Urban 2015 NL

Kabelbanen in de stedelijke omgeving

... naar nieuwe mobiliteit.

Van beproefde technologie ...

2|3

Kabelbanen in de stedelijke omgeving

Links: Marquam Hill, Portland, USA

De enige weg leidt naar boven Steden over de gehele wereld staan voor com­ plexe uitdagingen. De vroegere burgemeester van Portland pakte architectonische, socia­ le en economische kwesties onder meer aan door een stedelijke kabelbaan te bouwen. Een vervoersnetwerk dat aan de behoeften van de lokale bevolking en de economie tegemoet­ komt is namelijk een sleutelfactor voor het con­ currentievermogen en de attractiviteit van een stad. Ondanks al hun historische en geografi­ sche verschillen hebben veel stedelijke gebie­ den tegenwoordig met soortgelijke mobiliteits­ problemen te kampen.

Stedelijke kabelbanen kunnen een belangrij­ ke rol spelen om mensen te stimuleren over te stappen van particulier naar openbaar vervoer.

In combinatie met bestaande vormen van ver­

voer kunnen ze een leemte in het vervoersnet­ werk opvullen. Ze overbruggen natuurlijke hin­ dernissen zoals rivieren en hoogteverschillen, verbinden dichtbevolkte gebieden, ontlasten trajecten met een hoog verkeersvolume of ver­ lengen bestaande tracés.

Wanneer steden groeien, neemt de concur­ rentie om de resterende ruimte toe. Of het nu gaat om een ontoereikende vervoersinfra­ structuur of om dichtbebouwde binnensteden of periferieën met een gebrekkige aansluiting op de centrale vervoersnetten; uitbreiding van het bestaande wegennet is in veel gevallen niet meer mogelijk en een kruisingvrije metro strandt vaak op de financiering. De oplossing: ontsluiting van en op een nieuw niveau voor personenvervoer.

Het opbouwen van de stad, zowel fysiek als sociaal en economisch,

zag ik als mijn missie als burgemeester.

De kabelbaan is iets waar ik trots op ben.

Vera Katz, voormalig burgemeester van Portland

4|5

Kabelbanen in de stedelijke omgeving

De stad komt op adem Steeds meer auto’s verstoppen de wegen en daar­ door worden de reistijden steeds langer. Files en smog maken daardoor deel uit van ons dagelijkse leven. Een verschuiving van particulier naar open­ baar vervoer strandt echter vaak op overvolle wegen en gebrek aan ruimte voor openbaar vervoer. Tradi­ tionele vervoermiddelen zijn daardoor langer onder­ weg en hun attractiviteit vermindert aanzienlijk.

Stedelijke kabelbanen zijn veel meer dan een prakti­ sche aanvulling op de auto, bus, metro en trein. Als economische vorm van vervoer die gemakkelijk in bestaande ruimtelijke structuren te integreren is, be­ zit de kabelbaan ook een enorm potentieel voor de sociale ontwikkeling van (buiten)stedelijke agglome­ raties. De ervaring leert dat zich rond kabelbaansta­ tions nieuwe stedelijke centra vestigen.

Als wij een vervoerssysteem naar een buitengebied brengen, wekken wij de gemeenschappen weer tot leven.

Alfredo Brillembourg, professor in de architectuur en stedenbouw aan het Zwitsers Instituut voor Technologie (ETH) in Z端rich en co-director van de Urban Think Tank

6|7

Kabelbanen in de stedelijke omgeving

Onontbeerlijk voor stedelijke mobiliteit De stedelijke kabelbaan is een zeer veelzij­ dige vorm van vervoer: als aanvoerlijn voor industriële en economische gebieden, voor gerichte gebiedsontwikkeling of in het toeris­ me. Voor elke toepassing zijn verschillende systemen beschikbaar.

Door goed onderbouwde economische ar­ gumenten krijgen stedenbouwkundigen, ar­ chitecten en beleidsmakers volledig nieuwe mogelijkheden bij de uitvoering van kabel­ baanprojecten. Barrièrevrij, snel en veilig zijn slechts drie eigenschappen die de kabel­ baan onontbeerlijk maken voor een modern stedelijk vervoersconcept.

Boven rechts: Emirates Air Line, Londen, GBR Onder links: Seilbahn Koblenz, Koblenz, DEU Onder rechts: MGM CityCenter Shuttle, Las Vegas, USA

7|7

Seilbahnen im urbanen Raum

8|9

Kabelbanen in de stedelijke omgeving

Boven: Mariche Tramo Expreso, Caracas, VEN Onder: Seilbahn Koblenz, Koblenz, DEU

Eén vervoermiddel – vele voordelen Gebruik van een nieuw niveau Stedelijke kabelbanen hebben als voordeel dat ze een route volgen die onafhankelijk is van andere vormen van vervoer.

Hoge capaciteit en optimale energie-efficiëntie Moderne hogecapaciteitsbanen vervoeren tot 5000 perso­ nen per uur en per richting.

Korte bouwtijd zonder verkeershinder Door de hoge modularisatie en geoptimaliseerde werkpro­ cessen kunnen kabelbaanprojecten snel worden uitgevoerd.

Geen wachttijd in de stations Kabelbanen zijn continu in bedrijf. Daardoor zijn de cabines constant beschikbaar en is er geen dienstregeling nodig.

Eenvoudige aansluiting op het bestaande openbaar vervoer (OV) Kabelbanen zijn continu in beweging. Ze kunnen dan ook zonder problemen op andere vervoersvormen worden aan­ gesloten, omdat de dienstfrequentie niet afgestemd hoeft te worden.

Weinig ruimte nodig voor stations en torens Doordat de benodigde ruimte minimaal is, kunnen kabel­ banen ook in dichtbebouwde steden worden gebouwd.

Rechtstreekse verbinding In dichtbebouwde gebieden of bij fysieke hindernissen is de kabelbaan de snelste route van A naar B.

Ruime cabines Een cabine biedt plaats aan 35 personen – maar ook aan fietsen, kinderwagens en bagage.

Barrièrevrije mobiliteit voor iedereen Gelijkvloerse instap voor rolstoelgebruikers en passagiers met beperkte mobiliteit wanneer de cabine zich met een minimale snelheid voortbeweegt of stilstaat. Ook de fiets kan in de cabine.

Veiligste vervoermiddel ter wereld Kabelbanen worden al generaties lang gebruikt en zijn sta­ tistisch gezien het veiligste vervoermiddel.

Milieuvriendelijk en kostenefficiënt Kabelbanen zijn milieuvriendelijk en hebben een uitstekende kosten-batenverhouding.

9|9

Seilbahnen im urbanen Raum

10|11

Kabelbanen in de stedelijke omgeving

Links: grafiek vervoerscapaciteit Rechts: grafiek vervoersfuncties

Grotere mobiliteit in de stad Een kabelbaan kan tal van problemen in het stads­ vervoer oplossen – als aanvulling op het openbaar vervoer. Multimodaliteit, een optimale mix van ver­ schillende vervoersvormen, is het kenmerk van mo­ derne stedelijke vervoersnetwerken. Kabelgetrokken systemen zijn door hun speciale eigenschappen bij­ zonder geschikt voor de hiernaast beschreven ver­ voersfuncties en zijn daarmee superieur aan andere vervoermiddelen.

Kabelbanen komen het best tot hun recht op trajec­ ten tot ongeveer tien kilometer met een capaciteit van 5000 passagiers per uur en per richting.

Moderne systemen kunnen worden uitgerust met tus­ senstations om van richting te veranderen. Ze maken ook de bouw van een heel kabelbaannetwerk moge­ lijk waarbij passagiers kunnen overstappen tussen de verschillende systemen bij TOD's.

Naast zweefbanen (omloopbanen of pendelbanen) worden in steden ook automated people movers (APM) en kabeltrams ingezet. Daarbij wordt gebruik gemaakt van eigen routes die onafhankelijk zijn van het andere verkeer.

Voor het vervoer van 10.000 passagiers per uur (5.000 per richting) is nodig:

2.000

100

1

Welke functies vervult een kabelbaan?

Leemtes opvullen Kabelbanen zijn bijzonder geschikt om leemtes tussen verkeersgeneratoren zoals ziekenhuizen of bedrij­venterreinen en andere perifere infrastructuren op te vullen. Als ‘connecting link’ completeren en ver­ beteren ze het bestaande netwerk.

Verbinden Kabelbanen verbinden locaties die bij elkaar horen maar op grotere afstand van elkaar liggen, bijvoor­ beeld op een campus of een fabrieks- of beurster­ rein. Ze kunnen ook worden ingezet als parkeer­ plaatsshuttle voor het vervoer tussen gebouwen en de bijbehorende parkeerplaatsen. Conventionele vormen van vervoer zoals pendelbussen zijn vaak te duur en te personeelsintensief.

Overbruggen Kabelbanen gaan over obstakels die met conventio­ neel openbaar vervoer niet of alleen tegen hoge kos­ ten kunnen worden overbrugd. Naast topografische

hindernissen zoals bergen of rivieren kunnen ook vervoersinfrastructuren zoals spoorlijnen of autowe­ gen worden overbrugd om het vervoersnetwerk uit te breiden.

Nieuwe vervoersnetwerken creëren In stedelijke gebieden met een ontoereikende ver­ voersinfrastructuur creëren kabelbanen een nieuw vervoersnetwerk doordat ze meerdere kabelbaanlij­ nen met elkaar verbinden.

Verlengen Kabelbanen zijn een haalbaar middel om bestaande openbaarvervoertracés (trein, metro, tram en buslij­ nen) door te trekken.

Ontlasten Kabelbanen kunnen verkeerscongestie verminderen als conventionele vervoersvormen en de bestaande infrastructuur hun grenzen bereiken.

OVERBRUGGEN VERLENGEN

VERVOERSNETWERKEN CREËREN

ONTLASTEN

VERBINDEN

LEEMTES OPVULLEN

12|13

Kabelbanen in de stedelijke omgeving

Mobiliteit op hoog niveau

Laag energieverbruik Kabelbanen passen in de trend naar elektrische mobiliteit. Het ener­ gieverbruik per persoon per kilometer is aanzienlijk lager dan dat van andere vervoermiddelen zoals bussen of trams. Dat is te dan­ ken aan de uitstekende verhouding tussen het nuttig laadvermogen (passagiers) en het leeggewicht van de kabelbaan.

Hoge vervoerscapaciteit Moderne kabelbanen zoals in Koblenz verbruiken bij een vervoer­ scapaciteit van 3600 personen per uur en richting 0,1 kWh (kilo­ wattuur) om één passagier over een afstand van één kilometer te vervoeren. Ter vergelijking: een haardroger verbruikt dezelfde hoe­ veelheid energie in vijf minuten.

Geen elektrosmog Kabelgetrokken systemen hebben geen bovengrondse hoogspan­ ningsleidingen en -geleiders. Omdat de kabelbaan centraal wordt aangedreven, zijn er geen hoogspanningsmasten en is er ook geen elektrosmog. Dat is vaak een beslissend argument bij inspraak van burgers.

Links: Emirates Air Line, Londen, GBR Rechts: Mi Teleférico, La Paz, BOL

Veiligheid Kabelbanen kunnen met een audio- en videocommunicatiesysteem worden uitgerust en centraal worden bewaakt. Een gecertificeerd evacuatieconcept op basis van meervoudige back-upsystemen zorgt ervoor dat de kabelbaan ook in bedrijf blijft als individuele technische componenten uitvallen. Alle cabines kunnen altijd naar de stations terug worden gebracht.

Belastbaarheid Kabelbanen kunnen ook worden gebruikt in gebieden met extre­ me weersomstandigheden zoals hoge windsnelheden. Deze vor­ men voor moderne hoogwaardige systemen al lang geen probleem meer. Een kabelbaan kan in bedrijf blijven tot een windsnelheid van 100 km/uur, afhankelijk van het type systeem.

Comfort In de winter verwarmd, in de zomer en in tropische gebieden ge­ koeld. Om het comfort te verhogen kan in kabelbanen wifi beschik­ baar worden gesteld en daarmee ook infotainmentsystemen, recla­ me en nuttige passagiersinformatie.

14|15

Kabelbanen in de stedelijke omgeving

Boven links en onder: Emirates Air Line, Londen, GBR Boven rechts: Seilbahn Koblenz, Koblenz, DEU Midden: Marquam Hill, Portland, USA

Meer ontwerpvrijheid bij de planning Kabelbanen kunnen zonder problemen in het be­ staande vervoersnetwerk en de stedelijke omgeving worden geïntegreerd omdat er weinig ruimte voor nodig is. Afgezien van de torens en het in- en uit­ stapstation bevindt het eigenlijke vervoersniveau zich in de lucht.

Het tracé kan aan de plaatselijke omstandighe­ den worden aangepast en de projectplanning is betrekkelijk eenvoudig. Dat maakt kabelbanen tot

een bijzonder flexibel vervoermiddel dat zeer snel gebouwd kan worden. Omdat bouwplaatsen juist in steden het verkeer kunnen belemmeren, is ook de korte bouwtijd een pluspunt voor de stedelijke omgeving.

Kabelbanen kunnen moeiteloos in bestaande archi­ tectonische concepten worden geïntegreerd: stations en torens kunnen individueel ontworpen worden en zijn in veel steden een onmiskenbaar oriëntatiepunt.

16|17

Kabelbanen in de stedelijke omgeving

Flexibel, degelijk, betrouwbaar Stedelijke kabelbaanprojecten hebben hun eigen dynamiek. Daarom levert de Doppelmayr/Garaventa groep een compleet dienstenpakket naar de wensen van de klant dat verder reikt dan het ontwerpen en bouwen van een kabelbaan: analyse van de vervoerssituatie onderzoeken naar passagiersstromen analyse van de total cost of ownership personeelstraining onderhouds- en onderdelenmanagement beheer van alle kabelbaandiensten

Stedelijke kabelbanen –

de nieuwe mobiliteit in steden

Links: Singapore Cable Car, Singapore, SGP Midden: Constantine, DZA Rechts: Taksim-Kabatas, Istanboel, TUR

De belangrijkste kenmerken Stedelijke kabelbanen openen een nog onbenut, vrij niveau voor passagiersvervoer: volautomatische besturing mogelijk hoge capaciteit door continubedrijf korte bouwtijd, lage kosten weinig ruimte nodig optimale integratie in bestaande vervoersnetwerken barrièrevrij zeer comfortabel veiligste vervoermiddel ter wereld milieuvriendelijk

18|19

Kabelbanen in de stedelijke omgeving

7 1

2

11 12

3

21

4

Landen met Doppelmayr-systemen 5 6

De wereld van de kabelbanen De Doppelmayr/Garaventa groep is kwaliteits-, tech­ nologie- en marktleider op het gebied van kabelba­ nen en heeft productievestigingen en verkoop- en servicefilialen in meer dan 35 landen over de hele wereld. Tot op heden konden meer dan 14.500 ka­ belbaansystemen voor klanten in 88 landen worden gerealiseerd.

Met flexibiliteit, knowhow en pioniersgeest is de groep optimaal toegerust om alle uitdagingen in tra­ ditionele en nieuwe markten aan te gaan.

Klanten van Doppelmayr/Garaventa krijgen wereld­ wijd topkwaliteit in modern design, gebruiksvrien­ delijke oplossingen en optimale service – van het oorspronkelijke idee tot het voltooide project en ge­ durende de gehele levensduur van het product.

8 9 14 15 13 10 16 17 20 19 22

18

25 23

24

26

27

28

Steden ter referentie (uittreksel) 1 | Portland, USA 2 | Oakland, USA 3 | Las Vegas, USA 4 | Caracas, VEN 5 | La Paz, BOL 6 | Rio de Janeiro, BRA 7 | Londen, GBR 8 | Koblenz, DEU 9 | Künzelsau, DEU 10 | Lyon, FRA

11 | Bilbao, ESP 12 | Vila Nova de Gaia, PRT 13 | Zürich, CHE 14 | Biel, CHE 15 | Neuchâtel, CHE 16 | Mondovì, ITA 17 | Venetië, ITA 18 | Laibach, SVN 19 | Skikda, DZA 20 | Algiers, DZA

21 | Tlemcen, DZA 22 | Constantine, DZA 23 | Istanboel, TUR 24 | Batumi, GEO 25 | Tiflis, GEO 26 | Bakoe, AZE 27 | Singapore, SGP 28 | Wellington, NZL

525/nld/dour/fcl/042015/500

San Agustin, Caracas, VEN

Doppelmayr Cable Car GmbH & Co KG Urban Solutions Holzriedstrasse 29 6922 Wolfurt / Oostenrijk T +43 5574 604 1230, F +43 5574 604 1231 urbansolutions@doppelmayr.com www.doppelmayr.com