban.

Jaak laat tevens een grote SAS-wing aanbrengen die hij vanuit Brussel heeft meegekregen. Het monument krijgt de naam ‘Limbosch-Melsens’.

Het is de verdienste van Jaak dat het rotsblok er gekomen is maar dat had hij niet kunnen doen zonder de hulp van Maurice Vandevelde en zijn vrienden en de steun van de gemeente Peer en de regionale Limburg.

Op 4 september 1993 organiseert Jaak samen met de stadsbesturen van Peer en Meeuwen en de toenmalige ANPCV regionale Limburg, de herdenking. In de notulen van de vergadering lezen we dat het voor de eerste keer is dat beide burgemeesters van Peer en Meeuwen aanwezig zijn op de herdenking.

Bijlage 17 SAS VETERANS NEWS 1993 Nr. 4 pagina 17 4/09/1993 Bijlage 18 Para 1993 Nr. 10 pagina 3 4/09/1993

1994 Jaak was intussen naar vele herdenkingen geweest in binnen- en buitenland en vond dat het monument van SAS Lt. F. Limbosch te bescheiden was. Hij broedde op een plan om er een rots te laten plaatsen zoals dat gebeurde met vele andere monumenten. Hij ventileert die gedachte tijdens diverse bijeenkomsten, ook bij de ANPCV regionale Limburg. Daar pikt de heer Maurice Vandevelde, lid van de regionale, dit idee op en overlegt met Jaak.

Maurice heeft contacten met een zandwinningsbedrijf in Maasmechelen dat hen kan helpen aan een groot rotsblok uit de Maas.

Jaak is opgezet met het nieuws en coördineert de actie. Hij overlegt met de stad Peer die direct enthousiast reageert. Jaak mag beroep doen op de medewerkers van de technische dienst van Peer voor het plaatsen van het rotsblok. Jaak en Maurice gaan persoonlijk de steen uitkiezen in Maasmechelen. Maurice zorgt voor het transport van het rotsblok naar Peer, en de regionale Limburg neemt de transportkosten voor haar rekening.

Op 26 augustus 1994 werden door de stad de namen en de wing aangebracht op het monument.

Het monument wordt op 10 september 1994 plechtig ingehuldigd. Mevr. Limbosch en SAS Andre De Rechter kregen de eer.

Bijlage 20 SAS VETERANS NEWS 1994 Nr. 4 pagina 13 10/09/1994 Bijlage 21 SAS VETERANS NEWS 1994 Nr. 4 pagina 17 10/09/1994 Bijlage 22 SAS VETERANS NEWS 1998 Nr. 3 pagina 11 5/09/1998

Op 29 juni 1994 wordt de steen vervoerd naar de locatie in Peer.

Bijlage 19 SAS VETERANS NEWS 2001 Nr. 4 pagina 19 8/09/2001

Jaak is ter plekke wanneer de vrachtwagen het rotsblok levert. Het is een groot rotsblok dat zonder extra werkmateriaal niet op zijn plaats geraakt.

Jaak vraagt de technische dienst om hulp en er wordt zwaar materiaal aangevoerd, waaronder een bulldozer. Er wordt net achter het zuiltje 10

1994_06_29 Link naar foto’s: Plaatsen van rotsteen SAS Lt. F. Limbosch te Peer (foto's SAS Jaak Daemen) https://photos.app.goo.gl/MZ2wP4LFNumyVt5g9

11

2003 In 2003 wordt om diverse redenen de ANPCV regionale Limburg opgesplitst in een ANPCV regionale Leopoldsburg en een ANPCV regionale Limburg. De herdenking van 2004 wordt onder coördinatie van Jaak georganiseerd, met de steun van de beide gemeenten en beide regionalen (Voorzitter regionale Leopoldsburg Dedecker en voorzitter regionale Limburg Kosemans).

Bijlage 23 SAS VETERANS NEWS 2004 Nr. 4 pagina 24 11/09/2004

2006 Op 16 januari 2006 overlijdt Maurice Vandevelde. Jaak schrijft een hommage over de man die hem hielp zijn wens te vervullen, namelijk het plaatsen van een groots monument voor SAS Limbosch en SAS Melsens, een prachtig rotsblok.

Bijlage 24 SAS VETERANS NEWS 2006 Nr. 1 pagina 5 16/01/2006 Bijlage 25 SAS VETERANS NEWS 2006 Nr. 1 pagina 6 16/01/2006

12

2012

7

Tijdens de herdenking op 1 september 2012 wordt er vastgesteld dat de grote wing op het monument gebarsten is.

Raymond Holvoet vertelt: “Ik heb toen zelf het initiatief genomen om deze beschadigde wing te laten vervangen en de toelating gevraagd aan SAS Jaak Daemen, kolonel Wolfs en het stadsbestuur van Peer. De stadsdiensten van Peer hebben de basisplaat afgenomen. Die ben ik gaan ophalen en Fred Van Haezendonck heeft er de nieuwe wing op geplakt. Daarna ben ik terug naar Peer gereden om de nieuwe wing te overhandigen. De stadsdiensten hebben het geheel opnieuw op het monument gevezen.

Wij hebben dan op 4 maart 2013 in beperkte kring de nieuwe wing ingehuldigd met Kolonel Mertens, SAS Jaak Daemen, Fred Van Haezendonck, Percy Salembier. Ik heb de gemaakte onkosten voor mijn rekening genomen”.

(*) Toelichting van Kolonel stafbrevethouder T. Pirenne Directeur van de Basis Vorming van de Officieren KMS. Het eredetachement van de leerlingen van de 151 Promotie Sociale & Militaire Wetenschappen (SSMW) was aanwezig.

Zij dragen op de foto’s nog de graden van Adjudant, maar zouden enkele weken later hun eed afleggen en aangesteld worden in de graad van Onderluitenant (wat ook de reden was waarom ze reeds allemaal een sabel hadden).

Hun deelname kaderde o.a. in het project “Remember” dat jaarlijks werd gegeven aan een Promotie en waarbij zij zelf informatie moesten opzoeken en uitwerken omtrent een of ander historisch evenement of persoon.

Dit project moest afgesloten worden met een herdenkingsplechtigheid waaraan zij deelnamen of dat ze zelf moesten organiseren.

Er werd dat jaar gekozen voor de landing in Normandië en de bevrijding van België/Europa, met specifiek daarin de Belgische deelname.

Zij hadden dus reeds een aantal conferenties georganiseerd met interviews van Belgen die deelgenomen hadden of betrokken waren bij D-Day. De herdenkingsplechtigheid bij Peer en Meeuwen was dus zeker een mooie afsluiter die bij hen een grote indruk heeft nagelaten.

Kolonel SBH o.r. Mertens Walter en SAS Jaak Daemen (foto R. Holvoet)

2014 De 70 ste herdenking op 6 september 2014 wordt onder andere opgeluisterd met de aanwezigheid van de standaard van de Special Forces Group en een afvaardiging van de Koninklijke Militaire School (*) 2014_09_06 Link naar herdenking 70 jaar SAS Lt. F. Limbosch Peer en SAS Sgt. J. Melsens te Meeuwen met dropping in Peer https://photos.app.goo.gl/PP4x6w1csfEXoXih 13

2020

dat moment terugtrekt.

Wanneer hij nog maar net in England is teruggekeerd, vertrekt hij op 5 september 1944 terug, met o.a. Luitenant Freddy Limbosch, om in Peer tijdens de operatie Caliban, achter de vijandelijke linies geparachuteerd te worden

Op verzoek van Jaak en Kolonel SBH b.d.

André Wolfs organiseert de stad Peer en Oudsbergen de herdenking op 5 september 2020 in beperkte kring (omwille van Covid19). Marc Daemen, die sinds 2018 meehelpt bij de organisatie van beide herdenkingen, zal zijn vader op de plechtigheid vertegenwoordigen samen met nog enkele notabelen en sympathisanten.

De operatie Caliban is de grootste geparachuteerde SAS-operatie in België waarbij 25 SAS gedropt werden.

Vooraf

Na het sneuvelen van SAS Lt. Limbosch wordt het commando op SAS Sgt. J. Melsens overgedragen. Tijdens een verkenningsactie wordt zijn squad op 10 september 1944 in open terrein door een in stelling komende artilleriebatterij afgesneden.

Jean Melsens was een Belgisch SAS Parachutist tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Hij werd geboren te Kortrijk in 1922.

Er ontstaat een vuurgevecht. De squad kan zich met enkele gekwetsten terugtrekken maar Sergeant J. Melsens sneuvelt ter plekke.

3. Gedenksteen SAS Jean Melsens en inhuldiging op 26 november 1995 van het Sergeant Jean Melsenspark

Jean Melsens (overleden 10 september 1944) Jean Melsens werd op 12 september 1944 in Meeuwen op het kerkhof begraven. Vader Melsens ontving het bericht via SAS Victor De Buf (stamnr. 2538) dat Jean gesneuveld was in Meeuwen. Nadien reden hij en zijn andere zoon, Jacques Melsens, naar Meeuwen met een ‘corbillard’ om het lichaam op te halen.

(Bron: De oorlogsjaren 1940-1945 De Reengenoten gesprek met Jacques Melsens op 10 september 1994) Bijlage 0 1950 pagina 52 Israël J. "Jean [Melsens] werd op 16 september vanuit Meeuwen overgebracht naar Kortrijk en op zondag 17 september op het Plein in Kortrijk begraven; niet op het kerkhof, omdat de bruggen over de Leie nog niet hersteld waren.

Legeraalmoezenier Sooi Willems leidde de dienst. De familie Melsens kocht later een graf op de stedelijke begraafplaats St. Jan van Kortrijk. Hier vond Jean Melsens uiteindelijk in 1950 zijn rust”. (Bron: Israël, J., Jean Melsens 1922-1944)

Op 8 augustus 1944 wordt sergeant Melsens achter de vijandelijke linies in Normandië geparachuteerd tijdens operatie Shakespeare, hij neemt daar op schitterende wijze deel aan de storingsoperaties tegen de vijand die zich op

Drie prentkaarten Enige tijd later begon het Geheim Leger een 14

‘Jan Melsens-hulde’ in Meeuwen voor te bereiden. Een belangrijk onderdeel van het programma was de inhuldiging van een gedenksteen.

Aangezien iemand voor de kosten moest opdraaien, begonnen de initiatiefnemers aan fondsenwerving te doen. Pastoor Jozef Vranken noteerde dit in zijn oorlogsverslag.

“In de maand juni 1945 werden volgende prentkaarten [drie stuks] van valschermspringer Melsens (gedood op 10 september 1944) in omloop gebracht. Jean Marie Melsens, geboren Kortrijk 1922.

Sergeant bij de Belgische Eenheid der Valschermspringers, gelost in de nacht van 6 september 1944 in de heide tusschen Gruitrode en Meeuwen, neergeschoten 10 September in de weide v.d. Dreuge, kiezel Meeuwen Helchteren."

(Bron: De oorlogsjaren 1940-1945 De Reengenoten)

meststoffenmagazijn van Michiel Ceyssens alias Geel Blome, die getrouwd was met Maria Aldegonda Bloemen. (Bron: De oorlogsjaren 1940-1945 De Reengenoten) gesprek met Alfons Janssen alias Fons Liete op 28 januari 1981)

Foto archief SAS Jaak Daemen, lichaam van gesneuvelde Jean Melsens, verplaatst tot voor het gebouwtje met gaten van de beschieting, omringd door weerstanders van Peer en Meeuwen. Rechts: ?, Jaak Housen-Leurs, veldwachter Jef Geers. Links: o.a. rijkswachtcommandant Gustaaf Vanhoenshoven.

De kopers van de foto's, en dat zullen er heel wat geweest zijn, werden namens het Geheim Leger nog eens speciaal bedankt via de affiche.

"Onzen besten dank aan al diegenen die door den aankoop van een photo hebben bijgedragen en getoond hunne erkentelijkheid ten overstaan van dit heldenfeit." (Bron: De oorlogsjaren 1940-1945 De Reengenoten) Foto archief SAS Jaak Daemen, lichaam van gesneuvelde Jean Melsens, verplaatst tot voor het gebouwtje met gaten van de beschieting. In werkelijkheid lag Jean Melsens dichter bij de Weg naar Helchteren, voor het in beeld brengen van de hevigheid van het gevecht waren de kogelinslagen in de muren overtuigende bewijsstukken. De aangebrachte bloemen moesten het gepaste eerbetoon en de verschuldigde erkentelijkheid van de gemeente symboliseren. Op de twee andere foto's poseerden o.a.

Rijkswachtcommandant Gustaaf Van Hoenshoven, veldwachter Jozef Geers, postbode Jan Jonckers van Peer, Jaak Housen, Cyriel Bert, Harie Vanhemel.

De foto's die te koop werden aangeboden, waren geen authentieke oorlogsdocumenten, maar geënsceneerde beelden. Op één van de foto's ligt het lichaam van de gesneuvelde SAS Sgt. Jean Melsens gespeeld door een figurant vlakbij het gebouwtje zoals het er na de beschieting uitzag.

Foto archief SAS Jaak Daemen, figurant voor Jean Melsens, voor het gebouwtje met gaten van de beschieting.

Zelfde toeschouwers als andere foto.

SAS Jean Melsens-hulde Op 10 september 1945 vond in Meeuwen een herdenking plaats ter nagedachtenis van Jean

Die [Jean Melsens] is dood gebleven aan het 15

Melsens. Het initiatief ging uit van de plaatselijke afdeling van het Geheim Leger.

Om dit evenement voldoende kenbaar te maken, liet men in de drukkerij Jean Frencken in Bree grote affiches drukken. Het programma dat in een paar zinnen werd aangekondigd, luidde als volgt: “Uit dankbaarheid houdt de bevolking van Meeuwen er aan op 10 September 1945, een dienst te laten celibreeren om 10 uren in de parochiekerk van Meeuwen. Daarna huldiging van een Gedenkstuk als eeuwig aandenken aan hem die door zijn dood ons liet leven. Ook een groet, een bloemenhulde, op de graven van een verongelukte vliegtuigbemanning.” (Bron: De oorlogsjaren 1940-1945 De Reengenoten) Er werd impliciet hulde gebracht aan al de andere bemanningsleden van geallieerde vliegtuigen die tijdens de oorlog op het grondgebied van Meeuwen sneuvelden.

Vranken: “Op 10 September 1945 werd door toedoen van de B. N. B. (Witte Brigade] de grafsteen tot aandenken van den parachutist Melsens plechtig ingehuldigd. In den lijkdienst die plaatsgreep om 10 uur werden 1400 doodsprentjes uitgereikt. Vele vreemde afgevaardigden militairen woonden die plechtigheid bij.

Na den dienst werden bij den grafsteen verschillige redevoeringen uitgesproken.”

Foto archief Reengenoten Jean Melsens-huldiging [10 september 1945 Toespraak door Tony Lambrechts, leider van het Geheim Leger Limburg.

Rijkswachtbewaking bij de kleine poort in de vroegere kerkhofmuur. Verder, Victor Kerfs [met pijp], installateur van de micro en de luidspreker.

Bovenaan in het venstertje, verborgen achter elektriciteitspaal, Quiri Schrooten [voetje

Foto archief Reengenoten: Gedenksteen voor SAS Jean Melsens, ingehuldigd op 10 september 1945

De grafsteen werd geleverd en geplaatst met een bewust (wegens plaatsgebrek) of onbewust gemaakte spelfout: ‘valschermspinger’. (Bron: De oorlogsjaren 1940-1945 De Reengenoten)

evenwel zichtbaar].

Foto archief Reengenoten: Jean Melsens-huldiging (10 september 1945) Links: kleine poort in de vroegere kerkhofmuur oorlogsmonument 1914-1918 op de oorspronkelijke plaats Foto archief J. Israël: De ouders van Jean Melsens tijdens de inhuldigingsdienst van het monument ter ere van Jean Melsens op 10 september 1945.

Gedenksteen voor Jean Melsens Uit het oorlogsverslag van pastoor Jozef 16

Lancaster (Genits, 22 juni 1944), twee door de Duitsers tijdens hun terugtrekking achtergelaten slachtoffers en de gesneuvelde SAS Jean Melsens ooit begraven lagen (1944), veranderde het uitzicht in het centrum van Meeuwen. Door een nieuwe beslissing van de gemeenteraad veranderde het ontruimde kerkhof in een zone van openbaar groen.

Vervolgens werd het een soort erepark voor oorlogsslachtoffers. De monumenten van Meeuwen kregen er een ereplaats, op een pleintje helemaal in het midden van het ‘ontmuurde’ kerkhof in de schaduw van de oude bomen. (Bron: Info-blad MeeuwenGruitrode, jg. 12, nr. 2, p. 3)

Foto Archief J. Israël: De inhuldiging van het monument ter ere van Jean Melsens voor de kerk van Meeuwen op 10 september 1945.

Sergeant Jean Melsenspark in Meeuwen

1995 Op initiatief van de gemeente Meeuwen kreeg het park op zondag 26 november 1995, gelegen tussen de kerk en de sporthal, de officiële benaming ‘Sergeant J. Melsenspark’.

De afvaardiging van SAS en ANPCV waren als eregenodigden aanwezig. Dit ging gepaard met een feestelijke inhuldiging, toespraken (Generaal Segers, Schepen André Claes, Burgemeester Henri Hoogmartens, dhr.

Jacques Melsens, broer van Jean Melsens) en een dagvullend programma.

Foto archief Reengenoten: Gemeentelijk ereplein voor oorlogsslachtoffers op het Jean Melsenspark in Meeuwen.

Links: gedenksteen uit 1945 voor Mathieu Weevers. Rechts: gedenksteen uit 1945 voor Jean Melsens. Midden: gedenkplaat uit 1994 voor de oorlogsslachtoffers van Meeuwen-Gruitrode. Het grootste gedenkteken voor slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog is het heringerichte oude kerkhof (1913-1970) nabij de kerk in Meeuwen. (Bron: De oorlogsjaren 1940-1945 De Reengenoten)

Bijlage 1 SAS Veterans News 1995 nr. 4 pagina 7 Bijlage 2 PARA 1995 nr. 12 pagina 8 Bijlage 3 SAS Veterans News 1996 3 nr. 1 pagina 17 Bijlage 4 SAS Veterans News 1996 4 nr. 1 pagina 18 Bijlage 5 SAS Veterans News 1996 5 nr. 1 pagina 19 Bijlage 6 SAS Veterans News 1996 6 nr. 1 pagina 20

1970 In 1970 besliste de gemeenteraad het kerkhof nabij de kerk in het centrum van Meeuwen te sluiten. De belanghebbenden kregen een bericht waarin hun werd meegedeeld dat zij voor 1 oktober 1985 moesten kiezen tussen wél of geen ontgraving en overbrenging van de stoffelijke overschotten naar de nieuwe gemeentelijke begraafplaats aan de nieuwe Kerkhofstraat.

“De toekenning van de naam Sergeant J. Melsenspark aan dit park heeft dus een symbolische betekenis; niet alleen de nagedachtenis aan de oorlogen en zijn slachtoffers, maar ook de hoop voor de toekomst. Samen met de gedenksteen van Jean Melsens, werd eveneens de gedenksteen van Mathijs Weevers naar deze plaats verplaatst.

En omdat wij dit park hebben genoemd ter nagedachtenis van de Tweede Wereldoorlog, hebben wij het niet meer dan passend gevonden om alle slachtoffers van die vreselijke oorlog hier te gedenken, niet alleen die van Meeuwen, doch die van de ganse gemeenschap [Meeuwen-Gruitrode]. Vandaar

1985 Na 1 oktober 1985 werd het kerkhof ambtshalve ontruimd en de achtergebleven graftekens werden verwijderd. Met het verdwijnen van dit kerkhof waar o.a. de zeven omgekomen bemanningsleden van een Britse 17

ook een gedenkplaat midden tussen de gedenkstenen en aan de voet van het oorlogsmonument van 14-18. Jaarlijks in het begin van september, zullen wij, samen met militaire overheden en vriendenkringen, zowel Sergeant MeIsens als alle oorlogsslachtoffers gedenken.” (Bron: Info-blad MeeuwenGruitrode, jg. 21, nr. 1 (1996), p. 11)

omtrent SAS Jean Melsens.

De heer Jan Kosemans van ANPCV regionale Limburg leidt de ceremonie. Schepen van Toerisme de heer Geusens en Kolonel SBH b.d. André Wolfs, erevoorzitter van ANPCV regionale Limburg spreken het publiek toe.

Het oude monument van de gesneuvelden van de Eerste Wereldoorlog staat met de voorzijde naar de kerk en de oorspronkelijke hoofdingang van het kerkhof gericht.

De gedenkstenen van Jean Melsens en Mathijs Weevers alsook de nieuwe gedenkplaat met de namen van de oorlogsslachtoffers van Meeuwen-Gruitrode staan ten westen ervan.

(Bron: De oorlogsjaren 1940-1945 De Reengenoten)

Bij de onthulling werd de driekleur weggenomen door burgemeester Hoogmartens en SAS Jaak Daemen.

2021_05_04 Link naar bewijsstukken graf SAS J. Melsens en J. Melsenspark te Oudsbergen https://photos.app.goo.gl/LPbwMzFWWiEfW uby5

In naam van Kolonel Blondeel schenkt SAS Jaak Daemen een kunstwerk aan de burgemeester. Het betreft een getekend portret van SAS Jean Melsens van de hand van SAS Marco Guelton.

4. Toeristische informatieplaat en monument SAS Sgt. Jean Melsens Meeuweneinde Oudsbergen

Om 13 uur start de eerste wandeling van de ANPCV regionale Limburg. Vanaf 14 uur starten deze van de bevolking en de wandelclubs. Het is de bedoeling om jaarlijks een Melsens-Limbosch wandel- en fietsroute te organiseren. (uit het archief van SAS Jaak Daemen)

1997 In de notulen van de vergadering van, bijlage 1 a PARA 1997 nr. 2 pagina 2 en bijlage 1 b PARA 1997 nr. 4 pagina 2, lezen we dat op 27 april 1997 in Meeuwen de MelsensLimboschroute op de agenda staat.

Op 27 april 1997 wordt in Meeuwen, aan Meeuweneinde, de plek waar SAS Jean Melsens sneuvelde een toeristische informatieplaat ingehuldigd.

Deze locatie ligt op de wandel- en fietsroute van Regionaal Landschap Kempen-Maasland.

Het is een historische plek om even uit te rusten en even te bezinnen. De gemeente Meeuwen plaatste ook een rustbank.

Op het informatiebord kunnen passanten de informatie lezen over de gebeurtenissen 18

27 april 1997 Inhuldiging informatieplaat SAS Jean Melsens te Meeuweneinde Oudsbergen

19

In de SAS Veterans News en Para kunnen we diverse artikelen lezen over deze gebeurtenis: Bijlage 2 SAS Veterans News 1997 nr. 1 pagina 14, Bijlage 3 SAS Veterans News 1997 nr. 2 pagina 15, Bijlage 4 SAS Veterans News 1997 nr. 3 pagina 26, Bijlage 5 SAS Veterans News 1997 nr. 3 pagina 27, Bijlage 6 SAS Veterans News 1997 nr. 3 pagina 28 Bijlage 7 verwijderd

1998 Op 26 april 1998 van 9 uur tot 15 uur wordt opnieuw de Melsens-Limbosch wandel- en fietsroute georganiseerd. Kolonel SBH b.d.

André Wolfs verwijst in zijn speech naar de Toeristische Dienst van Meeuwen-Gruitrode die het initiatief nam om in samenwerking met Regionaal Landschap Kempen en Maasland en ANPCV regionale Limburg de wandeling succesvol te organiseren. De wandeling krijgt daar voor het eerst de naam ‘Calibanwandeling’ (*). Hij hoopt dat in de toekomst vele leden van alle ANPCVregionalen zullen deelnemen. Er wordt voor die gelegenheid een sticker aangemaakt.

Bijlage 8 SAS Veterans News 1998 nr. 3 pagina 11

20

de metgezellen van Jean Melsens zich terugtrokken toen ze door de Duitsers op 10 september 1944 werden beschoten.

(*) Ria Colaers van de gemeente Oudsbergen vertelt: “Ik denk dat de infoplaat gefinancierd werd door Regionaal Landschap Kempen en Maasland (RLKM). Zij plaatsten in meerdere gemeenten (die aangesloten zijn bij RLKM) infoborden langs het fietsroutenetwerk. De aangesloten gemeenten deden jaarlijks een financiële bijdrage om dit soort dingen te kunnen verwezenlijken.

De tekst en foto die erop staan werden door ons aangebracht, weliswaar met de uiteindelijke goedkeuring van alle partijen.

(Ter info over RLKM en ook te lezen op hun website: RLKM was een initiatief gegroeid uit de samenwerking van Natuurreservaten, nu Natuurpunt, en de toenmalige Steenkoolmijnen (KS). Het initiatief ontstond in het kader van de zogeheten ‘Limburgse reconversie’ met ondersteuning van de Provincie Limburg. Snel sloten er gemeentebesturen en natuurverenigingen aan. Later volgde ook financiële steun van de Afdeling Natuur en Bos).

1999 In het archief vinden we verder terug dat op 3 oktober 1999 Ria Colaers van de Toeristische Dienst van Meeuwen, samen met Jan Kosemans en Fernand Gijsen van ANPCV regionale Limburg startten met de inschrijvingen voor de diverse activiteiten in verband met de Melsens-Limbosch wandelroute (5,5 km en 14 km) en fietsroute (45 km).

De tekst op de propeller verwijst in poëtische bewoordingen, ‘Pelgrims van de vrede en de toekomst’, naar de zendingsopdracht destijds van de SAS.-soldaten en van al de wandelaars en fietsers die nu vanaf deze plek vertrekken voor een herdenkingstocht.

Bovendien is het een boodschap voor iedereen om zich in te zetten voor vrede, dichtbij en ver weg.

Ter gelegenheid van de inhuldiging van het gedenkteken heeft de Dienst voor Toerisme van Meeuwen-Gruitrode samen met de stad Peer en de SAS-veteranen een herdenkingsroute uitgestippeld. Ze passeert langs de bivakplaats ‘Raffes’ en volgt het traject dat SAS Melsens en SAS Limbosch destijds hebben afgelegd. De voettocht werd Calibanwandeling gedoopt. De fietsers volgen de Melsens-Limboschroute.

De herdenkingstocht wordt al sinds 1997 jaarlijks georganiseerd. De laatste jaren gebeurt dat door de Dienst voor Toerisme van Meeuwen-Gruitrode in samenwerking met de ANPCV regionale Limburg en plaatselijke geïnteresseerde verenigingen.

Er was een plan om in 1999 op dezelfde plek een monument in te huldigen ter ere van SAS Jean Melsens maar deze plannen werden uitgesteld tot 2000.

Bijlage 9 SAS Veterans News nr. 4 pagina 9

2000 Op zondag 16 juli 2000 werd in Meeuwen voor Jean Melsens een tweede gedenkteken opgericht, nu zo dicht mogelijk bij de plaats waar hij sneuvelde (1). Het is een ‘klein monument’ op Meeuweneinde, aan de gelijknamige zijstraat van de Weg naar Helchteren.

Op deze plaats begon vroeger het bos waarin 21

zelfs een bijna volledige propeller. Het volledige toestel was toen al naar Brussel gebracht voor verder onderzoek. Er werd dan voor transport gezorgd zodat deze propeller bij het lokaal geleverd werd.

Drie schroefbladen van de propeller werden een monument aan het lokaal van de vriendenkring regionale Limburg. Bij de inauguratie was SAS Kolonel Blondeel aanwezig (Bron ‘Green on’ 104 maart 2021).

(1) Ria Colaers van de gemeente Oudsbergen vertelt: “Het schroefblad hebben wij gekregen, via Jan Kosemans. De plaatsing ervan gebeurde volgens mij door onze technische dienst.”.

Kolonel SBH b.d. André Wolfs vertelt: “Een schroefblad van een propeller van de C130 werd inderdaad door Jan Kosemans geleverd.

De overige drie schroefbladen van de propeller van het gevallen vliegtuig dienen als monument aan het clublokaal van de regionale Limburg. In feite bestond er een beperkte groep in Meeuwen om een monument voor SAS Sgt. Jean Melsens aan Meeuweneinde op te richten. Ik was aanwezig bij deze vergaderingen. Ik herinner me dat een jonge kunstenaar gevraagd werd een schets uit te werken. Door de hoge kostprijs werd het ontwerp niet weerhouden. Daarop stelde Jan Kosemans voor een schroefblad van de propeller van de in Nederland gevallen Belgische C130 (2) (die hij met de hulp van Defensie had bekomen) als monument te gebruiken. Wat de tekst op deze propeller betreft zit Jaak Daemen er wel voor iets tussen.

Zijn inspiratiebron was een gedicht van James Elroy Flecker “We are the pelgrims Master”.

SAS Jaak Daemen liet bij de aanmaak van het monument te Finsterwolde ook de tekst “Pelgrims voor vrijheid en vrede” aanbrengen. Monument voor SAS J. Wathelet en SAS D. Devignez die sneuvelden tijdens operatie Larskwood.”

(2) De Herculesramp is een vliegtuigongeluk dat op 15 juli 1996 plaatsvond op vliegbasis Eindhoven. De ramp met de Belgische C130 Hercules kostte 34 inzittenden het leven.

Om twee minuten over zes 's avonds stortte het transporttoestel met totaal 41 inzittenden, vier Belgische bemanningsleden en 37 jonge leden van het fanfarekorps van de Nederlandse Koninklijke Landmacht op vliegbasis Eindhoven neer.

De luchtverkeersleider vertelde de brandweercommandant na het neerstorten niet hoeveel passagiers er in het vliegtuig zaten.

Hierdoor ging de brandweercommandant ervan uit dat er alleen bemanning in het vliegtuig zat, waardoor de brandweer eerst begon met bluswerk in plaats van reddingswerk.

Bemanning:  ‘Gigi’ Peter Gielen (26 jaar), kapitein-vlieger. Hij woonde in ValMeer en haalde zijn brevet in mei 1991 en was sinds augustus 1992 lid van de 15de wing.  Dimitri Vandereyken (26 jaar), copiloot. Hij woonde in Hasselt en haalde zijn brevet in augustus 1994.  Guy Verdonkt (47 jaar), sergeantchef en ladingmeester. Hij woonde in Oudenaarde en was al lid van de 15de wing sinds 1975.  Horst Vomberg (31 jaar), sergeantmajoor en boordtechnicus. Hij woonde in Eupen en was lid van de 15de wing sinds januari 1994.

In 1996, na de crash van de Belgische C130 op het vliegveld Budel (2) met twee jonge Limburgse piloten aan boord, was er heel wat commotie over de verantwoordelijkheid van deze ramp. Onmiddellijk werd de schuld in de schoenen van de twee jonge Belgische piloten geschoven. Het bestuur en leden van ANPCV regionale Limburg vonden dit onterecht en wensten een eerbetoon aan de moedige Belgische bemanning. Er werd toen binnen het bestuur geopperd om een (resterend) stuk van die C130 naar het lokaal te halen. Door de volhoudende actie van de toenmalige ondervoorzitter Jan Kosemans kregen we van defensie niet alleen een stuk van de C130 maar

De vier bemanningsleden kregen postuum het kruis van ridder in de Leopoldsorde. De 22

crash is in directe zin te wijten aan een zwerm vogels die tijdens de nadering in de twee motoren (nr. 1 en 2) aan de linkerkant van het vliegtuig terechtkwamen. Op lage hoogte besloot de bemanning om een doorstart te maken, en besloot bovendien om motor nr. 3 uit te schakelen. Tijdens de doorstart maakte het vliegtuig een scherpe bocht naar links en verongelukte.

Bijlage 10 SAS Veterans News nr. 4 pagina 18 Bijlage 11 SAS Veterans News nr. 4 pagina 19

In 2001 werd er door het Openbaar Ministerie 150 uur dienstverlening en drie maanden voorwaardelijke gevangenisstraf geëist wegens individuele fouten gemaakt door de verkeersleiding en de brandweercommandant. Er waren volgens het OM door het foute handelen onnodig veel slachtoffers gevallen.

Bijlage 12 SAS Veterans News nr. 2 pagina 13 Bijlage 13 SAS Veterans News nr. 3 pagina 9

2001 We lezen in de SAS Veterans News dat de Calibanwandeling geprogrammeerd staat op 15 juli 2001 (6 of 13 km).

Organisatie: Toeristische Dienst van Meeuwen-Gruitrode en ANPCV regionale Limburg.

2002 In de agenda SAS Veterans News van 2002 lezen we dat Jaak Daemen (voor de SAS Senior Club) als verantwoordelijke is aangeduid voor de herdenking LimboschMelsens op 7 september 2002 en voor de Calibanwandeling op 8 september 2002

Op 1 maart 2001 werden de luchtverkeersleider en de brandweercommandant op alle punten vrijgesproken door de militaire rechtbank in Arnhem. De rechtbank concludeerde dat betere informatie, snellere reddingsacties of het inzetten van de regionale brandweer niet had kunnen leiden tot minder slachtoffers.

De vrijgesproken medewerkers van de luchtmacht, die kort na de ramp werden ontheven uit hun functies, kregen in 2004 officiële excuses aangeboden en een financiële vergoeding van de Koninklijke Luchtmacht.

Bijlage 14 SAS Veterans News nr. 2 pagina 32

2003 De agenda vermeldt de Calibanwandeling van 9 tot 17 uur op 7 september 2003.

Bijlage 15 SAS Veterans News nr. 4 pagina 28

2005 In het archief van Kolonel SBH b.d. André Wolfs, vinden we de aankondiging en routeplan van de Caliban fiets- en wandeltocht, georganiseerd door de Toeristische Dienst van de Gemeente Meeuwen-Gruitrode.

Nabestaanden richten de Stichting Herculesramp op in 1996. Ze streeft de belangen na van de nabestaanden en organiseert herdenkingen en ontmoetingsdagen. Ze zet zich ook in voor de bevordering van de veiligheid bij militair luchtvervoer.

2021_04_27 Link naar bewijsstukken Toeristische plaat SAS J. Melsens en Monument Meeuweneinde https://photos.app.goo.gl/jxEweeXAZgPEUQ Cy7

Op 15 juli 2016, precies 20 jaar na de ramp werd bij het stadhuis van Eindhoven een openbaar monument onthuld.

Dit monument is voor iedereen toegankelijk in tegenstelling tot het eerste monument dat op de vliegbasis Eindhoven staat en alleen toegankelijk is voor de nabestaanden.

(Bron: Wikipedia) 23

5. Pin Limbosch-Melsens

2016 In het voorjaar van 2016 doet Jan Soors (KUVGL-Koninklijke Unie der Verbroederingen van het Geheim Leger afdeling Oudsbergen) een voorstel aan Jaak om een pin aan te maken voor de volgende herdenking te Meeuwen. Deze pin zal als aandenken gegeven worden aan de vaandeldragers maar ook aan het publiek.

2017 Het voorstel wordt weerhouden en een ontwerp voor de pin wordt in het voorjaar van 2017 verzonden naar SAS Jaak Daemen en Kolonel SBH b.d. André Wolfs.

Na de nodige aanpassingen krijgt het ontwerp zijn definitieve vorm.

De gemeente Oudsbergen financiert de aankoop van de eerste 150 pins. Deze zullen in 2017 na de herdenking aan de genodigden uitgedeeld worden bij de aanvang van de receptie. Er waren onverhoopt zeer veel aanwezigen en er waren pins te kort.

2018 Op vraag van SAS Jaak Daemen dient zijn zoon Marc Daemen, stichtend lid van ABSASV-vzw en gewezen secretaris, een aanvraag in bij deze vzw voor een toelage voor de aanmaak van nieuwe pins.

De voorzitter Kolonel Tom Bilo SBH stemt toe waarna de pins kunnen aangemaakt worden.

Bij de herdenking van 2018 krijgen de vaandeldragers uit de handen van de burgemeester en schepenen van Oudsbergen en andere vooraanstaanden de pin uitgereikt.

Bij de aanvang van de receptie zullen alle aanwezigen de pin krijgen.

Ria Colaers van de gemeente Oudsbergen bevestigt dat na 2005 de Calibanwandeling niet meer werd georganiseerd. Zij kreeg een andere functie binnen de gemeente.

Pin werd aangemaakt door de firma Medallux n.v.

Weg op Bree 103 3670 Oudsbergen info@medallux.be

24

Epiloog Sedert vele jaren organiseert Jaak de herdenking Peer-Meeuwen/ Limbosch-Melsens. Het is zijn verdienste dat de gemeenten Peer en Meeuwen hun trouwe morele en financiële steun blijven verlenen. Gemeenten Peer en Meeuwen bepalen de datum van de herdenkingen en voorzien een budget (uitnodigingen, portkosten, busvervoer, receptie…). Bij de coördinatie wordt Jaak vanaf 1992 geassisteerd door zijn goede vriend, Kolonel SBH b.d. André Wolfs. Vanaf dan zullen de regionale Limburg en vanaf 2003 de regionale Leopoldsburg hun steentje bijdragen aan de organisatie van de plechtigheden, maar ook de Heemkundige kring de Reengenoten en Koninklijke Unie der Verbroederingen van het Geheim Leger doen dat elk jaar.

In 2020 nam ANPCV regionale Leopoldsburg het initiatief om met een afvaardiging, Jaak te vergezellen naar de herdenkingen in Nederland. Marcel Corstjens nam het initiatief. Het initiatief kreeg de titel: “In de voetsporen van Jaak Daemen.”.

Een mooi programmaboekje met gedetailleerde informatie werd gedrukt. Door de coronapandemie kon de herdenking niet doorgaan. Ook in 2021 strooide de pandemie roet in het eten. Hopelijk lukt het wel in 2022.

Tenslotte Het heeft heel wat opzoekingswerk gevraagd om dit artikel te kunnen samenstellen. Misschien staan er nog vergissingen in of kunnen er nog aanvullingen toegevoegd worden. De redactie zou het ten zeerste waarderen om uw suggesties te leren kennen. Dank ook aan alle ‘bronnen’.

We hopen in een volgende speciale editie van SAS Veterans News het verhaal te kunnen brengen over de monumenten in Veele, Winschoten en Finsterwolde in Nederland. Ook hiervoor is Jaak sinds 1985 de drijvende kracht geweest.

In Nederland sneuvelden tijdens operatie Larkswood volgende SAS-soldaten voor onze vrijheid:

Te Veele:

Te Finsterwolde:

SAS Philippe Rolin SAS Jean Breuer SAS Etienne Hazard

SAS Joseph Wathelet SAS Denis Devignez

25

Bronnen A. Archieven: Jaak Daemen SAS veteraan Kolonel SBH b.d. André Wolfs Paul Claes Marc Backx Thijs Leon B. Gepubliceerde bronnen ‘Who dares wins’ uitgave van de Belgische SAS-veteranen ‘Para 10-45’ uitgave van de Belgische SAS-veteranen ‘Para’ uitgave van de Belgische SAS-veteranen ‘SAS Veterans News’ uitgave van de Belgische SAS-veteranen ‘ANPCV Para-Commando’ nr. 106 en nr. 135 ‘Green on’ viermaandelijks tijdschrift Para-Commando vriendenkring regionale Limburg ‘Flash’ tijdschrift van Para-Commando vriendenkrijg regionale Leopoldsburg ‘De oorlogsjaren 40-45’ Uitgave Heemkring De Reengenoten – Meeuwen ‘De Belgische parachutisten’ 1942-1945 van Jean Temmerman ‘Oorlog op en rond ’t Lin’ van Martin Peeters ‘Jean Melsens 1922-1944’ van J. Israël ‘Van SAS tot Special Forces Group’ van vzw ABSASV C. Gesprekken Jaak Daemen SAS veteraan Kolonel SBH b.d. André Wolfs Kolonel stafbrevethouder T. Pirenne Directeur van de Basis Vorming van de Officieren KMS. Mevr. Maria Vandereycken-Roemers, gewezen schepen van Peer Jan Soors, KUVGL (Koninklijke Unie der Verbroederingen van het Geheim Leger) Quiri Schrooten, Heemkring De Reengenoten - Meeuwen Ria Colaers, gemeente Oudsbergen Eddy Schouteden paracommando: vrijwilliger onderhoud graf SAS Lt. F. Limbosch en Calibansteen

Heidi Camps Team Communicatie en Participatie stad Peer Erick Beckers gewezen voorzitter ANPCV regionale Limburg D. Internet Belgian SAS Regiment Archief Daemen Jaak: https://www.facebook.com/sasarchiefjaakdaemen Keep the Spirit alive: http://www.ktsa.be/ Pegasus Museum Diest: http://www.pegasus-museum.be/ Paracommando : https://www.paracommando.com/nl ANPCV Amicale Nationale Para-Commando Vriendenkring : http://www.anpcv.be/nl De KUVGL (koninklijke unie der verbroederingen van het geheim leger): https://www.sglfas.be/?lang=nl Geschied- en heemkundige kring van Meeuwen, Gruitrode, Neerglabbeek, Ellikom en Wijshagen ‘De Reengenoten’: https://www.dereengenoten.be/ Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Hoofdpagina 26

1944_09 Link naar foto's Caliban verkregen Thijs Leon Lommel (archief SAS Jaak Daemen).

Foto’s van de SAS en leden van het Geheim Leger in het Raffes werden gemaakt op 7 september 1944 https://photos.app.goo.gl/6VFjx4kQNKY54m3T7

Links dokter Verschueren met SAS Walter Klein en Albert Wouters In SAS VETERANS NEWS nr. 70 3/2005 staat dezelfde foto maar zijn de namen van Verschueren en Wouters blijkbaar met elkaar verwisseld 27

Bijlagen Het verhaal van de monumenten van SAS F. Limbosch en SAS J. Melsens.

2021_04_27 Link naar bewijsstukken Gedenksteen SAS F. Limbosch https://photos.app.goo.gl/yDq6T4eEP938Kmim6

Vooraf Bijlage 1 SAS VETERANS NEWS 1994 Nr. 4 pagina 4

28

Bijlage 2 Para 40-45 Nr. 27 2/1987 pagina 38

29

Bijlage 3 SAS VETERANS NEWS 1988 Nr. 1 pagina 15 10/09/1988

30

Bijlage 4 Para 1989 Nr. 9 pagina 3

31

Bijlage 5 Para 1993 Nr. 2 pagina 2

32

1. Het graf van SAS Lt. F. Limboschstraat op het kerkhof te Peer Geen bijlagen

2. Monument in de Lt. F. Limboschstraat te Peer 2021_04_27 Link naar bewijsstukken Gedenksteen SAS F. Limbosch https://photos.app.goo.gl/yDq6T4eEP938Kmim6

Bijlage 6 Para 40-44 1984 Nr. 18 pagina 14 8/09/1984

33

Bijlage 7 SAS VETERANS NEWS 1989 Nr. 4 pagina 5-6

34

Bijlage 8 Para 1990 Nr. 12 pagina 1

35

Bijlage 9 Para 1990 Nr. 12 pagina 5

36

Bijlage 10 SAS VETERANS NEWS 1990 Nr. 4 pagina 21 8/09/1990

37

Bijlage 11 Para 1990 Nr. 2 pagina 2 21/01/1990

38

Bijlage 12 SAS VETERANS NEWS 1992 Nr. 1 pagina 14 5/09/1992

39

Bijlage 13 SAS VETERANS NEWS 1992 Nr. 3 pagina 4 5/09/1992

40

Bijlage 14 Para 1992 Nr. 8 pagina 2 5/09/1992

41

Bijlage 15 Para 1992 Nr. 9 pagina 2 5/09/1992

42

Bijlage 16 Para 1992 Nr. 11 pagina 2 5/09/1992

43

Bijlage 17 SAS VETERANS NEWS 1993 Nr. 4 pagina 17 4/09/1993

44

Bijlage 18 Para 1993 Nr. 10 pagina 3 4/09/1993

45

Bijlage 19 SAS VETERANS NEWS 2001 Nr. 4 pagina 19 8/09/2001

46

Bijlage 20 SAS VETERANS NEWS 1994 Nr. 4 pagina 13 10/09/1994

47

Bijlage 21 SAS VETERANS NEWS 1994 Nr. 4 pagina 17 10/09/1994

48

Bijlage 22 SAS VETERANS NEWS 1998 Nr. 3 pagina 11 5/09/1998

49

Bijlage 23 SAS VETERANS NEWS 2004 Nr. 4 pagina 24 11/09/2004

50

Bijlage 24 SAS VETERANS NEWS 2006 Nr. 1 pagina 5 16/01/2006

51

Bijlage 25 SAS VETERANS NEWS 2006 Nr. 1 pagina 6 16/01/2006

52

3. Gedenksteen SAS Sgt. Jean Melsens en inhuldiging op 26 november 1995 van het Sergeant Jean Melsenspark.

2021_05_04 Link naar bewijsstukken graf SAS J. Melsens en J. Melsenspark te Oudsbergen https://photos.app.goo.gl/LPbwMzFWWiEfWuby5

Bijlage 0 1950 pagina 52 Israël J.

53

Bijlage 1 SAS Veterans News 1995 nr. 4 pagina 7

54

Bijlage 2 PARA 1995 nr. 12 pagina 8

55

Bijlage 3 SAS Veterans News 1996 3 nr. 1 pagina 17

56

Bijlage 4 SAS Veterans News 1996 4 nr. 1 pagina 18

57

Bijlage 5 SAS Veterans News 1996 5 nr. 1 pagina 19

58

Bijlage 6 SAS Veterans News 1996 6 nr. 1 pagina 20

59

4. Toeristische informatieplaat en monument SAS Sgt. Jean Melsens Meeuweneinde Oudsbergen 2021_04_27 Bewijsstukken Toeristische plaat SAS J. Melsens en Monument Meeuweneinde https://photos.app.goo.gl/jxEweeXAZgPEUQCy7

Bijlage 1 a PARA 1997 nr. 2 pagina 2

60

Bijlage 1 b PARA 1997 nr. 4 pagina 2

61

Bijlage 2 SAS Veterans News 1997 nr. 1 pagina 14

62

Bijlage 3 SAS Veterans News 1997 nr. 2 pagina 15

63

Bijlage 4 SAS Veterans News 1997 nr. 3 pagina 26

64

Bijlage 5 SAS Veterans News 1997 nr. 3 pagina 27

65

Bijlage 6 SAS Veterans News 1997 nr. 3 pagina 28

Bijlage 7: werd verwijderd

66

Bijlage 8 SAS Veterans News 1998 nr. 3 pagina 11

67

Bijlage 9 SAS Veterans News nr. 4 pagina 9

68

Bijlage 10 SAS Veterans News nr. 4 pagina 18

69

Bijlage 11 SAS Veterans News nr. 4 pagina 19

70

Bijlage 12 SAS Veterans News nr. 2 pagina 13

71

Bijlage 13 SAS Veterans News nr. 3 pagina 9

72

Bijlage 14 SAS Veterans News nr. 2 pagina 32

73

Bijlage 15 SAS Veterans News nr. 4 pagina 28

74

Bij de herdenkingsplechtigheid in 1989 werd deze oorkonde, samen met een door SAS Marc Guelton getekend portret van SAS Lt. Freddy Limbosch, geschonken aan de stad Peer.

75

1944_09 Link naar foto's Caliban verkregen Thijs Leon Lommel (archief SAS Jaak Daemen).

Foto’s van de SAS en leden vna het Geheim Leger in het Raffes gemaakt op 7 september 1944. https://photos.app.goo.gl/6VFjx4kQNKY54m3T7

Op de achterkant van de foto staat geschreven ‘uiterst rechts dokter Verschueren’

76

Op de achterkant van de foto staat geschreven ‘uiterst rechts bovenaan dokter Verschueren’

77

78

79

80

81

82

83

84

85

86