Magazyn Biomasa nr 5/2018

NR 5 (45) maj 2018 ISSN 2353-9321

/ CBA: miliOny strAt w OBrOCiE BiOmAsą

/ Jak interpretować art. 72a w nowelizacji ustawy o OZE? zdj. shutterstock

/ Audyty organizacyjne w klastrach energii

pierwszy w polsce

Narodowy Kongres Biometanu 24 września 2018 roku

…nowe perspektywy dla krajowych wytwórców energii

zdj. shutterstock

MAJ 2018

/ POPyt nA PEllEt BĘDZiE rÓsŁ, CHOĆ CEny sUrOwCA POsZŁy w GÓrĘ

/ mechaniczne odwadnianie biomasy drzewnej / Giganci branży zbudują w Estonii biorafinerię KAtAlOG BrAnŻy PEllEtOwEJ CAŁA BRANŻA W J E D N Y M M I E J S C U

III FORUM PELLETU 18–19 CZERWCA 2018, HOTEL MERCURE GDAŃSK POSEJDON • TECHNOLOGIE • PRODUKCJA • SPRZEDAŻ • CERTYFIKACJA • MARKETING • PRAWO •

od redakcji

Czas zmian B

ez wątpienia żyjemy w ciekawych czasach. Nie zamierzam jednak oceniać, czy to szczęście, czy nie. Nie mam także zamiaru komen-

tować wydarzeń politycznych, bo „Magazyn Biomasa” to nie miejsce na takie dywagacje. Jednak nie da się do końca uniknąć pewnych wątków związanych z naszą branżą. Jednym z nich jest sprawa prowadzona przez CBA w związku z nieprawidłowościami w obrocie biomasą na szkodę ENEA S.A. Jako jedyne medium branży nie mogliśmy udawać, że nic się nie stało, tym bardziej że to nie pierwszy raz, gdy afera korupcyjna pojawia się właśnie w kontekście firm, które dobrze znamy.

O komentarze poprosiliśmy panów Bogdana Warchoła i Dariusza Zycha – przedsiębiorców, którzy od lat związani są z polską biomasą. Jakie jeszcze długo czekać.

Czekamy też z niecierpliwością na nowelizację ustawy o OZE. Być może już w kolejnym numerze na ten temat będziemy mieć dla Państwa sporo wiadomości.

Najważniejszą informacją, którą mam dla Państwa, jest ta dotycząca samego „Magazynu Biomasa”. W związku z szeroko zakrojoną przez wydawcę – Biomass Media Group – akcją edukacyjną i programem „Akademia Pelletu” skierowanym do gmin, poszerzamy grono naszych

Beata Klimczak

NR 5 (45) maj 2018

będą konsekwencje działań CBA? Na odpowiedź pewnie przyjdzie nam

REDAKTOR PROWADZĄCA

odbiorców. „Magazyn Biomasa” dostępny jest nieodpłatnie na naszej stronie www.magazynbiomasa.pl. Oprócz bieżących informacji branżowych zamieszczać tam będziemy kolejno każde wydanie pisma w pdf.

Można je pobrać on-line. W tym samym systemie dostępne są katalogi branżowe. To na pewno doskonała informacja dla naszych partnerów biznesowych, bo liczba subskrybentów „Magazynu Biomasa” z miesiąca na miesiąc rośnie, a obecnie naszą stronę odwiedza systematycznie ok.

10 tys. osób.

Zachęcam więc do lektury zarówno wydania drukowanego, jak i www. magazynbiomasa.pl

3

spis treści

magazyn dla profesjonalistów

Aktualności 6

Aktualności Polska

8

Aktualności świat

10

Forum Biomasy

Temat numeru 12

CBA: nawet 56 mln zł mogła stracić Enea w wyniku nieprawidłowości w obrocie biomasą

Biomasa w prawie 17

Jak interpretować nowy art. 72a w nowelizacji ustawy o OZE?

20

Wciąż odkrywamy możliwości zastosowania biowęgla

22

Struktura klastra pod lupą – audyty organizacyjne w klastrach energii

Biogaz 26

Urządzenia do spalania biomasy coraz popularniejsze

28

Biogazownie wyrosną jak grzyby po deszczu

Odpady 31

Selektywna zbiórka odpadów komunalnych ulegających biodegradacji

35

Gospodarka Obiegu Zamkniętego w UE. Ambitny cel także dla Polski

BiomasA Agro 37

Oddłużać rolników czy pomagać inaczej?

39

Biomasa dla energetyki biogazowej, czyli ozimy burak energetyczny

Elektromobilność 43

Ilością przegrywamy z Europą, ale dynamika rynku jest ogromna

Wydarzenia 45

Za nami warsztaty biogazowe

45

Na targi po wiedzę i nowości!

PRZEGLĄD RYNKU 46

Technologie – urządzenia – maszyny – sprzęt

spis treści

GOZ w UE - ambitny cel także dla Polski

/ 35

CBA: nawet 56 mln zł mogła stracić Enea w wyniku nieprawidłowości w obrocie biomasą

/ 12

Biomasa dla energetyki biogazowej, czyli ozimy burak energetyczny

Audyty organizacyjne w klastrach energii

/ 39

/ 22 Członek UPEBI

Prezes Zarządu: Maciej Roik m.roik@biomassmediagroup.pl Członek Zarządu: Maciej Kosiński m.kosinski@biomassmediagroup.pl Asystentka Zarządu: Dagmara Pasternak dagmara.pasternak@magazynbiomasa.pl +48 791 44 33 22 Wydawca: Biomass Media Group Sp. z o. o. ul. Polna 7, 62-006 Kobylnica NIP: 777 326 38 86 REGON: 3644 9792 6, KRS: 0000626900 tel: +48 791 44 33 22 biuro@biomassmediagroup.pl www.biomassmediagroup.pl

Redaktor naczelna: Jolanta Kamińska j.kaminska@magazynbiomasa.pl Redaktor prowadząca: Beata Klimczak beata.klimczak@magazynbiomasa.pl Redakcja: Rafał Wąsowicz rafal.wasowicz@magazynbiomasa.pl Dział reklamy: Agnieszka Kęczkowska agnieszka.keczkowska@biomassmediagroup.pl +48 730 291 100 Ewa Jędrzejczyk ewa.jedrzejczyk@magazynbiomasa.pl +48 731 522 600 Dział prenumeraty: prenumerata@magazynbiomasa.pl +48 791 44 33 22 Korekta: Elżbieta Ignacionek Skład: Wojtek Szybisty

Członek Polskiej Rady Pelletu

Adres redakcji: Magazyn Biomasa ul. Polna 7, 62-006 Kobylnica k/Poznania redakcja@magazynbiomasa.pl www.magazynbiomasa.pl fb.com/magbiomasa Nakład: 1000 egzemplarzy Druk: JW Projekt

Redakcja nie bierze odpowiedzialności za treści reklam i nie zwraca tekstów niezamówionych. Zastrzegamy sobie prawo skracania i adiustacji tekstów, zmiany ich tytułów i doboru zdjęć.

Aktualności Polska mają na celu sprawdzenie w praktyce parametrów

Enefit rusza z pilotażową sprzedażą PV

dostępnych obecnie na rynku pojazdów zasilanych prądem elektrycznym i wybranie docelowych najbardziej korzystnych rozwiązań techniczno-użyt-

NR 5 (45) maj 2018

Enefit Polska uruchamia pilotażową sprzedaż insta-

kowych. W ciągu najbliższych lat Poczta Polska

lacji fotowoltaicznej skierowaną do sektora małych

chce stopniowo wymieniać swoją flotę na auta

i średnich przedsiębiorstw. To kolejny etap poszerza-

elektryczne. Kluczowe w zakresie wprowadzania

nia oferty Enefit o segment OZE. Pod koniec grudnia

elektrycznych samochodów są ekologia oraz koszt

spółka podpisała pierwszy kontrakt na zakup energii

eksploatacji, który powinien być niższy niż samo-

elektrycznej od elektrowni wiatrowej. – Do decyzji

chodów tradycyjnych. Do współpracy zostali zapro-

o rozpoczęciu sprzedaży instalacji fotowoltaicznych

szeni producenci obecni na polskim rynku, którzy

w Polsce podchodzimy z bardzo dużym optymizmem.

w swojej ofercie mają obecnie auta o ładowności do

Fotowoltaika w ubiegłym roku skupiła prawie połowę

800 kg z homologacją do poruszania się po drogach.

światowych inwestycji w OZE, co potwierdza coraz

Po raz pierwszy na tak dużą skalę zostanie spraw-

większą świadomość na temat korzyści tego typu

dzonych w praktyce tak wiele różnych modeli aut

rozwiązań. Nasza oferta to zatem wyjście naprzeciw

dostawczych siedmiu producentów dostępnych na

oczekiwaniom polskich przedsiębiorców – mówi

polskim rynku. W pierwszym etapie testów będzie

Maciej Kowalski, dyrektor zarządzający Enefit Polska.

to dwadzieścia egzemplarzy ośmiu różnych modeli.

Strategiczny cel grupy Eesti Energia, do której należy

W 2018 roku w planach jest przetestowanie ok. 50

Enefit, zakłada zwiększenie portfela wytwórczego do

pojazdów elektrycznych. W teście elektrycznych

40 proc. energii elektrycznej z odnawialnych i alterna-

samochodów dostawczych zorganizowanym przez

tywnych źródeł do 2021 roku. W ubiegłym roku Eesti

Pocztę Polską wezmą udział następujące marki:

powołała do życia spółkę Enefit Green, która jest jed-

Renault, Nissan, Zeppelin Goupil, Melex, Citroen,

ną z największych firm w regionie Morza Bałtyckiego

Peugeot, KOMEL (konwertyk Instytutu Napędów

działającą w obszarze produkcji energii ze źródeł

i Maszyn Elektrycznych).

odnawialnych. Portfolio firmy obejmuje produkcję energii ze źródeł wiatrowych, wodnych, słonecznych,

27,5 mln zł dla PGE na badania nad akumulatorem zasilanym zieloną energią

biomasy, a także odpadów komunalnych.

Poczta Polska rozpoczyna największe w Polsce testy samochodów elektrycznych

Grupa PGE pozyskała 27,5 mln zł na realizację innowacyjnych projektów w ramach Programu Badawczego Sektora Elektroenergetycznego. Granty z NCBR otrzyma sześć projektów rozwijanych na

czych samochodów elektrycznych w Polsce. Testy

rzecz spółek z Grupy PGE. Jeden z nich polega na zdj. Poczta Polska

Poczta Polska rozpoczyna największe testy dostaw-

budowie robota do inspekcji kotłów energetycznych, w których elektrownie spalają zmielony węgiel.

Opracowaniem robota, którego zadaniem będzie praca w ekstremalnych warunkach i wyręczanie ludzi podczas wykonywania wymagających kontroli kluczowych urządzeń elektrowni, zajmie się zespół ekspertów spółki PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna, która w Grupie PGE zarządza elektrowniami i kopalniami, oraz AMC TECH i RIOT Technologies. Wśród projektów, które otrzymają

6

Aktualności Polska dofinansowanie w ramach PBSE, znalazły się jeszcze:

małą generację bazującą na silnikach gazowych. – To

badania nad sezonowym akumulatorem ciepła wyko-

jest coś, czemu się bardzo mocno przyglądamy, ale

rzystującym przemiany termochemiczne i zasilanym

również w rzeczywisty sposób zaczynamy działać –

z odnawialnych źródeł energii, służącym do ogrzewa-

poinformował. – Tak sobie wyobrażamy ten przyszły

nia pomieszczeń, opracowanie systemu autonomicz-

system, tak może wyglądać współistnienie dużej

nej redukcji skutków awarii w głębi sieci energe-

energetyki z energetyką rozproszoną, o bardzo roz-

tycznej, prace nad instalacją zeszkliwiania popiołów

proszonej strukturze własności, nastawioną na pełne

w hybrydowym palenisku kotłowym, opracowanie

ryzyko rynkowe. Tam będzie się dział ten prawdziwy

inteligentnego układu rekonfiguracji sieci niskiego

rynek – podsumował J. Dybowski.

napięcia wraz z systemem wsparcia służb monterskich oraz realizowany przez Bioseco, na rzecz spółki PGE Energia Odnawialna, projekt monitorowania i kontroli systemu elektroenergetycznego pod kątem eksploatacji farm wiatrowych, wydłużenia ich żywotności i optymalizacji oddziaływania na otoczenie.

Instytut Technologii Drewna w Poznaniu z nową usługą Poznański Instytut Technologii Drewna oferuje nową usługę: Badanie pelletów drzewnych na zgodność z wymaganiami certyfikatu ENplus wydawanego przez European Pellet Council. W strukturze ITD funkcjonuje akredytowane przez Polskie Centrum

Jarosław Dybowski, dyrektor wykonawczy ds. ener-

Akredytacji Laboratorium Badania Drewna, Ma-

getyki w Orlenie, podczas Europejskiego Kongresu

teriałów Drewnopochodnych, Opakowań, Mebli,

Gospodarczego powiedział, że firma chce wejść

Konstrukcji i Obrabiarek (nr AB 088), którego jedną

w energetykę rozproszoną. Orlen prowadzi już

z sekcji jest Sekcja Badań Biopaliw Stałych (Sekcja

pierwsze pilotaże w zakresie małoskalowych insta-

M). Aby skorzystać z nowej usługi ITD, wystarczy

lacji OZE, które powstają przy jego stacjach benzy-

wypełnić formularz dostępny na stronie interneto-

nowych. Koncern ma w planach budowę morskich

wej Instytutu i zlecić przeprowadzenie badań właści-

farm wiatrowych na Bałtyku. Jako interesujący

wości pelletów drzewnych. Zakres badań jest zgodny

kierunek rozwoju rynku rozproszonej generacji

z wymaganiami European Pellet Council. Szczegóły

dyrektor J. Dybowski ocenił, w kontekście możliwo-

oferty na stronie www.itd.poznan.pl.

ści zniesienia akcyzy dla małych silników gazowych,

NR 5 (45) maj 2018

Orlen wejdzie w energetykę rozproszoną?

z wymaganiami normy EN ISO 17225-2:2014-07 oraz

oprac. Rafał Wąsowicz REKLAMA

Celem projektu jest świadczenie innowacyjnych usług dla przedsiębiorców. W ramach projektu SPIN – Małopolskie Centra Transferu Wiedzy, dajemy możliwość wykorzystania potencjału środowiska naukowego w celu podniesienia intensywności gospodarki regionalnej. Dzieje się to poprzez usprawnienie transferu wiedzy do małych i średnich przedsiębiorstw z Małopolski. W szczególności chcemy wpierać firmy, które chcą podnosić swoją innowacyjność, zbadać swój potencjał i ze wsparciem ekspertów rozwijać się w branżach, które promuje Województwo Małopolskie.

Ile to kosztuje?

Usługi są świadczone bezkosztowo dla przedsiębiorców, finansowane ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach pomocy de minimis – co oznacza, że mogą z niej skorzystać przedsiębiorcy, którzy nie korzystali z pomocy publicznej lub uzyskana w przeciągu trzech ostatnich lat pomoc nie przekroczyła poziomu 200 tys. EURO.

Jak to działa?

Centra Transferu Wiedzy udzielają usługi: 1) audyt wstępny (zerowy), który określi m.in: ogólną sytuację firmy oraz sytuację branży.

2) audyt technologiczny pogłębiony; który skupi się przede wszystkim na obszarze „do poprawy” wskazanym w audycie wstępnym, zaproponuje rozwiązanie technologiczne, wzmacniające konkurencyjność firmy 3) proinnowacyjne usługi doradcze (m. in. w zakresie ubiegania się o wsparcie w formie bonów na innowacje) Każda usługa jest dopasowana tak, by jak najpełniej odpowiadała oczekiwaniom i była skutecznym narzędziem do rozwoju firm z Małopolski.

Więcej: www.spin.malopolska.pl oraz w punkcie kontaktowym dla przedsiębiorców: ul. Wielicka 72a, tel: 12-2990662, adres e-mail: spin@umwm.pl

7

Aktualności Świat

Chiny liderem energii odnawialnej

produkt i maksymalną wartość ze swoich odpadów oraz produktów ubocznych procesu, a nabywcy skorzystają z dostępu do centralnej platformy oferującej przejrzyste i uczciwe ceny.

Na całym świecie inwestycje w energię odnawialną rosną w rekordowym tempie. Kolejne kraje rezygnują z produkcji energii opartej na paliwach kopalnych, przeznaczając większe środki na wytwarzanie paliw przyjaznych dla środowiska. Globalne inwestycje w energię odnawialną kontynuowały w ubiegłym roku swoją tendencję wzrostową, podnosząc udział światowej produkcji energii elektrycznej generowa-

NR 5 (45) maj 2018

nej przez zielone źródła. Co ciekawe, ponad połowa

Projekt Uniwersytetu Stanowego Colorado, który ma

nowych mocy słonecznych na świecie znajduje

na celu wzrost i pozyskiwanie makroglonów oce-

się w Chinach. Według raportu Global Trends in

anicznych do produkcji biopaliw, otrzymał wsparcie

Renewable Energy Investment 2018 w zeszłym

od Agencji ds. Zaawansowanych Projektów Badaw-

roku oddano do użytku rekordowe 157 GW energii

czych Agencji ds. Energii (ARPA-E).

odnawialnej, w porównaniu z 143 GW w 2016 roku.

ARPA-E wyłożyła ponad 22 mln dolarów na swój

Ostatni rok był ósmym z rzędu, w którym globalne

program Macroalgae Inspiring Novel Energy Reso-

inwestycje w odnawialne źródła energii przekroczyły

urces (MARINER), którego celem jest zdobycie przez

200 mld dolarów (163,2 mld euro), stwierdza raport,

USA pozycji lidera w produkcji biopaliw.

dodając, że od 2004 roku świat zainwestował ok.

ARPA-E została utworzona w 2007 r. pod przewod-

2,9 bln dolarów w zielone źródła energii.

nictwem George’a W. Busha w celu sfinansowania badań nad innowacyjnymi technologiami, które miałyby sprostać wyzwaniom energetycznym. Jednym

Veolia uruchamia internetową platformę transakcyjną dla zasobów organicznych W ramach dążenia do zwiększenia globalnej gospodarki gospodarowania zasobami o obiegu zamkniętym, Veolia uruchamia internetową platformę transakcyjną, która ułatwia sprzedaż i kupowanie

8

Projekt wodorostów do produkcji biopaliw ze wsparciem Departamentu Energii

z takich wyzwań jest uczynienie biopaliw przystępnymi i konkurencyjnymi.

Straż Pożarna w Pasadenie przechodzi na odnawialny olej napędowy Neste

zasobów organicznych. Zaprojektowany, by oszczę-

Departament Straży Pożarnej w Pasadenie posta-

dzać czas i pieniądze użytkowników, BioTrading

nowił, że część aut z jego floty napędzana będzie

zapewni firmom możliwość lepszego wykorzystania

paliwem Neste MY Renewable Diesel. Obecnie w ten

100 mln t surowców i biopaliw, które produkujemy

sposób „zasilane” są m.in. jeden duży wóz strażacki

każdego roku. Nowa witryna BioTrading firmy Veolia

i cztery karetki pogotowia ratunkowego. Strażacy

będzie swoistym rynkiem sprzedaży i aukcji, który

z Pasadeny zakładają, że do roku 2019 na odna-

łączy kupujących z resztą zalogowanych. W ten

wialnym oleju napędowym będą jeździć wszystkie

sposób każdy znajdzie najlepszą ofertę dla swoich

pozostałe jednostki.

potrzeb w zakresie zasobów organicznych, przetwa-

Neste MY Renewable Diesel to niskoemisyjne paliwo

rzając je na nowe produkty lub ekologiczną energię.

produkowane w 100 proc. z odnawialnych i zrów-

Dzięki bezpośredniej transakcji strona internetowa

noważonych surowców. Dzięki jego użyciu jednost-

pozwoli sprzedawcom uzyskać dobrą cenę za swój

ki redukują emisję gazów cieplarnianych nawet

Aktualności Świat zdj. shutterstock

o 80 proc., a jednocześnie zwiększa się wydajność floty. W przeciwieństwie do paliwa biodiesel, Neste MY Renewable Diesel to paliwo typu „drop-in”, które nie wymaga mieszania i jest kompatybilne ze wszystkimi silnikami wysokoprężnymi.

Aby spełnić te wymagania, firmy zobowiązane są

Import granulatu drzewnego do Korei Południowej

albo wytwarzać własną energię odnawialną, albo

i Japonii gwałtownie wzrósł w ciągu ostatnich kilku

kupować certyfikaty energii odnawialnej od innych.

lat. W 2017 roku Korea Południowa sprowadziła

W Japonii rynek jest wspierany przez system taryf

2,4 mln t pelletu drzewnego. To 20 razy więcej niż

gwarantowanych (FIT), który zapewnia 20-letnią

importowano w 2012 roku. Japonia jest obecnie

dotację dla firm produkujących energię odnawialną.

mniejszym rynkiem, ale jej wzrost również był impo-

Biomasa okazała się niezwykle popularna. Do marca

nujący. Importowała bowiem ponad 500 tys. t

2017 roku prawie 12 GW projektów dotyczących bio-

w 2017 r., czyli siedmiokrotnie więcej niż

masy zostało zatwierdzonych w ramach programu

w 2012 roku. Popyt na biomasę w Korei Południowej

FIT, znacznie przekraczając ilość przewidzianą w ja-

jest wspierany przez wytyczne Miksu Portfela Ener-

pońskim scenariuszu „Najlepszy miks energetyczny

gii Odnawialnych, który zakłada osiągnięcie

2030” w wysokości 2,7–4 GW.

10 proc. udziału energii odnawialnej do roku 2024.

oprac. Rafał Wąsowicz REKLAMA

uzyskiwanie decyzji środowiskowych

NR 5 (45) maj 2018

Zapotrzebowanie Azji na biomasę gwałtownie rośnie!

Projektowanie oraz obsługa firm w zakresie ochrony środowiska rzetelnie i terminowo

Firma Boroprojekt Sp. z o.o. zajmuje się kompleksową obsługą podmiotów gospodarczych z zakresu ochrony środowiska.

Oferujemy współpracę na wszystkich etapach rozwoju, od procesu inwestycyjnego po bieżące funkcjonowanie firmy.

Nasza oferta: Prace projektowe związane z uzyskiwaniem: - decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, - pozwoleń wodnoprawnych, - pozwoleń na wprowadzanie pyłów i gazów do powietrza - pozwoleń związanych z gospodarką odpadami - pozwoleń zintegrowanych Stała obsługa firm – realizacja, w imieniu przedsiębiorców, obowiązków wynikających z przepisów prawa z zakresu ochrony środowiska

Boroprojekt Spółka z o.o., 60-105 Poznań, ul. Kopanina 28/36, tel.: 664-753-469, e-mail: biuro@boroprojekt.com

www.BoroProjeKt.com 9

forum biomasy

Marek Pituła współzałożyciel Polskiego Stowarzyszenia Biometanu Samochody elektryczne to już rzeczywistość, chociaż nie u nas.

W 2017 roku na świecie wyprodukowano i sprzedano 1,2 mln aut elektrycznych, z tego połowę w Chinach. Przewiduje się, że w ciągu najbliższych kilkunastu lat samochody hybrydowe lub w pełni elektryczne będą dominować na światowych rynkach, oczywiście będą to samochody uznanych producentów, takich jak np. Volvo, które już za dwa lata nie będzie produkowało innych niż hybrydowe lub w pełni elektryczne. W Polsce mamy obecnie nie więcej aniżeli 2 tys. pojazdów elektrycznych i nie spodziewam się wyraźnego postępu w tej sprawie. Nie mamy w tej chwili w Polsce systemów zachęcających do produkcji oraz zakupu tych samochodów. Ustawa o elektromobilności przewiduje zwolnienia z akcyzy aut elektrycznych i na wodór (ale już nie na CNG czy CBG), ale to tylko ok. 3 proc. wartości samochodu, oraz przyspieszoną amortyzację samochodów firmowych (do 30 tys. EUR). Nie sądzę, żeby to miało jakikolwiek wpływ na decyzję kupujących, tak samo jak nałożenie obowiązku na samorządy i instytucje państwowe używania takich pojazdów, pod warunkiem że analiza ekonoNR 5 (45) maj 2018

miczna wykaże korzyści.

dr inż. Tomasz Mirowski Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN Zakład Polityki i Badań Strategicznych Pracownia Zrównoważonego Rozwoju Gospodarki Surowcami i Energią Termiczne przetwarzanie stałych substancji ulegających biodegradacji, w wyniku którego otrzymujemy biowęgiel lub toryfikat, pozwala zwiększyć możliwości wykorzystania biomasy w wielu dziedzinach gospodarki.

Technologie produkcji biowęgla i toryfikatu poszerzają katalog substratów biomasowych, dzięki czemu będzie można zagospodarować te rodzaje biomasy, które dotąd były traktowane lokalnie jako zielony odpad i nie można było ich przetworzyć na paliwo stałe. Wyniki badań prowadzonych w Instytucie Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN w zakresie potencjału wykorzystania biowęgla do produkcji niskoemisyjnych paliw stałych z lokalnie pozyskiwanej biomasy są bardzo optymistyczne. Potwierdzają to m.in. testy spalania wykonywane w kotłach V klasy z ekoprojektem Serigstad-Elektromet NES V. Należy mieć nadzieję, że odrodzi się krajowy rynek biomasy o parametrach zapewniających standardy niskoemisyjne, a termicznie przetwarzana biomasa znajdzie na nim miejsce jako innowacyjne paliwo.

10

forum biomasy

Paweł Drobnik dyrektor ds. sprzedaży i rozwoju produktu Timex S.A. Brak mechanizmów wspierających wykorzystanie biowęgla w Polsce sprawia, że jest on wciąż na etapie wczesnej ekspansji rynkowej. Spodziewamy się, że działania mające na celu wprowadzenie definicji biowęgla i toryfikatu w nowelizacji ustawy o OZE oraz tzw. rozporządzenia antysmogowe rozwiną popyt na wysokoenergetyczne odnawialne paliwa stałe (powyżej 21 GJ/t). W szczególności, że promowane przez Carbontim oraz GK TIMEX S.A. wykorzystanie biowęgla na cele grzewcze znakomicie wpisuje się w działania podejmowane przez szereg gminnych porozumień klastrowych oraz klastrów energii, na których obszarze występują zasoby biomasy. Wierzę, że tanie, wytwarzane lokalnie i przede wszystkim odnawialne paliwa na bazie biowęgla staną się alternatywą dla obecnie wykorzystywanych paliw kopalnych oraz pelletu

prof. dr hab. inż. Małgorzata Kacprzak dziekan Wydziału Infrastruktury i Środowiska Politechniki Częstochowskiej Biowęgiel ze względu na swe uniwersalne właściwości jest jednym z najczęściej badanych substratów zarówno w instytutach badawczych, jak i na uczelniach.

Może być stosowany np. w remediacji, oczyszczaniu ścieków, kompostowaniu odpadów, jako składnik w podłożach produkcyjnych, biomatach czy stano-

NR 5 (45) maj 2018

drzewnego w źródłach energetyki rozproszonej i indywidualnych odbiorców.

wić biofiltr w usuwaniu odorów. Zastanawiające jest to, że w Polsce, pomimo powszechnej świadomości korzystnych właściwości biowęgla, wciąż nie znalazł szerokiego zastosowania gospodarczego. Odbiorcy narzekają na cenę i dostępność. Wydaje mi się, że potrzebna jest szeroka akcja informacyjna i promocyjna, która wreszcie pozwoli na wyjście z cienia tego wspaniałego produktu.

Adam Sosnowski prezes zarządu Poltarex Miniony sezon był dla naszej firmy bardzo dobry. Zaobserwowaliśmy znaczny wzrost zainteresowania naszym produktem. Co szczególnie cieszy, to duży wzrost sprzedaży pelletu Premium Poltarex na rynku polskim. Aby sprostać zamówieniom, musieliśmy rozpocząć produkcję w ruchu ciągłym. Duża akcja medialna mówiąca o zagrożeniu smogiem, coraz większa świadomość społeczeństwa w tej materii powodują bardzo dynamiczny wzrost sprzedaży nowoczesnych kotłów pelletowych. Rośnie zatem zapotrzebowanie na wysokiej jakości paliwo. W przyszłość patrzę optymistycznie. Martwi mnie jednak systematyczny wzrost cen surowców do produkcji, co powoduje, że rośnie koszt wytworzenia pelletu, a za tym jego cena.

11

temat numeru

CBA: nawet 56 mln zł mogła stracić Enea w wyniku nieprawidłowości w obrocie biomasą

NR 5 (45) maj 2018

Centralne Biuro Antykorupcyjne weszło do 10 biur i firm na terenie całej Polski. Wszystko w związku z podejrzeniami dotyczącymi nieprawidłowości przy obrocie biomasą na szkodę koncernu energetycznego Enea S.A. Nieprawidłowości najprawdopodobniej sięgają 2012 roku!

A

genci Delegatury CBA w Białymstoku w ra-

Część osób z branży nie chce jednak bezpośred-

mach prowadzonego śledztwa dotyczącego

nio odnosić się do sprawy. – Enea to firma, która

wyrządzenia znacznej szkody majątkowej w spół-

bezwzględnie dochowuje rzetelności, jeśli chodzi

ce Skarbu Państwa, tj. Enea S.A., polegającej na

o dokumentację czy o sprawdzanie biomasy dostar-

nieprawidłowym obrocie biomasą, w firmach na

czanej przez dostawców – przekonują. – Przecież

terenie całej Polski zabezpieczyli dokumenty i dane

to jedyna firma z tego obszaru energetyki, która

elektroniczne. Śledztwo dotyczy zakupu tzw. zwykłej biomasy (m.in. odpadów tartacznych) przez spółkę zależną od Enea S.A. i jej

wprowadziła tak szczegółowe proce-

Śledztwo dotyczy zakupu tzw. zwykłej biomasy przez spółkę zależną od Enea S.A. i jej ewidencjonowanie już jako droższej biomasy energetycznej

ewidencjonowanie

12

dury sprawdzające. W Białymstoku dokonuje ich firma zewnętrzna. Tam nie ma miejsca na jakąś pomyłkę, a co dopiero nieprawidłowości na dużą skalę. Nie wiem, w jakim kierunku zmierza śledztwo, bo informacja jest dość lakoniczna, ale trudno mi uwierzyć w to, że dochodziło akurat

już jako droższej biomasy energetycznej (np. wierz-

w Białymstoku do tak wielkich nieprawidłowości –

ba energetyczna). Wg ustaleń agentów m.in. takie

przekonuje osoba bezpośrednio związana z branżą,

odpady trafiały i były spalane w Elektrociepłowni

dodając jednocześnie, że doniesienia do prokuratu-

Białystok od 2012 roku.

ry to w tym biznesie rzecz dość powszechna.

zdj. CBA.

zdj. CBA

NR 5 (45) maj 2018

temat numeru

Z drugiej strony osoby zorientowane w temacie

z właścicieli firmy produkującej paliwo, z którego

przyznają, że tajemnicą poliszynela jest fakt za-

wytwarzana jest zielona energia.

wyżania wydajności. – Przecież wszyscy wiedzą, że

Tymczasem przeszukania prowadzone były w siedzi-

z 1 ha nie da się wyprodukować 400 ton biomasy,

bach spółek prywatnych uczestniczących w procederze

obojętnie, czy chodzi tu o wierzbę, topolę, czy coś

i w Elektrociepłowni Białystok. Dowody zabezpieczane

jeszcze innego. Może ktoś tutaj dopatrzył się jakiś

są także w jednym z departamentów Urzędu Regula-

nieprawidłowości? – głośno zastanawia się jeden

cji Energetyki i w siedzibie Enea S.A. w Kozienicach.

13

zdj. CBA.

temat numeru Prokuraturę zapytaliśmy m.in., na jakim etapie jest obecnie śledztwo raz w jakich firmach zostało dokonane przeszukanie. – Na obecnym etapie prowadzonego postępowania przygotowawczego wszelkie informacje, które mogły zostać upublicznione, zostały zawarte w komunikacie Centralnego Biura Antykorupcyjnego, na stronie cba.gov.pl, w zakładce aktualności, pod datą 19 kwietnia 2018 roku – napisał Rafał Kaczyński, zastępca prokuratora okręgowego w Łomży.

Rafał Wąsowicz

Bogdan Warchoł ekspert rynku biomasy

NR 5 (45) maj 2018

W URE i Kozienicach chodzi jednak jedynie o dostęp

Minął ponad rok od akcji CBA w EC

do dokumentacji tam zgromadzonej.

Szczecin. Czy coś się zmieniło? Tak,

– Pragniemy wyjaśnić, że w URE nie zabezpieczano

znacznie się pogorszyło. Na rynku biomasy jest jesz-

dowodów w departamencie Urzędu, zajmującym się

cze większy bałagan, brak nowych jasnych przepisów

według kompetencji tematem, oraz nie prowadzono

dla OZE z biomasy.

żadnych czynności „zabezpieczających”. Prezesowi

Kolejne pomysły na energię odnawialną z biomasy są

URE przedstawiono postanowienie prokuratora ob-

nierealne i kompletnie oderwane od rzeczywistości.

ligujące do wydania dokumentów zgromadzonych

Nowa strategia energetyczna dla Unii Europejskiej

w aktach administracyjnych. Został uzgodniony

do roku 2030 chce praktycznie pominąć biomasę.

14-dniowy termin do wydania dokumentów, które

Trudno zatem dziwić się, że w tym ogólnym

znajdują się w dyspozycji URE. Obecnie dokumenty

braku strategii i bałaganie prawnym pojawiają

są przygotowywane do wydania – wyjaśnia Justy-

się patologie i oszustwa. Prawdziwy polski rynek

na Pawlińska, starszy specjalista ds. komunikacji

pozyskania i wytwarzania biomasy umarł. Teraz

społecznej z Departamentu Komunikacji Społecznej

biomasa to głównie odpady z tartaków (które i tak

w URE.

powstają i trudno nazwać je odpadami), pellet

Szacunki CBA wskazują, że Enea S.A. mogła ponieść

ze słonecznika ze Wschodu, tradycyjnie masłosz

znaczną szkodę majątkową – nawet ponad 56 mln zł.

i nowość – zrębka drzewa gumowego! (w wolnym

Nadzór nad prowadzonymi czynnościami sprawuje

tłumaczeniu odbiorcy – bo chodzi oczywiście

Prokuratura Okręgowa w Łomży, która nie chce się

o zrębkę drzewa kauczukowego).

szerzej wypowiadać na temat sprawy.

REKLAMA

14

TEMAT NUMERU Pozostając w konwencji żartu, może warto by jeszcze sosny, z której uzyskuje się żywicę. To też można podciągnąć pod plantację agro…, bo dlaczego nie?

Ogólnie panuje bałagan i brak jakichkolwiek wytycznych. A zaraz będziemy mieli w ustawie drewno energetyczne. Czy nie wystarczyłaby klasyfikacja

Dariusz Zych członek zarządu – Stowarzyszenie Producentów Polska Biomasa

drewna w lasach? Sami wiedzą, co się nadaje do tar-

Informacja na stronie CBA o przeszukaniach i stra-

taków lub do papierni. Czy do tego potrzebny nam

tach firmy Enea sięgających 56 mln zł to świetny

minister?

tekst, który ma oczywiście wywołać gęsia skórkę

Im więcej będziemy się starali standaryzować,

oraz podniesienie ciśnienia u przeciętnego kon-

certyfikować i audytować, tym będzie gorzej. Zdro-

sumenta prądu. Typowe medialne zagranie – jest

wy rozsądek podpowiada, by dokonywać kontroli

afera, jest temat. Pojęcia: zwykłej biomasy, droższej,

biomasy u producenta w miejscu jej powstawania,

energetycznej, spalania odpadów, proceder, szacun-

a nie w bramie.

kowa strata, która mogła wynieść ponad 56 mln zł.

Uczmy się od branży, która kupuje drewno i biomasę

A o co w tym tak naprawdę chodzi? Gdzie leży sed-

od lat. Producenci płyt, tartaki i papiernie nie pobie-

no sprawy? Legislacja dotycząca systemu wsparcia

rają uśrednionych próbek. Po prostu mierzą kubaturę,

wytwarzania energii z OZE w naszym kraju była

ważą, sprawdzają wilgotność, a co najważniejsze – re-

i wciąż jest, delikatnie mówiąc, ułomna. Zacznijmy

jestrują te wszystkie procesy systemem kamer. I żadne

od tego, co było spalane w jednostkach ENEA S.A.

ustawy i rozporządzenia tego nie regulują, a działa.

W elektrowni w Kozienicach wytwarzano zieloną

Życzę wszystkim głębokiej refleksji nad naturą

energię elektryczną w procesie współspalania, czyli

ludzką, ale sugeruję ponad wszystko zmianę sposobu

do kotła oprócz węgla trafiała biomasa i w wyni-

kontroli biomasy.

ku wytworzenia każdej MWh w takim procesie REKLAMA

Generator gorącego powietrza do suszarni

TOP LOADER

Kontenery hakowe z ruchomą podłogą

NR 5 (45) maj 2018

zainteresować się zrębką żywicową – czyli zrębką

W ofercie posiadamy m.in.: EPH – wygarniacze hydrauliczne, zasyp biomasą mokrą do 6 M, objętość magazynowa do 420 mp Toploader – wygarniacz suwnicowy, niski koszt budowy, dostęp do prac serwisowych bez konieczności opróżniania silosu Przenośniki: TRA – przenośniki łańcuchowe różnych wydajności, łańcuchy rolkowe dużych wytrzymałości, Przenośniki ślimakowe – min. ślimaki do transportu pionowego.

Kotły – wodne i parowe o mocy od 250 kW do 10MW, generatory gorącego powietrza do 8 MW

Compte For-Tech ul. Liściasta 13, 89-600 Chojnice tel. + 48 662 211 532 e-mail: office@compte-fortech.pl www.compte-fortech.pl 15

zdj. CBA.

temat numeru składać z odpowiedniej, ściśle określonej ilości biomasy pochodzenia rolnego i leśnego. Zwykle była to zrębka leśna lub pellet drzewny jako biomasa leśna i pellet słonecznikowy, słomiany lub zrębka z wierzby energetycznej jako biomasa pochodzenia rolnego. Proporcje były kroczące, ale dla uproszczenia przyjmijmy 80 proc. biomasy pochodzenia rolnego oraz 20 proc. biomasy pochodzenia leśnego. W roku 2012 wprowadzono przepis precyzujący dość radyklanie sposób dokumentowania pochodzenia biomasy. Przepis wprowadzono późną jesienią 2012 roku z obowiązywaniem od stycznia 2012 roku. Prawdą jest, że wcześniej były jakieś wstępne informacje, że zapis taki będzie wprowadzony, ale bez konkretów. Zaczęły się schody z właściwym dokumentowaniem pochodzenia biomasy. Problem polegał na tym, że jeżeli w miesięcznym sprawozdaniu z wytwarzania zielonej energii dla URE była jedna tona biomasy z wątpliwą dokumentacją (czy rolna – zrębka wierzby energetycznej, czy leśna – NR 5 (45) maj 2018

zrębka z wycinek przydrożnych), URE kwestionowało przydział zielonych certyfikatów z całej miesięcznej produkcji sięgającej tysięcy MWh. W wielu przypadkach, gdy dokumentacja była ewidentnie niewystarczająca (co zwykle okazywało się po kontroli URE, gdyż do rozporządzenia nie dołączono przydzielano ułamek zielonego certyfikatu zależny

sposobu dokumentowania oraz zestawu dokumen-

od energetycznego udziału paliwa biomasowego

tów i o jej jakości decydowali pracownicy URE),

w paliwie ogółem. Zwykle oscylowało to w grani-

rezygnowano z zamieszczania wolumenu wyprodu-

cach 4–5 proc., czyli aby otrzymać pełen zielony

kowanego z takiej biomasy, ale w sytuacjach fifty/

certyfikat należny wytworzeniu 1 MWh zielonej

fifty bywało różnie. Czasem się udawało i do tych

energii (dla porównania takiej z wiatraków, biogazowni czy PV), należało w procesie współspalania wytworzyć ok. 20–25 MWh takiej mieszanej zielono-czarnej

16

właśnie przypadków dokopano się

Czasem się udawało i do tych właśnie przypadków dokopano się teraz i mamy tak potrzebną w dzisiejszych czasach aferę.

Funta kłaków to nie warte, ale robi wrażenie

teraz i mamy tak potrzebną w dzisiejszych czasach aferę. Funta kłaków to nie warte, ale robi wrażenie.

Według mojej wiedzy nikt żadnych odpadów (raczej) nie spalał, a w obu przypadkach były to pozostałości produkcji drzewnej lub rolnej, a cena tych pozostałości rolnych faktycznie

energii. Proces ten

była nieco wyższa. Daleki jestem od

był dość dokładnie

stawania za naszymi koncernami

opomiarowany i w tej kwestii służby raczej nie

energetycznymi, bo w wielu przypadkach postępo-

będą miały co robić, ale… Nasze ówczesne mini-

wały bezwzględnie i bez skrupułów wykorzystywa-

sterstwo gospodarki w roku 2009 wprowadziło

ły swoją uprzywilejowaną pozycję w kontaktach

przepis mówiący o specjalnym składzie biomasy

biznesowych z dostawcami biomasy, ale ta afera to

dla współspalania. Ten biomasowy wsad musiał się

bańka mydlana.

Biomasa w prawie

Jak interpretować nowy art. 72a w nowelizacji ustawy o OZE?

P

ośród licznych postulowanych zmian do ustawy

oświadczenie, że energia elektryczna wytworzona

o OZE na szczególną uwagę zasługuje propono-

w tej instalacji będzie w całości wprowadzana do

wany nowy art. 72a, którego brzmienie rodzi liczne

sieci i sprzedawana na giełdzie towarowej lub na

wątpliwości interpretacyjne.

rynku organizowanym przez podmiot prowadzący

Zgodnie z ust. 1 proponowanego nowego artykułu,

na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rynek regu-

wytwórca, który do 31 grudnia 2020 r. wytworzył

lowany. Zgodnie z następnym ustępem (3), w przy-

energię elektryczną w instalacji odnawialnego źródła

padku niezłożenia takiego oświadczenia w terminie

energii innej

lub złożenia oświadczenia niezgodnego ze

niż mikro-

stanem faktycznym, Prezes URE ma wyda-

instalacja lub instalacja, o której mowa w art.

70a ust. 1 lub 2, może sprzedawać tę energię, z zastrzeżeniem, że

Uzasadnienie do projektu ustawy w ogóle do tego przepisu się nie odnosi, nie dysponujemy więc oficjalnym wyjaśnieniem ze strony jego autorów co do zamierzonego celu tego przepisu ani sposobu jego stosowania

NR 5 (45) maj 2018

Czy wszystkie instalacje OZE produkujące energię elektryczną utracą możliwość sprzedaży produkowanej energii elektrycznej w sposób inny niż poprzez TGE?

wać decyzję o zakazie uczestnictwa tego wytwórcy w systemie wsparcia określonym w przepisach rozdziału 4 ustawy o OZE w stosunku do energii elektrycznej z odnawialnego źródła energii wytworzonej w tej instalacji.

Proponowany przepis jest źródłem wielu wątpliwości. Uzasadnienie do projektu ustawy w ogóle do tego przepisu się nie odnosi, nie dysponujemy więc oficjalnym wyjaśnie-

wytworzona

niem ze strony jego autorów co do zamie-

energia bę-

rzonego celu tego przepisu ani sposobu

dzie w całości wprowadzana do sieci

jego stosowania. Tym samym nie dysponujemy też

i sprzedawana na giełdzie towarowej lub na ryn-

żadnymi wskazówkami, które mogłyby pomóc przy

ku organizowanym przez podmiot prowadzący na

jego interpretacji, a ta nastręcza wiele trudności,

terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rynek regu-

gdyż przepis jest sformułowany bardzo niefortunnie.

lowany. Z kolei zgodnie z ustępem 2 wytwórca taki

W dyskusjach publicznych pojawia się teza, że prze-

w terminie 14 dni przed dniem wytworzenia po raz

pis ten ma służyć zapewnieniu, iż wytwórcy energii

pierwszy energii elektrycznej w instalacji odnawial-

elektrycznej z OZE, którzy w przypadku wygrania

nego źródła energii, składa do Prezesa URE pisemne

aukcji będą uprawnieni do pokrycia ujemnego salda 17

zdj. shutterstock

Biomasa w prawie

NR 5 (45) maj 2018 18

(czyli, w uproszczeniu, różnicy między uzyskaną

OZE produkujące energię elektryczną przed dniem

w wyniku aukcji ceną gwarantowaną a średnią ceną

31 grudnia 2020 r. utraciłyby możliwość sprzedaży

transakcji rynku spot na TGE), będą sprzedawa-

produkowanej energii elektrycznej w sposób inny niż,

li produkowaną przez siebie energię elektryczną

w praktyce, poprzez TGE. Taka energia nie mogłaby

na TGE właśnie, przyczyniając się tym samym do

być już sprzedawana w kontraktach bezpośrednich na

zwiększenia płynności tego rynku, a cena, którą

rzecz spółek obrotu energią elektryczną lub odbior-

uzyskiwaliby ze sprzedaży wyprodukowanej energii,

ców końcowych. Co więcej, proponowana nowelizacja

byłaby zbliżona do indeksów służących do wyzna-

ustawy o OZE w odniesieniu do art. 72a nie przewiduje

czania poziomu ich ujemnego salda. Problem w tym,

żadnego wyłączenia w stosunku do energii elektrycz-

że ta intencja, niezależnie od tego, czy samą ideę

nej objętej umowami zawartymi już przed wejściem

rzekomo przyświecającą proponowanemu przepiso-

w życie tego przepisu, w związku z czym jego przyjęcie

wi można uznać za uzasadnioną, nie jest odzwiercie-

oznaczałoby, że nawet jeżeli taka energia elektryczna

dlona w treści proponowanego przepisu.

jest objęta już obowiązującymi umowami, od dnia

Przede wszystkim, z proponowanego brzmienia

wejścia w życie art. 72a umowy te nie mogłyby być

ustępu pierwszego art. 72a wynika, że przepis ten ma

wykonywane w odniesieniu do energii elektrycznej

dotyczyć każdej instalacji OZE, z wyłączeniem tylko

produkowanej do dnia 31 grudnia 2020 r.

określonych typów mikroinstalacji lub małych insta-

Co więcej, instalacje OZE produkujące energię

lacji. Oznacza to, że przepis ten dotyczyłby zarówno

elektryczną przed wejściem w życie proponowanego

instalacji, które rozpoczęły produkcję energii elek-

art. 72a zostałyby pozbawione możliwości korzysta-

trycznej przed wejściem w życie rozdziału 4 ustawy

nia z systemu wsparcia, zarówno w formie „zielonych

o OZE 1 lipca 2016 r., które korzystają ze starego sys-

certyfikatów”, jak i w formie ceny gwarantowanej

temu wsparcia w formie tzw. zielonych certyfikatów

przyznawanej w systemie aukcyjnym. Zgodnie z pro-

(instalacje „stare”), jak i instalacje uruchomione od

ponowanym ustępem 2 art. 72a wytwórca energii

tej daty, które mogą ubiegać się w aukcjach o wspar-

elektrycznej w instalacji OZE, w terminie 14 dni

cie w formie gwarantowanej ceny sprzedaży energii

przed dniem wytworzenia po raz pierwszy energii

elektrycznej (instalacje „nowe”). Przy czym, w odnie-

elektrycznej w instalacji odnawialnego źródła ener-

sieniu do instalacji nowych, stosowanie art. 72a nie

gii, składa do Prezesa URE pisemne oświadczenie, że

jest w proponowanej treści przepisu ograniczone do

energia elektryczna wytworzona w tej instalacji bę-

instalacji, które rzeczywiście uczestniczą w aukcjach

dzie w całości wprowadzana do sieci i sprzedawana

i w wyniku wygranej aukcji otrzymują gwarancję

na giełdzie towarowej lub na rynku organizowanym

ceny produkowanej energii elektrycznej.

przez podmiot prowadzący na terytorium Rzeczy-

Jakie mogłyby być konsekwencje wprowadzenia

pospolitej Polskiej rynek regulowany. W przypadku

art. 72a w proponowanym brzmieniu? Instalacje

instalacji OZE produkujących energię elektryczną

Biomasa w prawie już przed wejściem w życie art. 72a w sposób oczy-

będzie to prowadziło do sprzedaży poprzez giełdę

wisty nie będą one w stanie złożyć takiego oświad-

wolumenów większych od rzeczywistej produkcji

czenia na 14 dni przed rozpoczęciem wytwarzania

instalacji OZE i powstania istotnego niezbilanso-

energii elektrycznej. Zgodnie z następnym ustępem

wania po stronie tych instalacji;

(3), w przypadku niezłożenia takiego oświadczenia

• z większenie kosztów transakcyjnych związanych ze

w terminie lub złożenia oświadczenia niezgodnego

sprzedażą energii elektrycznej z OZE – sprzedaż ener-

ze stanem faktycznym, Prezes URE ma wydawać

gii elektrycznej z OZE bezpośrednio na giełdę będzie

decyzję o zakazie uczestnictwa tego wytwórcy w sys-

wiązała się z koniecznością poniesienia dodatkowych

temie wsparcia określonym w przepisach rozdziału 4

kosztów transakcyjnych przez każdego wytwórcę

ustawy o OZE. Prowadzi to do absurdalnego wnio-

energii elektrycznej z OZE objętego obowiązkiem

sku, że wszyscy wytwórcy energii elektrycznej z OZE

sprzedaży giełdowej. Ponadto zdecydowana większość

wytwarzający taką energię przed dniem wejścia w ży-

takich wytwórców nie jest członkami giełdy, w związ-

cie nowelizacji ustawy o OZE powinni stracić prawo

ku z czym będą oni zmuszeni korzystać dla dokona-

do uczestniczenia zarówno w systemie zielonych

nia sprzedaży wyprodukowanej przez siebie energii

certyfikatów, jak i w systemie aukcyjnym!

z pośrednictwa domów maklerskich.

na regulacja powodowałaby także inne problemy praktyczne, w szczególności:

Podstawowym pytaniem jest, czy w ogóle

Podstawowym pytaniem jest, czy w ogóle wprowadzenie tego typu obliga dla energii elektrycznej produkowanej w instalacjach OZE jest uzasadnione

• wymóg

wprowadzenie tego typu obliga dla energii elektrycznej produkowanej w instalacjach OZE jest uzasadnione. Trudno stwierdzić, jaką rolę takie obligo miałoby pełnić z punktu widzenia prawidłowości funkcjonowania systemu wsparcia OZE. Jeżeli jednak artykuł 72a miałby być rzeczywiście wprowadzony do ustawy o OZE, jego brzmienie wymaga

wprowadzenia całej wytworzonej w instalacji

absolutnie zmiany w trakcie prac parlamentarnych nad

energii do sieci – biorąc pod uwagę, że ilość energii

nowelizacją tej ustawy. Jego treść musi być koniecznie

elektrycznej wyprodukowanej (mierzonej na gene-

zmodyfikowana tak, aby nie zostawiać wątpliwości, że

ratorach) zawsze jest większa od energii wprowa-

tego rodzaju nowe „obligo giełdowe” dotyczy wyłącznie

dzonej do sieci (mierzonej w miejscu przyłączenia

instalacji, które w przypadku wygrania aukcji otrzymują

do sieci), czy wystąpienie takich naturalnych strat

wsparcie w formie gwarancji ceny wytwarzanej energii

powoduje, że wymóg wynikający z art. 72a ust. 1 nie

elektrycznej i nie obejmuje energii z instalacji OZE

byłby spełniony? Ponadto wprowadzenie takiego

niekorzystających z takiego wsparcia. Ustęp 2

wymogu uniemożliwiałoby wykorzystanie jakiejkol-

art. 72a musiałby z kolei uwzględniać sytuację instalacji

wiek części wyprodukowanej energii na potrzeby

istniejących, które byłyby zgłaszane do aukcji (w ich

własne;

przypadku niemożliwe będzie złożenie oświadczenia na

• wymóg sprzedaży całej wyprodukowanej energii na

14 dni przed rozpoczęciem wytwarzanie energii elek-

giełdzie – w przypadku każdego rodzaju źródła wy-

trycznej). Także poziom obliga nie powinien wynosić

twórczego, a tym bardziej w przypadku większości

100 proc. i musi być odpowiednio obniżony, tak aby

rodzajów OZE, niemożliwe jest dokładne zaplano-

uwzględnić zarówno występujące w praktyce różnice

wanie, w chwili zawierania umów sprzedaży energii

między energią elektryczną wyprodukowaną a wprowa-

elektrycznej czy składania zleceń na TGE, wielkości

dzoną do sieci, jak i umożliwiać pewien poziom zużycia

rzeczywistej produkcji. W związku z tym jedynym

na potrzeby własne.

rozwiązaniem gwarantującym wykonanie obowiązku sprzedaży poprzez giełdę 100 proc. produkcji będzie składanie zleceń sprzedaży wolumenów odpowiadających produkcji z wykorzystaniem peł-

NR 5 (45) maj 2018

Proponowa-

mec. Rafał Hajduk szef zespołu energetycznego i Partnera w Praktyce Infrastruktury i Energetyki DZP, Domański Zakrzewski Palinka sp. k

nej mocy danej instalacji. W sposób nieunikniony 19

Biomasa w prawie

Wciąż odkrywamy możliwości zastosowania biowęgla W marcu rząd przyjął projekt nowelizacji OZE. Do projektu Ustawy weszły dwie nowe definicje: biowęgla oraz toryfikatu.

O

ile ten drugi produkt przede wszystkim

biogospodarka. Z oboma zaczynamy mierzyć się

jest wykorzystywany na cele energetycz-

w naszym kraju. Oba modele są ze sobą bezpo-

NR 5 (45) maj 2018

ne, jego zastosowanie jest znane i ugruntowane,

średnio związane i dają wymierne korzyści wszyst-

a rynek optymistycznie się rozwija w Europie

kim zainteresowanym. Jest to bardzo obiecująca

i na świecie, o tyle biowęgiel to bardzo intere-

technologia w gospodarce o obiegu zamkniętym.

sujące rozwiązanie, którego zastosowanie wciąż

Do tego stopnia, że DAK GPS zgłosił ją jako

odkrywamy. Oczywiście znane jest jego wykorzy-

technologię referencyjną do zastosowania w GOZ

stanie w celach energetycznych dające ogromne

w realiach gospodarczych naszego kraju podczas

perspektywy i możliwości, szczególnie teraz, gdy

konsultacji tzw. mapy GOZ, widząc dla swoich

przemysł zna jego definicję i zaczyna się przekonywać do jego możliwości, a branża ma problem z dostępnością surowca.

Bardzo ważna jest jego rola i wykorzystanie w ochronie

klientów nowe możliwości biznesowe dla wielu sektorów.

Bardzo ważna jest rola biowęgla i zastosowanie w ochronie środowiska oraz w rolnictwie, jak wskazują badania, ten temat cały czas się rozwija, dając wciąż nowe zastosowania

Wszystkie te zastosowania dają wymierne korzyści finansowe i ekologiczne, wysyłające nowy impuls dla inwestycji oraz opracowania nowych produktów, ale przede wszystkim technologia produkcji biowęgla daje obiecujące rozwiązania, dostarczając nowych narzędzi

środowiska oraz

dla osiągnięcia efektu ekologiczne-

w rolnictwie, jak

go dla najbardziej wymagających

wskazują badania, ten temat cały czas się rozwija,

sektorów – energetyki zawodowej, rolnictwa,

dając wciąż nowe zastosowania.

produkcji biopaliw płynnych, zagospodarowania

Natomiast w perspektywie firmy DAK GPS oprócz

odpadów.

tych wspomnianych i oczywistych już zastosowań chcemy wskazać bezpośrednio, że biowęgiel to doskonałe rozwiązanie dla circular economy (w gospodarce o obiegu zamkniętym) oraz jako jedna z podstawowych technologii w rozwiązaniu bardzo ważnego sektora gospodarki, jakim jest 20

Anna Rozkosz CEO DAK GPS Sp. z o.o

Pierwszy w Polsce

Narodowy Kongres Biometanu 24 WRZEŚNIA 2018 Roku Hotel ior – CENtRum koNgREsoWE PoZNAń

Zarejestruj się już dziś Maciej Kosiński +48 792 122 038 biometan@biomassmediagroup.pl

Biometan w Polsce …nowe perspektywy

organizatorzy

dla krajowych wytwórców energii technologie fermentacji oczyszczanie biogazu gospodarka biometanem biometan w transporcie gazowa infrastruktura sieciowa wykorzystanie produktów ubocznych biometanowni magazyny gazu uwarunkowania środowiskowe aspekty prawne

Patroni medialni

Biomasa w prawie

Struktura klastra pod lupą – audyty organizacyjne w klastrach energii

NR 5 (45) maj 2018

Wytwórcom energii z OZE nie trzeba dziś tłumaczyć, czym są klastry energii. Te lokalne sieci podmiotów współpracujących w zakresie wytwarzania i równoważenia zapotrzebowania, dystrybucji lub obrotu energią z OZE (bądź z innych źródeł lub paliw).

W

ynika to stąd, że klastry są stosunkowo nie-

Niestety, nie zawsze tak jest. Wynika to między

sformalizowaną platformą wymiany wiedzy,

innymi z bezrefleksyjnego kopiowania dokumen-

doświadczeń i technologii między podmiotami z sek-

tów z innych klastrów – bez wyważenia, że każdy

tora gospodarki, nauki i służby publicznej.

z nich ma inną specyfikę, innych członków, różne

Współpracujący w ramach klastrów energii wytwórcy energii z OZE, jednostki naukowe, jednostki samorządu terytorialnego i (inni) członkowie lokalnych społeczności osiągają z takiej wymiany wymierne korzyści, ucząc się od siebie nawzajem, promując się i wspólnie rozwijając inicjatywy społeczne oraz biznesowe – w tym projekty inwestycyjne.

Dobra organizacja – klucz do sukcesu Kluczem do sukcesu inicjatywy klastrowej jest między innymi dobra organizacja. Dotyczy to zarówno współpracy między członkami klastra, jak i samego koordynatora, czyli siły napędowej w klastrze i jego reprezentanta. Podstawą wspomnianej dobrej organizacji są odpowiednio sporządzone dokumenty „założycielskie” klastra i koordynatora.

Niektóre problemy trudno przewidzieć z góry Najlepiej byłoby, żeby dokumenty organizacyjne w klastrze były napisane dobrze od początku.

22

Biomasa w prawie uwarunkowania lokalne i odmienną strategię. Jak

Czego unikać w porozumieniach klastrowych

pokazuje praktyka, dokumenty organizacyjne dane-

Praktyka pokazuje, że błędy i niedociągnięcia w po-

go klastra powinny być natomiast „szyte na miarę”.

rozumieniach klastrowych są bardzo zróżnicowane.

Z drugiej strony, niektóre szczegółowe kwestie or-

Poniżej kilka przykładów:

ganizacyjne trudno przewidzieć z góry – występują

•n admiernie sformalizowane procedury po-

dopiero po pewnym czasie od podpisania umowy

dejmowania decyzji – jak uzależnienie okre-

klastra.

ślonych rozstrzygnięć (także w mniej istotnych sprawach) od zachowania skomplikowanego

Audyty organizacyjne w klastrach

trybu np. wniosku koordynatora, pozytywnego

Z przedstawionych

czasie od założenia klastra – warto w klastrze przeprowadzić audyt

grupę kluczowych członków kla-

dokumenty organizacyjne danego klastra powinny być „szyte na miarę”

przez wszystkich członków klastra

organizacyjny.

Chodzi tu o analizę: • porozumienia klastrowego, które jest podstawą współpracy w ramach klastra,

stra, a następnie podjęcia uchwały w ramach zwołanego z odpowiednim wyprzedzeniem czasowym „zebrania” członków (różnie nazywanego w dokumentach);

• luki kompetencyjne – wynikające ze wskazania w porozumieniu klastrowym zadań do wykonania, ale bez podania, kto te zadania miałby realizować,

• regulaminów i innych podobnych dokumentów,

co w praktyce prowadzi do tego, że poszczególnych

• składu osobowego i dotychczasowych doświadczeń,

zadań nie realizuje żaden członek klastra albo pró-

w tym zakłóceń we współpracy, które pojawiały się w przeszłości.

NR 5 (45) maj 2018

gólnie po pewnym

Jak pokazuje praktyka,

buje je realizować kilku członków jednocześnie; • niedostateczne uregulowanie innych istot-

Taka analiza pozwoli ustalić, jakie kwestie są organi-

nych kwestii, np. związanych z pozbawieniem

zacyjnymi „kulami u nogi” w klastrze energii.

członkostwa w klastrze, zapewnieniem zaplecza zdj. shutterstock

powodów – szcze-

zaopiniowania tego wniosku przez

23

Biomasa w prawie biurowego dla inicjatywy klastrowej i jego finan-

nie stanowi to problemu, ale jeżeli dotyczy np.

sowania czy też zmianą porozumienia klastro-

uchwały o powołaniu nowego zarządu w miejsce

wego.Czasami okazuje się, że w porozumieniu

zarządu, który zrezygnował – do czasu zebrania

klastrowym wskazano jako podstawę utraty człon-

się wszystkich członków w spółdzielni nie będzie

kostwa w klastrze nieopłacenie składek członkow-

zarządu.

skich za dany okres, a nie zastrzeżono, że taką

Z powodu braku zarządu spółdzielnia nie będzie

podstawą może być też uporczywe blokowanie

podejmowała żadnych czynności wobec osób

podejmowania decyzji w klastrze i działanie na

trzecich. Nie będzie zatem mogła pełnić roli re-

szkodę innych członków. Co oczywiste, ta ostatnia

prezentanta klastra, czego wymaga ustawa o OZE.

sytuacja jest dużo bardziej problematyczna niż

W przypadku koordynatorów będących spółkami

brak wpłaty składek. W takim przypadku pozosta-

z ograniczoną odpowiedzialnością, brak uregulowa-

je zatem poszukiwanie dostępnych rozwiązań na

nia kwestii dopłat wspólników pozbawia ich z kolei

gruncie Kodeksu cywilnego.

jednego z atrakcyjnych sposobów dokapitalizowania. Podobnie jest w przypadku braku uregulowa-

Usprawnienie działalności koordynatora

nia w umowach spółek możliwości podwyższenia

Audyt organizacyjny warto też przeprowadzić w ra-

kapitału zakładowego do oznaczonej kwoty bez

mach koordynatora klastra. Jest oczywiste, że koor-

wizyty u notariusza.

dynator tylko wtedy może sprawnie spełniać swoją rolę siły napędowej w klastrze, kiedy po jego stronie

Na błędy jest lekarstwo

nie zachodzą NR 5 (45) maj 2018

żadne utrudnienia organizacyjne.

Z uwagi na to, że koordynator może działać w różnych formach prawnych (np. spółki, spółdzielni, stowarzyszenia, fundacji),

Zidentyfikowane w ramach audytu

Z powodu braku zarządu spółdzielnia nie będzie podejmowała żadnych czynności wobec osób trzecich, nie będzie zatem mogła pełnić roli reprezentanta klastra, czego wymaga ustawa o OZE

nieprawidłowości można wyeliminować, dokonując odpowiednich zmian w dokumentach organizacyjnych klastra. Należy przy tym mieć na względzie, że to, czego potrzebuje wspólnota klastrowa, to: • szybkie podejmowanie decyzji, • efektywność działań, • stworzenie koordynatorowi odpo-

zakres audytu musi

wiednich warunków do realizacji

być dostosowany

zadań,

do danej formy i powinien obejmować co najmniej

• unikanie paraliżu decyzyjnego w klastrze (czyli

dokumenty założycielskie (umowa spółki, statut), re-

np. sytuacji, w której przedsięwzięcia w klastrze nie

gulaminy, strukturę właścicielską koordynatora (skład

mogą być realizowane ze względu na brak wymaga-

osobowy), historię działalności etc.

nej porozumieniem decyzji kierunkowej), • unikanie nieporozumień między członkami klastra.

Niefortunne postanowienia w dokumentach

Potrzeby koordynatora są podobne:

założycielskich koordynatora

• proste zasady reprezentacji,

W przypadku koordynatorów będących spółdziel-

• proste i nieczasochłonne procedury podejmowania

niami przykładem niefortunnego sformułowania w statucie może być np. wymóg, żeby niektóre

• stabilność zarządzania (trwałość organów),

uchwały walnego zgromadzenia były podejmo-

• j ak najszersze możliwości pozyskiwania finansowania.

wane w obecności 100 proc. członków. Wobec

W razie zrealizowania tych podstawowych założeń

wspomnianego wymogu tak długo, jak wszyscy

szanse klastra na osiągnięcie założonych celów istot-

członkowie nie stawią się na zgromadzeniu, dana

nie wzrosną.

uchwała nie będzie podjęta. Jeżeli planowana uchwała dotyczy stosunkowo błahej sprawy, 24

decyzji,

Nastazja Lisek radca prawny, Kancelaria Prawna Piszcz i Wspólnicy

AKREDYTACJA PCA, FSC ®, PEFC AUDYTY I CERTYFIKACJA • Audyty miejsc wytwarzania (żródeł pochodzenia) biomasy na cele

energetyczne • Wizje lokalne plantacji energetycznych i audity miejsc wytwarzania biomasy pochodzenia nieleśnego tzw. AGRO • Ocena poprawności dokumentowania biomasy na cele energetyczne

• Certyfikacja systemu opartego na

zasadach należytej staranności (SNS)

w obszarze oceny i kwalifikacji dostawców biomasy na cele

energetyczne • Certyfikacja na zgodność z systemem V-Bioss INiG

EKSPERTYZY TECHNICZNE BIOPALIWA STAŁEGO

LABORATORIUM PALIW STAŁYCH (AKREDYTACJA PCAJ

• Inspekcja jakościowa biomasy

• Oznaczanie zawartości wilgoci

• Inspekcja peletów drzewnych • Ocena wizualna (składowisko, środki transportu) • Pobieranie i przygotowanie próbek • Nadzór na załadunkiem/przeładunkiem • Sprawdzenie stanu czystości środka transportu

• Określenie ilości towaru

(np. na podstawie pomiaru zanurzenia statku tzw. Draft Survey, poprzez

nadzór nad ważeniem wagonów lub

samochodów)

MAMY STATUT ORGANIZACJI MONITORUJĄCEJ W ZAKRESIE EUTR

WWW.SGS.PL

• • • •

Oznaczanie zawartości popiołu Oznaczanie części lotnych Oznaczanie zawartości siarki całkowitej Oznaczanie zawartości chloru

• Oznaczanie zawartości węgla całkowitego

• Oznaczanie zawartości wodoru

• Oznaczanie ciepła spalania i obliczanie wartości opalowej

• Oznaczenie gęstości nasypowej • Oznaczenie wytrzymałości mechanicznej peletu

PL.BIOMASA@SGS.COM

WHEN YOU NEED TO BE SURE

BIOGAZ

Rosną inwestycje w urządzenia do spalania biomasy Z Pawłem Ogorzałkiem, regionalnym przedstawicielem handlowym HERZ-OŹE, rozmawia Rafał Wąsowicz.

NR 5 (45) maj 2018

Czy spalanie biomasy jest popularne?

w którym badaliśmy procesy spalania

Od 20 lat jesteśmy obecni na rynku, jako

w naszych urządzeniach. Chociaż przy-

producent kotłów do spalania bioma-

toczona norma stawia wymagania dla

sy leśnej oraz agrobiomasy. Przez cały

kotłów o mocy do 500 kW, to nas wyróż-

ten okres dostarczyliśmy inwestorom

nia fakt, że kotły HERZ na pellet, brykiet

w Polsce ponad 200 kotłowni. Od dwóch

i zrębki w standardowym wykonaniu

lat obserwujemy zdecydowany wzrost

i bez dodatkowych filtrów o mocy 1,5

tempa w inwestycje i projekty bazujące

MW także spełniają wymogi klasy 5.!

na kotłach spalających różne formy bioKto może korzystać z waszych kotłów?

masy. Warto dodać, że to wszystko dzieje się pomimo silnego lobby górniczego czy gazowego. Podsumowując - wiele już zrobiono ale i wiele pozostało do zrobie-

Paweł Ogorzałek regionalny przedstawiciel handlowy OZE

nia w kwestii legislacji. Tak, by spalanie

Kotły HERZ produkowane są w zakresie mocy od 10 kW – na potrzeby małego domku, po 1,5 MWt, , które dedykowane są przedsiębiorstwom i lokalnym źródłom ciepła.

biomasy stało się jeszcze bardziej popularne.

Z jakimi kosztami trzeba się liczyć?

Jakie czynniki mają na wpływ na wzrost popularności

Nakład finansowy w nowoczesną kotłownię bio-

kotłów opalanych biomasą?

masową jest stosunkowo wysoki w porównaniu do

Przede wszystkim działania proekologiczne. Rośnie

kotłowni na inne rodzaje paliw. Ale potencjalny in-

świadomość społeczeństwa dotycząca niskiej emisji,

westor może skorzystać z różnych form wsparcia: od

wprowadzane są ustawy antysmogowe. Nastąpiło

dofinansowań, po bardzo atrakcyjne kredyty. W tym

ożywienie w inwestycjach z zakresu głębokiej termo-

zakresie również pomagamy naszym klientom.

modernizacji wraz z wymianą źródeł.

Rozumiem, że kotłownia to jedna sprawa. Druga

26

Dla Państwa firmy to chyba dobra informacja?

to paliwo do niej. Nie ma z tym problemu?

Oczywiście. Jako producent i dostawca kotłów do-

Niezwykle istotne jest, aby dobrze rozeznać najbliż-

skonale się wpisujemy w te trendy. Wszystkie nasze

sze otoczenie pod kątem zabezpieczenia dostaw

kotły spełniają wymagania PN-EN 303-5:2012 dot.

paliwa i właściwie zorganizować jego logistykę. O ile

kl. 5 dla kotłów na paliwa stałe. Jest to potwierdzone

w przypadku pelletu producentów i dostawców

przez niezależne laboratorium badawcze w Brnie,

z każdym rokiem przybywa, o tyle ze zrębką czy

trociną bywa różnie. Jeśli pozyskamy wsparcie finansowe i zadbamy o dostawców paliwa, możemy być pewni opłacalności inwestycji w spalanie biomasy.

Potwierdzają to rozmowy z naszymi kontrahentami, którzy zmodernizowali już swoje źródła ciepła. Przyznają oni zasadność inwestycji, a co więcej, deklarują modernizację kolejnych kotłowni, tak jak prezes Ciepłowni w Złoczewie czy UG w Czorsztynie.

Czym powinna charakteryzować się kotłownia wykorzystująca spalanie biomasy?

Nowoczesne kotły do spalania biomasy powinny charakteryzować się zautomatyzowaną pracą, pozwalającą na obniżenie kosztów obsługi, i wysoką trwałością. HERZ i Binder to najwyższa światowa półka. Nasze kotły pracują w całej Europie, także w obu Amerykach i Japonii. Produkujemy dwa typy kotłów: HERZ o mocy do 1,5 MW i Binder o mocy do 10 MW. Herz, to kotły o unikalnej konstrukcji, z pionowym wymiennikiem, w pełni automatycznie czyszczonym mechanicznie i ruszcie schodkowym.

Spalają one pellet, brykiet i zrębki o wilgotności do W40, ze sprawnością powyżej 93 proc.!

Kotły Binder posiadają poziomy wymiennik czyszczony pneumatycznie razem z rusztem schodkowym. Komora spalania z wkładem szamotowym umożliwia spalanie paliw gorszej jakości – zrębki do W60 G100, trocin, pyłu szlifierskiego, pelletu ze słomy, kory, a także płyt MDF, wiórowych i pilśniowych. Technologię marki Binder doceniają głównie właściciele tartaków, zakładów meblarskich, producenci pelletu i agrogospodarstw, ponieważ tam nasze kotły pracują w najtrudniejszych warunkach, na najgorszym paliwie. Wymagana jest ciągłość pracy i bezawaryjność, gdyż każdy przestój w dostawach ciepła powoduje znaczne straty finansowe.

O jakości i trwałości naszych kotłów świadczy fakt, że wielu naszych klientów nie poprzestało na zakupie jednego urządzenia i w trakcie budowy następnego zakładu ponownie zgłaszają się po kolejne urządzenia. Takim przykładem mogą być „Florad” – zakład grupy Fakro, Tartak Bondyrz lub jeden z przedsiębiorców w Wielkopolsce, który pozyskuje energię z sześciu kotłowni wyposażonych w urządzenia marki Binder.

REKLAMA

NR 5 (45) maj 2018

BIOGAZ

100 95 75

25 5 0

HERZ_reklama_OK_krzywe ��wrze�

��a�2017�15�57��0

27

BIOGAZ

Biogazownie wyrosną jak grzyby po deszczu Rząd już wie – grubo ponad pół miliona rolników będzie musiało dostosować swoje gospodarstwa do nowych wytycznych o zasadach przechowywania nawozów naturalnych.

NR 5 (45) maj 2018

W

ynikają one m.in. z Prawa wodnego i pro-

W Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi

jektu „Programu działań mających na celu

rozpoczęto właśnie prace nad nowelizacją tego

ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych”,

ostatniego dokumentu. Przyczynkiem do zmian

w których mowa jest o przedłużeniu z czterech

są konieczny rozwój biogazowni rolniczych oraz

do sześciu miesięcy ich przechowywania. Koszty

potrzeba wprowadzenia przepisów ułatwiają-

rozbudowy zbiorników w skali kraju oszacowano

cych nawozowe zagospodarowanie produktów

na miliard złotych. Ale ta sytuacja może przyczynić

pofermentacyjnych powstających w procesie

się do budowy wielu biogazowni rolniczych. Czyżby

fermentacji metanowej z surowców rolniczych,

wróciła strategia 2000 biogazowni do 2020 roku?

produktów ubocznych, odpadów oraz pozostało-

Jeszcze niedawno strategia rządu zakładała bu-

ści z produkcji rolniczej i przetwórstwa rolno

dowę ok. 2000

-spożywczego.

biogazowni do 2020 roku w tych gminach, w których są odpowiednie zasoby.

Sektor biogazowy jednak wyhamo-

Są coraz większe szanse, że sektor biogazowy okaże się zwycięzcą w walce o dominację w energetyce rozproszonej

wał. Z funkcjonu-

28

Projekt zmian zakłada: 1. Ułatwienia dla producentów nawozów, środków wspomagających uprawę roślin oraz produktów pofermentacyjnych przy wprowadzaniu ich do obrotu.

2. Ułatwiony dostęp obywateli/producentów rolnych do informacji na

jącą obecnie liczbą 86 biogazowni rolniczych nie

temat znajdujących się na rynku nawozów, środków

jesteśmy w stanie zaimponować żadnemu krajowi

wspomagających uprawę roślin oraz produktów

w Europie. Ale są coraz większe szanse, że sektor

pofermentacyjnych.

biogazowy okaże się zwycięzcą w walce o domi-

3. Wzmocnienie nadzoru nad rynkiem nawozów,

nację w energetyce rozproszonej. Wszystko dzięki

środków wspomagających uprawę roślin oraz pro-

zmianom w prawie – od ustawy Prawo wodne,

duktów pofermentacyjnych.

przez nowelizację ustawy o OZE, a skończywszy

W pierwszej grupie tematycznej dla osób zaintereso-

na ustawie o nawozach i nawożeniu z lipca 2007

wanych inwestycjami w biogazownię najważniejszy-

roku.

mi zmianami są:

NR 5 (45) maj 2018

zdj. shatterstock

BIOGAZ

– ograniczenie wymagań administracyjnych dla

Ważne są także zmiany w drugiej grupie tematycz-

produktów pofermentacyjnych powstałych w bio-

nej:

gazowniach rolniczych;

– nałożenie na podmioty obowiązku zgłaszania do

– ograniczenie wymagań administracyjnych dla produk-

właściwego Wojewódzkiego Inspektora Jako-

tów powstałych z przerobu odchodów zwierząt gospo-

ści Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych

darskich poprzez umożliwienie wprowadzania ich do

(WIJHARS) zamiaru wprowadzania do obro-

obrotu, bez obowiązku uzyskania pozwolenia MRiRW

tu nawozów, produktów pofermentacyjnych,

jako „nawozów naturalnych przetworzonych”; (…)

podłoży do upraw, z wyłączeniem podmiotów, REKLAMA

Deszczowany, nie mieszany! … to sedno naszych innowacyjnych i unikalnych biogazowni Opatentowany system deszczujący BEZ mieszadeł i zbiornika na biomasę, odpowiedni dla szerokiego spektrum substratów.

KORZYŚCI NASZEGO SYSTEMU: Płynny substrat jest pobierany systemem pomp z dna fermentora i deszczowany dyszami na powierzchnię.

Technologia poza zbiornikiem – wysoki poziom bezpieczeństwa, niskie koszty konserwacji Maksymalne zróżnicowanie substratu – robimy gaz ze wszystkiego, od 100 % gnojowicy po obornik stały, bez zbiornika na biomasę

Niskie zużycie energii – dzięki naszemu wyjątkowemu systemowi deszczowania zużycie energii jest niższe, niż przy systemach mieszadeł Sauter Biogas GmbH Am Berg 1 01665 Klipphausen

Tel: + 49 351 658 774 0 Fax: +49 351 658 774 14 info@sauter-biogas.de www.sauter-biogas.de

29

BIOGAZ które wprowadzają swoje produkty na podstawie pozwoleń MRiRW; – nałożenie na podmioty obowiązku zgłaszania do właściwego WIJHARS zamiaru wprowadzania do obrotu nawozów lub środków wspo-

Adam Orzech prezes zarządu SOLAR Naturalna Energia Sp. z o.o.

magających uprawę roślin na podstawie art. 5

Wielkotowarowe gospodarstwa rolne

ustawy; (…)

powszechnie kojarzymy z wysoką specjalizacją

NR 5 (45) maj 2018

W Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi trwa

i wydajnością produkcji. Ma to jednak drugą stronę,

analiza zgłoszonych uwag, także konsultacji spo-

widoczną zwłaszcza w masowych hodowlach: silna

łecznych i uzgodnień międzyresortowych. Nowe-

koncentracja i lokalne nagromadzenie uciążliwych

lizacja ustawy o nawozach i nawożeniu wynika

odpadów. Polska jest obszarowo dużym krajem i pro-

również z potrzeby skutecznej realizacji celów

blem ten nie jest na razie tak dotkliwy jak w Holan-

określonych w dokumencie pn. „Kierunki budo-

dii, ale jego symptomy już się u nas pojawiły. Widać

wy biogazowni rolniczych na lata 2010–2020”,

to m.in. wśród podlaskich producentów mleka.

opracowanego przez Ministra Gospodarki we

Przykłady z krajów o intensywnej produkcji rolnej

współpracy z Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

pokazują, że nowoczesne gospodarstwa to duże i wy-

Coraz więcej producentów rolnych i inwestorów

sokowydajne podmioty, jednocześnie niezagrażające

interesuje się kosztami budowy i warunkami

środowisku. To gospodarstwa, które same po sobie

funkcjonowania biogazowni, gdyż liczne przykła-

„posprzątają”. Służą temu, dostępne także w Polsce,

dy pokazują, że mogą one być tą inwestycją, która

biogazowe technologie utylizujące gnojowicę, jeden

pozwoli na realizację wymogów znowelizowanego

z najbardziej uciążliwych dla środowiska produktów

prawa, a także obniży koszty funkcjonowania go-

ubocznych. Widzi to także ustawodawca, który przy-

spodarstwa i umożliwia dodatkowe dochody.

gotowuje pakiet regulacji ograniczających emisję

Beata Klimczak

odoru oraz odpływ azotu ze źródeł rolniczych.

reklama A5 stycz2017_Q_druk_Layout 1 2017-01-11 11:20 Page 1 REKLAMA

Zakres mocy od 44 kWe do 2145 kWe

30

ODPADY

Gospodarka odpadami komunalnymi stanowi jedno z największych wyzwań z zakresu ochrony środowiska. Temat ten, obok walki ze smogiem, przybrał na znaczeniu w ciągu ostatnich lat.

O

dpady komunalne stanowią specyficzny

Pozostałe odpady to w głównej mierze odpady

strumień odpadów. Pod pojęciem tym należy

przemysłowe, w tym m.in. odpady z wydobycia i prze-

rozumieć „odpady powstające w gospodarstwach do-

twórstwa kopalin. Odpady komunalne wytwarzane są

mowych, z wyłączeniem pojazdów wycofanych z eks-

przez wszystkich mieszkańców kraju, każdego dnia,

ploatacji, a także odpady niezawierające odpadów

w związku z tym stanowią potencjalne zagrożenie nie

niebezpiecznych, pochodzące od innych wytwórców

tylko dla środowiska i stąd wynika konieczność ich

odpadów, które ze względu na swój charakter lub

racjonalnego zagospodarowania. Wraz ze wzrastają-

skład są podobne do odpadów powstających w go-

cą świadomością wśród ludności potrzeby ochrony

spodarstwach domowych” (Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach Dz.U. 2013 poz. 21).

Grupa ta jest bardzo zróżnicowana i w jej obrębie klasyfikowane są np.

NR 5 (45) maj 2018

Selektywna zbiórka odpadów komunalnych ulegających biodegradacji

środowiska, wprowadzane są w Polsce

Odpady komunalne wytwarzane są przez wszystkich mieszkańców kraju, każdego dnia, w związku z tym stanowią potencjalne zagrożenie nie tylko dla środowiska

od kilkunastu lat działania pozwalające ograniczyć ilość powstających odpadów oraz zmniejszyć ich negatywne oddziaływanie na środowisko. Jednym z działań jest prowadzenie selektywnej zbiórki odpadów, przez co rozumie się takie ich zbieranie, w ramach którego wydzielony zostaje konkretny strumień

szkło, niespożyta

odpadów charakteryzujących się zbli-

żywność czy przed-

żonymi właściwościami. Celem takiego

mioty wielkogabarytowe, jak m.in. zbędne meble.

działania jest ułatwienie ich przetwarzania.

W 2016 roku w Polsce wytworzonych zostało

W Polsce segregowaniu poddane zostały takie stru-

11,654 mln t (Mg) odpadów komunalnych, co sta-

mienie odpadów, jak: papier, szkło białe i kolorowe,

nowiło zaledwie 8,33 proc. wszystkich wytworzo-

tworzywa sztuczne, metale oraz opakowania wielo-

nych odpadów (GUS – Ochrona Środowiska 2017).

materiałowe. W wielu miastach możliwe jest również 31

ODPADY przekazywanie takich odpadów, jak elektronika, leki czy odpady wielkogabarytowe do specjalnych punktów zajmujących się zbiórką, a następnie odzyskiem lub ich unieszkodliwianiem. Poziomy segregacji odpadów są zróżnicowane między krajami, ale są i takie miasta/gminy, w których poziomy recyklingu wynoszą ponad 90 proc. Świadczy to o możliwości dochodzenia do całościowego ujęcia wytwarzanych odpadów w ramy ich segregowania, a więc i racjonalnego recyklingu.

Odpady ulegające biodegradacji Odpady ulegające biodegradacji to kolejna grupa odpadów, które w Polsce powinny zostać selektywnie gromadzone i odbierane. Odpady ulegające biodegradacji to te, które ulegają rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów (Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach Dz.U. 2013 poz. 21). Grupa ta jest bardzo szeroka i zawiera się w niej wiele odpadów. Wśród odpadów ulegająNR 5 (45) maj 2018

cych biodegradacji będących w grupie odpadów komunalnych najczęściej wymienia się odpady zielone (pozostałości roślinne, trawa, liście, gałęzie), odpady kuchenne (obierki, fusy, skorupki od jajek) oraz niespożyta żywność. Wspólną cechą omawianej grupy

odpadami dla każdego mieszkańca. Niestety, cią-

odpadów jest wysoka zawartość wody i podatność na

gle największym problemem jest brak posiadania

rozkład, zarówno w warunkach kontrolowanych, jak

podstawowych informacji dotyczących segregacji

i niekontrolowanych. Ponieważ większość z tej grupy

odpadów. Duża część społeczeństwa nie widzi jed-

odpadów podlega rozkładowi samoczynnie, koniecz-

nak sensu w segregowaniu odpadów, tłumacząc to

nym jest systematyczne ich usuwanie z gospodarstw

najczęściej brakiem czasu, a nie myśleniem o segre-

domowych, a następnie z miejsc ich gromadzenia.

gowaniu. Takie myślenie jednak jest krótkowzroczne,

Regulacje prawne obowiązujące od 1 stycznia 2018

gdyż największe korzyści można uzyskać, właśnie

roku nakazują prowadzić selektywną zbiórkę oma-

segregując odpady już na poziome gospodarstwa

wianych odpadów, której celem nadrzędnym jest

domowego czy wspólnoty mieszkaniowej. Należy

ograniczenie masy odpadów komunalnych ulegają-

przy tym zwrócić uwagę nie tylko na samo wrzucanie

cych biodegradacji, trafiających na ogół na składowi-

odpadów do odpowiedniego pojemnika (kolor brą-

ska odpadów. Działania takie są niezbędne, do czego

zowy), ale również pozbawić ich opakowań plastiko-

zobowiązują Polskę regulacje unijne w omawianym

wych, tak aby nie zanieczyszczać substratu.

zakresie.

Aby gospodarka odpadami była prowadzona w sposób efektywny, konieczne jest zachowanie przemyśla-

32

Jak prowadzić selektywną zbiórkę?

nego cyklu działań. Oprócz odpowiedniego nasta-

Aby gospodarka odpadami ulegającymi biodegrada-

wiania społeczeństwa oraz przeprowadzenia działań

cji przebiegała prawidłowo, koniecznym jest prowa-

edukacyjnych, niezbędne jest zorganizowanie odpo-

dzenie racjonalnych działań na każdym jej etapie.

wiedniego systemu zbiórki odpadów. W przypadku

Najważniejszym elementem jest odpowiednie wy-

zabudowy jednorodzinnej najprostszym rozwiąza-

dzielenie odpadów już u źródła. W tym celu zaleca

niem jest prowadzenie zbiórki odpadów biodegrado-

się przeprowadzenie edukacji z zakresu gospodarki

walnych do specjalnych pojemników bądź worków.

Najczęściej wykorzystywane są plastikowe pojemniki

Przy okazji warto zaznaczyć, że obowiązek zaopa-

w kolorze brązowym, podobne do tych czarnych na

trzenia w pojemniki do gromadzenia odpadów

odpady zmieszane. Koniecznym jest, aby były one za-

ulegających biodegradacji spoczywa na właścicielach

mknięte, uniemożliwiając zwierzętom dostęp do ma-

nieruchomości, którzy mogą wykorzystywać odpady

teriału oraz należy zapewnić odpowiednią wentylację,

omawianej grupy w przydomowych kompostowni-

aby nie dochodziło do niekontrolowanych rozkładów.

kach. Daje to możliwość samodzielnego zagospo-

Istotnym elementem jest logistyka odbioru odpadów,

darowania tych odpadów i wytworzenie nawozu

tak aby pojemniki

organicznego (kompostu).

nie były przepeł-

Z miejsc zbiórki odpady powinny być

nione. Mając na uwadze charakter odpadów, zaleca się stosunkowo częste odbieranie odpadów, minimum

Aby gospodarka odpadami była prowadzona w sposób efektywny, konieczne jest zachowanie przemyślanego cyklu działań

NR 5 (45) maj 2018

zdj. shatterstock

ODPADY

możliwie szybko transportowane do zakładów przetwarzania, np. kompostowni czy biogazowni. W kompostowniach w wyniku tlenowych procesów stabilizacji powstaje kompost, będący wysokiej jakości nawozem organicz-

cztery razy w tygo-

nym. Z kolei w instalacji biogazowej

dniu, a w okresie

z odpadów tych produkuje się energię

występowania wysokich temperatur każdego dnia.

odnawialną, co pozwala uzyskać korzyści finansowe

W przypadku wspólnot mieszkaniowych funkcjonu-

związane z produkcją elektryczności oraz ciepła.

jących na terenie osiedli zaleca się również umiesz-

Dużą zaletą takiego zagospodarowania odpadów

czenie pojemników o pojemności 120 lub 240 l,

będzie nie tylko produkcja energii odnawialnej, ale

a same odpady winny być odbierane co najmniej raz

i ograniczenie ilości odpadów trafiających na skła-

dziennie.

dowiska. Takie działania pozwolą wypełnić założenia 33

zdj. shatterstock

ODPADY

dyrektyw europejskich związanych z gospodarką

mała ilość pojemników świadczy jednoznacznie

odpadami i produkcją energii.

o tym, że segregacja odpadów biodegradowalnych nie jest prowadzona efektywnie. To wzmacnia tylko

NR 5 (45) maj 2018

Pierwsze spostrzeżenia z funkcjonowania nowego

pogląd o konieczności stałego nacisku na potrzebę

systemu

edukacyjną społeczeństwa i zachęcanie ludności do

Gospodarka odpadami stanowi bardzo duże wyzwa-

selektywnego zbierania odpadów.

nie zarówno dla władz, jak i dla mieszkańców.

Ważnym zabiegiem w omawianym problemie jest

Chcąc myśleć o sukcesie w tym temacie, należy przede

dodatkowe oznakowanie kontenerów, np. przez

wszystkim podejmować skoordynowane i przemyślane

umieszczenie naklejki na ich górze. Nawet prosty rysu-

działania. Trzeba jednak podkreślić, że nie zawsze wszyst-

nek, a niekoniecznie tekst z pewnością skłoni część

ko zależy od mieszkańców. Przede wszystkim dużym

społeczeństwa do rozważnego segregowania odpadów.

problemem w całym systemie gospodarki odpadami jest brak regularnych odbiorów odpadów z posesji. Niestety, na początku roku kalendarzowego często dochodzi do

Martwić może tylko fakt, że mimo za-

Oprócz odpowiedniego nastawiania społeczeństwa oraz przeprowadzenia działań edukacyjnych, niezbędne jest zorganizowanie odpowiedniego systemu zbiorki odpadów

powiadanej przez różne ogniwa administracji szerokiej kampanii informacyjnej w temacie nowych zasad segregacji odpadów, obecnie zauważalne są jedynie niewielkie działania podjęte w tym kierunku. W związku z tym trudno spodziewać się wystąpienia pozytywnych efektów w zakresie segregacji odpadów.

zmian firm zajmu-

Pozostaje więc tylko czekać i robić

jących się gospo-

swoje na każdym odcinku gospodarki

darką odpadami, przez co występują kłopoty związane z ich odbiorem. Innym problemem, widocznym m.in. na

odpadami, czyli… właściwie segregować. dr inż. Wojciech Czekała

poznańskich osiedlach, jest zbyt mała liczba pojemników

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

dla odpadów biodegradowalnych. Z obserwacji własnych

Instytut Inżynierii Biosystemów

wynika, że najczęściej w jednej „altance”, gdzie gromadzone są odpady na osiedlach, zlokalizowany jest jedynie jeden pojemnik na odpady biodegradowalne, często o pojemności tylko ok. 120 l.

Warto jednak zauważyć, że omawiane odpady stanowić mogą nawet do 50 proc. powstających odpadów komunalnych, stąd objętość kontenerów powinna być do tego dostosowana. Obecnie tak 34

Praca została zrealizowana w ramach projektu „IN-OIL: Innowacyjna metoda biokonwersji produktów ubocznych przemysłu spożywczego” finansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju – Program Lider VII, nr umowy: LIDER/5/0148/L-7/15/NCBR/2016.

ODPADY

Europosłowie przyjęli pakiet dokumentów określający cele redukcji odpadów oraz ustanawiający ambitną, stabilną i długofalową ścieżkę dla zarządzania odpadami i ich wtórnego wykorzystania w UE. Ambitne cele wymuszą także szybsze zmiany w Polsce.

T

zw. Pakiet Odpadowy składa się z czterech

jak papier i tektura, tworzywa sztuczne, szkło, metal

sprawozdań oraz sześciu dyrektyw i stanowi

i drewno. – Przyjęte nowe cele dotyczące zagospoda-

pierwszy krok w kierunku wprowadzenia w UE

rowania odpadów pozwolą na stopniowe wdrażanie

gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ). Przedstawi-

nowego modelu gospodarki, mniej uzależnionego

ciele PE jasno w ten sposób zaznaczyli, że popierają

od zapotrzebowania na surowce zewnętrzne. Nie

ambitne cele dla recyklingu, zawarte w przepisach

możemy jednak skupiać się tylko na odpadach.

na temat utylizowania odpadów oraz gospodarki

Ważne jest również zapobieganie ich powstawaniu,

o obiegu zamkniętym. Ulepszenia w zarządzaniu

co można osiągnąć poprzez przedłużenie życia pro-

odpadami mogą przynieść korzyści dla środowiska,

duktów – tłumaczy poseł do PE Andrzej Grzyb, który

NR 5 (45) maj 2018

Gospodarka Obiegu Zamkniętego w UE. Ambitny cel także dla Polski

klimatu oraz ludzkiego zdrowia, ale nie tylko. Cztery propozycje ustawodawcze wskazują na zmiany w polityce UE, prowadzące w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym, tj. systemu, w którym wartość produktów, materiałów i zasobów jest zatrzymywana

Cele UE w zakresie recyklingu odpadów komunalnych z odrębnymi celami dla konkretnych materiałów

Do 2025

Do 2030

Wszystkie opakowania

65 proc.

70 proc.

wych i przedsiębiorstw) powinno zostać poddanych

Plastik

50 proc.

55 proc.

recyklingowi. Do 2030 roku cel ten wzrośnie do

Drewno

25 proc.

30 proc.

60 proc., a do 2035 roku do 65 proc. Do 2025 roku

Metale żelazne

70 proc.

80 proc.

65 proc. materiałów opakowaniowych będzie musia-

Aluminium

50 proc.

60 proc.

Szkło

70 proc.

75 proc.

Papier i karton

75 proc.

85 proc.

w gospodarce najdłużej jak to możliwe.

Do 2025 roku co najmniej 55 proc. odpadów komunalnych (pochodzących z gospodarstw domo-

ło zostać poddanych recyklingowi, a do 2030 roku 70 proc. Odrębne cele wyznaczone zostały dla konkretnych materiałów opakowaniowych, takich

35

GOSPODARKA OBIEGU ZAMKNIĘTEGO był zaangażowany w prace nad pakietem w imieniu delegacji PO-PSL. Przyjęte propozycje podkreślają, że aby zapewnić efektywne wdrożenie, celom redukcji odpadów towarzyszyć powinny konkretne rozwiązania wspierające m.in. samorządy lokalne oraz uwzględniające różnice między państwami członkowskimi UE. Ponadto pakiet stanowi impuls wzrostu dla nowych obszarów przedsiębiorczości i innowacji.

– Gospodarka odpadami w różnych państwach członkowskich jest zróżnicowana i brak wspólnej definicji przetwarzania odpadów. Dlatego zależało nam, aby nowe rozwiązania były dla państw członkowskich bodźcem do dalszego rozwoju i ulepszania gospodarki odpadami. Europa nie może sobie pozwolić na utratę 2,5 mld t surowców ze względu na marną gospodarkę odpadami, zwłaszcza z powodu rosnącego deficytu i kosztów surowców – dodaje europoseł.

NR 5 (45) maj 2018

Wysypiska Projekt przepisów nakłada ograniczenia na udział wysypisk śmieci w usuwaniu odpadów komunalnych

Odpady mają negatywne skutki dla: • środowiska, w szczególności dla bioróżnorodności i ekosystemów. Składowiska odpadów mogą przyczyniać się do skażenia gleby i wód chemikaliami, śmieci mogą być niebezpieczne dla dzikich zwierząt, zwłaszcza w przypadku połknięcia mikroplastiku; • klimatu – ze składowisk odpadów wydobywa się metan, który przyczynia się do zmiany klimatu; • zdrowia ludzkiego – z wysypisk wydobywają się szkodliwe zanieczyszczenia powietrza, wody i gleb; • gospodarki – ze względu na utratę wartościowych surowców.

Chociaż gospodarka odpadami w UE uległa znacznej poprawie w ostatnich dziesięcioleciach, ponad jedna czwarta odpadów komunalnych nadal jest składowana, a mniej niż połowa jest poddawana recyklingowi lub kompostowaniu, przy czym występują duże różnice między państwami członkowskimi.

do maksymalnie 10 proc. do 2035 roku. W Polsce, w 2016, wynosił on 37 proc.

ponowne wykorzystywanie, naprawę, odnawianie

Do 2025 roku tekstylia oraz niebezpieczne odpady

oraz recykling istniejących już materiałów i produk-

z gospodarstw domowych będą zbierane osobno. Do

tów. Przejście do gospodarki o bardziej cyrkulacyj-

2024 śmieci ulegające biodegradacji również będą

nym charakterze zmniejszy presję na środowisko,

zbierane osobno lub poddawane recyklingowi na

zwiększy bezpieczeństwo dostaw surowców, zwiększy

miejscu, poprzez kompostowanie.

konkurencyjność, innowacyjność i wzrost oraz przyczyni się do tworzenia miejsc pracy.

Zredukowanie ilości wyrzucanego jedzenia

Rafał Wąsowicz

o połowę Zgodnie z celami ONZ w zakresie zrównoważonego rozwoju, państwa członkowskie powinny zmierzać do zmniejszenia ilości wyrzucanego jedzenia o 30 proc. do 2025 roku i o 50 proc. do 2030 roku.

Aby zapobiec marnotrawstwu żywności, państwa członkowskie powinny zachęcać do zbierania niesprzedanych produktów żywnościowych i ich bezpiecznej redystrybucji. Posłowie twierdzą, że należy również zwiększyć u konsumentów świadomość znaczenia umieszczanych na etykietach informacji o terminie przydatności do spożycia, „wykorzystać do” oraz „najlepsze przed”.

Gospodarka o obiegu zamkniętym zakłada zmniejszenie do minimum produkcji odpadów oraz 36

Andrzej Grzyb poseł do Parlamentu Europejskiego (PSL) Gospodarka odpadami w różnych państwach członkowskich jest zróżnicowana i brak wspólnej definicji przetwarzania odpadów. Dlatego zależało nam, aby nowe rozwiązania były dla państw członkowskich bodźcem do dalszego rozwoju i ulepszania gospodarki odpadami. Europa nie może sobie pozwolić na utratę 2,5 mld t surowców ze względu na marną gospodarkę odpadami, zwłaszcza z powodu rosnącego deficytu i kosztów surowców.

biomasa agro

Oddłużać rolników czy pomagać inaczej?

P

rzepisy są autorstwa resortu rolnictwa. Z informacji

określenia przedmiotów należących do rolnika prowa-

GUS wynika, że polska wieś jest mocno zadłużona.

dzącego gospodarstwo, które nie podlegają egzekucji.

Złożyły się na to nie tylko warunki atmosferyczne, ale

W rozporządzeniu zawarto przepisy, zgodnie z który-

także nabywanie ziemi po cenach, które nie pozwalają

mi w razie skierowania egzekucji sądowej przeciwko

jej spłacić z produkcji rolnej z niej pozyskanej. W bazie

rolnikowi, który prowadzi gospodarstwo, niezależnie

danych KRD znajduje się 412 tys. 341 dłużników miesz-

od przedmiotów wyłączonych spod egzekucji przez

kających na wsi. Mają oni 973 tys. 605 niezapłaconych

przepisy ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks

w terminie zobowiązań na łączną kwotę 6,14 mld zł –

postępowania cywilnego, egzekucji nie podlegają prak-

wynika z raportu Krajowego Rejestru Długów BIG SA.

tycznie wszystkie składniki gospodarstwa, w przypadku

W projekcie ustawy proponuje się różne sposoby po-

posiadania produkcji zwierzęcej, proporcjonalnie do

mocy. Pierwszy to dopłaty do oprocentowania kredytów

wielkości stada oraz budynki gospodarcze i grunty

restrukturyzacyjnych, drugi to pożyczki na spłatę zadłu-

rolne, niezbędne do hodowli zwierząt w proporcji uzale-

żenia. Trzeci z kolei to odpłatne gwarancje Krajowego

żnionej od wielkości stada podstawowego i niezbędnej

Ośrodka Wsparcia Rolnictwa. Czwarty – przejmowanie

nadwyżki inwentarza; budynki gospodarcze magazy-

przez KOWR zadłużenia podmiotów (rolników) prowa-

nowe, składowe, przechowalnie oraz szklarnie, tunele

dzących gospodarstwo rolne. Pomoc skierowana będzie

foliowe i inspekty do prowadzenia produkcji roślinnej

do osoby fizycznej lub prawnej będącej właścicielem

w gospodarstwie rolnym wraz z wyposażeniem. Jednak-

gospodarstwa rolnego, która od minimum 3 lat prowa-

że przepisów w/w rozporządzenia nie stosuje się w razie

dzi gospodarstwo rolne. Postępowanie restrukturyza-

równoczesnego skierowania egzekucji do wszystkich

cyjne będzie wszczynane na wniosek zainteresowanego

nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa

podmiotu. Warunkiem otrzymania pomocy ma być:

rolnego prowadzonego przez dłużnika.

• opinia Ośrodka Doradztwa Rolniczego z określe-

Stosując w/w rozporządzenie, komornik nie może prze-

niem formy pomocy i jej wysokości,

NR 5 (45) maj 2018

W ostatnim czasie pojawił się projekt ustawy o restrukturyzacji zadłużenia podmiotów prowadzących gospodarstwa rolne.

jąć składników gospodarstwa niezbędnych do utrzyma-

• ustanowienie hipoteki na rzecz KOWR,

nia i wykarmienia stada podstawowego w gospodarstwie.

ewentualnie

Jednakże ochrona nie ma zastosowania wtedy, kiedy

• przekazanie własności gruntów do KOWR w zamian

wierzyciel dokona równoczesnego skierowania egzeku-

za pierwszeństwo jej wydzierżawienia lub odkupienia

cji do wszystkich nieruchomości wchodzących w skład

po upływie minimum 5 lat od daty jej przekazania.

gospodarstwa rolnego prowadzonego przez dłużnika.

Co ważne, obecnie obowiązuje Rozporządzenie Mini-

Natomiast w proponowanej ustawie „oddłużeniowej”

stra Sprawiedliwości z dnia 5 lipca 2017 r. w sprawie

resort rolnictwa zakłada niestosowanie ograniczeń 37

biomasa agro

NR 5 (45) maj 2018

egzekucji do majątku rolnika, kiedy wniosek o egzeku-

podejście do każdego zadłużonego. Faktem jest,

cję złożyłby KOWR, w związku z niewywiązaniem się

że w ostatnich dziesięciu latach polskie rolnic-

rolnika z umowy restrukturyzacyjnej. W efekcie KOWR

two zadłużało się bez żadnego planu działania, a

mógłby przejąć całe gospodarstwo rolnika na własność.

taki przecież powinien określać rząd. Gdyby taki

W projekcie niejasno sprecyzowano warunki, jakie

plan funkcjonował, to urzędnicy nie udzielaliby

trzeba spełnić, aby z pomocy skorzystać, i sposób,

zgody na przykład małym rolnikom na zakup

w jaki będzie przyznawana pomoc, oraz konsekwencje

sprzętu ponad normy wynikające z ilości hek-

niewykonania umowy przez rolnika. Banki w związku

tarów czy kierunków produkcji gospodarstwa.

z takim projektem mogą zaprzestać kredytowania

Dziś, na skutek tych działań, mamy gospodar-

rolników w dobrej sytuacji z obawy przed brakiem

stwa 30-hektarowe, które sprzętem są w stanie

możliwości zaspokojenia wierzytelności. Z danych

obsłużyć gospodarstwo nawet 150-hektarowe.

banków współpracujących z Agencją Restrukturyzacji

Mamy tu do czynienia z błędem zrodzonym

i Modernizacji Rolnictwa wynika, że aktualnie proble-

z pewnych pobudzonych, a nieracjonalnych

my ze spłatą kredytów ma 1690 producentów rolnych

ambicji wśród rolników, że „teraz jestem w stanie

na ponad 158 mln zł.

zwiększyć areał swojego gospodarstwa

Rolnictwo jest specyficzną grupą podmiotów go-

o 100 albo i o 200 procent”. To „chcenie” rolni-

spodarczych, nie ma obowiązku prowadzenia pełnej

ków plus błąd urzędników i brak polityki rolnej

księgowości, rolnicy nie znają wysokości rzeczywiste-

spowodowały, że urodziła się nam tak duża

go dochodu swojego gospodarstwa. Przeszacowanie

liczba zadłużonych. Ich sytuację rozpatrywać

danych i plonów doprowadziło do obecnego stanu

powinniśmy nie tylko pod kątem zadłużeń ban-

w rolnictwie. Rolnicy potrzebują zmian u podstaw.

kowych, ale też wobec Skarbu Państwa, w KOW-

Bez wprowadzenia obowiązku pełnej sprawozdaw-

R-ze, a wcześniej w Agencji Modernizacji i Re-

czości w każdym gospodarstwie powyżej 20 ha,

strukturyzacji Rolnictwa, gdzie zaciągali kredyty

nadal będą się one zadłużać, często nieświadomie.

na 15-letnie spłaty pod grunty, które w tamtych

Istniejące na rynku wywindowane czynsze dzierżaw-

czasach były stanowczo za drogie. Cała polityka

ne, wysokie ceny gruntów rolnych nie współgrają

sprzedaży ziemi przez Państwo była niewłaściwa

z prawdziwą ekonomią. Zanim powstanie ustawa

przez całą dekadę. Nigdzie indziej na świecie tak

o oddłużeniu, należałoby zadbać o pomoc rolnikom

się nie działo. Oddłużać należy, bo to jest ważne

w nauce finansów i księgowości, a w dalszej kolejno-

dla banków, jak i dla KOWR-u, ale jest wśród

ści jak najszybciej wprowadzić obowiązek księgowy,

rolników dłużników pewna grupa cwaniaków,

z amortyzacją maszyn, urządzeń i gruntów rolnych

którzy roztrwonili majątek. Im nie powinno się

włącznie. Byłaby to najlepsza pomoc na przyszłość,

ufać, bo wykorzystali nasze wspólne pieniądze –

aby nie prowadzić do sytuacji, że rolnik stanie się

państwa polskiego. I ten aspekt trzeba również

pracownikiem KOWR na ziemi, która należała do

brać pod uwagę i wyciągać wnioski. Przy Mini-

jego ojców.

strze Rolnictwa i Rozwoju Wsi funkcjonuje Rada Agnieszka Baudet radca prawny

Dialogu Społecznego, do której należę. W piątek 11 maja rozmawialiśmy na ten temat. Minister zadał pytanie o indywidualne rozpatrywanie kredytów. Wydaje mi się, że powinna być utworzona

Franciszek Nowak prezes zarządu Polskiego Towarzystwa Rolniczego Oddłużanie rolników to temat złożony, trudno określić jego genezę. W mojej ocenie obecnie ważne jest indywidualne

38

nowa polityka ich udzielania i systemu spłat dla KOWR-u, by nie czynić krzywdy rolnikom, którzy znów w swoim „chceniu” wpadną w nowe kłopoty. Dlatego uważam, że konieczna jest nowa polityka udzielania kredytów i racjonalne dzielenie pieniędzy z różnych funduszy, jakie mamy w rolnictwie do dyspozycji.

biomasa agro

O tym, że buraki energetyczne są najwartościowszymi substratami dla energetyki biogazowej, zarówno pod względem wartości energetycznej, jak i objętościowej, dziś już nikogo przekonywać nie trzeba. Prowadzone od kilkunastu lat badania buraków pod kątem ich uprawy jako oziminy, mogą dodatkowo wpłynąć na przywrócenie popularności uprawy tej rośliny, tym razem jako niepowtarzalnego surowca dla biogazowych OZE.

Z

ainteresowanie burakiem cukrowym jako

jakościowo, w I, II i III klasie bonitacji. Ten poten-

substratem dla energetyki biogazowej zaczęło

cjał powinno się wykorzystać, ponieważ przychód

się w połowie lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku.

uzyskany ze sprzedaży buraka dla cukrowni i na cele

Badania prowadzone były jednak niemrawo, jakby

energetyczne skalkulowany został bardzo podob-

w ukryciu, gdyż wszechobecne lobby cukrowe nie za

nie, przy zbliżonych kosztach uprawy, pielęgnacji

bardzo widziało bioelektrownie i biogazownie jako

i zbioru.

swojego konkurenta w dostępie do surowca. Tym

Światowymi prekursorami uprawy buraka cukro-

bardziej że energetyka biogazowa chciała zagospoda-

wego na cele energetyczne byli, a jakże, Niemcy.

rować całą roślinę, tj. korzeń i liście, a nie wyłącznie

W szczególności duże zasługi na tym polu położyły

korzeń. Z początkiem XXI wieku, wraz z regionalną

firmy KWS i Strube, przy czym KWS szeroko zajęła

redukcją, a w zasadzie w Polsce, z likwidacją na

się pracami nad wyhodowaniem nowych wysokowy-

własne życzenie przemysłu cukrowniczego, również

dajnych odmian energetycznych, a Strube położyła

polskie uczelnie zaczęły interesować się tym pro-

nacisk na przygotowanie buraka do procesu biogazo-

blemem. Wynikało to niewątpliwie z tego, że burak

wania oraz wydajnymi sposobami jego długotermi-

cukrowy okazał się zdecydowanie bardziej warto-

nowego przechowywania. Badania prowadzone przez

ściowym substratem niż wszechwładna wówczas

Bioelektrownie Świętokrzyskie MK Sp. z o.o. doty-

kukurydza, a w Polsce, w związku z zamykaniem

czyły wydajności plonowej buraków w zależności od

kolejnych cukrowni (z 78 fabryk w 1989 r. zostało 18,

sposobu nawożenia i plonowania w warunkach skró-

z czego 7 w polskich rękach), zwalniało się z uprawy

conego okresu wegetacyjnego (Mazury). Oddzielnym

buraka ponad 350 tys. ha ziemi. I to ziemi najlepszej

zakresem badań było wykazanie współzależności

NR 5 (45) maj 2018

Biomasa dla energetyki biogazowej, czyli ozimy burak energetyczny

39

zdj. shatterstock

biomasa agro

NR 5 (45) maj 2018 40

plonu buraka ozimego oraz bezpieczeństwa jego

większych strat dla procesu fermentacji, tę wartość

uprawy w zależności od rodzaju przedplonu, na któ-

przejmuje. A samo zagęszczenie roślin, dzięki obfi-

rym został zasiany.

temu pióropuszowi części nadziemnej, powoduje, że

Wyjaśniwszy sobie z grubsza wszystkie zależności

burak nie siedzi tak głęboko w ziemi (łatwiej się go

topograficzne i genetyczne, z których wywodzi się

po zbiorze oczyszcza), a ponadto w czasie rozrostu

burak energetyczny, czas przejść do wyjaśnienia

się nie przewraca.

definicji oraz sposobu jego uprawy.

Uprawa buraka energetycznego, jak z tego wynika, nieco odbiega od stereotypu uprawy buraka cukro-

Uprawa i zbiór buraka energetycznego

wego. Również zbiór zawiera sporo odmienności.

Burak energetyczny to botanicznie burak cukrowy

O ile burak cukrowy zbierany jest dwufazowo (od-

(Beta vulgaris L.) o zmodyfikowanej formule uprawy.

dzielnie liście, oddzielnie korzenie), o tyle w buraku

Zasadnicze odstępstwa dotyczą gęstości zasiewu oraz

energetycznym zbiór jest jednoczesny – korzenie

sposobu nawożenia. O ile burak cukrowy siany jest

z liśćmi. W przypadku buraka cukrowego dopusz-

w modelu 90 tys. punktów siewnych na 1 ha planta-

czalne jest obcięcie główki korzenia, w buraku ener-

cji, to burak energetyczny, po wielu próbach, zyskał

getycznym taka sytuacja nie powinna mieć miejsca.

akceptację badających na 120 tys. punktów siewnych

W główce zawarta jest bowiem procentowo duża

na tym samym areale. Różne jest też nawożenie

wartość energetyczna buraka. Obcinanie (wyłamywa-

azotem – burak cukrowy głodzony jest azotowo

nie) liści następuje po zbiorze całej rośliny.

w celu redukcji liści, burak energetyczny karmiony

Dlaczego tak duży nacisk kładzie się obecnie na

jest maksymalną dawką azotu, dla uzyskania mak-

uprawę buraka energetycznego? Sprawa wydaje

symalnej wydajności liści. W kilku przypadkach (na

się oczywista. Wartość biogazowa kiszonki bu-

poletkach Bioelektrowni Świętokrzyskich MK) poda-

raka wynosi ok. 675–1275 m3 biogazu z 1 t s.m.o.

wano nawet w przeliczeniu po 220 kg czystego azotu

z zawartością metanu na poziomie 58–65 proc.

na hektar, przy stosowanej normie 170–200 kg/ha.

To prawie o 50–100 proc. więcej niż z analogicz-

Wprawdzie nawożenie azotowe wpływa na zwięk-

nej ilości kiszonki kukurydzy. Najistotniejszym

szenie się w korzeniu ilości melasotworów, jednak

wskaźnikiem wyższości buraka energetycznego nad

właściwe rozłożenie dawkowania oraz późniejszy

innymi substratami jest jego czas retencji. Badania

prawidłowy przebieg fermentacji metanowej w opty-

przeprowadzone przez prof. Jacka Dacha z Uniwer-

malnej temperaturze pozwalają na uzyskanie bardzo

sytetu Poznańskiego jednoznacznie wykazały, że

pozytywnych efektów. Burak dla energetyki biogazo-

całkowity czas wygazowania buraka energetyczne-

wej nie musi mieć wartości energetycznej (cukrów)

go, poddanego wcześniej procesowi mikronizacji,

zawartej wyłącznie w korzeniu, duża ilość liści, bez

wynosi 72 godziny. O korzyściach z tego płynących

biomasa agro dla właścicieli bioelektrowni i biogazowni nie trzeba

W latach 2018 i 2019 przewidujemy próby z innymi

nikogo przekonywać. Oczywiście, cała ta beczka mio-

przed- i poplonami buraków. W jednym z bardziej

du musi zawierać odrobinę dziegciu. Tym dziegciem

wyrafinowanych doświadczeń przewidujemy wsianie

jest czteroletni płodozmian. Zaniechanie go może

nasion buraka w korzenie gryki (Fagopyrum esculentum)

doprowadzić do rozwoju szeregu chorób nie tylko

uprawianej jako przedplon i skoszonej bardzo nisko

buraka. Przykładem wypadnięcia buraka z płodoz-

na ok. dwa–trzy tygodnie przed kolejnym siewem,

mianu w południowych częściach naszego kraju jest

by umożliwić częściowe zbutwienie korzenia. Jest

inwazja stonki kukurydzy.

to agrotechnika, którą wykonać można w uprawie bezorkowej, wykorzystując lekko zbutwiały korzeń

Energetyczny burak ozimy

palowy gryki jako naturalną, zawierającą wszystkie

Coraz bardziej rozszerzone oczekiwanie energetyki

mikroelementy otoczkę. Uprawa taka wymaga nie-

biogazowej na zróżnicowaną gamę substratów wyso-

zwykłej precyzji, ale wszystko wskazuje na to (badania

koenergetycznych wywołało m.in. zapotrzebowanie

laboratoryjne i mikrouprawy doskonale to potwier-

na poszukiwanie nowych form uprawy buraków

dzają), że uzyskany dzięki takiemu zabiegowi plon bu-

energetycznych. Postępujące ocieplenie oraz nowe

raka będzie wyższy, a jednocześnie skróceniu ulegnie

zachęty intensyfikacji gospodarki rolnej doprowadzi-

okres dojrzewania rośliny. Kilka lat temu o podob-

ły do powstania koncepcji uprawy buraka ozimego,

nych pracach informował dr Wacław Wiśniewski

co w założeniu pozwala na uzyskanie w ciągu dwóch

z poznańskiej KWS Polska Sp. z o.o., jednak wyników

lat wegetacyjnych trzech pełnych plonów, a tym

takiej uprawy nie opublikowano. Próby robione przez

pów czteroletniego płodozmianu. Najbardziej zaawansowane prace w tym względzie prowadzi niemiecka firma KWS. W zasadzie opracowano już pełny konceptual-

Bioelektrownie Świętokrzyskie MK

Wartość biogazowa kiszonki buraka wynosi ok. 675–1275 m3 biogazu z 1 t s.m.o. z zawartością metanu na poziomie 58–65 proc.

To prawie o 50–100 proc. więcej niż z analogicznej ilości kiszonki kukurydzy

Sp. z o.o. w roku 2016 i 2017 są na tyle zachęcające, że w dalsze badania zostaną włączone Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie oraz Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Radzikowie.

Prace laboratoryjne są prowadzone również w kierunku przystosowania

NR 5 (45) maj 2018

samym trzech eta-

korzenia buraka energetycznego do nowego sposobu jego wykorzystania.

ny zarys hodowli,

W celu zmniejszenia zabrudzenia zie-

agrotechniki oraz

mią prawie udało się już zlikwidować

sposobów przechowywania buraków. Oczywiście

bruzdę korzeniową. Trwają prace nad uzyskaniem

najważniejszym elementem jest wpasowanie uprawy

gładkiej, prawie „szklistej” powłoki skórki, do której

w cykl wegetacyjny. W opisowym skrócie szablonowa

również nie będzie przywierać ziemia. Istotnym

uprawa buraka ozimego wygląda następująco: jako

elementem tych badań jest także właściwa selekcja

przedplon stosuje się oziminy – zboże lub uprawy

nasion pod kątem aktywności i siły kiełkowania.

zbożowo-strączkowe. Wysiew w warunkach polskich

Tu należy zadać sobie pytanie, na które próbujemy

ok. października–listopada. Następnie po skoszeniu

odpowiedzieć w naszych pracach badawczych. Czy

przedplonu (lipiec–sierpień) i przygotowaniu pola

w warunkach polskich uprawa buraka ozimego się

sieje się buraki, które pozostają w glebie przez całą

powiedzie? Ubiegłoroczne próby przeprowadzone

zimę, aż do zbioru ok. połowy lub trzeciej dekady

w warunkach skróconego okresu wegetacyjne-

maja. Kolejno po krótkim odpoczynku i przygoto-

go i ekstremalnych warunków temperaturowych

waniu ziemi sieje się kukurydzę średniowczesną lub

(Mazury) pozwoliły na stwierdzenie, że temperatura

średniopóźną (w zależności od lokalnych warunków

do minus dziesięciu stopni nie stanowi przeszkody

wegetacyjnych) i po jej ścięciu w końcówce paździer-

w uprawie. Również dwu-, trzydniowe mrozy rzędu

nika sieje się kolejny przedplon – zboża lub mieszan-

minus dwudziestu stopni nie wyrządziły plantacji

ki zbożowo-strąkowe.

większych szkód. Temperatura poniżej dwudziestu 41

biomasa agro stopni, utrzymująca się dłużej niż trzy dni, spowodo-

przechowywania wydaje się być najbardziej efek-

wała wymarznięcie roślin. Kolejne badania, na bar-

tywną – burak prawie nie traci swojego potencjału

dzo rozszerzonej ilości odmian buraka, które prowa-

energetycznego.

dzić będziemy w różnych regionach Polski (Pomorze

Ważnym elementem przygotowania buraka do

Zachodnie, Wielkopolska, Dolny Śląsk, Małopolska,

przechowania, i w następstwie do wykorzystania jako

Mazowsze, Podlasie, Warmia i Mazury oraz Lubelsz-

substratu w energetyce biogazowej, jest jego oczysz-

czyzna) pozwolą na określenie rejonów kraju, w któ-

czenie. Bioelektrownie i biogazownie pracujące wy-

rych uprawa buraka ozimego w obecnych warunkach

łącznie lub w większości na buraku energetycznym

klimatycznych będzie możliwa. Aktualnie możemy

posiadają duże przemysłowe zestawy do odkamienia-

przyjąć, że granicę możliwości i niemożliwości upra-

nia i mycia buraków. Mieszadła tych bioelektrowni

wy wyznacza rzeka Wisła. Lewobrzeżna część Polski,

są wykonane z twardszych, a jednocześnie bardziej

bardziej związana

elastycznych stopów stali. Nie zapo-

z klimatem mor-

mniano również o rolnikach uprawia-

skim, jest uprawie buraka ozimego przyjazna, prawobrzeżna, będąca w większości pod wpływem klimatu kontynentalnego, NR 5 (45) maj 2018

jest na tę upra-

Burak energetyczny powinien mieć zachowaną główkę, co wpływa na zwiększenie nawet do 10 proc. jego potencjału energetycznego, oraz odcięte lub wyłamane liście

wę wrażliwa. Ale

Dla nich przygotowano zastawy koszy myjących jako przystawki do ciągnika.

Buraki z wielkoareałowych upraw można zbierać specjalistycznym kombajnem duńskiej firmy Thyregod, który je zbiera, czyści i tnie na kawałki. Dwa lata temu podjęliśmy rozmowę z prof.

Jackiem Przybyłem i prof. Jackiem

oczywiście są od tej reguły wyjątki, choćby Lubelsz-

Dachem z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu

czyzna.

w sprawie budowy nowego polskiego kombajnu buraczanego, który zbierałby całe buraki z liśćmi, odci-

Zbiór, czyszczenie i przechowywanie

nał je, a korzenie czyścił i mył wodą, którą zabierałby

Zbiór buraka energetycznego jest bardziej skom-

na każdy objazd. Określaliśmy ilość zabieranej wody

plikowany niż buraka przeznaczonego dla przemy-

na ok. 3–5 t. Oczywiście taki kombajn musiałby mieś

słu cukrowego. Burak energetyczny powinien mieć

system kół umożliwiający wjazd na miękkie pola.

zachowaną główkę, co wpływa na zwiększenie

Temat jest otwarty i podejmiemy go po uzyskaniu

nawet do 10 proc. jego potencjału energetycznego,

dofinansowania zapewniającego wykonanie założo-

oraz odcięte lub wyłamane liście. Musi być oczysz-

nego zadania.

czony z ziemi i kamieni, a następnie przygotowa-

Wszystko się pięknie spina i układa. Jedynym pro-

ny do przechowywania. Stosuje się kilka metod

blemem jest niechęć młodych rolników do uprawy

przechowywania buraka dla potrzeb energetyki

buraka energetycznego, mimo że obecnie czysty zysk

biogazowej: podobnie jak kukurydzę, tnie się go

z uprawy 1 ha tego substratu wynosi w granicach

w kawałki i z również rozdrobnionymi liśćmi

6–8 tys. zł. Ale uprawa buraka to najcięższa z rolni-

układa w silosach, delikatnie ubijając. Tu ważnym

czych prac. Starzy plantatorzy, dysponujący jeszcze

elementem jest bieżące odbieranie i zagospoda-

pochowanymi w szopach narzędziami i maszynami,

rowanie w komorze fermentacyjnej wszystkich

już nie chcą, „bo nie te lata”, młodzi nie pójdą w śla-

odcieków zawierających dużą ilość cukrów. Innym

dy ojców, „bo kto by teraz harował za takie pienią-

sposobem jest stosunkowo szybkie zagospodaro-

dze, są inne uprawy, może za mniejszy grosz, ale garb

wanie liści, a przechowywanie korzeni w całości

nie urośnie”.

w rękawie foliowym. Coraz powszechniejsze staje

A energetyka biogazowa czeka.

się przechowywanie pulpy buraczanej w specjalnie do tego celu zbudowanych zbiornikach. Niemieckie doświadczenia wskazują, że taka forma 42

jących buraki na mniejszych areałach.

Marek Kurtyka Aleksandra Krzywik Wojciech Łukaszek

ELEKTROMOBILNOŚĆ

Ilością przegrywamy z Europą, ale dynamika rynku jest ogromna

W

ybierając alternatywny napęd, klienci, w tym

pojazdu czy koszty zakupu. Jednak ubiegłoroczne

przedsiębiorcy, zdecydowanie najczęściej ku-

statystki pokazują, że Polska nie chce być już w ogonie

pują hybrydę. Za takim wyborem przemawiają przede

Europy i coraz więcej klientów wybiera auta elektrycz-

wszystkim kwestie praktyczne, jak maksymalny zasięg

ne. Dynamika napawa optymizmem, jednak wolumeny

NR 5 (45) maj 2018

W 2017 roku Polacy kupili 1068 samochodów elektrycznych.

To o 88 proc. więcej niż w analogicznym okresie rok wcześniej.

Na tę liczbę złożyło się 439 aut całkowicie elektrycznych oraz 585 hybryd plug-in – wynika z raportu Polskiego Związku Przemysłu Motoryzacyjnego.

43

zdj. Hyundai Motor Poland

ELEKTROMOBILNOŚĆ

NR 5 (45) maj 2018

// Dostępny na polskim rynku Hyundai KONA Electric ma dwie wersje układu napędowego, oferując klientom jedne z najmocniejszych silników elektrycznych. Samochód w wersji z akumulatorami gwarantującymi zwiększony zasięg jest w stanie pokonać do 470 kilometrów, dostarczając maksymalną moc 204 KM (150 kW).

są wciąż bardzo niskie. Podczas gdy w ubiegłym roku

zdecydowanie klasyczne hybrydy oraz pojazdy

Polacy kupili nieco ponad tysiąc aut elektrycznych,

z alternatywnymi napędami, np. LPG. Jednak biorąc

w Niemczech ta liczba przekroczyła 50 tys., a w Nor-

pod uwagę dynamikę, wygrywają auta elektrycz-

wegii aż 60 tys. Wyzwaniem, przed którym stoimy

ne. W 2017 roku Polacy kupili 1068 samochodów

w procesie rozwoju elektromobilności w Polsce, jest

z napędem elektrycznym lub hybrydowym plug-in

stworzenie warunków do zdynamizowania rynku oraz

(+88 proc.). Dynamika rok do roku, tylko w segmen-

wykreowanie popytu na samochody elektryczne. Argu-

cie aut elektrycznych (BEV), wyniosła 306 proc. (439

menty ekologiczne, np. dotyczące poprawy jakości po-

sprzedanych sztuk).

wietrza w miastach, nie są wystarczające. Elektromo-

oprac. Redakcja

bilność musi się po prostu przedsiębiorstwu opłacać.

Niezbędny jest zatem system zachęt, które spowodują wzrost zainteresowania nabywaniem tego typu aut – mówi Radosław Kuczyński, prezes firmy leasingowej EFL, która w ubiegłym roku sfinansowała zakup 147 aut elektrycznych z baterią i hybryd plug-in.

Z danych Polskiego Związku Przemysłu Motoryzacyjnego wynika, że w 2017 roku Polacy zarejestrowali 486 352 nowe samochody osobowe, o blisko 17 proc. więcej niż w całym 2016 roku. Podobnie jak w poprzednich latach, za zdecydowaną większość zakupów odpowiadały firmy (niemal 70 proc.), natomiast niespełna jeden na trzech nabywców to klient indywidualny.

EFL zwraca uwagę na rosnącą liczbę aut ekologicznych – w liczbach bezwzględnych wygrywają 44

Rządowe plany zakładają, że do 2020 roku ma powstać blisko 400 szybkich stacji ładowania i ok. 6 tys. publicznych punktów ładowania o normalnej mocy. Zgodnie ze Strategią na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, do 2025 roku po polskich drogach ma jeździć milion pojazdów elektrycznych, napędzających rozbudowę innowacyjnego przemysłu. Szacuje się, że rozwój elektromobilności do 2020 r. ma pochłonąć ok. 19 mld złotych, dalsze 40 mld na rozwój sieci mają przeznaczyć spółki energetyczne.

Za www.pzpm.org.pl

zdj. BMG

wydarzenia

uczestnictwa w III Konferencji Biowęgla w Polsce

Za nami warsztaty biogazowe

– 28 maja w Poznaniu, III Forum Pelletu – 18–19 czerwca w Trójmieście i I Narodowym Kongresie Biometanu – 24 września. Zapraszamy!

Za nami pierwsze w tym roku spotkanie branży orBiogazowe – praktycznie o biogazie”. Uczestniczyło

Na targi po wiedzę i nowości!

w nich kilkadziesiąt osób zainteresowanych rozwo-

Trwający cztery dni blok targów INSTALACJE, SECU-

jem sektora biogazu.

REX, SAWO, GREENPOWER I EXPOPOWER przycią-

W programie warsztatów znalazło się zwiedzanie

gnął prawdziwe tłumy! Odwiedziło je 28 578 profesjo-

największego w Polsce laboratorium biogazowego

nalistów. W targowym Klubie Premier, czyli pierwszy

na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu, co

raz na polskim rynku, zaprezentowano aż 47 nowości.

cieszyło się ogromnym zainteresowaniem uczest-

Najbardziej innowacyjne produkty zostały nagrodzone

ników warsztatów. Przewodnikami byli pracownicy

Złotym Medalem MTP. W tym roku przyznano ich aż

naukowi UP, na co dzień łączący swoje doświadcze-

22. Dzięki współpracy ze stowarzyszeniami branżowy-

nie naukowe z praktyką – dzięki szerokiej współ-

mi i partnerami targów zorganizowano szereg spotkań

pracy z właścicielami biogazowni funkcjonujących

i konferencji dotyczących aktualnych trendów

w Polsce. Warsztaty objęły także takie tematy, jak

oraz wyzwań stojących przed branżą instalacyjną,

główne założenia produkcji biogazu, uwarunko-

m.in. IV Konferencję Rynku Urządzeń Grzewczych, Sa-

wania środowiskowe, korzyści dla środowiska i

nitarnych, Instalacji, Wentylacji i Klimatyzacji zorgani-

gospodarki, aspekty prawne i kogeneracja. Jednym

zowaną przez ZHI, SPIUG i MTP. PORT PC natomiast,

z naszych gości specjalnych był Igor Barcikowski,

przedstawił nowe wytyczne branżowe skierowane do

który reprezentował Departament Innowacji w

instalatorów i projektantów instalacji grzewczych

Ministerstwie Przedsiębiorczości i Technologii.

i chłodzących podczas konferencji „Standardy jutra

Sponsorem warsztatów była firma Nanosens Sp.

w technice grzewczej”. Odbyły się również warsztaty

z o.o., a partnerami wydarzenia firmy: Alter S.A.,

fotowoltaiczne MOC HYBRYDY zorganizowane przez

Biogazownie Polskie Sp. z o.o. i Wspólnicy Sp. k,

Globenergię.

Bio-Industry Paweł Karwat, Polbiotech Laborato-

Partnerem Strategicznym wydarzenia był Polski

rium Sp. z o.o., Metropolis Doradztwo Gospodarcze

Związek Pracodawców Hurtowni Branży Grzewczej,

Sp. z o.o., A-Consult Sp. z o.o. Partnerem meryto-

Sanitarnej, Klimatyzacji i Wentylacji ZHI. Patronat

rycznym warsztatów jest Polskie Stowarzyszenie

nad tegorocznymi targami objęło Ministerstwo In-

Biometanu, a współorganizatorem Instytut Inży-

westycji i Rozwoju oraz najważniejsze izby, stowarzy-

nierii Biosystemów UP w Poznaniu. W najbliższym

szenia i media branżowe.

czasie Biomass Media Group zachęca Państwa do

NR 5 (45) maj 2018

ganizowane przez Biomass Media Group „Warsztaty

Oprac. Redakcja 45

Przegląd Rynku

PALNIK OBROTOWY ROTARY Z WENTYLATOREM WYCIĄGOWYM

Podstawowe informacje:

UNIWERSALNY KOCIOŁ BIOMASOWY

NR 5 (45) maj 2018

Palnik obrotowy rotary z wentylatorem wyciągowym

Podstawowe dane techniczne:

to urządzenie nowej generacji. Pracuje tylko na wen-

Moc kotła: 150 kW – 6500 kW

tylatorze wyciągowym w podciśnieniu. Zwiększenie

Wilgotność paliwa (względna): 10 – 60 proc

bezpieczeństwa osiągnięto poprzez wyeliminowanie

Paliwo: biomasa leśna (zrębka), trociny, kora, pellet

możliwości wydobywania się gazów spalinowych

Oczyszczanie wymiennika, odpopielanie, wstępny

z układu kotłowego. Z gwarancją stabilnego procesu

podgrzew powietrza spalania, rama rusztu chłodzo-

spalania dzięki informacji o ilości dostarczanego

na wodą, recyrkulacja spalin

powietrza do procesu spalania.

5. klasa emisji zgodnie z EN 303-5:2012 (do 500 kW).

KIPI ul. Obornicka 71 62-002 Suchy Las www.kipi.pl

Schmid Polska Sp. z o.o. ul. Niska 6 82-300 Elbląg www.schmid-energy.pl

PALNIK NA PELLET VENMA COMFORT 25

KOCIOŁ NA PELLET SLIMKO

Podstawowe informacje:

46

Podstawowe informacje:

Zakres mocy: 4–20 kW

Samoczyszczący palnik pelletowy firmy VENMA

Pojemność zasobnika: 92–120 kg

to samoobsługowe urządzenie, które zostało za-

Pojemność wodna kotła: 43–67 l

projektowane oraz wyprodukowane dla najbardziej

Paliwo: pellet 6–8 mm, pestki i granulat we frakcji

wymagających klientów, którzy cenią sobie wygodę,

5–10 mm

bezpieczeństwo, a przede wszystkim ekonomię.

Stałopalność: 2–5 dni

VENMA Pustków 385B 39-205 Pustków www.venma.eu

PPHU KOTŁOSPAW s.c. ul. Szenica 38 63-300 Pleszew www.kotlospaw.pl

*wersja online dostępna bezpłatnie ZVL SLOVAKIA Sp. z o.o.

ZVL SLOVAKIA jest znaczącym dostawcą łożysk tocznych w Europie.

Głównym celem i zadaniem firmy jest zapewnienie pełnej gamy łożysk tocznych, rozwijanie współpracy z istniejącymi klientami, podejmowanie współpracy z nowymi klientami oraz świadczenie usług i udzielanie pomocy technicznej w zależności od potrzeb.

Kontakt z działem prenumeraty: tel. : +48 791 44 33 22 email: prenumerata@magazynbiomasa.pl www.magazynbiomasa.pl/prenumerata ul. Toszecka 17, 44-100 Gliwice tel.: 32 270 56 41 e-mail: sprzedaz@zvl.com.pl www.zvl.pl

PRZETWARZANIE BIOMASY

Kompania Leśna Sp.J.

Parcela 21 96-115 Nowy Dwór tel.: +48 887 654 001 e-mail: piotrek@kompanialesna.pl www.rebaki.kompanialesna.pl

Kompania Leśna ma długoletnie doświadczenie w serwisie i sprzedaży maszyn do pozyskania i obróbki drewna. Poza przyczepami do zrywki, harwesterami, mulczerami i ekologicznymi kotłami w ofercie ma także szeroką gamę rębaków tarczowych, bębnowych i komunalnych. Oferta obejmuje zarówno rębaki stacjonarne, umożliwiające podłączenie do linii produkcyjnej, jak i mobilne z podwoziem, dzięki któremu przemieścimy maszynę w dowolne miejsce pracy.

z dodatkami specjalnymi – tylko 139.90 zł netto!

UTECH Maszyny i Urządzenia Techniczne Sp. z o. o.

ul. Cygana 1, 45-131 Opole tel.: +48 77 45 14 280 / 281 e-mail: jaroslaw.koenig@utech.pl, biuro@utech.pl www.utech.pl

UTECH Maszyny i Urządzenia Techniczne z Opola to rodzinna firma, której doświadczenie w branży maszynowej sięga 1993 roku. Dla sektora biomasy oferujemy kompleksową ofertę urządzeń: głowice WESTTECH WOODCRACKER do pozyskania i obróbki biomasy, rębaki do produkcji zrębki GREENTEC UFKES, mulczery i rekultywatory FAE do oczyszczania terenu z wegetacji oraz odnawiania plantacji oraz narzędzia ścieralne do rębaków.

11 wydań

JEDNOSTKI CERTYFIKUJĄCE I DORADCZE maj 2018

BIOCONTROL Sp. z o.o.

KSUB.PL (Krajowy Spis Uwierzytelnionej Biomasy), SyEnergy (Platforma Satelitarna Uwierzytelniania Biomasy, Upraw Rolnych) ul. J. Waszyngtona 34-36 81-342 Gdynia tel.: + 48 585 350 242 e-mail: info@bio-control.pl www.bio-control.pl/ www.ksub.pl

BIOCONTROL Sp. z o.o. – lider doradztwa w uwierzytelnianiu biomasy i upraw rolnych oraz we wdrożeniach systemów jakości dla biomasy stałej, pelletu drzewnego i agro, w zakresie uzyskania koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej oraz doradztwa inwestycyjnego w obszarze OZE. Weryfikator dostawców biomasy na cele energetyczne do jednostek wytwórczych OZE, m.in. ENERGA Wytwarzanie S.A., IKEA Industry Poland, PGE S.A. oraz Biomasa Grupa Tauron Sp. z o.o. Administrator systemu certyfikacji SNS dla biomasy stałej w ramach KSUB – www.ksub.pl, administrator platformy satelitarnej SyEnergy wraz z IGiK służącej do uwierzytelniania biomasy i upraw rolnych oraz członek założyciel Polskiej Rady Pelletu (www.polskaradapelletu.org).

opinii i komentarzy

4 Wywiady, pakiety ciekawych 4 Przydatne case studies

Boroprojekt Sp. z o.o. ul. Kopanina 28/36 60-105 Poznań tel.: + 48 664 753 469 e-mail: biuro@boroprojekt.com www.boroprojekt.com

4 Profesjonalne analizy

Firma Boroprojekt Sp. z o.o. zajmuje się kompleksową obsługą podmiotów gospodarczych z zakresu ochrony środowiska. Współpracujemy na wszystkich etapach rozwoju przedsięwzięcia, od procesu inwestycyjnego po bieżące funkcjonowanie firmy. Terminowo uzyskujemy decyzje środowiskowe, jak i niezbędne pozwolenia związane z pracami projektowymi, a także rozliczamy firmy z opłat środowiskowych i wymaganych sprawozdań z zakresu ochrony środowiska.

4 Najświeższe informacje z branży Instytut Technologii Drewna

ITD jest jedyną w kraju jednostką naukowo-badawczą zajmującą się w sposób kompleksowy zagadnieniami przerobu drewna, jego zastosowania i tworzenia nowych kompozytów opartych na drewnie. Realizuje badania m.in. związane z wytwarzaniem i oceną jakości biopaliw stałych oraz technologiami wytwarzania biopaliw drugiej i trzeciej generacji. Laboratorium ITD ma status „testing body” – honorowany przy ubieganiu się o certyfikat ENplus.

ul. Winiarska 1 60-654 Poznań tel.: +48 618 492 400 e-mail: office@itd.poznan.pl www.itd.poznan.pl

„Magazynu Biomasa” SGS Polska Sp. z o.o.

ul. Jana Kazimierza 3 01-248 Warszawa tel.: +48 586 610 720; +48 324 492 512; +48 691 767 410; +48 691 767 435 e-mail: anna.tarnawska@sgs.com; jerzy.musik@sgs.com; janusz.marszalek@sgs.com www.sgs.pl

SGS Polska Sp. z o.o. oferuje: badania laboratoryjne biopaliw stałych w akredytowanym Laboratorium SGS Polska Pracownia Paliw Stałych, inspekcje biopaliw stałych realizowane przez akredytowaną jednostkę inspekcyjną w zakresie oceny jakościowej i ilościowej biomasy, certyfikacje biopaliw stałych, w tym pelletów drzewnych, certyfikacje V-Bioss INiG, certyfikacje systemu należytej staranności w obszarze oceny i kwalifikacji dostawców biomasy na cele energetyczne, audyty miejsc wytwarzania biomasy na cele energetyczne.

– zamów drukowaną prenumeratę

Bądź na bieżąco z branżą 34