Magazyn Biomasa nr 7/2018

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018 ISSN 2353-9321

/ BioMasa leśna – jaK przeKuć popyt na suKces całej Branży?

zdj. shutterstock

/ Mobilne linie do pelletowania / Kraje nadbałtyckie i nordyckie inwestują w biomasę – jest raport

pierwszy w polsce

Narodowy Kongres Biometanu 24 –25 września 2018 roku

…nowe perspektywy dla krajowych wytwórców energii

od redakcji

Sektor biomasy wciąż w stanie oczekiwania, ale rozpoczyna się biogazowy boom C

hoć to jeszcze wakacyjna pora, to jednak warto przyjrzeć się zmianom, jakie w ostatnich miesiącach nastąpiły na rynku OZE.

W wydaniu „Magazynu Biomasa”, który właśnie trafił w Państwa ręce, poświęciliśmy sporo miejsca biomasie leśnej, której wykorzystanie jest znikome. Dlaczego tak się dzieje? Na naszych stronach odpowiadają eksperci i przedsiębiorcy, a kropkę nad „i” stawia Jacek Rutkowski z Forest Consulting Center Sp. z o.o., punktując najważniejsze problemy, z jakimi spotykają się zarówno właściciele lasów, jak i przedsiębiorcy. Zapraszam do lektury artykułów na stronach 20–29. Nadszedł, albo wkrótce nadejdzie, długo oczekiwany przez rolników i przedsiębiorców lepszy czas dla biogazowni. Jako czujni obserwatorzy tego sektora dostrzegamy w nim wyraźne poruszenie – aktywność jego przedstawicieli i firm zainteresowanych inwestycjami na tym polu. Wykorzystanie biogazu do produkcji energii planuje też coraz więcej przedsiębiorstw funkcjonujących w branży spożywczej. W aktualnym wydaniu „Magazynu Biomasa” poświęciliśmy biogazowi i biometanowi dużo miejsca, przedstawiając nie tylko technologie ich pozyskiwania, ale także prezentując osiągnięcia firm, które z powodzeniem wykorzystują biogaz, racjonalizując funkcjonowanie zakładów produkcyjnych. Z myślą o tych, którzy jeszcze zastanawiają się nad inwestycją w biogazownię albo biometanownię, oraz o tych, którzy potrzebują wsparcia merytorycznego przy funkcjonowaniu już istniejących obiektów, organizujemy w najbliższym czasie dwa ważne i niezwykle interesujące spotkania ekspertów. Pierwszym z nich jest I Narodowy Kongres Biometanu, który odbędzie się 24–25 września 2018 r. w Hotelu Remes w Opalenicy. Drugim – III Kongres Biogazu (10–11 grudnia 2018 r.), który wpisał się już na stałe w kalendarz wydarzeń ściśle związanych z branżą. Oba spotkania, o charakterze biznesowym, cieszą się ogromnym zainteresowaniem, gdyż gwarantują nie tylko dawkę rzetelnej wiedzy przekazywanej przez wiodących polskich i zagranicznych naukowców, ale także umożliwiają nawiązanie cennych kontaktów.

Partnerem merytorycznym jest Instytut Inżynierii Biosystemów Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu i jego szef prof. Jacek Dach, który w swoim krótkim artykule na str. 48 wskazuje, dlaczego przed polskim biometanem może rysować się międzynarodowa „kariera”.

Serdecznie zapraszam Państwa na kolejne strony „Magazynu Biomasa” oraz na oba spotkania!

Beata Klimczak REDAKTOR PROWADZĄCA

spis treści

magazyn dla profesjonalistów

AKTUALNOŚCI 6 8

Aktualności Polska Aktualności świat

BIOMASA NA ŚWIECIE 10

Inwestycje w biomasę w krajach nordyckich i bałtyckich

FORUM BIOMASY 12

Bieżące wydarzenia komentują Adam Cenian i Wojciech Łukaszek

BIOMASA W PRAWIE 15

Nowelizacja ustawy OZE – najważniejsze zmiany

BIOMASA LEŚNA 20 28

Biomasa leśna – jak przekuć popyt na sukces całej branży?

Rozmowa z Jackiem Rutkowskim z FCC: – Dopóki w lasach rządzi pieniądz, nie będzie zainteresowania biomasą

PELLET 30

Transport przewoźnych linii do produkcji pelletu

OPINIE 34

W obronie drewna

BIOMASA W ENERGETYCE 38

Nowe elektrownie i elektrociepłownie biomasowe

BIOGAZ 42 46 51 52 54

Przegląd technologii fermentacji metanowej IMA Polska S.A. zagospodarowuje odpady po produkcji alkoholu I Narodowy Kongres Biometanu już wkrótce!

Technologia efektywnego mieszania w biogazowniach Biometan po duńsku – czystość, wygoda i brak awarii

ODPADY 56

Gorący problem rozwiązany? – odpady po nowemu

ELEKTROMOBILNOŚĆ 58

Ładowarki samochodowe w sieci i przy marketach

60

Technologie – urządzenia – maszyny – sprzęt

PRZEGLĄD RYNKU WYDARZENIA

62

Warsztaty: Praktyczne zastosowanie nowelizacji ustawy o OZE w inwestycjach biogazowych

spis treści

Biomasa leśna – jak przekuć popyt na sukces całej branży?

/ 20

Biometan po duńsku – czystość, wygoda i brak awarii

/ 52

Nowe elektrownie i elektrociepłownie biomasowe

/ 38 Członek UPEBI

Prezes Zarządu: Maciej Roik m.roik@biomassmediagroup.pl Członek Zarządu: Maciej Kosiński m.kosinski@biomassmediagroup.pl Biuro Zarządu: Marta Kosińska marta.kosinska@biomassmediagroup.com +48 791 44 33 22 Wydawca: Biomass Media Group Sp. z o. o. ul. Polna 7, 62-006 Kobylnica NIP: 777 326 38 86 REGON: 3644 9792 6, KRS: 0000626900 tel: +48 791 44 33 22 biuro@biomassmediagroup.pl www.biomassmediagroup.pl

Redaktor naczelna: Jolanta Kamińska j.kaminska@magazynbiomasa.pl Redaktor prowadząca: Beata Klimczak beata.klimczak@magazynbiomasa.pl Redakcja: Rafał Wąsowicz rafal.wasowicz@magazynbiomasa.pl Dział reklamy: Agnieszka Kęczkowska agnieszka.keczkowska@biomassmediagroup.pl +48 730 291 100 Ewa Jędrzejczyk ewa.jedrzejczyk@magazynbiomasa.pl +48 731 522 600 Dział prenumeraty: prenumerata@magazynbiomasa.pl +48 791 44 33 22 Korekta: Elżbieta Ignacionek Skład: Wojtek Szybisty

Członek Polskiej Rady Pelletu

Adres redakcji: Magazyn Biomasa ul. Polna 7, 62-006 Kobylnica k/Poznania redakcja@magazynbiomasa.pl www.magazynbiomasa.pl fb.com/magbiomasa Nakład: 1000 egzemplarzy Druk: JW Projekt

Redakcja nie bierze odpowiedzialności za treści reklam i nie zwraca tekstów niezamówionych. Zastrzegamy sobie prawo skracania i adiustacji tekstów, zmiany ich tytułów i doboru zdjęć.

zdj. Instytut Inżynierii Biosystemów UP w Poznaniu

Aktualności Polska z ponad 200 różnego rodzaju fermentorami do pracy okresowej i ciągłej. Z racji tego, że w Europie najstarszym i absolutnie dominującym rynkiem biogazowym są Niemcy, Pracownia Ekotechnologii w badaniach biogazowych posługuje się również metodyką niemiecką (DIN 38414/S8 oraz VDI 4630), z niewielkimi modyfikacjami poprawiającymi dokładność pomiarów. Współpracuje blisko z wieloma firmami posiadającymi biogazownie, jak też planującymi inwestycje w sektorze biogazu i kompostowni.

80 mln zł dla ekoprzedsiębiorstw w Małopolsce NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

Pierwszy w Polsce certyfikat jakości badań biogazu Instytut Inżynierii Biosystemów (IIB) Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu został wyróżniony prestiżowym certyfikatem jakości badań biogazowych przez niemiecki KTBL (Kuratorium für Technik und Bauwesen in der Landwirtschaft eV), przechodząc test jakości pod nazwą „Proficiency Test Biogas 2017”. W teście brały udział najbardziej znane jednostki naukowe oraz laboratoria prywatne z krajów Europy Zachodniej. Test polegał na przesłaniu przez laboratorium KTBL do uczestników próbek różnych substratów (materiał zakodowany).

Uczestnicy przeprowadzili analizę parametrów fizykochemicznych tychże substratów, a następ-

Samorząd Województwa Małopolskiego przeznaczył blisko 80 mln zł z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020 na realizację projektów, które zostaną wybrane do dofinansowania w ramach ogłoszonego właśnie konkursu. Wezmą w nim udział m.in. projekty zakładające poprawę efektywności energetycznej przedsiębiorstw, poprzez głęboką modernizację energetyczną obiektów czy zastosowanie technologii efektywnych energetycznie. Na dotację mogą liczyć także zadania uwzględniające wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych w zakresie instalacji lub modernizacji jednostek wytwarzania energii elektrycznej i ciepła. Nabór wniosków trwa do 28 sierpnia 2018 r. Szczegóły na stronie www.malopolska.pl, pod numerem infolinii 12 616 06 16.

nie przebadali je w procesie fermentacji pod względem wydajności biogazowej i metanowej, a następnie przesłali uzyskane wyniki w zakodowanej kopercie do KTBL. Okazało się, że Pracownia Ekotechnologii w Instytucie Inżynie-

6

URE wymaga schematu instalacji OZE

rii Biosystemów UPwP przeszła test i uzyskała

Nowelizacja ustawy o OZE wymusza na przedsię-

certyfikat jakości jako jedyne laboratorium nie

biorcach chcących skorzystać z systemu aukcyj-

tylko z Polski, ale w ogóle z byłych krajów socja-

nego oraz FIT/FIP nowy obowiązek. Wytwórca

listycznych.

energii elektrycznej z odnawialnych źródeł

Pracownia, kierowana przez prof. Jacka Dacha

energii zobligowany jest przedłożyć oryginał

to największe w kraju laboratorium biogazowe

lub poświadczoną kopię schematu instalacji

odnawialnego źródła energii ze wskazaniem urządzeń służących do wytwarzania energii elektrycznej oraz urządzeń służących do wyprowadzenia mocy. Informację w tej sprawie opublikował Prezes Urzędu Regulacji Energetyki. Schemat instalacji jest uzupełnieniem kompletu dokumentów: 1. wniosku o wydanie zaświadczenia o dopuszczeniu do akcji, o której mowa w art. 75 ust. 3 ustawy OZE, 2. deklaracji o przystąpieniu do aukcji, o której mowa w art. 71 ust. 1 ustawy OZE, a także 3. deklaracji o zamiarze sprzedaży niewykorzystanej energii elektrycznej po stałej cenie zakupu ustalonej zgodnie z art. 70e ustawy (system FIT oraz system FIP) – art. 70b ust. 1 ustawy OZE. Szczegóły na www.ure.gov.pl i www. magazynbiomasa.pl.

„Czyste Powietrze” już w Mazowieckiem Na terenie województwa mazowieckiego prowadzone są spotkania z mieszkańcami nt. warunków Programu „Czyste Powietrze” oraz pomocy w wypełnieniu wniosku o dofinansowanie. Oferta skierowana jest do osób fizycznych posiadających prawo własności lub będących współwłaścicielami jednorodzinnego budynku mieszkalnego lub osób, które uzyskały zgodę na rozpoczęcie budowy jednorodzinnego budynku mieszkalnego.

W ramach Programu zostanie dofinansowana wymiana źródeł ciepła starej generacji opalanych paliwem stałym na: węzły cieplne, kotły na paliwo stałe (spełniające założenia Programu), systemy ogrzewania elektrycznego, kotły gazowe kondensacyjne oraz pompy ciepła. Dofinansowywane będą również prace termomodernizacyjne polegające m.in. na dociepleniu przegród zewnętrznych/ wewnętrznych budynku oraz wymianie/montażu stolarki zewnętrznej.

Wsparcie uzależnione jest od kwoty miesięcznego dochodu przypadającego na jedną osobę w gospodarstwie domowym. Aktualny harmonogram spotkań z mieszkańcami publikowany jest na stronie www.wfosigw.pl w zakładce Strefa beneficjenta.

Oprac. Beata Klimczak

zdj. Pixabay

Aktualności Świat

Kanada spóźnia się z definicjami dotyczącymi czystej energii Rząd Kanady ogłosił opóźnienia we wdrożeniu standardu czystego paliwa. Pierwotne plany z 2016 roku zakładały, że nastąpi to w przyszłym roku.

Teraz wiadomo, że prace potrwają do 2021 r. Celem programu jest zmniejszenie emisji dwutlenku węgla ze wszystkich paliw o 30 mln t w 2030 r.

Miało to nastąpić poprzez określenie wymogów co do emisji dwutlenku węgla dla paliw płynnych, gazowych i stałych stosowanych w transporcie,

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

Anglicy nie lubią recyclingu?

przemyśle i energetyce.

Najnowsze informacje z wysp są bardzo niepo-

opublikowane zostaną propozycje rozporządzeń

kojące – Anglicy nie lubią segregować odpadów

dotyczących paliw płynnych, a przepisy te zostaną

w swoich gospodarstwach domowych, zmniejszyła

sfinalizowane w 2020 r. i wejdą w życie do 2022 r.

się ilość odpadów poddawanych recyclingowi na

W przypadku paliw gazowych i stałych projekt

składowiskach. Znacznie zwiększyła się natomiast

rozporządzeń ukaże się jesienią 2020 r., a przepisy te

ilość spalanych śmieci. Tylko w ciągu 3 lat wzrosła

zostaną sfinalizowane w 2021 r., by wejść w życie do

liczba spalarni – z 26 w 2014 roku do 40 w 2017

2023 r.

roku – podaje „The Guardian”. Szacuje się, że szybko wzrośnie wydajność tych zakładów, które obecnie są w stanie spalić 12 mln t rocznie, a w 2022 będą spalały już 16 mln.

Ceny energii – tanio w Niemczech, drogo w Norwegii

8

Rząd Kanady spodziewa się, że wiosną 2019 r.

Odpady z zoo zasilają lokalną lecznicę Naukowcy z Michigan State University pomogli rozwiązać problem z odpadami zwierząt i żywności w zoo w Detroit – użyli komory fermentacyjnej i produkują energię dla szpi-

Skutkiem wysokich temperatur i susz w całej Eu-

tala dla zwierząt. Autorką projektu jest Dana

ropie notowane są bardzo wysokie ceny energii. Jak

Kirk. Beztlenowa komora fermentacyjna jest

wyliczył portal wysokienapiecie.pl, jedną z najwyż-

zbiornikiem, w którym odpady organiczne

szych ma Polska. Energetyczni potentaci – Norwego-

poddawane są wysokiej temperaturze. Pozwala

wie, nawet poza kołem podbiegunowym odnotowują

to na szybki rozkład i produkcję metanu, który

temperatury ok. 30°C, które powodują znaczne ubyt-

można wychwycić i przekonwertować na ener-

ki w zbiornikach wodnych i elektrowniach. Najmniej

gię elektryczną. Oprócz zmniejszenia kosztów

za prąd płacą Niemcy, korzystający z energii słonecz-

energii, zyski obejmują ponowne wykorzystanie

nej. Znaczące zużycie energii kładzione jest na karb

odpadów zwierzęcych i żywnościowych oraz

coraz powszechniejszego stosowania klimatyzatorów,

redukcję emisji gazów cieplarnianych. W USA

których Europejczycy kupują więcej niż mieszkańcy

pracuje ponad 1500 komór fermentacyjnych.

Bliskiego Wschodu – podaje portal. Zużycie energii

Oczekuje się, że liczba ta wzrośnie, bo w inter-

do chłodzenia w gorące dni w naszym kraju osią-

necie dużym zainteresowaniem cieszy się video

gnęło poziom 10 proc. i szacuje się, że będzie nadal

z zoo w Detroit, które przyczynia się do ich

rosło.

popularyzacji.

Aktualności Świat nie słucha, a chcieliby, by OZE były cały czas dotowane. Rząd chce likwidacji wsparcia i większego nadzoru nad elektrociepłowniami.

Białoruś stawia na „elektryki” Aleksander Łukaszenka, prezydent Białorusi, sygnował dekret, który zachęcić ma do zakupu

Europejskie Stowarzyszenie Biomasy (AEBIOM)

aut elektrycznych oraz rozwoju systemu stacji

zmieniło nazwę na Bioenergy Europe. Nowa nazwa

ładujących na terenie kraju. Dekret zawiera kilka

ma na celu wyraźniejszy, bardziej jednoczący wy-

instrumentów stymulujących rozwój sekto-

dźwięk, podkreślający charakter stowarzyszenia.

ra elektromobilności, np. zwolnienie z opłat

Biomasa jest obecnie pierwszym w Europie źródłem

przy rejestrowaniu pojazdu oraz nieopodat-

lokalnie produkowanej energii, stanowiącym ponad

kowany import technologii ładującej pojazdy

60 proc. całkowitej energii odnawialnej i zatrudnia-

elektryczne. Operatorem państwowym odpowie-

jącej ponad 500 tys. osób – informuje stowarzysze-

dzialnym za rozwój infrastruktury został biało-

nie w komunikacie prasowym.

ruski Belorusneft, który ma zamiar zainstalować

Nowa nazwa ma odzwierciedlać ewolucję sekto-

100 stacji do końca 2018 roku. Tylko w Mińsku

ra. „Bioenergia Europa” to hasło jasne i proste.

firma rozlokuje 40 punktów ładowania. Obecnie

– Rebranding odzwierciedla również wewnętrzne

na Białorusi działa ich 18.

zmiany stowarzyszenia, ponieważ Bioenergy Europe odnotowało wyjątkowy wzrost, mając w swych szeregach już ponad stu członków – powiedział Jean-Marc Jossart, sekretarz generalny stowarzyszenia.

Będzie nowy system jakości zrębków drzewnych Od początku roku Bioenergy Europe (dawniej

W Estonii trwa spór o system wsparcia w kogeneracji

AEBIOM) aktywnie pracuje nad nowym międzynarodowym systemem jakości dla zrębków drzewnych.

Miałby on zacząć obowiązywać pod koniec 2018 r.

Na razie trwają konsultacje z podmiotami gospodar-

Powołana przez Ministerstwo Gospodarski grupa

czymi w całej Europie. Certyfikacja o nazwie „Go-

robocza ma działać na rzecz odrodzenia reputacji

odChips®” poświadczy jakość produktów zrębków

sektora energii odnawialnej.

drzewnych, obejmując wszystkie rodzaje jakości

Odbyło się już kilka jej spotkań, szeroko krytyko-

w kilkunastu klasach. GoodChips przyznawane będą

wanych przez przedstawicieli branży OZE. Sedno

przez zewnętrznych kontrolerów jakości, zapewnia-

problemu tkwi we wsparciu dla kogeneracji korzy-

jąc bezstronność i przejrzystość dla firm oraz od-

stającej z paliw odnawialnych. Ministerstwo Go-

biorców końcowych. Na razie trwają konsultacje co

spodarki przeprowadziło kontrole w kilku przed-

do specyfikacji technicznych, roli jednostek certyfi-

siębiorstwach i stwierdziło, że nie wytwarzają one

kujących, opłat i korzystania ze znaków towarowych.

żadnej mocy. Najprawdopodobniej elektrownie

Etap ten zakończyć się ma 7 września.

zostały włączone tylko na niezbędny 72-godzinny

Po zakończeniu tej rundy konsultacji wszystkie ze-

okres próbny, aby uzyskać zatwierdzenie licencji.

brane dane zostaną ocenione przez Bioenergy Euro-

Łotewskie Ministerstwo Gospodarki do tej pory

pe i jej komitety w celu przygotowania dokumentów

unieważnia licencje 21 elektrociepłowni (kogene-

przed oficjalną prezentacją programu.

racja). Eksperci branży OZE narzekają, że rząd ich

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

AEBIOM zmienia nazwę na Bioenergy Europe

Oprac. Beata Klimczak 9

Biomasa na świecie

Inwestycje w biomasę

w krajach nordyckich i bałtyckich* LKAB 40 MW Rodzaj paliwa: pellet drzewny Termin realizacji: 2021 Inwestycja zaplanowana Boras Energi och Miljo 44 MW Rodzaj paliwa: zrębki Termin realizacji: 2018 Inwestycja zaplanowana NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

Helsingor Utilities 63 MW Rodzaj paliwa: zrębki Termin realizacji: 2019 W budowie

Tekniska Verken 80 MW Rodzaj paliwa: drewno odpadowe Termin realizacji: 2021 Inwestycja zaplanowana

Orsted 142 MW Rodzaj paliwa: zrębki Termin realizacji: 2019 W budowie

Hofor 150 MW Rodzaj paliwa: zrębki Termin realizacji: 2018 W budowie

10

Malaenergi 50 MW Rodzaj paliwa: odpady drewniane Termin realizacji: 2020 Inwestycja zaplanowana

Orsted 371 MW Rodzaj paliwa: zrębki Termin realizacji: 2020 Inwestycja zaplanowana

Biomasa na świecie

Vantaan Energia 195 MW Rodzaj paliwa: zrębki, trociny i torf Termin realizacji: 2019 Inwestycja zaplanowana Lahti Energia 170 MW Rodzaj paliwa: zrębki Termin realizacji: 2020 Inwestycja zaplanowana

Eesti Energia 300 MW Rodzaj paliwa: łupki naftowe i biomasa Termin realizacji: 2017 W budowie

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

Oulun Energia 210 MW Rodzaj paliwa: biomasa Termin realizacji: 2020 Inwestycja zaplanowana

Lietuvos Energia 88 MW Rodzaj paliwa: zrębki Termin realizacji: 2019 W budowie

Eon 30 MW Rodzaj paliwa: odpady drewniane Termin realizacji: 2019 Inwestycja zaplanowana

Vattenfall 50 MW Rodzaj paliwa: zrębki Termin realizacji: 2020 Inwestycja zaplanowana

BaltCap 48 MW Rodzaj paliwa: zrębki Termin realizacji: 2019 Inwestycja zaplanowana

* Źródło: organizatorzy Argus Biomass Nordic and Baltics 2018

11

Forum Biomasy

Adam Cenian, dr hab. inż., prof. IMP PAN; Instytut Maszyn Przepływowych, im. Roberta Szewalskiego PAN w Gdańsku Energetyka jest jak „krwiobieg w organizmie” gospodarki narodowej. Choć Polska energetyka węglem stoi, świadomość korzyści z miksu energetycznego rośnie z roku na rok. Od 2016 roku Ministerstwo Energii głosi konieczność przyłączenia do sieci elektrowni fotowoltaicznych o mocy ok. 2 GW, aby zapewnić spokojny sen pracownikom PSE w trakcie letnich upałów – to wtedy w Polsce występuje największy deficyt i najwyższe ceny energii elektrycznej.

Tania energia słońca i wiatru jest często przeciwstawiana technologicznie zaawansowanej i nie najtańszej energetyce jądrowej. Problemem jest zmienność warunków atmosferycznych, stąd brak stabilności dostaw energii z elektrowni słonecznych i wiatrowych. Rozwiązaniem może być rozwój technologii biometanowych oraz magazynowanie biometanu dla stabilizacji podaży energii.

Coraz częściej mówi się o oszczędzaniu nie tylko paliw (surowców) kopalnych, ale też biomasy leśnej i rolniczej, której niedobory mogą wkrótce zagrozić dalszemu rozwojowi gospodarek światowych. Takie pojęcia jak bioekonomia, NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

bioróżnorodność, zarządzanie popytem energii czy rynek mocy powoli przecierają sobie drogę do świadomości społecznej.

Wojciech Łukaszek Bioelektrownie Świętokrzyskie Energetyka biogazowa, która w normalnych warunkach mogłaby być zabezpieczeniem co najmniej 25 proc. produkowanej w Polsce energii elektrycznej, w połączeniu z innymi źródłami OZE w ostatnim dziesięcioleciu przeżywała wzloty i upadki, przy czym wzloty były krótkotrwałe a upadki dynamiczne i bolesne. Rekonwalescencja trwa do dzisiaj, ale lat przespanych, a w zasadzie przekłamanych przez wszystkich rządzących w tym czasie już się nie nadrobi.

Wszystkie obietnice, wszystkie wygłaszane hasła o ważności OZE w szczególności energetyki biogazowej okazały się pustymi sloganami.

Polska biomasa na polach polskich rolników to nie tylko co najmniej 25 proc. polskiej energii elektrycznej, to także 100 proc. importowanego z Rosji gazu ziemnego, to praca na dziesiątki lat dla polskiego sektora rolnictwa energetycznego, to setki tysięcy nowych miejsc pracy bezpośrednio w bioelektrowniach i biogazowniach, jak i w przemysłach współpracujących, to fantastyczne pole działania polskich naukowców w zakresie wprowadzania nowych innowacyjnych technologii, to w końcu podniesienie standardu socjalnego i kulturowego polskiej wsi. Przespali to włodarze polskiego rolnictwa i energetyki w ciągu ostatnich dziesięciu (a może i więcej) lat. Przespał to dosłownie poprzedni minister rolnictwa Krzysztof Jurgiel. Nadzieja w nowo powołanym Janie Krzysztofie Ardanowskim, którego jednym z ważniejszych zainteresowań jest energia odnawialna. Panie Ministrze, do działania, polscy rolnicy, polska biomasa, polska energetyka czeka.

12

BioBiznes w Łódzkiem – to sie opŁaca!

materiał promocyjny

Obecne trendy gospodarcze na świecie nastawione są na optymalizację wykorzystania zasobów naturalnych (zgodnie z ideą zrównoważonego rozwoju) oraz włączenie w proces wytwórczy nowoczesnych, prośrodowiskowych technologii (w tym odnawialnych źródeł energii).

wiedzę na temat nowych, proekologicznych technologii, które po wdrożeniu w firmie mogą: n obniżyć koszty związane z wykorzystaniem energii, n zwiększyć udział energii ze źródeł odnawialnych w całej puli wykorzystywanej przez firmę,

Biogospodarka stanowi strategiczną, ponadsektorowo integrującą formę działań i wpisuje się w dominujące obecnie interdyscyplinarne podejście do zasad planowania i finansowania badań naukowych, co wymusza wręcz na regionach inwestycje w ten kluczowy dla rozwoju gospodarki obszar. Ta integrująca funkcja biogospodarki będzie miała najważniejsze znaczenie dla przyszłości województwa łódzkiego jako centrum biznesu i technologii. Łódzkie pretenduje do bycia polską stolicą biogospodarki i widzi w tym olbrzymią szansę rozwojową.

W Łodzi od 2012 roku organizowany jest Międzynarodowy Kongres Biogospodarki.

W 2015 r. sejmik województwa łódzkiego przyjął stanowisko w sprawie transformacji województwa łódzkiego w Bioregion RP, będące wyrazem kierunku przemian dokonujących się w regionie. W 2016 r. została utworzona, z inicjatywy województwa łódzkiego, platforma współpracy o nazwie „Bioregiony Centralnej i Wschodniej Europy”, do której przystąpiło osiem województw. Jej głównym celem jest integracja interesariuszy biogospodarki, definiowanie wspólnych strategii, planów działań, inicjatyw, projektów, jak również rozwijanie narzędzi dla wspierania i rozwijania inwestycji w sektorze biogospodarki oraz wymiana wiedzy i doświadczeń.

Powstał pomysł powołania doradców ds. biogospodarki, którzy będą przekazywali przedsiębiorcom

n doprowadzić do przejścia do obiegu zamkniętego (cyrkularny) w procesach produkcji.

Ideą projektu jest propagowanie zrównoważonego rozwoju, zwiększenie świadomości firm w tym zakresie, ponieważ biogospodarka to wizja przyszłości.

Kompleksowe wsparcie świadczone przez doradców umożliwi przedsiębiorcom z woj. łódzkiego optymalizację procesów wytwórczych, co przyczyni się do wzrostu ich konkurencyjności na rynkach międzynarodowych. Służyć temu mają m.in. staże zagraniczne, podczas których doradcy zdobywają wiedzę na temat nowych, proekologicznych technologii, które po wdrożeniu w firmie np. obniżą koszty związane z wykorzystaniem energii lub zwiększą udział energii ze źródeł odnawialnych w całej puli wykorzystywanej przez firmę. Dzięki zdobytej wiedzy i doświadczeniu doradca będzie potrafił oszacować ryzyko działalności w sferze biogospodarki, zaprojektować, a następnie wdrożyć nowy bioprodukt oraz ocenić prawdopodobieństwo jego sukcesu lub porażki.

Zadaniem doradców jest również wyszukiwanie partnerów – dla regionalnych przedsiębiorstw – do realizacji projektów międzynarodowych z dziedziny biogospodarki oraz potencjalnych partnerów biznesowych.

Każdy przedsiębiorca, który chciałby skorzystać z bezpłatnych usług doradcy, proszony jest o kontakt z Departamentem ds. Przedsiębiorczości – e-mail: przedsiebiorczosc@lodzkie.pl, tel. 42 291 98 40.

Biomasa w prawie

Od rozwoju źródeł odnawialnych nie ma odwrotu. Zgodnie z raportem Global Trends in Renewable Energy Investment z 2018 r., od 2004 r. świat zainwestował łącznie 2,9 bln dolarów w zieloną energię. W Polsce w latach 2005–2016 zainstalowana moc pochodząca ze źródeł odnawialnych była na poziomie 8 538,347 MW, według danych na dzień 30 września 2017 roku.

W

Polsce dalszy dynamiczny wzrost inwestycji

Zmiany w definicjach ustawowych

na tym rynku może nastąpić m.in. za spra-

Nowe regulacje stanowią kontynuację zmian sys-

wą uchwalonej 7 czerwca 2018 r. ustawy o zmia-

temowych, które pozwolą na utworzenie lokalnych

nie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz

obszarów zrównoważonych energetycznie. Noweliza-

niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r., poz. 1276),

cja zmienia niektóre definicje dotyczące energetyki

która w pełni dostosowuje przepisy do wymogów

biomasowej, m.in. poprzez poszerzenie definicji

określonych przez Komisję Europejską (procedura

biomasy o „przetworzoną biomasę w postaci peletu”.

notyfikacji SA.43697 (2015/N), m.in. w „Wytycznych

Doprecyzowano definicje biowęgla, klastrów energii,

w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska

w tym w zakresie możliwości uzyskania koncesji lub

i cele związane z energią w latach 2014–2020” (Dz.Urz. UE C 200 z 28.06.2014) (dalej „No-

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

Nowelizacja ustawy OZE – najważniejsze zmiany

wpisu do rejestru Prezesa URE i spółdzielni

Rozwiązania wprowadzone przez Nowelizację powinny spowodować szybki wzrost inwestycji m.in. w biogazownie rolnicze

welizacja”).

energetycznych, które muszą spełniać szereg nowych warunków, zwłaszcza w zakresie posiadanej liczby członków, zapewnienia wykorzystania mocy przynajmniej jednej instalacji odnawialnego źródła energii na poziomie większym niż 3504 MWh/MW/ rok. Ponadto spółdzielnia musi zapewnić pokrycie 70 proc. rocznego zapotrzebowania

Rozwiązania wprowadzone przez Nowelizację, o ile

na energię wszystkich jej członków. Wprowadzono

będą wprowadzane w życie zgodnie z założeniami,

również nowe brzmienie pojęć: małej instalacji, któ-

powinny spowodować szybki wzrost inwestycji m.in.

rej moc elektryczna będzie mogła wynosić od 50 do

w biogazownie rolnicze. W szczególności, jeżeli

500 kW, mikroinstalacji, w tym zakresie zwiększenie

wsparcie rządowe będzie utrzymane na deklarowa-

maksymalnej mocy elektrycznej do 50 kW. Dodat-

nym poziomie.

kowo producenci energii będą mogli skorzystać 15

Biomasa w prawie z nowych mechanizmów wsparcia w postaci stałej

warunkami przyłączenia instalacji odnawialnego źródła

ceny zakupu energii, która ma wynosić 90 procent

energii do sieci przesyłowej lub sieci dystrybucyjnej, lub

ceny referencyjnej danego typu instalacji. Będzie ona

umowę, prawomocne pozwolenie na budowę, decyzję

również podlegała corocznej waloryzacji, a ewentu-

o środowiskowych uwarunkowaniach, wypis i wyrys

alną nadwyżkę wyprodukowanej energii wytwórcy

z miejscowego planu zagospodarowania przestrzenne-

będą mogli sprzedać do dostawcy zobowiązanego

go, pozwolenie na wznoszenie i wykorzystanie sztucz-

albo do innego podmiotu wraz z prawem do pokry-

nych wysp, konstrukcji i urządzeń w polskich obszarach

cia ujemnego salda.

morskich (w przypadku energetyki wiatrowej off shore), harmonogram rzeczowo-finansowy realizacji budowy

Kumulacja pomocy publicznej

oraz schemat instalacji odnawialnego źródła energii.

Nowelizacja wprowadza również nową regułę

Okres ważności pozwolenia na budowę nie może być

kumulacji pomocy publicznej w systemie aukcyj-

krótszy niż sześć miesięcy. Zaświadczenie o dopuszcze-

nym. Warunkiem dopuszczalności ww. pomocy jest

niu lub odmowie udziału w aukcji wydaje Prezes URE

wymóg, aby pomoc operacyjna została pomniejszona

w terminie 30 dni od złożenia wniosku. Odmowa nastę-

o wszelką uprzednio otrzymaną pomoc inwestycyjną

puje w formie postanowienia, na które służy zażalenie

(tzw. reguła kumulacji). Ma to na celu zapewnienie

do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w War-

proporcjonalności udzielonej pomocy na jedno

szawie w terminie 7 dni. Zaświadczenie o dopuszczeniu

przedsięwzięcie i jego rentowności. Samo dofinanso-

do aukcji jest ważne dwanaście miesięcy. Zmianie uległy

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

wanie ma nastę-

zasady przeprowadzenia samej aukcji.

pować po oddaniu

W przypadku nowych instalacji wy-

projektu do użytku.

Najwyższa cena będzie musiała być wykazana przez tych wytwórców, którzy nie będą korzystali z pomocy operacyjnej. System wsparcia ma wpłynąć w znaczny

Zaletą systemu aukcyjnego jest wprowadzenie nowych koszyków aukcyjnych, możliwość sprzedaży energii po stałej cenie, wsparcie energetyki odnawialnej, coroczna waloryzacja ceny aukcyjnej oraz duży wolumen aukcyjny

twórca zobowiązany jest wpłacić kaucję w wysokości 60 zł/1 kW na rachunek bankowy Prezesa URE lub przedstawić gwarancję bankową. Aukcje odbywać się będą za pośrednictwem IPA. Cena aukcyjna wskazana przez wytwórcę powinna być ceną netto (wyrażoną w zł/MWh) oraz powinna zawierać informację o okresie korzystania przez wytwórcę z aukcyjnego

sposób na rozwój

systemu wsparcia. Aukcję wygra ten

technologii wy-

wytwórca, który zaoferuje najniższą

twarzania energii. Ustawodawca przyjął, że dofinan-

cenę sprzedaży energii. Maksymalną wartość i ilość

sowanie będzie kontynuowane zarówno w systemie

energii elektrycznej, którą rząd ma zakupić w au-

aukcyjnym, jak i FIT, i FIP.

kcjach w 2019 roku, ma wskazać rozporządzenie Rady Ministrów. Z pewnością zaletą systemu aukcyj-

Aukcje OZE

nego jest wprowadzenie nowych koszyków aukcyj-

Aukcje OZE są alternatywnym systemem wsparcia.

nych, możliwość sprzedaży energii po stałej cenie,

Nowelizacja zmienia podział na tzw. koszyki aukcyjne,

wsparcie energetyki odnawialnej, coroczna waloryza-

które uwzględniają w wyższym stopniu specyfikę kon-

cja ceny aukcyjnej oraz duży wolumen aukcyjny.

kurencyjności technologii i odnawialnych źródeł ener-

16

gii. Aby wziąć udział w tegorocznych aukcjach, należy

Koncesje i działalność regulowana

przedstawić deklarację (wymóg ten dotyczy wytwórców

Zgodnie z ustawą uzyskanie koncesji wymaga

eksploatujących istniejące instalacje OZE) lub zaświad-

wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie

czenie (wymóg ten dotyczy nowych wytwórców energii)

wytwarzania energii elektrycznej. Wymóg ten został

w wersji pisemnej lub za pośrednictwem Internetowej

wyłączony w zakresie wytwarzania energii elek-

Platformy Aukcyjnej (IPA) wraz z dokumentami, tj.

trycznej w mikroinstalacji, małej instalacji, a także

Biomasa w prawie z biogazu rolniczego i biopłynów. W tych przypad-

System dotyczy niewykorzystanej energii, a więc tej,

kach konieczne jest uzyskanie wpisu do rejestru

która nie została wykorzystana na własne potrzeby

działalności regulowanej (w przypadku biogazowni

wytwórcy. Zaletą tego systemu, oprócz prostszych

rolniczych rejestr ten prowadzi Krajowy Ośrodek

niż w systemie aukcyjnym procedur, jest między

Wsparcia Rolnictwa).

innymi możliwość złożenia deklaracji w każdym czasie, bez związania ogłaszanymi terminami aukcji.

Taryfy gwarantowane jako instrument wsparcia

Do systemów FIT/FIP może dołączyć instalacja, która

mniejszych instalacji OZE

jest dostatecznie wyodrębniona bądź ma odrębne

Nowelizacja ustanawia tzw. system taryf gwarantowanych

miejsce przyłączenia. Aby przystąpić do systemu, wy-

(feed-in-tariff) oraz system dopłat do ceny rynkowej (fe-

twórca musi złożyć deklarację w formie pisemnej bądź

ed-in-premium). Jest to nowy instrument, który ma na celu

elektronicznej. Głównymi informacjami, które muszą

sprzedaż niewykorzystanej energii po stałej cenie zakupu.

znaleźć się w deklaracji, są między innymi informacja

Ten system wsparcia przeznaczony jest dla wytwórców

o planowanej łącznej ilości niewykorzystanej energii,

energii elektrycznej deł energii w małej instalacji lub mikroinstalacji, wykorzystującej do wytworzenia energii elektrycznej wyłącznie:

Do systemów FIT/FIP może dołączyć instalacja, która jest dostatecznie wyodrębniona bądź ma odrębne miejsce przyłączenia

• biogaz rolniczy,

oraz planowanym okresie sprzedaży niewykorzystanej energii (w systemie aukcyjnym wymagane jest precyzyjne wskazanie tego okresu). Ponadto wytwórca musi zdecydować, na który model handlu energią się decyduje, tj. sprzedaż do dostawcy zobowiązanego czy też model handlu na rynku, który

• biogaz pozyskany ze składowisk odpadów albo

jednak przeznaczony jest wyłącznie dla instalacji

• biogaz pozyskany z oczyszczalni ścieków, albo

powyżej 500 kW. Złożenie deklaracji w przypadku

• biogaz inny niż określony powyżej,

instalacji nowych, które nie wytwarzały do tej pory

• hydroenergię.

energii, należy poprzedzić audytem prawnym w celu

System taryf gwarantowanych powstał przede

skompletowania wszystkich wymaganych na tym

wszystkim dla wytwórców, dla których przystąpienie

etapie dokumentów, w tym między innymi: pozwole-

do aukcji było dotychczas istotną barierą w dostępie

nia na budowę, umowy przyłączeniowej, warunków

do sprzedaży energii z uwagi na konieczność dokład-

przyłączenia do sieci, oświadczeń o nowych urządze-

nego prognozowania produkcji energii i dostosowa-

niach wyprodukowanych w ciągu 36 miesięcy po-

nia się do terminów aukcji.

przedzających dzień wytworzenia energii. Nie można

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

z odnawialnych źró-

którą wytwórca zamierza sprzedać,

REKLAMA

• REALIZACJA od 20 do 3000 m3/h • PROJEKT, WYKONANIE, MONTAŻ, URUCHOMIENIE, SERWIS • ROZWIĄZANIA DEDYKOWANE (od 1989r.)

ODSIARCZANIE: - biogazu

BIOSULFEX®

- powietrza Unikalna bezodpadowa technologia odsiarczania biogazu BIOSULFEX®.

Siarkowodór H2S jest konwertowany do czystej siarki, która stanowi cenny surowiec.

• BIOSULFEX® – urządzenie kompaktowe i mobilne

Nowość!!!

• AgroBIOSULFEX® – konwertuje odory rolnicze w wieloskładnikowy nawóz

www.zipromis.pl

SPRAWNOŚĆ

99,9% Eksploatacja

grosz/m3 BRAK ODPADU

EKO

Biuro Technologiczne: ul. Z. Krasińskiego 16/126 01-581 Warszawa Tel./Fax + 48 839 84 14 Adres siedziby: ul. T. Hołówki 3/43, 00-749 Warszawa e-mail: zipromis@zipromis.pl

17

Biomasa w prawie

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018 18

tym samym przenosić urządzeń z innej zbudowanej

znajdują się w trudnej sytuacji w rozumieniu art.

już biogazowni. Wytwórca musi złożyć oświadczenie,

2 pkt 18 rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014

że zobowiązuje się do wytworzenia po raz pierwszy

z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodza-

energii w terminie 36 miesięcy od dnia dopuszczenia

je pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym.

do systemu na podstawie zaświadczenia przez Prezesa

Na wydanie zaświadczenia Prezes URE ma 45 dni od

URE. Wytwórca do deklaracji załącza również harmo-

dnia złożenia kompletnej dokumentacji. Odmowa

nogram rzeczowo-finansowy, który określa ramy cza-

wydania zaświadczenia może nastąpić w przypadku

sowe i finansowe inwestycji i wskazuje między innymi,

uchybienia warunkom formalnym, tj. braku wymaga-

czy inwestycja powstaje ze środków własnych, czy też

nych dokumentów, braku opłaty oraz przy przekrocze-

jest finansowana z kredytu, pożyczki. W przypadku

niu przez instalację maksymalnej mocy. O maksymal-

instalacji już istniejących załączanych dokumentów

nej mocy instalacji decyduje w drodze rozporządzenia

jest mniej, jak również krótszy jest termin, w którym

Rada Ministrów na podstawie uprawnienia nabytego

wytwórca zobowiązuje się do wytworzenia po raz

na podstawie Nowelizacji. Rada Ministrów ma znacz-

pierwszy energii i wynosi trzy miesiące, i jest to czas

ną swobodę ustalania maksymalnej mocy, uwzględ-

niezbędny to przeniesienia instalacji z jednego instru-

niając m.in. ochronę bezpieczeństwa energetycznego

mentu do drugiego. Wytwórca przedstawia również

lub ochronę środowiska. Sankcją za niedotrzymanie

schemat instalacji odnawialnego źródła energii, który

terminu 36 miesięcy na wytworzenie po raz pierwszy

może opracować na podstawie przykładu przedsta-

energii jest przepadek wpłaconej opłaty rezerwacyjnej

wionego przez Pre-

oraz brak możliwości przystąpienia do

zesa URE.

jakiegokolwiek systemu wsparcia przez

Opłata rezerwacyjna wynosi 30 zł za 1 kW i podlega zwrotowi w ciągu 60 dni od dnia sprzedaży po raz pierwszy niewykorzystanej energii

Prezes URE będzie badał, czy wytwórca złożył pisemny wniosek o przyznanie pomocy przed rozpoczęciem prac nad projektem lub rozpoczęciem działalności

bądź w ciągu 30

okres 3 lat.

W przypadku przystąpienia do systemu taryf gwarantowanych i wydania zaświadczenia, wytwórca dostaje gwarancję sprzedaży energii po stałej cenie zakupu wynoszącej 90 proc. ceny referencyjnej dla poszczególnych rodzajów instalacji. Pośrednio od wytwórcy, jak i mocy wybudowa-

dni od dnia wydania postanowienia o odmowie

nej biogazowni zależy, czy wytwórca zdecyduje się

wydania zaświadczenia. Dopuszczalne jest również

sprzedawać energię do podmiotu zobowiązanego na

ustanowienie gwarancji bankowej.

danym terenie, czy też podmiotu innego niż podmiot

Nasuwają się jednak wątpliwości interpretacyjne

zobowiązany, a więc będzie sprzedawał energię na

czy nowy system wsparcia stanowi pomoc publiczną

rynku. Dla instalacji większych niż 500 kW umożli-

i podlega procedurze pełnej notyfikacji, którą kończy

wiono wybór tych dwóch metod sprzedaży energii,

wydanie postanowienia przez Komisję Europejską,

w przypadku zaś instalacji mniejszych dopuszczalne

czy też wystarczające jest jedynie dokonanie zgłosze-

jest jedynie przystąpienie do programu FIT, czyli

nia tej formy pomocy. Z ostrożności należy postępo-

sprzedaż podmiotowi zobowiązanemu.

wać zgodnie z pierwszą, najbardziej rygorystyczną

Wytwórca otrzymuje gwarancję sprzedaży energii po

koncepcją, a co za tym idzie – badany będzie także

stałej cenie zakupu na okres 15 lat, przy czym koń-

tzw. efekt zachęty dotyczący instalacji planowanych

cową datą obowiązywania programu jest 31 grudnia

do uruchomienia. Prezes URE będzie więc badał,

2035 roku. Co za tym idzie, aby skorzystać z systemu

czy wytwórca złożył pisemny wniosek o przyznanie

wsparcia, jakim są taryfy gwarantowane przez cały

pomocy przed rozpoczęciem prac nad projektem lub

okres jego obowiązywania, należy uzyskać zaświad-

rozpoczęciem działalności. Z uwagi na takie przyję-

czenie do 2020 roku.

cie interpretacji pomocy publicznej system wspar-

Adw. Piotr Banasik

cia nie będzie dotyczył również wytwórców, którzy

Brudkowski & Wspólnicy

REKLAMA

Brykieciarka BISON V Euro Zastosowanie: brykietowanie trocin. Prasa przeznaczona jest do produkcji brykietu w standardzie Euro. Silna konstrukcja mechaniczna i nowoczesny układ hydrauliczny przystosowany do pracy ciągłej.

Charakteryzuje się: – niezawodnością, – funkcjonalnością, – konkurencyjną ceną.

Dane techniczne: Gabaryt brykietu: Wydajność: Moc zainstalowana: Zasilanie: Waga prasy: Gabaryty prasy:

150×60×100 (długość regulowana) do 450 kg/h 30 kW 400V, 3Ph, 50Hz 3800 kg 2,0 × 2,0 × 2,0 m.

Lutynia, ul. Wróblowicka 3, 55-330 Miękinia tel.: 71 317 12 18; hydraulika@wropol.pl; www.wropol.pl REKLAMA

+48 52 397 20 46, kom. 662 211 532 office@compte-fortech.pl

OD

O

LAT

LA

Producent kotłów www.compte-fortech.eu

biomasa leśna

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

Biomasa leśna – jak przekuć popyt na sukces całej branży?

W Polsce wciąż rośnie popyt na biomasę leśną. Brak stabilizacji rynku oraz odpowiedniego pakietu ustaw powoduje zaś, że przedsiębiorcy zaczynają szukać alternatyw dla biznesu związanego z koniecznością pozyskania biomasy. A przecież pojęcie drewna energetycznego znane jest w branży biomasowej od czerwca 2016 r., kiedy to po raz pierwszy zapis na jego temat pojawił się w nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii.

20

B

iznes związany z biomasą w Polsce wciąż się rozwija, choć na rynku cały czas brakuje

biomasy leśnej dobrej jakości. Producent posiadający wyprodukowany z niej pellet, również dobrej jakości, może go sprzedać od ręki. Obecnie jednak nikt sprzedawać pelletu nie chce, bo przedsiębiorcy czekają na sezon, a wraz z nim wyższe ceny. Może więc firmy, które go poszukują, powinny zacząć go produkować? – Co mi z tego, że kupię linię do robienia pelletu, jak nie będą miał z czego go robić – zżyma się Paweł Gonciarz z Hurtowni Long na Górnym Śląsku. W firmie na własnej skórze odczuli, jak trudno jest kupić pellet w sezonie. – W ubiegłym roku miałem taką sytuację, że po prostu zamówiony towar do nas nie dotarł, a dostawca nawet nie raczył poinformować dlaczego. Musieliśmy ratować się pelletem z Barlinka kupionym z drugiej ręki.

A wiadomo, że im więcej pośredników, tym drożej.

Ma pan pellet dobrej jakości? Kupuję od ręki – kończy. Takie problemy mają nie tylko mali przedsiębiorcy, ale i duże elektrownie, które ratowały się do tej pory importem z zagranicy.

21

biomasa leśna Tymczasem sytuacja na rynku biomasowym zmienia

firm z dostarczania biomasy na cele energetyczne,

się bardzo dynamicznie. Wciąż rosną ceny biomasy

a także zmusiły do poszukiwania innych alternatyw-

na Białorusi oraz Ukrainie, co w przypadku elektrow-

nych odejść dla biomasy (przemysł płytowy, produk-

ni opartych na biomasie z importu może być w naj-

cja pelletów drzewnych, eksport biomasy na Litwę,

bliższych miesiącach mocno kłopotliwe. – Zakup bio-

do Danii itp.) – tłumaczy Ilona Olsztyńska.

masy z importu był dotąd bardzo wygodny, ponieważ

Czy nowelizacja ustawy o OZE, w której zawarto mię-

pozwalał na realizację dostaw dużych wolumenów

dzy innymi definicję drewna energetycznego, pozwoli

biomasy o lepszych parametrach jakościowych od

odbiorcom na łatwiejszy dostęp do biomasy leśnej?

jednego dostawcy. Niestety, brak alternatywy w po-

Krzysztof Trębski, p.o. rzecznika prasowego La-

staci rozwiniętego rynku krajowej podaży biomasy

sów Państwowych, starszy specjalista w zespole ds.

może stanowić problem w zakresie utrzymania cią-

mediów: – Należy mieć świadomość, że produkcja

głości produkcji energii elektrycznej w polskich elek-

biomasy leśnej nie może być oderwana od trwałości

trowniach – tłumaczy Ilona Olsztyńska, kierownik

ekosystemu leśnego. W dalszym ciągu część kom-

ds. rozwoju produktów certyfikowanych w obszarze

pleksów leśnych, szczególnie na siedliskach najuboż-

regulowanym prawnie (CORP) SGS Polska Sp. z o.o.

szych, powinna być wyłączona z pozyskiwania po-

Analiza danych prasowych jasno pokazuje, że

zostałości. Definicja drewna energetycznego utrwali

w latach 2011–2012 biomasa wykorzystywana była

w świadomości nabywców ograniczenia jakościowe.

głównie przez grupy energeNR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

tyczne: PGE, EDF i Grupę Tauron oraz Energa i Enea, a po 2012 r. jej zużycie zwiększyło się także w GDF

Potencjał krajowy biomasy drzewnej Według analiz Instytutu Technologii Drewna potencjał krajowy biomasy drzewnej na cele energetyczne na 2015 r. miał wynieść 17,2–17,9 mln m3, a głównym jej źródłem miało być leśnictwo i sektor drzewny (udział ok.

1/3 ilości). Oznacza to łączną wartość

SUEZ Połaniec i w ZE PAK Konin. Dotyczyło to zarówno spalania

powyżej 72 PJ biomasy drzewnej rocznie, co w zu-

w instalacjach dedykowanych, jak i współspalających

pełności pokrywa zapotrzebowanie polskiej elektro-

biomasę z węglem. Sytuacja ta nie zmieniła się do

energetyki (ok. 65 PJ rocznie – dane Ministerstwa

dziś. – W związku z brakiem konkurencji ze stro-

Energii).

ny lokalnych ciepłowni i elektrociepłowni, branża

Główny potencjał biomasy drzewnej znajduje się

biomasowa „skazana jest” na łaskę i niełaskę koncer-

w zasobach polskich lasów, które zajmują powierzch-

nów energetycznych, które dyktują warunki cenowe,

nię 9,42 mln ha, co stanowi 30,8 proc. powierzchni

jak i jakościowe. Ostatnie lata dobitnie pokazały tę

lądowej Polski (29,5 proc. lesistości kraju) i stale się

zależność i spowodowały rezygnację wielu lokalnych

powiększa (GUS 2016).

REKLAMA

22

Według analiz Instytutu Technologii Drewna potencjał krajowy biomasy drzewnej na cele energetyczne na 2015 r. miał wynieść 17,2–17,9 mln m3

biomasa leśna zdj. shutterstock

Ok. 78 proc. lasów w Polsce zarządzanych jest przez PGL Lasy Państwowe, 2 proc. stanowią Parki Narodowe, 1 proc. – inne państwowe organizacje, a w ok.

19 proc. są to lasy prywatne (GUS 2016). Analizy Instytutu Badawczego Leśnictwa wskazują, że udział surowców drzewnych z przeznaczeniem na cele energetyczne wynosi ok. 18,5 proc. drewna pozyskiwanego rocznie w Lasach Państwowych oraz ok. 23,0 proc. grubizny drewna pozyskiwanego w lasach prywatnych (IBL 2013). Wobec tego potencjał techniczny biomasy drzewnej na cele energetyczne wyniesie: – Lasów Państwowych: 2021 r. – 6,82 mln m3 oraz 2031 r. – 7,53 mln m3, – lasów prywatnych: 2021 r. – 1,12 mln m3, 2031 r. – 1,38 mln m3 (IBL 2013).

– Należy jednak zwrócić uwagę, że wiele elementów ma wpływ na faktyczną dostępność drewna na cele energetyczne w polskich lasach, m.in.: konieczność

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

zapewnienia zapotrzebowania ludności na drewno opałowe, pozostawianie w lesie części grubizny oraz drobnicy ze względów ochrony ekosystemów leśnych, spadający od kilku lat poziom zalesień (zakładanie lasów na gruntach nieleśnych), brak robotników leśnych, inne – wyjaśnia Ilona Olsztyńska z SGS. Z kolei rzecznik Lasów Państwowych zwraca uwagę na inny fakt. – Definicja drewna energetycznego na pewno umożliwiłaby sprawniejsze gospodarowanie zasobami drewna opałowego, w szczególności w sytuacjach nadzwyczajnych, np. klęsk żywiołowych.

Jednakże wprowadzenie definicji nie oznacza żadnej rewolucji. Mamy od lat wypracowane rozwiązania,

Nowa definicja – nowe problemy

które systematycznie doskonalimy, jak np. obrót

W ostatnich dniach weszła w życie nowe-

wielokrotnie już wspominanymi pozostałościami

lizacja ustawy o OZE – Ustawa o zmianie

drzewnymi – zaznacza Krzysztof Trębski.

ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz

Biber 84 VICTOR 550 KM S p r zę t d l a p ro fe s j o n a l i s tów !

REKLAMA

ANDERWALD Sp. z o.o. Sp. k.

ul. Dworcowa 45, 47-100 Kadłub, tel. 507 178 810 23

biomasa leśna niektórych innych ustaw z dnia 7 czerwca

lat w Ministerstwie Środowiska – zaznacza Ilona

2018 r. (Dz.U. 2018 poz. 1276). W jej tre-

Olsztyńska.

ści znalazły się zapisy zmieniające defini-

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

cję drewna energetycznego, która obecnie

Lasy Państwowe mają swoje regulacje

brzmi: surowiec drzewny, który ze względu na

Co ciekawe, jeszcze w kwietniu tego roku pojawiły

cechy jakościowo-wymiarowe posiada obniżoną

się regulacje, które można by było wykorzystać na

wartość techniczną i użytkową uniemożliwiającą

potrzeby stworzenia przepisów regulujących kwe-

jego przemysłowe wykorzystanie, a także suro-

stie wymagań dla drewna energetycznego. Mowa tu

wiec drzewny stanowiący biomasę pochodzenia

o wewnętrznych regulacjach Lasów Państwowych,

rolniczego.

które Zarządzeniem nr 23 Dyrektora Generalne-

– Jak widać z powyższego, zrezygnowano z okre-

go Lasów Państwowych z dn. 12 kwietnia 2018 r.

ślania cech fizyko-chemicznych, jak również

wprowadziły nowe warunki techniczne na pozosta-

rozszerzono zakres wymagań także na biomasę

łości drzewne (M2E) pozyskiwane na terenie Lasów

pochodzenia rolniczego. Obecnie mamy niestety

Państwowych.

do czynienia z kuriozalną sytuacją, gdyż nie ma

Zarządzenie to „zastępuje” obowiązujące do tej

regulacji mówiących, jakie wymagania musi speł-

pory normy w zakresie drewna małowymiarowego

nić surowiec, aby mógł być zaliczony na cele ener-

(PN-91/D-95019 Surowiec drzewny. Drewno ma-

getyczne. Z dniem 1 lipca 2018 r. wygasły przepisy

łowymiarowe) i od dnia 12 kwietnia 2018 r. roz-

mówiące o zakazie spalania na cele energetyczne

szerza zakres tego surowca także o: chrust, igliwie

drewna pełnowartościowego (Rozporządzenia

i liście, korę, korzenie i karpy, a także o drewno

Ministra Gospodarki z dnia 18 października 2012

o minimalnej średnicy w górnym końcu powyżej

r.), a rozporządzenie uszczegóławiające ten zakres,

7 cm w korze i cechach jakościowych i długościo-

z niewiadomych przyczyn, powstaje od dwóch

wych niepozwalających na zaklasyfikowanie go do

REKLAMA

RozdRabniacze do odpadów i biomasy Profesjonalne rozdrabniacze dla biogazowni, producentów biomasy jak i hodowli bydła Wysokie wydajności – w zależności od ciągnika Niewrażliwy na wilgotność surowca (do 80% H2O) Korzystny stosunek mocy do wydajności Zaprojektowana do pracy ciągłej 24 h/7 Prosta, nieskomplikowana budowa System oparty na 24-ech młotkach zamiast tradycyjnego rozwiązania z sitami Idealny dla odpadów owocowych, warzywnych Idealny dla rozdrabniania słomy kukurydzianej z kolbami JEDNA MASZYNA – WIELE MOŻLIWOŚCI Idealna dla producentów bydła (ścielenie, przygotowanie karmy) Opcjonalnie – możliwe mielenie ziarna na CCM (na tym samym urządzeniu

tel. +48 504 955 107 24

+48 61 842 52 15

e-mail: biuro@barbatus.pl

Oferujemy: usługi zrębkowania pozostałości i odpadów drzewnych pochodzących z prac pielęgnacyjnych, wycinek oraz karczowania drzew i krzewów, wyrywanie i likwidacja drzew w sadach, sprzątamy pobocza dróg z pni i gałęzi.

Posiadamy sprzęt do transportu oraz załadunku/wyładunku zrębki drzewnej (naczepa typu walking floor, samochód z kontenerem, ciągniki rolnicze z przyczepami).

Zapraszamy do współpracy

PST „LEBARTO” Leon Kaczmarek 63-100 Śrem, Pysząca, ul. Sadowa 9 tel./fax + 48 061 283 40 02 061 283 59 18, tel. 601 093 001 e-mail: biuro@lebarto.pl

www.lebarto.pl Firma PST „LEBARTO” Leon Kaczmarek rozpoczęła swoją działalność w 1983 roku. Wykwalifikowana kadra oraz wyspecjalizowany sprzęt pozwalają szybko, sprawnie i terminowo realizować powierzone zadania.

Profilami działalności firmy są: transport krajowy i międzynarodowy, spedycja, logistyka i usługi agro. Od 2010 roku świadczymy usługi pozyskiwania biomasy profesjonalnym samojezdnym rębakiem do drewna ALBACH DIAMANT.

biomasa leśna sortymentów zaliczanych do drewna użytkowego.

Zarządzenie to dopuszcza występowanie w pozostałościach drzewnych wszystkich wad określonych normatywnie (PN-79/D-01011 Drewno okrągłe), a także na udział zanieczyszczeń mineralnych i organicznych. Treść tego Zarządzenia była konsultowana z branżą drzewną i uzyskała jej aprobatę.

– Dla leśników biomasę stanowią pozostałości drzewne, a więc ostatnie ogniwo w pozyskiwaniu surowca drzewnego w lesie. LP wprowadziły w br. definicję pozostałości, w skład których wchodzą: drewno małowymiarowe, chrust, igliwie i liście, kora, korzenie i karpy oraz także drewno średniowymiarowe, które ze względu na cechy jakościowe oraz wymiarowe mogłoby być zaklasyfikowane jedynie

Ilona Olsztyńska kierownik ds. rozwoju produktów certyfikowanych w obszarze regulowanym prawnie (CORP) SGS Polska Sp. z o.o.

Rynek biomasowy, jak każdy inny, potrzebuje stabilnych warunków do swojego rozwoju. Nie sprzyjają temu ani wielomiesięczne postoje technologiczne elektrowni, ani ciągle zmieniające się regulacje prawne lub ich brak. Tak więc, pomimo znacznego krajowego potencjału biomasy drzewnej, skazujemy się na drożejącą biomasę z importu.

jako drewno opałowe. W składzie pozostałości, ze względu na technologie ich pozyskiwania, znajdują się również wszelkiego rodzaju zanieczyszczenia NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

mineralne i organiczne. Zainteresowanie tak rozumianą biomasą rośnie – mówi Krzysztof Trębski,

Paweł Gonciarz Hurtownia Long

Lasy Państwowe. W 2017 roku LP sprzedały blisko

W swoim asortymencie posiadamy

250 tys. m zrębków energetycznych i balotów. – Od

także sprzedaż pelletu. Głównymi

kilku miesięcy obserwujemy wzrost zainteresowania

odbiorcami są klienci indywidualni. Widać, że za-

pozostałościami drzewnymi, zaś wolumen sprzedaży

interesowanie tego typu paliwem jest duże. Jednak

na koniec czerwca przekroczył 140 tys. m , co stano-

problemem jest brak stabilności, jeśli chodzi o kup-

wi blisko 40 proc. w stosunku do czerwca ubiegłego

no pelletu od polskiego producenta. Z drugiej strony

roku. Jednocześnie obserwujemy spadek zainte-

próbowaliśmy kupować pellet na Ukrainie, ale oka-

resowania indywidualnych nabywców drewnem

zał się on bardzo kiepskiej jakości.

3

3

opałowym pozyskiwanym na zasadzie samowyrobu.

Następuje więc przesunięcie pewnej ilości drewna z rynku zagospodarowanego zwyczajowo przez indywidualnych nabywców na rzecz przedsiębiorstw zajmujących się pozyskiwaniem biomasy. Jednakże w dalszym ciągu dostarczanie drewna opałowego ludności lokalnej jest dla nas priorytetem.

Rafał Wąsowicz

Krzysztof Trębski p.o. rzecznika prasowego Lasów Państwowych, starszy specjalista w zespole ds. mediów Tylko w tym roku zakupu pozostałości drzewnych

* (Ustawa z dnia 22.06.2016 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw. Dz.U. 2016 poz.

925). Wówczas również został wprowadzony zapis na temat stworzenia regulacji uszczegóławiających pojęcie drewna energetycznego (Art. 119a), który brzmi: Minister właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw energii oraz ministrem właściwym do spraw gospodarki określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe cechy jakościowo-wymiarowe i fizyko-chemiczne drewna energetycznego, biorąc pod uwagę konieczność optymalnego wykorzystania surowca drzewnego na potrzeby przemysłowe oraz energetyczne.

26

dokonało ponad 100 różnych przedsiębiorstw. Są to zarówno firmy małe, działające na rynkach lokalnych, jak również duże przedsiębiorstwa wyspecjalizowane w pozyskiwaniu biomasy. Zakupów biomasy dokonywały również przedsiębiorstwa przetwórstwa drzewnego. Lasy Państwowe nie zamykają się na odbiorców, każdy może dokonywać zakupów surowca drzewnego i wykorzystywać go w dowolnym, zgodnym z obowiązującym prawem, celu.

rozmowa

Dopóki w lasach rządzi pieniądz, nie będzie zainteresowania biomasą Z Jackiem Rutkowskim z Forest Consulting Center Sp. z o.o. Leśne Centrum Kształcenia Ustawicznego rozmawia Rafał Wąsowicz. zdj. arch. J. Rutkowski

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

głównie właściciele przedsiębiorstw leśnych. Od tego czasu szkolenia biomasowe nie są realizowane, gdyż według naszej wiedzy sektor usług leśnych stracił zainteresowanie tematem pozyskiwania biomasy m.in. z pozostałości pozrębowych.

Co jest tego przyczyną?

Zrębka leśna już nie jest taka sama. Przyczyny takiego stanu rzeczy dopatrujemy w ekonomii oraz w polityce Lasów Państwowych. Prace te są zupełnie nieopłacalne. Właściciel firmy musi zaangażować odpowiedni sprzęt (najczęściej forwarder), wyznaczyć ludzi, których ostatnimi czasu do pracy w lesie brakuje i wykonać zadanie z natury wątpliwie opłacalne. Zarządca terenu, przykładowo Lasy Państwowe, z powierzchni, na której zakończyło się pozyskanie drewna, chce jak najwięcej „wycisnąć”.

Co to oznacza w praktyce?

Po opuszczeniu powierzchni przez wielooperacyjne

28

Jak z perspektywy państwa firmy rozwija się rynek

maszyny, na taki teren wpuszczani są tzw. samowy-

biomasy leśnej w Polsce?

robnicy, którzy wycinają i zabierają z pozostałości

Swojego czasu (ok. 3–4 lat temu) organizowaliśmy

pozrębowych wartościowszy surowiec. Pozostaje

cykliczne szkolenia pod prowokacyjnym tytułem

mnóstwo igliwia i praktycznie ubogie energetycznie

„Jak zarobić na biomasie?”. Warsztaty te cieszyły się

pozostałości. Ich uprzątnięcie nie jest odpowiednio

zainteresowaniem, udało nam się przeprowadzić

finansowane, dlatego zostaje na powierzchni do

kilka takich spotkań, w których to kursantami byli

ponownego odnowienia. Przedsiębiorca leśny, który,

zdj. arch. J. Rutkowski

rozmowa

(założyciel firmy LASTECH oraz współtwórca FCC), winien mieć przede wszystkim dobrze zaostrzony ołówek, aby każde inwestycje i zlecenia były uprzednio odpowiednio skalkulowane.

Co powinna uwzględniać taka kalkulacja?

Powinna być wykonana z uwzględnieniem uczciwych kosztów zawartych chociażby w eksploatacji ma-

Jest recepta na zmianę tego stanu rzeczy?

Wydaje mi się, że wystarczy już na etapie autonomicznych nadleśnictw stosować bardziej liberalne przepisy (m.in. nt. wyrabiania maszynowo sortymentów krótkich), a nie ślepo stosować zasadę „nasz klient – nasz pan”. Zmiany są konieczne wśród leśników – decydentów. Jeśli znajdą się pomysły na masowe wdrażanie biomasy leśnej, a za tymi ideami pójdą konkretne pieniądze – realnie uwzględniające ponoszone przez przedsiębiorcę nakła-

szyn czy legalnym zatrudnieniu ludzi, jak i zysku samej firmy. Zła wola ze strony zarządzającego terenem i permanentne cięcie kosztów skutkuje niczym innym, jak pozostawieniem

dy finansowe, to jestem przekonany, że

Obecnie szkolenia biomasowe nie są realizowane, gdyż sektor usług leśnych stracił zainteresowanie tematem pozyskiwania biomasy m.in. z pozostałości pozrębowych

rynku biomasy

biomasa znów będzie na fali. Szcze-

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

jak zawsze mawiał nieżyjący już dr Józef Grodecki

gólnie, że nie jest tajemnicą, iż są jej ogromne ilości w polskich lasach.

Coraz częściej niestety, bez jakiegokolwiek pomysłu na jej zagospodarowanie. Ponadto materiał do pozyskania biomasy winien być bardziej treściwy, wówczas jego obrobienie stanie się opłacalne na rynku.

leśnej bez pomysłu. Do tego można nałożyć zbyt duże rozdrobnienie pozostałości pozrębowych, które powinny kwalifikować się do biomasy, bo są treściwe

Forest Consulting Center – Leśne Centrum

jako zrębka, ale wybierają je samowyrobnicy i jeszcze

Kształcenia Ustawicznego jest poznańską spół-

za to płacą do nadleśnictw.

ką szkoleniowo-konsultingową specjalizującą

Brak odpowiednich i jasnych regulacji prawnych

się od 2011 r. w branży leśnej i drzewnej. Wywo-

w tym zakresie. Krótko mówiąc – brak odpowied-

dzi się z Centrum Kształcenia Przedsiębiorców

niego materiału i wątpliwa opłacalność skutkują

Leśnych (CKPL), który działał przy Wydziale Le-

brakiem zainteresowania zajmowania się biomasą

śnym Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

leśną przez przedsiębiorców leśnych.

29

pellet

Transport przewoźnych linii do produkcji pelletu roślinnego

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

Spośród różnych form przygotowania biopaliw stałych do spalania pellet stał się jednym z najchętniej kupowanych przez klientów. Producentami granulatu są nie tylko wyspecjalizowane firmy, ale i rolnicy, którzy pozbywają się nadwyżek słomy i siana na cele energetyczne.

G

ranulowanie siana i słomy opłaca się rolnikom

przygotowania biomasy pod względem właściwe-

również dlatego, że w takiej formie tę biomasę

go stopnia jej wilgotności i rozdrobnienia, a także

mogą wykorzystać także jako paszę do karmienia

schłodzenia i zapakowania produktu finalnego.

zwierząt i jako ściółkę w oborach. Pellet ze słomy lub

Powoduje to, że poza granulatorem, który jest

siana jest również łatwiejszy do transportu i prze-

podstawową maszyną w linii do produkcji pelletu,

chowywania w porównaniu z przechowywaniem

w jej skład wchodzą urządzenia dodatkowe, takie

i transportem olbrzymich balotów lub sprasowanych

jak: rozdrabniacze, suszarnie, mieszalniki, dozow-

kostek.

niki, granulatory wstępne, chłodnice i pakowaczki

Rolnicy na cele energetyczne mogą pelletować rów-

pelletu.

nież nadmiar innych surowców, takich jak: odpady

Konieczność włączenia do zestawu maszyn służą-

z czyszczalni, niewykorzystane, zapleśniałe pasze

cych do przygotowania biomasy przed pelletowa-

i ziarno lub odpady drewniane. Atrakcyjność prak-

niem skutkuje zwiększeniem zajmowanej powierzch-

tyczna i handlowa

ni przez całą linię, mimo że same

granulowanej bio-

granulatory zajmują niewiele miejsca.

masy spowodowała duże zapotrzebowanie na maszyny i całe linie do pelletowania.

W pełni mobilne maszyny to takie, które granulują słomę i siano podczas zbioru bezpośrednio na polu

Maszyny i linie do produkcji pelletu z biomasy roślinnej, pod względem możliwości do przemieszczania, można podzielić na: maszyny w pełni mobilne, częściowo mobilne, stacjonarne.

W pełni mobilne maszyny to takie,

Przegląd linii do

30

które granulują słomę i siano podczas

produkcji pelletu z biomasy roślinnej

zbioru, bezpośrednio na polu. Najczęściej jest to

Wykonanie dobrego pelletu ze słomy lub siana, tzn.

ciągniony za pomocą ciągnika rolniczego kombajn

takiego, którego aglomeracja materiału zapewnia

pelletujący zbieraną z pola słomę lub siano i wrzuca-

trwałość, wymaga, na etapie produkcji, wstępnego

jący produkowany pellet na przyczepę.

Częściowo mobilne linie do produkcji pelletu są to

wstępnego przygotowania biomasy, moduł granulo-

kompletne zestawy maszyn służące do przygotowa-

wania i moduł chłodzenia pelletu. Moduły maszyn

nia biomasy do procesu granulowania i jej zgranulo-

są na stałe przymocowane do platform lub palet.

wania, które przywożone są do producenta biomasy,

Całkowita długość przedstawionych linii wynosi od

np. gospodarstwa rolnego. Pozostają tam tak długo,

10 do 24 m przy wysokość do 3,4 m i szerokości do

aż cały surowiec zostanie przez nie przerobiony na

2,4 m. Ich masa może dochodzić do 27 ton. Waga

pellet. Po wykonaniu zadania linie są albo zwraca-

mobilnych linii i ich duże gabaryty sprawiają prze-

ne do właściciela, albo przewożone do następnego

woźnikom poważne problemy transportowe. Ponad-

gospodarstwa.

to rozładunek i załadunek na inne pojazdy wielko-

Linie częściowo mobilne budowane są albo w wer-

tonażowe, stosowane na dalekich dystansach, może

sji kompaktowej, albo w wersji modułowej lub

być niejednokrotnie utrudniony. Aby ułatwić procesy

segmentowej. W wersji kompaktowej cała linia

załadunku i rozładunku, producenci do platform

zbudowana jest na tej samej platformie jezdnej.

z modułami mocują kółka rolkowe, umożliwiające

Maszyny zestawione są w kolejności technologicz-

ich przemieszczanie.

nej. Przykład kompaktowej linii zamontowanej na

Linie segmentowe, częściowo mobilne, składają się z po-

naczepie przedstawiony został na fot. 1. Transport

szczególnych maszyn, które po rozładowaniu ze środka

tych linii jest bardzo prosty. Naczepy z maszynami

transportu, a przed uruchomieniem produkcji, należy

są przystosowane do podłączenia do samochodów

zestawić i zmontować. Po wykonaniu zadania maszyny

ciężarowych.

ładowane są z powrotem na środek transportu.

Linie modułowe składają się najczęściej z dwóch

Linie stacjonarne to takie, które raz zmontowane po-

lub trzech modułów, na których pogrupowano

zostają w miejscu produkcji pelletu. Transport tych

i zamontowano maszyny związane z funkcjami,

linii może być podobny do transportu linii częścio-

jakie spełniają w procesie granulowania, np. moduł

wo mobilnych.

REKLAMA

P. P W. .W“. B“uBdumd emt e” t ”

Dariusz Nocoń, Adam Nocoń Dariusz Nocoń, Adam Nocoń ul.PStaszica ul.

Staszica .W . 171 “ B171u d m e t ” 41-250 Czeladź 41-250 CzeladźAdam Nocoń Dariusz Nocoń, ul. Staszica 171 tel.: +48+48 32 265 17 02 tel.: 32 265 17 02 41-250 Czeladź fax.:fax.: +48+48 32 265 87 12 32 265 87 12 tel.: +48 32 265 17 02 e-mail: budmet@budmetnocon.pl e-mail: budmet@budmetnocon.pl fax.: +48 32 265 87 12

Członek i założyciel Członek i założyciel Polskiej Rady Pelletu Polskiej Rady Pelletu Członek i założyciel Polskiej Rady Pelletu

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

pellet

e-mail: budmet@budmetnocon.pl

www.budmetnocon.pl www.budmetnocon.pl www.budmetnocon.pl FOREST FOREST sprawność >96% FOREST sprawność >96%

sprawność >96%

Ekologiczne Ekologiczneurządzenia urządzeniagrzewcze grzewcze Ekologiczne urządzenia grzewcze 31

zdj. archiwum firmy

pellet

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

// Linia kompaktowa na naczepie

Transport przewoźnych linii do pelletowania

niniejszej ustawy: długość dla pojedynczego pojazdu

biomasy

15 m, długość dla zespołu pojazdów 23 m, szerokość

Zestaw linii maszyn do produkcji pelletu z biomasy

pojazdu 3,2 m, wysokość pojazdu 4,5 m.

roślinnej przewozi się na dalekie dystanse najczę-

W Polsce po drogach publicznych dopuszcza się

ściej za pomocą naczep o dużych gabarytach. Można

ruch pojazdów o maksymalnym nacisku pojedynczej

je transportować do odbiorcy, w zależności od odle-

osi napędowej do 11,5 t. Po drogach krajowych oraz

głości i ilości części, również za pomocą kontenerów

wojewódzkich mogą poruszać się pojazdy o dopusz-

lub na skrzyniach samochodów z urządzeniami

czalnym nacisku pojedynczej osi do 10 t.

samowyładowczymi. Do transportu wymagane są

Drugim ważnym kryterium jest koszt transportu

pojazdy o dużej powierzchni ładunkowej. Przy orga-

przewoźnej linii do pelletowania. Ponieważ linie

nizacji transportu należy uwzględnić takie warunki,

kompaktowe najczęściej montowane są na nacze-

jak odległość do miejsca dostawy, stan dróg dojazdo-

pach stanowiących ich element, koszty transportu

wych.

mogą okazać się najniższe, gdyż nie są liczone koszty

Z punktu widzenia przydatności linii do transportu

załadunku i rozładunku oraz koszt wynajęcia nacze-

ważne jest podstawowe kryterium, aby kompletne li-

py. Do przemieszczania można je podzielić na: w peł-

nie przewoźne do produkcji pelletu nie przekroczyły

ni mobilne, częściowo mobilne i stacjonarne.

parametrów kwalifikujących transport jako ponad-

32

normatywny. W Polsce, zgodnie z Ustawą Prawo

Środki transportu przewoźnych linii do

o ruchu drogowym, pojazd lub zespół pojazdów jest

pelletowania biomasy

pojazdem ponadnormatywnym, gdy naciski osi wraz

Linie kompaktowe zamontowane są na naczepach,

z ładunkiem lub bez ładunku są większe od dopusz-

które są miejscem, na którym pracuje linia, jak rów-

czalnych, przewidzianych dla danej drogi w przepi-

nież środkiem transportu linii. Jednolita konstrukcja

sach o drogach publicznych, albo którego wymiary

naczepy wraz z maszynami ułatwia szybkie przygo-

lub masa wraz z ładunkiem lub bez niego są większe

towanie linii do produkcji i jej transport za pomo-

od dopuszczalnych, przewidzianych w przepisach

cą ciągnika. Linie kompaktowe mogą być również

pellet zamontowane na pojeździe, który służy do ich

transport maszyn bez zezwoleń, o ile nie przekro-

transportu. Wadą takiego rozwiązania jest kosztow-

czy pozostałych wymiarów i dopuszczalnych na-

ne zaangażowanie samochodów ciężarowych, a nie

cisków na osie. Dopuszczalna ładowność naczepy

tylko naczep transportowych.

wynosi 37 400 kg. Załadunek naczepy następuje od

Ciężary poszczególnych modułów, rozkładają się wg

tyłu za pomocą hydraulicznie składanych najazdów.

stosunku 6450/7685 kg. Zestaw może być transpor-

Nacisk na siodło ciągnika współpracującego z tą

towany za pomocą samochodu ciężarowego o ładow-

naczepą wynosi 20 ton, a nacisk na pojedynczą oś

ności do 8 t i przyczepy dwuosiowej o ładowności od

10 ton.

6,5 do 8,0 t.

Podział linii na moduły, których waga umożliwia

Co wybrać i dlaczego

przewożenie za pomocą pojazdów ciężarowych

Zastosowanie jednostek mobilnych w łańcuchu logi-

o popularnej ładowności, ułatwia transport i zmniej-

stycznym produkcji pelletu z biomasy roślinnej pro-

sza jego koszty. Dłuższe zestawy modułowe mogą

wadzi do realnych oszczędności w obszarze kosztów

być transportowane zestawami: samochód ciężarowy

(nie ma potrzeby zakupu zestawów stacjonarnych).

wraz z przyczepą o większych rozmiarach lub za

Systemy transportowe stosowane do przewożenia

pomocą naczep niLinie modułowe ze względu na ułatwienie załadunku

Załadunek naczepy następuje od tyłu za pomocą hydraulicznie składanych najazdów

towania biomasy roślinnej dobierane są w zależności od masy i rozmiarów modułów. Transport kompaktowych linii, mimo że maszyny zamontowane

mogą wymagać

są na przewoźnych naczepach, w du-

wersji naczep z wy-

żej mierze zależy od odległości, na

posażeniem najazdowym.

jaką linia będzie przewożona. Do ciężkich i dużych

Idealna do ich transportu byłaby przyczepa nisko-

gabarytowo linii, do przewożenia na duże odległości,

podwoziowa z wyposażeniem najazdowym i wcią-

dobierane są niskopodwoziowe naczepy transporto-

garką linową tak, aby linie modułowe nie sprawiały

we. Można rozważyć również możliwość zastosowa-

trudności podczas załadunku. Zestaw modułowy

nia transportu kolejowego.

waży 14 135 kg. Przykładowa naczepa STZ-L336/80

Oprac. Redakcja

do transportu takich linii modułowych w całości jest jedynym pojazdem, który dedykowany jest dla

Tekst powstał na podstawie opracowania

przewoźników maszyn samobieżnych, zarówno na

przygotowanego przez pracowników Politechniki

kołach, jak i na gąsien cach. Naczepa ta mogłaby

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

skopodwoziowych.

częściowo mobilnych linii do pelle-

Koszalińskiej, Wydział Mechaniczny.

być wykorzystana do transportu linii moduło-

Autorzy opracowania: prof. nadzw. dr hab. inż.

wych do pelletowania biomasy. Długość zestawu

Jerzy Chojnacki, dr inż. Kaziemierz Sławiński,

wraz z naczepą sięga 16 500 mm, co umożliwia

mgr Agnieszka Zdanowicz REKLAMA

Biopellets czysta energia

Polski producent peletu Jakość potwierdzona badaniami Atrakcyjne warunki dla dystrybutorów Granulacja 6 lub 8 mm

Biopellets Sp. z o.o. ul. Ostrobramska 101 04-041 Warszawa biuro@biopellets.pl tel. 512 487 060 tel. 798 802 270 33

OPINIa

W obronie drewna Problem „smogu” nie dotyczy tylko wielkich miast. Okazuje się, że w kraju mamy poważny problem z zanieczyszczonym powietrzem także w małych miastach i na wsi. Co gorsza, problem dotyka nawet miejscowości uzdrowiskowych. Bez zmiany w racjonalny sposób tego stanu rzeczy, żadnej rewolucji w sferze dobrego powietrza nie będzie.

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

J

ako społeczeństwo powinniśmy się spieszyć, bo

urządzenia. Dotyczy to obszaru konsumentów, którzy

stopień zanieczyszczenia powietrza w naszym

nie mają dostępu do sieci ciepłowniczej.

kraju jest bardzo poważny.

Zamożność energetyczna (Instytut Badań Struktu-

Problem spalania wszystkiego, co ma jakąkolwiek

ralnych. Katarzyna Sałach, Piotr Lewandowski. www.

wartość energetyczną, to przede wszystkim problem

ibs.org.pl) jest definiowana jako proporcje pomiędzy

ubóstwa. Z technicznego bowiem punktu widzenia

ponoszonym kosztem ogrzewania a dochodem. Z tych

nie ma większych

badań wynika, że 20 proc. mieszkańców

problemów z uzy-

wsi i małych miast będzie, przynajmniej

skaniem znaczącego postępu w ograniczeniu zanieczyszczenia powietrza przez urządzenia grzewcze. Technologia spalania paliw stałych z wysoką czystością spalin jest już powszechnie

34

W pierwszej kolejności należy zastanowić się nad możliwością szybkiej poprawy sytuacji tej grupy ludności, która znajduje się poniżej progu zamożności energetycznej. Obszarem pierwszej potrzeby jest wieś i małe miasta

przez najbliższe lata, tylko „kibicami” wszystkich pomysłów o czystym powietrzu. Zanim drony będą śledzić dym z naszych kominów i karać użytkowników, warto się zastanowić nad problemem zamożności i jego rozwiązania w kontekście kosztów ogrzewania.

Zamożność można zwiększyć przez podwyższenie dochodu (co jest trudne) lub obniżenie kosztów życia, np.

dostępna. W kraju

obniżenie kosztów ogrzewania. Jedno

mamy też wielu

i drugie oznacza, że pozostanie więcej

renomowanych producentów kotłów na paliwa stałe.

pieniędzy w kieszeniach tej grupy obywateli.

Urządzenia te spełniają wiele wygórowanych kryte-

W dyskusjach na temat czystego powietrza domi-

riów w zakresie efektywnego i czystego spalania. Za-

nuje argument techniczny, czyli konieczność stoso-

tem kupno odpowiedniego kotła nie jest problemem.

wania nowoczesnych urządzeń grzewczych spełnia-

Problemem jest przede wszystkim zamożność spo-

jących wysokie wymagania dotyczące sprawności

łeczeństwa, a dopiero później zakup odpowiedniego

energetycznej i czystość spalin. Bardzo mało mówi

OPINIa Rodzaj opału zakupionego w ciągu ostatniego roku 9%

powietrza. Tymczasem paliwa stałe są głównym paliwem stosowanym w naszym kraju w urządzeniach

2% 2%

grzewczych. Pokazuje to powyższy wykres.

Z wykresu wynika, że ponad 80 proc. paliwa używanego w urządzeniach grzewczych, to paliwa stałe. Systemy

10%

grzewcze oparte na tych paliwach są rzeczywiście głów-

42%

3%

ną przyczyną zanieczyszczania powietrza. Jednak nie same paliwa są główną przyczyną takiego stanu rzeczy,

10%

ale ich jakość i technologie spalania. Przysłuchując się dyskusjom na temat szkodliwości paleniem paliwami stałymi, dochodzę do wniosku, że decydenci nie chcą 22%

dostrzegać innych argumentów, które są istotne.

W skali makro decyzje podejmowane są na poziomie

ekogroszek

węgiel kamienny

drewno

olej opałowy

pellet drzewny

miał

drewno kominkowe

inny rodzaj

lokalnej władzy, a w skali mikro decyzję podejmuje konsument. Dwa poziomy decyzyjne i dwa różne obszary

się jednak o skali wzrostu kosztów użytkowania

mu, a konsument patrzy na kieszeń. Najczęściej decyzje

tych urządzeń. A przecież koszty ponoszone na

w skali makro wymuszają określone zachowanie się

ogrzewanie w sezonie grzewczym w zasadniczy

konsumentów w skali mikro. To wymuszanie powinno

sposób rzutują na zamożność energetyczną, a ponad-

być jednak racjonalne. Czy tak jest rzeczywiście?

to będą towarzyszyć konsumentowi przez wiele lat.

Obawiam się, że nie. Tu i ówdzie słyszymy o po-

Generalnie potępia się spalanie paliw stałych, widząc

wziętych już decyzjach przez władze lokalne

w nich wyłącznie główną przyczynę zanieczyszczenia

o zakazie spalania węgla czy drewna na ich terenie.

REKLAMA

Ludwik Olczyk

Świdno 1, 29-105 Krasocin +48 41 39 17 332, biuro@tartakolczyk.com.pl

Parametry techniczne: - surowiec: 100% trociny iglaste - średnica: 6 mm - wartość opałowa: powyżej 18,3 mJ/kg - wilgotność: ok. 5% - długość: 3,15 mm - zawartość popiołu: ok. 0,3% - gęstość nasypowa: 650 kg/m3

mOżLiwOść dOsTawY

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

kryteriów. Władza patrzy na kryteria wyższego pozio-

Tartak „OLCZYK” od szeregu lat należy do najszybciej rozwijających się zakładów w branży drzewnej w Polsce. Jest niekwestionowanym liderem w produkcji tarcicy, więźby dachowej oraz innych wyrobów z drewna sosnowego, takich jak pale winogronowe, palisada toczona i granulat drzewny (pellet).

Blisko 35-letnie doświadczenie w przecieraniu drewna oraz przemyślane inwestycje pozwalają zrealizować praktycznie każde zlecenie według potrzeb i wymagań klienta.

Szczególny nacisk kładziemy na indywidualne podejście do każdego klienta, co pozwala nam wyjść naprzeciw jego potrzebom i wymaganiom. Dla nas najważniejsze jest zadowolenie klienta wynikające z profesjonalnej obsługi oraz oferowanie usług na miarę potrzeb. Dziękujemy wszystkim obecnym i przyszłym klientom Tartaku „OLCZYK” za zaufanie jakim nas obdarzyliście!

PELLET „OLCZYK” sprzedawany jest także w BIG-BAG’ ach po 1000 oraz 1200 kg.

PL 004

35

OPINIA Decyzje powzięte z przekonaniem, że właśnie zo-

najczęściej w wyższe koszty ogrzewania i to na wiele lat.

stał znaleziony sposób na czyste powietrze. A prze-

Czy władza może iść „pod prąd” możliwości konsumen-

cież wystarczy przyglądnąć się sytuacji w obszarze

tów? Trudne pytanie, ale warto się przynajmniej dobrze

motoryzacji. Superustawy, stacje diagnostyczne,

zastanowić, zanim zapadną decyzje.

surowe przepisy homologacyjne i co? Miliony

W moim przekonaniu w pierwszej kolejności należy

starych, używa-

zastanowić się nad możliwością szyb-

nych samochodów,

kiej poprawy sytuacji tej grupy ludno-

którym daleko do spełnienia tych wszystkich nakazów i zakazów, a mimo to są używane. Tak samo będzie z paliwami

20 proc. mieszkańców wsi i małych miast będzie, przynajmniej przez najbliższe lata, tylko „kibicami” wszystkich pomysłów o czystym powietrzu

i urządzeniami

ści, która znajduje się poniżej progu zamożności energetycznej. Obszarem pierwszej potrzeby jest wieś i małe miasta. Tu można szybko poprawić sytuację, drewno jest bowiem używane i jest paliwem popularnym, a do tego najtańszym. Ogrzewanie domu drewnem na wsi nie jest tylko oszczęd-

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

grzewczymi, ponieważ „zimno” jest czynnikiem

nością, ale też częścią kultury wiejskiej. Od zawsze

bezwzględnym i dokuczliwym. Nie można zmuszać

piece na drewno służyły do gotowania i trwa to do

biednego do życia w zimnym domu.

dziś. To, co już funkcjonuje, jest ogromnym atutem

Warto wziąć pod rozwagę fakt, że dofinansowanie do

w procesie dochodzenia do czystego powietrza. Tego

wymiany starego urządzenia grzewczego na nowe jest

nie wolno niszczyć, patrząc tylko przez pryzmat

pomocą incydentalną. Rozwiązuje to wprawdzie pro-

dymu i wartości PM10. To należy tylko modyfikować.

blem po stronie władzy, ale nie po stronie konsumenta.

Patrząc na drewno, trzeba widzieć te wszystkie

Nowe urządzenie grzewcze wprowadza konsumenta

korzyści, jakie można odnieść przy jego racjonalnym

REKLAMA

Targi Ekologicznego Ogrzewania i Termomodernizacji

www.termoexpo.pl

Międzynarodowe Targi Energii Odnawialnej

www.reenergyexpo.pl

Spotkanie branży TERMO i OZE z Polski i nie tylko!

Tutaj trzeba być! 11-13 października 2018 r. • Expo XXI Warszawa Konferencje branżowe: fotowoltaika, magazyny energii, elektromobilność, biogaz, budownictwo energooszczędne i wiele innych.

Fora: Fotowoltaika i pompy ciepła dla każdego, Budynek Energooszczędny od podstaw Dodatkowo: Gala wieczorna • Strefa kariery • Strefa Networkingu Biznesowego • Strefa elektromobilności • Strefa Zero Waste

36

kontakt: TERMO: Marta Gardziewicz-Halczuk Project Manager tel. + 48 532 463 267 e-mail: mgardziewicz@fairexpo.pl OZE: Małgorzata Bartkowski Project Manager tel. +48 607 909 143 e-mail: mbartkowski@fairexpo.pl

OPINIA użytkowaniu. Przytoczę tu kilka argumentów. Prócz

REKLAMA

takich znanych jak to, że: • jest paliwem odnawialnym, • w procesie spalania emituje tyle dwutlenku węgla, ile pobiera z powietrza w czasie wegetacji, • jest paliwem tanim, zwłaszcza dla konsumentów mających własny las, warto popatrzeć na drewno w kontekście takich cech, jak: • jest paliwem, które można samemu wyprodukować na specjalnej plantacji, • jest atrybutem dla kreowania lokalnej przedsiębiorczości, • przyczynia się do właściwego gospodarowania obszarami zadrzewionymi, • kształtuje krajobraz, • nie przyczynia się do powstawania odpadów komuDla lepszego zobrazowania dobroci drewna można postawić kilka zasadniczych pytań.

Co jest lepsze i bliższe natury wiejskiego pejzażu, skład drewna czy węgla?

Co bardziej nam się opłaca: sprowadzać węgiel na wieś, czy racjonalnie gospodarować drewnem z lokalnych lasów i terenów zadrzewionych?

Jest jeszcze jeden argument przemawiający za używaniem drewna – to, co nazywa się naturą człowieka. Ogień od zawsze towarzyszy człowie-

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

nalnych.

kowi. Popularność kominków wyrosła z naturalnej potrzeby bycia w bliskości ognia, w jego promieniującym cieple i specyficznym świetle.

Kuchenka gazowa czy elektryczna nie oferuje tej specyficznej atmosfery „ogniska domowego”, co współczesna kuchenka na drewno z widocznym płomieniem. Współczesne domy nie muszą prezentować „zimnej” stylizacji kuchni, mogą proponować nowoczesny styl, ale z „ciepłą duszą”.

Aby to osiągnąć, wystarczy pozwolić, zachęcać, uczyć i pokazywać rozwiązania na drewno, które już są. Prezentujmy nowoczesne technologie pozyskiwania drewna (biomasy), pokazujmy możliwości urządzania domów z instalacjami na drewno. Nie róbmy rewolucji. Spróbujmy ewolucji, ale nie skazujmy drewna, bo ono temu niewinne. dr inż. Bronisław Burkiewicz 37

Biomasa w energetyce

Nowe elektrownie i elektrociepłownie biomasowe Już działają albo właśnie powstają lub są modernizowane elektrownie i elektrociepłownie wykorzystujące biomasę, które wsparte zostały przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. zdj.

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018 // Dariusz Stefaniuk, prezydent Białej Podlaskiej, i Aleksander Kompa, prezes Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Białej Podlaskiej

J

38

uż 3 września NFOŚiGW rozpocznie przyjmowa-

jest łącznie 200 mln zł, w tym 50 mln zł dla projek-

nie wniosków o unijne dofinansowanie przedsię-

tów realizowanych przez członków klastrów energii

wzięć związanych z produkcją energii elektrycznej.

posiadających Certyfikat Klastra Energii wydany

Nabór potrwa do 31 października 2018 r., a jego

przez Ministra Energii oraz 150 mln zł dla pozosta-

rozstrzygnięcie zaplanowano na maj 2019 r. To już

łych projektów. Dofinansowanie w formie pomocy

czwarty z kolei konkurs w ramach Programu Ope-

zwrotnej skierowane jest na budowę nowych lub

racyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014–2020,

przebudowę jednostek wytwarzania energii (elek-

poddziałanie 1.1.1 „Wspieranie inwestycji dotyczą-

trycznej lub elektrycznej i cieplnej w skojarzeniu)

cych wytwarzania energii z odnawialnych źródeł

wykorzystujących energię wiatru (powyżej 5 MWe),

wraz z podłączeniem tych źródeł do sieci dystry-

biomasę (powyżej 5 MWth/MWe), biogaz (powyżej

bucyjnej/przesyłowej”. Konkurs adresowany jest do

1 MWe), wodę (powyżej 5 MWe), energię promie-

przedsiębiorców – wytwórców energii z odnawial-

niowania słonecznego (powyżej 2 MWe/MWth) lub

nych źródeł energii. Maksymalny udział dofinanso-

energię promieniowania słonecznego (powyżej

wania w wydatkach kwalifikowalnych na poziomie

2 MWth).

projektu jest ustalany zgodnie z przepisami pomo-

NFOŚiGW przeprowadził dotychczas trzy nabo-

cy publicznej, nie więcej niż 85 proc. Do podziału

ry dotyczące poddziałania 1.1.1, w ramach których

Biomasa w energetyce wpłynęły 52 wnioski na kwotę dofinansowania 663,13 mln zł. Do dziś rozstrzygnięto dwa konkursy.

Zawarto dziewięć umów na łączną kwotę dofinansowania 122 mln zł, przy łącznym koszcie całkowitym inwestycji wynoszącym 308,93 mln.

Dariusz Stefaniuk prezydent Białej Podlaskiej Biała Podlaska inwestuje w ekologię. Zależy nam na zdrowiu naszych mieszkańców, dlatego cieszy fakt, że

Biała Podlaska inwestuje w ciepło z biomasy

już niedługo będziemy mogli szczycić się wzorowymi

Biała Podlaska jest jednym z miast, które inwestuje

wynikami ograniczenia emisji zanieczyszczeń. Do-

w przebudowę ciepłowni, wykorzystując środki pozy-

datkowo spełnienie restrykcyjnych norm pozwoli na

skane z NFOŚiGW – 10 556 400,00 zł. Dzięki temu

dofinansowanie kolejnych inwestycji miejskiej spółki.

ciepłownia ograniczy wykorzystanie węgla o 60 proc. ciepłowniczej z wyjątkiem osiedli domków jednorodzinnych. Jednak coraz więcej domów jednorodzinnych jest podłączanych do sieci ciepłowniczej.

Powierzchnia ogrzewanych ciepłem systemowym budynków przez PEC wyniosła w 2017 roku ogółem 1 124,87 tys. m2, w tym mieszkaniówka 740,80 tys. m2.

Inwestycja w pierwotnym założeniu miała być podzielona na dwa etapy: budowę układu z kotłem 5 MW, a następnie drugiego z kotłem 12 MW. Dogodne warunki finansowania pozwoliły na weryfikację tych założeń. Zarząd Spółki zdecydował o wykonaniu całości inwestycji bez podziału na etapy. Przetarg na wykonawcę wygrała firma VAS Energy Systems International GmbH z siedzibą w Wals-Siezenheim w Austrii. Inżynierem kontraktu została firma Wiertconsulting Sp. z o.o. z Poznania.

Najważniejszym zyskiem z realizacji projektu jest spełnienie restrykcyjnych norm dyrektywy MCP (Medium Combusion Plant) w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń do powietrza ze średnich obiektów energetycznego spalania. Uruchomienie nowej ciepłowni spowoduje zmniejszenie zanieczyszczeń do powietrza emisji dwutlenku węgla (CO2) o 60 proc., dwutlenku siarki (SO2) o 65 proc., tlenków azotu (NOx) o 28 proc. oraz pyłów o 47 proc.

Piotr Sujak dyrektor regionalny, Veolia Energia Poznań Projekt spółki Veolia Energia Poznań „Budowa kotła na biomasę w Świebodzinie” został wsparty przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dotacją w wysokości ok.

800 tys. zł, tj. 19 proc. całkowitych kosztów kwalifikowanych. W ramach realizacji projektu powstanie kocioł na biomasę o mocy ok. 5 MW. Energia cieplna wytwarzana w kotle będzie dostarczana do mieszkańców Świebodzina. Z punktu widzenia mieszkańców i władz miasta jest to niezwykle ważna inwestycja, która pozytywnie wpłynie na bezpieczeństwo energetyczne Świebodzina. Powstanie nowoczesny system ciepłowniczy, efektywny energetycznie, ogra-

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

Obecnie cały obszar miasta jest podłączony do sieci

niczający zużycie węgla dzięki wykorzystaniu paliwa ekologicznego i zapewniający lepszą jakość powietrza w mieście przez zmniejszenie niskiej emisji.

Ponadto umożliwi dalszą rozbudowę sieci ciepłowniczej. Klienci przemysłowi otrzymają tzw. zielone ciepło, a mieszkańcy śródmieścia zyskają większy komfort dzięki możliwości podłączenia do ciepła systemowego już w sezonie zimowym 2020/2021.

Kolejna kwestia to spełnienie wymogu efektywnego systemu ciepłowniczego. Ciepłownia opalana biomasą wykonana zostanie przy zastosowaniu dwóch kotłów wodnych z rusztem ruchomym (5 MW + 12 MW) o parametrach pracy zgodnych z istniejącymi kotłami węglowymi, co pozwoli na wprowadzenie wyprodukowanego ciepła bezpośrednio do sieci ciepłowniczej,

Radosław Żegalski prezes zarządu Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Łomży Sp. o.o.

ograniczając w ten sposób ilość ciepła wyproduko-

MPEC Sp. z o.o. w Łomży rozpoczęło prace nad reali-

wanego z węgla kamiennego o 60 proc. Co ważne dla

zacją w Ciepłowni Miejskiej inwestycji budowy kotła

mieszkańców – ceny ciepła nie powinny ulec zmianie.

wodnego 12,5 MW opalanego biomasą drzewną wraz 39

Biomasa w energetyce Świebodzin Olsztyn

Beneficjent: VEOLIA Energia Poznań Spółka Akcyjna Czas realizacji: grudzień 2018 r.

Koszt całkowity: 4 222 800 zł Dofinansowanie z UE: 795 294,00 zł

Beneficjent: Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o.

Czas realizacji: maj 2019 r.

Dofinansowanie z UE: 21 644 400,00 zł Efekt ekologiczny: spadek wykorzystania węgla do produkcji ciepła o ponad połowę.

NR 7 (47) lipiec 2018 Dzierżoniów Beneficjent: ZEC Zakład Energetyki Cieplnej Sp. z o.o.

Czas realizacji: do 31.12.2019 r.

Dofinansowanie z UE: 20 445 761 zł Efekt ekologiczny: Szacowany roczny spadek emisji gazów cieplarnianych (CI34): 19 457,30 t równoważnika CO2/rok. Zmniejszenie zużycia energii pierwotnej: 34 381,00 GJ/rok.

Daszyna Beneficjent: Gmina Daszyna Czas realizacji: do 30.11.2019 r.

Dofinansowanie z UE: 19 677 942,74 zł Efekt ekologiczny: Szacowany roczny spadek emisji gazów cieplarnianych – 234044,61 t równoważnika CO2/rok. Zmniejszenie zużycia energii pierwotnej – 23967,42 GJ/r.

40

Nidzica Beneficjent: Przedsiębiorstwo Usługowe Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o.

Czas realizacji: czerwiec 2018 r.

Dofinansowanie z UE: 5 217 662,10 zł Efekt ekologiczny: W wyniku realizacji przedsięwzięcia szacuje się roczny spadek emisji gazów cieplarnianych na poziomie 5 068,83 [Mg CO2/rok].

Natomiast produkcja energii cieplnej z nowo wybudowanych/nowych mocy wytwórczych instalacji wykorzystujących OZE wyniesie 12 964,12 MWht/rok.

z układem odzysku ciepła ze spalin ok. 2 MW. Kocioł Olecko Beneficjent: Zakłady Produkcyjno-Usługowe „Prawda” Sp. z o.o.

Czas realizacji: do 30.09.2019 r.

Dofinansowanie z UE: 19 420 584,29 zł Efekt ekologiczny: Szacowany roczny spadek emisji gazów cieplarnianych (CI): 49 775,13 t (równoważnika CO2/rok).

Zmniejszenie zużycia energii pierwotnej: 88 209,63 GJ/rok.

będzie pracował samodzielnie latem na potrzeby c.w. i zimą wspólnie z kotłami WR-25. Radosław Żegalski, prezes zarządu, stwierdził, że to przełomowa inwestycja dla Spółki. W wyniku jej realizacji nastąpi ograniczenie ilości dotychczas spalanego miału węglowego, poprawi się efektywność energetyczna ciepłowni, a wprowadzona dywersyfikacja paliwa spowoduje większą niezależność w jego doborze jakościowym i zwiększy bezpieczeństwo dostaw. To pierwszy krok w kierunku stworzenia efektywnego systemu ciepłowniczego w Łomży. Termin zrealizowania projektu

Łomża Beneficjent: Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o.

Czas realizacji: 2020 r.

Dofinansowanie z UE: 9 843 750,00 zł Efekt ekologiczny: Szacowany roczny spadek emisji gazów cieplarnianych wynosi 30 583,38 Mg CO2/rok.

Konrad Nowak prezes zarządu Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Olsztynie Budowany obecnie nowy kocioł biomasowy jest elementem strategii przebudowy całego systemu wytwarzania ciepła w Olsztynie. W drodze analizy zmian otoczenia, szczególnie w kontekście środowiskowym i związanej z tym legislacji, uznaliśmy, że nie możemy dalej bazować na systemie, w którym

NR 7 (47) lipiec 2018

planowany jest na koniec 2019 roku.

prawie 100 proc. ciepła produkowane jest w oparciu o węgiel. Podjęliśmy wyzwanie, aby w perspektywie kilku najbliższych lat uzyskać status efektywnego energetycznie systemu ciepłowniczego, o którym mowa w prawie energetycznym. Do spełnienia tego kryterium potrzebna jest budowa innych niż konBiała Podlaska

wencjonalne źródeł, pracujących na potrzeby Miej-

Beneficjent: Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o.o.

Czas realizacji: grudzień 2019 r.

Dofinansowanie z UE: 10 556 400,00 zł Efekt ekologiczny: Roczny spadek emisji gazów cieplarnianych o 47 258 Mg CO2/rok, a ilość wyprodukowanej energii cieplnej w instalacji zakładu przy wykorzystaniu OZE wyniesie 106 370 MWht/rok.

skiej Sieci Ciepłowniczej. Brak statusu efektywnego energetycznie systemu ciepłowniczego praktycznie uniemożliwia pozyskiwanie finansowań na inwestycje ze środków unijnych. Kolejnym powodem podjęcia tego zamierzenia jest ucieczka przed rosnącymi kosztami uprawnień do emisji CO2, które mają coraz drastyczniejszy wpływ na kształtowanie ceny ciepła.

Ciepło z biomasy będzie trafiać do mieszkańców Olsztyna. Nowa instalacja pozwoli na wytworzenie w sezonie grzewczym ok. 490 TJ ciepła do miejskiej sieci ciepłowniczej, co pozwoli na ogrzanie ok.

930 tys. m2 mieszkań naszych odbiorców.

41

BIOGAZ

Przegląd technologii fermentacji metanowej

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

Wraz z nowelizacją ustawy o OZE oraz zwiększającym się zapotrzebowaniem na energię przewiduje się intensywny rozwój rynku biogazowego w Polsce. Mowa zwłaszcza o biogazowniach rolniczych oraz utylizacyjnych, które pozwalają na wysoce efektywną produkcję energii cieplnej i/lub elektrycznej.

Z

e względu na fakt, że fermentacja metanowa

Fermentacja mezofilowa a termofilowa

jest złożonym procesem, w którym udział bie-

Bardzo ważnym parametrem dla funkcjonowa-

rze zróżnicowana mikroflora bakteryjna, występuje

nia mikroorganizmów w komorze fermentacyjnej

szereg czynników, które wpływają na produkcję

w procesie beztlenowego rozkładu jest temperatura.

biogazu. W celu zwiększenia efektywności zacho-

Wyróżniamy fermentacje w warunkach psychofil-

dzącego rozkładu podejmuje się liczne działania

nych w zakresie temperatur 10–25oC. Fermentacja ta

optymalizujące proces fermentacji metanowej.

jest rzadko stosowana ze względu na niski poziom

Wobec czego na rynku istnieje wiele technologii

efektywności produkcji biogazu. W warunkach mezo-

prowadzenia beztlenowego rozkładu w komorach

filowych temperatura mieści się najczęściej w gra-

fermentacyjnych, których wdrożenie uzależnione

nicach 32–42oC. Zastosowanie tej technologii jest

jest od rodzaju wykorzystywanych substratów oraz

najpowszechniejszym rozwiązaniem w instalacjach

kosztów inwestycyjnych i eksploatacyjnych danej

biogazowych na całym świecie ze względu na wysoką

biogazowni.

efektywność produkowanego metanu przy niskim

REKLAMA

Skuteczne rozwiązania w zakresie usuwania siloksanów i siarkowodoru ul. Maszynowa 28 I 80-298 Gdańsk T +48 58 627 80 20 I info@desotec.pl

www.desotec.com

42

BIOGAZ Rys. 1. Fermentacja metanowa gnojowicy w warunkach mezofilowych [źródło: Smurzyńska i in., 2017]

objętość [dm3}

0,80

0,40

0,20

0,00

1

3

5

7

9

11

13

15

17

19

21

23

25

czas fermentacji [dni} metan

pozostałe gazy

Rys. 2. Fermentacja metanowa gnojowicy w warunkach termofilowych [źródło: Smurzyńska i in., 2017]

0,3 0,2 0,1 0

1

3

5

7

9

11

13

15

17

19

21

23

25

27

29

31

33

czas fermentacji [dni} metan

pozostałe gazy

zapotrzebowaniu na energię procesową. Fermentacja

prowadzi do szybszego rozkładu substratów, dlatego

termofilowa z kolei wymaga wysokich nakładów ener-

wielkość komory fermentacyjnej może być mniejsza.

getycznych, temperatura mieszanki fermentacyjnej

Wysoka temperatura utrzymywana w komorze fermen-

wacha się bowiem w zakresie 50–57 C, wobec czego

tacyjnej prowadzi również do higienizacji mieszanki

jest obarczona wyższymi kosztami eksploatacyjnymi.

fermentacyjnej, dlatego też powstała pulpa pofermen-

Fermentacja prowadzona w warunkach mezofilowych

tacyjna jest znacznie bezpieczniejsza dla środowiska.

o

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

objętość [dm3}

0,4

cechuje się stabilną produkcją biogazu w przeciwieństwie do fermentacji w warunkach termofilowych. Wyż-

Fermentacja sucha a mokra

sza temperatura odpowiada za dynamiczny przebieg

W procesie fermentacji metanowej wykorzystywany

procesu – zauważa się dobowe wzrosty produkcji bio-

może być szereg substratów ulegających biodegra-

gazu i nagłe spadki, co przedstawiono na rys. 1 i rys. 2.

dacji, począwszy od produktów powstałych w gospo-

Prowadzenie fermentacji w warunkach termofilowych

darstwach czy fermach przemysłowych (gnojowica, REKLAMA

Deszczowany, nie mieszany! … to sedno naszych innowacyjnych i unikalnych biogazowni Opatentowany system deszczujący BEZ mieszadeł i zbiornika na biomasę, odpowiedni dla szerokiego spektrum substratów.

KORZYŚCI NASZEGO SYSTEMU: Płynny substrat jest pobierany systemem pomp z dna fermentora i deszczowany dyszami na powierzchnię.

Technologia poza zbiornikiem – wysoki poziom bezpieczeństwa, niskie koszty konserwacji Maksymalne zróżnicowanie substratu – robimy gaz ze wszystkiego, od 100 % gnojowicy po obornik stały, bez zbiornika na biomasę

Niskie zużycie energii – dzięki naszemu wyjątkowemu systemowi deszczowania zużycie energii jest niższe, niż przy systemach mieszadeł Sauter Biogas GmbH Am Berg 1 01665 Klipphausen

Tel: + 49 351 658 774 0 Fax: +49 351 658 774 14 info@sauter-biogas.de www.sauter-biogas.de

43

BIOGAZ obornik, pomiot ptasi), po odpady powstałe w prze-

kukurydzianej czy wytłoków owocowych. Z kolei

twórstwie rolno-spożywczym (serwatka, wywar

fermentacja sucha zachodzi w przypadku utylizacji

gorzelniany). Substraty te charakteryzują się zróż-

mieszanki o zawartości suchej masy powyżej 15 proc.

nicowanymi właściwościami, począwszy od zawar-

Fermentacja ta odbywa się najczęściej w poziomych

tości substancji organicznej po suchą masę. Wobec

komorach fermentacyjnych, w których mieszadła od-

czego wyróżnia się technologię prowadzenia suchej

powiadają również za przesuwanie fermentowanego

i mokrej fermentacji. Proces beztlenowego rozkładu

wsadu. Podczas fermentacji suchej konieczne jest za-

mieszanki fermentacyjnej o suchej masie na po-

pewnienie odpowiedniego kształtu, mocy i wielkości

ziomie 12–15 proc. zwany jest fermentacją mokrą.

mieszadła do właściwości mieszanki fermentacyjnej.

Substraty doprowadzone do komory fermentacyjnej

Wybór tej technologii wiąże się również z wysokimi

są pompowalne i łatwo ulegają mieszaniu i homo-

nakładami pracy związanej z załadowaniem i opróż-

genizacji. Niska zawartość suchej masy w komo-

nianiem komór fermentacyjnych.

rze fermentacyjnej sprawia, że zbiorniki te muszą

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018 44

mieć odpowiednio wielką objętość, która zapewni

Fermentacja okresowa a ciągła

efektywną produkcję biogazu. Ponadto wymaga się

Biogazownie rolnicze często różnicowane są pod

większej ilości energii procesowej wykorzystywanej

względem częstotliwości zadawania wsadu do

do ogrzania substratów do koniecznej temperatury

komory fermentacyjnej. Mowa tu o fermentacji

procesu. Fermentacja mokra pozwala na utylizację

ciągłej i okresowej. Instalacja biogazowni wyko-

wysoko uwodnionych substratów, które wykazują

rzystująca technologię fermentacji ciągłej wymaga

w monofermentacji niski uzysk biometanu. Jednakże

stałego i równomiernego dozowania substratów do

ich zastosowanie jako substratów jest bardzo często

komory fermentacyjnej. Jednocześnie proces ten

konieczne ze względu na rozcieńczenie mieszan-

wymaga również stałego i równomiernego odbioru

ki fermentacyjnej składającej się np. z kiszonki

pofermentu z komory. Z kolei fermentacja okresowa

REKLAMA

BIOGAZ substratów polega na jednokrotnym załadowaniu

REKLAMA

substratów do komory fermentacyjnej na starcie procesu, a odbiór pofermentu odbywa się po zakończeniu beztlenowego rozkładu.

Proces fermentacji ciągłej cechuje się stałą produkcją biogazu w przeciwieństwie do fermentacji okresowej, w której produkcja następuje już w pierwszych lub po kilku dniach, po czym ma miejsce systematyczny wzrost. Osiągając wartość maksymal-

analizator biogazu

Biogas 5000

ną, następuje stopniowe obniżenie powstającego biogazu.

Fermentacja jednostopniowa a dwu- i wielostopniowa W procesie fermentacji wykorzystuje się przede wszystkim substraty stanowiące odpad, jednak bardzo często są one substancjami trudnymi do zutylizowania. Poddanie ich procesowi fermentacji niejednokrotnie okazuje się również problematyczne. efektywny rozkład. Jedną z możliwości jest zastosowanie fermentacji dwu- lub wielostopniowej. Użycie wstępnych zbiorników fermentacyjnych pozwala na wydzielenie poszczególnych etapów procesu fermentacji. Popularnym rozwiązaniem jest rozdział hydrolizy i kwasogenezy w jednym zbiorniku i octanogenezy z metanogenezą w drugim zbiorniku.

Inną możliwością rozdziału na poszczególne komory fermentacyjne jest zastosowanie wstępnego rozkładu w komorze utrzymującej warunki termofilowe i w drugiej komorze warunki mezofilowe.

Fermentacja jednostopniowa polega na przeprowadzeniu całego procesu fermentacji metanowej w jednej komorze fermentacyjnej. Utrzymanie optymalnych parametrów dla zachodzącego procesu jest trudne do zrealizowania, ponieważ każdy etap fermentacji wymaga odmiennych warunków środowiskowych. Dlatego też produkcja biogazu może być niższa niż w przypadku instalacji wielostopniowej. dr inż. Anna Smurzyńska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Smurzyńska A., Czekała W., Kozłowski K., Brzoski M., Chełkowski D., Woźniak E., Fermentacja metanowa gnojowicy z dodatkiem chemicznym i biologicznym, 2017, Inż. Ekol., vol. 18, nr 6, s. 81-88.

Zastosowanie: Monitorowanie składu biogazu z procesu fermentacji metanowej.

Monitorowanie składu biogazu w oczyszczalniach ścieków.

Odzysk i zagospodarowanie biogazu.

Zalety:

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

Wobec czego podejmuje się działania pozwalające na

Jedyny na rynku aparat posiadający certyfikat kalibracji ze znakiem UKAS (ISO 17025) dla CH4, CO2, O2.

Certyfikaty ATEX II 2G Ex ib IIA T1 Gb (Ta = -10°C do +50°C), IECEx, CSA, MCERTS. Pomiar do sześciu gazów w jednym urządzeniu.

Dokładny – najnowsza technologia w podczerwieni, pozwalająca na bardzo dokładny i szybki pomiar.

Niezawodny – w warunkach polowych, odporny na wstrząsy i wpływy warunków atmosferycznych – obudowa IP65.

Kolorowy wyświetlacz, 4,3” TFT – równoczesne wyświetlanie wszystkich mierzonych gazów na ekranie.

Funkcjonalna klawiatura.

Kalibracja – możliwość dokonania w warunkach polowych.

Szybkie ładowanie baterii.

Pojemna pamięć – przechowuje do 500 pomiarów.

Gwarancja 3 lata.

Lekki – niewielkie gabaryty.

www. tusnovics.pl tel. (12) 633 13 54 45

BIOGAZ

IMA Polska S.A. zagospodarowuje odpady po produkcji alkoholu

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

IMA Polska S.A., prężnie rozwijająca się rodzinna firma w branży alkoholowej, jeszcze w tym roku planuje zakończenie budowy instalacji demonstracyjnej oraz zakończenie badań związanych z wykorzystaniem odpadu w postaci wywaru pogorzelnianego jako substratu dla biogazowni.

I

MA Polska S.A. produkuje wysokiej jakości alkohol

rolno-spożywczej”, w ramach Działania 1.1 Projek-

etylowy ze zbóż: żyta, pszenicy i kukurydzy, która

ty B+R przedsiębiorstw Poddziałanie 1.1.1 Bada-

jest tutaj głównym surowcem.

nia przemysłowe i prace rozwojowe realizowane

Produktem ubocznym produkcji alkoholu etylowe-

przez przedsiębiorstwa Programu Operacyjnego

go jest wywar gorzelniany. Zdecydowana jego część

Inteligentny Rozwój 2014–2020, współfinan-

przetwarzana jest na susz kukurydziany (DDGS),

sowanego ze środków Europejskiego Funduszu

sprzedawany następnie jako pasza dla zwierząt.

Rozwoju Regionalnego. Głównym założeniem

Pozostała część odwirowanego wywaru pogorzel-

projektu jest stworzenie innowacyjnej technologii

nianego o zawartości suchej masy do 4,5 proc., czyli

metanizacji. Zdaniem Aleksandry Trawczyńskiej

tzw. odciek, może być uciążliwia dla środowiska ze

Koordynatora ds. Badań i Rozwoju w IMA Polska

względu na dużą zawartość ChZT, BZT oraz OWO.

S.A., najważniejszą kwestią biogazowni w Polsce

– Produkując litr spirytusu, wytwarzamy 10 litrów

jest zapewnienie powtarzalności substratu oraz

wywaru. Zagospodarowanie wywaru jest warun-

zagospodarowanie pofermentu. Patrząc na bilans

kiem koniecznym funkcjonowania nowoczesnej

masowy – niemal taką samą ilość masy, którą

gorzelni – przekonuje Jakub Ima, prezes zarządu

wprowadzamy do biogazowani, musimy z niej

IMA Polska S.A.

„wyjąć” i zagospodarować zgodnie z przepisami o ochronie środowiska i nawożeniu pól.

Jak innowacyjnie zagospodarować odpady

46

z biogazowni?

Przemysł spożywczy a biogazownia

Firma IMA Polska S.A. od 2016 r. prowadzi

Projekt rozpoczęto od wytypowania substratów.

projekt: „Prace badawczo-rozwojowe w za-

Dobrymi surowcami dla biogazowni rolniczych

kresie zagospodarowania odpadów z branży

są przetworzone i nieprzetworzone odpady

BIOGAZ Tabl. 1 Jednostka

Ścieki z papierni

Odciek z wywaru kukurydzianego

Odciek z wywaru żyto/ pszenżyto

Gęstwa drożdżowa

Serwatka

Mieszanina odcieku kukurydzianego 75 proc. i wyższych alkoholi 25 proc.

ChZT

mg/l

5040

73 233

61 666

288 666

201 633

551 000

BZT

mg/l

2700

40 800

26 166

166 000

134 100

212 000

Parametr

Sucha masa SMO

proc.

0,4

4

4

14

16

3,5

proc. s.m.

55

91

92

90

92

91

mg/l

30

1200

1533

8400

3266

800

Azot ogólny Kjeldahla

Tab. 2.

Jednostka

Ścieki z papierni

Odciek z wywaru kukurydzianego

Odciek z wywaru żyto/ pszenżyto

Gęstwa drożdżowa

Serwatka

Mieszanina odcieku kukurydzianego 75 proc. i wyższych alkoholi 25 proc.

Czas fermentacji

dni

32

28

28

35

35

35

Czas, w którym powstało 90 proc. biogazu

dni

6

18

17

n.b

13

17

Ndm3/kg

1,53

27

18

18

136

208

CH4

proc.

n.b

64

58

25

54

69

CO2

proc.

n.b

31

36

65

42

27

O2

proc.

n.b

2

3

13

3

1

Inne gazy

proc.

n.b

4

4

1

2

4

Parametr

Ilość biogazu

przemysłu rolno-spożywczego. Jak wynika

W celu ich uzyskania zaplanowano harmonogram

z danych Agencji Rynku Rolnego, w krajowych

badań, wdrożono metodologię badań oraz zakupiono

biogazowniach zdecydowana większość substra-

nowy sprzęt do niezbędnych analiz. Liczba badanych

tów to odpady z produkcji rolnej i spożywczej.

parametrów przekroczyła 30 pozycji. Z najważniej-

W projekcie wytypowano następujące substraty

szych analizowano: ChZT, BZT, azot ogólny, SMO,

pod kątem możliwości zastosowania w biogazow-

popiół, siarczany oraz suchą masę.

ni: ścieki z papierni, odciek po wirowaniu wywaru

Wyniki początkowych badań prezentują się następu-

(gorzelnia), gęstwę drożdżową (browarnictwo),

jąco (tab. 1):

serwatkę (mleczarstwo) oraz wyższe alkohole.

Wszystkie substraty, poza ściekami z papierni,

Czy wywar z gorzelni ma wystarczającą ilość

wskazują na przydatność w procesie fermentacji

ChZT? Czy warto mieszać go z innymi substrata-

metanowej. Już pierwsze wyniki badań potwier-

mi? Na m.in. takie pytania szukano odpowiedzi na

dziły, że odciek z wywaru kukurydzianego nie

początku badań.

będzie wymagał mieszania z innymi substratami

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

Skład biogazu:

REKLAMA

IMA Polska S.A. ul. Polna 21 62-095 Murowana Goślina e-mail: sekretariat@imapolska.eu

• Bioetanol • Biogaz • Alkohol spożywczy • DDgs bez gmo • • Syrop dla bydła • Technologie dla biogazowni • 47

BIOGAZ w celu zwiększenia poziomu ChZT. Bardzo

fermentacji, w którym powstało 90 proc. biogazu.

wysokie wyniki ChZT w gęstwie drożdżowej oraz

W skali przemysłowej uzyskanie 100 proc. bioga-

serwatce wskazują, że w przypadku problemów

zu będzie niemożliwe, a zbliżenie się do tej liczby

z zagospodarowaniem tych odpadów w bro-

będzie wymagało wydłużenia czasu fermentacji,

warach i mleczarniach biogazownia może być

co przełoży się na konieczność zaprojektowa-

interesującym kierunkiem. Największym zasko-

nia większego reaktora biogazu. Wyniki badań

czeniem pierwszego etapu badań był jednak bar-

potwierdzają, że świetnym substratem do bio-

dzo wysoki potencjał mieszaniny w stosunku 3:1

gazowni będzie serwatka ze względu na: krótki

odcieku z wywaru kukurydzianego oraz wyższych

czas fermentacji metanowej, bardzo wysoki uzysk

alkoholi. W związku z tym wynikiem postano-

biogazu i wysoki poziom metanu (54 proc.).

wiono rozszerzyć analizy o badanie zawartości tłuszczów oraz zbadać mieszaninę odcieku

Co dalej z projektem?

kukurydzianego i wyższych alkoholi w innych

Ostatnim etapem projektu badawczo-rozwojowego

stężeniach.

jest zaprojektowanie i wybudowanie innowacyjnej instalacji demonstracyjnej, która pozwoli na za-

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

Wnioski z badań

gospodarowanie odpadów z branży spożywczej na

Firma zastanawiała się, jak dalsze analizy subs-

przykładzie przebadanych substratów. Kluczowym

tratów przełożą się na faktyczny uzysk biogazu,

czynnikiem będzie uzyskanie „czystych ścieków”

jakość biogazu, czas trwania procesu fermentacji

z biogazowani, co firma zamierza osiągnąć dzięki

metanowej. W tym celu zlecono badania bioga-

wykorzystaniu modułu do ultrafiltracji. Planowane

zodochodowości do wyspecjalizowanej jednost-

zakończenie budowy instalacji demonstracyjnej oraz

ki badawczej. Wyniki prezentujemy w tab. 2.

zakończenie badań to trzeci kwartał 2018 r.

Warto przede wszystkim zwrócić uwagę na czas

Artykuł powstał przy współpracy z IMA Polska S.A.

REKLAMA

23-25.10.2018 POZNAŃ

#ODPADY

#TECHNIKA KOMUNALNA

#POWIETRZE

#ENERGIA

#WODA

#

#EKOPOLIS

Liderzy branży spotykają się w Poznaniu! www.polecosystem.pl

48

Ruszyła bezpłatna rejestracja dla profesjonalistów na POL-ECO SYSTEM - pobierz bezpłatny bilet na www.mtp24.pl

pierwszy w polsce

Narodowy Kongres Biometanu 24-25 WRZEŚNIA 2018 ROKU W POZNANIU

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

PONIEDZIAŁEK, 24 września 2018 r.

8:30 – 9:45 Rejestracja uczestników przy kawie 10:00 – 10:10 Otwarcie I Narodowego Kongresu Biometanu Wykład otwierający: Polski biometan – nowe perspektywy dla krajowych 10:10 – 10:30 wytwórców energii – prof. Jacek Dach Sesja I: Technologie fermentacji Dobór substratu kluczem do sukcesu 10:30 – 11:30 Przegląd technologii fermentacji Możliwości produkcji biowodoru i biometanu w Polsce Sesja II: Technologie oczyszczania biogazu Oczyszczanie z siarkowodoru i amoniaku – przegląd dostępnych technologii Przegląd i omówienie dostępnych technologii oczyszczania biogazu do biometanu 11:30 – 13:00 Polska technologia kriogeniczna Polska technologia membranowa Problemy eksploatacyjne oczyszczania biogazu 13:00 – 13:30 Przerwa na kawę Sesja III: Gospodarka biometanem Aspekty techniczne wtłaczania biometanu do sieci gazowych Prawne aspekty wtłaczania metanu do sieci 13:30 – 14:50 Biometan jako ekologiczne paliwo w transporcie Kompresja lub skraplanie biometanu dla celów transportu Certyfikacja biometanu 14:50 – 15:40 Lunch Sesja IV: Infrastruktura sieciowa Zasady działania systemu oraz niezbędne wyposażenie 15:40 – 16.40 Eksploatacja instalacji do wtłaczania biometanu do sieci Handel biometanem: aspekty administracyjno-prawne Sesja V: Doświadczenia z rynków zagranicznych Finlandia 15:40-16:40 Systemy produkcji i dystrybucji biogazu do lokalnych sieci gazowych w Chinach Norwegia Niemcy 16:40 – 17:40 Panel dyskusyjny podsumowujący pierwszy dzień Kongresu 17:40 – 18:00 Zakończenie I dnia Kongresu wraz z uroczystym podziękowaniem dla Partnerów 20:00 Kolacja branżowa WTOREK, 25 września 2018 r.

10:00 – 13:00 Wizyta studyjna w instalacji biometanowej 14:00 Lunch i zakończenie Kongresu * Program Kongresu może ulec zmianie Organizatorzy:

Sponsor Strategiczny:

Sponsor Główny:

Partnerzy:

BIOGAS

Partner Kongresu

50

Patron Merytoryczny:

Patroni medialni:

użycie gazu ziemnego w Polsce rośnie sukcesyw-

i chcących być bardziej „eko”, ale także w sektorze

nie w ostatnich latach (rekord padł w 2017 roku

transportu, w którym na pewno nie osiągniemy pla-

– ponad 17 mld m ) choć, co za tym idzie, rośnie też

nowanego udziału biopaliw w 2020 roku.

jego import, który w ubiegłym roku wyniósł ponad

Aktualnie toczy się w Polsce kilka inwestycji prze-

13,5 mld m . Jedynie mniej niż 1/5 zapotrzebowania

łomowych dla uruchomienia rynku biometanu. Aby

na gaz ziemny zaspokajamy krajowym wydobyciem.

ruszyć z inwestycją i zacząć sprzedawać gaz z bio-

Tymczasem połowę zużycia krajowego gazu ziemnego

gazowni do sieci, trzeba przygotować aż 13 różnego

można by zastąpić polskim biometanem! Wg obliczeń

rodzaju umów handlowych i decyzji administracyj-

naukowców z Instytutu Inżynierii Biosystemów Uni-

nych. Aktualnie są w Polsce 2 instalacje w budowie,

wersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, gdyby wyko-

które posiadają komplet tych umów i decyzji, co

rzystać biomasę uboczną z rolnictwa i bioodpady, jak:

sprawia, że są w pełni gotowe do zatłaczania gazu do

– ok. 90 mln t obornika, gnojowicy i pomiotu;

sieci. Należy się spodziewać, że po ich uruchomieniu

– 8 mln t słomy zbóż i rzepaku (z ogólnej liczby

rozwiąże się worek z kolejnymi inwestycjami, do

3

3

ponad 30 mln t);

teraz bowiem próby inwestorów rozbijały się o mury

– 4 mln t słomy kukurydzianej;

administracyjno-formalne, o czym opowie podczas

– odpadowa biomasa roślinna (np. z obszarów chro-

Kongresu prezes Polskiego Stowarzyszenia Biome-

nionych, cennych przyrodniczo itp.);

tanu pan Marek Pituła. Wszystko wskazuje na to, że

– odpady z przetwórstwa żywności, cukrowni, rzeźni,

bariery te zostały jednak pokonane i rynek biometa-

ubojni, mleczarni, gorzelni oraz refood czyli prze-

nu właśnie rusza.

terminowana i zepsuta żywność);

Jak przygotować instalację do sprzedaży gazu pod

wówczas biometanownie zasilane tymi substra-

względem administracyjnym, prawnym, technicznym

tami mogłyby wyprodukować 7,8 mld m metanu.

i technologicznym, dowiedzą się Państwo podczas

Co więcej – wliczając w to wykorzystanie upraw

I Narodowego Kongresu Biogazu.

energetycznych (kukurydza na kiszonkę, buraki itp.)

Serdecznie zapraszamy!

3

oraz sektor komunalny – docelowo udział biometa-

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

I Narodowy Kongres Biometanu już wkrótce!

Z

Prof. Jacek Dach

nu w krajowym zużyciu stanowiłby większość. Nie

Instytut Inżynierii Biosystemów

należy zapominać też o jeszcze bardziej intratnym

Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu

kierunku, czyli eksporcie biometanu do Europy Zachodniej, gdzie zapotrzebowanie na niego gwałtownie wzrasta – znacznie szybciej niż podaż.

Gdzie w tej sytuacji znajduje się polski rynek biometanu? On jeszcze nie istnieje, nie mamy bowiem ani jednej biometanowni. Wynika to głównie z bardzo dużych problemów formalno-prawnych i generalnie małego entuzjazmu w tym temacie krajowych potentatów typu PGNiG. Niemniej już teraz w Polsce zapotrzebowanie na biometan jest – zarówno ze strony zachodnich korporacji wykorzystujących gaz ziemny

Wśród prelegentów między innymi: • Jacek Dach, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu • Alina Kowalczyk-Juśko, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie • Kamil Kozłowski, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu • Andrzej Lewicki, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu • Marek Pituła, Polskie Stowarzyszenie Biometanu • Karol Jarzyna, Dynamic Biogas, przedstawiciel Das Deutsche Biomasseforschungszentrum (DBFZ) • Janusz Szymańczyk, Boroprojekt • Piotr Banasik, Brudkowski & Wspólnicy • Shubiao Wu, China Agricultural University, Pekin • Michał Tarka Kancelaria BTK Legal

51

BIOGAZ

Technologia efektywnego mieszania w biogazowniach Prawidłowo wymieszana zawartość komory fermentacyjnej w instalacjach biogazowych jest podstawą maksymalnej i równomiernej produkcji biogazu. Z drugiej strony jest to proces pochłaniający znaczną część energii. Jak zoptymalizować te procesy?

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

W

celu optymalizacji wydajności systemu mie-

• kiszonce traw i innym trudno mieszalnym subs-

szania oraz zużycia energii firma Xylem prze-

tratom przypisano współczynnik 2.

prowadziła badania dotyczące analizy konsumpcji

Dowiedziono, że odpowiedni skład substratu oraz

energii w procesie mieszania komory fermentacyjnej

dobór mieszadeł z odpowiednimi rezerwami jest

w istniejących biogazowniach oraz analizę różnych

podstawą dla optymalizacji energetycznej mieszania.

systemów mieszania i ich kombinacji.

Nieprawidłowo zaplanowana technika mieszania wy-

W pierwszym badaniu analizowano 30 komór fer-

maga znacznie dłuższego czasu pracy urządzeń i wy-

mentacyjnych wyposażonych w systemy mieszania

raźnie większych ilości energii. W szczególności, jeśli

różniące się pod względem zainstalowanych typów

stosuje się ciężki substrat, jak np. kiszonka trawiasta

mieszadeł w odniesieniu do wielkości zbiornika i za-

lub kurze odchody suche, lub dobiera się ekstremalnie

stosowanego substratu.

krótki czas retencji. Uwidoczniło się to w jednej z ba-

Podczas badania analizowano następujące kryteria:

danych instalacji, gdzie moc zainstalowana wynosiła

– obciążenie komory fermentacyjnej (kg suchej

22 W/m. Jednak przy krótkim czasie retencji – 14 dni

masy/m³ na dzień) – dla procesu mieszania mia-

oraz udziale kiszonki traw ok. 30 proc., zużycie energii

rodajna jest całkowita sucha masa, a nie tylko orga-

w odniesieniu do obciążenia komory fermentacyjnej

niczna sucha masa;

wyniosło 85 Wh/kg. Okazało się, że prawie 10 proc.

– zużycie energii: • w odniesieniu do objętości (Wh/m³ na dzień),

cić na mieszanie. Dodatkowo biogazownia nie osią-

• w odniesieniu do obciążenia komory fermenta-

gała pełnej mocy, co pogarszało bilans energetyczny.

cyjnej (Wh/kg na dzień); – współczynnik inżynierski (zależny od własności

52

wygenerowanej energii elektrycznej należało poświę-

Użytkownik znacznie zmniejszył obciążenie instalacji i dzisiaj biogazownia jest bardziej dochodowa.

reologicznych substratu indykuje skalę trudności

Jeśli podczas procesu fermentacji dochodzi do nie-

substratu względem procesu mieszania):

korzystnych warunków, jak np. powstanie kożucha

• gnojowicy jako „materiałowi przetrawionemu”

na powierzchni biomasy, w nieprawidłowo zapla-

przypisano współczynnik 0,5,

nowanych instalacjach sytuacja staje się krytyczna.

• kiszonce kukurydzianej jako „materiałowi bazo-

Komory fermentacyjne z prawidłowo dobranymi

wemu” przypisano współczynnik 1,

oraz usytuowanymi mieszadłami są w stanie szybciej

BIOGAZ Tabela 1. Dane komór fermentacyjnych do próby porównawczej. Średnica zbiornika 25 m/poziom napełnienia 5,5 m Komora fermentacyjna

Liczba mieszadeł (moc)

Wirnik ø

Obroty

A

4 mieszadła szybkoobrotowe (13 kW)

766 mm

365 obr./min.

2 mieszadła szybkoobrotowe (13 kW) oraz

766 mm

365 obr./min.

2 mieszadła wolnoobrotowe (5,7 kW)

2500 mm

42 obr./min.

B

Parametry

Jednostka

A

B

Redukcja w proc.

Moc zainstalowana

W/m³

21,4

15,0

30

Obciążenie komory fermentacyjnej

Kg TS/m³d

6,5

7,7

Zwiększona produkcja gazu

Zużycie energii

Wh/m³d

129

73

43

Zużycie energii

Wh/kg

19,8

9,4

52

zniszczyć ewentualny kożuch i przywrócić prawidło-

wydajności w odniesieniu do niskiego poboru energii.

wy proces fermentacji.

Mieszadła szybkoobrotowe, dzięki generowaniu prze-

Jak widać w tabeli 2, zużycie energii przeznaczonej na

pływu turbulentnego, odpowiadają za prawidłowe

proces mieszania można zredukować o ok. 50 proc.

wymieszanie górnej oraz dolnej objętości komory fer-

przy systemie składającym się z mieszadeł wolno-

mentacyjnej, tzn. zapobieganiu powstawania kożucha

obrotowych oraz mieszadeł szybkoobrotowych.

na powierzchni i sedymentacji na dnie zbiornika.

Kombinacja tych urządzeń opiera się na różnym

Jarosław Spytek

podziale zadań. Mieszadła wolnoobrotowe odpowia-

BDM Municipal Manager,

dają za efektywny przepływ masowy dzięki wysokiej

Xylem Water Solutions Polska Sp. z o.o.

REKLAMA

W komorze fermentacyjnej muszą być stosowane wysokowydajne mieszadła, służące do utrzymania jednorodności substratu. Mieszadła wolnoobrotowe Flygt łączą w sobie doskonałe rozwiązanie hydrauliczne z dużą średnicą i małą prędkością obrotową. Stanowią tym samym optymalne rozwiązanie, dla wytwarzania maksymalnej siły ciągu, przy minimalnej konsumpcji energii.

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

Tabela 2. Dane mieszadła ze zużyciem energii w próbie porównawczej

ZMAKSYMALIZUJ

PRODUKCJĘ

BIOGAZU

OPTYMALIZUJĄC

PRACĘ KOMORY

FERMENTACYJNEJ

www.xylem.pl

53

BIOGAZ

Biometan po duńsku – czystość, wygoda i brak awarii

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018 54

Choć w Polsce rynek biometanu dopiero się buduje, w Europie od lat to źródło odnawialnego gazu, który trafia do sieci. Nie inaczej jest w Danii, gdzie działa ok. 150 biogazowni, z których większość jest nastawiona na produkcję biometanu. Dzięki uprzejmości firmy Lundsby Biogas mieliśmy okazję zwiedzić jedną z nich.

W

łaścicielami Madsen Bioenergi są trzej

i następnie optymalizacja pracy wszystkich elemen-

bracia. To cała obsada instalacji, która

tów trwa miesiącami, ale nam w efekcie udało się

rocznie produkuje ok. 5 mln Nm biometanu i jest 3

osiągnąć rewelacyjne wyniki.

zasilana 200 tys. t substratu rocznie. W większości to gnojowica. Duńska biogazownia na stałe

Najważniejsza jest kontrola

współpracuje z 22 producentami rolnymi. To od

Co ważne, dobrze zaprojektowana i wykonana insta-

nich zabiera gnojowicę, która wraca na pola po

lacja do produkcji biometanu nie wymaga zatrudnia-

przerobieniu w fermentorach. Dziennie trafia tam

nia dużej liczby pracowników. Tę zbudowaną przez

czternaście 40-tonowych samochodów. To jednak

Lundsby Biogas w Spøttrup prowadzi trzech braci,

nie jedyny substrat. Aby osiągnąć jak najlepsze

którzy posiłkują się wyłącznie zewnętrznym trans-

wyniki produkcji, właściciele stale eksperymen-

portem gnojowicy.

tują. Wśród dodatków do gnojowicy, pojawia się

– Tu wszystko odbywa się automatycznie. Co

kukurydza, pulpa ziemniaczana, ziarna, a także

więcej, mamy stały podgląd wszystkich etapów

resztki z mleczarni. Odpowiednie proporcje (ok.

produkcji – mówi Boe Madsen, wskazując na

10–15 proc.) sprawiają, że proces fermentacji bio-

ekran monitora. – Nawet jak pojawi się alarm, nie

gazowej przebiega bez najmniejszych kłopotów.

zawsze jest potrzeba natychmiastowej interwen-

Wszystko trafia do podajnika, z którego substrat

cji. Każdy ma odpowiedni kolor, który sugeruje,

jest podawany do zbiornika, w którym miesza się

czy interwencja powinna być natychmiastowa,

go z gnojowicą.

czy nie. Większość z naprawdę niewielu kłopotów

– Gdy zaczynałem produkcję biometanu, osiąga-

można spokojnie rozwiązać dopiero po nor-

łem tylko 50 procent tego, co udaje mi się uzyskać

malnym porannym przyjściu do pracy – dodaje.

dzisiaj – podkreśla Boe Madsen, współwłaściciel

I zaznacza: każdy dzień przestoju to jednak duże

biometanowni. – Odpowiednie dobranie substratu

straty finansowe, dlatego nigdy nie bagatelizujemy

BIOGAZ zdj. Maciej Roik

sytuacji, kiedy istnieje ryzyko, że proces produkcji może zostać zakłócony.

Biometanownia Lundsby Biogas Biometanownia w Spøttrup działa od czterech lat.

To jedna z najbardziej wydajnych tego typu instalacji w Danii. Powód? Doskonale dobrana technologia, która pozwala na pracę z wydajnością 99 procent rocznie. Bardzo dobre wyniki osiąga też uzyskiwany biometan, który jest czysty w niemal 99 procentach.

Inaczej nie byłoby szans na wtłoczenie go do sieci.

Czuwa nad tym zewnętrzna firma, która w razie obniżenia czystości ma prawo zatrzymać jego tłoczenie do sieci. – Linia do oczyszczania biogazu to serce całej instalacji – zaznacza Erik Forfs z firmy Ammongas.

Duński producent ściśle współpracuje z Lundsby Biogas. Jego specjalność to linie do oczyszczania

// Anders Libak, Lundsby Biogas; Erik Forf Ammongas

rii organicznej duża zawartość dwutlenku węgla,

z najtrudniejszych rynków na świecie. Powód?

siarkowodoru, pary wodnej i innych zanieczyszczeń

Restrykcyjne normy prawne związane z budową

zostaje usunięta, co sprawia, że staje się on czystym

instalacji sprawiają, że nie ma miejsca na pomyłkę.

metanem (biometanem). Dzięki temu procesowi

W Danii bardzo dokładnie sprawdzana jest lokaliza-

jest zgodny ze wszystkimi normami i wymaganiami

cja, w której ma powstać biogazownia, prowadzone

dotyczącymi gazu ziemnego i może być wtłaczany

są konsultacje z mieszkańcami, a później restrykcyjnie monitorowane normy związane

bezpośrednio do sieci gazowej lub sprężany i stosowany jako paliwo przyjazne dla środowiska.

Klient na pierwszym miejscu – Nie sposób podchodzić do budo-

Najważniejsze jest poczucie odpowiedzialności za klienta. Jako firma nie tylko wykonujemy instalację, ale przede wszystkim pomagamy, by pracowała jak najwydajniej, a inwestor mógł zarobić jak najwięcej

wy biometanowni

z wydostającym się z instalacji zapachem. To dlatego w Spøttrup niemal cały proces odbywa się w zamkniętych halach. Samochody z płynnym substratem wjeżdżają do hali, gdzie tłoczą gnojowicę do specjalnego zbiornika.

Co więcej, przed budynkiem nie ma mowy o pryzmach obornika. Wszystko również jest składowane w zamkniętych halach.

– Dla nas to priorytet, by klient mógł bezproblemowo korzystać z instalacji

jak do zwykłej sprzedaży – podkreśla Anders Libak,

– podkreśla Anders Libak. – Każde nasze ewentualne

export manager w Lundsby Biogas. – Najważniejsze

niedociągnięcie odbije się na nim, bo to do niego

jest poczucie odpowiedzialności za klienta. Jako

przyjadą sąsiedzi skarżyć się na przykład na smród

firma nie tylko wykonujemy instalację, ale przede

w okolicy. Dlatego nie może być mowy o pomyłce.

wszystkim pomagamy, by pracowała jak najwydaj-

Dla nas klient i jego satysfakcja zawsze znajdują się

niej, a inwestor mógł zarobić jak najwięcej – dodaje.

na pierwszym miejscu.

Przez 24 lata swojej działalności firma zbudowa-

Materiał powstał przy współpracy z firmą Lundsby

ła 35 instalacji, które działają w pięciu krajach

Biogas, podczas wizyty w biometanowni w Spøttrup.

na świecie. Lundsby Biogas działa na jednym

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

biogazu. Dzięki beztlenowemu rozkładowi mate-

Maciej Roik 55

ODPADY

Gorący problem rozwiązany?

– odpady po nowemu

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

Odpady na składowiskach mogą leżeć tylko przez rok, a nie jak dotychczas trzy lata. Prowadzący działalność w tej branży musi wpłacić kaucję do samorządu, na terenie którego składowisko funkcjonuje. Zobowiązany jest także do monitoringu wizyjnego terenu. Trzeba spodziewać się częstszych i niezapowiedzianych kontroli. To tylko kilka podstawowych zmian, które wprowadza nowelizacja ustawy o odpadach.

N

adużycia branży odpadowej i podejrzanie

zakładów energetycznych pozyskujących energię

liczne pożary składowisk przyczyniły się do

z odpadów. Niektóre z nich wymagają długiego

tego, że niemal w błyskawicznym tempie znoweli-

składowania w celu uzyskania odpowiednich para-

zowana została ustawa odpadowa i inne, nazywane

metrów, które pozwalają na ich użycie jako paliwa.

„pakietem odpadowym”. Pierwszą i znaczącą zmianą

Niezbędne okazać się mogą specjalne technologie

jest skrócenie okresu składowania odpadów z trzech

przyspieszające pewne procesy fizyko-chemiczne. Jak

lat do jednego roku. Ma to wymusić na przedsiębior-

zauważają energetycy – to także więcej przetargów

cach większą aktywność w celu zagospodarowania

na wywóz i uprzątanie terenu składowania, a więc

odpadów. Przepis ten komplikuje jednak np. pracę

pewnie i wyższe koszty.

REKLAMA

56

zdj. shutterstock

ODPADY

Wzrosnąć mają opłaty za pozwolenie sprowadzenia do Polski odpadów z 1,4 tys. zł do 14 tys. zł, a kary administracyjne za nieprawne zbieranie odpadów lub ich przetwarzanie bez wymaganego zezwolenia wahać się będą od 10 tys. do 1 mln zł (w przypadku posiadania zezwolenia kary będą wahać się w przedziale 1 tys. do 1 mln zł) W formie depozytu, gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej bądź polisy ubezpieczeniowej zakłady energetyczne i przemysłowe korzystające z instalacji, które przetwarzają odpady, a więc także je magazynują, będą musiały złożyć tzw. zabezpieczenie roszczeń. Będzie ono wykorzystywane wtedy, gdy usunięcie i utylizacja odpadów jako obowiązek spadnie na gminę.

Nowelizacja ustawy wprowadza także spore ograniczenia w imporcie odpadów zmieszanych. Dla zakłatermicznego ich przetwarzania oznaczać to będzie poszukiwanie dostawców na terenie kraju, a tym samym większą konkurencję i wyższe ceny.

Ustawa nie precyzuje też, czy w przyszłości będzie można spalać w tych instalacjach odpady komunalne przetworzone w alternatywne paliwa RDF i SRF. Firmy energetyczne obawiają się także kontroli inspektorów IOŚ, którzy mogą je przeprowadzać niezapowiedzianie – także wówczas, gdy dana instalacja nie pracuje albo gdy w obiekcie pozostaje minimalna liczba członków załogi. Natomiast po negatywnych wynikach kontroli inspektorów IOŚ i ich decyzji co do wstrzymania pracy instalacji, choćby ze względu na potencjalne zagrożenie, zarząd firmy będzie miał ograniczone możliwości odwołania się – droga prowadzi w zasadzie tylko przez sąd.

Beata Klimczak

Inspektor IOŚ może: - prowadzić kontrole o każdej porze dnia i nocy;

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

dów energetycznych bazujących na technologiach

- niezapowiedzianie kontrolować składowiska i firmy odpadowe; - korzystać z dronów, - ustalać tożsamość, współpracować z policją bądź innymi służbami, - wydać decyzję nakazującą natychmiastowe wstrzymanie pracy jakiejś instalacji.

REKLAMA

22-100 Chełm, ul. Płk. St. Dąbka 22 tel. +48 506 740 950 tel. + 49 15 22 92 54 941 e-mail: biogazserwis@gmail.com www.sauter-biogas.de

• MONTAŻ I SERWIS DACHÓW MEMBRANOWYCH I ANTYEMISYJNYCH • • PROJEKTOWANIE I WYKONAWSTWO BIOGAZOWNI ROLNICZYCH I PRZEMYSŁOWYCH • • SERWIS BIOGAZOWNI • NAPRAWY DORAŹNE • 57

ELEKTROMOBILNOŚĆ

Ładowarki samochodowe w sieci i przy marketach

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

Nowelizacja ustawy o biopaliwach, która weszła w życie 27 lipca 2018 r., ułatwia oddanie do użytku stacje ładowania samochodów elektrycznych. Dzięki temu w Polsce w ostatnich dniach lipca i w sierpniu działanie rozpoczęło kilkadziesiąt nowych urządzeń. Ładowarki montowane są nie tylko na stacjach paliwowych, ale także np. przy marketach.

E

lektromobilność w Polsce rozwija się co-

też uwagę na to, że wciąż mało jest w Polsce stacji

raz dynamiczniej, choć na razie trudno być

ładowania tego typu aut, co przyczynia się do

dumnym z liczby samochodów elektrycznych

ograniczenia ich zasięgu. Jednak sytuacja zmienia

zarejestrowanych w naszym kraju. W 2017 roku

się na lepsze z dnia na dzień. Do tej pory rozwój

zarejestrowano ich zaledwie ok. 500 – wynika

systemu ładowarek blokowany był przez brak od-

z raportu KPMG i PZPM. Główną przeszkodą

powiedniego rozporządzenia Ministerstwa Energii,

w rozwoju rynku, według badań ankietowych, są

które regulowałoby zasady odbioru technicznego.

wysokie ceny „elektryków”. Ankietowani zwracają

Znowelizowana ustawa o biopaliwach wskazuje,

REKLAMA

58

ELEKTROMOBILNOŚĆ zdj. shutterstock

że Urząd Dozoru Technicznego ma 12 miesięcy na badanie urządzenia (od ukazania się odpowiedniego rozporządzenia). Ta zamiana znacznie ułatwia inwestowanie w system urządzeń ładujących. Sieć GreenWay Polska tylko w lipcu uruchomić miała 21 takich stacji, a w sierpniu kolejnych 10. Firma chce do 2020 roku mieć 200 stacji ładowania pojazdów elektrycznych w Polsce – 10 ultraszybkich i 135 szybkich. Koncepcja jest taka, by „elektryka” można było naładować co 80–100 km. Jest to możliwe między innymi dzięki współpracy z sieciami handlowymi. W czerwcu Grupa Muszkieterów (Intermarche i Bricomarche) poinformowała, że planuje otwarcie trzech punktów ładowania aut przy swoich sklepach w Ostródzie, Grajewie i Knurowie. Ładowarki zamontowano także przy kilku marketach sieci Lidl. Jedna z ostatnich informacji na ten temat pochodzi z Siedlec, gdzie powstaMontaż infrastruktury ładowania „elektryków” to część pilotażowego projektu związanego z uruchomieniem w mieście usług car-sharingu. Projekt realizowany jest przez PGE Nowa Energia. Firma podpisała podobną umowę, na pięć stacji ładowania, z władzami Rzeszowa. Inogy Polska, zarządzająca obecnie 11 stacjami, w lipcu uruchomiła kolejnych 10 punktów ładowania dla klientów centrum handlowego Janki.

Przełom w działaniach na rzecz ekomobilności zapowiada Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Chce na ten cel przeznaczyć

Bartłomiej Krukowski dyrektor regionalny Partnerskie Kluby Biznesu

co najmniej 10 mld złotych, a wydatkowane mają

Partnerskie Kluby Biznesu to nowo-

być w ciągu 10 lat. Pieniądze przeznaczone są na

czesna platforma łącząca biznes i sport. W kilku-

wymianę taboru pojazdów transportu publicznego.

nastu miastach w Polsce i za granicą wspieramy

Środki powinny zabezpieczyć również rozbudowę

przedsiębiorców w codziennym promowaniu ich

infrastruktury – np. sieci stacji szybkiego ładowania

marek. Na wielu płaszczyznach biznesu dla naszych

pojazdów elektrycznych.

partnerów szukamy m.in. oszczędności oraz wyse-

– Wydaje się, że będziemy dysponować nawet większym

lekcjonowanych produktów, które przenoszą przed-

budżetem – mówi prezes NFOŚiGW Artur Michalski.

siębiorców w inny wymiar. Jedną z takich perełek

– Wszystko zależy od tego, jakie będą wpływy z opłaty

jest propozycja wynajmu marki premium, jakim jest

paliwowej, a już szacuje się, że wpływy do NFOŚiGW

marka BMW. Za stosunkowo niewielką opłatą (za

przekroczą zaplanowane przez nas 10 mld zł.

tzw. utratę wartości), bez konieczności wpłaty po-

Planuje się, że cały program ruszy oficjalnie we

czątkowej i bez konieczności wykupu auta, możemy

wrześniu. Na samo opracowanie strategii dla naj-

podnieść prestiż naszej firmy. Promocja ekologii jest

większych ośrodków miejskich przeznaczonych jest

dziś bardzo dobrze postrzegana i można powiedzieć,

10 mln zł.

że jest swoistym zaciekawieniem otoczenia, po proBeata Klimczak

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

je pięć ładowarek samochodów elektrycznych.

stu zwraca uwagę.

59

przegląd rynku

PRZEWOŹNY ZESTAW DO BRYKIETOWANIA SŁOMY MINIMOBILE BIOMASSER® DUO-SET

Zestaw do rekuperacji z urządzeniem Vents VUT 500

// Zestaw składa się z centralki Vents VUT 500 oraz systemu kanałów Greenflex z powłoką antybakteryjną oraz antystatyczną. // Podstawowe dane techniczne: // // // // //

Wydajność: do 160 kg/h Wilgotność materiału wsadowego: 10–30 proc.

Materiał wsadowy: słoma, siano, trzcina, miskant etc.

Zużycie energii: 70–80 kWh/t Zasilanie: 3 x 400 V, 50 Hz

// Zestaw gotowy do montażu. // Oszczędność kosztów ogrzewania do 35 proc. w porównaniu z tradycyjną wentylacją. // W zestawie instrukcja montażu „krok po kroku”, w ofercie wykonanie projektu koncepcyjnego.

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

ASKET ul. Forteczna 12A 61-362 Poznań www.asket.pl

Klimplus Sp. z o.o. ul. Paderewskiego 53 62-020 Swarzędz www.klimplus.com.pl

Suszarnie słoneczne

Pellet GOLD

// Finor Sp. z o.o. oferuje nowoczesne technologie w budownictwie i ochronie środowiska, promując praktyczne zastosowanie źródeł energii odnawialnej w wyżej wymienionych branżach lub stosowanie energooszczędnych urządzeń obniżających zużycie energii konwencjonalnej. // Firma, w ramach koncepcji zagospodarowania osadów ściekowych, proponuje wykorzystanie źródeł energii odnawialnej poprzez zastosowanie suszarni słonecznych.

FINOR Sp. z o.o. ul. Golęcińska 9 62-090 Rokietnica www.finor.pl 60

// Wydajność 500 m3/h, idealne do domów i mieszkań do 200 m2, sterownik w zestawie, sprawność odzysku do 95 proc.

// Pellet wytwarzany jest z surowców wysokiej jakości. // Produkt charakteryzuje się: wysoką kalorycznością, niską wilgotnością, niską zawartością popiołu. // Dostępne opakowania: worek foliowy 15 kg = 975 kg na 1 palecie, worek typu Big Bag 1000 kg, luz: pellet pakowany bezpośrednio na samochód. // Realizujemy dostawy na rynku krajowym, jak i zagranicznym.

ŁZG BIOENERGIA Sp. z o.o. ul. Kopalniana 9 99-100 Łęczyca, www.prbigbioenergia.pl

REKLAMA

REKLAMA

---

CAŁA BRANŻA W JEDNYM MIEJSCU

26-28 września 2018 KONTAKT

---

www.targikomunalne.eu komunalne@warsawexpo.eu

PATRONAT HONOROWY

---

PARTNER MERYTORYCZNY

---

PATRONAT MEDIALNY

---

wydarzenia najnowszych zmian w systemie wsparcia dedykowanym producentom biogazu. W trakcie spotkania, poza praktycznymi aspektami związanymi z udziałem biogazowni w systemie aukcyjnym oraz FiT/FiP, zostaną również przedstawione zagadnienia dotyczące systemu wsparcia biometanu oraz doświadczenia związane z budową, eksploatacją oraz technologicznym zarządzaniem biogazownią. Warsztaty organizowane są dla 8–10 uczestników, co zapewnia możliwość dyskusji oraz indywidualnego podejście do przedstawianych problemów. Dotychczasowe edycje cieszyły się dużym zainteresowaniem w branży biogazowej, dlatego zdecydowaliśmy się kontynuować przyjętą

NR 7 (47) lipiec/sierpień 2018

Praktyczne zastosowanie nowelizacji ustawy o OZE w inwestycjach biogazowych

formułę i zaprosić Państwa na kolejne warszta-

Począwszy od daty wejścia w życie nowelizacji

nych produkcją energii elektrycznej i gazu w bio-

ustawy o OZE, eksperci z kancelarii prawnej

gazowniach. Link do zapisów na warsztaty: http://

BTK Legal, Operator Systemu Akcji OZE oraz

magazynbiomasa.pl/wp-content/uploads/2018/07/

Lundsby Biogas prowadzą warsztaty dotyczące

formularz_rej_btklegal-1.pdf

ty, które odbędą się 18 i 19 września, a także 10 i 11 października odpowiednio w Poznaniu oraz Warszawie.

Zapraszamy do udziału wszystkich zainteresowa-

REKLAMA

#SamorządPrzyszłości MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA – BIAŁYSTOK 15 X 2018

ekoforum.info

62

Kalendarz wydarzeń branży Sierpień 15-16

The 5th Asia-Pacific Bioenergy Summit Chiny (Guangzhou) http://www.apbechina.com 2018

18 -20 Advanced Biofuels Conference

Gothenburg Szwecja

www.svebio.se

23-24

Arena szkoleń – Szkolenie SEO dla branży pelletowej

Polska (Poznań)

www.arenaszkolen.pl

27-28

2nd International Conference on Renewable Energy and Resources

USA (Boston)

https://renewableenergy. conferenceseries.com

27-28

Czynniki rozwoju inwestycji kogeneracyjnych

Polska (Płock)

https://cbepolska.pl

Polska (Warszawa)

https://cbepolska.pl

Fabryka pelletu od A do z – praktyczne warsztaty

Polska (Poznań)

www.magazynbiomasa.pl

4-6

12th World Congress on Biofuels and Bioenergy

Szwajcaria (zurych)

https://biofuels-bioenergy. conferenceseries.com

4-5

13th Global Summit and Expo on Biomass and Bioenergy

Szwajcaria (zurych)

https://biomass. global-summit.com

5-6

3rd Clean Energy Finance Europe Conference

Niemcy (Frankfurt)

www.wplgroup.com

Polska (Mostki koło Świebodzina)

www.ekolas.mtp.pl

11-14 Targi Drema

Polska (Polska)

www.drema.pl

13-14 Bałtyckie Forum Biogazu

Polska (Gdańsk)

www.imp.gda.pl

20-23 Agro Show

Polska (Bednary)

www.agroshow.eu

24-25 Narodowy Kongres Biometanu

Polska (Poznań)

www.magazynbiomasa.pl

Międzynarodowy Kongres Biogospodarki

Polska (Łódź)

https://bioeconomy.lodzkie.pl/

Międzynarodowe Targi Branży Komunalnej

Polska (Warszawa)

www.targikomunalne.pl

Biopaliwa transportowe – szanse, zagrożenia, wyzwania

Polska (Warszawa)

www.renexpo-warsaw.com

Polska (Warszawa)

https://cbepolska.pl

Wielka Brytania (Londyn)

www.argusmedia.com

Niemcy (Berlin)

edward@woodcotemedia.com

29 Blockchain w energetyce

arena szkoleń Szkolenie SEO dla branży pelletowej Kontakt: Maciej Kosiński tel. +48 792 122 038 forum-pelletu@ magazynbiomasa.pl oraz www.arenaszkolen.pl

WrzeSień

EKO–LAS Targi Gospodarki Leśnej, 7-9 Przemysłu Drzewnego i Ochrony Środowiska

24 26-28 27

październik 3 Biopaliwa – prawo, rynek, trendy 8-11 Argus Biofuels 2018 10-11 International Biogas Congress & Expo

10. Międzynarodowe Targi Obróbki, 10-11 Magazynowania i Transportu Materiałów Polska (Kraków) Sypkich i Masowych – SyMas

http://symas.krakow.pl/pl

11-13 TermoEXPO

Polska (Warszawa)

http://termoexpo.pl

15 Eko Forum

Polska (Białystok)

www.fowe.pl

15-18

7th International Symposium on Energy from Biomass and Waste

Włochy (Wenecja)

www.venicesymposium.it

18-19

IV edycja Ogólnopolskiego Szczytu Gospodarczego OSG 2018

Polska (Siedlce)

www.ecb.biz.pl

Polska (Poznań)

www.polecosystem.pl

Wielka Brytania (Londyn)

https://www.wplgroup.com

23- 25 Pol ECO System LiSTOpad 7-8 4th Future of Biogas Europe

Fabryka pelletu od a do z – praktyczne warsztaty Kontakt: Maciej Kosiński tel. +48 792 122 038 forum-pelletu@ magazynbiomasa.pl

narodowy kongres Biometanu - nowe perspektywy dla krajowych wytwórców energii Kontakt: Maciej Kosiński, tel. +48 792 122 038, e-mail: biometan@ biomassmediagroup.pl

AKREDYTACJA PCA, FSC ®, PEFC AUDYTY I CERTYFIKACJA • Audyty miejsc wytwarzania (żródeł pochodzenia) biomasy na cele

energetyczne • Wizje lokalne plantacji energetycznych i audity miejsc wytwarzania biomasy pochodzenia nieleśnego tzw. AGRO

• Ocena poprawności dokumentowania biomasy na cele energetyczne

• Certyfikacja systemu opartego na

zasadach należytej staranności (SNS)

w obszarze oceny i kwalifikacji dostawców biomasy na cele

energetyczne • Certyfikacja na zgodność z systemem V-Bioss INiG

EKSPERTYZY TECHNICZNE BIOPALIWA STAŁEGO

LABORATORIUM PALIW STAŁYCH (AKREDYTACJA PCAJ

• Inspekcja jakościowa biomasy

• Oznaczanie zawartości wilgoci

• Inspekcja peletów drzewnych • Ocena wizualna (składowisko, środki transportu) • Pobieranie i przygotowanie próbek • Nadzór na załadunkiem/przeładunkiem • Sprawdzenie stanu czystości środka transportu

• Określenie ilości towaru

(np. na podstawie pomiaru zanurzenia statku tzw. Draft Survey, poprzez

nadzór nad ważeniem wagonów lub samochodów)

MAMY STATUT ORGANIZACJI MONITORUJĄCEJ W ZAKRESIE EUTR

WWW.SGS.PL

• Oznaczanie zawartości popiołu • Oznaczanie części lotnych • Oznaczanie zawartości siarki całkowitej • Oznaczanie zawartości chloru • Oznaczanie zawartości węgla całkowitego

• Oznaczanie zawartości wodoru

• Oznaczanie ciepła spalania i obliczanie wartości opalowej

• Oznaczenie gęstości nasypowej • Oznaczenie wytrzymałości mechanicznej peletu

PL.BIOMASA@SGS.COM

WHEN YOU NEED TO BE SURE