Rozdział 1
Wstęp – ogólna charakterystyka choroby 3
Rozdział 2
Przyczyny choroby 7
Rozdział 3
Przebieg i odmiany kliniczne 15
Rozdział 4
Dieta w trądziku różowatym 21
Rozdział 5
Stres i trądzik różowaty 39
Rozdział 6
Leczenie trądziku różowatego 45
Rozdział 7
Pielęgnacja skóry z trądzikiem różowatym 49
Rozdział 8
Makijaż w trądziku różowatym 147 Piśmiennictwo
z Prerosacea
Określenie prerosacea dotyczy cer płytko unaczynionych. Można zaobserwować niewielkie, dyskretne zmiany rumieniowe, okresowo pojawia się zaczerwienienie twarzy, zwane flushingiem, wywołane przez emocje, alkohol, przyprawy itd. Zmiany te, stricte poza twarzą, mogą występować również na skórze uszu, szyi lub dekoltu. Pojawianie się takich zaczerwienień, potocznie zwanych „rumieńcami”, jest pierwszą oznaką posiadania tendencji w kierunku rosacea oraz podłożem dalszego rozwoju choroby.
Źródło: opracowanie własne
z Postać teleangiektatyczna – utrwalony rumień Zaburzenia naczynioruchowe stają się bardziej zaawansowane, dochodzi do trwałego uszkodzenia naczyń krwionośnych, które nie są w stanie powrócić do pierwotnego kształtu, nie obkurczają się, powstają teleangiektazje. Zaczerwienienie skóry nie ustępuje. Trądzik różowaty w takiej formie, bez pogłębienia zmian, dotyczy około 80% chorych.
z Postać grudkowo-krostkowa – zmiany grudkowo-krostkowe Na rumieniowym podłożu rozwijają się zmiany zapalne o charakterze grudek i krost. Zmianom tym towarzyszy obrzęk.
Źródło: opracowanie własne
z Postać przerostowa – stadium przerostowe
Jest to najbardziej uciążliwa i widoczna postać choroby, dotyczy w przewadze pacjentów płci męskiej. Dochodzi do przerostu tkanki łącznej w obrębie tkanek miękkich twarzy, najczęściej nosa (rhinophyma ), może także zajmować brodę, czoło, policzki i uszy. Skóra objęta chorobą jest pogrubiała, o nieregularnej powierzchni, posiada zmiany o charakterze guzowatym. Tworzą się nieestetyczne, naciekowe przerosty tkanki, usuwane przez chirurga plastyka.
Źródło: opracowanie własne
z Trądzik różowaty oczny
Procesem zapalnym w tym stadium często zostają objęte oczy, występuje zapalenie spojówek (conjunctivitis ), brzegów powiek (blepharitis ), rogówki (keratitis). Obecność jednego lub więcej objawów ze strony aparatu wzrokowego wskazuje na tzw. trądzik oczny (ophthalmic rosacea ).
Rozpoznanie trądziku różowatego opiera się głównie na obserwacji objawów klinicznych i wywiadzie lekarskim. Dermatolog zazwyczaj diagnozuje tę chorobę na podstawie:
z objawów klinicznych – zaczerwienienie skóry (rumień), rozszerzone naczynia krwionośne, krosty, grudki i ewentualnie przerost skóry w postaci guzów,
z wywiadzie medycznym – lekarz może zapytać o historię rodzinną (czy ktoś w rodzinie miał trądzik różowaty), czynniki wyzwalające objawy (np. stres, zmiany temperatury, dieta), a także o inne dolegliwości skórne,
z wykluczeniu innych chorób skórnych – trądzik różowaty może być różnicowany z innymi chorobami skóry, np. z trądzikiem młodzieńczym, łojotokowym zapaleniem skóry, atopowym zapaleniem skóry czy łuszczycą.
Leki miejscowe:
z Metronidazol – jest to najczęściej stosowany preparat miejscowy w leczeniu trądziku różowatego. Ma działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i zmniejsza rumień. Zwykle stosuje się go w postaci żelu lub kremu.
z Iwermektyna – miejscowe preparaty z iwermektyną działają przeciwzapalnie i hamują ro zwój bakterii, co może pomóc w redukcji wyprysków.
z Kwas azelainowy – działa przeciwzapalnie i antybakteryjnie. Może być stosowany zarówno w leczeniu trądziku różowatego, jak i innych postaci trądziku.
z Brimonidyna – to lek miejscowy, który działa przez obkurczanie rozszerzonych naczyń krwionośnych, co zmniejsza rumień i zaczer wienienie skóry.
Leki doustne:
z Antybiotyki (np. tetracyklina, doksycyklina) – stosowane w przypadku nasilonych objawów trądziku różowatego, zwłaszcza w postaci grudek i krost. Mają działanie przeciwzapalne, a nie tylko przeciwbakteryjne.
Doksycyklina jest najczęściej wybieranym antybiotykiem w leczeniu trądziku różowatego.
z Izotretynoina – w bardzo ciężkich przypadkach, gdy inne metody leczenia zawodzą, dermatolodzy mogą zdecydować się na kurację izotretynoiną. Lek ten jest skuteczny, ale stosuje się go tylko w przypadkach zaawansowanego trądziku różowatego z nasilonymi objawami zapalnymi.
z Leki hormonalne:
} Spironolakton – może być stosowany w leczeniu trądziku różowatego u kobiet, zwłaszcza tych, które mają zmiany hormonalne (np. związane z cyklem miesiączkowym). Działa na poziomie hormonalnym, zmniejszając produkcję łoju.
W postępowaniu z trądzikiem różowatym bardzo ważne są zalecenia dietetyczne i tryb życia. Dokładnie dietę w trądziku różowatym omówiono w rozdziale 4.
Należy:
1. Unikać pikantnych potraw, alkoholu i kofeiny. Są to czynniki, które często powodują rozszerzenie naczyń krwionośnych, a tym samym pogarszają rumień.
2. Przestrzegać zrównoważonej diety. Dieta bogata w antyoksydanty, witaminy i minerały, a uboga w tłuszcze trans i przetworzoną żywność, może korzystnie wpływać na stan skóry.
3. Unikać sauny, solarium, ekspozycji na światło słoneczne, intensywnego przegrzewania skóry.
4. Unikać napojów alkoholowych.
Leczenie dermatologiczne zawsze należy połączyć z zabiegami kosmetologicznymi i codzienną pielęgnacją (patrz rozdział 7).