Super speelgoed voor de allerrijksten

In een onopvallende loods op een industrieterrein in Breda worden onderzeeboten gebouwd voor onderzoeksinstituten of gewoon heel rijke mensen.

‘Vaak wil de eigenaar zijn vrouw meenemen.’

Geen zin om je in een duikpak te persen? Er zijn alternatieven – zoals een duikboot. Wel flink duurder, maar dan kun je ook naar 1.700 meter. In een productiehal in Breda worden de kleinste duikboten ter wereld geproduceerd, geschikt voor maximaal vijf personen. Tot nu toe rolden er zeventien stuks van de band.

Super speelgoed van U-Boat Worx 36

Reportage |

Tekst: Malini Witlox. Foto’s: Karin Brussaard / U-Boat Worx.

ONDERWATERSPORT

|

MAART/APRIL 2016

Een duikboot, betaalbaar voor de gewone man? Het was in de jaren 80 van de vorige eeuw de toekomstdroom van ondernemer Bert Houtman. Tot een prototype kwam het niet, omdat de techniek zich hier nog niet voor leende. Tot Houtman rond 2000 op internet een tekening van een Canadese ontwerper zag.

Hij nam contact op en samen begonnen ze aan de ontwikkeling van de C-Quester, een duikboot voor één persoon. Kostprijs: ongeveer 75.000 euro. De samenwerking met de Canadees liep uiteindelijk stuk en Houtman verplaatste zijn bedrijf naar Breda om daar verder te werken aan het concept. Van de 29 man personeel in Breda zijn er nu zeven ontwerper.

»

37

Noodopstijging Hoe groot is het risico dat je op diepte toch strandt? Eigenlijk nul, aldus de directeur. De boot heeft meerdere back-upsystemen voor noodgevallen. De besturing is volledig elektrisch, de batterijen zijn oplaadbaar. Mochten de batterijen toch kapot gaan of leeg raken, dan kan de piloot de boot omhoog krijgen door lucht in de ballasttanks te laten lopen. Dat gebeurt met een onafhankelijk mechanisch systeem. Als dit niet lukt zijn er ook nog afwerpbare gewichten. Erik Hasselman wijst de opblaasbare ballasttanks aan op een duikboot die in de fabriekshal staat te wachten op de APK. ‘In die ballasttanks kun je binnen een paar seconden tweeduizend liter lucht blazen, dan ga je met enorme kracht omhoog.’ Op de voorkant van de boot zit een grote rode knop.

Het blijkt een boei te zijn, die de piloot kan uitwerpen bij een noodgeval. Zodra de boei aan de oppervlakte is, markeert deze de positie van de duikboot.

De C-Explorer 3 duikt tot 300 meter.

‘In de ballasttanks kun je binnen een paar seconden tweeduizend liter lucht blazen, dan ga je met een enorme kracht omhoog.’

Twee miljoen euro Het idee van een 'betaalbare duikboot voor iedereen' heeft U-Boat Worx inmiddels laten varen. Om de duikboot verzekerd te krijgen, moet hij gecertificeerd zijn. In plaats van een motor van 500 dollar, gaat er nu een elektromotor van 100.000 dollar in. De tweeduizend op maat gemaakte onderdelen komen op ruim een miljoen dollar. Inclusief keuren door de Duitse keuringsinstantie DNV-GL komt een duikboot al snel op twee miljoen euro. Naast de eenpersoons boot werd ook een variant voor meer personen ontwikkeld.

In de vergaderkamer van het Bredase bedrijf hangt een poster met daarop zes modellen, van de C-Explorer 2 (voor twee personen, duikt tot 100 meter diepte) tot de C-Explorer 5 (vijf personen tot 200 meter). Met de boten speelt U-Boat Worx in op de trend dat naast

38

Reportage |

de superjachten van zeer rijke mensen vaak een bijboot meevaart met daarop de verblijven voor het personeel en hangars voor de jetski’s, helikopter en ander klein spul. Een meerpersoons duikboot hoort daar bij. Commercieel directeur Erik Hasselman: ‘Vaak wil de eigenaar zijn vrouw meenemen. Of ze huren een piloot in en gaan dan samen mee. Er was te weinig vraag naar de eenpersoons variant. We zijn dan ook met de productie van dat type boot gestopt.’

Wie zelf achter het stuur wil kruipen, moet een cursus van twee weken volgen. Hierbij krijg je flink wat theorie voorgeschoteld, onder meer over de werking van zuurstof en over de gevolgen van druk. In de cabine zelf bedraagt de druk altijd 1 bar, als aan de oppervlakte. De luchtvoorziening in de duikboten

Tekst: Malini Witlox. Foto’s: Karin Brussaard / U-Boat Worx.

werkt als een grote rebreather, legt Hasselman uit, waarbij de CO2 door middel van een scrubber uit de uitademlucht wordt gefilterd en de lucht wordt aangevuld met zuurstof.

Als de dodemansknop niet elke tien minuten wordt ingedrukt, stijgt de boot vanzelf naar de oppervlakte. En als de boot onder water vast raakt, is er met de juiste ingrepen nog voor 96 uur zuurstof. ‘Het varen is het gemakkelijkst, dat leer je binnen vijf minuten.

Maar het gaat om de veiligheidsprocedures.

Je moet blind alles kunnen vinden bij een noodscenario, je moet weten hoe je moet handelen als er lekkages zijn of als het zuurstofgehalte te hoog of te laag is. Ook moet je rekening houden met golven en stroming. En je moet de “launch” and “recovery” procedures kennen. Na 24 duiken ben je een volledig gecertificeerd piloot.’

De koepel van de te keuren boot lijkt heel dun, maar schijn bedriegt. Hasselman lacht: ‘Je ziet de achterkant niet.’ Hij neemt ons mee naar een koepel die bestaat uit halve bollen en die net is afgeleverd. Aan de losse delen zie je pas hoe dik de koepel is. Ontilbaar en gemaakt van maar liefst tien centimeter dik gegoten acryllaat, dat na het gieten is gepolijst. ‘In principe worden voor de grote koepel van de boot twee halve bollen aan elkaar gelijmd. Onder water komt er op alle materialen druk te staan, de duikboot krimpt tijdens de afdaling. Dat heeft gevolgen voor de O-ringen en andere rubbers. Ieder jaar keuren we de boot waarbij de O-ringen vervangen worden. Het reguliere onderhoud is simpel, dat kost een halve dag per maand.’

Sport Sub Na de C-Questor kwam onder meer de C-Explorer op de markt, geschikt voor drie personen en een diepte van 300 meter. En inmiddels is er ook een driepersoons duikboot voor onderzoek, de C-Researcher 3, in productie gegaan. Deze kan naar 1.700 meter. Dat is ook de maximale druk die de (voor dit type twintig centimeter dikke) koepel aankan. Op de Monaco Yacht Show werd de nieuwste telg van de familie, de Super Yacht Sub 3, gepresenteerd. Deze SYS 3 weegt slechts 3.800 kilo. Al die boten varen ongeveer zes kilometer per uur. Ook de Sport Sub (2.200 kilo) die met twee personen aan boord elf kilometer per uur haalt, werd in Monaco geïntroduceerd. Grotere snelheden zijn volgens de ontwerpers niet haalbaar.

Onlangs werd de C-Explorer 3 van U-Boat Worx wereldnieuws. De Russische president Vladimir Poetin leende de boot van een on-

ONDERWATERSPORT

|

MAART/APRIL 2016

Foto boven: Het interieur van de vijfzitter. Foto onder: De nieuwe Super Yacht Sub 3.

derzoeksinstituut en dook met de rode driezitter naar een scheepswrak bij de Krim. In 2013 liet hij zich in de Finse Golf al eens met een vijfzitter vanuit Breda naar een scheepswrak op zestig meter diepte brengen. De doelgroep anno 2015 bestaat uit de rijken der aarde en onderzoeksinstituten.

Aanpassingen aan de duikboten voor bijvoorbeeld onderzoek zijn mogelijk, maar hebben wel gevolgen. Een grijparm erbij betekent dat er 25 kilo lood af kan. Afdalen doet de duikboot op de motor, want de U-boten zijn neutraal uitgelood. In een half uur is de boot beneden. Het is voor onderzoek, maar zeker voor recreatievaart vaak ook niet nodig om naar 1.700 meter te gaan. Zo hebben onderzoekers van Sub Sea Explorers voor de kust van Sicilië

met een C-Explorer 3 de wrakken bekeken van Romeinse schepen uit de oudheid. “Gewone” burgers kregen de kans om mee te varen als bemanningslid naar een diepte van 150 meter.

Ook in blauw?

Oké, wij van Onderwatersport willen wel zo'n bootje. Maar dat geel, dat wordt het toch niet.

Zijn ze er ook in het blauw? Dit blijkt te kunnen, de boten zijn geheel custom-made te verkrijgen, inclusief lederen bekleding of giraffenprint.

Wat de klant maar wil. Tja, we wachten toch maar even op een goede aanbieding. ‘We willen de C-Explorer 3 ook gaan verhuren. En we hopen dat uiteindelijk de prijzen wat zakken,’ zegt Erik Hasselman. Maar zo goedkoop als in de toekomstdroom van Bert Houtman zullen de boten nooit worden.

«

39