Cobbenhagen op de schop

14. Reportage

tekst Malini Witlox fotografie Adrian van den Eerenbeemt

Cobbenhagen op de schop Het Cobbenhagengebouw, het paradepaardje van de universiteit. Statig en sereen. Schitterende kunstobjecten aan de wand. Een gangenstructuur waardoor je je in een klooster waant. Een prachtig gebouw dat ongeveer een jaar geleden de status van gemeentelijk monument kreeg.

A

ls je er beter naar keek, had het pand zo zijn gebreken. Heet in de zomermaanden, vochtig in de herfst.

Mos dat door de enkele beglazing van de binnentuin doorgroeide en de kitlaag verwoestte. Tegels die los lagen, zodat je bijna een been brak. Een bewegwijzering die de weg niet wees. Een afgesleten laag op de sierlijke trappen. Het pand voldeed ook niet langer aan de eisen van de brandweer, tevens waren er klachten over het slechte klimaat.

Collegezalen waren wel aangesloten op het luchtbehandelingsysteem, maar de kantoren niet.

Tijd voor een renovatie dus. Eentje met het vizier op de toekomst en respect voor het verleden. Een renovatie waarbij het pand aan de eisen van de moderne tijd wordt aangepast, maar waarbij tevens de sfeer van het in 1962 opgeleverde pand herleeft. Zo komen de lichtkoepels terug, die bij een eerdere renovatie met planken waren dichtgemaakt. Ook de puien van de binnentuin worden vernieuwd. Er komt dubbel glas, waarbij de raamkozijnen die bij eerdere renovaties zeer forse omrandingen kregen weer in de oude proporties terug gebracht worden.

Univers 28 juni 2012

Stofboel Als Paul Hoeijmans, Hoofd Real Estate Management en Roy Habets, bouwprojectleider bij Tilburg University, een rondleiding geven door het pand is het moeilijk te geloven dat de boel er eind augustus spic en span uit zal zien. Een enorme stofboel, buizen van de klimaatbeheersing die nog opgehangen moeten worden, overal bouwvakkers aan het werk. Hoeijmans: “We hebben fikse vertraging opgelopen met de werkzaamheden. Dat komt omdat er veel meer asbest in het pand zat dan we hadden verwacht. We hebben op sommige plekken vol verbazing omhoog staan kijken.

Dat daar nog een breed kanaal zat, wat niet op de tekening stond. En iedere keer treedt er bij een asbestvondst een protocol in werking. Het werk wordt dan stilgelegd, er wordt gemeten of er iets is vrijgekomen en dan moet het verwijderd worden. We zouden daardoor drie maanden uitlopen, maar als de colleges eind augustus starten, wil ik dat het project klaar is. We werken nu in de weekenden en in de bouwvak door om dat te halen.�

De renovatie van het pand kost 14 miljoen euro. De gemeente legt vanwege de monumentale status een paar duizend euro

Reportage .15 bij. Hoeijmans: “De economische crisis heeft in dit geval in ons voordeel gewerkt. We hebben goedkoper kunnen aanbesteden dan verwacht. Daardoor konden we bijvoorbeeld ook de luchtbehandeling meenemen, iets waar anders geen geld voor was geweest.”

Verdwaald Mensen die het Cobbenhagenpand tijdens de renovatie bezoeken, raken diverse malen het spoor kwijt. Waar zijn we nu? Zo bevindt zich op de plek waar eerst het personeel van juridische zaken zat nu een toiletblok. En op de plek waar eerst het secretariaat van de universiteitsraad zat, zijn alle wanden eruit gesloopt. Een grote open ruimte is het resultaat. Die moet straks fungeren als kleine collegezaal.

Bouwprojectleider Habets: “De decanen van de verschillende faculteiten gaven aan dat ze voor onderwijsintensivering vooral behoefte hebben aan collegezalen voor 20 tot 30 studenten en collegezalen voor 50 tot 80 studenten. Van beiden hebben we er nu vier gecreëerd door kantoren en gangen op te offeren en samen te voegen. Verder is er nog behoefte aan een grote zaal voor zeshonderd studenten, maar dat gaat hier echt niet passen. De enige geschikte ruimte is de aula, maar daar kun je geen schrijftafeltjes plaatsen als je het ook voor de ceremoniële functie wilt gebruiken. We hebben het Cobbenhagengebouw in feite in tweeën gedeeld. De linkerhelft is voor studenten, de rechterhelft voor kantoren.”

Akoestische folie Er gaan ook vergaderzalen verdwijnen, zo blijkt uit de rondleiding. Zowel de Ruth Firstzaal en de Marga Klompézaal zijn onherkenbaar. De vloerbedekking is verwijderd, het plafond ligt eruit, het enkele glas is vervangen door dubbel glas. Habets: “De raadszaal van de universiteitsraad krijgt straks haar oude functie terug. Wel is de akoestiek verbeterd. We hebben speakers in het plafond verwerkt. De ruiten krijgen akoestische folie.”

De Marga Klompézaal krijgt echter een geheel nieuwe functie, die van studiezaal en werkplekken. De raadpleegpc’s, die altijd bij de koffiekamer stonden, verhuizen naar deze locatie, ook komen er laptopplekken. In totaal gaat het om 18 pc-werkplekken en 16 gewone werkplekken. Hoeijmans: “Ruimte die we vrijmaken in de altijd drukke koffiekamer gaat ten koste van de Klompézaal.

Dat is ook een van de redenen dat we alle vergaderzalen in het gebouw, inclusief die van het CvB, hebben opengesteld. Er moet immers wel voldoende vergaderruimte over blijven.”

De rondleiding gaat verder, door een gang waar bouwvakkers waarschuwen voor gaten in de vloer. Verder mogen we niet. Verschillende dikke tegels ontbreken. De oude tegels die verwijderd zijn waren gescheurd of lagen ongelijk, een opknapbeurt moet verbetering brengen.

Dan voorts naar de koffiekamer, op het oog een ruimte waar weinig aan veranderd is. Schijn bedriegt, ook hier is het plafond er helemaal uit geweest. Hoofd Real Estate Hoeijmans: “Omdat

het om een gemeentemonument gaat, moesten we in de koffiekamer en in de portrettenzaal het lattenplafond laten zitten.

De latjes zijn er wel uitgeweest, die hebben we allemaal genummerd. We hebben de bedrading en andere techniek vervangen en daarna zijn de latten weer teruggebracht.”

Hollandse keuken Meubilair staat er nog niet, maar dat de oude versleten tafels niet terugkomen op de huidige plek, staat vast. De koffiekamer krijgt straks een heel nieuw concept mee, waarbij de Nederlandse keuken centraal staat. Voor een vaste prijs kunnen studenten en medewerkers een hapje, een drankje en fruit krijgen. Via een speciale routing worden ze bewust langs diverse schappen gevoerd. Bij de ramen aan de binnentuin komen nieuwe zitjes, de inrichting wordt volgens Hoeijmans ‘een beetje retro, passend bij de stijl van het oorspronkelijke ontwerp’.

Univers krijg straks een nieuw plekje in het Cobbenhagengebouw en ook diverse instituten waaronder het Nexusinstituut, Netspar en de UvT-sociëteit. Ze komen op de plekken waar vroeger verschillende diensten zaten. De diverse tussenwanden zijn overal gesloopt, zodat grote ruimtes ontstaan. Hoeijmans: “De instituten konden we inpassen in een aantal van deze gerenoveerde gangen.

Ze krijgen zo een prominentere plek en er komt door die verhuizing ruimte vrij in het Tiasgebouw. Dat is nodig want daar willen we op termijn een deel van de Faculteit Sociale Wetenschappen inschuiven om hen uit de slechte condities in Prisma te halen.”

Hoeijmans en Habets tonen het dak van het pand. Vroeger een warboel van installaties. Het dak is vernieuwd, de tempexlaag is vervangen door betere isolatie. Op een dakdeel is al granulaat gestort, iets wat later op het hele dak moet gebeuren. Hier worden plantjes gezet, zoals bij het Prismagebouw, Dante en de Faculty Club ook al gebeurde. Habets: “We willen de warmte van buiten buiten houden en de warmte in het gebouw beter conserveren. Een groen dak is veel dikker dan een normaal dak, het isoleert beter. Tevens kan de regen beter van het dak lopen, je hebt tegenwoordig veel meer harde hoosbuien dan vijftig jaar geleden. De beluchtinginstallatie wordt groen geverfd, je kijkt straks vanaf het Koopmansgebouw dus op een groen dak dat een geheel vormt met het bos.”

Bedaux de Brouwer Om het Cobbenhagengebouw weer in de oorspronkelijke staat terug te brengen, riep de universiteit de hulp in van het Goirlese architectenbureau Bedaux de Brouwer, dat ook het originele pand ontwierp.

Tot in detail bekeek Jacques de Brouwer hoe de veranderingen esthetisch pasten. Om de kleur van de nieuwe stenen op de afgesleten trappen te bepalen, stapte hij persoonlijk in de auto om bij een steengroeve een steen te kiezen. Hij bepaalde welke ledlampjes er in het plafond van de aula moesten komen, hij boog zich over de plaats van de branddeuren die zestig minuten brandwerend zijn. Qua uiterlijk en uitstraling is in het gerenoveerde pand de hand van de architect duidelijk zichtbaar.

Univers 28 juni 2012