LiFO - The Good Business Directory 2025

Μια ειδική έκδοση για όλες τις τάσεις και τα πρόσωπα που καθορίζουν το ελληνικό επιχειρείν

Good Business Directory 2025

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2025

βιωσιμότητα καινοτομία υποδομές επιχειρείν workplaces ισότητα & συμπερίληψη τεχνολογία & ψηφιοποίηση

LIFO

GOOD BUSINESS DIRECTORY

ΕΚΔΟΤΗΣ: Στάθης Τσαγκαρουσιάνος / CHIEF EXECUTIVE OFFICER: Μιχάλης Μιχαήλ / CHIEF OPERATING OFFICER/COMMERCIAL DIRECTOR: Θανάσης Χαραμής / ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ ΕΙΔΙΚΟΥ ΤΕΥΧΟΥΣ: Θοδωρής Βαμβακάρης / ADVERTISING DIRECTOR: Ξένια Στασινοπούλου / ADVERTISING MANAGER: Πωλίνα Κουτσοβίλη / CREATIVE DIRECTOR ΕΙΔΙΚΟΥ ΤΕΥΧΟΥΣ: Γιάννης Καρλόπουλος / ART DIRECTOR: Μαργαρίτα Καμαριώτη / ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ: Μυρτώ Αθανασοπούλου, Μαρία Μανθοπούλου / ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Κώστας Βουτσαδάκης, Άννα Διανά, Μίνα Καλογερά, Αργυρώ Μαυρούλη, Ιωάννα Παναγοπούλου, Γιάννης Πανταζόπουλος, Εύη Παπαδοσηφάκη, Μαρία Ι. Παππά / ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: Πάρις Ταβιτιάν, Spyroshound Photography, Γιάννης Παλαιολόγος

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2025 Ο ΨΗΦΙΑΚΌΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΌΣ ΜΟΧΛΌΣ ΑΝΆΠΤΥΞΗΣ ΑΛΛΆ ΚΑΙ ΜΕΓΆΛΗ ΠΡΌΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ

06

ΓΙΆΝΝΑ ΑΝΔΡΟΝΟΠΟΎΛΟΥ: ΠΌΣΟ «ΑΝΘΡΏΠΙΝΗ» ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΕΊΝΑΙ Η ΤΕΧΝΗΤΉ ΝΟΗΜΟΣΎΝΗ;

10

GEN Z ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΊΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ: «ΔΥΣΤΥΧΏΣ ΑΠΟΦΑΣΊΣΑΜΕ ΝΑ ΠΡΟΧΩΡΉΣΟΥΜΕ ΜΕ ΆΛΛΟΝ ΥΠΟΨΉΦΙΟ»

16

ΠΏΣ ΕΠΗΡΕΆΖΕΙ Η ΚΛΙΜΑΤΙΚΉ ΚΡΊΣΗ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΟΙΚΟΝΟΜΊΑ

22

Η ΝΈΑ ΕΠΟΧΉ ΤΟΥ REAL ESTATE

28

Η ΝΈΑ ΓΕΝΙΆ ΜΙΚΡΏΝ CONCEPT ΧΏΡΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΓΕΙΤΟΝΙΈΣ ΠΟΥ ΞΑΝΑΖΩΝΤΑΝΕΎΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΘΉΝΑ

34

ΜΑΝΌΛΗΣ ΠΑΠΑΠΟΛΎΖΟΣ: Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΌΤΗΤΑ ΔΕΝ ΧΆΘΗΚΕ, ΑΠΛΏΣ ΣΤΑΜΑΤΉΣΑΜΕ ΝΑ ΣΚΕΦΤΌΜΑΣΤΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΆ

48

ΣΆΒΒΑΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΊΔΗΣ: ΌΤΑΝ Η ΕΠΙΣΤΉΜΗ ΣΥΝΑΝΤΆ ΤΗΝ ΕΥΘΎΝΗ

52

REBRAIN GREECE: ΠΏΣ ΕΞΕΛΊΣΣΕΤΑΙ ΤΟ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΕΠΑΝΑΠΑΤΡΙΣΜΟΎ ΣΤΕΛΕΧΏΝ 54 DEAL MAKER ΚΑΙ ΤΟ 2025 Ο ΚΛΆΔΟΣ ΤΡΟΦΊΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΏΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ

62

Η ΕΡΓΑΣΊΑ ΑΛΛΆΖΕΙ – ΚΑΙ ΊΣΩΣ ΓΙΑ ΠΡΏΤΗ ΦΟΡΆ ΠΡΟΣ ΤΟ ΚΑΛΎΤΕΡΟ

66

εκδοτης/διευθυντησ

Στάθης Τσαγκαρουσιάνος

www.lifo.gr ΔΥΟ ΔΕΚΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ Α.Ε. ΒOΥΛΗΣ 22, 105 63 ΑΘΗΝΑ T 210 3254 290 F 210 3249 785 info@lifo.gr

chief executive officer/editor in chief Μιχάλης Μιχαήλ chief operating officer/ commercial director Θανάσης Χαραμής creative director Γιάννης Καρλόπουλος διευθυντής συνταξησ Γιάννης Πανταζόπουλος διευθυντής εντυπησ εκδοσησ Τάσος Μπρεκουλάκης διευθυντής mikropragmata.lifo.gr Άρης Δημοκίδης υπευθυνη πολιτικου ρεπορταζ ερευνασ Βασιλική Σιούτη αρχισυνταξία podcasts Μερόπη Κοκκίνη συντονισμοσ υλησ Νινέττα Γιακιντζή

–––––– εμπορικο τμημα advertising director Ξένια Στασινοπούλου direct sales director Κώστας Μαντάς head of digital advertising Άννα Λαπαρδάγια direct sales Γιώργος Λυκουργιώτης advertising manager Πωλίνα Κουτσοβίλη (pkoutsovili@lifo.gr) advertising coordinator Κατερίνα Κουρμούζη (kkourmouzi@lifo.gr) head of creative Βασίλης Καψάσκης branded content managers Φιλιώ Ράγκου, Ιωάννα Παναγοπούλου digital campaign manager Γιώργος Γιαννή advertising executive Χριστίνα Καλλή

–––––– ψηφιακή ανάπτυξη/ προγραμματισμός lifo.gr Θανάσης Βιρβίλης, Γιώργος Ντούφας –––––– ατελιέ assistant creative director Ιωάννης Μαρκάκης αrt director Μαργαρίτα Καμαριώτη φωτογράφοι Σπύρος Στάβερης, Πάρις Ταβιτιάν, Freddie F., Γιώργος Ξανθινάκης, Νίκος Κατσαρός διαμόρφωση ψηφιακής εκδοσης Μαρούσα Θωμά, Ελπισία Σπαθάρη υπευθυνη υλης Μαρία Δρουκοπούλου διορθωση/επιμελεια κειμένων Μυρτώ Αθανασοπούλου, Μαρία Μανθοπούλου

παρακαλουμε ανακυκλωστε

p.

1

ΔΕΚ.

25

–––––– συντακτικη ομαδα Θοδωρής Αντωνόπουλος, Λουίζα Αρκουμανέα, Γιάννης Βασιλείου, Μίνα Καλογερά, Ντίνα Καράτζιου, Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος, Τίνα Μανδηλαρά, Αργυρώ Μποζώνη, Μαρία Παππά, Χρήστος Παρίδης, Δημήτρης Πολιτάκης, Γιώργος Τσαγκόζης συνεργατεσ Τζούλη Αγοράκη, Έφη Ανέστη, Αλέξανδρος Βουρλάκος, Ειρήνη Γιαννάκη, Λίνα Ιντζεγιάννη, Χάρης Καλαϊτζίδης, Ερωφίλη Κόκκαλη, Υρώ Κολιακουδάκη, Δημήτρης Κυριαζής, Χρυσέλλα Λαγαρία, Στέλλα Λιζάρδη, Νίκος Γ. Μαστροπαύλος, Νίκη Μηταρέα, Αγιάτη Μπενάρδου, Παναγιώτης Ορφανίδης, Γιάννης Παντελάκης, Σταυρούλα Παπασπύρου, Νικόλας Σεβαστάκης, Δέσποινα Τριβόλη, Φώντας Τρούσας, Θοδωρής Τσάτσος, Φώφη Τσεσμελή, Νίκος Τσέφλιος, Κορίνα Φαρμακόρη newsroom Αγάπη Βαρούνη, Μιχάλης Γιαννακίδης, Βασιλική Δρίβα, Ναζιγκέν Μάμο, Πέννυ

Μαστοράκου, Μαρία Μπαρλή, Ελένη Ποσνακίδου, Λία Φασόλη –––––– podcasts/vidcasts καμερα-μονταζ Γεράσιμος Δομένικος ηχοληψια Φαίδωνας Κτενάς, Αλέξανδρος Αντωνίου –––––– λογιστηριο οικονομική διεύθυνση Δημήτρης Τασιόπουλος λογιστήριο Βασίλης Κοτρωνάκης, Άκης Ιωάννου, Έφη Ηλιοπούλου γραμματεία Βιβίκα Ανδριανάτου –––––– κωδικος εντυπου 7639 –––––– μετοχος/νομιμοσ εκπροσωποσ Ευστάθιος Τσαγκαρουσιάνος –––––– MET 230578

LIFO

GBD6

GOOD BUSINESS DIRECTORY

Η ΕΛΛΆΔΑ ΠΟΥ ΕΠΕΝΔΎΕΙ ΣΤΟ ΑΎΡΙΟ

Η επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα δεν είναι πια μόνο αριθμοί και κεφάλαια. Είναι αλλαγή νοοτροπίας. Από τις μεγάλες επενδύσεις στο φυσικό αέριο και το real estate μέχρι τα νέα concept stores που δίνουν ξανά ζωή στις γειτονιές της Αθήνας, η χώρα γράφει τη δική της ιστορία εξέλιξης. Η ενέργεια, η τεχνολογία, η καινοτομία, η επανασύνδεση των Ελλήνων του εξωτερικού μέσω του Rebrain Greece, όλα δείχνουν μια Ελλάδα που ψάχνει όχι απλώς ανάπτυξη αλλά νέα επιχειρηματική ταυτότητα. Μια οικονομία που ωριμάζει χωρίς να χάνει το ένστικτο της δημιουργίας.

ΣΤΟ ΕΠΊΚΕΝΤΡΟ, ΆΝΘΡΩΠΟΙ ΠΟΥ ΣΥΝΔΥΆΖΟΥΝ ΤΟ ΠΆΘΟΣ ΜΕ ΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΉ:

EDITORIAL

ο Μανόλης Παπαπολύζος της DDB Athens, που πιστεύει ότι οι ιδέες μπορούν ακόμη να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο μιλάμε και σκεφτόμαστε για τον κόσμο, και η Γιάννα Ανδρονοπούλου της Microsoft, που φέρνει την τεχνολογία πιο κοντά στους ανθρώπους, μετατρέποντάς τη σε δύναμη εξέλιξης. Στις σελίδες του Good Business Directory παρουσιάζoνται επίσης επιχειρήσεις που ξεχωρίζουν όχι μόνο για τη δραστηριότητά τους στο επιχειρείν αλλά και για τη δέσμευσή τους στην υπεύθυνη ανάπτυξη, τη βιωσιμότητα και την κοινωνική επίδραση. Η νέα ελληνική επιχειρηματικότητα δεν κάνει απλώς business. Δημιουργεί αφήγημα και, σιγά σιγά, σχεδιάζει δημιουργικά το μέλλον της χώρας.

Καλή ανάγνωση!

p.

4

ΔΕΚ.

25

ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΎΗ ΠΑΠΑΔΟΣΗΦΆΚΗ

LIFO

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός εξελίσσεται σε έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες ανάπτυξης για τις ελληνικές επιχειρήσεις, αναδυόμενος σταδιακά ως θεμέλιος λίθος της στρατηγικής τους. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) για την τριετία 2020-2022, τέσσερις στις δέκα επιχειρήσεις στη χώρα μας θεωρούν την ψηφιακή μετάβαση «πολύ σημαντική συνεχόμενη στρατηγική ανάπτυξης». Η τάση είναι σαφής: ο ψηφιακός μετασχηματισμός παύει να αποτελεί επιλογή και μετατρέπεται σε αναγκαιότητα. Παράλληλα, η πρόοδος που σημειώνεται στα συστήματα και τις υποδομές του δημόσιου τομέα ενισχύει τη συνολική δυναμική, όπως δείχνουν τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ωστόσο, η εικόνα δεν εμφανίζεται χωρίς «σκιές». Η ανάγκη επιτάχυνσης στις ψηφιακές δεξιότητες και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις στην υιοθέτηση τεχνολογιών αιχμής αποτελούν σημαντικές προκλήσεις. Ειδικά σε ό,τι αφορά στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ), που αποτελούν και τον κορμό της ελληνικής οικονομίας, υπάρχει προβληματισμός για ένα ενδεχόμενο νέο ψηφιακό χάσμα, αναφορικά με τα αντανακλαστικά τους ώστε να προχωρήσουν σε προωθημένες επενδύσεις.

ΓΙΑΤΊ Η ΑΝΆΓΚΗ ΕΠΙΤΆΧΥΝΣΗΣ ΣΤΙΣ ΨΗΦΙΑΚΈΣ ΔΕΞΙΌΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΕΜΠΌΔΙΑ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΊΖΟΥΝ ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΥΙΟΘΈΤΗΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΏΝ ΑΙΧΜΉΣ ΑΠΟΤΕΛΟΎΝ ΣΗΜΕΡΑ ΤΙΣ ΠΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΈΣ ΠΡΟΚΛΉΣΕΙΣ ΣΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ.

GOOD BUSINESS DIRECTORY

Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΉ ΔΙΆΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΨΗΦΙΑΚΉΣ ΩΡΙΜΌΤΗΤΑΣ Η στρατηγική σημασία της ψηφιοποίησης είναι μεγαλύτερη στις μεγάλες και στις καινοτόμες επιχειρήσεις. Το 50,5% των μεγάλων εταιρειών την αξιολογεί ως κομβικό μοχλό ανάπτυξης, έναντι 40,1% των ΜμΕ. Παράλληλα, σχεδόν οι μισές (46,8%) καινοτόμες επιχειρήσεις την εντάσσουν στον σκληρό πυρήνα της στρατηγικής τους, σε αντίθεση με μόλις 28,3% των μη καινοτόμων. Γεωγραφικά, η Αττική και τα νησιά του Αιγαίου και της Κρήτης εμφανίζουν τα υψηλότερα επίπεδα στρατηγικής προτεραιότητας, γεγονός που αντανακλά τις ανάγκες αλλά και τις ευκαιρίες στις περιοχές με πιο έντονη επιχειρηματική δραστηριότητα. Η εικόνα αυτή δείχνει πως ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν αποτελεί παροδικό φαινόμενο· αντιθέτως, ενισχύεται ως βασικός πυλώνας ανάπτυξης, ιδίως για τις επιχειρήσεις που διαθέτουν ισχυρότερη δομή και προσανατολισμό στην καινοτομία.

ΑΎΞΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΕΝΔΎΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΆΣΗ ΣΥΝΈΧΕΙΑΣ Η ενίσχυση των επενδύσεων σε ψηφιακές τεχνολογίες δείχνει να κερδίζει έδαφος. Οι σχετικές δαπάνες ανήλθαν στα 696,3 εκατ. ευρώ το 2022, από 533,2 εκατ. το 2020, παρουσιάζοντας αύξηση περίπου 30%. Από τις επιχειρήσεις που ήδη επένδυσαν την περίοδο 2020-2022, το 31,2% δηλώνει ότι θα συνεχίσει να επενδύει, ενώ συνολικά έξι στις δέκα επιχειρήσεις σκοπεύουν να προχωρήσουν σε νέες ψηφιακές επενδύσεις την επόμενη διετία. Η σταθερότητα της τάσης αυτής υποδηλώνει ότι η ψηφιοποίηση δεν είναι ένα μεμονωμένο έργο αλλά μια συνεχιζόμενη διαδικασία. Το στοίχημα, όμως, είναι οι επενδύσεις αυτές να υποστηριχθούν από κατάλληλες δημόσιες πολιτικές, ώστε να μην ενισχυθούν οι ανισότητες μεταξύ μεγάλων και μικρών επιχειρήσεων. Πάντως, παρά την πρόοδο, η Ελλάδα εξακολουθεί να υστερεί στην ένταση χρήσης τεχνολογιών Industry 4.0 σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Σύμφωνα με το ΕΚΤ, οι καινοτόμες επιχειρήσεις αξιοποιούν σε σημαντικό βαθμό cloud computing (40,6%), Internet of Things (37,5%) και λύσεις κυβερνοασφάλειας (35,1%). Ωστόσο, η χρήση τεχνητής νοημοσύνης και big data analytics παραμένει περιορισμένη, με μόλις 24,2% των επιχειρήσεων να αξιοποιεί big data, ενώ τα ποσοστά για την τεχνητή νοημοσύνη είναι ακόμη χαμηλά. Η χαμηλή διείσδυση των τεχνολογιών αυτών επιβεβαιώνεται και από τα ευρωπαϊκά συγκριτικά στοιχεία: μόνο το 34% των ελληνικών επιχειρήσεων χρησιμοποιεί μία τουλάχιστον προηγμένη τεχνολογία (cloud, big data, AI), όταν στην Ε.Ε. το ποσοστό αγγίζει το 55%.

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός μοχλός ανάπτυξης αλλά και μεγάλη πρόκληση για τις επιχειρήσεις

p.

6

GBD6

7

ΔΕΚ.

25

8

LIFO

GOOD BUSINESS DIRECTORY

Η ψηφιακή στρατηγική των ελληνικών επιχειρήσεων έχει ωριμάσει και οι επενδύσεις αυξάνονται, όμως το χάσμα με την Ευρώπη παραμένει σημαντικό.

ΔΕΞΙΌΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΏΠΙΝΟ ΚΕΦΆΛΑΙΟ: ΤΟ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΟ ΕΜΠΌΔΙΟ Η ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων αποτελεί κρίσιμο παράγοντα επιτυχίας. Το 25,9% των επιχειρήσεων θεωρεί την εκπαίδευση του προσωπικού σε ψηφιακές δεξιότητες «πολύ σημαντική» δράση, με τα οφέλη να εντοπίζονται κυρίως στη βελτίωση διαδικασιών και στην ανάπτυξη νέων λύσεων. Ωστόσο, το 16,7% των επιχειρήσεων δηλώνει ότι δυσκολεύεται να βρει εξειδικευμένο προσωπικό, ενώ περίπου 15% αναφέρει έλλειψη ψηφιακών δεξιοτήτων εντός της επιχείρησης. Η Ελλάδα βρίσκεται επίσης χαμηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στην παρουσία ειδικών ΤΠΕ στον πληθυσμό: μόλις 2,4% έναντι 4,8% στην Ε.Ε. Η διαφορά αυτή αποτελεί σημαντική τροχοπέδη στην τεχνολογική εξέλιξη.

ΚΑΙΝΟΤΟΜΊΑ, ΔΙΑΔΙΚΑΣΊΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΔΕΔΟΜΈΝΩΝ Ο ψηφιακός μετασχηματισμός συμβάλλει σημαντικά στην καινοτομία, καθώς πάνω από το 50% των επιχειρήσεων χρησιμοποιεί ψηφιακές τεχνολογίες για τη βελτίωση ή τον σχεδιασμό νέων επιχειρησιακών διαδικασιών. Παρότι το ποσοστό αυτό είναι υψηλό, σημειώνεται μικρή μείωση σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο, γεγονός που υποδηλώνει πιθανή στασιμότητα στις πιο βασικές μορφές καινοτομίας. Στο μέτωπο της διαχείρισης δεδομένων, το 50,1% των επιχειρήσεων αποθηκεύει δεδομένα για έλεγχο και παρακολούθηση της δραστηριότητας, ενώ 39,7% τα χρησιμοποιεί για λήψη αποφάσεων. Η κυβερνοασφάλεια ενισχύεται, αντανακλώντας την αυξανόμενη ευαισθησία των επιχειρήσεων απέναντι στους κινδύνους.

Η ΘΈΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΆΔΑΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΏΠΗ Η Ελλάδα εμφανίζει μεικτή εικόνα σε ό,τι αφορά τη σύγκρισή της με την Ε.Ε. Αφενός, μόλις το 39% των ΜμΕ διαθέτει βασική ψηφιακή ένταση, έναντι 55% στην Ευρώπη. Αφετέρου, το 20% των ελληνικών ΜμΕ πραγματοποιεί ηλεκτρονικές πωλήσεις, ποσοστό υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (18%). Σημαντικό εύρημα είναι ότι, σύμφωνα με τον ΣΕΒ, η Ελλάδα κινείται πέντε φορές ταχύτερα από τον μέσο όρο της Ε.Ε. ως προς την ψηφιακή ωριμότητα – 9,2% έναντι 1,9%. Αυτό υποδηλώνει ότι, παρά τις αδυναμίες, η χώρα βρίσκεται σε τροχιά σύγκλισης.

ΠΡΟΚΛΉΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΥΚΑΙΡΊΕΣ Τα βασικά εμπόδια που αναδεικνύουν οι έρευνες είναι το κόστος επένδυσης, η έλλειψη δεξιοτήτων και η δυσκολία εξεύρεσης εξειδικευμένου προσωπικού. Επιπλέον, 36% των επιχειρήσεων εμφανίζεται να αντιμετωπίζει εσωτερικές αντιστάσεις και έλλειψη κουλτούρας ψηφιακής αλλαγής. Παράλληλα, η τάση πολλών ΜμΕ να αναπτύσσουν εφαρμογές in-house μπορεί να είναι θετική αλλά περιορίζει την ταχύτητα υιοθέτησης τεχνολογιών αιχμής. Στον αντίποδα, σημαντικές ευκαιρίες προκύπτουν από τα προγράμματα του ΕΣΠΑ 2021-2027, τη λειτουργία των Ευρωπαϊκών Κόμβων Ψηφιακής Καινοτομίας (EDIH), καθώς και την αυξανόμενη χρήση του ηλεκτρονικού εμπορίου. Τελικά, η εικόνα που προκύπτει μπορεί να είναι ενθαρρυντική, αλλά απαιτείται αρκετή και συστηματική προσπάθεια. Η ψηφιακή στρατηγική των ελληνικών επιχειρήσεων έχει ωριμάσει και οι επενδύσεις αυξάνονται, όμως το χάσμα με την Ευρώπη παραμένει σημαντικό και σχεδόν ομόφωνα οι φορείς της επιχειρηματικότητας ζητούν την υποστήριξη του κράτους ως κρίσιμο παράγοντα για να διασφαλιστεί ότι οι ΜμΕ δεν θα μείνουν πίσω. Οι προτεινόμενες παρεμβάσεις περιλαμβάνουν: • ενίσχυση ψηφιακών δεξιοτήτων με έμφαση σε AI, data analytics και cloud, • κίνητρα για επενδύσεις σε τεχνολογίες αιχμής, • ενδυνάμωση των EDIH, • προώθηση ψηφιακής κουλτούρας και ευαισθητοποίησης, • συστηματική παρακολούθηση και αξιολόγηση της προόδου, • συνεργασίες δημόσιου-ιδιωτικού τομέα για κοινά έργα ψηφιοποίησης. Δηλαδή, τα στοιχεία δείχνουν ότι η Ελλάδα διαθέτει πλέον τη δυναμική για να επιταχύνει την ψηφιακή της μετάβαση, αλλά η πρόκληση που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι επιχειρήσεις –κυρίως οι μικρομεσαίες– είναι να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες, να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητά τους και να περάσουν οριστικά στο ψηφιακό μέλλον.

p.

8

LIFO

GOOD BUSINESS DIRECTORY

ΑΠΌ ΤΟΝ ΘΟΔΩΡΗ ΒΑΜΒΑΚΑΡΗ

Πόσο «ανθρώπινη» μπορεί να είναι η τεχνητή νοημοσύνη; Η ΓΙΆΝΝΑ ΑΝΔΡΟΝΟΠΟΎΛΟΥ, ΔΙΕΥΘΎΝΟΥΣΑ ΣΎΜΒΟΥΛΟΣ ΤΗΣ MICROSOFT ΕΛΛΆΔΑΣ, ΚΎΠΡΟΥ ΚΑΙ ΜΆΛΤΑΣ, ΠΙΣΤΕΎΕΙ ΠΩΣ Η ΤΕΧΝΗΤΉ ΝΟΗΜΟΣΎΝΗ ΜΆΣ ΒΟΗΘΆ ΝΑ ΕΝΙΣΧΎΟΥΜΕ Ό,ΤΙ ΕΊΝΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΌ ΚΑΙ ΝΑ ΠΑΊΡΝΟΥΜΕ ΑΠΟΦΆΣΕΙΣ ΜΕ ΚΑΛΎΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΈΝΑ.

Στην ερώτηση πόσο «ανθρώπινη» μπορεί να είναι η τεχνητή νοημοσύνη, η Γιάννα Ανδρονοπούλου, διευθύνουσα σύμβουλος της Microsoft Ελλάδας, Κύπρου και Μάλτας, σχολιάζει πως η απάντηση δεν κρύβεται στους αλγόριθμους αλλά στις προθέσεις μας. «Ο άνθρωπος ορίζει το όραμα, την κατεύθυνση, τις αξίες, την υπευθυνότητα, τη λογοδοσία», τονίζει, εξηγώντας γιατί το μέλλον ανήκει σε οργανισμούς που θα συνδυάζουν τη δύναμη του AI με την κρίση και την ανθρώπινη ηθική. Η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί πλέον μια μετασχηματιστική δύναμη και φαίνεται ότι έχει τη δυνατότητα να αλλάξει την καθημερινότητα μας. Τι κερδίζουμε και τι μπορεί να χάσουμε από αυτό το ραγδαία αναπτυσσόμενο πεδίο; Κερδίζουμε χρόνο, ποιότητα και πρόσβαση. Η τεχνητή νοημοσύνη ήδη μάς βοηθά να αυτοματοποιούμε το επαναλαμβανόμενο, να ενισχύουμε το δημιουργικό και να παίρνουμε αποφάσεις με καλύτερα δεδομένα. Τα παραδείγματα είναι ήδη πολλά: π.χ. στην υγεία υποστηρίζει τη γρηγορότερη διάγνωση και την καλύτερη σχέση ασθενούς - γιατρού, στην εκπαίδευση την εξατομικευμένη μάθηση, στις επιχειρήσεις νέα προϊόντα και υπηρεσίες σε ταχύτητες που μέχρι χθες θεωρούσαμε αδύνατες. Η μεγαλύτερη αξία για μένα είναι ότι δημιουργεί μια ευκαιρία –τη μοναδική ίσως– να διαχειριστούμε τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε, από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και τις φυσικές καταστροφές μέχρι έργα ανθρωπιστικής διάστασης και δυσκολίες που σχετίζονται με θέματα υγείας. Με δεδομένο ότι ο άνθρωπος καθορίζει το αν το ΑΙ θα γίνει εργαλείο χειραφέτησης ή επιτάχυνσης των ανισοτήτων, αυτό που θα μπορούσαμε να χάσουμε, αν δεν είμαστε προσεκτικοί, είναι η ισότητα των ευκαιριών, αν η πρόσβαση είναι άνιση, αν η εκπαίδευση δεν ακολουθήσει, αν η υιοθέτηση γίνει χωρίς να αναβαθμίσουμε ρόλους και δεξιότητες. Μπορούμε να κάνουμε λόγο για «εκδημοκρατισμό» της τεχνολογίας και κατ’ επέκταση του ΑΙ, με την έννοια ότι κάθε χρήστης πρέπει να έχει πρόσβαση σε τεχνολογικές πλατφόρμες χωρίς να χρειάζεται να επενδύσει τεράστια ποσά; Η πρόσβαση και η συμπερίληψη είναι προτεραιότητες για εμάς και πιστεύω ότι αποτελούν και υποχρέωση κάθε εταιρείας που παράγει νέες τεχνολογίες. Ο εκδημοκρατισμός είναι εφικτός μέσω υπεύθυνων αρχιτεκτονικών –διαφάνεια, προστασία δεδομένων, αντιμετώπιση προκαταλήψεων–, μέσω προσβάσιμων εργαλείων και μέσω καθολικών δεξιοτήτων – ψηφιακή εκπαίδευση για όλους, από μαθητές μέχρι επαγγελματίες, σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Όταν ο

τρόπος αλληλεπίδρασης είναι η φυσική γλώσσα και η δυνατότητα χρήσης δίνεται σε όλους –κάτι που δεν θα ήταν εφικτό χωρίς επένδυση σε τεράστια ποσά αν δεν υπήρχε το public cloud–, τότε το ΑΙ δεν είναι προνόμιο λίγων και μπορεί να εξυπηρετήσει ουσιαστικά την έννοια της χρήσης AI για το ευρύτερο καλό. Θα μπορούσαμε να δούμε ένα εργαλείο ΑΙ να διοικεί μια εταιρεία; Ο άνθρωπος ορίζει το όραμα, την κατεύθυνση, τις αξίες, την υπευθυνότητα, τη λογοδοσία. Ένα εργαλείο AI μπορεί να βοηθήσει στο διοικείν. Και καθώς πλέον μιλάμε για Frontier AI οργανισμούς – οργανισμούς δηλαδή που συνδυάζουν την ανθρώπινη με την τεχνητή νοημοσύνη, το μοντέλο της επόμενης μέρας είναι αυτό στο οποίο το ΑΙ αναλύει σενάρια, προβλέπει κινδύνους, προτείνει στρατηγικές, και ο άνθρωπος παίρνει την απόφαση και την ευθύνη. Η διοίκηση είναι κάτι περισσότερο από βελτιστοποίηση – είναι κρίση, ηθική και κουλτούρα. Η τεχνητή νοημοσύνη είναι η μεγαλύτερη ευκαιρία της γενιάς μας, αρκεί να τη δούμε όχι ως μαύρο κουτί αλλά ως καθρέφτη αξιών: ό,τι «βάλουμε» μέσα, αυτό θα πολλαπλασιάσει. Μπορεί η Ελλάδα να ωφεληθεί από την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης; Με ποιον τρόπο μπορεί να γίνει αυτό; Είναι σημαντικό η Ελλάδα να μη μείνει μόνο στη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης αλλά να αξιοποιήσει τη στιγμή ως μετασχηματιστική και όχι ως απλώς τεχνολογική ευκαιρία, ώστε να δημιουργεί καινοτομία. Η χώρα μπορεί να ωφεληθεί ουσιαστικά και με διάρκεια. Το πλεονέκτημά μας δεν είναι μόνο το ταλέντο ή η γεωγραφία· είναι η δυνατότητα να κινηθούμε γρήγορα, με ενιαία στρατηγική και με στόχο να κάνουμε το ΑΙ ενεργό μοχλό προόδου. Πρακτικά, αυτό σημαίνει δημόσιες υπηρεσίες που λειτουργούν με ΑΙ, όχι ως επιπλέον εργαλείο αλλά ως τρόπο παροχής πολιτικής: καλύτερη εξυπηρέτηση, πρόβλεψη αναγκών, διαφάνεια και βελτιστοποίηση πόρων. Όσο πιο ψηφιακό είναι το κράτος, τόσο πιο δίκαιη και αποτελεσματική γίνεται η καθημερινότητα των πολιτών. Εκπαίδευση με τη βοήθεια του ΑΙ, για ένα περιβάλλον πιο συμπεριληπτικό και πιο προσαρμοσμένο στις ανάγκες κάθε μαθητή. Τουρισμός και πολιτισμός με εξωστρεφή τεχνολογική ταυτότητα – από έξυπνη διαχείριση ροών και προσωποποιημένες εμπειρίες μέχρι πολιτιστικό περιεχόμενο ενισχυμένο με ΑΙ, που κάνει το ελληνικό αφήγημα προσιτό σε κάθε γλώσσα και κάθε επισκέπτη. Υγεία με περισσότερη ακρίβεια και πρόσβαση – διάγνωση υποβοηθούμενη με ΑΙ, καλύτερη διαχείριση χρόνιων νοσημάτων, καλύτερη πρόβλεψη και πρόληψη, που μεταφράζεται σε εξοικονόμηση πόρων, πέρα από την καλύτερη διαχείριση του χρόνου γιατρών και νοσηλευτών. Ναυτιλία, αγροδιατροφή, ενέργεια – τομείς στους οποίους η Ελλάδα έχει ιστορική και παραγωγική ισχύ. Με προγνωστική συντήρηση, βελτιστοποίηση εφοδιαστικών αλυσίδων και έξυπνη διαχείριση, η χώρα μπορεί να αυξήσει την ανταγωνιστικότητά της σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Μικρομεσαίες επιχειρήσεις και startups – ίσως το πιο κρίσιμο σημείο. Με πρόσβαση σε σύγχρονα εργαλεία cloud και ΑΙ, ακόμη και μια μικρή επιχείρηση μπορεί να έχει δυνατότητες που παλαιότερα ήταν προνόμιο ενός μεγάλου οργανισμού. Αυτό είναι πραγματικός εκδημοκρατισμός της καινοτομίας. Για να συμβούν όλα αυτά, χρειάζεται ένα τρίπτυχο: δεξιότητες σε κλίμακα, ασφαλείς, αξιόπιστες υποδομές cloud, που επιτρέπουν υπεύθυνη χρήση ΑΙ, συνεργασίες δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που

p.

10

GBD6

11

ΔΕΚ.

25

LIFO

μετατρέπουν την τεχνολογία σε πραγματικές εφαρμογές και μετρήσιμη αξία. Αν κινηθούμε σε αυτήν τη λογική, η Ελλάδα δεν θα ακολουθεί την καμπύλη της καινοτομίας. Θα μπορεί να τη διαμορφώνει.

Είναι σημαντικό η Ελλάδα να μη μείνει μόνο στη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης αλλά να αξιοποιήσει τη στιγμή ως μετασχηματιστική και όχι ως απλώς τεχνολογική ευκαιρία, ώστε να δημιουργεί καινοτομία.

12

Πώς βλέπει η Microsoft το οικονομικό περιβάλλον στην Ελλάδα και τις προοπτικές του; Η Microsoft βλέπει το οικονομικό περιβάλλον στην Ελλάδα να αλλάζει με τρόπο που πριν από λίγα χρόνια θα θεωρούσαμε δύσκολο να επιτευχθεί. Υπάρχει μια συντεταγμένη μετατόπιση της χώρας προς μια πιο ώριμη ψηφιοποίηση και μια επιχειρηματική κοινότητα που πλέον επενδύει συνειδητά σε δεδομένα και τεχνητή νοημοσύνη – όχι ως τάση, αλλά ως στρατηγική επιλογή. Αυτή η εικόνα δεν μας είναι άγνωστη· την παρακολουθούμε από μέσα εδώ και σχεδόν 35 χρόνια συνεχούς παρουσίας στην Ελλάδα. Η μακροχρόνια δέσμευσή μας μάς επέτρεψε να δούμε από πρώτο χέρι τη δυναμική που έχει αυτή η χώρα όταν συνδυάζει ταλέντο, τεχνολογική όρεξη και εξωστρέφεια. Και αυτή η εμπιστοσύνη ήταν ένας από τους λόγους που επιλέξαμε την Ελλάδα ως μία από τις λίγες χώρες παγκοσμίως για τη δημιουργία ενός data center region – μια απόφαση που δεν λαμβάνεται ποτέ ελαφρά, ούτε βραχυπρόθεσμα. Σήμερα, βλέπουμε την ελληνική οικονομία να αποκτά μια νέα εσωτερική μηχανική: από την αυξανόμενη χρήση cloud και ΑΙ μέχρι τη μετατροπή πιλότων σε πραγματικές, παραγωγικές λύσεις σε λογιστικές λειτουργίες, CRM, logistics, εξυπηρέτηση πελατών. Όσο η τεχνολογία ενσωματώνεται στον παραγωγικό ιστό –και όχι απλώς δοκιμάζεται– τόσο η ανάπτυξη γίνεται βιώσιμη, όχι συγκυριακή. Με απλά λόγια: η Ελλάδα έχει μπει σε μια περίοδο στην οποία η τεχνολογία δεν «ακολουθεί» την οικονομία· τη διαμορφώνει. Και αυτό είναι που κάνει τις προοπτικές της πραγματικά ενδιαφέρουσες. Το 2020 η Microsoft ανακοίνωσε την πρόθεσή της να προχωρήσει σε επενδύσεις συνολικού ύψους περί το 1 δισ. ευρώ σε τρία data centers. Ποια είναι η πορεία της επένδυσης; Η επένδυση ακολουθεί το χρονοδιάγραμμα ενός τεράστιου τεχνολογικού έργου: αδειοδοτήσεις, διασφάλιση περιβαλλοντικών προτύπων, έργα υποδομής, κατασκευές, διασυνδέσεις και επιχειρησιακή ετοιμότητα. Παράλληλα τρέχουν προγράμματα skilling και οικοσυστήματος ώστε, όταν τα κέντρα θα λειτουργούν, η χώρα να έχει ήδη αξιοποιήσιμη ζήτηση και δυναμικές εφαρμογές. Το σημαντικό δεν είναι μόνο οι εγκαταστάσεις αλλά το συνολικό πεδίο καινοτομίας που δημιουργούν γύρω τους. Τα δύο DCs είναι ήδη υπό κατασκευή, θα έχουμε σύντομα ανακοινώσεις και για το τρίτο, έχουμε εκπαιδεύσει ήδη περίπου 100.000 ανθρώπους και συνεχίζουμε την προσπάθεια σε εθνικό αλλά και τοπικό επίπεδο, με ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα στήριξης των κοινοτήτων που βρίσκονται κοντά στα DCs. Το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Έχετε δηλώσει ότι η Ελλάδα μπορεί να μετατραπεί σε κόμβο τεχνητής νοημοσύνης και cloud στην ευρύτερη περιφέρεια της ΝΑ Ευρώπης. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Όταν μιλάμε για τη μετατροπή της Ελλάδας σε κόμβο τεχνητής νοημοσύνης και cloud για τη Νότια Ευρώπη, δεν αναφερόμαστε σε έναν τίτλο τιμής. Αναφερόμαστε σε μια πραγματική παραγωγική δυνατότητα της χώρας να σχεδιάζει, να αναπτύσσει και να εξάγει καινοτομία που χρησιμοποιείται ευρύτερα από την εγχώρια αγορά, όπως ανέφερα και νωρίτερα. Και αυτό είναι κάτι που δεν ξεκινά από το μηδέν. Τι σημαίνει όμως «κόμβος» στην πράξη; Πρώτον, υποδομή. Τοπικές υπηρεσίες cloud υψηλής ασφάλειας και χαμηλής καθυστέρησης (latency), που επιτρέπουν σε επιχειρήσεις, δημόσιους φορείς και startups να λειτουργούν και να καινοτομούν χωρίς γεωγραφικούς περιορισμούς. Η ύπαρξη data center region δημιουργεί τελείως διαφορετικό οικονομικό αποτύπωμα – προσελκύει επενδύσεις, δημιουργεί εξειδικευμένες θέσεις εργασίας και δίνει στις επιχειρήσεις χρόνο απόκρισης και συμμόρφωση που πριν δεν ήταν εφικτά. Δεύτερον, ταλέντο. Για να γίνει μια χώρα κόμβος, χρειάζεται ανθρώπους που μπορούν να χτίσουν, να βελτιστοποιήσουν και να λειτουργήσουν λύσεις ΑΙ και cloud. Αυτό σημαίνει μαζικά προγράμματα κατάρτισης, συνεργασίες με πανεπιστήμια αλλά και επιχειρήσεις που ζητούν –και απορροφούν– ρόλους σε νέες τεχνολογίες. Η Ελλάδα δείχνει ότι μπορεί

GOOD BUSINESS DIRECTORY να δημιουργήσει αυτό το οικοσύστημα δεξιοτήτων. Τρίτον, αγορά και εξωστρέφεια. Ένας κόμβος δεν παράγει μόνο προϊόντα για εσωτερική κατανάλωση. Παράγει λύσεις που «ταξιδεύουν». Εξειδικευμένες εφαρμογές –από ναυτιλία και logistics μέχρι τουρισμό, πολιτισμό και ενέργεια– που αναπτύσσονται εδώ και μπορούν να χρησιμοποιηθούν από επιχειρήσεις σε ολόκληρη την περιοχή. Βλέπουμε όλο και περισσότερες ελληνικές εταιρείες και startups να εξάγουν καινοτομία, να μπαίνουν σε διεθνές οικοσύστημα και να κινούνται με αυτοπεποίθηση. Συνολικά, η έννοια του «κόμβου» δεν είναι φιλοδοξία για το μέλλον. Είναι διαδρομή που ήδη έχει ξεκινήσει. Και όσο η χώρα επενδύει σε υποδομές, δεξιότητες και εφαρμογές με πραγματικό αντίκτυπο, τόσο η Ελλάδα μετατρέπεται από αγοραστή τεχνολογίας σε δημιουργό καινοτομίας για την ευρύτερη περιοχή. Είστε ικανοποιημένη από την πορεία ψηφιακής μετάβασης των ελληνικών επιχειρήσεων; Είμαι ρεαλιστικά αισιόδοξη, κυρίως γιατί τα τελευταία δύο χρόνια βλέπουμε κάτι που αποτελεί μεγάλη τομή σε σχέση με το παρελθόν. Για πολλά χρόνια, οι ελληνικές επιχειρήσεις δήλωναν ενδιαφέρον για νέες τεχνολογίες αλλά συχνά δίσταζαν να περάσουν από το στάδιο του σχεδιασμού στο στάδιο της πραγματικής υιοθέτησης. Σήμερα συμβαίνει το αντίθετο: πολλές εταιρείες έχουν ήδη μπει στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης από πολύ νωρίς, και αυτό είναι ίσως το πιο ενθαρρυντικό στοιχείο. Βλέπουμε σταδιακά ουσιαστικές νίκες στην αυτοματοποίηση backoffice διαδικασιών, στη χρήση analytics για καλύτερες αποφάσεις αλλά και στη βελτίωση της εμπειρίας του πελάτη. Ταυτόχρονα, οι πιο ώριμοι οργανισμοί συνεχίζουν να ενσωματώνουν AI σε λειτουργίες όπως οι πωλήσεις, το marketing, η εξυπηρέτηση και η ανάπτυξη προϊόντων. Αυτό σημαίνει ότι η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι πλέον μια μακρινή προοπτική· είναι κομμάτι της καθημερινής επιχειρησιακής λειτουργίας. Και της χώρας – η ελληνική κυβέρνηση είναι από τις πρώτες στην Ευρώπη που πέρασαν στην υιοθέτηση ΑΙ με επίκεντρο τον πολίτη, δημιουργώντας μια εξαιρετική βάση για την επόμενη μέρα και έχοντας πλέον να επιδείξουν βέλτιστες πρακτικές ακόμα και σε παγκόσμιο επίπεδο. Η μεγάλη πρόκληση μπροστά μας είναι να περάσουμε από μεμονωμένες πρωτοβουλίες σε ολιστικά συστήματα. Αυτό απαιτεί ενιαία και καθαρά δεδομένα, ασφαλείς διεργασίες, σαφείς κανόνες διακυβέρνησης της τεχνητής νοημοσύνης και μετρήσιμα KPIs. Όταν αυτά τα στοιχεία δουλεύουν μαζί, οι οργανισμοί μπορούν να κλιμακώσουν τις λύσεις τους με τρόπο ασφαλή, υπεύθυνο και παραγωγικό. Οι εταιρείες που επενδύουν σήμερα σε δεξιότητες, δεδομένα και διακυβέρνηση της τεχνητής νοημοσύνης αποκτούν ήδη ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που δεν είναι συγκυριακό. Είναι δομικό. Και αυτή είναι η πραγματική αλλαγή: για πρώτη φορά, η τεχνολογική μετάβαση δεν ακολουθεί την αγορά – την οδηγεί. Οι κυβερνοεπιθέσεις πλέον έχουν αλλάξει πρόσωπο και δεν προέρχονται από μεμονωμένους hackers αλλά από οργανωμένα σχήματα που μπορεί να είναι κρατικά υποστηριζόμενα. Είναι επαρκή τα μέσα προστασίας; Οι κυβερνοεπιθέσεις όντως δεν θυμίζουν πια τίποτα από το παρελθόν. Σύμφωνα με το φετινό Microsoft Digital Defense Report, πάνω από το μισό των περιστατικών στην Ευρώπη αφορά πλέον οργανωμένο εκβιασμό και ransomware, ενώ το 80% των επιθέσεων στοχεύει σε κλοπή ευαίσθητων δεδομένων – από νοσοκομεία μέχρι μικρές επιχειρήσεις. Η γεωπολιτική διάσταση είναι πλέον ξεκάθαρη: κρατικά υποστηριζόμενες ομάδες στρέφονται όλο και περισσότερο και σε ελληνικούς κλάδους, όπως τα logistics και η ναυτιλία, αναζητώντας πρόσβαση με διάρκεια. Σε αυτό το τοπίο δεν υπάρχει «μαγικό εργαλείο». Υπάρχει στρατηγική άμυνας: zero trust αρχιτεκτονική, ΑΙ για έγκαιρη ανίχνευση, προστασία ταυτότητας και δεδομένων, ασφάλεια στην εφοδιαστική αλυσίδα και, πάνω απ’ όλα, συνεχής εκπαίδευση των ανθρώπων. Το Microsoft Digital Defense Report θυμίζει πως η απλή πολυπαραγοντική ταυτοποίηση μπορεί να σταματήσει πάνω από το 99% των μη εξουσιοδοτημένων προσπαθειών πρόσβασης, κι όμως η υιοθέτησή της παραμένει άνιση. Η αλήθεια είναι απλή: οι επιθέσεις εξελίσσονται με την ταχύτητα της τεχνητής νοημοσύνης. Άρα και η άμυνά μας πρέπει να εξελίσσεται το ίδιο γρήγορα και πιο υπεύθυνα. Η κυβερνοασφάλεια δεν είναι μια λειτουργία του ΙΤ. Είναι η νέα υποδομή μιας σύγχρονης οικονομίας. Και για χώρες όπως η Ελλάδα, με κρίσιμους τομείς και αυξανόμενο ψηφιακό αποτύπωμα, είναι ζήτημα αντοχής, αξιοπιστίας και, τελικά, εθνικής ασφάλειας. Η ασφάλεια δεν είναι προϊόν· είναι πρακτική. Οι αντίπαλοι εξελίσσονται – πρέπει να εξελισσόμαστε πιο γρήγορα και πιο υπεύθυνα.

p.

12

GBD6

LIFO

Το οικονομικό και περιβαλλοντικό όφελος των ηλεκτρικών διασυνδέσεων του ΑΔΜΗΕ

GOOD BUSINESS DIRECTORY

Νέους εγχώριους «διαδρόμους» μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας σχεδιάζει και υλοποιεί ο Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ), που θα ενώσουν με τρόπο αξιόπιστο, οικονομικά βιώσιμο και περιβαλλοντικά φιλικό τα μέχρι πρότινος απομονωμένα δίκτυα των νησιών με τον ηπειρωτικό κορμό.

O Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας βάζει τον πήχη ακόμη πιο ψηλά για το μέλλον.

Ήδη οι βόρειες Κυκλάδες, οι Σποράδες, τα Επτάνησα και πλέον η Κρήτη απολαμβάνουν την ίδια ασφάλεια και ποιότητα ηλεκτροδότησης με την Αττική ή τη Θεσσαλονίκη, καθώς διασυνδέθηκαν με το ηπειρωτικό σύστημα μετά την ολοκλήρωση της προηγούμενης γενιάς έργων που υλοποίησε ο Διαχειριστής. Το πλέον πρόσφατο έργο υποδομής που ολοκλήρωσε ο Διαχειριστής και η θυγατρική του Ariadne Interconnection είναι η διασύνδεση Κρήτης Αττικής, και το οποίο τερματίζει την ενεργειακή απομόνωση του νησιού. Η λειτουργία αυτής της νέας υποθαλάσσιας ενεργειακής γέφυρας συνιστά έναν τεχνικό άθλο, που τοποθετεί τον Διαχειριστή στην πρώτη γραμμή –σε διεθνές επίπεδο– στα πολύπλοκα και υψηλής τεχνολογίας έργα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Η νέα διασύνδεση εξασφαλίζει εξοικονόμηση κόστους παραγωγής ενέργειας, καθώς σταδιακά παύουν να λειτουργούν οι ρυπογόνες και κοστοβόρες μονάδες παραγωγής ενέργειας στην Κρήτη, ενώ ταυτόχρονα μειώνεται η επιβάρυνση των χρεώσεων ΥΚΩ που μοιράζονται πανελλαδικά οι καταναλωτές μέσω των λογαριασμών τους. Πέραν του οικονομικού οφέλους, η υλοποίηση της νευραλγικής αυτής ενεργειακής υποδομής έχει θετικό αντίκτυπο στην τοπική κοινωνία. Το περιβαλλοντικό «αποτύπωμα» του έργου είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς μειώνει κατά 500.000 τόνους ετησίως τις εκπομπές CO2 και μηδενίζει τους αέριους ρύπους που σχετίζονται με την τοπική ηλεκτροπαραγωγή, συμβάλλοντας στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων αλλά και του τουριστικού προϊόντος της Κρήτης.

Ο ΑΔΜΗΕ βάζει τον πήχη ακόμη πιο ψηλά για το μέλλον, με ένα ευρύ επενδυτικό πρόγραμμα που αγγίζει τα 7,8 δισ. ευρώ έως το 2035, και το οποίο περιλαμβάνει νέες εγχώριες και διεθνείς διασυνδέσεις μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος. Τους επόμενους μήνες ολοκληρώνεται η διασύνδεση των δυτικών Κυκλάδων (Σαντορίνη, Φολέγανδρος, Μήλος, Σέριφος) που θα επιτρέψει σε ολόκληρο το νησιωτικό σύμπλεγμα να ηλεκτροδοτείται με τρόπο αξιόπιστο, σταθερό, οικονομικό και πράσινο. Ακολουθούν τα έργα ηλεκτρικών διασυνδέσεων που θα τερματίσουν οριστικά τη λειτουργία των παλιών και ρυπογόνων τοπικών μονάδων στα Δωδεκάνησα (Κως, Ρόδος, Κάρπαθος) και στο βόρειο Αιγαίο (Λήμνος, Λέσβος, Χίος, Σάμος, Σκύρος) και οι οποίες θα αποφέρουν επιπλέον όφελος εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ από τη μείωση των ΥΚΩ. Η υψηλή προστιθέμενη αξία των παραπάνω έργων αποτυπώνεται τόσο στην εξοικονόμηση κόστους όσο και στην αλλαγή που φέρνουν στο παραγωγικό μοντέλο των ακριτικών περιοχών με την ασφαλή και συνεχή παροχή ενέργειας, απομακρύνοντας τους κινδύνους μπλακ άουτ. Τα έργα αυτά θωρακίζουν τις ακριτικές περιοχές ενεργειακά, κάτι που αποκτά ιδιαίτερο βάρος στη σημερινή γεωπολιτική συγκυρία, και δημιουργούν δυναμικές υποδομές που υποστηρίζουν την αυτάρκεια της χώρας, μειώνοντας την εξάρτηση από διεθνείς εισαγωγές ενέργειας. Πέρα από το εγχώριο ηλεκτρικό σύστημα μεταφοράς, ο ΑΔΜΗΕ συμμετέχει ενεργά σε διεθνή έργα υποδομών μεταφοράς ενέργειας που αναβαθμίζουν τη θέση της χώρας στον περιφερειακό ενεργειακό χάρτη. Η Ευρώπη και η Νοτιοανατολική Μεσόγειος χρειάζεται νέους κάθετους και οριζόντιους ηλεκτρικούς διαδρόμους για τη διακίνηση της ανανεώσιμης ενέργειας προς τα μεγάλα κέντρα κατανάλωσης και ο ΑΔΜΗΕ συμβάλλει σε αυτόν τον στρατηγικό στόχο μέσα από την ενίσχυση των διασυνοριακών διασυνδέσεων και την ανάπτυξη νέων διηπειρωτικών διασυνδέσεων με τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Στο επίκεντρο της νέας εποχής για τον Διαχειριστή βρίσκεται το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ, το οποίο εξελίσσεται σε κρίσιμη ενεργειακή αρτηρία της Ευρώπης και θα δώσει στην Κύπρο τη δυνατότητα να εξελιχθεί σε μείζονα ενεργειακό κόμβο της Μεσογείου. Επίσης η δεύτερη διασύνδεση Ελλάδας - Ιταλίας (GRITA 2), η οποία βρίσκεται σε φάση ωρίμανσης, θα τριπλασιάσει την τρέχουσα μεταφορική ικανότητα μεταξύ των δύο χωρών, συνθήκη απολύτως απαραίτητη για τις εξαγωγές του πράσινου ενεργειακού πλεονάσματος που παράγεται στην Ελλάδα.

p.

14

GOOD BUSINESS DIRECTORY

ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ: ΚΩΣΤΑΣ ΣΤΑΝΕΛΛΟΣ

ΑΠΌ ΤΟΝ ΓΙΆΝΝΗ ΠΑΝΤΑΖΌΠΟΥΛΟ

LIFO

Gen Z και εργασία στην Ελλάδα: «Δυστυχώς αποφασίσαμε να προχωρήσουμε με άλλον υποψήφιο» p.

16

GBD6 ΠΏΣ ΕΊΝΑΙ ΝΑ ΠΡΟΣΠΑΘΕΊΣ ΝΑ ΜΠΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΆ ΕΡΓΑΣΊΑΣ ΣΕ ΜΙΑ ΠΕΡΊΟΔΟ ΠΟΥ Η ΑΒΕΒΑΙΌΤΗΤΑ ΈΧΕΙ ΓΊΝΕΙ ΚΑΝΟΝΙΚΌΤΗΤΑ; Ο ΒΑΣΊΛΗΣ ΤΣΟΎΤΣΗΣ, ΦΟΙΤΗΤΉΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΏΝ, ΠΕΡΙΓΡΆΦΕΙ ΤΗΝ ΕΜΠΕΙΡΊΑ ΤΗΣ ΠΡΏΤΗΣ ΑΝΑΖΉΤΗΣΗΣ ΕΡΓΑΣΊΑΣ, ΕΝΏ Ο ΧΡΉΣΤΟΣ ΓΟΎΛΑΣ, ΓΕΝΙΚΌΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΉΣ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΎΤΟΥ ΕΡΓΑΣΊΑΣ ΤΗΣ ΓΣΕΕ, ΑΝΑΛΎΕΙ ΤΟ ΧΆΣΜΑ ΠΟΥ ΥΠΆΡΧΕΙ ΜΕΤΑΞΎ ΝΈΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΟΔΟΤΏΝ.

Η Gen Ζ στην Ελλάδα ενηλικιώθηκε μέσα σε μια αλληλουχία κρίσεων που μετέτρεψαν την αβεβαιότητα σε κανονικότητα. Ο Βασίλης Τσούτσης ανήκει σε εκείνους τους νέους που σήμερα προσπαθούν να βρουν τη θέση τους στην αγορά εργασίας. Σπουδάζει Οικονομικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο της Μακεδονίας και το τελευταίο διάστημα κάνει την πρακτική του άσκηση στην Τράπεζα της Ελλάδος, μια εμπειρία που, έστω προσωρινά, του προσέφερε την αίσθηση της συμμετοχής. Στην αρχή υπήρχε ενθουσιασμός. Ένα καλοδουλεμένο βιογραφικό, συνοδευτικές επιστολές που μιλούσαν για «κίνητρο» και «διάθεση για μάθηση», και μια συστηματική αναζήτηση αγγελιών που υπόσχονταν entry-level θέσεις. Στην πράξη, όμως, αποδείχθηκε ότι αυτές οι θέσεις ήταν κάτι διαφορετικό: υπήρχαν απαιτήσεις για δύο χρόνια προϋπηρεσίας, μεταπτυχιακό τίτλο και δεξιότητες που αποκτάς μόνο αν έχεις ήδη εργαστεί. Ο Βασίλης διάβαζε τις αγγελίες ξανά και ξανά, σχεδόν σαν να περίμενε ότι οι απαιτήσεις θα άλλαζαν αν τις κοιτούσε αρκετά προσεκτικά. Κάπου εκεί άρχισαν να καταφθάνουν και τα απαντητικά email – πάντα ευγενικά, πάντα απρόσωπα. «Δυστυχώς…». Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, η Gen Ζ είναι μορφωμένη, εξοικειωμένη με την τεχνολογία και πρόθυμη να προσπαθήσει. Την ίδια στιγμή, όμως, παραμένει εγκλωβισμένη σε μια αγορά εργασίας στην οποία κυριαρχούν η αβεβαιότητα και η ανασφάλεια. Οι εργοδότες συχνά υποστηρίζουν ότι οι νέοι σήμερα «δεν αντέχουν», «δεν μένουν», «δεν θέλουν να δεσμεύονται». Ο Βασίλης, ωστόσο, αναρωτιέται αν έχει τεθεί ποτέ το ερώτημα από την άλλη πλευρά: πώς μπορεί κανείς να δεσμευτεί σε μια εργασία που δεν προσφέρει σταθερότητα, έναν μισθό που να επιτρέπει αξιοπρεπή διαβίωση ή, έστω, την αίσθηση ότι το αύριο θα είναι καλύτερο από το σήμερα. Το ερώτημα, τελικά, δεν αφορά τόσο τις φιλοδοξίες ή τις αντοχές των νέων, όσο τους όρους υπό τους οποίους καλούνται να ξεκινήσουν. Ο Βασίλης συνεχίζει να στέλνει βιογραφικά. Εξακολουθεί να γράφει για κοινωνικά ζητήματα και για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η νέα γενιά. Και δηλώνει: «Όλοι λίγο-πολύ έχουμε νιώσει το βάρος της πρώτης απογοήτευσης στην αναζήτηση εργασίας μετά τις σπουδές. Αυτή η απογοήτευση δεν πηγάζει μόνο από τις προσωπικές μας προσδοκίες αλλά κυρίως από τις ίδιες τις απαιτήσεις της αγοράς. Πιο συγκεκριμένα, στην ελληνική αγορά εργασίας οι περισσότερες θέσεις που χαρακτηρίζονται “entry-level” απαιτούν προϋπηρεσία, συχνά μεταπτυχιακό και δεξιότητες που μόνο έμπειροι επαγγελματίες κατέχουν. Όμως, πώς αποκτάς άραγε εμπειρία, αν κανείς δεν σου δίνει την πρώτη ευκαιρία; Πώς επενδύεις σε μεταπτυχιακά, όταν η πρώτη σου δουλειά –αν είσαι τυχερός να βρεις– καλύπτει μετά βίας τα βασικά; Δεν είναι τυχαίο που χιλιάδες νέοι στρέφονται σε άσχετες δουλειές, αναζητούν καλύτερες ευκαιρίες στο εξωτερικό και γεμίζουν με ανασφάλειες για το μέλλον που κάποτε τόσο προσδοκούσαν», περιγράφει στη συζήτησή μας.

ΔΕΚ.

25

Πρόκειται απλώς για επαγγελματική ανασφάλεια ή για μια συνθήκη που δυσκολεύει ακόμη και τον πιο βασικό σχεδιασμό για το μέλλον; Ποιο είναι, τελικά, το βίωμα με το οποίο έρχονται αντιμέτωποι οι άνθρωποι της ηλικίας του; Και τι συμβαίνει τη στιγμή που ολοκληρώνονται οι σπουδές; Ο Βασίλης εξηγεί: «Τελειώνοντας το πανεπιστήμιο, λοιπόν, ξεκινάει ένας φαύλος κύκλος από αμέτρητες αιτήσεις, άλλες τόσες απορρίψεις και στο τέλος τα πλέον προβλέψιμα email: “Δυστυχώς αποφασίσαμε να προχωρήσουμε με άλλον υποψήφιο” ή “Λόγω μεγάλου ανταγωνισμού επιλέξαμε κάποιον άλλον”. Φράσεις τυπικές, ψυχρές, που σβήνουν κάθε ίχνος ελπίδας από τη ζωή ενός νέου που κάνει τα πρώτα του βήματα. Πόσο μάλλον όταν μέσα σε όλα αυτά προσπαθείς να στήσεις μια ζωή από το μηδέν, με τόσα νέα δεδομένα και υποχρεώσεις να σε πιέζουν. Αυτά βιώνω εγώ και μαζί μου πολλοί νέοι άνθρωποι που προσπαθούν να βρουν τον δρόμο τους». Αν μιλήσεις με τους περισσότερους ανθρώπους της γενιάς αυτής, θα σου πουν ότι η είσοδος στην ενήλικη ζωή δεν συνοδεύτηκε από το τελετουργικό της σταθερότητας που γνώριζαν οι προηγούμενοι. Αντί γι’ αυτό, βρέθηκαν σε μια διαρκή άσκηση προσαρμογής, σε κρίσεις που διαδέχονταν η μία την άλλη, σε προσωρινές δουλειές, σε μια πραγματικότητα στην οποία το μέλλον μοιάζει περισσότερο με σενάριο υπό συνεχή διαπραγμάτευση παρά με υπόσχεση. Δεν είναι τυχαίο, όπως συχνά επισημαίνουν οι ίδιοι, ότι πρόκειται για την πρώτη γενιά που μίλησε ανοιχτά για την ψυχική υγεία, όχι όμως από επιλογή, αλλά επειδή η αβεβαιότητα μετατράπηκε σε καθημερινή εμπειρία. Στο σημείο αυτό ο Βασίλης επισημαίνει: «Πιστεύω ότι χρειαζόμαστε μια πιο ανοιχτή προσέγγιση, με πρακτικές και ευκαιρίες για νέους, αξιοπρεπείς μισθούς και καλύτερες συνθήκες. Ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο, που θα τους διευκολύνει να ενταχθούν στην αγορά εργασίας, εξασφαλίζοντας παράλληλα μια ουσιαστική διασύνδεση μεταξύ πανεπιστημίων και επιχειρήσεων. Μόνο έτσι θα καταφέρει η χώρα μας να διατηρήσει αυτό το ανθρώπινο κεφάλαιο που τόσο έχει ανάγκη. Δεν νομίζω πως είμαι ο μόνος που νιώθει ότι η αγορά μάς θέλει έμπειρους προτού καν μας αφήσει να ξεκινήσουμε. Κι όμως, αυτό που ζητάμε δεν είναι κάτι τρελό – απλώς μια ευκαιρία». Πριν από λίγες ημέρες, το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ (ΙΝΕ/ΓΣΕΕ), σε συνεργασία με την εταιρεία ALCO, έδωσε στη δημοσιότητα τα αποτελέσματα της πανελλαδικής έρευνας «Νέοι και Εργασία 2025», αποτυπώνοντας τη στάση της Generation Z –νέων έως 29 ετών– απέναντι στην εργασία, την εκπαίδευση και το μέλλον. Τα ευρήματα σκιαγραφούν μια γενιά που δυσκολεύεται να αποκτήσει οικονομική αυτονομία και σταθερό σημείο αναφοράς: μόλις το 20% των νέων εργαζόμενων ζουν μόνοι τους, ενώ για το 38% η εργασία δεν σχετίζεται με το αντικείμενο σπουδών ή κατάρτισής τους. Παράλληλα, το 62% δηλώνει ότι η εργασία επηρεάζει αρνητικά την προσωπική του ζωή, με τη θετική ισορροπία ζωής και ερ-

17 Αν μιλήσεις με τους περισσότερους ανθρώπους της γενιάς αυτής, θα σου πουν ότι η είσοδος στην ενήλικη ζωή δεν συνοδεύτηκε από το τελετουργικό της σταθερότητας που γνώριζαν οι προηγούμενοι.

LIFO

GOOD BUSINESS DIRECTORY ΒΑΣΊΛΗΣ ΤΣΟΎΤΣΗΣ

18

γασίας να καταγράφεται σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα, μόλις στο 21%. Πέρα από τους δείκτες επισφάλειας, η έρευνα αναδεικνύει και μια βαθύτερη αξιακή μετατόπιση. Όπως σημειώνεται, η Generation Z εισάγει ένα νέο παράδειγμα εργασίας, δίνοντας έμφαση στην αυθεντικότητα, τη δημιουργικότητα και τη συναισθηματική ισορροπία. Η εργασία παύει να αντιμετωπίζεται αποκλειστικά ως μέσο επιβίωσης και μετατρέπεται σε χώρο αυτοπροσδιορισμού – υπό όρους, ωστόσο, που η ελληνική αγορά δυσκολεύεται να προσφέρει. Αυτό αποτυπώνεται και στις προσδοκίες για το μέλλον: το 72% των νέων εργαζόμενων δηλώνει ότι δεν διαβλέπει επαγγελματικές προοπτικές στη χώρα, μόλις το 9% εμφανίζεται ικανοποιημένο από αυτές, ενώ σχεδόν οι μισοί (46%) εκφράζουν ενδιαφέρον να εργαστούν στο εξωτερικό. Δεν προκαλεί έκπληξη ότι το 79% θεωρεί πως η γενιά των γονιών του έζησε καλύτερες εργασιακές και κοινωνικές συνθήκες. Συνολικά, η έρευνα αποτυπώνει μια νέα κοινωνική πραγματικότητα: μια γενιά μορφωμένη, ευαίσθητη και αξιακά ώριμη, που όμως καλείται να σχεδιάσει τη ζωή της μέσα σε ένα περιβάλλον χαμηλών προσδοκιών και δομικής αβεβαιότητας. Ο Χρήστος Γούλας, γενικός διευθυντής του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, εξηγεί στη συνομιλία μας ότι το χάσμα ανάμεσα στους εργοδότες και τη Gen Ζ δεν αποτελεί απλώς μια διαφωνία στις προσδοκίες, αλλά έναν από τους βασικούς άξονες πάνω στους οποίους αναδιαμορφώνεται σήμερα η εργασιακή πραγματικότητα. «Για τη γενιά που γεννήθηκε στα τέλη του ’90 και στις αρχές του 2000, η είσοδος στον κόσμο της εργασίας δεν είναι μια απλή μετάβαση στην ενήλικη ζωή. Είναι ένα βήμα μέσα σε ένα περιβάλλον που μοιάζει ασταθές, συχνά απρόβλεπτο, και σε αρκετές περιπτώσεις απογοητευτικό. Η Gen Ζ μεγάλωσε μέσα σε διαδοχικές κρίσεις και σήμερα συναντά μια αγορά εργασίας που δυσκολεύεται να της προσφέρει αυτό που παλαιότερα θεωρούνταν αυτονόητο: ένα σταθερό σημείο αναφοράς για να μπορεί κανείς να σχεδιάσει τη ζωή του. Οι δυσκολίες στην πορεία τους στην αγορά εργασίας δεν οφείλονται σε μία μόνο αιτία, ωστόσο ένας βασικός λόγος είναι το παραγωγικό μοντέλο που

δεν προσαρμόστηκε ποτέ στις ανάγκες της εποχής. Η ελληνική οικονομία παραμένει προσανατολισμένη σε κλάδους χαμηλής προστιθέμενης αξίας, με επιχειρήσεις που συχνά δεν επενδύουν στο ανθρώπινο δυναμικό τους, ούτε δημιουργούν μονοπάτια εξέλιξης. Το αποτέλεσμα είναι μια καθημερινότητα στην οποία έχει εισχωρήσει η επισφάλεια: συμβάσεις μικρής διάρκειας, μισθοί που δεν καλύπτουν το κόστος ζωής, δύσκολα ωράρια και αδυναμία οικονομικής αυτονόμησης. Έτσι, η εργασία, αντί να αποτελεί μέσο δημιουργικότητας και κινητικότητας, γίνεται πηγή άγχους και ανασφάλειας», υποστηρίζει. Και συνεχίζει: «Την ίδια στιγμή, έχει διαμορφωθεί ένα βαθύ χάσμα προσδοκιών ανάμεσα στους νέους και στους εργοδότες. Πολλοί εργοδότες θεωρούν ότι η Gen Ζ “δεν μένει”, “δεν αντέχει την πίεση”, “δεν δεσμεύεται”. Οι νέοι, όμως, αντίθετα, βλέπουν μια αγορά εργασίας που δεν ανταποκρίνεται στις βασικές τους ανάγκες για αξιοπρεπή αμοιβή, σταθερότητα, επαγγελματική ανάπτυξη και σεβασμό. Δεν απορρίπτουν την εργασία: απορρίπτουν την κακή εργασία. Δεν απορρίπτουν την προσπάθεια: απορρίπτουν την αίσθηση ότι η προσπάθεια δεν έχει αντίκρισμα. Αυτό που ζητούν δεν είναι υπερβολικό: έναν ρόλο με νόημα, έναν μισθό που επιτρέπει να ζήσεις και μια στοιχειώδη προοπτική για το μέλλον». Μπορούν να εφαρμοστούν πολιτικές; Κι αν ναι, ποιες είναι αυτές; Ο κ. Γούλας αναφέρει: «Η υπέρβαση του αδιεξόδου απαιτεί πολιτικές που αντιμετωπίζουν τα βαθύτερα προβλήματα. Χρειάζεται μια σοβαρή στρατηγική αναβάθμισης δεξιοτήτων και ουσιαστικής σύνδεσης κατάρτισης και εργασίας, ώστε οι νέοι να έχουν πραγματικές ευκαιρίες σε παραγωγικούς κλάδους που εξελίσσονται. Παράλληλα, απαιτείται στήριξη της αυτόνομης ζωής των νέων (βλέπε: προσιτή κατοικία, καλύτεροι μισθοί, σταθερότερες σχέσεις εργασίας) καθώς χωρίς αυτά οποιαδήποτε μεταρρύθμιση παραμένει θεωρητική. Εξίσου σημαντική είναι η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης εντός της αγοράς εργασίας με δικαιώματα και ανάκτηση της θεσμικής ισχύος και του εύρους κάλυψης των συλλογικών συμβάσεων. Παράλληλα, θα μπορούσαν να δοθούν πρόσθετα κίνητρα στις επιχειρήσεις που επενδύουν στους ανθρώπους τους, αναγνωρίζοντας έτσι ότι η ποιότητα της εργασίας δεν είναι κόστος αλλά στοιχείο ανταγωνιστικότητας. Η Γενιά Ζ δεν διεκδικεί κανένα εξωφρενικό προνόμιο! Διεκδικεί το αυτονόητο: την ευκαιρία να χτίσει μια κανονική ζωή. Τα προβλήματα ένταξης που αντιμετωπίζει δεν είναι αποκλειστικά δικά της αλλά και αποτέλεσμα ενός παρωχημένου συστήματος που αργεί να αλλάξει. Αν θέλουμε πραγματικά να στηρίξουμε τη νέα γενιά, ας ξεκινήσουμε υποστηρίζοντας την ουσιαστική μετάβαση των νέων σε θέσεις εργασίας που προσφέρουν πραγματική προοπτική, σε ένα παραγωγικό σύστημα που μπορεί να τις δημιουργήσει».

ΧΡΉΣΤΟΣ ΓΟΎΛΑΣ

p.

18

GOOD BUSINESS DIRECTORY

ΑΠΌ ΤΟΝ ΚΏΣΤΑ ΒΟΥΤΣΑΔΆΚΗ

LIFO

Πώς επηρεάζει η κλιματική κρίση την ελληνική οικονομία p.

22

GBD6 ΟΙ ΠΙΟ ΠΡΌΣΦΑΤΕΣ ΜΕΛΈΤΕΣ ΤΕΚΜΗΡΙΏΝΟΥΝ ΌΤΙ Η ΚΛΙΜΑΤΙΚΉ ΑΛΛΑΓΉ ΑΠΟΤΕΛΕΊ ΠΡΌΚΛΗΣΗ ΜΕ ΣΗΜΑΝΤΙΚΈΣ ΕΠΙΠΤΏΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΉ, ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΆΛΩΣΗ, ΤΙΣ ΕΠΕΝΔΎΣΕΙΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΠΑΣΧΌΛΗΣΗ.

Η κλιματική αλλαγή αποτελεί πρόκληση με σημαντικές επιπτώσεις στην παραγωγή, την κατανάλωση, τις επενδύσεις και την απασχόληση, οι οποίες ωστόσο μπορούν να αντιμετωπιστούν με τη λήψη κατάλληλων μέτρων πρόληψης ή/και αντιμετώπισης των συνεπειών της κρίσης. Σύμφωνα με σχετικές μελέτες του ΙΟΒΕ, που εξετάζουν πώς επηρεάζονται οι βασικοί κλάδοι της οικονομίας (από τον τουρισμό και την αγροτική παραγωγή μέχρι τη βιομηχανία, τα νοικοκυριά και το χρηματοπιστωτικό σύστημα), το κόστος μπορεί να φτάσει σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα: στο δυσμενέστερο σενάριο, η χώρα θα μπορούσε να χάσει έως και 327.000 θέσεις εργασίας, ενώ τα νοικοκυριά να δουν το εισόδημά τους να συρρικνώνεται κατά 16 δισ. ευρώ. Οι μελέτες τεκμηριώνουν ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί πρόκληση με σημαντικές επιπτώσεις στην παραγωγή, την κατανάλωση, τις επενδύσεις και την απασχόληση. Επιπλέον, η μείωση της αγοραστικής δύναμης, η αύξηση των ανελαστικών δαπανών –όπως ενέργεια και μεταφορές– και η διεύρυνση της ενεργειακής φτώχειας αυξάνουν τις πιέσεις, ιδιαίτερα για τα πιο ευάλωτα τμήματα του πληθυσμού. Ειδικότερα, ανά τομέα οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής κωδικοποιούνται ως εξής:

ΤΟΥΡΙΣΜΌΣ Ο τουρισμός, που συνεισφέρει περίπου το 18% του ΑΕΠ και στηρίζει πάνω από 800.000 θέσεις εργασίας, βρίσκεται στο επίκεντρο της κλιματικής πρόκλησης. Η θερινή περίοδος, που είναι το κεντρικό στοιχείο του ελληνικού τουριστικού μοντέλου, απειλείται άμεσα και κινδυνεύει να μικρύνει σημαντικά λόγω των ακραίων θερμοκρασιών, η συχνότητα των οποίων προβλέπεται να αυξηθεί. Η μελέτη εκτιμά ότι, χωρίς μέτρα προσαρμογής, οι απώλειες θα μπορούσαν να φτάσουν τα 2,2 δισ. ευρώ ετησίως, με παράλληλη μείωση της απασχόλησης κατά 38.000 θέσεις πλήρους απασχόλησης. Η θερμική δυσφορία, οι κίνδυνοι πυρκαγιών και η επιβάρυνση των τοπικών οικοσυστημάτων πλήττουν την ελκυστικότητα εμβληματικών τουριστικών προορισμών, ενώ παράλληλα ο υπερπληθυσμός κατά τη θερινή περίοδο αυξάνει τις πιέσεις σε υποδομές και φυσικούς πόρους. Ωστόσο, το ΙΟΒΕ επισημαίνει ότι οι επιπτώσεις δεν είναι μονόδρομος. Μέσω στρατηγικής επιμήκυνσης της τουριστικής περιόδου, επένδυσης στον βιώσιμο τουρισμό και ανάπτυξης μορφών όπως ο πολιτιστικός, ο φυσιολατρικός ή ο αθλητικός τουρισμός, όχι μόνο μπορούν να αποτραπούν οι απώλειες, αλλά και να επιτευχθεί οριακή ενίσχυση του ΑΕΠ κατά περίπου 228 εκατ. ευρώ και δημιουργία περισσότερων από 6.600 νέων θέσεων εργασίας.

ΔΕΚ.

25

ΠΡΩΤΟΓΕΝΉΣ ΤΟΜΈΑΣ

23

Η ελληνική αγροτική παραγωγή, με σημαντική συνεισφορά στην περιφερειακή ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή, βρίσκεται αντιμέτωπη με πρωτοφανείς κλιματικές πιέσεις. Η αξία που παράγει ο κλάδος ανέρχεται σε περίπου 7,4 δισ. ευρώ, ωστόσο η εξάρτηση από τις κλιματικές συνθήκες τον καθιστά εξαιρετικά ευάλωτο. Η κακοκαιρία Daniel αποτέλεσε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως ο Daniel, μπορούν να προκαλέσουν απώλειες άνω των 1,4 δισ. ευρώ στην τριετία και να θέσουν σε κίνδυνο 58.000 θέσεις εργασίας. Επιπλέον, ένα ποσοστό που φτάνει το 10% των αγροτικών εκμεταλλεύσεων πιθανόν να μην μπορέσει να επιστρέψει στην παραγωγική δραστηριότητα. Οι συνέπειες αυτής της αποδιάρθρωσης δεν περιορίζονται στους αγρότες. Η μειωμένη παραγωγή σε περιοχές στρατηγικής σημασίας –με τη Θεσσαλία να αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα– απειλεί τη διατροφική επάρκεια της χώρας, αυξάνει την εξάρτηση από εισαγωγές και ενισχύει τις πληθωριστικές πιέσεις στα βασικά τρόφιμα και τα λοιπά προϊόντα που παράγει ο πρωτογενής τομέας. Παρά ταύτα, στο πεδίο της προσαρμογής προς ένα πιο ανθεκτικό παραγωγικό μοντέλο εμφανίζονται σημαντικές ευκαιρίες. Ο εκσυγχρονισμός των καλλιεργητικών πρακτικών, η υιοθέτηση τεχνολογιών έξυπνης γεωργίας, η καλύτερη διαχείριση υδάτινων πόρων και η αξιοποίηση των νέων δυνατοτήτων της δέσμευσης του άνθρακα που παράγεται στη γεωργική δραστηριότητα μπορούν να μετατρέψουν την κλιματική πρόκληση σε μοχλό ανταγωνιστικότητας.

ΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑ Ο μεταποιητικός τομέας, που συνεισφέρει περίπου το 15% της ΑΠΑ (ή 30,2 δισ. ευρώ), ποσοστό που έχει ενισχυθεί σταδιακά την τελευταία δεκαετία (από 14% το 2015), αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για την τεχνολογική πρόοδο και την εξωστρέφεια της οικονομίας. Οι επιπτώσεις στον κλάδο, όπου απασχολούνται σχεδόν μισό εκατομμύριο εργαζόμενοι, περιλαμβάνουν το αυξανόμενο ενεργειακό κόστος, τις πιέσεις στις αλυσίδες εφοδιασμού και τις αυστηρές περιβαλλοντικές απαιτήσεις που απορρέουν από την ευρωπαϊκή πολιτική, η προσαρμογή προς τις οποίες προϋποθέτει, σε ορισμένες περιπτώσεις, επενδύσεις μεγάλης κλίμακας (π.χ. για τη δέσμευση και αποθήκευση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα). Ωστόσο, σύμφωνα με την έρευνα του ΙΟΒΕ, η πράσινη μετάβαση μπορεί να ενισχύσει την αναπτυξιακή δυναμική. Αν επιταχυνθεί η υιοθέτηση τεχνολογιών χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος, η οικονομία μπορεί να ενισχυθεί έως και κατά 2,4 δισ. ευρώ ετησίως, δημιουργώντας περισσότερες από 25.000 νέες θέσεις εργασίας. Η προοπτική αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική για περιοχές όπως η Δυτική Μακεδονία και η Μεγαλόπολη, όπου η μεταλιγνιτική περίοδος απαιτεί ένα νέο παραγωγικό μοντέλο για να διασφαλιστεί η δίκαιη και βιώσιμη μετάβαση.

24

LIFO

GOOD BUSINESS DIRECTORY

Η ελληνική αγροτική παραγωγή, με σημαντική συνεισφορά στην περιφερειακή ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή, βρίσκεται αντιμέτωπη με πρωτοφανείς κλιματικές πιέσεις.

ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΌΣ ΤΟΜΈΑΣ: Περίπου το 91% των δανείων των ελληνικών τραπεζών αφορά επιχειρήσεις που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με την κλιματική αλλαγή. Επομένως το τραπεζικό σύστημα βρίσκεται στην αιχμή της κλιματικής αβεβαιότητας. Επιπλέον, το 7% των χορηγήσεων αφορά επενδύσεις σε περιοχές που εκτίθενται σε υψηλό φυσικό κίνδυνο – ποσοστό που καταδεικνύει την ανάγκη βελτίωσης της αξιολόγησης κινδύνου και ενίσχυσης των μηχανισμών προσαρμογής. Η περιορισμένη διαθεσιμότητα δεδομένων, η έλλειψη προσαρμοσμένων εργαλείων αξιολόγησης και η υποεκτίμηση του φυσικού κινδύνου σε τραπεζικούς και ασφαλιστικούς δείκτες περιορίζουν την αποτελεσματική ενσωμάτωση του κλιματικού κινδύνου στις αποφάσεις χρηματοδότησης. Ιδιαίτερα προβληματικό εμφανίζεται το «ασφαλιστικό κενό»: μόλις το 3% των ζημιών από φυσικές καταστροφές καλύπτεται από ιδιωτική ασφάλιση, έναντι 21% στον ΕΟΧ. Αυτό αφήνει επιχειρήσεις και νοικοκυριά εκτεθειμένα, ενώ αυξάνει τον δημοσιονομικό κίνδυνο.

Το ΙΟΒΕ προτείνει μια συνεκτική δέσμη παρεμβάσεων με στόχο την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και την αξιοποίηση των ευκαιριών της πράσινης μετάβασης. Μεταξύ αυτών: • Στήριξη των νοικοκυριών μέσω επενδύσεων στην ενεργειακή αποδοτικότητα, στην υγεία και στις πράσινες αστικές μεταφορές.

• Μετασχηματισμός του τουριστικού μοντέλου, με έμφαση στη διεύρυνση της περιόδου και την ανάπτυξη νέων μορφών τουρισμού.

• Θωράκιση του πρωτογενούς τομέα με σύγχρονες και βιώσιμες καλλιεργητικές πρακτικές, καλύτερη διαχείριση των πόρων και αξιοποίηση τεχνολογιών.

• Ενίσχυση της βιομηχανίας μέσω επενδύσεων σε υποδομές, τεχνολογία και δεξιότητες, προκειμένου να επιτευχθεί ταχύτερα η πράσινη μετάβαση.

• Ενσωμάτωση του κλιματικού κινδύνου στο χρηματοπιστωτικό σύστημα με πιο αξιόπιστα δεδομένα, προηγμένα εργαλεία αξιολόγησης και ενίσχυση της ασφαλιστικής κάλυψης.

p.

24

LIFO

GOOD BUSINESS DIRECTORY

ΠΛΑΤΕΊΑ ΡΉΓΑ ΦΕΡΑΊΟΥ

Η καθημερινότητα στις γειτονιές διαμορφώνεται από τους χώρους που χρησιμοποιούνται πραγματικά: ένα παγκάκι, μια μικρή πλατεία, μια διαδρομή για περπάτημα. Όταν αυτοί οι χώροι αναβαθμίζονται, η γειτονιά αλλάζει. Οι κάτοικοι αποκτούν περισσότερες αφορμές να βγουν από το σπίτι, να συναντηθούν, να μοιραστούν δραστηριότητες και να αισθανθούν ότι ο δημόσιος χώρος τούς ανήκει. Στόχος δεν είναι μόνο η αισθητική αναβάθμιση. Είναι η ενίσχυση της γειτονιάς μέσα από μικρές υποδομές που ανταποκρίνονται σε πραγματικές ανάγκες: έναν χώρο για διάβασμα, μια διαδρομή για άσκηση, έναν κήπο που συστήνει τη μεσογειακή χλωρίδα με πρακτικό τρόπο. Παράλληλα, δίνεται έμφαση στη χρήση ανθεκτικών υλικών και σε φυτεύσεις χαμηλής συντήρησης, ώστε οι παρεμβάσεις να είναι λειτουργικές, βιώσιμες και φιλικές προς το περιβάλλον σε βάθος χρόνου. Σε αυτή την κατεύθυνση εντάσσεται το Urban Green Dots της LAMDA Development. Το πρόγραμμα αφορά δύο πάρκα στον δήμο Ελληνικού-Αργυρούπολης (το άλσος της οδού Μαργαρίτας και το πάρκο στην πλατεία Ρήγα Φεραίου) και δύο πάρκα στον δήμο Αλίμου (πάρκα Γερουλάνου), και προσθέτει λειτουργίες που ενισχύουν τον ρόλο του δημόσιου χώρου στη γειτονιά. Πρόκειται για παρεμβάσεις που χτίζουν πάνω σε υπάρχοντα σημεία πρασίνου, τα οποία επανασχεδιάζονται με πιο καθαρή δομή, καλύτερη προσβασιμότητα και μεγαλύτερη χρηστικότητα για όλες τις ηλικίες.

LAMDA DEVELOPMENT

ΥΠΑΊΘΡΙΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΉΚΕΣ: ΈΝΑΣ ΧΏΡΟΣ ΠΟΥ ΣΤΗΡΊΖΕΙ ΤΗ ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΊΑ Στο άλσος της οδού Μαργαρίτας, η υπαίθρια βιβλιοθήκη προσφέρει έναν χώρο στάσης για διάβασμα σε ανοιχτό περιβάλλον. Η βιβλιοθήκη αξιοποιεί μια υφιστάμενη πέτρινη κυκλική λιθοδομή, η οποία συντηρήθηκε και αναδείχθηκε, ενώ προστέθηκαν ειδικές κατασκευές για την αποθήκευση των βιβλίων και άνετα καθιστικά που προσκαλούν τον επισκέπτη να καθίσει, να ξεφυλλίσει ή να αφήσει ένα βιβλίο για τον επόμενο. Με αυτόν τον τρόπο, ο χώρος εξελίσσεται σε ένα μικρό σημείο πολιτισμού και ανταλλαγής, όπου η ανάγνωση συνδέεται με την καθημερινή βόλτα στο πάρκο.

ΉΠΙΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΕΣ: ΆΣΚΗΣΗ ΧΩΡΊΣ ΕΜΠΌΔΙΑ Ο οργανωμένος χώρος άθλησης στο άλσος της οδού Μαργαρίτας υποστηρίζει δραστηριότητες όπως yoga και stretching. Η επιλογή αυτής της μορφής άσκησης προσαρμόζεται στην καθημερινή ρουτίνα των κατοίκων, καθώς δεν απαιτεί εξοπλισμό ή ιδιαίτερη προετοιμασία. Η διαμόρφωση του χώρου άθλησης με σταθεροποιημένο, υδατοπερατό δάπεδο και φυσική σκίαση από τα δέντρα καθιστά τις δραστηριότητες πιο άνετες και ασφαλείς, ενώ επιτρέπει τη χρήση του χώρου από μικρές ομάδες γειτόνων ή συλλόγους. Στην πλατεία Ρήγα Φεραίου, η νέα διαμόρφωση επιτρέπει μικρές δραστηριότητες στο φυσικό της περιβάλλον, χωρίς να αλλοιώνεται ο χαρακτήρας της πλατείας. Οι παρεμβάσεις αφήνουν ελεύθερες ζώνες κίνησης και θέασης, ώστε ο χώρος να μπορεί να φιλοξενεί από μια απλή βόλτα μέχρι μικρά events γειτονιάς.

p.

26

Urban Green Dots Μικροί δημόσιοι χώροι που ζωντανεύουν τη γειτονιά

GBD6

Tα Urban Green Dots δημιουργήθηκαν με πρωτοβουλία της LAMDA Development για να δώσουν ζωντάνια στις γειτονιές και να υποστηρίξουν τις καθημερινές ανάγκες των κατοίκων.

ΒΟΤΑΝΌΚΗΠΟΙ: ΈΝΑ ΔΗΜΌΣΙΟ ΣΗΜΕΊΟ ΓΝΏΣΗΣ Οι βοτανόκηποι που δημιουργήθηκαν στα πάρκα συστήνουν τη μεσογειακή χλωρίδα μέσα από πρακτικό και παιδαγωγικό σχεδιασμό. Η ψηφιακή σήμανση (QR codes) δίνει στον επισκέπτη άμεση πρόσβαση σε πληροφορίες για κάθε φυτό. Στο πάρκο Γερουλάνου, οι τεχνητοί βραχόκηποι με μεσογειακά είδη ενισχύουν τη βιοποικιλότητα. Τα φυτά έχουν επιλεγεί ώστε να αντιπροσωπεύουν χαρακτηριστικά είδη της μεσογειακής ζώνης –από αρωματικά βότανα μέχρι φυτά που προσελκύουν επικονιαστές–, επιτρέποντας στους επισκέπτες να εξοικειωθούν με είδη που συχνά συναντούν στην καθημερινότητά τους χωρίς να τα αναγνωρίζουν. Όπως αναφέρει η Σίσσυ Ηλιοπούλου, «θέλουμε τα Urban Green Dots να δίνουν ζωντάνια στις γειτονιές και να υποστηρίζουν τις καθημερινές ανάγκες των κατοίκων. Με κάθε νέο σημείο πρασίνου που αναβαθμίζεται, χτίζεται σταδιακά ένα δίκτυο μικρών, συνδεδεμένων χώρων που κάνουν τη γειτονιά πιο ανθρώπινη, πιο ασφαλή και πιο φιλική για όλους».

ΆΛΣΟΣ ΣΤΗΝ ΟΔΌ ΜΑΡΓΑΡΊΤΑΣ

ΔΕΚ.

25

ΤΟ ΑΠΟΤΎΠΩΜΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΊΑΣ Με νέες φυτεύσεις, ψηφιακή σήμανση, χώρους συνάντησης και διαδρομές άσκησης, η LAMDA Development ενισχύει την εικόνα της γειτονιάς και αναβαθμίζει τον ρόλο του δημόσιου χώρου ως λειτουργικού στοιχείου της καθημερινότητας. Παράλληλα, οι παρεμβάσεις συμβάλλουν στη βελτίωση του μικροκλίματος, προσφέροντας περισσότερη σκιά, μειωμένη θερμική καταπόνηση και καλύτερη ποιότητα αέρα σε περιοχές με έντονη δόμηση. Τα Urban Green Dots δείχνουν πώς μικρές και στοχευμένες υποδομές μπορούν να αναβαθμίσουν τον δημόσιο χώρο και να ενισχύσουν την κοινότητα. Τα έργα αυτά λειτουργούν συμπληρωματικά προς τον σχεδιασμό των δήμων, χωρίς να τον υποκαθιστούν, προσφέροντας πρόσθετη αξία και δημιουργώντας παραδείγματα καλών πρακτικών που μπορούν να επαναληφθούν και σε άλλες περιοχές στο μέλλον.

ΠΆΡΚΟ ΓΕΡΟΥΛΆΝΟΥ

ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΟΔΩΡΗ ΒΑΜΒΑΚΑΡΗ

LIFO

GOOD BUSINESS DIRECTORY

Η νέα εποχή του ελληνικού real estate ΕΠΕΝΔΎΣΕΙΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΉ ΑΝΤΙΠΑΡΟΧΉ ΚΑΙ ΟΙ ΑΓΟΡΈΣ ΠΟΥ ΟΔΗΓΟΎΝ ΣΤΗΝ ΕΠΌΜΕΝΗ ΦΆΣΗ ΑΝΆΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ΑΚΙΝΉΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ.

p.

28

GBD6 Η ελληνική αγορά ακινήτων εισέρχεται σε μια νέα φάση μετάβασης, όπου η αναπτυξιακή δυναμική συναντά καθαρά την κοινωνική ατζέντα. Οι πιέσεις στο στεγαστικό, η ανάγκη αξιοποίησης ανενεργών δημόσιων ακινήτων και το έντονο διεθνές επενδυτικό ενδιαφέρον διαμορφώνουν ένα νέο αλλά απαιτητικό τοπίο. Από τις αστικές κατοικίες και τα τουριστικά projects υψηλών προδιαγραφών, έως τα σύγχρονα γραφεία, τα logistics και τις ψηφιακές υποδομές, το real estate στην Ελλάδα ενισχύει τον ρόλο του ως βασικού πυλώνα της οικονομίας, με χαρακτηριστικά ωρίμανσης που πριν από λίγα χρόνια δεν υπήρχαν.

Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΉ ΑΝΤΙΠΑΡΟΧΉ Κεντρικό εργαλείο αυτής της στροφής είναι η «κοινωνική αντιπαροχή». Χιλιάδες δημόσια ακίνητα –από παλιές βιομηχανικές εγκαταστάσεις μέχρι ακίνητα ασφαλιστικών ταμείων και οικόπεδα σε ζώνες με οικιστική πίεση– διατίθενται σε ιδιώτες κατασκευαστές ή επενδυτές. Εκείνοι αναλαμβάνουν την ανακαίνιση ή την ανέγερση κατοικιών, με την υποχρέωση τουλάχιστον 30% των νέων διαμερισμάτων να διατίθεται σε ευάλωτες ομάδες με κοινωνικό ενοίκιο ή μέσω σχημάτων σταδιακής απόκτησης (rent-to-own). Το υπόλοιπο 70% παραμένει στην ελεύθερη διάθεση του επενδυτή για ενοικίαση ή πώληση, ενισχύοντας άμεσα τη διαθεσιμότητα στην αγορά και δημιουργώντας νέο επενδυτικό κύκλο με κοινωνικό αποτύπωμα. Το εγχείρημα, που ξεκινά πιλοτικά με πέντε εμβληματικά ακίνητα και στη συνέχεια θα επεκταθεί σε πάνω από 1.000 δημόσια ακίνητα σε όλη τη χώρα, συγκροτεί έναν νέο μηχανισμό παραγωγής κατοικίας χωρίς άμεση επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού. Στόχος είναι έως το 2027 να έχουν δημιουργηθεί περίπου 10.000 κοινωνικές κατοικίες. Ήδη ωριμάζουν έργα όπως το πρώην εργοστάσιο της ΧΡΩΠΕΙ στην Πειραιώς (περίπου 300 κατοικίες, εκ των οποίων οι 90 για κοινωνική χρήση), το πρώην οικόπεδο του Κολλεγίου Ανατόλια στη Νέα Ιωνία Θεσσαλονίκης, ακίνητο του ΕΦΚΑ στην Αργυρούπολη, το διατηρητέο συγκρότημα ΥΦΑΝΕΤ, καθώς και ακίνητα του ΟΑΕΔ σε Κηφισιά, Παιανία, Λάρισα και Πάτρα. Πρόκειται για ακίνητα με ισχυρό πολεοδομικό και αναπτυξιακό αποτύπωμα στις περιοχές όπου βρίσκονται. Στο πρόγραμμα θα συμμετέχουν και οι Ένοπλες Δυνάμεις, διαθέτοντας οικόπεδα ιδιοκτησίας τους για ανέγερση νέων κατοικιών, με το 25% να καλύπτει ανάγκες στελεχών και το 75% να διατίθεται ως κοινωνική κατοικία. Έχουν ήδη επιλεγεί εκτάσεις σε τρία ανενεργά στρατόπεδα, στο Χαϊδάρι, στη Θεσσαλονίκη (Ζιάκας) και στην Πάτρα (Μανουσογιαννάκη). Την προετοιμασία και ωρίμανση των σχετικών διαγωνισμών έχει αναλάβει το Υπερταμείο, μέσω της Μονάδας Στρατηγικών Συμβάσεων, ώστε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες και να αποφευχθούν γραφειοκρατικές καθυστερήσεις. Το επιχειρησιακό μοντέλο είναι ευέλικτο, με ΣΔΙΤ, φορολογικά κίνητρα και πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Η διαφάνεια μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας επιλογής και ανάθεσης δημιουργεί προβλεψιμότητα για τις αναπτυξιακές εταιρείες και τους θεσμικούς επενδυτές, ενώ η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι τέτοια σχήματα ενισχύουν τόσο τη στεγαστική προσφορά όσο και την κατασκευαστική δραστηριότητα. Η κοινωνική αντιπαροχή αποτελεί μόνο μία πτυχή της δυναμικής που καταγράφεται σήμερα στην ελληνική αγορά ακινήτων. Σε όλα τα επιμέρους τμήματα –από τις κατοικίες και τα τουριστικά ακίνητα έως τα επαγγελματικά κτίρια και τις ψηφιακές υποδομές– η εικόνα είναι μιας αγοράς που ωριμάζει, αναβαθμίζεται και αποκτά μεγαλύτερο βάθος.

ΔΕΚ.

25

ΑΓΟΡΆ ΚΑΤΟΙΚΊΑΣ Η αγορά κατοικίας εξακολουθεί να καταγράφει ισχυρούς ρυθμούς ανόδου. Στο γ’ τρίμηνο, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, οι τιμές των διαμερισμάτων αυξήθηκαν κατά 7,7% σε ετήσια βάση, με τα παλαιά στο +8,5% και τα νέα στο +6,6%. Η μεγαλύτερη αύξηση καταγράφηκε στη Θεσσαλονίκη (9,6%), ενώ στην Αθήνα η άνοδος ήταν 6,6% και στις λοιπές περιοχές 8,5%. Η ζήτηση για ποιοτική και ενεργειακά αναβαθμισμένη κατοικία συνεχίζει να υπερβαίνει την προσφορά, στοιχείο που διατηρεί την ανοδική πίεση στις τιμές. Η θετική εικόνα επιβεβαιώνεται και από τις διεθνείς εκθέσεις. Η Savills κατατάσσει την Ελλάδα μεταξύ των ταχύτερα αναπτυσσόμενων αγορών κατοικίας της Νότιας Ευρώπης, η PwC εντάσσει Αθήνα και Θεσσαλονίκη στις πόλεις με υψηλό δυναμικό για living και data centers, ενώ η CBRE επισημαίνει τις ανταγωνιστικές αποτιμήσεις και τη ζήτηση σε τουριστικά και logistics projects. Η Global Property Guide κατατάσσει την Αθήνα ανάμεσα στις πιο προσιτές πρωτεύουσες της Ευρώπης, στοιχείο που ενισχύει το επενδυτικό story της χώρας. Ιδιαίτερα ισχυρή παραμένει και η αγορά εξοχικής κατοικίας. Κυκλάδες, Αθηναϊκή Ριβιέρα, νησιά του Ιονίου και Κρήτη συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Σύμφωνα με την Elxis, το 2025 καταγράφεται άνοδος άνω του 10% στις τιμές πώλησης νεόδμητων εξοχικών κατοικιών. Η μέση τιμή ανέρχεται σε 4.675 ευρώ/τ.μ., από 3.458 ευρώ/τ.μ. το 2022, με υπεραξίες που φτάνουν το 35%. Οι υψηλότερες αξίες εντοπίζονται στα νησιά του Ιονίου, ενώ ισχυρές αυξήσεις εμφανίζουν και η Δυτική Ελλάδα και η Κρήτη, καθώς νέα έργα υψηλών προδιαγραφών βγαίνουν στην αγορά.

ΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΆ ΑΚΊΝΗΤΑ Η αγορά επαγγελματικών ακινήτων εμφανίζει αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα. Τα γραφεία υψηλών προδιαγραφών και τα prime καταστήματα προσελκύουν τα μεγαλύτερα κεφάλαια, ενώ η ζήτηση για logistics και ειδικές χρήσεις, όπως φοιτητικές εστίες και δομές φιλοξενίας, ενισχύεται σταθερά. Η Cerved καταγράφει ότι τη μεγαλύτερη ανάπτυξη αναμένουν τα τουριστικά ακίνητα (36%), τα prime καταστήματα (30%), τα σύγχρονα γραφεία (21%) και τα logistics (13%). Στα γραφεία υψηλών προδιαγραφών, οι αποδόσεις στην Αθήνα διαμορφώνονται στο 5,4%-6,6% και στη Θεσσαλονίκη στο 6,5%-7,5%, με πολύ χαμηλά ποσοστά κενών χώρων, γεγονός που δείχνει έλλειμμα ποιοτικού αποθέματος. Οι νέες άδειες για γραφεία αυξήθηκαν κατά 17,2%, ενώ το 48% των επαγγελματιών αναμένει άνοδο τιμών μέσα στους επόμενους μήνες. Στο λιανεμπόριο διαμορφώνεται αγορά δύο ταχυτήτων. Στην Ερμού και την Τσιμισκή τα κενά παραμένουν χαμηλά (2,7% και 4,4%) και οι αποδόσεις κινούνται έως το 6,4%, επιβεβαιώνοντας τη δυναμική των prime σημείων. Στον αντίποδα, το mid-tier retail πιέζεται, με μείωση νέων αδειών κατά 20,7% και έλλειμμα περίπου 750 εκατ. ευρώ στους τζίρους, αποτέλεσμα της πίεσης από μισθώματα, κόστος εργασίας και ενέργεια. Τα logistics αποτελούν τον ταχύτερα αναπτυσσόμενο κλάδο, με αποδόσεις 6,5%-7,5% και δείκτη θετικών προοπτικών 77,3 για το β’ εξάμηνο του 2025. Η ανάπτυξη επεκτείνεται προς τη Δυτική Αττική, τον άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη και την Ανατολική Μακεδονία-Θράκη, με τη ζήτηση να ενισχύεται από το ηλεκτρονικό εμπόριο και την αναδιάταξη των εφοδιαστικών αλυσίδων. Το τουριστικό real estate παραμένει το πιο «ελπιδοφόρο» τμήμα της αγοράς. Παρά τη μείωση νέων αδειών ξενοδοχείων κατά 52,3% και τη μείωση 41,7% στον δομήσιμο όγκο, το ενδιαφέρον μετατοπίζεται σε μονάδες υψηλών προδιαγραφών και μεικτές χρήσεις. Παράλληλα, ενισχύονται οι φοιτητικές κατοικίες, οι δομές για ηλικιωμένους, οι κατοικίες για digital nomads και τα data centers, συγκροτώντας ένα νέο μείγμα ειδικών κατηγοριών ακινήτων υψηλών αποδόσεων.

29 Οι πιέσεις στο στεγαστικό, η ανάγκη αξιοποίησης ανενεργών δημόσιων ακινήτων και το έντονο διεθνές επενδυτικό ενδιαφέρον διαμορφώνουν ένα νέο αλλά απαιτητικό τοπίο.

GBD6

LIFO

GOOD BUSINESS DIRECTORY

Οι υποδομές της ΕΥΔΑΠ που αλλάζουν τον Μαραθώνα από κάτω προς τα πάνω

Έργο 87 εκατ. ευρώ αλλάζει τον χάρτη της αποχέτευσης στον δήμο Μαραθώνος. ΑΠΌ ΤΟΝ ΘΟΔΩΡΗ ΒΑΜΒΑΚΑΡΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: SPYROSHOUND PHOTOGRAPHY

Στον Μαραθώνα, ένα έργο υποδομής εξελίσσεται υπόγεια, ακολουθώντας τη γεωγραφία και την ιστορία της περιοχής. Κάτω από τους δρόμους και ανάμεσα στους οικισμούς, ένα εκτεταμένο δίκτυο αποχέτευσης παίρνει σταδιακά μορφή, επαναπροσδιορίζοντας τον τρόπο με τον οποίο ο τόπος διαχειρίζεται το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία. Η κατασκευή του νέου δικτύου από την ΕΥΔΑΠ, ενταγμένη σε ένα δεκαετές επενδυτικό πλάνο ύψους 1 δισ. ευρώ για την Ανατολική Αττική, αποτελεί ένα σύνθετο έργο μεγάλης κλίμακας. Όπως εξηγεί η Κατερίνα Κατσάρα, διευθύντρια Έργων ΕΥΔΑΠ Νέας Μάκρης-Μαραθώνα-Ωρωπού, η αξία του έργου αποτυπώνεται όχι μόνο σε τεχνικά μεγέθη αλλά και στο διαχρονικό όφελος για τους κατοίκους και τις επόμενες γενιές. Η κατασκευή του νέου δικτύου αποχέτευσης από την ΕΥΔΑΠ βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και, όπως εξηγεί η κ. Κατσάρα, αποτελεί μέρος του δεκαετούς επενδυτικού πλάνου της εταιρείας, συνολικού ύψους 1 δισ. ευρώ, για την Ανατολική Αττική, το οποίο καλύπτει οκτώ δήμους –Κρωπία, Παιανία, Παλλήνη, Ραφήνα-Πικέρμι, Σαρωνικό, Σπάτα-Αρτέμιδα, Μαραθώνα και Ωρωπό– και αφορά συνολικά περίπου 400.000 κατοίκους. Στον πυρήνα αυτού του σχεδιασμού βρίσκεται ένας σαφής στόχος: «Η δημιουργία σύγχρονων δικτύων αποχέτευσης μήκους 1.500 χιλιομέτρων αγωγών για τη σύνδεση 73.000 ακινήτων». Παράλληλα, όπως τονίζει η κ. Κατσάρα, προβλέπεται η κατασκευή τριών Κέντρων Επεξεργασίας Λυμάτων σε Ραφήνα–Πικέρμι–Σπάτα–Αρτέμιδα, Μαραθώνα και Ωρωπό, με δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης του ανακτημένου νερού για άρδευση καλλιεργειών, αστική και περιαστική χρήση, και εμπλουτισμό υπόγειων υδροφορέων, με προφανή περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη.

p.

30

p.

31

Στον δήμο Μαραθώνος, το έργο αποκτά ιδιαίτερη γεωγραφική και κοινωνική βαρύτητα. Το νέο δίκτυο εκτείνεται σε ένα ευρύ πλέγμα οικισμών –από τη Νέα Μάκρη και τον Νέο Βουτζά έως την Αγία Μαρίνα, το Ζούμπερι, τον Μαραθώνα, τον Άγιο Παντελεήμονα, το Καλέντζι, το Άνω Σούλι και το Γραμματικό– και θα εξυπηρετεί πάνω από 51.400 κατοίκους αρχικά, με στόχο να φτάσει τους 110.000 το 2060. Πρόκειται για μια παρέμβαση που δίνει λύση σε ένα διαχρονικό πρόβλημα της περιοχής και ενισχύει ουσιαστικά την προστασία του φυσικού και παράκτιου περιβάλλοντος.

GBD6

Η κλίμακα του έργου είναι ενδεικτική της πολυπλοκότητάς του. Προβλέπεται η κατασκευή περίπου 210 χιλιομέτρων αγωγών ακαθάρτων, καθώς και 8.510 εξωτερικών διακλαδώσεων, ώστε τα ακίνητα να συνδεθούν απευθείας με το κεντρικό δίκτυο. Με την ολοκλήρωσή του, ο δήμος Μαραθώνος αναμένεται να διαθέτει ένα σύγχρονο και ολοκληρωμένο σύστημα αποχέτευσης, που θα αναβαθμίσει συνολικά τις υποδομές της ευρύτερης περιοχής. Όπως επισημαίνει η κ. Κατσάρα, το μεγαλύτερο στοίχημα δεν είναι μόνο τεχνικό αλλά και οργανωτικό. Σύμφωνα με τη διευθύντρια Έργων ΕΥΔΑΠ, το ζητούμενο είναι «η ταυτόχρονη επίτευξη δύο απαιτητικών στόχων»: αφενός η ασφαλής και ποιοτική εκτέλεση ενός εκτεταμένου έργου υποδομής εντός αστικού ιστού και αφετέρου «η διατήρηση της λειτουργικότητας της ομαλής καθημερινότητας στην περιοχή, με τη μικρότερη δυνατή όχληση και για το συντομότερο δυνατό χρονικό διάστημα». Σε καθημερινή βάση, περίπου 20 συνεργεία εργάζονται ταυτόχρονα σε ισάριθμα σημεία του δήμου. Οι κατασκευαστικές δυσκολίες είναι συνεχείς: βραχώδες υπέδαφος, υφιστάμενα δίκτυα Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας –συχνά αχαρτογράφητα–, πεπαλαιωμένο δημοτικό δίκτυο ύδρευσης με απρόβλεπτες βλάβες και υψηλός υδροφόρος ορίζοντας που επιβάλλει ειδικές κατασκευαστικές μεθόδους. Σε αρκετές περιπτώσεις, οι εργασίες συνοδεύονται και από την ανάγκη διαχείρισης αρχαιολογικών ευρημάτων. «Κάθε στάδιο της κατασκευής απαιτεί εξειδικευμένες τεχνικές λύσεις, συνεχή επιτόπια επίβλεψη και άμεση προσαρμογή στις εκάστοτε συνθήκες», σημειώνει.

ΔΕΚ.

25

«Η ΤΑΥΤΌΧΡΟΝΗ ΕΠΊΤΕΥΞΗ ΔΎΟ ΑΠΑΙΤΗΤΙΚΏΝ ΣΤΌΧΩΝ»: ΑΦΕΝΌΣ Η ΑΣΦΑΛΉΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΉ ΕΚΤΈΛΕΣΗ ΕΝΌΣ ΕΚΤΕΤΑΜΈΝΟΥ ΈΡΓΟΥ ΥΠΟΔΟΜΉΣ ΕΝΤΌΣ ΑΣΤΙΚΟΎ ΙΣΤΟΎ ΚΑΙ ΑΦΕΤΈΡΟΥ «Η ΔΙΑΤΉΡΗΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΌΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΟΜΑΛΉΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΌΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΉ, ΜΕ ΤΗ ΜΙΚΡΌΤΕΡΗ ΔΥΝΑΤΉ ΌΧΛΗΣΗ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΝΤΟΜΌΤΕΡΟ ΔΥΝΑΤΌ ΧΡΟΝΙΚΌ ΔΙΆΣΤΗΜΑ».

LIFO

GBD6

LIFO

Ιδιαίτερη σημασία έχει και η κατασκευή του βασικού αγωγού μεταφοράς, συνολικού μήκους 5 χλμ., κατά μήκος της λεωφόρου Μαραθώνος, ενός από τους σημαντικότερους οδικούς άξονες της Ανατολικής Αττικής. Οι εργασίες έχουν ξεκινήσει στην περιοχή της Αγίας Μαρίνας, όπου εφαρμόζονται κυκλοφοριακές ρυθμίσεις μήκους περίπου 800 μέτρων. Η αριστερή λωρίδα κυκλοφορίας και στα δύο ρεύματα παραμένει αποκλεισμένη για λόγους ασφαλείας, ενώ οι κάθετοι δρόμοι εξακολουθούν να εξυπηρετούνται κανονικά. Οι ρυθμίσεις έχουν εγκριθεί από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής και τη Διεύθυνση Τροχαίας Αττικής, ενώ οι εργασίες πραγματοποιούνται καθημερινά, ακόμη και τα Σαββατοκύριακα, ώστε να περιοριστεί ο συνολικός χρόνος όχλησης.

GOOD BUSINESS DIRECTORY

Το έργο υλοποιείται σε περιοχή με έντονο ιστορικό και αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Σε όλα τα στάδια των εκσκαφών υπάρχει παρουσία αρχαιολόγου, ενώ η αρχαιολογική επίβλεψη «αποτελεί αναπόσπαστο και απολύτως αναγκαίο τμήμα του σχεδιασμού του έργου». Για τον καλύτερο συντονισμό έχει υπογραφεί Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ της ΕΥΔΑΠ, του υπουργείου Πολιτισμού, της Περιφέρειας Αττικής και του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου στον Μαραθώνα ανέρχεται σε 87,15 εκατ. ευρώ και συγχρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ 2021-2027 και το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0». Η υλοποίηση πραγματοποιείται μέσω δύο εργολαβιών της ΕΥΔΑΠ (Α-459 και Α-470), που καλύπτουν τόσο το δίκτυο εντός των οικισμών όσο και το πρωτεύον δίκτυο στη λεωφόρο Μαραθώνος. Με την ολοκλήρωση του έργου, αναμένεται «δραστική μείωση στη χρήση απορροφητικών βόθρων», οι οποίοι μέχρι σήμερα επιβαρύνουν τα υπόγεια ύδατα, καθώς και ουσιαστική προστασία του θαλάσσιου και παράκτιου περιβάλλοντος. Πρόκειται για μια υποδομή που δεν μετριέται μόνο σε χιλιόμετρα αγωγών και προϋπολογισμούς αλλά και σε μακροπρόθεσμο όφελος για την κοινωνία και τις επόμενες γενιές.

ΑΠΌ ΑΡΙΣΤΕΡΆ: ΧΡΙΣΤΊΝΑ ΦΥΤΙΛΉ (ΜΈΛΟΣ ΟΜΆΔΑΣ ΕΠΊΒΛΕΨΗΣ ΈΡΓΩΝ ΕΥΔΑΠ), ΚΑΤΕΡΊΝΑ ΚΑΤΣΆΡΑ (ΔΙΕΥΘΎΝΤΡΙΑ ΈΡΓΩΝ ΕΥΔΑΠ ΝΈΑΣ ΜΆΚΡΗΣ-ΜΑΡΑΘΏΝΑ-ΩΡΩΠΟΎ)

INFO BOX

3+1 βασικοί άξονες υλοποίησης του έργου από την ΕΥΔΑΠ

• Ολιστική υλοποίηση όλων των

επιμέρους τμημάτων του έργου, με ενιαίο σχεδιασμό και συντονισμό.

• Ταυτόχρονη κατασκευή του

δευτερεύοντος δικτύου και των εξωτερικών διακλαδώσεων για τη σύνδεση των ακινήτων, πέραν των τυπικών αρμοδιοτήτων της.

• Συνεργασία με τον δήμο Μαραθώνος

για την ταχύτερη δυνατή σύνδεση των ακινήτων με την ολοκλήρωση των έργων.

• Γραφεία εξυπηρέτησης κοινού, σε

συνεργασία με τον δήμο, για ενημέρωση και υποβολή αιτήσεων σύνδεσης.

p.

32

GOOD BUSINESS DIRECTORY

ΑΠΟ ΤΙΣ ΜΑΡΙΑ Ι. ΠΑΠΠΑ ΚΑΙ ΜΙΝΑ ΚΑΛΟΓΕΡΑ

LIFO

Αν περπατήσει κανείς σήμερα στο κέντρο της Αθήνας, από τα στενά της Κολοκυνθούς μέχρι τις στοές γύρω από την Καπνικαρέα, θα παρατηρήσει μια αλλαγή που, χωρίς να είναι θορυβώδης, είναι απολύτως αισθητή. Διάσπαρτα μικρά μαγαζιά κάνουν την εμφάνισή τους, μαγαζιά που δύσκολα κατατάσσονται σε μία μόνο κατηγορία. Δεν είναι απλές μπουτίκ, δεν είναι κλασικές γκαλερί, δεν είναι ούτε καταστήματα design. Κι όμως, ενσωματώνουν στοιχεία από όλα αυτά. Πρόκειται για τα concept stores, χώρους που λειτουργούν ως μικρές «προτάσεις ζωής», προσφέροντας μια επιμελημένη εμπειρία που ξεπερνά την τυπική λογική της λιανικής. Κάθε τέτοιο μαγαζί μοιάζει να αφηγείται μια ιστορία. Στον έναν χώρο κυριαρχούν χειροποίητα κεραμικά, υφές από φυσικά υλικά και αρώματα που φτιάχνονται σε μικρά ελληνικά εργαστήρια. Στον διπλανό, ρούχα από νέους σχεδιαστές συνδυάζονται με βιβλία τέχνης, εκδόσεις περιορισμένης κυκλοφορίας και επιλεγμένα αντικείμενα interior design. Η αισθητική είναι προσεγμένη μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια: ο φωτισμός, η μουσική, η επιμέλεια του packaging, ο τρόπος που μιλά ο ιδιοκτήτης στον πελάτη, όλα συμβάλλουν στο να δημιουργηθεί μια συνολική εμπειρία, ένας μικρός κόσμος στον οποίο ο επισκέπτης μπαίνει για λίγο.

ΜΙΑ ΠΌΛΗ ΠΟΥ ΕΠΑΝΕΦΕΥΡΊΣΚΕΙ ΤΟΝ ΕΜΠΟΡΙΚΌ ΤΗΣ ΧΑΡΑΚΤΉΡΑ Η Αθήνα έχει περάσει μέσα από πολλές αναταράξεις την τελευταία δεκαετία, όμως μέσα από τις δυσκολίες αναδύθηκε ένα νέο κύμα επιχειρηματικότητας με έντονη προσωπικότητα. Το αρχικό κεφάλαιο για τη δημιουργία ενός μικρού, ευέλικτου χώρου παραμένει σχετικά χαμηλό σε σχέση με άλλες μορφές επαγγελματικής δραστηριότητας, και αυτό δίνει σε νέους δημιουργούς και επιχειρηματίες την ευκαιρία να κάνουν το βήμα. Παράλληλα, η αυξανόμενη ανάγκη του κοινού για προϊόντα με χαρακτήρα –χειροποίητα, βιώσιμα, ντόπια, αισθητικά επιμελημένα– έχει δημιουργήσει μια νέα δυναμική στην αγορά. Η εμφάνιση όλο και περισσότερων Ελλήνων σχεδιαστών με ώριμο branding, ποιοτική παραγωγή και ξεκάθαρη ταυτότητα έχει συμβάλει καταλυτικά. Ταυτόχρονα, πολλοί καταναλωτές στρέφονται σε επιλογές που παραπέμπουν σε έναν πιο «αργό», συνειδητό και βιωματικό τρόπο ζωής, κάτι που ευνοεί ακόμη περισσότερο τη διάδοση των concept stores. Οι αθηναϊκές γειτονιές –από το Κουκάκι και το Μεταξουργείο μέχρι την Κυψέλη και την Ακαδημία Πλάτωνος– αρχίζουν να λειτουργούν ως μικρά οικοσυστήματα δημιουργικότητας, όπου το εμπόριο συναντά την κουλτούρα.

p.

34

GBD6 Πώς μια ήσυχη επανάσταση αλλάζει τον χάρτη της πόλης.

Η νέα γενιά μικρών concept χώρων και οι γειτονιές που ξαναζωντανεύουν στην Αθήνα Η ΕΠΑΦΉ ΜΕ ΤΗ ΓΕΙΤΟΝΙΆ Στην Κυψέλη, που τα τελευταία χρόνια αλλάζει ρυθμούς, πρόσωπα και αφηγήσεις, τα μικρά καταστήματα δεν είναι πια απλώς σημεία αγορών, αλλά τόποι συνάντησης ιδεών, ανθρώπων και αισθητικών επιλογών. Εκεί που οι γειτονιές ξαναμαθαίνουν να αφουγκράζονται τον εαυτό τους γεννιούνται χώροι που κουβαλούν προσωπικό όραμα. Ένας τέτοιος χώρος είναι και το Frau.les, ένα concept store που δεν προέκυψε τυχαία, αλλά ως φυσική συνέχεια μιας διαδρομής επιμέλειας, δημιουργικότητας και πίστης στη δύναμη της κοινότητας. Εκεί μπορείς να βρεις διακοσμητικά για το σπίτι, ρούχα, αξεσουάρ κ.ά. Η Μαρίλλη Κατάκη, που άνοιξε το συγκεκριμένο κατάστημα στην οδό Σποράδων 14 τον περασμένο Οκτώβριο, εξηγεί πως ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα της περιοχής είναι ότι υπάρχουν αρκετά ξενοίκιαστα καταστήματα, κάτι που της επέτρεψε να βρει σχετικά εύκολα τον χώρο που είχε φανταστεί. «Το άλλο καλό με την Κυψέλη είναι ότι εδώ ανοίγουν επιχειρήσεις με παρόμοια φιλοσοφία με τη δική μου: χειροποίητα αντικείμενα από ανεξάρτητα, μικρά brands. Μου φαίνεται πολύ ωραίο αυτό που συμβαίνει, γιατί κι εγώ όταν ταξιδεύω στο εξωτερικό και ψάχνω πού να ψωνίσω, επιλέγω γειτονιές όπου μπορώ να βρω μοναδικά πράγματα». Και συμπληρώνει: « Ένα από τα ζητήματα στην Κυψέλη είναι ότι η εμπορική κίνηση δεν είναι πάντα σταθερή. Υπάρχουν περίοδοι με έντονη ζωντάνια και άλλες που η γειτονιά “πέφτει”, κάτι που για ένα μικρό, ανεξάρτητο κατάστημα κάνει τον προγραμματισμό πιο απαιτητικό. Πρέπει συνεχώς να βρίσκεις τρόπους να κρατάς τον κόσμο σε επαφή με το brand και να του δίνεις λόγο να επιστρέφει». Αυτό που λέει το κάνει η νεαρή brand owner του Frau.les, η οποία δραστηριοποιείται και ως bazaar planner και διοργανώνει τα τελευταία τρία χρόνια το Creators’ Market. Έτσι διατηρεί την επαφή με τη γειτονιά, εμπνέει και εμπνέεται από τους κατοίκους. Πρόκειται για ένα μπαζάρ που επιμελείται η ίδια από την αρχή ως το τέλος, από την επιλογή των δημιουργών που θα συμμετάσχουν μέχρι και το στήσιμό τους στον χώρο. «Εδώ και τρία χρόνια διοργανώνω τα Creators’ Market και πέρσι έγιναν όλα στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης. Πολύ γρήγορα κατάλαβα ότι στη συνείδηση του κόσμου το brand είχε συνδεθεί με την περιοχή, και όταν ήρθε η στιγμή να βρω τον δικό μου χώρο και να δημιουργήσω το concept store που θα στεγάσει το brand μου, η Κυψέλη ήταν η πιο φυσική επιλογή», περιγράφει η Μ. Κατάκη.

ΔΕΚ.

25

Ο ΤΟΥΡΙΣΜΌΣ ΠΟΥ ΔΊΝΕΙ ΏΘΗΣΗ

35

Ένας ακόμη παράγοντας που ενισχύει αυτές τις νέες επιχειρηματικές μορφές είναι ο τουρισμός. Η Αθήνα πλέον προσελκύει ταξιδιώτες που δεν αναζητούν μόνο μνημεία και αξιοθέατα αλλά εμπειρίες: ατμόσφαιρα, αισθητική, αυθεντικές χειροποίητες επιλογές. Η νέα γενιά επισκεπτών, ιδιαίτερα όσοι έχουν ενδιαφέρον για την τέχνη, τη μόδα και το σύγχρονο design, στρέφεται σε μικρά καταστήματα που αφηγούνται μια ιστορία μέσα από τα προϊόντα τους. Για τους επισκέπτες, τα concept stores λειτουργούν ως μικρές «πύλες» προς την τοπική κουλτούρα. Για τους κατοίκους, γίνονται χώροι ανακάλυψης, συνάντησης και έμπνευσης. Είναι μαγαζιά στα οποία δεν μπαίνουν μόνο για να αγοράσουν κάτι αλλά και για να δουν τι νέο υπάρχει, να συζητήσουν, να νιώσουν μέρος μιας κοινότητας.

ΜΙΑ ΝΈΑ ΜΟΡΦΉ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑΣ Οι χώροι αυτοί σχεδόν ποτέ δεν περιορίζονται στον παραδοσιακό ρόλο ενός μαγαζιού. Συχνά φιλοξενούν μικρές εκθέσεις, συνεργασίες δημιουργών, εργαστήρια ή pop-up events. Συνδυάζουν λιανική με εμπειρία, προϊόν με αφήγηση. Το επιχειρηματικό μοντέλο στηρίζεται σε: • προσεκτική επιμέλεια προϊόντων γύρω από συγκεκριμένο concept • καθαρή και συνεπή αισθητική ταυτότητα • τοποθέτηση σε γειτονιές που βρίσκονται σε άνοδο • σύνδεση τόσο με το τουριστικό ρεύμα όσο και με το τοπικό κοινό • υβριδικότητα στη λειτουργία (λιανική, καφέ, events, εργαστήρια, pop-ups) Η άνοδος των concept stores ενισχύει μικρές ελληνικές παραγωγές και δημιουργεί νέες ευκαιρίες για γυναίκες επιχειρηματίες, νέους σχεδιαστές, ανεξάρτητους καλλιτέχνες και μικρά brands που θέλουν να ξεχωρίσουν σε μια αγορά όπου ο ανταγωνισμός είναι έντονος αλλά και γεμάτος δυνατότητες.

LIFO

GOOD BUSINESS DIRECTORY

ΓΙΏΡΓΟΣ ΧΑΤΖΗΙΩΑΝΝΊΔΗΣ ΜΟΝΌΚΕΡΟΣ

CONCEPT-DRIVEN ΦΟΎΡΝΟΙ ΤΗΣ ΓΕΙΤΟΝΙΆΣ

ΜΙΑ ΤΆΣΗ ΜΕ ΜΈΛΛΟΝ Καθώς οι καταναλωτές στρέφονται ολοένα περισσότερο σε προϊόντα με ταυτότητα αντί για επιλογές μαζικής παραγωγής, τα concept stores παραμένουν ελκυστικά και βιώσιμα. Παράλληλα, η ανάπτυξη των e-shops, οι συνεργασίες και οι συλλογικές πρωτοβουλίες μεταξύ δημιουργών διαμορφώνουν νέα clusters επιχειρηματικότητας που ενισχύουν την εξωστρέφεια και τη σταθερότητα του οικοσυστήματος. Η Αθήνα δεν ακολουθεί απλώς μια διεθνή τάση, σε πολλές περιπτώσεις τη διαμορφώνει. Συνδυάζει το χειροποίητο με τη σύγχρονη αισθητική, την παράδοση με την καινοτομία, το τοπικό με το παγκόσμιο. Σε μια εποχή που μεγάλο μέρος του εμπορίου γίνεται ψηφιακά και η κατανάλωση κινδυνεύει να γίνει άχρωμη, τα concept stores υπενθυμίζουν κάτι πολύ απλό: ότι το αυθεντικό, το μοναδικό και το προσεγμένο εξακολουθούν να έχουν χώρο και ότι η επιχειρηματικότητα μπορεί να είναι ταυτόχρονα βιώσιμη, δημιουργική και βαθιά πολιτισμική.

Στο Παγκράτι, μια γειτονιά που ισορροπεί διαρκώς ανάμεσα στον παλιό της εαυτό και στη νέα της ταυτότητα, οι μικροί φούρνοι δεν είναι απλώς σημεία εξυπηρέτησης. Είναι σταθερές της καθημερινότητας, σημεία αναφοράς που μετρούν τον χρόνο με μυρωδιές ζύμης και γνώριμα πρόσωπα. Ο Γιώργος Χατζηιωαννίδης έχει αναλάβει τον Μονόκερο στη Φαίδρου 4 εδώ και δύο χρόνια. Πρόκειται για ένα microbakery που ξεχωρίζει για τα προζυμένια ψωμιά του, τις προσεγμένες πρώτες ύλες και τη φαντασία στις συνταγές. Ο Μονόκερος, παρότι δεν αυτοπροσδιορίζεται ως concept store, εντάσσεται οργανικά στο ίδιο ρεύμα που διαμορφώνει τη νέα ταυτότητα των μικρών χώρων της Αθήνας. Πρόκειται για επιχειρήσεις που δεν περιορίζονται στο προϊόν τους αλλά επενδύουν στην εμπειρία, στη συνέπεια και στη σχέση με τον τόπο όπου βρίσκονται. Όπως και τα concept stores, έτσι και τα microbakeries, τα μικρά καφέ ή τα ανεξάρτητα εργαστήρια λειτουργούν ως σημεία αναφοράς της γειτονιάς: χώροι με ξεκάθαρη φιλοσοφία, επιμέλεια και προσωπικό αποτύπωμα. «Η καθημερινότητα είναι ήσυχη, δεν υπάρχει πανικός και έχει τη ζεστασιά της γειτονιάς. Βλέπεις τους ίδιους ανθρώπους, υπάρχει μια ρουτίνα που είναι ωραία, την αγαπάμε και μας φτιάχνει την ψυχολογία», εξηγεί ο Γ. Χατζηιωαννίδης και συνεχίζει: «Υπάρχουν, βέβαια, και οι δυσκολίες. Το σημείο δεν είναι εύκολα προσβάσιμο, ενώ τουλάχιστον για τον Μονόκερο υπάρχει και το πρακτικό ζήτημα της στάθμευσης, καθώς είναι δύσκολο να σταματήσει κάποιος με το αυτοκίνητό του για μια γρήγορη αγορά. Επιπλέον, στον δρόμο στον οποίο βρίσκεται το κατάστημα, τη Φαίδρου, πραγματοποιούνται συχνά έργα, κάτι που, παρότι πρόκειται για δευτερεύοντα δρόμο, επηρεάζει την καθημερινή λειτουργία». Οι δυσκολίες δεν λείπουν για κανέναν επιχειρηματία μικρό ή μεγάλο, όμως σε αυτά τα μαγαζιά είναι γεγονός πως η αξία δεν μετριέται μόνο σε πωλήσεις αλλά και στον χρόνο που περνά ο πελάτης στον χώρο, στην οικειότητα που χτίζεται μέρα με τη μέρα, στη ρουτίνα που μετατρέπεται σε εμπειρία. Είναι η ίδια λογική που συναντά κανείς στα σύγχρονα concept stores: μικρή κλίμακα, ισχυρή ταυτότητα, αυθεντικότητα και μια αίσθηση ότι ο χώρος δεν εξυπηρετεί απλώς ανάγκες αλλά αφηγείται μια στάση ζωής. Έτσι, ακόμη κι όταν το προϊόν είναι το ψωμί της ημέρας, η εμπειρία παραμένει βαθιά concept-driven

p.

36

ΜΑΡΊΛΛΗ ΚΑΤΆΚΗ | FRAU.LES

και απολύτως σύγχρονη. Ο φούρνος δημιουργήθηκε το 2022, ωστόσο ο Γιώργος Χατζηιωαννίδης τον ανέλαβε το 2024, έτοιμο, ακριβώς όπως είναι σήμερα. «Αυτό που έψαχνα ήταν να ανοίξω ένα δικό μου μαγαζί και προέκυψε αυτή η ευκαιρία, η οποία ήταν αρκετά καλή. Το κατάστημα ήταν σε άριστη κατάσταση και μου έλυσε τα χέρια από πολλές απόψεις», λέει. Όπως σημειώνει, αν βρισκόταν σε πιο κεντρικό σημείο, πιο κοντά σε στάση μετρό ή προς το Σύνταγμα, θεωρεί ότι θα είχε μεγαλύτερη απήχηση. Από την άλλη, το Παγκράτι έχει τα δικά του πλεονεκτήματα.

ΟΙ ΓΕΙΤΟΝΙΈΣ ΠΟΥ ΞΑΝΑΖΩΝΤΑΝΕΎΟΥΝ

ΕΛΕΥΘΕΡΊΑ ΔΟΜΈΝΙΚΟΥ HALLELUJAH

Στο Παγκράτι, εκεί όπου οι βιτρίνες άδειαζαν η μία μετά την άλλη μετά την οικονομική κρίση, ξεφυτρώνουν τώρα νέες μικρές επιχειρήσεις, σχεδόν σαν λουλούδια έπειτα από βροχή. Στον Κεραμεικό, παλιά καταστήματα ανακαινίζονται, φωτίζονται, αποκτούν χρώματα που θυμίζουν άλλες εποχές. Στα Πατήσια και στη Νέα Ιωνία, περιοχές που κάποτε έδειχναν κουρασμένες, η αγορά ξαναβρίσκει παλμό: ακούγονται φωνές, κουδουνάκια στις πόρτες, καλημέρες που πια δεν χάνονται στο κενό. Δεν πρόκειται για μια θορυβώδη επιστροφή. Είναι μια ήσυχη μεταμόρφωση που συμβαίνει σε βάθος, χωρίς φανφάρες, σχεδόν υπομονετικά. Πίσω της βρίσκονται άνθρωποι που επιμένουν σε μικρές ιδέες, ιδέες που ωρίμασαν αργά, συχνά μέσα σε δύσκολες συγκυρίες. Η πόλη, έστω διστακτικά, θυμάται ξανά τη δύναμη της γειτονιάς: το να σε γνωρίζει ο άνθρωπος απέναντι, το να σταματάς για μια κουβέντα έξω από την πόρτα ενός μαγαζιού, το να κάνεις τις αγορές σου όχι από ανάγκη αλλά από επιλογή.

ΠΕΡΙΉΓΗΣΗ ΣΤΗ ΝΈΑ ΕΠΟΧΉ ΤΩΝ ΜΙΚΡΏΝ ΚΑΤΑΣΤΗΜΆΤΩΝ ΤΗΣ ΑΘΉΝΑΣ Μέσα σε αυτή την αλλαγή, το φυσικό και το ψηφιακό δεν βρίσκονται πλέον σε σύγκρουση. Συνεργάζονται. Έχουν γίνει δύο όψεις της ίδιας πραγματικότητας. Ο πελάτης μπορεί να ψάξει στο κινητό του προτού προχωρήσει δύο βήματα και πει «καλημέρα» στον καταστηματάρχη. Μπορεί να δει το προϊόν από κοντά, να το αγγίξει, να το δοκιμάσει και τελικά να πατήσει το κουμπί «αγορά» από τον καναπέ του αργότερα το βράδυ.

ΔΕΚ.

25

GBD6

37

LIFO

ΣΤΡΟΦΉ ΣΤΗ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΉ ΠΑΡΟΥΣΊΑ Η πρόσφατη έρευνα του GR.EC.A. δείχνει πως αυτή η «διπλή διαδρομή» δεν αποτελεί απλώς μια τάση, αλλά έναν νέο κανόνα για τους περισσότερους καταναλωτές. Μικρά μαγαζιά που μέχρι πριν από λίγα χρόνια ούτε σκέφτονταν να φτιάξουν μια απλή σελίδα στο Facebook, έχουν πλέον οργανωμένα e-shops, ανεβάζουν stories, συμμετέχουν σε marketplaces. Δεν το κάνουν από αγγαρεία ή επειδή «πρέπει». Το κάνουν γιατί ξέρουν ότι αν λείπουν από την καθημερινότητα του πελάτη, χάνουν έδαφος – όσο κι αν η φυσική επαφή παραμένει αναντικατάστατη. Αυτό καθρεφτίζεται στα μάτια της Ελευθερίας Δομένικου, ιδιοκτήτριας και σχεδιάστριας του HALLELUJAH, που άνοιξε το πρώτο κατάστημα του brand στην οδό Αρχελάου 32 το 2008 και έχει γίνει σημείο αναφοράς για γυναίκες που αγαπούν τα ρούχα με χαρακτήρα. «Ο κόσμος θέλει την απλότητα», λέει ενώ τακτοποιεί μια νέα συλλογή. «Να βγει από το σπίτι με τα πόδια. Να μη στριμωχτεί στους δρόμους. Να νιώσει ότι ανήκει κάπου. Αυτό δεν το αντικαθιστά κανένα e-shop». Κι όμως, η ίδια επενδύει συστηματικά στη διαδικτυακή της παρουσία. Χαμογελάει με μια μικρή πικρία όταν μιλά για το κόστος: «Μια χορηγούμενη διαφήμιση που παλιά έβαζες με 30 ευρώ, σήμερα μπορεί να θέλει πάνω από 100. Φωτογράφιση για το site; Μπορεί να αγγίξει και τα 1.000 ευρώ». Κι όμως, δεν κάνει πίσω. Ξέρει ότι η βιτρίνα της γειτονιάς χρειάζεται και μια δεύτερη βιτρίνα, την ψηφιακή.

GOOD BUSINESS DIRECTORY

ΨΗΦΙΑΚΉ ΒΌΛΤΑ ΣΤΑ ΜΑΓΑΖΙΆ ΚΑΙ ΕΜΠΙΣΤΟΣΎΝΗ Τα στοιχεία της αγοράς είναι ξεκάθαρα: η συντριπτική πλειονότητα των καταναλωτών αγοράζει πλέον συχνά online. Κι όχι μόνο αυτό, οι ψηφιακοί πελάτες έχουν γίνει πολύ πιο απαιτητικοί: θέλουν ποιότητα, αμεσότητα, υπηρεσίες που θυμίζουν μεγάλα διεθνή brands. Παρά την πρόσβαση σε παγκόσμιες επιλογές, οι Έλληνες εμπιστεύονται κυρίως ελληνικά e-shops και πλατφόρμες. Θέλουν αξιοπιστία, τηλεφωνική υποστήριξη, ανθρώπους που θα τους απαντήσουν όταν κάτι πάει στραβά. Όπως επισημαίνει ο αντιπρόεδρος του GR.EC.A., Μάκης Σαββίδης, «η τιμή δεν είναι πια το μοναδικό κριτήριο». Στον ψηφιακό κόσμο, η εμπιστοσύνη είναι το πιο ισχυρό νόμισμα. Το 55% των χρηστών δεν αγοράζει από κατάστημα που δεν πείθει, όσο δελεαστική κι αν είναι η τιμή. Οι καλές κριτικές, η διαφάνεια, οι ξεκάθαρες διαδικασίες επιστροφής, όλα αυτά διαμορφώνουν τη σχέση. Όσο για τις προτιμήσεις των Ελλήνων online; Προηγούνται τα ταξίδια, οι διαμονές, το φαγητό και τα ρούχα. Αντίθετα, χαμηλότερο ενδιαφέρον συγκεντρώνουν τα βρεφικά προϊόντα, τα κοσμήματα και τα τυχερά παιχνίδια. Τα social media αποτελούν τη νέα ψηφιακή «βόλτα» στα μαγαζιά. Παρ’ όλα αυτά, δεν πείθουν πάντα για άμεσες αγορές. Είναι όμως ισχυρά εργαλεία επιρροής: τα σχόλια, οι κριτικές, ο τρόπος που παρουσιάζεται μια μικρή επιχείρηση μπορούν να καθορίσουν την τελική απόφαση του καταναλωτή. Και κάπως έτσι, ανάμεσα στη βιτρίνα που φωτίζει τη γειτονιά και στο κινητό που φωτίζει την παλάμη μας, γεννιέται ένα νέο υβριδικό μοντέλο εμπορίου. Ένα μοντέλο που δεν ανταγωνίζεται την παράδοση αλλά την εξελίσσει. Η Αθήνα ξαναχτίζει το δίκτυο των μικρών της επιχειρήσεων.

Mόνο που αυτήν τη φορά το δίκτυο έχει και Wi-Fi. Οι γειτονιές δεν αναβιώνουν απλώς. Επανεφευρίσκονται. Και μαζί τους, επανεφευρίσκεται και η σχέση μας με την πόλη.

38 p.

38

GBD6

LIFO

GOOD BUSINESS DIRECTORY

L’Oréal: H υπευθυνότητα γίνεται πυλώνας ομορφιάς, καινοτομίας και κοινωνικής δράσης Ο μεγαλύτερος όμιλος καλλυντικών παγκοσμίως χτίζει πάνω στη φιλοσοφία ότι οι άνθρωποί του αποτελούν το θεμέλιο κάθε προόδου και δημιουργεί τεχνολογίες που καθορίζουν την επόμενη μέρα της ομορφιάς.

Η L’Oréal, ηγέτης στον χώρο των καλλυντικών και της ομορφιάς, αποδεικνύει ότι η οικονομική επιτυχία συνοδεύεται από ουσιαστική κοινωνική και περιβαλλοντική υπευθυνότητα. Στην Ελλάδα, η εταιρεία υλοποιεί σημαντικές πρωτοβουλίες στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης, όπως τη δημιουργία των δύο πρώτων Micro Forests σε συνεργασία με τον δήμο Αθηναίων και τον δήμο Περάματος, αναβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής και ενισχύοντας τη βιοποικιλότητα της πόλης. Παράλληλα, μέσα από δράσεις κοινωνικής ενδυνάμωσης, εκπαιδευτικά προγράμματα και δομές υποστήριξης για γυναίκες και ευάλωτες ομάδες, η L’Oréal επιβεβαιώνει ότι η ανάπτυξη μπορεί να είναι καινοτόμα, συμπεριληπτική και βαθιά ανθρώπινη. Δεν δημιουργεί απλώς προϊόντα, δημιουργεί τεχνολογίες που καθορίζουν την επόμενη μέρα της ομορφιάς παγκοσμίως.

Ένα εργασιακό περιβάλλον που εξελίσσεται με τους ανθρώπους του Η L’Oréal προάγει ενεργά ένα περιβάλλον εργασίας που ενθαρρύνει την πολιτισμική και κοινωνικοοικονομική ποικιλομορφία και επιταχύνει την ένταξη και υποστήριξη ατόμων με αναπηρίες. Λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες όλων των ηλικιακών ομάδων και προωθεί την ισότητα των φύλων και τα συμπεριληπτικά περιβάλλοντα για τις LGBTQIA+ κοινότητες. Όλες οι μάρκες στον όμιλο L’Oréal έχουν δεσμευτεί στη διαφορετικότητα, την ισότητα και τη συμπερίληψη (Diversity, Equity & Inclusion).

- Το 54% των ηγετικών θέσεων ανήκει σε γυναίκες.

- Το 16% του εργατικού δυναμικού είναι άνω των 50 ετών.

- Πάνω από 30 χρόνια δράσης υπέρ της ένταξης ατόμων με αναπηρίες.

- 25.000 ευκαιρίες απασχόλησης σε άτομα κάτω των 30 ετών. Οι ενέργειες αυτές αντανακλούν την εικόνα μιας εταιρείας που δεν προσαρμόζεται απλώς στις αλλαγές της εποχής αλλά τις οδηγεί, θέτοντας υψηλά πρότυπα εργασιακής κουλτούρας και συμπερίληψης. Η ίδια υπευθυνότητα που χαρακτηρίζει τη σχέση του ομίλου L’Oréal με τους ανθρώπους της επεκτείνεται και στον τρόπο με τον οποίο η εταιρεία ανταποκρίνεται στις ανάγκες της κοινωνίας και του περιβάλλοντος.

L’Oréal for the Future: Το περιβαλλοντικό όραμα Το πρόγραμμα «L’Oréal for the Future» αποτελεί μια ολοκληρωμένη στρατηγική που στοχεύει στη μετάβαση σε ένα μοντέλο ανάπτυξης με μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα και μεγαλύτερη διαφάνεια στις επιδόσεις της εταιρείας.

Στόχοι Βιωσιμότητας του Ομίλου L’Oréal έως το 2030 Κλιματική Μετάβαση (Climate Transition) • 100% χρήση ανανεώσιμης ενέργειας σε εγκαταστάσεις και καταστήματα.

• 57% μείωση εκπομπών GHG (Scope 1 & 2) σε σύγκριση με το 2019.

• 28% μείωση εκπομπών GHG (Scope 3) από προμήθειες, μεταφορές προϊόντων & υλικών και επαγγελματικά ταξίδια.

Προστασία της Φύσης (Safeguard Nature) • 90% των βιολογικών υλικών σε φόρμουλες & συσκευασίες προερχόμενα από βιώσιμες πηγές.

• 75% των συστατικών με φυσική ή ανακυκλωμένη προέλευση.

• 100% ανακυκλωμένο ή επαναχρησιμοποιημένο νερό στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις.

• Ανάπτυξη προϊόντων εξοικονόμησης νερού για περιοχές με λειψυδρία.

• Αναγέννηση περισσότερης γης από το οικολογικό αποτύπωμα της εταιρείας.

p.

40

p.

41

Κυκλική Οικονομία (Drive Circularity) • 50% στη χρήση παρθένου πλαστικού στις συσκευασίες έως το 2030.

• 50% των υλικών συσκευασίας από ανακυκλωμένες ή βιολογικές πηγές.

• 20% συρρίκνωση της packaging intensity σε σχέση με το 2019. Μέσα από αυτούς τους στόχους, η L’Oréal υιοθετεί ένα σύγχρονο μοντέλο παραγωγής που δίνει προτεραιότητα στη βιωσιμότητα σε κάθε στάδιο της αλυσίδας αξίας.

Διεθνής αναγνώριση για την περιβαλλοντική συνέπεια Η L’Oréal πέτυχε για δέκατη συνεχή χρονιά την ανώτατη περιβαλλοντική αξιολόγηση Triple A από τον CDP για την κλιματική αλλαγή, την προστασία δασών και την ασφάλεια υδάτων – η μοναδική παγκοσμίως με αυτήν τη διάκριση. Βασικά αποτελέσματα: 91% ενέργεια από ΑΠΕ στις εγκαταστάσεις, 54% μείωση κατανάλωσης νερού ανά προϊόν, 93% βιολογικά συστατικά από ανιχνεύσιμες και βιώσιμες πηγές. Η σταθερότητα των επιδόσεων αυτών αποδεικνύει ότι η βιωσιμότητα δεν αποτελεί τάση αλλά βαθιά ριζωμένη στρατηγική επιλογή.

Τα πρώτα Micro Forests στην Αθήνα και στο Πέραμα Στο πλαίσιο του L’Oréal for the Future, η L’Oréal Hellas και ο δήμος Αθηναίων εγκαινίασαν το πρώτο Micro Forest στον λόφο Αλεπότρυπας στην Άνω Κυψέλη το 2024, ενώ φέτος προχώρησε σε ένα δεύτερο Micro Forest, σε συνεργασία με τον δήμο Περάματος – ένα έργο με άμεσο περιβαλλοντικό και κοινωνικό όφελος.

Τα περιβαλλοντικά οφέλη πολλαπλά, όπως: • Μείωση θερμοκρασίας έως 6°C. • Μείωση αστικής θερμικής νησίδας.

• Βελτίωση ατμοσφαιρικής ποιότητας.

• Μείωση θορύβου.

Το ελληνικό πρόγραμμα L’Oréal-UNESCO λειτουργεί από το 2006 και έχει αναγνωρίσει 35 Ελληνίδες επιστήμονες, ενώ παγκοσμίως έχουν διακριθεί 3.900 γυναίκες. Η πρωτοβουλία ενισχύει τη γυναικεία παρουσία στην επιστημονική έρευνα, αποδομώντας στερεότυπα και δίνοντας χώρο στην αριστεία.

• Προστασία από πλημμύρες.

• Ενίσχυση αστικής χλωρίδας και πανίδας. Η πρωτοβουλία αυτή λειτουργεί ως απόδειξη ότι οι διεθνείς περιβαλλοντικοί στόχοι μπορούν να μετατραπούν σε ουσιαστικές τοπικές δράσεις που βελτιώνουν την ποιότητα ζωής.

Στο πλευρό της κοινωνίας και των ευάλωτων ομάδων Η κοινωνική υπευθυνότητα βρίσκεται στον πυρήνα της λειτουργίας της L’Oréal, με προγράμματα που στηρίζουν συστηματικά άτομα και κοινότητες που το έχουν ανάγκη. Καταρχάς είναι η ανθρωποκεντρική στήριξη. Η εταιρεία δεσμεύεται να συμβάλει στη διαμόρφωση ενός δικαιότερου, χωρίς αποκλεισμούς μέλλοντος, με έμφαση στις γυναίκες. Επίσης, μέσω του L’Oréal Fund for Women και του Fondation L’Oréal, ενισχύει τη στήριξη γυναικών σε ευάλωτες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, αλλά και προωθεί την πρόσβαση σε εκπαίδευση, ηγεσία και επαγγελματική αυτοδυναμία. Εξάλλου, οι κοινωνικοί στόχοι έως το 2030 για τον Όμιλο L’Oréal είναι: • 100.000 άτομα από ευάλωτες ομάδες με πρόσβαση στην απασχόληση • 100% στρατηγικοί προμηθευτές με αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης • 10 εκατομμύρια άνθρωποι ωφελούμενοι από κοινωνικά προγράμματα

Η καινοτομία στο DNA της L’Oréal Στις 12 Ιουνίου 2025 ο Όμιλος L’Oreal αναδείχθηκε η πιο καινοτόμος εταιρεία στην Ευρώπη από το Fortune. Τα επιτεύγματα αυτά δείχνουν ότι η L’Oréal συνδυάζει τεχνολογία, επιστήμη και δημιουργικότητα, επανασχεδιάζοντας την εμπειρία της ομορφιάς για τις επόμενες δεκαετίες.

Πρόσφατα επιτεύγματα: • L’Oréal Longevity Integrative Science™ • Lancôme Cell BioPrint • AirLight Pro • Colorsonic • Water Saver

• 5 εκατομμύρια γυναίκες ενδυναμωμένες

Οι δράσεις των brands στην Ελλάδα Οι επιμέρους πρωτοβουλίες των brands αποτελούν ζωντανά παραδείγματα του πώς μια εταιρεία μπορεί να επηρεάσει θετικά την κοινωνία μέσα από πρακτικές, στοχευμένες ενέργειες. Ενδεικτικά: Maybelline NY | Brave Together

Lancôme | Write Your Future

L’Oréal Paris | Stand Up

YSL Beauty | Abuse Is Not Love

Garnier | Green Beauty

L’Oréal Professional Products | Κοινωνικό Κομμωτήριο

La Roche-Posay | Cancer Support

ΔΕΚ.

25

LIFO

GBD6

• Απορρόφηση έως 3.300 κιλά CO2 ετησίως στην Άνω Κυψέλη, 1.850 κιλά CO2 ετησίως στο Πέραμα – στον 10ο χρόνο.

For Women in Science: Μια διεθνής προσπάθεια που αγγίζει και την Ελλάδα

GBD6

LIFO

Μια ημέρα με την Έθελ στην MSD: Πώς ένας σκύλος-οδηγός αλλάζει τη ζωή στο γραφείο Με πρωτοβουλία των εθελοντών της, έγινε η πρώτη εταιρεία στην Ελλάδα που υιοθέτησε έναν σκύλο οδηγό ατόμων με οπτική αναπηρία. Οι ζωές των εργαζομένων της δεν θα είναι ποτέ πια οι ίδιες.

GOOD BUSINESS DIRECTORY

ΑΠΌ ΤHΝ ΙΩΆΝΝΑ ΠΑΝΑΓΟΠΟΎΛΟΥ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΠΑΡΙΣ ΤΑΒΙΤΙΑΝ

Η ΕΎΑ ΜΗΤΡΈΛΙΑ, Η ΚΑΤΕΡΊΝΑ ΤΟΥΜΑΖΆΤΟΥ ΚΑΙ Η ΔΏΡΑ ΧΡΟΝΟΠΟΎΛΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΘΕΛ

Είναι νωρίς το μεσημέρι στα γραφεία της φαρμακευτικής εταιρείας MSD. Σε μια ήσυχη γωνιά στον διάδρομο του πρώτου ορόφου, η Έθελ κάθεται ήσυχη στο μαξιλάρι της. Στον τοίχο δίπλα της υπάρχει ένα χαρτί με οδηγίες: «Βοήθησέ με να μάθω σωστά τις εντολές μου καθώς παίζουμε». Στο γραφείο απέναντι από την Έθελ, εναλλάσσονται ανά περίπου δύο ώρες οι τέσσερις φροντιστές της και εργαζόμενοι της εταιρείας – η Εύα Μητρέλια, η Κατερίνα Τουμαζάτου, η Δώρα Χρονοπούλου και ο Παύλος Λαδάς. Λίγο αργότερα, έρχεται η ώρα για τη βόλτα της Έθελ στον όροφο – το γραφείο αμέσως ζωντανεύει. Οι εργαζόμενοι τής χαμογελούν, σηκώνονται να τη χαϊδέψουν, να παίξουν λίγο μαζί της. Όταν κάθεται για λίγο στη μέση ενός τμήματος γεμάτου γραφεία, κάποιοι τη βγάζουν φωτογραφίες με το κινητό. «Είναι η μασκότ μας!», λέει η Εύα. «Η πιο συχνή ερώτηση που μας κάνουν οι υπόλοιποι εδώ είναι “τι θα κάνουμε όταν φύγει;”». «Όλα έχουν αλλάξει για εμάς. Ο τρόπος που περνάμε τον δρόμο, ο τρόπος που κατεβαίνουμε τη σκάλα, που περνάμε ένα φανάρι, το πώς καθόμαστε στην καρέκλα». Πράγματι, η Έθελ θα φύγει από την MSD σε μερικούς μήνες, όταν θα ξεκινήσει ο δεύτερος χρόνος της εκπαίδευσής της. Γιατί αυτό το αξιαγάπητο μικρό λαμπραντόρ (η Έθελ είναι μόλις 10 μηνών) εκπαιδεύεται για μια μεγάλη αποστολή: να γίνει σκύλος οδηγός για άτομα με οπτική αναπηρία. Η φυσικότητα με την οποία συνυπάρχει με τους φροντιστές της στον χώρο του γραφείου σε κάνει να πιστεύεις ότι η Έθελ ήταν πάντα εδώ! Κι όμως… Η MSD Ελλάδος έχει καταφέρει ένα ιδιαίτερα πρωτότυπο εγχείρημα: δεν είναι απλώς η πρώτη εταιρεία στη χώρα μας που υιοθέτησε έναν σκύλο οδηγό, αλλά είναι και η πρώτη MSD παγκοσμίως που ανέλαβε μια τέτοια πρωτοβουλία.

Το ταξίδι της Έθελ στην MSD Όλα ξεκίνησαν πριν από ένα χρόνο, όταν το Women’s Network, η πολύ ενεργή ομάδα της εταιρείας που αναλαμβάνει δράσεις ενδυνάμωσης, κάλεσε τη Liberty Guide Dogs (ΜΚΟ) στο πλαίσιο του μήνα διαφορετικότητας. Στο τέλος της παρουσίασης, φόρεσαν μάσκες που καλύπτουν τα μάτια και αφέθηκαν στην καθοδήγηση των σκύλων οδηγών που είχε φέρει μαζί του ο ιδρυτής της Liberty, Γιάννης Κονδράρος.

p.

42

p.

43

«ΌΛΑ ΈΧΟΥΝ ΑΛΛΆΞΕΙ ΓΙΑ ΕΜΆΣ. Ο ΤΡΌΠΟΣ ΠΟΥ ΠΕΡΝΆΜΕ ΤΟΝ ΔΡΌΜΟ, Ο ΤΡΌΠΟΣ ΠΟΥ ΚΑΤΕΒΑΊΝΟΥΜΕ ΤΗ ΣΚΆΛΑ, ΠΟΥ ΠΕΡΝΆΜΕ ΈΝΑ ΦΑΝΆΡΙ, ΤΟ ΠΏΣ ΚΑΘΌΜΑΣΤΕ ΣΤΗΝ ΚΑΡΈΚΛΑ». Ως μέρος της αποστολής της, η Έθελ ακολουθεί ένα πολύ συγκεκριμένο πρόγραμμα. Έρχεται στο γραφείο τρεις φορές την εβδομάδα με τον εκάστοτε φροντιστή της, ενώ οι ίδιοι αναλαμβάνουν να την πηγαίνουν για εκπαίδευση στην ομάδα της Liberty όσο πιο πολλά απογεύματα μπορούν, μέχρι και τρεις φορές την εβδομάδα. «Έχουμε φοβερή ευθύνη απέναντί της, γιατί ένα κουτάβι οδηγός χρειάζεται πολλή προσοχή τους πρώτους μήνες. Είναι πολύ σημαντικό να ακολουθούνται οι οδηγίες για το πώς θα παίξεις μαζί της. Νομίζω ότι το πιο δύσκολο κομμάτι για εμάς αλλά και τους συναδέλφους μας ήταν να μείνουν πιστοί στις οδηγίες της εκπαίδευσής της. Για παράδειγμα, τρώει με συγκεκριμένο πρόγραμμα και εντολές, διαφορετικά, αν της προσφέρεις φαγητό, την αποσπάς. Επιπλέον, δεν επιτρέπεται να τη χαϊδέψει κάποιος άγνωστος όταν τη βγάζουμε βόλτα με το λουρί της στο πάρκο – γιατί ως σκύλος οδηγός, όταν φορά το λουρί, δουλεύει».

Μια εκπαίδευση που αλλάζει την εταιρική κουλτούρα

Ο ΠΑΎΛΟΣ ΛΑΔΆΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΘΕΛ ΣΤΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΤΗΣ MSD Η Εύα αποφάσισε ότι ήθελε να συμμετάσχει με όποιον τρόπο μπορούσε στο σπουδαίο έργο της Liberty και άρχισε να κινητοποιεί την ομάδα Εθελοντισμού αλλά και να συζητούν με τον Γιάννη Κονδράρο για το πώς θα μπορούσαν να γίνουν η ανάδοχη οικογένεια ενός σκύλου οδηγού για τον πρώτο χρόνο της εκπαίδευσής του. Τους πρώτους 14 μήνες της ζωής τους, οι σκύλοι που εκπαιδεύονται για να γίνουν οδηγοί λαμβάνουν την πρώτη τους, βασική εκπαίδευση από εθελοντές ανάδοχους φροντιστές. Στην περίπτωση της Έθελ, του κουταβιού που κατάφερε να αγοράσει η MSD με έσοδα από το χριστουγεννιάτικο bazaar των εργαζομένων της, τον ρόλο αυτό ανέλαβαν η Εύα, η Κατερίνα, η Δώρα και ο Παύλος.

Και το Έθελ; Βγήκε από το εθελοντισμός! «Η MSD αγκάλιασε αμέσως την πρωτοβουλία μας και οι εγκρίσεις που περιμέναμε δόθηκαν πολύ γρήγορα. Οι εργαζόμενοι συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο για να διαπιστωθεί αν κάποιοι είχαν αλλεργίες ή φοβίες ώστε το σημείο όπου κινείται όταν έρχεται στην εταιρεία να είναι μακριά από τα γραφεία τους. Βέβαια όλοι την έχουν αγαπήσει», εξηγεί η Εύα. Όπως λέει, ήταν εκείνη που ανέλαβε τη φροντίδα της Έθελ όταν ήρθε στην MSD, αλλά πλέον οι αρμοδιότητες των τεσσάρων φροντιστών είναι κυλιόμενες. «Κάθε Παρασκευή κοιτάμε το πρόγραμμα της επόμενης εβδομάδας και βγάζουμε τις βάρδιες μας για την Έθελ μέσα στην εταιρεία. Και κάθε φορά μιλάμε διαρκώς με όποιον από εμάς την έχει στο σπίτι του και του ζητάμε να ανοίξει την κάμερα και να τη δούμε», λέει η Κατερίνα και οι υπόλοιποι συμφωνούν. «Είναι μεγάλη ευθύνη να μεγαλώνεις ένα κουτάβι οδηγό».

ΔΕΚ.

25

«Όλα έχουν αλλάξει για εμάς. Ο τρόπος που περνάμε τον δρόμο, ο τρόπος που κατεβαίνουμε τη σκάλα, που περνάμε ένα φανάρι, το πώς καθόμαστε στην καρέκλα. Και όχι μόνο για εμάς, για όλη εταιρεία. Από την πρώτη μέρα, ό,τι έχουμε μάθει για τους σκύλους οδηγούς και την οπτική αναπηρία, έχει περάσει και στους συναδέλφους μας. Μας ρωτάνε για τη διαδικασία, μαθαίνουν τους κανόνες της εκπαίδευσης. Δεν πιστεύω ότι αυτήν τη στιγμή υπάρχει κάποιος στην MSD που δεν έχει τον νου του στην κίτρινη ράμπα των πεζοδρομίων ή δεν θα απομακρύνει αμέσως ένα εμπόδιο που την κλείνει στον δρόμο». Στην παρέα έρχεται και η Σέβη Σφακιανάκη, υπεύθυνη Επικοινωνίας και Εταιρικής Ευθύνης της MSD. «Ακριβώς επειδή η MSD έχει αυτήν την κουλτούρα, έγινε τόσο εύκολο να υιοθετήσουμε την Έθελ», λέει. «Από το Women’s Network που προσκάλεσε τη Liberty και τα μέλη της ομάδας Εθελοντισμού που αποφάσισαν να το αναλάβουν υπήρχε ήδη το υπόβαθρο για να γίνει πράξη αυτή η πρωτοβουλία. Έναν χρόνο μετά, έχουμε όλοι ευαισθητοποιηθεί περισσότερο σχετικά με τις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζει ένας τυφλός άνθρωπος στην καθημερινότητά του – και ο καθένας από εμάς έχει φέρει αυτή την εμπειρία στο σπίτι, το έχει συζητήσει με την οικογένειά του. Ακόμα και οι συνάδελφοί μας που εργάζονται κατά κύριο λόγο εκτός γραφείου ή εκτός Αττικής αισθάνονται χαρούμενοι και περήφανοι που δουλεύουν σε ένα περιβάλλον που επιτελεί έναν τόσο ωραίο και σημαντικό σκοπό». Λίγο προτού φύγουμε από την MSD, ακολουθούμε την Έθελ σε μια μικρή βόλτα στον κήπο. «Η πιο συγκινητική στιγμή μέχρι σήμερα ήταν η πρώτη φορά που είδαμε την Έθελ με το σαμαράκι που φορούν οι σκύλοι οδηγοί. Εκεί συνειδητοποιήσαμε το μέγεθος της αποστολής της», λέει ο Παύλος. Αλλά δεν τελειώνει ακριβώς η σχέση τους με την Έθελ. Όπως λένε, έχουν ήδη οργανώσει ένα δεύτερο bazaar για να καλύψουν τα υπόλοιπα έξοδα της εκπαίδευσής της, ενώ ήδη συζητούν το ενδεχόμενο να υιοθετήσουν ένα δεύτερο κουτάβι στο μέλλον.

LIFO

GBD6

Όσο συζητάμε, η Έθελ κόβει βόλτες γύρω από το τραπέζι μας, υπακούοντας στις εντολές των φροντιστών της και φέρνοντας το παιχνίδι που της πετούν. Όπως εξηγεί η Δώρα, όσο έχουν εκπαιδεύσει οι ίδιοι την Έθελ ως τώρα, άλλο τόσο (και ίσως περισσότερο) έχει εκπαιδεύσει εκείνη τους ίδιους, αλλά και όλους τους εργαζόμενους της MSD σχετικά με την οπτική αναπηρία και όχι μόνο.

GBD6

Εκπαιδεύοντας την Έθελ με την ομάδα της Liberty

LIFO

Ο ΓΙΆΝΝΗΣ ΚΟΝΔΡΆΡΟΣ, ΙΔΡΥΤΉΣ ΤΗΣ LIBERTY, ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΘΕΛ

Καθώς έχουμε πετύχει την Έθελ σε μέρα εκπαίδευσης, την ακολουθούμε μαζί με την Εύα στην απογευματινή της «βάρδια». Σε ένα πάρκο στο Ψυχικό, ακούμε πρώτα τα γαβγίσματα και μετά τους εντοπίζουμε – είναι ο Γιάννης Κονδράρος με μια ομάδα εκπαιδευτών και πέντε-έξι σκυλιά, ανάμεσα στα οποία και ένα κουτάβι.

GOOD BUSINESS DIRECTORY

Σήμερα είναι μια ακόμη αφορμή για να παίξει η Έθελ με άλλα σκυλιά, να τρέξει και να έρθει σε επαφή με άλλους χαρούμενους τετράποδους φίλους της. Μετά το παιχνίδι, η ομάδα τοποθετεί πορτοκαλί κώνους και οι εκπαιδευόμενοι σκύλοι δοκιμάζονται σε εντολές και αποφυγή εμποδίων. Μεταξύ άλλων, η εκπαίδευσή τους περιλαμβάνει το να αποφεύγουν εμπόδια ακόμα και στο ύψος των ματιών, να οδηγούν τον χειριστή τους σε ασφαλείς διαδρομές αλλά και να υπακούν έξυπνα σε εντολές, παίρνοντας συχνά πρωτοβουλίες. Εκείνη τη μέρα, μαζί με τους εκπαιδευτές είναι και η Ραφαηλία, που βρίσκεται στην τρίτη εβδομάδα συνεκπαίδευσης με τον πρώτο σκύλο οδηγό της, την Dream. Η Ραφαηλία, που είναι τελειόφοιτη φοιτήτρια Νομικής στη Θεσσαλονίκη, θα επιστρέψει με την Dream όταν ολοκληρωθεί η συνεκπαίδευσή τους, που γίνεται με τη διαρκή παρουσία της Liberty. «Αν και είμαστε ακόμα στην αρχή, η καθημερινότητά μου με την Dream έχει αλλάξει ριζικά, η διαφορά στην κίνησή μου είναι εμφανέστατη και νιώθω πιο ανεξάρτητη. Επειδή η Ελλάδα δεν έχει τις καλύτερες υποδομές προσβασιμότητας, ο θεσμός των σκύλων οδηγών γίνεται αυτομάτως ακόμη πιο απαραίτητος. Αυτό που δεν γνωρίζει αρκετός κόσμος είναι επίσης ότι ο σκύλος οδηγός επιτρέπεται να μπαίνει παντού – σε ταξί, στο σούπερ μάρκετ, σε ξενοδοχεία κ.λπ. Γίνεται κυριολεκτικά τα μάτια σου».

Ο Γιάννης μάς δείχνει ένα βίντεο στο κινητό, από τη βόλτα που έκαναν νωρίτερα στο κέντρο της Αθήνας. Η Dream οδηγεί με αυτοπεποίθηση τη Ραφαηλία ανάμεσα στον κόσμο και από πίσω ακολουθεί ο ίδιος με άλλους εκπαιδευόμενους σκύλους.

Η ΡΑΦΑΗΛΊΑ ΜΕ ΤΗΝ DREAM

«Κάνουμε την πιο ωραία δουλειά στον κόσμο. Δεν το λέω έτσι, το εννοώ. Δεν υπάρχει για εμένα μεγαλύτερη ευχαρίστηση από το να παραδίδω έναν σκύλο οδηγό και να τον βλέπω να αλλάζει τη ζωή του χειριστή του. Άλλωστε η Liberty πήρε το όνομά της από τον πρώτο σκύλο που παραδώσαμε και δηλώνει ακριβώς όλη την ελευθερία και την ανεξαρτησία που αποκτούν τα άτομα όταν παίρνουν έναν σκύλο οδηγό», λέει. «Το κόστος ενός σκύλου οδηγού είναι μεγάλο –γύρω στα 25 χιλιάδες ευρώ– και εμείς στη Liberty τούς χορηγούμε δωρεάν. Γι’ αυτό πρωτοβουλίες όπως της MSD είναι για εμάς σπουδαία υποστήριξη, κάθε βοήθεια είναι πολύτιμη. Έχουμε πάρα πολλές αιτήσεις από άτομα με οπτική αναπηρία αλλά έχουμε και εθελοντές που θέλουν να γίνουν εκπαιδευτές και να αφιερώσουν τη ζωή τους σε αυτό. Ο καθένας μπορεί να δηλώσει εθελοντής, αλλά όλοι, οι εκπαιδευτές, οι χειριστές και οι φροντιστές, περνούν πρώτα από αξιολόγηση. Το όνειρό μας είναι να μεγαλώσει η Liberty και να μπορούμε να εκπαιδεύουμε σκύλους και για άλλες περιπτώσεις, όπως κινητικές αναπηρίες και άτομα στο φάσμα του αυτισμού ή με μετατραυματικό στρες». Λίγο προτού φύγουμε, και ενώ η Έθελ έχει φορέσει το σαμάρι που θα φορά εν ώρα εργασίας και οι φροντιστές της την κοιτάζουν με καμάρι, ο Γιάννης μάς λέει: «Όπως μεγαλώνεις τα παιδιά σου με αγάπη και τα εφόδια για να εξελιχθούν και να πετύχουν τους στόχους τους, έτσι μεγαλώνουμε και τους σκύλους μας εδώ και έτσι τους παραδίδουμε. Δεν υπάρχει πιο ωραίο συναίσθημα».

p.

44

ΦΩΤΟ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ

ΑΠΌ ΤΟΝ ΘΟΔΩΡΗ ΒΑΜΒΑΚΑΡΗ

LIFO

Δημήτρης Ψαλτούλης Τεχνολογία και ελληνικό ταλέντο στο επίκεντρο της παγκόσμιας πορείας της Dialectica

GOOD BUSINESS DIRECTORY

Κατέχοντας μια θέση ανάμεσα στις 1.000 ταχύτερα αναπτυσσόμενες εταιρείες της Ευρώπης, η Dialectica συνδυάζει διεθνή επέκταση, τεχνολογική ισχύ και μια πολυπληθή ομάδα που ξέρει να αναβαθμίζει και να αλλάζει τα δεδομένα στον κλάδο. Ο Chief People Officer Δημήτρης Ψαλτούλης μιλά για τις αξίες που οδήγησαν την εταιρεία στην κορυφή, για τον ρόλο της τεχνητής νοημοσύνης και τη δύναμη του ελληνικού ταλέντου που στηρίζει την παγκόσμια ανάπτυξή της.

DIALECTICA

p.

46

Η Dialectica μπήκε πέρυσι για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά στη λίστα των «Financial Times» με τις 1.000 ταχύτερα αναπτυσσόμενες εταιρείες της Ευρώπης. Μάλιστα, αποτελεί μία από τις τρεις μόνο ελληνικές εταιρείες που βρίσκονται στη συγκεκριμένη λίστα και τη μοναδική που το καταφέρνει για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά. Ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας σας; Αν έπρεπε να το συνοψίσω, θα μιλούσα για ένα τρίπτυχο που βρίσκεται στο επίκεντρο της Dialectica: το ταλέντο των ανθρώπων μας, η πελατοκεντρική μας προσέγγιση και η επένδυση σε τεχνολογίες αιχμής. Στην Dialectica θα συναντήσει κανείς ένα εργασιακό περιβάλλον όπου όλες και όλοι λαμβάνουν από την πρώτη κιόλας μέρα τις ευκαιρίες και τα εφόδια που ξεκλειδώνουν τα επόμενα βήματα στην επαγγελματική αλλά και προσωπική τους εξέλιξη. Ο ρόλος μας είναι να παρέχουμε ένα πλαίσιο όπου η σταθερή αλλά και γρήγορη εξέλιξη είναι ο βασικότερος κινητήριος μοχλός. Αναπόσπαστο κομμάτι της στρατηγικής μας είναι η τεχνολογία και ειδικά η τεχνητή νοημοσύνη. Μας δίνει την ευκαιρία να διευρύνουμε τις δυνατότητες της ομάδας μας, διαμορφώνοντας ένα περιβάλλον στο οποίο καλλιεργείται μια κουλτούρα ανοικτής καινοτομίας. Η εταιρεία σας στα 10 χρόνια λειτουργίας της, τα οποία συμπληρώθηκαν φέτος, κατάφερε να εξελιχθεί σε ένα διεθνές success story με 1.400 εργαζόμενους, παρουσία σε τέσσερις ηπείρους και μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης που έφτασε το 70%. Στην Ελλάδα απασχολούνται πάνω από 800 εργαζόμενοι και μάλιστα τη χρονιά που διανύουμε υλοποιήσατε ένα μεγάλο πρόγραμμα προσλήψεων. Ποια είναι τα βασικά στοιχεία που θα πρέπει να διαθέτει κάποιος υποψήφιος που επιθυμεί να εργαστεί στην Dialectica; Κάνοντας μια ανασκόπηση στα πρώτα 10 χρόνια λειτουργίας της Dialectica, βλέπει κανείς πως το όραμα των δύο συνιδρυτών της εταιρείας, του Γιώργου Τσαρούχα και του Fred Corkett, έχει μετουσιωθεί σε μια πολυτάλαντη ομάδα η οποία εκπροσωπείται από 50 διαφορετικές εθνικότητες και εκτείνεται σε Ελλάδα, Κολομβία, Καναδά, Αγγλία και Βιετνάμ. Μέσα σε μόλις λίγα χρόνια η Dialectica, ξεκινώντας από την Ελλάδα, έχει καταφέρει να εδραιωθεί μεταξύ των πέντε κορυφαίων εταιρειών του κλάδου επιχειρηματικής πληροφόρησης, ο οποίος ξεπερνά τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια. Αν πρέπει να ξεχωρίσω τρία στοιχεία όταν επιλέγουμε τους ανθρώπους που απαρτίζουν την ομάδα της Dialectica, αυτά είναι σίγουρα το ισχυρό κίνητρο για επίτευξη στόχων, η διάθεση για συνεχή εξέλιξη και γνώση, καθώς και η προσαρμοστικότητα. Στην Dialectica θα συναντήσεις ανθρώπους οι οποίοι πήραν πρωτοβουλία, έκαναν «αυτό το επιπλέον βήμα» χωρίς να περιμένουν τη συνεχή επίβλεψη του manager τους και κατάφεραν να αφήσουν το δικό τους αποτύπωμα σε διεθνή κλίμακα. Μάλιστα, έχουμε παραδείγματα ανθρώπων που αποφάσισαν να ταξιδέψουν και στην άλλη άκρη της γης για να ανοίξουν ένα νέο γραφείο ή να «ξεκλειδώσουν» το επόμενο μεγάλο deal και πελάτη μας. Ένας από τους κύριους μοχλούς ανάπτυξης της Dialectica είναι ότι θέτετε ως κύρια προτεραιότητα τη δημιουργία σχέσεων με τα κορυφαία πανεπιστήμια σε όλες τις χώρες που δραστηριοποιείται η εταιρεία. Άλλωστε ο μέσος όρος ηλικίας των εργαζομένων στην εταιρεία σας είναι μόλις τα 27 χρόνια. Γιατί η νέα γενιά να προτιμήσει την Dialectica για το πρώτο επαγγελματικό βήμα; Διαχρονικά, στην Dialectica επενδύουμε στη νέα γενιά, και τα πανεπιστήμια αποτελούν αυτό που λέμε «θερμοκοιτίδες» γνώσης. Είναι το περιβάλλον μέσα στο οποίο η νέα γενιά έρχεται σε επαφή με νέα ερεθίσματα, εμπνέεται, δικτυώνεται και αποκτά πολύτιμη γνώση. Διατηρούμε συνεργασίες με τα περισσότερα πανεπιστημιακά ιδρύματα στην Ελλάδα και τις υπόλοιπες χώρες δραστηριοποίησής μας και με κάθε ευκαιρία δημιουργούμε γέφυρες ώστε να δίνουμε τη δυνατότητα στη φοιτητική κοινότητα να πάρει μια γεύση από την αγορά εργασίας μέσα από τα πρότυπα λειτουργίας ενός πολυεθνικού οργανισμού. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι εντός του 2025 ενισχύσαμε περαιτέρω τη συνεργασία μας με το τμήμα Οργάνωσης & Διοίκησης του Πανεπιστημίου Πειραιά, προχωρώντας με ένα εκτεταμένο πρόγραμμα υποτροφιών. Στον Καναδά, για παράδειγμα, διατηρούμε εξαιρετική συνεργασία με το Concordia University, με το οποίο διοργανώσαμε πρόσφατα και business day event στα γραφεία μας. Εντός του έτους διοργανώσαμε ξεχωριστό workshop και με το Fulbright University στο Βιετνάμ, ενώ και στην Κολομβία πρόσφατα διοργανώσαμε workshops με τα Πανεπιστήμια Universidad de la Sabana και Universidad del Rosario. Αξίζει να σημειωθεί ότι εντός του 2025 έχουμε υποστηρίξει και συμμετάσχει σε περισσότερες από 50 εκδηλώσεις που προωθούν τις ευκαιρίες απασχόλησης, διατηρώντας παράλληλα συνεργασία με περισσότερα από 30 πανεπιστημιακά ιδρύματα και φοιτητικούς φορείς. Για έναν νέο άνθρωπο στα πρώτα βήματα της

ΔΕΚ.

25

επαγγελματικής του πορείας, το πιο κρίσιμο δεν είναι ο τίτλος ή ο κλάδος απαραίτητα· είναι το περιβάλλον μέσα στο οποίο θα σμιλευτεί. Στην Dialectica προσφέρεται ένα δομημένο πλαίσιο στο οποίο μπορεί κανείς να δει την εξέλιξή του σε βάθος χρόνου μέσα από την απόκτηση δεξιοτήτων που θέτουν τα σωστά θεμέλια για μια καριέρα βασισμένη σε διεθνή πρότυπα. Πιο συγκεκριμένα, κατά τον πρώτο χρόνο, δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στην έρευνα και το χτίσιμο αποτελεσματικών επικοινωνιακών δεξιοτήτων για τη διαχείριση των πελατών. Κατά τον δεύτερο και τον τρίτο χρόνο, και έπειτα από ένα ταξίδι συνεχούς εκπαίδευσης, αποκτά κανείς την ικανότητα να φέρνει προστιθέμενη αξία στην ομάδα του, αναλαμβάνοντας εξ ολοκλήρου projects με συγκεκριμένους πελάτες, να αποκτά ευρεία γνώση των αγορών και να αντιλαμβάνεται σε βάθος τις ανάγκες των πελατών, και φυσικά, να διαμορφώσει τη δική του ομάδα και να λειτουργεί ως role model για τα νέα μέλη της Dialectica. Έτσι, μέσα σε διάστημα τριών ετών, δημιουργείται ένας νέος τρόπος σκέψης και όλα μαζί συνθέτουν ένα παζλ που λειτουργεί ως επιταχυντής της προσωπικής και επαγγελματικής εξέλιξης.

GBD6

Όλα αυτά τα δέκα χρόνια έχετε επενδύσει στρατηγικά στις δυνατότητες του ελληνικού ταλέντου. Μάλιστα, περισσότεροι από 800 άνθρωποι της εταιρείας έχουν τη βάση τους στα γραφεία σας σε Ελλάδα & Θεσσαλονίκη. Ποια είναι η άποψή σας για το ταλέντο που υπάρχει αυτήν τη στιγμή στη χώρα μας; Πιστεύω ότι η χώρα μας διαθέτει ένα από τα πιο πλούσια talent pools στην Ευρώπη σε επίπεδο ακαδημαϊκής κατάρτισης, καθώς και ωριμότητας και επαγγελματικής προσαρμοστικότητας. Αυτό που ξεχωρίζει πολλούς/-ές νέους/-ες επαγγελματίες στην Ελλάδα είναι ο συνδυασμός αναλυτικής σκέψης και πραγματικής θέλησης για εξέλιξη. Έρχονται με διάθεση να μάθουν, να δοκιμαστούν, να αναλάβουν ευθύνη. Είναι εξοικειωμένοι με την ανάγκη να προσαρμόζονται, να «διαβάζουν» διαφορετικούς τρόπους σκέψης και να γεφυρώνουν αντιλήψεις. Για μια εταιρεία όπως η Dialectica, που δουλεύει καθημερινά με ανθρώπους σε Ευρώπη, Αμερική και Ασία, αυτό είναι κρίσιμο. Θα έλεγα, λοιπόν, ότι το ελληνικό ταλέντο δεν είναι απλώς επαρκές για να στηρίξει μια εταιρεία που μεγαλώνει διεθνώς. Είναι ικανό να τη διαμορφώσει. Η πληροφορία είναι πλούτος για την Dialectica. Είναι το μέσο που θα βοηθήσει τον επενδυτή να πάρει μια καλή απόφαση και ο λόγος για να συνεργαστεί μαζί σας. Πώς αξιοποιείτε την τεχνητή νοημοσύνη στις δραστηριότητές σας; Με την τεχνητή νοημοσύνη να έχει επαναπροσδιορίσει τον τρόπο που το επιχειρηματικό οικοσύστημα θέτει τις στρατηγικές του προτεραιότητες, φέρνοντας δομικές μετατοπίσεις στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, στην Dialectica έχουμε αντιληφθεί από νωρίς την ανάγκη για παραγωγή in-house τεχνολογίας αιχμής. Για εμάς η πληροφορία είναι «πλούτος». Είμαστε υπεύθυνοι να διασφαλίζουμε την ποιότητα, το υψηλό επίπεδο και τη μοναδικότητα των δεδομένων που φέρουν οι subject matter experts και να δημιουργούμε AI-powered αυτοματισμούς ώστε να αυξάνουμε την παραγωγικότητά μας και να δημιουργούμε ακόμη μεγαλύτερη αξία για τους πελάτες μας. Μέσα από μια τεχνολογική ομάδα 200+ ανθρώπων, επενδύουμε στην καινοτομία ενσωματώνοντας την τεχνητή νοημοσύνη στον πυρήνα των λειτουργιών μας. Τα τελευταία χρόνια επενδύσαμε ουσιαστικά σε αυτή την κατεύθυνση. Όχι μόνο για να αυτοματοποιήσουμε κάποια μέρη της εργασίας, αλλά για να δώσουμε στην ομάδα μας τη δυνατότητα να κινηθεί σε επίπεδο υψηλότερης αξίας. Αυτός είναι ο στόχος του AI Launchpad και όλων των εκπαιδευτικών προγραμμάτων που ακολούθησαν, να γίνει η τεχνητή νοημοσύνη μέρος της καθημερινότητας στην εργασία μας, με τρόπο που ενισχύει το ταλέντο, δεν το περιορίζει. Συγκεκριμένα, οι εργαζόμενοι σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη έχουν συμμετάσχει ενεργά στο AI Launchpad το οποίο υλοποιήθηκε φέτος, μέσα από στοχευμένες συνεδρίες που συνδύασαν θεωρητική κατάρτιση με πρακτική εξάσκηση σε πραγματικά σενάρια, εμβαθύνοντας σε τρόπους αξιοποίησης της ΤΝ για την αύξηση της αποδοτικότητας και την αναβάθμιση της εμπειρίας των πελατών. Τα αποτελέσματα της πρωτοβουλίας αναδεικνύουν τον ουσιαστικό της αντίκτυπο: 88% των συμμετεχόντων δηλώνουν ότι πλέον νιώθουν πιο σίγουροι στη χρήση εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης, ενώ το 94% αναγνωρίζει ξεκάθαρα τα πρακτικά οφέλη που προκύπτουν από την ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης στην καθημερινή εργασία του. Πιστεύουμε ακράδαντα πως η καινοτομία ξεκινά από τους ανθρώπους μας. Θέλουμε ο καθένας και η καθεμία εντός του οργανισμού να μπορεί να κατανοεί και να αξιοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη ως καθημερινό συνεργάτη στην παραγωγικότητα, τη δημιουργικότητα και την έρευνα.

ΕΝΤΌΣ ΤΟΥ 2025 ΕΝΙΣΧΎΣΑΜΕ ΠΕΡΑΙΤΈΡΩ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΊΑ ΜΑΣ ΜΕ ΤΟ ΤΜΉΜΑ ΟΡΓΆΝΩΣΗΣ & ΔΙΟΊΚΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΊΟΥ ΠΕΙΡΑΙΆ, ΠΡΟΧΩΡΏΝΤΑΣ ΜΕ ΈΝΑ ΕΚΤΕΤΑΜΈΝΟ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΥΠΟΤΡΟΦΙΏΝ. ΣΤΟΝ ΚΑΝΑΔΆ, ΓΙΑ ΠΑΡΆΔΕΙΓΜΑ, ΔΙΑΤΗΡΟΎΜΕ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΉ ΣΥΝΕΡΓΑΣΊΑ ΜΕ ΤΟ CONCORDIA UNIVERSITY, ΜΕ ΤΟ ΟΠΟΊΟ ΔΙΟΡΓΑΝΏΣΑΜΕ ΠΡΌΣΦΑΤΑ ΚΑΙ BUSINESS DAY EVENT ΣΤΑ ΓΡΑΦΕΊΑ ΜΑΣ.

GOOD BUSINESS DIRECTORY

ΑΠΌ ΤΟΝ ΘΟΔΩΡΉ ΒΑΜΒΑΚΆΡΗ

LIFO

p.

48

GBD6

Η δημιουργικότητα δεν χάθηκε, απλώς σταματήσαμε να σκεφτόμαστε διαφορετικά

Στη διαφήμιση, όπως και στη ζωή, η ουσία συχνά χάνεται πίσω από τον θόρυβο. Ο Μανόλης Παπαπολύζος, αντιπρόεδρος της Ένωσης Εταιριών Διαφήμισης και Επικοινωνίας Ελλάδος και πρόεδρος της DDB Athens, βλέπει μια δημιουργικότητα που κουράστηκε να ακολουθεί την τεχνολογία αντί να την εμπνέει και μια αγορά που προσπαθεί να ανασάνει μέσα σε νόμους, πίξελ και αλγόριθμους. Και όπως ο Καβάφης, υπενθυμίζει πως σημασία δεν έχει μόνο ο προορισμός αλλά η διαδρομή· η σκέψη, η φαντασία, η επιθυμία να πεις κάτι διαφορετικό.

O χώρος της διαφήμισης έζησε τα τελευταία 15 χρόνια μια πολύ ταραγμένη περίοδο, με την οικονομική κρίση, τον Covid, αλλά και τις συνεχείς νομοθετικές παρεμβάσεις του κράτους. Πόσο σας επηρέασαν αυτές οι παρεμβάσεις; Πρέπει να σκεφτόμαστε την ελευθερία της αγοράς ως κάτι υγρό, ως νερό για παράδειγμα. Το νερό δεν μπορείς να το πιάσεις, όλο και από κάπου θα σου ξεφύγει. Κάθε νόμος, λοιπόν, που περιορίζει την ελευθερία της αγοράς, παράγει στρεβλώσεις, και η αγορά, όπως και το νερό, βρίσκει νέους τρόπους να ξεπεράσει τις στρεβλώσεις. Ίσως γι’ αυτό έχουμε μετρήσει 16 τροποποιήσεις του άρθρου 12 του νόμου 2328, γνωστού και ως «νόμος Βενιζέλου». Ο νόμος έγινε θεωρητικά για διαφάνεια κ.λπ., αλλά διαβάζοντας ανάμεσα στις γραμμές καταλαβαίνεις ότι έγινε αφενός για να περιορίσει τον ανταγωνισμό μεταξύ των μέσων, περιορίζοντας τη δυνατότητα άσκησης εμπορικής πολιτικής από τα ίδια τα μέσα, αφετέρου για να διασφαλίσει τα έσοδα για το αγγελιόσημο, το οποίο ωστόσο καταργήθηκε επί τρόικας. Ο τελευταίος νόμος, μετά τις τελευταίες τροποποιήσεις, έχει δύο βασικές αλλαγές. Η μία είναι αυτό που αποκαλείται «μη εξουσιοδοτημένη πώληση». Τι λέει ο νομοθέτης; Ότι ο διαφημιστικός χρόνος και χώρος δεν μπορούν να μεταπωλούνται ελεύθερα, παρά μόνον στην τιμή που ορίζει το μέσο. Επομένως, δεν μπορεί να γίνεται ελεύθερη διαπραγμάτευση στην τιμή της κάθε διαφημιστικής εμφάνισης στο μέσο. Είναι κάτι σαν διατίμηση. Είναι σαν όλα τα σούπερ μάρκετ να πρέπει να πουλάνε στην ίδια τιμή τα προϊόντα. Αυτό, στο πλαίσιο του ανταγωνισμού, θεωρείται οριακό μέτρο, παρά την ειδική πρόνοια που προβλέπεται για τα μέσα από το Σύνταγμα. Δεύτερη αλλαγή είναι ότι δεν επιτρέπεται η ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τις τιμές των μέσων. Πάλι με τη λογική ότι δεν θέλω όλοι στην αγορά να γνωρίζουν πόσο πουλάω τον χώρο/χρόνο μου, γιατί αν θελήσω να πουλήσω κάπου πιο φθηνά, θα έρθουν και οι άλλοι να ζητήσουν την ίδια τιμή. Και αυτή η διάταξη έρχεται σε αντίθεση με το πνεύμα του ανταγωνισμού, γι’ αυτό και η διοίκηση αναγκάστηκε, έπειτα από παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, να προσθέσει ένα τελευταίο εδάφιο που λέει εν ολίγοις ότι η διάταξη ισχύει εφόσον δεν παραβαίνει τον νόμο περί ανταγωνισμού. Ήξεις αφήξεις, δηλαδή. Όπως είπα και πριν, ο νόμος αλλά και οι τροποποιήσεις του επιχειρούν να περιορίσουν σε μεγάλο βαθμό τον ανταγωνισμό. Όμως, ο ανταγωνισμός ξεκινάει από την ίδια τη φύση της αγοράς, όχι από εμάς τους διαφημιστές. Είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της ελεύθερης οικονομίας. Η δική μας δουλειά είναι να γεφυρώσουμε την ανάγκη του διαφημιζόμενου για χαμηλότερο κόστος με την ανάγκη των μέσων να μεγιστοποιήσουν τα έσοδά τους, σε μια σωστή σχέση κόστους και αποτελέσματος.

ΔΕΚ.

25

Ο πατέρας σας, ο Φιλήμων Παπαπολύζος, είχε γράψει ένα εμβληματικό βιβλίο, το Η Ελλάδα μέσα από τη διαφήμιση. Η αλήθεια είναι ότι έχει περάσει μεγάλες δόξες η διαφήμιση στη χώρα μας, ωστόσο υπάρχει μια αίσθηση τα τελευταία χρόνια ότι η δημιουργικότητα στη διαφήμιση περνάει μια σοβαρή κάμψη. Είναι αληθές αυτό; Πρώτα απ’ όλα, να σας διορθώσω. Το βιβλίο αυτό έχει δύο συγγραφείς, το έγραψε μαζί με τον Κώστα Μαρτζούκο. Στην ερώτησή σας, τώρα, ναι, είναι αλήθεια ότι η δημιουργικότητα γενικά είναι σε κρίση. Δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο, είναι παγκόσμιο. Ο κόσμος έχει σταματήσει να προσπαθεί να σκέφτεται διαφορετικά. Η δημιουργικότητα, όμως, δεν αφορά μόνο τις διαφημιστικές εταιρείες. Βρίσκεται παντού. Αν ψάξετε, θα βρείτε πολλές εταιρείες στη βιομηχανία που έχουν εντάξει τη δημιουργικότητα στην καθημερινότητά τους κι αυτό τις κάνει να ξεχωρίζουν. Για παράδειγμα, διάβαζα προχθές μια συνέντευξη της Creative Director της LEGO, η οποία έλεγε ότι υπάρχει διάχυτη στην εταιρεία της μια έντονη ανάγκη για δημιουργικότητα που εστιάζει στο «Πώς θα κάνω ένα παιδί που κανονικά βαριέται σε δευτερόλεπτα να είναι εκεί και να έχω την προσοχή του. Θα πρέπει συνέχεια να του δίνω καινούργια ερεθίσματα». Δημιουργικότητα υπάρχει και σε εταιρείες που κατασκευάζουν προϊόντα, όπως η Dyson, που είδαν διαφορετικά τις πιο απλές συσκευές, όπως η λεπτή σχισμή όπου στεγνώνεις τα χέρια σου ή οι ηλεκτρικές σκούπες χωρίς καλώδιο. Όλες οι εταιρείες πρέπει να ενθαρρύνουν τη δημιουργικότητα. Υπάρχει όμως μια σοβαρή κάμψη και υπάρχει και στον δικό μας χώρο. Θα απέδιδα αυτήν τη σοβαρή κάμψη στον ρόλο που παίζει πλέον η τεχνολογία στη ζωή μας. Θαμπωθήκαμε όλοι από την τεχνολογία· η προσοχή μας έφυγε από την ουσία, που είναι το ίδιο το μήνυμα, και μεταφέρθηκε στον τρόπο με τον οποίο στέλνουμε το μήνυμα αυτό. Στις νέες δυνατότητες που σου δίνουν τα social media, το internet. Αντί να προσαρμόσουμε την τεχνολογία στο μήνυμα, προσαρμόσαμε το μήνυμα στην τεχνολογία. Μέγα λάθος. Υπάρχει μια καμπάνια που δεν την κάνατε εσείς και την έχετε ζηλέψει; Η αλήθεια είναι ότι ζηλεύω πολύ συχνά τις καμπάνιες που κάνει το Jumbo. Γιατί είναι cult, σε μεγάλο βαθμό είναι προκλητικές, είναι χιουμοριστικές, καμιά φορά στα όρια, παρ’ όλα αυτά είναι πάντα πολύ ενδιαφέρουσες. Κι αν κάποιοι κατά καιρούς διαμαρτύρονται, ή κάποιοι δεν τις βρίσκουν αρκετά comme il faut, δεν πειράζει, ποτέ το νέο δεν προέκυψε από τη συμφωνία όλων. Πραγματικά θεωρώ ότι πρόκειται για τολμηρή, μοναδική και συνεπή δουλειά, ένας τρόπος και ύφος επικοινωνίας που έχει γίνει μέρος του DNA της μάρκας Jumbo.

49

LIFO

50 Το ΑΙ δεν πρόκειται ποτέ να σου γράψει ένα ενδιαφέρον σενάριο. Μπορεί να γράψει ένα, αλλά, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, θα είναι εξαιρετικά βαρετό.

Στην τελευταία, μάλιστα, διαφήμιση το Jumbo μιλάει και για την Ιθάκη. Για κάποιον σαν εμένα, που αγαπάει πολύ τον Καβάφη, παρόλο που αντιλαμβάνομαι το χιούμορ του παραλληλισμού με την Ιθάκη του Τσίπρα, η χρήση του ποιήματος όπως και η προτροπή «Αδειάστε τα όλα χωρίς τσίπα» στο τέλος της διαφήμισης ήταν ένα μικρό σοκ. Αλλά ας δεχθούμε, διαφημιστική αδεία, την Ιθάκη του Jumbo. Όπως, άλλωστε, ποιητική αδεία δεχόμαστε το «Επέστρεφε» του Καβάφη, με το αρκετά σύνηθες λάθος της χρονικής αύξησης της προστακτικής, ένα λάθος που το δεχόμαστε στον Καβάφη αλλά όχι στη διαφήμιση. Παλιότερα, έλεγαν στις διαφημίσεις «Επέλεξε αυτό το προϊόν», το οποίο είναι αόριστος και όχι προστακτική αορίστου, που είναι «Επίλεξε». Ευτυχώς φαίνεται πια ότι το έχουμε διορθώσει. Εκδώσαμε μάλιστα κάποια στιγμή ως ΕΔΕΕ το Κόκκινο βιβλιαράκι του κειμενογράφου, στην εισαγωγή του οποίου υπάρχει μια αναφορά σε αυτή την περίφημη και λανθασμένη ιαχή που ακουγόταν στα γήπεδα κάποτε, το « Έμπαινε, Γιούτσο» που υπήρξε αφορμή για να προσπαθήσουμε να διορθωθεί αυτό το λάθος. Το σωστό θα ήταν βέβαια «Μπαίνε, Γιούτσο», αλλά μάλλον δεν θα ήταν εύηχο. Η εταιρική υπευθυνότητα του δικού μας κλάδου είναι η διαφήμιση να χρησιμοποιεί σωστά τη γλώσσα μας. Επειδή μιλάμε λοιπόν για την Ιθάκη, πώς βλέπετε από την πλευρά ενός διαφημιστή το εκ νέου λανσάρισμα του Αλέξη Τσίπρα; Αν το ζητούμενο ήταν να δημιουργήσει ενδιαφέρον, τα έχει καταφέρει πολύ καλά. Λένε ότι η δημοσιότητα, είτε καλή είτε κακή, είναι τελικά καλή. Το θέμα είναι, από εκεί και πέρα, σε τι θα μεταφραστεί αυτό το ενδιαφέρον. Όπως είναι ενδιαφέροντα επικοινωνιακά τα optics της ρήξης με το παρελθόν, με την «έξωση» στον εξώστη της ηγεσίας της κεντρο/αριστεράς. Άθελά τους οι ηγέτες της έλαβαν μέρος στο διαδραστικό μήνυμα του λανσαρίσματος. Όπως γράφει και ο Καβάφης στην «Ιθάκη», «τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας, τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι». Η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να αποτελέσει απειλή για τις διαφημιστικές εταιρείες; Σε αυτήν τη φάση η τεχνητή νοημοσύνη δεν έχει τη δυνατότητα πρωτότυπης σκέψης. Όπως έχουμε δει μέχρι σήμερα τουλάχιστον, μπορεί μεν να σε βοηθήσει να λύσεις καθημερινά και επαναλαμβανόμενα θέματα αλλά δεν μπορεί να προσθέσει κάτι καινούργιο. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα καλής χρήσης του ΑΙ σήμερα. Όταν έχεις μια φωτογραφία που είναι κάθετη, ενώ εσύ τη χρειάζεσαι οριζόντια, το AI μπορεί να πάρει από την κάθετη φωτογραφία το φόντο και να το αναπαραγάγει ώστε να γίνει η φωτογραφία οριζόντια. Αυτή είναι μια δυνατότητα που μας δίνει το πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης που χρησιμοποιούμε. Όμως, το ΑΙ δεν πρόκειται ποτέ να σου γράψει ένα ενδιαφέρον σενάριο. Μπορεί να γράψει ένα, αλλά, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, θα είναι εξαιρετικά βαρετό. Όπως δεν μπορεί να σου φτιάξει ένα σήμα ή λογότυπο. Δεν ξέρω αν θα υπάρξει ένα breakthrough στο μέλλον που το ΑΙ θα μπορεί να σκέφτεται πρωτότυπα και δημιουργικά και να διαθέτει αυτό που λέμε πλάγια σκέψη. Υπάρχει και ένα άλλο βασικό πρόβλημα. Το AI δεν έχει λυμένα τα θέματα του copyright, γιατί δεν δημιουργεί κάτι από το μηδέν αλλά δανείζεται από διάφορες εικόνες ή γραπτά, πράγμα που σημαίνει ότι τελικά μπορεί να βρεθείς υπόλογος για καταστρατήγηση πνευματικών δικαιωμάτων. Η «παρακολούθηση» των καταναλωτικών συνηθειών μέσα από τους αλγόριθμους του internet βοηθά τις διαφημιστικές; Σε βοηθάει στο να έχεις πιο στοχευμένο μήνυμα, γιατί σήμερα η λέξη-κλειδί είναι η στόχευση, δηλαδή πώς θα μπορέσει να φτάσει το μήνυμά σου στον καταναλωτή σου, να είναι αυτό που τον αφορά άμεσα και να φέρει και αποτέλεσμα. Σήμερα πια το μήνυμα, το περιεχόμενο, μπορεί να είναι στοχευμένο όχι μόνο σε επίπεδο ομάδας κοινού αλλά και ατόμου. Αυτό που γινόταν παλιά, που έμοιαζε σαν να στοχεύαμε στον αέρα, ελπίζοντας ότι όλο και κάποιον καταναλωτή θα πετυχαίναμε, δεν είναι αποδεκτό σήμερα. Έχεις μεγάλη απώλεια χρήματος. Ένας μεγάλος πολυεθνικός διαφημιζόμενος το είχε πει πολύ σωστά: τα μισά χρήματα που επενδύω στη διαφήμιση πάνε χαμένα, αλλά δεν ξέρω ποια μισά. Σήμερα όλα τα χρήματα που επενδύεις στη διαφήμιση πρέπει να φέρνουν αποτέλεσμα. Σε αυτό σε βοηθάνε τα δεδομένα που μαζεύεις. Άλλωστε, αυτός είναι και ο λόγος πίσω από τις μεγάλες συγχωνεύσεις που γίνονται τώρα στον δικό μας κλάδο. Τα δεδομένα. Οι influencers είναι αποτελεσματικοί για τη διαφήμιση; Τους πιστεύετε; Τους influencers τους χρησιμοποιούμε και πιστεύουμε ότι έχουν σημαντική επιρροή στο κοινό τους. Λέγαμε πάντα ότι το καλύτερο μέσο

GOOD BUSINESS DIRECTORY

είναι το word of mouth και πρακτικά οι influencers είναι ένα είδος word of mouth. Όταν όμως το word of mouth είναι στρατευμένο, τότε γίνεται διαφήμιση. Και αυτό οφείλει να το ξέρει ο καταναλωτής. Όταν βλέπεις στην τηλεόραση μια διαφήμιση, ξέρεις τι είναι και ξέρεις ότι έχει σκοπό να επηρεάσει την αγοραστική σου συμπεριφορά. Πρέπει ο καταναλωτής να ξέρει το ίδιο όταν ακολουθεί έναν influencer. Γι’ αυτό το Συμβούλιο Ελέγχου Επικοινωνίας, το οποίο ελέγχει τις διαφημίσεις προκειμένου να μην παραβιάζουν τον ελληνικό κώδικα διαφήμισης και να μην παραπλανούν τον καταναλωτή, έχει θεσπίσει κάποιους κανόνες για τους influencers, ένα είδος πιστοποίησης δηλαδή, τους οποίους οφείλουν να ακολουθούν και κυρίως, όταν έχουν πάρει αμοιβή για την προώθηση ενός προϊόντος, να το κάνουν γνωστό στο κοινό τους με το hashtag ad (#ad). Σε διαφορετική περίπτωση, οι μεγάλες εταιρείες οι οποίες έχουν συνυπογράψει το σχετικό παράρτημα του Κώδικα δεν θα συνεργάζονται με αυτούς που δεν ακολουθούν τους κανόνες. Τώρα που αναφέραμε την τηλεόραση, η απώλεια της τηλεθέασης προς πλατφόρμες ή συνδρομητικά κανάλια κ.λπ. ουσιαστικά μειώνει το μερίδιο τηλεθέασης των «ελεύθερων» καναλιών. Αυτό επηρεάζει τη διαφήμιση ως έσοδο. Εμάς τις εταιρείες επικοινωνίας μάς ενδιαφέρει κυρίως να πηγαίνει το μήνυμα στους σωστούς ανθρώπους, είτε είναι στην ελεύθερη δωρεάν τηλεόραση, είτε στις πλατφόρμες. Η απώλεια τηλεθέασης των «ελεύθερων» δωρεάν καναλιών επηρεάζει τα δικά τους έσοδα. Ας μην ξεχνάμε πάντως ότι η ελεύθερη τηλεόραση είναι το πιο αποτελεσματικό μέσο σήμερα, και ως αποτέλεσμα αλλά και ως κόστος. Αυτό όμως που λείπει από τα «ελεύθερα» κανάλια είναι το μάρκετινγκ. Δεν κάνουν δηλαδή καλό και αποτελεσματικό μάρκετινγκ στο προϊόν τους, ούτε προς εμάς –εννοώ την αγορά η οποία αγοράζει για λογαριασμό των πελατών– ούτε προς τους καταναλωτές. Ένα από τα λάθη που κάνουν είναι ότι γίνεται πολύ κακή χρήση του δικαιώματος των μεγάλων διαφημιστικών διαλειμμάτων. Μέχρι πριν από μερικά χρόνια, η ευρωπαϊκή Οδηγία έδινε το δικαίωμα των 12 λεπτών ανά ώρα. Αυτός ο περιορισμός τροποποιήθηκε και πλέον η νέα Οδηγία λέει ότι μπορείς τον χρόνο που έχεις, τα 12 λεπτά επί 24 ώρες, να τον κατανείμεις σχεδόν όπως θέλεις κατά τη διάρκεια του 24ώρου. Εκεί που έχεις μεγαλύτερη τηλεθέαση, για παράδειγμα, να έχεις και μεγαλύτερο διαφημιστικό διάλειμμα. Αυτό είναι λάθος, κατά την άποψή μου, γιατί ο κόσμος βαριέται τις διαφημίσεις και αυτό βλάπτει την απόδοση της διαφήμισης, είτε γιατί ο τηλεθεατής αλλάζει κανάλι, είτε γιατί σηκώνεται να κάνει κάτι άλλο την ώρα των διαφημίσεων, είτε γιατί τελικά δυσφορεί προς τις διαφημίσεις. Και στο τέλος, με την πολλή διαφήμιση, τον στρέφεις στις πλατφόρμες. Είναι σαν να πυροβολείς το πόδι σου. Σε άλλες χώρες έχουν αυτοπεριορισμό στη διάρκεια των διαφημιστικών breaks. Για το καλό όλων μας, θα πρέπει να έρθουμε σε μια αυτορρύθμιση σχετικά με τον χρόνο των διαφημιστικών διαλειμμάτων που να μη διώχνει τους θεατές. Υπάρχει κάποιος «χρυσός κανόνας» που να λέει ποιες διαφημίσεις θυμάται ο καταναλωτής από αυτές που βλέπει σε ένα διαφημιστικό break; Καταρχάς θυμάται την πρώτη και την τελευταία. Δηλαδή υπάρχει μια καμπύλη που λέει ότι η πρώτη διαφήμιση έχει ενθυμητικότητα. Μετά σιγά σιγά πέφτει η καμπύλη και όταν φτάνει στο τέλος του break, ξανανεβαίνει. Γι’ αυτό τον λόγο οι πιο ακριβές διαφημίσεις είναι στην αρχή και το τέλος. Με τον Σύνδεσμο Διαφημιζομένων Ελλάδος και την Kantar κάναμε μια έρευνα. Τοποθετήσαμε τις ίδιες διαφημίσεις, αλλάζοντας τη θέση τους και τη διάρκεια των breaks. Θέλαμε να δούμε αν ο τηλεθεατής τις θυμάται. Αυτό που ανακαλύψαμε είναι ότι ο τηλεθεατής θυμάται τη διαφήμιση ανάλογα με τη διάρκεια του break και τη θέση της. Αυτές που είναι σε μικρότερα breaks ή/και πιο κοντά στην αρχή του διαλείμματος τις θυμάται περισσότερο. Αλλά αυτός είναι μόνο ο ένας παράγοντας. Ο δεύτερος είναι η δημιουργικότητα. Δηλαδή, ένα δημιουργικό διαφημιστικό μήνυμα που σου κεντρίζει το ενδιαφέρον έχει πολλαπλάσια απόδοση από μια διαφήμιση που δεν είναι ενδιαφέρουσα, ακόμα περισσότερο, δε, όταν έχει μεγάλη διαφημιστική πίεση. Για να καταλήξω, θα πρέπει να μειωθεί δραματικά ο διαφημιστικός χρόνος για να μπορέσει ο κόσμος να μείνει στα «ελεύθερα» κανάλια. Τα τελευταία δέκα χρόνια υπάρχει μια μικρή αλλά συνεχής απώλεια μεριδίου της ελεύθερης τηλεόρασης σε σχέση με το σύνολο της τηλεθέασης. Το μερίδιο αυτό πάει στις πλατφόρμες, στο βίντεο, στην ετεροχρονισμένη τηλεθέαση και στις υπόλοιπες εναλλακτικές πηγές.

p.

50

LIFO

GOOD BUSINESS DIRECTORY

Gilead Sciences Ελλάδος Όταν η επιστήμη συναντά την ευθύνη Στον χώρο της υγείας, η καινοτομία δεν είναι ποτέ ουδέτερη. Κάθε επιστημονική πρόοδος φέρει μαζί της ευθύνη, επιλογές και συνέπειες που ξεπερνούν τα όρια της αγοράς.

Σε μια εποχή που τα συστήματα υγείας δοκιμάζονται από διαρκείς μεταβολές, δημογραφικές πιέσεις και αυξανόμενες, πιο σύνθετες ανάγκες, ο ρόλος των βιοφαρμακευτικών εταιρειών επαναπροσδιορίζεται. Δεν αρκεί πλέον η ανάπτυξη αποτελεσματικών, καινοτόμων θεραπειών· απαιτείται ξεκάθαρος σκοπός, υπευθυνότητα και ουσιαστική κατανόηση των κοινωνιών στις οποίες δραστηριοποιούμαστε. Στην Gilead Sciences, αυτός ο τρόπος σκέψης δεν είναι αποτέλεσμα συγκυρίας. Είναι μέρος του DNA μας.

ΠΏΣ ΜΕΤΑΦΡΆΖΕΤΑΙ ΑΥΤΌ ΣΤΗΝ ΠΡΆΞΗ

Η Gilead ιδρύθηκε με έναν σαφή στόχο: να μετατρέπει την επιστημονική πρόοδο σε θεραπείες που αλλάζουν τη ζωή των ανθρώπων με σοβαρές και απειλητικές ασθένειες. Στην Ελλάδα, ο στόχος αυτός αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα. Λειτουργούμε σε ένα περιβάλλον με υψηλές ανάγκες, περιορισμένους πόρους και σημαντικές συστημικές προκλήσεις, αλλά και με εξαιρετικό επιστημονικό δυναμικό και ανθρώπους που εργάζονται καθημερινά με αφοσίωση για τους ασθενείς.

Την ίδια στιγμή, επενδύουμε συστηματικά στη λήψη αποφάσεων που βασίζονται σε δεδομένα και επιστημονική τεκμηρίωση. Η καινοτομία για εμάς δεν είναι σύνθημα· είναι μια οργανωμένη διαδικασία που απαιτεί γνώση, συνεργασία και συνεχή προσαρμογή. Σε ένα δυναμικό περιβάλλον όπως αυτό της υγείας, η ικανότητα να αντιλαμβάνεσαι έγκαιρα τις αλλαγές και να προσαρμόζεσαι υπεύθυνα αποτελεί κρίσιμο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

Για εμάς, η επιχειρηματική δραστηριότητα δεν είναι αποκομμένη από την κοινωνική πραγματικότητα. Αντιθέτως, το business λειτουργεί ως εργαλείο για τη δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας – όχι μόνο οικονομικής αλλά και κοινωνικής. Αυτό σημαίνει ότι κάθε απόφαση, από τη στρατηγική μας έως την καθημερινή λειτουργία, λαμβάνεται με γνώμονα τον αντίκτυπό της.

ΟΙ ΆΝΘΡΩΠΟΙ ΣΤΟ ΕΠΊΚΕΝΤΡΟ

ΑΞΊΕΣ ΠΟΥ ΕΦΑΡΜΌΖΟΝΤΑΙ, ΌΧΙ ΑΠΛΏΣ ΔΗΛΏΝΟΝΤΑΙ Στην καρδιά της Gilead βρίσκονται αξίες που καθοδηγούν τον τρόπο με τον οποίο δουλεύουμε: ακεραιότητα, σεβασμός, υπευθυνότητα, συμπερίληψη και αριστεία. Δεν πρόκειται για αφηρημένες έννοιες ή επικοινωνιακά μηνύματα, αλλά για πρακτικά κριτήρια λήψης αποφάσεων. Η ακεραιότητα και η διαφάνεια αποτελούν αδιαπραγμάτευτες αρχές, ιδιαίτερα σε έναν κλάδο όπου η εμπιστοσύνη είναι θεμελιώδης. Παράλληλα, η έννοια της συμπερίληψης (inclusion) είναι ουσιαστική για τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την εργασία. Δημιουργούμε ένα περιβάλλον όπου οι άνθρωποι μπορούν να είναι ο εαυτός τους, να εκφράζονται ελεύθερα και να εξελίσσονται ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας, ταυτότητας ή επαγγελματικού υπόβαθρου. Η διαφορετικότητα ενισχύει τη σκέψη, βελτιώνει τις αποφάσεις και τελικά οδηγεί σε καλύτερα αποτελέσματα.

GILEAD

Η Gilead Sciences Ελλάδος λειτουργεί ως ένας σύγχρονος, ευέλικτος οργανισμός, με ξεκάθαρη δομή αλλά και χώρο για πρωτοβουλία. Η επιχειρηματική μας στρατηγική βασίζεται στη βιωσιμότητα, τη συνέπεια και τη μακροπρόθεσμη προοπτική. Εργαζόμαστε με σαφείς στόχους, μετρήσιμα αποτελέσματα και αυστηρά πρότυπα συμμόρφωσης, διασφαλίζοντας ποιότητα και αξιοπιστία σε κάθε επίπεδο.

Καμία στρατηγική, όσο καλά σχεδιασμένη κι αν είναι, δεν μπορεί να υλοποιηθεί χωρίς ανθρώπους που πιστεύουν σε αυτήν. Στην Gilead Ελλάδος, οι εργαζόμενοί μας αποτελούν τον πυρήνα της επιτυχίας μας. Επενδύουμε συστηματικά στη συνεχή εκπαίδευση, την επαγγελματική ανάπτυξη και την ενίσχυση δεξιοτήτων, αναγνωρίζοντας ότι η γνώση και η εξέλιξη είναι δυναμικές διαδικασίες. Καλλιεργούμε μια κουλτούρα ανοιχτής επικοινωνίας, συνεργασίας και εμπιστοσύνης. Οι εργαζόμενοί μας ενθαρρύνονται να εκφράζουν ιδέες, να συμμετέχουν ενεργά στη διαμόρφωση λύσεων και να αναλαμβάνουν ευθύνη. Παράλληλα, δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στην ηγεσία με ενσυναίσθηση. Οι επικεφαλής των ομάδων μας δεν λειτουργούν μόνο ως διαχειριστές στόχων, αλλά ως υποστηρικτές των ανθρώπων τους, αναγνωρίζοντας τη σημασία της ψυχικής ευημερίας, της ισορροπίας μεταξύ ζωής και εργασίας, και της ψυχολογικής ασφάλειας.

ΚΑΙΝΟΤΟΜΊΑ ΜΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΌ ΠΡΌΣΗΜΟ Η δραστηριότητά μας επικεντρώνεται σε θεραπευτικές περιοχές με υψηλό κοινωνικό και υγειονομικό αντίκτυπο, όπως ο HIV, οι ιογενείς ηπατίτιδες και η ογκολογία. Η αποστολή μας δεν περιορίζεται στην πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες, αλλά επεκτείνεται στη συνολική συμβολή μας σε ένα βιώσιμο σύστημα υγείας.

p.

52

GBD6 ΣΆΒΒΑΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΊΔΗΣ ΓΕΝΙΚΌΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΉΣ GILEAD SCIENCES ΕΛΛΆΔΑΣ, ΚΎΠΡΟΥ & EUROPEAN DISTRIBUTOR MARKETS ΚΑΙ ΑΝΤΙΠΡΟΈΔΡΟΣ Δ.Σ. ΤΟΥ PHARMA INNOVATION FORUM (PIF)

Συνεργαζόμαστε στενά με την επιστημονική κοινότητα, τους θεσμούς και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, με πνεύμα διαλόγου και υπευθυνότητας. Παράλληλα, υποστηρίζουμε δράσεις ενημέρωσης, πρόληψης και καταπολέμησης του κοινωνικού στίγματος, αναγνωρίζοντας ότι η υγεία δεν είναι μόνο ιατρικό ζήτημα αλλά και κοινωνικό.

Η ΕΥΘΎΝΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΊΑΣ ΜΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΆΔΑ Η παρουσία της Gilead στην Ελλάδα δεν είναι απλώς επιχειρησιακή, αλλά ουσιαστικά θεσμική. Αντιλαμβανόμαστε τον ρόλο μας ως ενεργό μέρος ενός οικοσυστήματος υγείας που χρειάζεται συνεργασία, εμπιστοσύνη και ρεαλισμό. Σε ένα περιβάλλον που συχνά δοκιμάζεται από αβεβαιότητα και περιορισμούς, επιλέγουμε να λειτουργούμε με συνέπεια, προβλεψιμότητα και σεβασμό στους κανόνες. Επενδύουμε στη μακροχρόνια παρουσία μας, χτίζοντας σχέσεις ουσίας με την επιστημονική κοινότητα και τους θεσμούς, με στόχο όχι τις γρήγορες λύσεις, αλλά τη διαχρονική συμβολή στη βελτίωση της φροντίδας των ασθενών.

ΚΟΙΤΆΖΟΝΤΑΣ ΜΠΡΟΣΤΆ Το μέλλον της υγείας απαιτεί οργανισμούς που συνδυάζουν επιστημονική αριστεία, επιχειρηματική ωριμότητα και αυθεντική, ανθρωποκεντρική προσέγγιση. Στην Gilead Sciences Ελλάδος, φιλοδοξούμε να συνεχίσουμε να λειτουργούμε με συνέπεια σε αυτές τις αρχές, δημιουργώντας αξία που ξεπερνά τα στενά όρια της εταιρείας. Για εμάς, η επιτυχία δεν μετριέται μόνο σε αριθμούς, αλλά στο αποτύπωμα που αφήνουμε στους ανθρώπους, στους ασθενείς και στην κοινωνία συνολικά.

ΔΕΚ.

25

ΑΠΌ ΤΗΝ ΑΡΓΥΡΩ ΜΑΥΡΟΥΛΗ

LIFO

GOOD BUSINESS DIRECTORY

Rebrain Greece Από τη Νέα Υόρκη στην Αθήνα: Πώς εξελίσσεται το πρόγραμμα επαναπατρισμού στελεχών

p.

54

GBD6 ΟΙ ΕΚΔΗΛΏΣΕΙΣ REBRAIN GREECE ΚΑΙ ΗΜΈΡΑ ΚΑΡΙΈΡΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΎΝ ΩΣ ΔΊΑΥΛΟΣ ΜΕΤΑΞΎ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΉΣ ΔΙΑΣΠΟΡΆΣ, ΠΑΡΟΥΣΙΆΖΟΝΤΑΣ ΑΛΛΑΓΈΣ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΙΑΚΌ ΠΕΡΙΒΆΛΛΟΝ, ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΆ ΚΊΝΗΤΡΑ ΚΑΙ ΝΈΕΣ ΕΥΚΑΙΡΊΕΣ ΑΠΑΣΧΌΛΗΣΗΣ.

Με ιδιαίτερα υψηλή συμμετοχή και εμφανές ενδιαφέρον από την ελληνική ομογένεια ολοκληρώθηκε η εκδήλωση Rebrain Greece στη Νέα Υόρκη, η έκτη κατά σειρά διοργάνωση της κυβέρνησης με στόχο τη διασύνδεση Ελλήνων εργαζομένων του εξωτερικού με την εγχώρια αγορά εργασίας. Περισσότεροι από 1.000 Έλληνες που ζουν και απασχολούνται στις Ηνωμένες Πολιτείες βρέθηκαν στον χώρο της εκδήλωσης, όπου 34 επιχειρήσεις παρουσίασαν 500 θέσεις υψηλής εξειδίκευσης. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και της υπουργού Νίκης Κεραμέως, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης στρατηγικής που έχει αναπτύξει η κυβέρνηση για τον «επαναπατρισμό» στελεχών με μακρά επαγγελματική εμπειρία στο εξωτερικό. Συνολικά, από τις έξι διοργανώσεις σε Λονδίνο, Άμστερνταμ, Ντίσελντορφ, Στουτγκάρδη και Νέα Υόρκη, περισσότεροι από 6.500 Έλληνες έχουν συμμετάσχει, δίνοντας μια πρώτη εικόνα του ενδιαφέροντος που καταγράφεται στη διασπορά.

Η μεγάλη «διαρροή εγκεφάλων» της περιόδου 2010–2018 αποτελεί μια από τις πιο έντονες κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες της κρίσης.

ΑΠΌ ΤΟ BRAIN DRAIN ΣΤΟ BRAIN GAIN – Η ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΉ ΣΤΌΧΕΥΣΗ Η μεγάλη «διαρροή εγκεφάλων» της περιόδου 2010-2018 αποτελεί μια από τις πιο έντονες κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες της κρίσης. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, περισσότεροι από 659.000 Έλληνες εγκατέλειψαν τη χώρα για να αναζητήσουν εργασία στο εξωτερικό. Το φαινόμενο, όπως έχει επισημανθεί και από κυβερνητικά στελέχη, δεν ήταν απλώς κοινωνικό σύμπτωμα αλλά μια βαθιά πληγή για την παραγωγική βάση και τις αναπτυξιακές δυνατότητες της Ελλάδας. Σήμερα, σύμφωνα με τη Eurostat, από τους σχεδόν 660.000 που μετανάστευσαν, έχουν επιστρέψει 422.688 – ποσοστό 64%. Η κυβέρνηση επιχειρεί να κεφαλαιοποιήσει αυτήν τη δυναμική, μετατρέποντας το brain drain σε brain gain, μια θετική κινητικότητα που συνδέει την επιστροφή εξειδικευμένων επαγγελματιών με τις ανάγκες της ελληνικής οικονομίας. Στο πλαίσιο αυτό, οι εκδηλώσεις Rebrain Greece και Ημέρα Καριέρας λειτουργούν ως δίαυλος μεταξύ των επιχειρήσεων και της ελληνικής διασποράς, παρουσιάζοντας αλλαγές στο εργασιακό περιβάλλον, φορολογικά κίνητρα και νέες ευκαιρίες απασχόλησης.

ΟΙ ΠΡΏΤΕΣ ΕΠΙΣΤΡΟΦΈΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΦΊΛ ΤΩΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΌΜΕΝΩΝ Παρότι οι διαδικασίες παραμένουν χρονοβόρες και πολύπλοκες –καθώς οι ενδιαφερόμενοι έχουν επαγγελματικές και οικογενειακές υποχρεώσεις στο εξωτερικό–, ήδη καταγράφονται οι πρώτες προσλήψεις. Στελέχη από τον χώρο της τεχνολογίας, μηχανικοί με εμπειρία σε μεγάλους διεθνείς ομίλους, επαγγελματίες υγείας και οικονομολόγοι είναι μεταξύ όσων έχουν ξεκινήσει να εργάζονται σε ελληνικές επιχειρήσεις, έπειτα από επαφές που πραγματοποιήθηκαν μέσω του Rebrain Greece. Πηγές από εταιρείες που συμμετείχαν στις εκδηλώσεις αναφέρουν ότι πρόκειται για μια σταδιακή διαδικασία, που απαιτεί προσεκτική προετοιμασία. Όπως σημειώνουν, η απόφαση ενός στελέχους να επιστρέψει στη χώρα δεν λαμβάνεται σε μία ημέρα, καθώς προϋποθέτει μετακόμιση της οικογένειας, ολοκλήρωση συμβολαίων, προσαρμογή σε νέα δεδομένα και διασφάλιση των συνθηκών εργασίας. Ωστόσο, αρκετές δεκάδες εργαζόμενοι έχουν ήδη ολοκληρώσει ή βρίσκονται στο τελικό στάδιο μιας συμφωνίας με ελληνικές επιχειρήσεις.

ΔΕΚ.

25

ΤΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΌ ΚΊΝΗΤΡΟ: ΈΚΠΤΩΣΗ 50% ΓΙΑ 7 ΧΡΌΝΙΑ Ένα από τα κεντρικά μέτρα που παρουσιάζονται σε όλες τις εκδηλώσεις της πρωτοβουλίας αφορά το καθεστώς φορολόγησης για όσους επιλέξουν να μετοικήσουν στην Ελλάδα. Η διάταξη προβλέπει: Απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος και την εισφορά αλληλεγγύης για το 50% του εισοδήματος που προκύπτει από μισθωτή εργασία ή επιχειρηματική δραστηριότητα στην Ελλάδα, για επτά έτη, προσφέροντας σημαντική σταθερότητα.

ΜΗ ΣΥΝΥΠΟΛΟΓΙΣΜΌ ΤΩΝ ΤΕΚΜΗΡΊΩΝ ΚΑΤΟΙΚΊΑΣ ΚΑΙ Ι.Χ. ΣΤΟΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΌ ΤΟΥ ΤΕΚΜΑΡΤΟΎ ΕΙΣΟΔΉΜΑΤΟΣ Για την πρόσβαση στο κίνητρο ενεργοποιήθηκε νέα ψηφιακή πλατφόρμα στην ΑΑΔΕ, μέσω της οποίας οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλουν ηλεκτρονικά την αίτηση και τα δικαιολογητικά τους. Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, ο αριθμός των εργαζομένων που εντάχθηκαν στο καθεστώς έχει τετραπλασιαστεί από τον Ιούνιο του 2022, ενώ χιλιάδες αιτήσεις βρίσκονται σε εκκρεμότητα.

ΤΙ ΖΗΤΟΎΝ ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ – ΕΛΛΕΊΨΕΙΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΎ ΚΑΙ ΑΝΆΓΚΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΊΑΣ Η ενεργή συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα θεωρείται κρίσιμη για την επιτυχία της στρατηγικής επαναπατρισμού. Στελέχη επιχειρήσεων που συμμετείχαν στις εκδηλώσεις επισημαίνουν ότι η ελληνική αγορά εργασίας αντιμετωπίζει ελλείψεις σε ειδικότητες υψηλής και μεσαίας εξειδίκευσης, γεγονός που καθιστά την επιστροφή Ελλήνων του εξωτερικού μια στρατηγική επιλογή.

55

56

LIFO

Οι ειδικότητες που παρουσιάζουν υψηλή ζήτηση περιλαμβάνουν: • μηχανικούς όλων των ειδικοτήτων (πολιτικούς μηχανικούς, μηχανολόγους, ηλεκτρολόγους, αυτοματιστές), • επαγγελματίες υγείας (γιατρούς και νοσηλευτές), • στελέχη πληροφορικής και data specialists, • οικονομολόγους και στελέχη λογιστηρίου, • στελέχη marketing, πωλήσεων και διοίκησης, • προσωπικό με ψηφιακές ή τεχνολογικές δεξιότητες, • εργαζόμενους σε ξενοδοχειακά και τουριστικά επαγγέλματα. Πρόκειται για θέσεις που προέρχονται από κλάδους υψηλής δυναμικής, όπως ενέργεια, υγεία, υποδομές, εκπαίδευση, βιομηχανία, τράπεζες, πληροφορική και τουρισμός. Κατά μέσο όρο, σύμφωνα με στοιχεία των διοργανωτών, κάθε εταιρεία συγκεντρώνει γύρω στα 310 βιογραφικά σε κάθε εκδήλωση, ενώ πραγματοποιεί περίπου 120 συνεντεύξεις με υποψηφίους των οποίων το προφίλ ταιριάζει με τις ανάγκες της.

ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΉΣΕΙΣ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΈΧΟΥΝ ΣΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΉ Μεταξύ των εταιρειών που έχουν ενταχθεί στην πρωτοβουλία συγκαταλέγονται μεγάλοι και μεσαίοι όμιλοι της ελληνικής οικονομίας, όπως: Α. Χατζόπουλος Α.Ε., ΑΒΑΞ Α.Ε., Αντισέλ-Αφοί Σελίδη Α.Ε., Αρτοβιομηχανία Καραμολέγκος, Ελληνικός Χρυσός, Ελληνοαμερικανικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα, Ξενοδοχεία Χανδρή, ΔΕΗ, ΙΑΣΩ, Σφακιανάκης, Aegean, Aktor, Alpha Bank, Choose, Cisco, Costa Navarino, Deloitte, Eurobank, EY, HELLENiQ Energy, Lamda Development, Lidl Ελλάς, Melissa Kikizas, Motor Oil, Papastratos, Prisma Electronics, Sunlight Group, Cenergy Holdings, Cosmote, ElvalHalcor, J.P. Morgan, Kaizen Gaming, Metlen, Mitsis, Novibet, Pfizer, Τράπεζα Πειραιώς, Prominence Maritime, PwC, Titan και Vodafone. Πρόκειται για επιχειρήσεις που, σύμφωνα με τους εκπροσώπους τους, έχουν κάνει συστηματική προεργασία πριν από τις εκδηλώσεις, αξιολογώντας ανάγκες, διαθέσιμες θέσεις και επίπεδα μισθοδοσίας για εξειδικευμένα στελέχη.

GOOD BUSINESS DIRECTORY

ΜΙΣΘΟΛΟΓΙΚΆ ΔΕΔΟΜΈΝΑ – ΤΙ ΠΡΟΣΦΈΡΕΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΈΛΛΗΝΕΣ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΎ Τα πρώτα στοιχεία από συμβάσεις που έχουν υπογραφεί δίνουν και μια εικόνα της μισθολογικής πραγματικότητας που διαμορφώνεται για όσους ενδιαφέρονται να επιστρέψουν. Σε μεγάλη κατασκευαστική εταιρεία, πολιτικός μηχανικός με 4-5 χρόνια εμπειρίας προσλαμβάνεται με αποδοχές που ξεκινούν από 3.000 ευρώ. Μηχανολόγοι μηχανικοί, αυτοματιστές και ηλεκτρολόγοι με εμπειρία άνω της πενταετίας λαμβάνουν μισθούς 2.500-3.500 ευρώ, ενώ εταιρεία ενέργειας προσφέρει καθαρές αποδοχές τουλάχιστον 2.500 ευρώ για εξειδικευμένους μηχανικούς. Παρότι οι μισθοί αυτοί συχνά υπολείπονται των αντίστοιχων στο εξωτερικό, στελέχη επιχειρήσεων επισημαίνουν ότι το φορολογικό κίνητρο της επταετίας και το χαμηλότερο κόστος ζωής λειτουργούν εξισορροπητικά.

ΜΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΉ ΜΕ ΠΡΟΟΠΤΙΚΈΣ, ΑΛΛΆ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΉΣΕΙΣ Το Rebrain Greece καταγράφει θετικά πρώτα αποτελέσματα, με υψηλή συμμετοχή και αυξημένο ενδιαφέρον. Οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν σημαντικά κενά σε θέσεις υψηλής εξειδίκευσης και βλέπουν στο ανθρώπινο δυναμικό της διασποράς μια πολύτιμη δεξαμενή. Η κυβέρνηση επιχειρεί να ενισχύσει αυτήν τη γέφυρα, αξιοποιώντας φορολογικά κίνητρα και διεθνείς δράσεις εξωστρέφειας. Παράλληλα, όμως, ο δρόμος δεν είναι χωρίς δυσκολίες. Η απόφαση επιστροφής συνδέεται με οικογενειακούς παράγοντες, το ύψος της αμοιβής, τις σταθερές προοπτικές και την ποιότητα των υπηρεσιών στην Ελλάδα. Απαιτείται επίσης σταθερό θεσμικό πλαίσιο, βελτίωση της γραφειοκρατίας και συνέχιση της προσπάθειας αναβάθμισης των μισθολογικών απολαβών σε κρίσιμους κλάδους. Σε κάθε περίπτωση, το πρόγραμμα φαίνεται να κερδίζει έδαφος και να ανοίγει έναν νέο κύκλο επαφών με τους Έλληνες του εξωτερικού – έναν κύκλο που, εφόσον διατηρηθεί, μπορεί να αποτελέσει μοχλό αναβάθμισης του ανθρώπινου δυναμικού της χώρας και να συμβάλει στη μετάβαση από το brain drain στο brain gain με ουσιαστικούς όρους.

p.

56

LIFO

GOOD BUSINESS DIRECTORY

ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΩΣΤΑ ΒΟΥΤΣΑΔΑΚΗ

Η ΠΡΟΟΠΤΙΚΉ ΑΝΆΔΕΙΞΗΣ ΤΗΣ ΧΏΡΑΣ ΣΕ ΔΊΑΥΛΟ ΕΦΟΔΙΑΣΜΟΎ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΉΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΉΣ ΕΥΡΏΠΗΣ ΜΕ ΦΥΣΙΚΌ ΑΈΡΙΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΊ ΈΔΑΦΟΣ ΓΙΑ ΝΈΕΣ ΕΠΕΝΔΎΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΊΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΆ ΤΟΥ ΑΕΡΊΟΥ. Επενδύσεις μεγάλης κλίμακας στην παραγωγή, μεταφορά, διανομή και αξιοποίηση του φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή μελετούν ή υλοποιούν ήδη ξένοι και εγχώριοι ενεργειακοί όμιλοι, διαβλέποντας ότι –παρά τη στρατηγική αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης– το φυσικό αέριο θα παραμείνει στο ενεργειακό μείγμα για αρκετά χρόνια, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και συνολικά στην ευρωπαϊκή αγορά. Ο πλέον υποσχόμενος τομέας είναι οι έρευνες υδρογονανθράκων που αναζωογονήθηκαν έπειτα από μακρά περίοδο στασιμότητας, με την ανακοίνωση της εισόδου της αμερικανικής πολυεθνικής ExxonMobil στο μπλοκ 2 δυτικά της Κέρκυρας (μαζί με την Energean και την Helleniq Energy που παραμένουν μέτοχοι μειοψηφίας). Θα ακολουθήσει το 2027, αν όλα εξελιχθούν ομαλά, η εκτέλεση ερευνητικής γεώτρησης κόστους περί τα 100 εκατ. δολάρια με στόχο τον εντοπισμό κοιτάσματος μεγέθους 200 δισ. κυβικών μέτρων που –σύμφωνα με τις υπάρχουσες εκτιμήσεις– υπάρχει στην περιοχή. Αν η γεώτρηση είναι επιτυχής, θα χρειαστούν επενδύσεις περίπου 5 δισ. ευρώ για την άντληση, επεξεργασία και μεταφορά του αερίου στο δίκτυο. Υπό διερεύνηση βρίσκονται ακόμη μεγάλες θαλάσσιες περιοχές νότια της Πελοποννήσου, δυτικά, νοτιοδυτικά και νότια της Κρήτης, από κοινοπραξίες στις οποίες μετέχουν οι ExxonMobil, Chevron και Helleniq Energy.

ΠΑΡΑΓΩΓΉ ΗΛΕΚΤΡΙΚΉΣ ΕΝΈΡΓΕΙΑΣ ΑΠΌ ΜΟΝΆΔΕΣ ΦΥΣΙΚΟΎ ΑΕΡΊΟΥ Επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων υλοποιούνται και στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από μονάδες φυσικού αερίου, οι οποίες είναι απαραίτητες για να στηρίξουν την κάλυψη του φορτίου συμπληρωματικά προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, έως ότου ωριμάσουν τεχνολογικά οι μονάδες αποθήκευσης (μπαταρίες) μεγάλης χωρητικότητας και καταστεί εφικτή η πλήρης απανθρακοποίηση της παραγωγής ρεύματος. Οι σημαντικότερες επενδύσεις στον τομέα είναι η Θερμοηλεκτρική Κομοτηνής μεικτής ισχύος 877 MW των ομίλων Motor Oil και ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, η κατασκευή της οποίας ολοκληρώθηκε το καλοκαίρι και αναμένεται τους επόμενους μήνες να τεθεί σε εμπορική λειτουργία. Ακολουθεί η μονάδα

Ηλεκτροπαραγωγής Αλεξανδρούπολης, που αποτελεί σύμπραξη της ΔΕΗ με τη ΔΕΠΑ Εμπορίας και τον όμιλο Κοπελούζου, ισχύος 840 MW, που προβλέπεται να ολοκληρωθεί στα μέσα του 2026. Η ΔΕΗ προχωρά επίσης στη μετατροπή της λιγνιτικής μονάδας Πτολεμαΐδας 5 σε μονάδα φυσικού αερίου. Η μονάδα θα σταματήσει να καίει λιγνίτη ως το τέλος του 2026 και η έναρξη λειτουργίας με φυσικό αέριο αναμένεται το 2027, αρχικά με ισχύ 350 MW και στη συνέχεια –σε συνάρτηση με την υλοποίηση των σχεδίων για εγκατάσταση μεγάλης κλίμακας υποδομών τεχνητής νοημοσύνης στην περιοχή– στα 1.000 MW. Η προοπτική λειτουργίας data center στην Κοζάνη συνδυάζεται επίσης με μία ακόμη μονάδα φυσικού αερίου, ισχύος 250 MW. Νέα μονάδα φυσικού αερίου στη Λάρισα, με ισχύ 792 MW ανακοίνωσε το καλοκαίρι του 2025 η ΔΕΠΑ Εμπορίας, ενώ υπό εξέταση είναι και το σχέδιο της Helleniq Energy για κατασκευή δεύτερης μονάδας ηλεκτροπαραγωγής στη Θεσσαλονίκη, σχέδιο που είχε «παγώσει» τα προηγούμενα χρόνια.

ΕΝΔΙΑΦΈΡΟΝ ΓΙΑ ΝΈΕΣ ΕΠΕΝΔΎΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΊΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΆ ΤΟΥ ΑΕΡΊΟΥ Η προοπτική ανάδειξης της χώρας σε δίαυλο εφοδιασμού της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης με φυσικό αέριο δημιουργεί επίσης έδαφος για νέες επενδύσεις στην επεξεργασία και μεταφορά του αερίου. Το αέριο μεταφέρεται σε υγροποιημένη μορφή σε δύο μονάδες αεριοποίησης που λειτουργούν σήμερα στη χώρα, στη Ρεβυθούσα (ΔΕΣΦΑ) και στην Αλεξανδρούπολη (μέτοχοι οι ΔΕΣΦΑ, ΔΕΠΑ Εμπορίας, Bulgartransgaz, Gaslog και Ελ. Κοπελούζου), μέσω των οποίων τροφοδοτούνται η ελληνική και η περιφερειακή αγορά. Όμως η ζήτηση που δημιουργείται από τη σταδιακή απόσυρση του ρωσικού φυσικού αερίου από την περιοχή, το κλείσιμο ανθρακικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής και την αύξηση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας δημιουργεί έδαφος για νέες επενδύσεις στον τομέα. Μεταξύ άλλων εξετάζεται η εγκατάσταση δεύτερου πλωτού σταθμού Υγροποιημένου Αερίου στην Αλεξανδρούπολη, ενώ η Helleniq Energy και ο όμιλος Motor Oil σχεδιάζουν επίσης πλωτές μονάδες στη Θεσσαλονίκη και την Κόρινθο αντίστοιχα.

Φυσικό αέριο: «Χρυσές» επενδύσεις για την ελληνική οικονομία

p.

58

GBD6 Ο πλέον υποσχόμενος τομέας είναι οι έρευνες υδρογονανθράκων που αναζωογονήθηκαν έπειτα από μακρά περίοδο στασιμότητας, με την ανακοίνωση της εισόδου της αμερικανικής πολυεθνικής ExxonMobil στο μπλοκ 2 δυτικά της Κέρκυρας (μαζί με την Energean και την Helleniq Energy που παραμένουν μέτοχοι μειοψηφίας).

ΤΙ ΓΊΝΕΤΑΙ ΜΕ ΤΑ ΔΊΚΤΥΑ Στον τομέα των δικτύων, σύμφωνα με το εγκεκριμένο από τη Ρυθμιστική Αρχή δεκαετές πρόγραμμα ανάπτυξης του ΔΕΣΦΑ για την περίοδο 2024-2033, ο Διαχειριστής προγραμματίζει επενδύσεις συνολικού ύψους 1,37 δισ., για έργα που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την επέκταση του δικτύου υψηλής πίεσης σε νέες περιοχές (π.χ. σε Δυτική Μακεδονία, Δυτική Ελλάδα, Πελοπόννησο), την τροφοδοσία των νέων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής και την ανάπτυξη νέων διεθνών διασυνδέσεων με τη Β. Μακεδονία ή την ενίσχυση των υφιστάμενων με σταθμούς συμπίεσης που αναβαθμίζουν τις δυνατότητες μεταφοράς. Αντίστοιχα προγραμματίζονται επενδύσεις στα δίκτυα φυσικού αερίου μέσης και χαμηλής πίεσης, από τα οποία τροφοδοτούνται οι τελικοί καταναλωτές. Ο σχεδιασμός της Enaon (θυγατρική της Italgas) που

ΔΕΚ.

25

διαχειρίζεται και αναπτύσσει τα δίκτυα στις περισσότερες περιοχές της χώρας για την περίοδο 2025-2031 περιλαμβάνει επενδύσεις ύψους 1 δισ. ευρώ για την επέκταση του δικτύου και την προώθηση του ψηφιακού μετασχηματισμού του, επεκτείνοντας την εξυπηρέτηση σε περιοχές που δεν εξυπηρετούνται σήμερα και επιτρέποντας τη διανομή ανανεώσιμων αερίων. Σε «απομακρυσμένες» περιοχές που δεν είναι συνδεδεμένες με φυσικό δίκτυο παροχής φυσικού αερίου θα συνεχιστεί η εγκατάσταση κρυογονικών δεξαμενών ΥΦΑ, που έχουν ήδη αναπτυχθεί σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Οι επενδύσεις αυτές θα οδηγήσουν σε επέκταση του ελληνικού δικτύου κατά 2.500 χιλιόμετρα και σε αύξηση του αριθμού των πελατών που εξυπηρετούνται από 623.000 το 2024 σε λίγο λιγότερο από 1 εκατ. έως το 2031.

59

GBD6

LIFO

GOOD BUSINESS DIRECTORY

Kaizen Gaming: Ανάπτυξη με πυξίδα τους ανθρώπους, την τεχνολογία και την κοινωνική υπευθυνότητα Ξεκινώντας από την Ελλάδα και εξελισσόμενη σε έναν παγκόσμιο παίκτη του GameTech, η Kaizen Gaming χτίζει την ανάπτυξή της πάνω σε τρεις σταθερές αξίες: τους ανθρώπους, την τεχνολογία και την κοινωνική προσφορά. Με παρουσία σε 19 αγορές και περισσότερους από 13 εκατομμύρια πελάτες, η εταιρεία επενδύει συστηματικά στην καινοτομία και στην εξέλιξη των εργαζομένων της. ΜΈΛΗ ΤΩΝ ΟΜΆΔΩΝ TECH & PRODUCT ΤΗΣ KAIZEN GAMING ΣΤΟ KAIZEN CAMPUS ΣΤΗΝ ΑΘΉΝΑ

Εκτός από πρωτοπόρος στον χώρο του GameTech, η Kaizen Gaming αναγνωρίζεται ως Great Place to Work σε έξι χώρες, βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της τεχνολογικής καινοτομίας και επιδεικνύει σημαντική κοινωνική δράση. Διαθέτει περισσότερους από 13 εκατομμύρια πελάτες σε 19 αγορές, σε 4 ηπείρους, ένα έμψυχο δυναμικό με πάνω από 2.800 ανθρώπους, σε ένα εργασιακό περιβάλλον που αναγνωρίζεται ως εξαιρετικό σε 6 χώρες. Παράλληλα, συνεργάζεται με μερικά από τα μεγαλύτερα brand names στον χώρο του αθλητισμού, από τη FIFA και την UEFA μέχρι την Μπάγερν Μονάχου, τη Ρίβερ Πλέιτ και τον Γιάννη Αντετοκούνμπο, ενώ έχει λάβει διακρίσεις που την κατατάσσουν στην κορυφή της παγκόσμιας τεχνολογικής βιομηχανίας. Όλα αυτά για μια εταιρεία της οποίας η καρδιά χτυπά στην Ελλάδα, την Kaizen Gaming, που σήμερα θεωρείται μία από τις μεγαλύτερες στον τομέα του GameTech διεθνώς.

p.

60

p.

61

ΣΤΙΣ ΠΡΟΣΠΆΘΕΙΕΣ ΤΟΥ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟΎ ΣΏΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΈΓΚΑΙΡΟ ΕΝΤΟΠΙΣΜΌ ΠΥΡΚΑΓΙΏΝ ΣΥΜΒΆΛΛΕΙ ΤΟ KAIZEN FOUNDATION.

ΤΑ ΔΎΟ ΕΛΛΗΝΙΚΆ HUBS ΤΗΣ KAIZEN GAMING, ΣΤΗΝ ΑΘΉΝΑ ΚΑΙ ΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗ, ΑΠΟΤΕΛΟΎΝ ΤΟΝ ΠΥΡΉΝΑ ΤΗΣ ΑΝΆΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΉΣ ΕΞΈΛΙΞΗΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΊΑΣ, ΦΙΛΟΞΕΝΏΝΤΑΣ ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΟΥΣ ΑΠΌ 1.700 ΕΡΓΑΖΌΜΕΝΟΥΣ. Δύναμη της συνεχούς εξέλιξης οι άνθρωποί της

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα δύο ελληνικά hubs της Kaizen Gaming, στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, αποτελούν τον πυρήνα της ανάπτυξης και της τεχνολογικής εξέλιξης της εταιρείας, φιλοξενώντας περισσότερους από 1.700 εργαζόμενους. Από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, εργάζονται πάνω σε ένα προϊόν με παγκόσμια απήχηση και εκατομμύρια χρήστες και έρχονται σε επαφή με διαφορετικές κουλτούρες, εργαλεία, κανονιστικά πλαίσια και άλλες ιδιαιτερότητες, ανάλογα με την αγορά που καλούνται να εξυπηρετήσουν.

Τεχνολογία και καινοτομία στον πυρήνα της ανάπτυξης Η τεχνολογία αποτελεί βασικό στοιχείο της ταυτότητας της Kaizen Gaming. Οι ομάδες Tech και Product αποτελούν σχεδόν το 60% του ανθρώπινου δυναμικού της και αναπτύσσουν in-house την πλατφόρμα online gaming της εταιρείας, η οποία βελτιστοποιείται συνεχώς μέσω νέων προϊόντων και χαρακτηριστικών. Αυτά μπορεί να κυμαίνονται από τρισδιάστατα γραφικά για παιχνίδια μέχρι social networking features και εργαλεία υπεύθυνου παιχνιδιού.

Δέσμευση στην κοινωνική προσφορά Η ανάπτυξη, όμως, για την Kaizen Gaming δεν αφορά μόνο την επιχειρηματική επιτυχία αλλά και την προσφορά προς την κοινωνία. Σε αυτό το πλαίσιο, όχι μόνο έχει λάβει δράση στηρίζοντας απευθείας το έργο 11 ΜΚΟ αλλά παράλληλα έχει προχωρήσει στη δημιουργία του Kaizen Foundation, του διεθνούς κοινωφελούς οργανισμού που χρηματοδοτεί αποκλειστικά. Η πιο πρόσφατη δράση του Kaizen Foundation ήταν η δωρεά προηγμένου τεχνολογικού εξοπλισμού προς το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας για την επιτήρηση και την έγκαιρη ανίχνευση πυρκαγιών από το Πυροσβεστικό Σώμα. Στον τομέα της εκπαίδευσης, το Kaizen Foundation έχει συνάψει μνημόνιο συνεργασίας με το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΟΠΑ) για την ενίσχυση των φοιτητών και φοιτητριών του Τμήματος Στατιστικής, ενώ σε συνεργασία με την αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία Σύμπλευση παρέχει υποτροφίες σε μαθητές από ακριτικά νησιά, ώστε να ενισχύσουν την ισότιμη πρόσβαση στην εκπαίδευση. Μέχρι τώρα, το Kaizen Foundation έχει πραγματοποιήσει συνολικά 13 συνέργειες στην Ελλάδα με θεσμικούς φορείς και οργανισμούς της κοινωνίας των πολιτών, ενώ έχει ξεκινήσει τη δράση του και σε διεθνές επίπεδο σε χώρες όπως η Ρουμανία και η Βραζιλία. Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η δράση των ίδιων των εργαζομένων της Kaizen Gaming μέσα από το πρόγραμμα εθελοντισμού «The Collective», που μόλις σε έναν χρόνο ενεργοποίησε περισσότερους από 850 Kaizeners, με 2.000+ ώρες κοινωνικής προσφοράς σε 31 οργανισμούς σε οκτώ χώρες. Στην Ελλάδα, οι εθελοντές έχουν υλοποιήσει πρωτοβουλίες περιβαλλοντικής και κοινωνικής προσφοράς που έχουν αφήσει ουσιαστικό αποτύπωμα στην κοινωνία: αναβαθμίζοντας δύο παιδικές χαρές, βοηθώντας στον καθαρισμό των ακτών, φροντίζοντας ζώα και συλλέγοντας περισσότερα από 595 κιλά τροφίμων. Μάλιστα, μέσω εταιρικής δωρεάς διανεμήθηκαν 55,5 τόνοι τροφίμων, προσφέροντας σημαντική στήριξη σε περισσότερους από 760 ηλικιωμένους σε 13 ιδρύματα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.

Η εταιρεία βρίσκεται επίσης στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων στην τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ), με την εξειδικευμένη ομάδα της να μετρά 80 μέλη. Η ΤΝ χρησιμοποιείται για τη δημιουργία εξατομικευμένων εμπειριών χρήστη ή για να διευκολύνει τη δημιουργία γραφικών μέσω της Generative AI, μεταξύ πολλών άλλων χρήσεων. Επιπλέον, χρησιμοποιείται στην καθημερινότητα των Kaizeners, ώστε να επιταχύνουν και να απλοποιούν χρονοβόρες εργασίες.

ΔΕΚ.

25

LIFO

GBD6

Η Kaizen Gaming έχει λάβει την πιστοποίηση Great Place to Work σε Ελλάδα, Πορτογαλία, Τσεχία, Βραζιλία, Αργεντινή και Κολομβία, ενώ έχει αναγνωριστεί και ως ένα από τα Best Workplaces in Tech. Προτεραιότητα δίνεται τόσο στην επαγγελματική ανάπτυξη των εργαζομένων όσο και στην ευζωία τους. Οι Kaizeners επωφελούνται από εξατομικευμένα career paths, δωρεάν πρόσβαση σε πλατφόρμες e-learning, υποτροφίες μεταπτυχιακών σπουδών, ένα τριετές Leadership Academy για την ανάπτυξη των ικανοτήτων των managers ομάδων και το πρόγραμμα Rise, που βοηθά τους εργαζόμενους να είναι έτοιμοι να αναλάβουν νέους ρόλους. Παράλληλα, ακολουθούν ένα υβριδικό μοντέλο εργασίας και υποστηρίζονται από το πρόγραμμα «Better You», το οποίο φροντίζει για τη σωματική και ψυχική τους υγεία, καθώς και για τη δημιουργία ενός συμπεριληπτικού και ασφαλούς εργασιακού περιβάλλοντος. Άλλα οφέλη για τους εργαζόμενους περιλαμβάνουν γονικές παροχές, ιδιωτική ιατρική ασφάλιση και δραστηριότητες «team building», μεταξύ άλλων.

GOOD BUSINESS DIRECTORY

ΑΠΟ ΤΗΝ ΆΝΝΑ ΔΙΑΝΆ

LIFO

Deal maker και το 2025 ο κλάδος τροφίμων και ποτών στην Ελλάδα Η ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΒΙΟΜΗΧΑΝΊΑ ΤΡΟΦΊΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΏΝ ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΕΊ ΜΌΝΟ ΠΕΔΊΟ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΉΣ ΚΙΝΗΤΙΚΌΤΗΤΑΣ ΑΛΛΆ ΕΊΝΑΙ ΚΑΙ ΈΝΑΣ ΑΠΌ ΤΟΥΣ ΠΙΟ ΔΡΑΣΤΉΡΙΟΥΣ ΚΛΆΔΟΥΣ ΣΤΟ ΠΕΔΊΟ ΤΗΣ ΈΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΊΑΣ.

p.

62

GBD6 Μικρότερου μεγέθους deals, στα οποία πρωταγωνιστούν μερικές από τις πιο δυναμικές και ανερχόμενες εταιρείες του κλάδου αλλά και επενδυτικά funds, επιβεβαιώνουν ότι η βιομηχανία τροφίμων και ποτών αποτελεί πεδίο επιχειρηματικών συμφωνιών και επενδυτικής κινητικότητας.

Με κύκλο εργασιών που πλησιάζει τα 20 δισ. ευρώ και πρωταγωνιστικό ρόλο στην ελληνική οικονομία, η βιομηχανία τροφίμων και ποτών παραμένει ο μεγαλύτερος και πιο δυναμικός κλάδος της μεταποίησης. Αποτελεί βασικό εξαγωγικό πυλώνα, εκπροσωπώντας με συνέπεια το ελληνικό brand στις διεθνείς αγορές, με εξαγωγές που υπερβαίνουν τα 7 δισ. ευρώ. Σε αυτό το περιβάλλον, ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια, family offices και στρατηγικοί επενδυτές στρέφονται με αυξανόμενο ενδιαφέρον στη μεταποίηση τροφίμων και ποτών, αναγνωρίζοντας τις προοπτικές εξωστρέφειας και τις υπεραξίες που μπορούν να δημιουργηθούν. Ο χάρτης του κλάδου επαναχαράσσεται μέσα από σημαντικές συμφωνίες, νέες επενδύσεις και αλλαγές ιδιοκτησίας, με ιστορικές εταιρείες να αλλάζουν χέρια σηματοδοτώντας μια νέα περίοδο επιχειρηματικών ισορροπιών.

ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΈΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΊΕΣ ΠΟΥ ΆΛΛΑΞΑΝ ΧΈΡΙΑ Ένα από τα μεγαλύτερα deals του 2025 ήταν η εξαγορά της Δωδώνη από την Ελληνικά Γαλακτοκομεία (Όλυμπος). Η εταιρεία, θυγατρική του ομίλου Vivartia, συμφερόντων του αμερικανικού fund CVC, πέρασε στον έλεγχο της Ελληνικά Γαλακτοκομεία των αδελφών Σαράντη κλείνοντας έναν επενδυτικό κύκλο και ανοίγοντας ένα νέο κεφαλαίο για τη βιομηχανία της Ηπείρου. Με την προσθήκη στο χαρτοφυλάκιο της Δωδώνη, μιας εταιρείας με ισχυρό εξαγωγικό brand name στις διεθνείς αγορές, σε μία περίοδο που η φέτα είναι το δεύτερο success story της ελληνικής γαλακτοβιομηχανίας, η Ελληνικά Γαλακτοκομεία αναμένεται ότι θα φτάσει στον στόχο της για τζίρο 1 δισ. ευρώ το 2027. Σύμφωνα με όσα έχει ανακοινώσει η οικογένεια Σαράντη, στόχος της είναι να καταστήσει τη Δωδώνη παγκόσμια εταιρεία μέσα από την αύξηση των εξαγωγών φέτας και γιαουρτιού. Η δυναμική του κλάδου φάνηκε από την αρχή της χρονιάς, με ένα ακόμη μεγάλο deal που αφορούσε ιστορικό brand της ελληνικής αγοράς. Στις 23 Ιανουαρίου ανακοινώθηκε η συμφωνία πώλησης της Μπάρμπα Στάθης, θυγατρικής της Vivartia, και μιας από τις πιο εμβληματικές εταιρείες εδώ και 55 χρόνια, στην Ideal Holdings. H εταιρεία, leader στην εγχώρια αγορά κατεψυγμένων λαχανικών, υπό την Ideal διαγράφει αναπτυξιακή πορεία ενισχύοντας περαιτέρω μερίδια αγοράς και εξαγωγές. Στόχος της διοίκησης της Μπάρμπα Στάθης είναι ο διπλασιασμός της παραγωγής και υλοποίηση επενδύσεων 50 εκατ. ευρώ στην τριετία από το 2026 έως το 2028, συμπεριλαμβανομένου έργου 35 εκατ. ευρώ για την αναγέννηση του παλιού εργοστασίου της εταιρείας κατεψυγμένων, Froza, στη Λάρισα. Παράλληλα, η εταιρεία εξετάζει νέες εξαγορές στον τομέα τροφίμων και ποτών, ενισχύοντας περαιτέρω τη θέση της Μπάρμπα Στάθης και της θυγατρικής της Χαλβατζής Μακεδονική στην ελληνική και διεθνή αγορά.

ΔΕΚ.

25

Το πιο πρόσφατο deal που πήρε το «πράσινο φως» από την Επιτροπή Ανταγωνισμού αφορά τον κλάδο της αλλαντοβιομηχανίας. Η Π.Γ. Νίκας ΑΒΕΕ του ομίλου Bespoke SGA Holdings, συμφερόντων του επιχειρηματία και προέδρου του ΣΕΒ, Σπύρου Θεοδωρόπουλου, πέρασε στον έτερο «παίκτη» του κλάδου, την Υφαντής ΑΒΕΕ. Μια κίνηση που ενισχύει το οικονομικό αποτύπωμα της Υφαντής, με τον τζίρο σε επίπεδο ομίλου να εκτιμάται ότι θα προσεγγίσει τα 300 εκατ. ευρώ και την εταιρεία να ελέγχει τέσσερα brands με μεγάλη αναγνωρισιμότητα (Υφαντής, Θράκης Γεύσεις, Νίκας και Έδεσμα) και ισχυρά μερίδια αγοράς.

ΜΙΚΡΌΤΕΡΑ DEALS ΜΕ ΙΣΧΥΡΌ ΑΠΟΤΎΠΩΜΑ Την ίδια ώρα άλλα, μικρότερου μεγέθους deals, στα οποία πρωταγωνιστούν μερικές από τις πιο δυναμικές και ανερχόμενες εταιρείες του κλάδου αλλά και επενδυτικά funds, επιβεβαιώνουν ότι η βιομηχανία τροφίμων και ποτών αποτελεί πεδίο επιχειρηματικών συμφωνιών και επενδυτικής κινητικότητας. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζει το Halcyon Equity Partners, το οποίο στο πλαίσιο της στρατηγικής «Invest in the Best of Greece» προχώρησε σε μειοψηφική συμμετοχή τόσο στην Ευβοϊκή Ζύμη όσο και στην Ergon Foods, επιδιώκοντας –μέσω τεχνογνωσίας και κεφαλαιακής ενίσχυσης– να στηρίξει την περαιτέρω ανάπτυξη και διεθνοποίηση δυναμικών ελληνικών επιχειρήσεων. Ξεχωρίζουν επίσης και τα επενδυτικά κεφάλαια των πρώην τραπεζιτών Απόστολου Ταμβακάκη και Νίκου Καραμούζη, EOS Capital Partners και Smerc αντίστοιχα, που διευρύνουν όλο και περισσότερο τη διείσδυση στον κλάδο επενδύοντας σε ελληνικές επιχειρήσεις με ισχυρές προοπτικές ανάπτυξης και εξωστρέφειας. Για παράδειγμα η επένδυση του EOS Hellenic Renaissance Fund II στη Megas Yeeros, κορυφαία ελληνική βιομηχανία με κάθετη παραγωγή και εξαγωγική παρουσία σε 23 χώρες. Στο ίδιο πνεύμα, η Smerc έχει αναπτύξει ενεργό παρουσία στον κλάδο, επενδύοντας σε εταιρείες τροφίμων με ισχυρό αποτύπωμα στην ελληνική αγορά και σαφή προοπτική διεθνοποίησης, με χαρακτηριστικά παραδείγματα την ΕΨΑ, την Άροσις, καθώς και τις εταιρείες ελαιόλαδου Λατζιμάς, Olympian Green και Lasitia μαζί με τον επιχειρηματία Κώστα Αντωνόπουλο. Παράλληλα, έχει επενδύσει στη Μεντεκίδης Α.Ε. που παράγει τα νερά Διός και Σέλι σε συνεργασία με τον Σπύρο Θεοδωρόπουλο και την EOS Capital Partners. Έντονο ενδιαφέρον για τον ελληνικό κλάδο τροφίμων και ποτών έχει επιδείξει τα τελευταία χρόνια και ο όμιλος Switz του Ινδού επενδυτή Taizoon Khorakiwala, ο οποίος έχει αποκτήσει πλειοψηφικά πακέτα μετοχών σε σειρά ελληνικών επιχειρήσεων. Στο χαρτοφυλάκιό του περιλαμβάνονται ήδη εταιρείες όπως οι Κουλουράδες, η Olympic Foods, ο Κρητών Άρτος, η Ιωνική Σφολιάτα, η Artizan και η New Bake, ενισχύοντας έτσι σταθερά την παρουσία του στην εγχώρια αγορά, ενώ πρόσφατα προχώρησε στην απόκτηση των καταστημάτων αρτοσκευασμάτων και καφεστίασης «The Bakers in the Hood». Η ελληνική βιομηχανία τροφίμων και ποτών δεν αποτελεί μόνο πεδίο επενδυτικής κινητικότητας αλλά είναι και ένας από τους πιο δραστήριους κλάδους στο πεδίο της έρευνας και της καινοτομίας. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία έρευνας του ΙΟΒΕ (2024), είναι ο μεγαλύτερος επενδυτής σε R&D μεταξύ όλων των τομέων μεταποίησης στην Ελλάδα, καθώς αντιπροσωπεύει το 10,9% της συνολικής εγχώριας δαπάνης για έρευνα και ανάπτυξη – ποσοστό που συνιστά κορυφαία επίδοση σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

63

GBD6

LIFO

Motor Oil: Η ενέργεια που γίνεται προσφορά

GOOD BUSINESS DIRECTORY

Τι είναι τελικά η ενέργεια; Είναι το φως του ήλιου, η κίνηση, η δύναμη που μας κινητοποιεί αλλά και η διάθεση να προσφέρουμε.

Στον Όμιλο Motor Oil, η έννοια της ενέργειας δεν περιορίζεται στην παραγωγή. Εκτείνεται και ενισχύει την κοινωνία, τους ανθρώπους, το περιβάλλον, την ασφάλεια και την ετοιμότητα της χώρας, μέσα από το πρόγραμμα εταιρικής υπευθυνότητας «Φροντίζω». Πρόκειται για ένα πρόγραμμα με δεκάδες δράσεις, οι οποίες έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο σε κρίσιμες εθνικές υποδομές, στη νέα γενιά, στο περιβάλλον, στον άνθρωπο και στην κοινωνία. Η κοινωνική συνεισφορά δεν αποτελεί τυπική υποχρέωση αλλά αναπόσπαστο μέρος της ταυτότητας του Ομίλου και βαθιά ριζωμένο στοιχείο της στρατηγικής του. Στον Όμιλο Motor Oil, η πραγματική πρόοδος μετριέται όχι μόνο με αριθμούς αλλά και με το αποτύπωμα ευθύνης και προσφοράς που μένει. Η φιλοσοφία αυτή αποτυπώνεται σε τέσσερις βασικούς πυλώνες:

1. Πρωτοβουλίες Εθνικής Σημασίας – Στήριξη της Ελλάδας Ο Όμιλος αναλαμβάνει ενεργό ρόλο σε δράσεις που τιμούν την ιστορία και ενισχύουν τις υποδομές της χώρας, καθώς και το ανθρώπινο δυναμικό των Ενόπλων Δυνάμεων και της Πολιτικής Προστασίας. Από την ανακαίνιση του σπιτιού της κυρα-Ρηνιώς στην Κίναρο και την ανακατασκευή του χωριού Μάκιστος έως την αναβάθμιση του θεραπευτηρίου στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων και τη δημιουργία πτερύγων στο Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών, κάθε δράση αποδεικνύει τη σημασία της συλλογικής προόδου.

2. Νέα Γενιά – Επένδυση στο αύριο Η ανάπτυξη ξεκινά από τους νέους. Η Motor Oil στηρίζει την εκπαίδευση μέσω υποτροφιών, εκπαιδευτικών προγραμμάτων, ενίσχυσης σχολείων και επιστημονικών ομάδων, καθώς και τον αθλητισμό. Τα τελευταία τρία χρόνια βρίσκεται δίπλα σε περισσότερους από 75 αθλητές «Olympians» και «Rising Stars», προβάλλοντας θετικά πρότυπα και ενισχύοντας την κοινωνική συνοχή. Η υποστήριξη αυτή καλλιεργεί επιμονή, ανθεκτικότητα, συνέπεια και αριστεία, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση μιας νέας γενιάς που θα πρωταγωνιστήσει στην πρόοδο της χώρας.

3. Περιβάλλον – Δράσεις με μετρήσιμο αποτύπωμα Η προστασία της φύσης αποτελεί καθημερινή δέσμευση. Από καθαρισμούς παραλιών έως αναδασώσεις, ο Όμιλος υλοποιεί δράσεις με επίκεντρο το περιβάλλον. Ιδιαίτερη σημασία έχει

η υιοθεσία του εκκοκκιστηρίου και φυτωρίου Αμυγδαλέζας: τέσσερα χρόνια δράσεων έχουν οδηγήσει σε δύο εκατομμύρια φυτεύσεις, ένα εκατομμύριο καλλιεργητικές φροντίδες και περισσότερα από 37.000 κιλά καρπών, που παρήγαγαν πάνω από 1.000 κιλά σπόρων. Σύμφωνα με μελέτη του CSE, κάθε 1 ευρώ που επενδύεται επιστρέφει 3,71 ευρώ κοινωνικής και περιβαλλοντικής αξίας, δημιουργώντας συνολικό όφελος άνω των 5 εκατ. ευρώ.

4. Κοινωνία και Άνθρωπος – Στο επίκεντρο ο άνθρωπος Ο Όμιλος στηρίζει την υγεία, την κοινωνική φροντίδα και τις ευάλωτες ομάδες. Το πρόγραμμα του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης για άτομα άνω των 65 ετών προσφέρει δωρεάν ξενάγηση, μετακίνηση και φιλοξενία, ενισχύοντας την πρόσβαση στον πολιτισμό. Η Coral Gas υιοθέτησε τη σκυλίτσα-οδηγό Gas, προσφέροντας ανεξαρτησία σε άτομο με προβλήματα όρασης και στηρίζοντας το έργο της Liberty Guide Dogs. Παράλληλα, η AVIN καλύπτει τις ετήσιες ανάγκες καυσίμων της Ithaca, ενώ η Coral Α.Ε.-Shell Licensee στηρίζει την πρωτοβουλία «The Love Van goes to school», δίνοντας σε μαθητές την ευκαιρία να συμμετέχουν σε δράσεις εθελοντισμού και προσφοράς.

Το πρόγραμμα «Φροντίζω»: Η ενέργεια που δίνει αξία Για τον Όμιλο Motor Oil, το «Φροντίζω» δεν αποτελεί σύνθημα, αλλά ουσιαστική δέσμευση να δίνεται ενέργεια σε ό,τι έχει αξία: στον άνθρωπο, στο περιβάλλον, στη νέα γενιά, στην κοινωνία και στο μέλλον. Μέσα από το σύνολο των δράσεών του, ο Όμιλος επενδύει σε αξίες και στο έργο που αφήνει πίσω του, καθώς η πραγματική πρόοδος μετριέται με το αποτύπωμα υπευθυνότητας και προσφοράς.

p.

64

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΎΗ ΠΑΠΑΔΟΣΗΦΆΚΗ

LIFO

GOOD BUSINESS DIRECTORY

Η εργασία αλλάζει, και ίσως για πρώτη φορά προς το καλύτερο

ΣΎΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ INTERNATIONAL WORKPLACE GROUP, ΤΟ 2026 ΤΟ ΠΟΎ ΘΑ ΔΟΥΛΕΎΟΥΜΕ ΠΑΎΕΙ ΝΑ ΈΧΕΙ ΣΗΜΑΣΊΑ· ΑΥΤΌ ΠΟΥ ΜΕΤΡΆΕΙ ΕΊΝΑΙ ΠΏΣ ΚΑΙ ΓΙΑΤΊ. ΊΣΩΣ, ΤΕΛΙΚΆ, Η ΕΠΌΜΕΝΗ ΕΠΑΝΆΣΤΑΣΗ ΝΑ ΕΊΝΑΙ ΑΠΛΏΣ ΠΙΟ ΑΝΘΡΏΠΙΝΗ.

66

p.

66

GBD6 Έπειτα από δεκαετίες που η δουλειά οριζόταν από το ωράριο, το γραφείο και την κούραση, κάτι αλλάζει. Η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ), η υβριδική εργασία και οι «πόλεις των 15 λεπτών» υπόσχονται ένα μέλλον στο οποίο η δουλειά συνδέεται ξανά με τη ζωή, αφήνοντας πίσω το μοντέλο που οδηγεί τον εργαζόμενο στην εξάντληση. Σύμφωνα με την International Workplace Group, το 2026 το πού θα δουλεύουμε παύει να έχει σημασία· αυτό που μετράει είναι πώς και γιατί. Ίσως, τελικά, η επόμενη επανάσταση να είναι απλώς πιο ανθρώπινη. Όπως αναφέρει η εταιρεία στην παρουσίαση των 10 κορυφαίων τάσεων που αναμένεται να διαμορφώσουν το εργασιακό τοπίο σε παγκόσμια κλίμακα, «καθώς η προτεραιότητα στους εργαζόμενους αποκτά μεγαλύτερη σημασία, είναι ξεκάθαρο ότι η παραγωγικότητα και η δέσμευση καθορίζονται από το πώς, πότε και με ποιον συνεργάζονται και όχι αποκλειστικά από το πού εργάζονται». Ακόμη, όπως εκτιμάται, το 2026 η προσοχή μετατοπίζεται από το πού πραγματοποιείται μία εργασία στο πώς ο τρόπος με τον οποίο πραγματοποιείται επηρεάζει την παραγωγικότητα, τα κέρδη και την ευημερία των ομάδων. Συνεπώς, οι επιχειρήσεις αναμένεται να επενδύσουν σε ευέλικτα

ΔΕΚ.

25

προγράμματα συνδρομής σε χώρους εργασίας, επιτρέποντας στους εργαζόμενους να εργάζονται κοντά στο σπίτι τους, αποφεύγοντας τις άσκοπες και δαπανηρές μετακινήσεις. Για τους περισσότερους, αυτό σημαίνει εργασία από τα προάστια, τις μικρές ή τις αναδυόμενες «πόλεις των 15 λεπτών», με την εργασία να γίνεται πιο ανθρώπινη από ποτέ. Σύμφωνα με την πλατφόρμα ευέλικτων χώρων εργασίας, οι 10 κορυφαίες τάσεις που αναμένεται να διαμορφώσουν το εργασιακό τοπίο σε παγκόσμια κλίμακα το 2026 είναι οι εξής:

1. Η ΆΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΤΉΣ ΝΟΗΜΟΣΎΝΗΣ Οι υβριδικές ομάδες θα ενσωματώνουν σε σταθερή βάση στην καθημερινή τους λειτουργία ψηφιακούς βοηθούς που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη, αυτοματοποιώντας απλές διαδικασίες όπως οι διοικητικές εργασίες, η αναζήτηση πληροφοριών και ο προγραμματισμός. Έτσι, οι εργαζόμενοι θα αφιερώνουν περισσότερο χρόνο σε δημιουργικές δραστηριότητες, στην επίλυση σύνθετων προβλημάτων και στη σύναψη συνεργασιών με νόημα. Αυτό θα έχει θετικό αντίκτυπο τόσο στην παραγωγικότητα όσο και στην ισορροπία μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής.

LIFO

2. ΕΠΙΣΤΡΟΦΉ ΣΕ ΕΥΈΛΙΚΤΑ ΚΈΝΤΡΑ ΓΡΑΦΕΊΩΝ Εταιρείες όλων των μεγεθών εγκαταλείπουν σταδιακά τις αόριστες πολιτικές υβριδικής εργασίας και υιοθετούν πιο δομημένα, πολυτοπικά μοντέλα, όπου οι ομάδες ενθαρρύνονται όλο και περισσότερο να εργάζονται από πιο βολικές τοποθεσίες, πιο κοντά στο σπίτι. Αντί για μια αυστηρή «επιστροφή στο κεντρικό γραφείο», διαμορφώνεται μια νέα πραγματικότητα: η επιστροφή σε ευέλικτα κέντρα γραφείων.

3. ΣΤΟΧΕΥΜΈΝΑ ΠΡΟΓΡΆΜΜΑΤΑ ΚΑΤΆΡΤΙΣΗΣ: Η ΝΈΑ ΤΆΣΗ ΠΟΥ ΑΓΚΑΛΙΆΖΟΥΝ ΕΡΓΟΔΌΤΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΖΌΜΕΝΟΙ Στο πλαίσιο του υβριδικού μοντέλου εργασίας, όλο και περισσότεροι εργαζόμενοι στρέφονται σε σύντομα και εξειδικευμένα προγράμματα κατάρτισης προκειμένου να ενισχύσουν τις δεξιότητές τους και να παραμείνουν ανταγωνιστικοί. Η έμφαση μετατοπίζεται από τα παραδοσιακά πτυχία και τις ετήσιες αξιολογήσεις στην πρακτική γνώση που μπορεί να αξιοποιηθεί άμεσα.

68

4. ΑΝΤΙΜΕΤΏΠΙΣΗ ΤΗΣ «ΣΙΩΠΗΛΉΣ ΚΑΤΆΡΡΕΥΣΗΣ» Σε αντίθεση με τη «σιωπηλή παραίτηση» (quiet quitting), όπου οι εργαζόμενοι περιορίζονται εσκεμμένα στο ελάχιστο των καθηκόντων τους, η «σιωπηλή κατάρρευση» (quiet cracking) περιγράφει μια πιο έμμεση μορφή αποστασιοποίησης: εργαζόμενοι που συνεχίζουν να αποδίδουν, αλλά είναι συναισθηματικά και ψυχικά αποκομμένοι, με αποτέλεσμα την επαγγελματική εξουθένωση, τη στασιμότητα και την απώλεια νοήματος.

GOOD BUSINESS DIRECTORY οι «πόλεις των 15 λεπτών» σχεδιάζονται από την αρχή, με στόχο να προαγάγουν τη συνδεσιμότητα, τη βιωσιμότητα και την αίσθηση κοινότητας. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Ελληνικό, ένα από τα μεγαλύτερα πανευρωπαϊκά έργα ανάπλασης στην Αττική, το οποίο κατασκευάζεται στον χώρο του πρώην αερολιμένα με χρηματοδότηση άνω των 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

7. ΕΠΑΝΑΣΎΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΉ ΚΟΙΝΌΤΗΤΑ ΚΑΙ ΥΒΡΙΔΙΚΉ ΕΡΓΑΣΊΑ Το υβριδικό μοντέλο εργασίας προσφέρει στους εργαζόμενους τη δυνατότητα να συνδεθούν πιο ενεργά με τις κοινότητές τους σε τοπικό επίπεδο. Οι εταιρείες, μέσω διαφόρων δράσεων όπως ο εθελοντισμός, οι συνεργασίες με τοπικούς φορείς ή η ανταλλαγή δεξιοτήτων, είναι σε θέση να ενθαρρύνουν αυτή τη σύνδεση. Έτσι, ενισχύεται όχι μόνο η εικόνα τους ως εργοδοτών, αλλά και η κοινωνική συμμετοχή στις περιοχές όπου ζουν και εργάζονται οι υπάλληλοι.

8. ΤΟ ΓΡΑΦΕΊΟ ΩΣ ΕΜΠΕΙΡΊΑ ΦΙΛΟΞΕΝΊΑΣ Ο χώρος εργασίας του 2026 θα αρχίσει να θυμίζει όλο και περισσότερο την αίσθηση ενός boutique ξενοδοχείου. Προβλέπεται να ενσωματώνει υπηρεσίες τύπου concierge, επιλεγμένες προτάσεις φαγητού και ποτού, καθώς και αισθητηριακό σχεδιασμό που παραπέμπει σε χώρους φιλοξενίας υψηλής αισθητικής.

9. ΑΥΞΑΝΌΜΕΝΗ ΖΉΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΑ «ΓΡΑΦΕΊΑ ΗΜΈΡΑΣ»

Σε ένα περιβάλλον οικονομικής αβεβαιότητας, ολοένα περισσότερες επιχειρήσεις επιλέγουν υψηλόβαθμα στελέχη με καθεστώς μερικής απασχόλησης ή συμβολαίου, αξιοποιώντας την εξειδίκευσή τους και αποφεύγοντας το κόστος μιας μόνιμης θέσης.

Τα «γραφεία ημέρας» αναδεικνύονται σε βασικό στοιχείο του σύγχρονου εργασιακού τοπίου, προσφέροντας επαγγελματικούς χώρους και χώρους γραφείου που ενθαρρύνουν την παραγωγικότητα, όποτε και όπου χρειάζεται. Είτε πρόκειται για ήσυχους χώρους συγκέντρωσης είτε για προσωρινούς συνεργατικούς χώρους ομάδων, αυτές οι λύσεις «κατά παραγγελία» εξαλείφουν την ανάγκη για μακροχρόνιες δεσμεύσεις, παρέχοντας παράλληλα όλες τις ανέσεις ενός παραδοσιακού γραφείου.

6. ΔΗΜΙΟΥΡΓΊΑ «ΠΌΛΕΩΝ ΤΩΝ 15 ΛΕΠΤΏΝ» ΑΠΌ ΤΟ ΜΗΔΈΝ

10. GENERATION Z: Η ΝΈΑ ΓΕΝΙΆ ΕΡΓΑΤΙΚΟΎ ΔΥΝΑΜΙΚΟΎ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΣΔΟΚΊΕΣ ΤΗΣ

Η ιδέα της «πόλης των 15 λεπτών», όπου όλα, από την εργασία έως την αναψυχή, είναι προσβάσιμα μέσα σε λίγα λεπτά με τα πόδια και με ποδήλατο, εισέρχεται σε μια νέα φάση το 2026. Μέχρι πρόσφατα, η εφαρμογή της περιοριζόταν κυρίως σε προσαρμογές υφιστάμενων γειτονιών, φέρνοντας πιο κοντά τον χώρο εργασίας, τη στέγαση και τη διασκέδαση. Στο εξής,

Η Generation Z εισέρχεται δυναμικά στην αγορά εργασίας, φέρνοντας μαζί της διαφορετικές αξίες και ξεκάθαρες προτεραιότητες που υπερβαίνουν το ζήτημα του μισθού. Για τη νέα γενιά εργαζομένων, η επαγγελματική ικανοποίηση συνδέεται στενά με την ευεξία, την ψυχική υγεία, τις συνθήκες εργασίας, την ευελιξία και τη συμμετοχή σε έργο που έχει ουσιαστικό νόημα και κοινωνικό αντίκτυπο.

5. ΜΕΡΙΚΉΣ ΑΠΑΣΧΌΛΗΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΙΚΆ ΚΑΙ ΥΨΗΛΌΒΑΘΜΑ ΣΤΕΛΈΧΗ

Οι επιχειρήσεις αναμένεται να επενδύσουν σε ευέλικτα προγράμματα συνδρομής σε χώρους εργασίας, επιτρέποντας στους εργαζόμενους να εργάζονται κοντά στο σπίτι τους. p.

68

p.

69

Ελληνικός Χρυσός: Η δημιουργία αξίας στον πυρήνα της εταιρικής στρατηγικής Στη νέα εποχή της βιώσιμης ανάπτυξης, η μεταλλευτική δραστηριότητα δίνει ολοένα μεγαλύτερη έμφαση στη δημιουργία αξίας για όλους τους κοινωνικούς εταίρους. Η Ελληνικός Χρυσός –μια ιστορική εταιρεία που υλοποιεί τη μεγαλύτερη μεταλλευτική επένδυση, ύψους 3 δισ. δολαρίων, στα Μεταλλεία Κασσάνδρας στη Χαλκιδική– λειτουργεί με πυρήνα τη διαφάνεια, τη λογοδοσία, την περιβαλλοντική και κοινωνική υπευθυνότητα. Η Έκθεση Βιωσιμότητας για το 2024 αποτυπώνει αναλυτικά τις επιδόσεις και τις προτεραιότητές της στα θέματα που έχουν ουσιαστική σημασία για τους κοινωνικούς της εταίρους.

1.Σημαντική συνεισφορά στην οικονομία Το 2024, η Ελληνικός Χρυσός διένειμε συνολικά 439,4 εκατ. ευρώ, ενισχύοντας την ελληνική οικονομία, στηρίζοντας τις τοπικές κοινωνίες και προάγοντας υπεύθυνες πρακτικές. Από αυτά, 334,3 εκατ. ευρώ κατευθύνθηκαν απευθείας σε εργολάβους, προμηθευτές και λοιπούς παρόχους υπηρεσιών, επιβεβαιώνοντας τον σημαντικό οικονομικό πολλαπλασιαστή της δραστηριότητάς της. Παράλληλα, 14,2 εκατ. ευρώ αποδόθηκαν στο ελληνικό κράτος, εκ των οποίων 5,1 εκατ. ευρώ διατέθηκαν στον δήμο Αριστοτέλη μέσω μεταλλευτικών τελών, ενισχύοντας την τοπική ανάπτυξη.

2.Απασχόληση και ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού Ως ο μεγαλύτερος εργοδότης της περιοχής, με 2.528 θέσεις εργασίας στο τέλος του 2024 και 112 νέες προσλήψεις, η εταιρεία επενδύει συστηματικά στην εξέλιξη των ανθρώπων της. Καταγράφηκαν 33.291 ώρες εκπαίδευσης, εκ των οποίων 19.605 αφιερώθηκαν σε προγράμματα υγείας και ασφάλειας, με σχετικές επενδύσεις που ξεπέρασαν τα 2,6 εκατ. ευρώ. Η ενίσχυση της τοπικής απασχόλησης παραμένει βασικός στόχος, συμβάλλοντας στη συγκράτηση πληθυσμού και στη δημιουργία προοπτικών στον τόπο.

3.Άνθρωπος και κοινωνία στο επίκεντρο Το 2024 η εταιρεία διέθεσε 2,47 εκατ. ευρώ σε 137 δράσεις εταιρικής υπευθυνότητας. Πάνω από το 90% των επενδύσεων, δηλαδή 2,2 εκατ. ευρώ, κατευθύνθηκε αποκλειστικά στον δήμο Αριστοτέλη. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκαν 367 δράσεις διαβούλευσης με τοπικούς φορείς, συλλόγους και κατοίκους, ενισχύοντας τη συμμετοχικότητα και την ανοιχτή επικοινωνία.

4.Δομές υγείας και παιδείας Το 2024 η εταιρεία επένδυσε 647.000 ευρώ σε εκπαιδευτικά προγράμματα που ενισχύουν τη δημιουργικότητα και τις δεξιότητες των νέων, ενώ διέθεσε πάνω από 203.000 ευρώ για την αναβάθμιση δομών υγείας και τη στήριξη ευπαθών ομάδων.

5.Περιβαλλοντική διαχείριση Οι επενδύσεις σε μια από τις σταθερές προτεραιότητες της εταιρείας, την ενσωμάτωση πρακτικών και έργων που διασφαλίζουν τη βέλτιστη περιβαλλοντική διαχείριση στη λειτουργία της, ανήλθαν σε 6,7 εκατ. ευρώ. Συνεχίστηκε η απομάκρυνση 288.000 τόνων παλαιών μεταλλευτικών αποβλήτων και η ανακύκλωση νερού αυξήθηκε κατά 19,8% σε σχέση με το 2023.

6.Κοινωνία ίσων ευκαιριών Έρευνα στον δήμο Αριστοτέλη ανέδειξε την ανάγκη να στηριχθούν περαιτέρω οι εργαζόμενες μητέρες, οδηγώντας στη δημιουργία νέων παροχών. Το 14,2% του ανθρώπινου δυναμικού είναι γυναίκες, ποσοστό που αυξάνεται σταθερά, αντανακλώντας την κουλτούρα συμπερίληψης της εταιρείας.

Με τη βιώσιμη ανάπτυξη να αποτελεί διαρκή πυξίδα, η Ελληνικός Χρυσός εξελίσσεται συνεχώς, επενδύοντας στην οικονομία, την κοινωνία και το περιβάλλον, αποδεικνύοντας ότι η σύγχρονη μεταλλευτική δραστηριότητα μπορεί να υπηρετεί ταυτόχρονα την οικονομική αποτελεσματικότητα, την κοινωνική ευθύνη και την περιβαλλοντική προστασία με συνέπεια και υπευθυνότητα.

ΔΕΚ.

25

LIFO

GBD6

Σε μια περίοδο που η δημόσια συζήτηση για τη βιώσιμη ανάπτυξη αποκτά ολοένα πιο καθοριστική σημασία, η ανάγκη για επιχειρήσεις που παράγουν πραγματική, μετρήσιμη αξία για την κοινωνία, το περιβάλλον και την οικονομία γίνεται πιο επιτακτική από ποτέ.

GBD6

LIFO

ACS: Συνέπεια, βιωσιμότητα και κοινωνική προσφορά σε πρώτο πλάνο

GOOD BUSINESS DIRECTORY

Με συνέπεια και μετρήσιμες δράσεις, η ACS Ταχυδρομικές Υπηρεσίες επαναπροσδιορίζει την εταιρική υπευθυνότητα.

Η εταιρική υπευθυνότητα αποτελεί σήμερα αναπόσπαστο μέρος της βιώσιμης επιχειρηματικής στρατηγικής. Η ACS, με ηγετική θέση στον κλάδο και μακρά εμπειρία, επενδύει διαχρονικά σε πρωτοβουλίες που συνδυάζουν την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα με την περιβαλλοντική συνεισφορά. Πίσω από κάθε αποστολή, κάθε διαδρομή και κάθε παράδοση, κρύβεται μια ευρύτερη ευθύνη απέναντι στην κοινωνία. Για την ACS Ταχυδρομικές Υπηρεσίες, η οποία ηγείται στον κλάδο των ταχυμεταφορών για περισσότερα από σαράντα χρόνια, κάθε διαδρομή έχει βαθύτερο νόημα. Δεν αφορά μόνο τη μεταφορά ενός δέματος αλλά τη μεταφορά αξιών με συνέπεια και υπευθυνότητα. Η φιλοσοφία αυτή δεν αποτελεί σύνθημα αλλά πρακτική που διαπερνά τον τρόπο λειτουργίας της εταιρείας και αποτυπώνεται στον ετήσιο απολογισμό κοινωνικής προσφοράς, ο οποίος αναδεικνύει τον σταθερό προσανατολισμό της προς το κοινωνικό σύνολο. Στο επίκεντρο της στρατηγικής κοινωνικής δράσης της βρίσκεται η συνεργασία με αναγνωρισμένους φορείς και ΜΚΟ, μέσα από παρεμβάσεις που έχουν ουσιαστικό αποτύπωμα. Make-A-Wish Ελλάδας, Humanity Greece, Ίδρυμα Φαιναρέτη, Όλοι Μαζί Μπορούμε, Χαμόγελο του Παιδιού και Amber Alert Hellas, GIVMED, Φαρμακοποιοί του Κόσμου, Γιατροί του Κόσμου, Ίδρυμα Χατζηγάκη, ΚΑΠΑ 3, ΔΕΣΜΟΣ και Χάρισε Ζωή αποτελούν ενδεικτικά μέρος ενός εκτεταμένου δικτύου συνεργασιών, το οποίο η εταιρεία στηρίζει διαχρονικά. Το 2024, η κοινωνική προσφορά της ACS αποτυπώθηκε σε 21.602 δωρεάν αποστολές, αξίας 332.043,74 ευρώ και συνολικού βάρους άνω των 49 τόνων. Μέσω της συνεργασίας με το GIVMED, διακινήθηκαν 63.681 κουτιά φαρμάκων και προϊόντων υγείας σε 4.061 αποστολές, βάρους πάνω από 20 τόνους και αξίας 1.047.404 ευρώ, προσφέροντας σταθερή υποστήριξη σε περισσότερους από 31.000 ωφελούμενους κάθε μήνα. Παράλληλα, συγκεντρώθηκαν μέσω δωρητών στα καταστήματα ACS 352 κουτιά προϊόντων υγείας, αξίας 3.621 ευρώ. Σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης –όπως πυρκαγιές, πλημμύρες ή μεγάλους σεισμούς– η εταιρεία κινητοποιεί άμεσα το δίκτυό της, προσφέροντας πρακτική στήριξη στις τοπικές κοινωνίες. Η προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί επίσης θεμελιώδη πυλώνα για την ACS, η οποία επενδύει συστηματικά στη βιωσιμότητα και την κυκλική οικονομία.

Το νέο Βιοκλιματικό Κέντρο Διαλογής, με φωτοβολταϊκά πάνελ 1MW, φωτισμό LED, Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης Κατηγορίας Α και πρόβλεψη για 100 θέσεις φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα των πράσινων υποδομών της εταιρείας. Η συνεργασία με την ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΣΥΣΚΕΥΩΝ Α.Ε. οδήγησε σε συλλογή άνω των 14.300 κιλών ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών μικροσυσκευών το 2024, ενώ ο εταιρικός στόλος εμπλουτίζεται σταθερά με ηλεκτρικά και υβριδικά οχήματα, με ποσοστά πλέον 56,6% στα επιβατικά και 13,5% στα βαν. Το δίκτυο ACS Smartpoint Lockers, που ξεπερνά τις 57.000 θυρίδες σε 1.250 σημεία, προσφέρει στους καταναλωτές μεγαλύτερη ευελιξία και μειώνει σημαντικά τις μετακινήσεις των οχημάτων, συμβάλλοντας σε πιο βιώσιμη διανομή. Σε μια εποχή που η εταιρική υπευθυνότητα απαιτεί ουσιαστικές δεσμεύσεις, η ACS, ως μέλος του Ομίλου Quest, παραμένει προσανατολισμένη στον άνθρωπο και διακρίνεται για τις πρωτοβουλίες της. Με ευαισθησία, καινοτομία και σαφές όραμα για το μέλλον, ενσωματώνει την κοινωνική και περιβαλλοντική προσφορά στον πυρήνα του στρατηγικού της πλάνου, αποτελώντας ένα θετικό παράδειγμα για το σύγχρονο ελληνικό επιχειρείν.

p.

70

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2025

Μια ειδική έκδοση για όλες τις τάσεις και τα πρόσωπα που καθορίζουν το ελληνικό επιχειρείν

βιωσιμότητα καινοτομία υποδομές επιχειρείν workplaces ισότητα & συμπερίληψη τεχνολογία & ψηφιοποίηση