24. Duże modele językowe i generatywna sztuczna inteligencja 119
25. Deepfake’i i dezinformacja 124
26. Wieża Babel 129
27. Papugi i problemy 134
CO TERAZ? 139
28. Wybór modelu 139
29. Bunt robotów 144
30. Wojny IP 149
31. Które zawody przetrwają? 154
32. Przełomowe odkrycia naukowe 159
33. Interfejsy mózg-komputer 164
34. Lekarz AI zaraz pana przyjmie 169
35. Twój osobisty korepetytor ... i przyjaciel 174
36. Nie jesteście zadowoleni? 179
37. Inżynieria promptów 184
38. Inteligentni agenci 189 194
39. Geopolityka i wyścig zbrojeń AI 194
40. Czyją własnością jest sztuczna inteligencja? 199
41. Bezpieczeństwo sztucznej inteligencji 204
42. Smart miasta 209
43. Ulepszanie ludzkości 214
44. Żyć wiecznie 220
45. Kwantowe uczenie maszynowe 226 231
46. Wiek obfitości 231
47. Przyszłość będzie dziwaczna 236
48. The Age of Em (Epoka Emów) 242
49. Superinteligencja i osobliwość 247
50. Okiem sztucznej inteligencji 252
Słowniczek 258
Indeks 261
O autorze 263
3 Mechaniczny Turek
Napoleon nie lubi przegrywa . Nawet wtedy, gdy chodzi o tylko o szachy, a nie o prawdziw kampani wojskow . Siedz c naprzeciw swojego nieprzeniknionego przeciwnika, ubranego w turban i orientalne szaty, Napoleon szuka strategii, która mog aby go jeszcze uratowa . W trakcie ich pierwszej gry nawet oszukiwa , trzy razy wykonuj c niedozwolony ruch, ale Turek nie da si na to z apa , za pierwszym razem spokojnie przestawi królow Napoleona na w a ciwe pole, a w ko cu zmiót wszystkie bierki z planszy. Drugi mecz by powa niejszy, ale po zaledwie 19 ruchach by o jasne dla francuskiego cesarza, e gra si sko czy a. Zrezygnowany podda swojego króla.
Mechaniczny Turek, stworzony przez holenderskiego wynalazcę Wolfganga von Kempelena w 1770 roku dla dworu królewskiego cesarzowej Marii Teresy w Wiedniu, był pozorną sztuczną inteligencją – genialnym automatem szachowym. W ciągu 84 lat działania, zanim został strawiony przez pożar, grał, oprócz Napoleona Bonaparte, z takimi osobistościami jak Benjamin Franklin, Katarzyna Wielka, Charles Babbage i Edgar Allen Poe. Maszyna składała się z naturalnej wielkości głowy i tułowia odzianego w szaty, umieszczonych na mniej więcej metrowej szafce, z drzwiczkami na każdym boku, aby osoba ją demonstrująca mogła odsłonić zachwyconej publiczności złożone wnętrze z mechanizmami zegarowymi. Ale prawda była zupełnie inna – w szafce znajdowało się ukryte miejsce, w którym mały zdolny szachista mógł leżeć i manipulować pionkami od dołu.
Ówczesny świat był jednak zafascynowany tą rzekomą sztuczną inteligencją. Mechaniczny Turek wyruszył w tournée po Europie – między innymi spędził rok w Londynie, a po śmierci von Kempelena został kupiony i zabrany do Ameryki, gdzie grał w szachy w Nowym Jorku i Bostonie. W tej epoce mechanizmów zegarowych powstało wiele znanych automatów, takich jak srebrny łabędź Johna Josepha Martina lub figurki konstrukcji
braci Francini, poruszające się w jaskini we francuskim zamku, lecz von Kempelen, stawiając przed Mechanicznym Turkiem zadanie gry w szachy, sugerował publiczności, że jego dzieło może być nawet zdolne do racjonalnego myślenia. Chociaż sama gra w szachy byłaby przykładem tego, co
Mechaniczny Turek firmy Amazon
W 2005 roku Amazon uruchomił własny serwis o nazwie Mechanical Turk jako sposób uz yskania rozproszonej mocy (ang. crowdsourcing) programowania. Ale, podobnie jak w prz ypadku swojego or yginalnego imiennika, Mechanical Turk wykorz ystywał ludzi do czarnej roboty. Będąca prekursorem bardzo udanej platformy Amazon Web Ser vices, na której można wynająć wolne moce obliczeniowe w „chmurze”, usługa stworz yła pierwsz y r ynek dla niezależnych programistów. Jeśli chcesz wykonać zadanie obliczeniowe, umieść je na stronie Mechanical Turk i „sparuj się” z pracownikami prz ygotowanymi do podjęcia tego zadania.
Fei-Fei Li jest wyk ładowcz ynią informatyki w Princeton i zajmuje się badaniami nad widzeniem komputerowym. W 2006 roku zaproponowała zbudowanie oetykietowanego zbioru danych ImageNet, któr y mógłby być używany do szkolenia komputerów do wizualnego rozpoznawania określonych obiektów, lecz badaczka napotykała problemy z finansowaniem, ponieważ nie dostrzeżono akademickiego zastosowania dla takiego projektu. Nawet gdyby uz yskała aprobatę, niezbędna praca związana z etykietowaniem zajęłaby absolwentom dziesięciolecia, przez co projekt byłby całkowicie niepraktyczny. Następnie Fei-Fei Li natknęła się na usługę Mechanical Turk Amazona, dzięki której była w stanie opublikować ofertę pracy dla ludzi na całym świecie, która dzięki temu mogła być wykonana w sposób fragmentar yczny.
Efektem końcowym było skompletowanie baz y danych za ułamek kosztów i w ułamku czasu w stosunku do początkowego pomysłu zatrudnienia doktorantów.
ImageNet został po raz pierwsz y zaprezentowany światu w 2009 roku na konferencji poświęconej widzeniu komputerowemu i rozpoznawaniu wzorców i wkrótce stał się najważniejsz ym „naucz ycielem” widzenia komputerowego.
25 Deepfake’i i dezinformacja
W 2024 roku policja w Hongkongu ujawni a bardzo wyra nowane oszustwo phishingowe32. Pracownik nansowy pracowni architektonicznej Arup (odpowiedzialnej za budow opery w Sydney i stadionu Etihad w Manchesterze) zosta najwyra niej poproszony przez brytyjskie Biuro Finansów o do czenie do rozmowy wideo online, podczas której mia a zosta omówiona tajna transakcja. Pocz tkowo pracownik by bardzo podejrzliwy, lecz obecno kilku cz onków personelu na spotkaniu wydawa a si wystarczaj c gwarancj , e sprawa jest autentyczna. Zastosowa si zatem do ich instrukcji i przela 200 milionów dolarów hongko skich (ponad 25 milionów USD) na rachunek, który okaza si kontem przest pców. Ale najbardziej niewiarygodny by fakt, e aden ze wspó pracowników nie by prawdziwy. Dzi ki generatywnej sztucznej inteligencji deepfake’i – wersje prawdziwych ludzi generowane przez sztuczn inteligencj – przenios y si na inny poziom.
Niezależnie od tego, czy chodzi o papieża Franciszka w puchowej kurtce, czy Donalda Trumpa skutego kajdankami przez policję, tworzenie deepfake’ów eksplodowało dzięki generatywnej sztucznej inteligencji. Próbowano temu przeciwdziałać różnymi technikami – wczesne programy generowania obrazu próbowały zapobiegać tworzeniu deepfake’ów i nie przedstawiały ludzkich twarzy, a potem nie pokazywały twarzy prawdziwych ludzi, lecz te delikatne próby zatrzymania złego trendu szybko zniknęły. Podobnie jak w filmie Łowca androidów, w którym przeprowadzane są coraz bardziej złożone testy, aby zdecydować, czy ktoś jest prawdziwy, czy sztuczny, niejako uczestniczymy w wyścigu zbrojeń między oszustami a wykrywaczami.
32 Phishing – metoda oszustwa, w której przestępca podszywa się pod inną osobę lub instytucję w celu wyłudzenia poufnych informacji, zainfekowania komputera szkodliwym oprogramowaniem czy też nakłonienia ofiary do określonych działań. Jest to rodzaj ataku opartego na inżynierii społecznej (przyp. tłum.).
Skrojony na miar
Od początków Internetu pornografia jest ogromnym motorem innowacji technologicznych. W styczniu 2024 roku sfałszowane przez sztuczną inteligencję zdjęcia gwiazdy pop Taylor Swift były rozpowszechniane w Internecie sz ybciej, niż platformy mogły je usuwać, a to zaledwie jeden z wielu prz yk ładów niepokojącego nowego trendu. Według raportu State of Deep Fakes z 2023 roku 98% wsz ystkich podróbek dotycz y pornografii, a 99% z nich to „kobiety”. W Wielkiej Br ytanii pornografia deepfake stała się nielegalna dzięki ustawie o bezpieczeństwie online, ale w Amer yce nie ma obecnie przepisów federalnych zakazujących udostępniania lub tworzenia fałsz ywych obrazów.
Kiedyś można było stwierdzić, że ma się do czynienia z „fałszywką”, bo człowiek na ekranie nienaturalnie mrugał, ale niestety ten statek już odpłynął. Pod koniec 2022 roku amerykański gigant technologiczny Intel uruchomił FakeCatcher, który do decyzji, czy coś jest prawdziwe, czy nie, próbował wykorzystać subtelne zmiany koloru skóry spowodowane przepływem krwi. W maju 2024 roku OpenAI wykorzystało sztuczną inteligencję, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się pięciu przypadków dezinformacji przez nią stworzonych. Może nadejść czas, kiedy wojnę z deepfake’ami będzie się wygrywać środkami technologicznymi, ale na razie musimy wypracować nowy sposób myślenia i uświadomić sobie, że nie możemy już wierzyć własnym oczom.
System zero W swojej bestsellerowej pracy z 2011 roku Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym33 laureat Nagrody Nobla psycholog Daniel Kahneman opisuje dwa różne sposoby, w jakie ludzki mózg formuje myśli. System pierwszy jest szybki, automatyczny i nieświadomy, system drugi zaś jest świadomy i logiczny, gdy mamy czas na refleksję. Brytyjski członek senior Instytutu Turinga Neil Lawrence proponuje trzecią klasyfikację myślenia – system zero – stosowany przez komputery.
33 Daniel Kahneman, Thinking, Fast and Slow, wyd. polskie: Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym, tłum. P. Szymczak, Warszawa, Media Rodzina 2012.
47 Przysz o b dzie dziwaczna
yjemy w erze zdumienia. Oczywiste jest, e dzisiejszego wiata nie mogliby poj ludzie wyrwani z epoki kamienia upanego i sprowadzeni do tera niejszo ci, ale je li da oby si teleportowa kogo z roku 1990 do lat 20. XXI wieku, bez prze ycia przez niego kolejnych dziesi cioleci, jego umys dozna by szoku i oszo omienia.
Naszym przodkom wydawałoby się, że mamy boskie moce, choć bez wątpienia akceptujemy wiele elementów współczesnego świata bez najmniejszego zastanowienia. Największą pojedynczą zmianą dokonaną przez sztuczną inteligencję będzie po prostu przyspieszenie postępu technologicznego. Jeśli sądzimy, że do tej pory zmiany następowały szybko, to znaczy, że jeszcze nic nie widzieliśmy. W najbliższej przyszłości może pojawią się sztuczne macice, telekineza, nieśmiertelność i gadające zwierzęta. A jeśli nam się poszczęści, może nawet latające samochody.
Zmiana etyki i norm Zmiany technologiczne i społeczne zawsze szły ze sobą w parze, a ludzkie normy i wartości z czasem znacznie się zmieniły. Ludzie mogli kiedyś posiadać innych ludzi; kobiety były obywatelkami drugiej kategorii; dzieci były niewidzialne i niesłyszalne oraz często musiały pracować. W ciągu ostatnich kilku krótkich lat małżeństwa jednopłciowe stały się normą, a odsetek osób wierzących w Boga gwałtownie maleje.
Ale w każdym momencie większość ludzi czuje, że ich pomysły są dobre, a przeszłość się myliła – jest to pojęcie zwane „prezentyzmem”, bezkrytycznie oceniające przeszłość z perspektywy teraźniejszej moralności i zawsze uznające ją za potrzebną. Jednak nasi potomkowie będą postrzegać
Komputronium
Niektórz y uważają, że w odległej prz yszłości wszechświat można będzie
uratować przed „śmiercią z przegrzania” i przekształcić go w nową formę materii zwaną „obliczeniową”. Futur ystyczny blog LessWrong opisuje to jako „teoretyczny uk ład materii, któr y jest najbardziej optymalną możliwą formą urządzenia obliczeniowego dla takiej ilości materii”. Biorąc pod uwagę, że celem zaawansowanej sztucznej inteligencji prawdopodobnie będzie zdolność do tworzenia coraz potężniejsz ych obliczeń, powstała koncepcja, według której ostatecznym celem superinteligencji byłoby przekształcenie całej materii w Uk ładzie Słonecznym, potem w galaktyce, a następnie w pozostałej części dostępnego dla niej wszechświata w węzły przetwarzania danych zbudowane z substancji.
nasze poglądy jako równie dziwaczne, a czasem odrażające. Dlatego nie powinniśmy próbować wprowadzać obecnych wartości etycznych do sztucznej inteligencji, ponieważ nawet jeśli programiści mogliby uzgodnić, czym one są, z pewnością z czasem bardzo się zmienią.
Kolejne pytanie brzmi: jak sztuczna inteligencja zmieni nas i nasze wartości? Życie razem z innymi istotami, równie inteligentnymi lub nawet bardziej niż my, prawdopodobnie pozwoli nam na nowo ocenić nasz stosunek do wszystkich czujących istot.
‘AGI b dzie mia o dramatyczny i niesamowity wp yw na ka dy obszar ludzkiej dzia alno ci.’ Ilya Sutskever
Zak ócenia Do tego dochodzi potęga zakłóceń, takich jak rewolucje rolnicze i przemysłowe. Świat zmienia się niespodziewanie i nieprzewidywalnie. Wszystkie wcześniejsze zakłócenia pochodziły od ułomnych ludzkich mózgów, a sztuczna inteligencja ma potencjał, aby być szczególnie przełomową, ponieważ pomysły pochodzą od znacznie większej inteligencji.
Niektóre wstrząsy przyjdą od wewnątrz, na przykład możliwość zbudowania samoreplikujących się nanomaszyn do oczyszczania świata, zaspokojenia
