101222687

Page 1


2.2. Drobnoustroje stanowiące zagrożenie epidemiczne, ich główne źródła i drogi szerzenia

2.3.

2.5.

2.7.

2.9.

2.11. Zasady postępowania w gabinecie chirurgii stomatologicznej w czasie szczególnego zagrożenia epidemicznego na przykładzie pandemii COVID -19, choroby wywołanej przez koronawirusa

2.11.3.

2.11.5. Udzielanie świadczeń zdrowotnych w gabinecie chirurgii

2.11.7. Przygotowanie gabinetu chirurgii stomatologicznej i sąsiednich pomieszczeń do pracy podczas pandemii

3.1.

3.2.

3.3.

4.2. Kwalifikacja i przygotowanie pacjentów do ambulatoryjnych zabiegów

4.2.1. Kwalifikacja i przygotowanie pacjentów obciążonych wybranymi schorzeniami ogólnymi do ekstrakcji zębów i/lub innych zabiegów chirurgicznych w obrębie jamy ustnej w warunkach ambulatoryjnych

4.3. Powikłania ogólne i stany nagłe mogące wystąpić u pacjenta na każdym etapie leczenia ...............................................................................................................

Małgorzata Nather

4.3.1. Omdlenie (syncope) .........................................................................................

4.3.2. Zapaść krążeniowa (collapsus)

4.3.3. Atak dusznicy bolesnej (

4.3.4. Ostry zawał mięśnia sercowego (infarctus myocardii)

4.3.5. Nagłe zatrzymanie krążenia (cessatio circulationis/cardiac arrest) ..............

4.3.6. Częstoskurcz napadowy nadkomorowy (tachycardia paroxysmalis supraventricularis/paroxysmal supraventricular tachycardia – PSVT)

4.3.7. Atak astmy oskrzelowej/dychawicy oskrzelowej ...........................................

4.3.8. Atak padaczki (epilepsja, epilepsis, epilepsy)

4.3.9. Stany ostre w cukrzycy ....................................................................................

4.4. Analgezja pola operacyjnego w ambulatoryjnej chirurgii wyrostka zębodołowego 142 Małgorzata Nather

4.4.1. Drogi podawania środków znieczulenia miejscowego ................................

4.4.2. Powikłania po znieczuleniu miejscowym

4.5. Technika i rodzaje cięć stosowanych w zabiegach chirurgii stomatologicznej 188

Małgorzata Nather

4.6. Usuwanie zębów ..........................................................................................................

Małgorzata Nather

4.6.1.

4.6.2.

4.6.3. Metody i narzędzia do usuwania zębów ........................................................

4.6.4.

zęba i zabiegach w obrębie wyrostka

4.8.

4.8.1. Powikłania występujące podczas zabiegu usuwania zęba

4.8.2. Powikłania występujące po zabiegu usunięcia zęba .....................................

4.8.3.

4.9. Chirurgia endodontyczna..............................................................................................

Małgorzata Nather

4.9.1. Bikuspidacja (premolaryzacja, separacja koronowo-korzeniowa)

4.9.2. Amputacja korzenia zęba (radektomia, radisekcja, resekcja korzenia zęba)

4.9.3. Hemisekcja (usunięcie połowy zęba)

4.9.4. Resekcja wierzchołka korzenia (apikotomia, apektomia, apipektomia, apikoektomia, periapektomia, amputacja wierzchołka/szczytu korzenia, odcięcie wierzchołka/szczytu korzenia)

4.11.3.

5.6.3.

5.6.4.

6.2.

5.14.2.

6.2.4.

7. Stany zapalne tkanek miękkich i kości części twarzowej czaszki

Jan Borys, Bożena Antonowicz

7.1. Patofizjologia procesu zapalnego

7.2.

7.3.

7.4.

7.4.1. Mikrobiom jamy ustnej ...................................................................................

7.4.2. Przyczyny zakażeń okołoszczękowych

7.5. Uwarunkowania szerzenia się zapaleń w obrębie głowy i szyi

7.5.1.

7.6. Postępowanie diagnostyczne w zapaleniach tkanek części twarzowej czaszki

7.7.

wpływające

7.8. Leczenie stanów zapalnych w zależności od obrazu klinicznego i stopnia

7.8.1.

7.8.3. Zabiegi chirurgiczne w leczeniu zapaleń nieswoistych .................................

7.8.4. Miejscowe leczenie uzupełniające

7.8.5. Leczenie ogólne zapaleń nieswoistych części twarzowej czaszki .................

7.9. Ropnie wewnątrz- i zewnątrzustne

7.10. Leczenie ropni wewnątrz- oraz zewnątrzustnych twarzy i szyi

7.11. Ropowica

7.11.1. Powikłania ropnych procesów zapalnych

7.12. Zapalenia kości części twarzowej czaszki .....................................................................

7.12.1. Ostre zapalenie kości i szpiku (acute osteomyelitis – AO)

7.12.2. Wtórnie przewlekłe zapalenie kości (secondary chronic osteomyelitis – SCO) ........................................................................................

7.12.3. Pierwotnie przewlekłe zapalenie kości (primary chronic osteomyelitis – PCO) ....................................................................................... 531

7.12.4. Zespoły współistniejące z pierwotnie przewlekłym zapaleniem kości 532

7.12.5. Rozlane stwardniające zapalenie kości (diffuse sclerosing osteomyelitis – DSO) 533

7.12.6. Zapalenie kości Garré (ossifying periostitis) ................................................. 534

7.13. Diagnostyka zapaleń kości ...........................................................................................

7.14. Leczenie zapaleń kości 537

7.14.1. Leczenie ostrego i wtórnie przewlekłego zapalenia kości ........................... 538

7.14.2. Leczenie pierwotnego przewlekłego zapalenia kości 542

7.14.3. Powikłania zapalenia kości .............................................................................. 543

7.15. Specyfika zapaleń kości części twarzowej czaszki u dzieci .........................................

7.16. Zapalenia swoiste części twarzowej czaszki i szyi

7.16.1.

Torbiele kości szczękowych .....................................................................................................

Tomasz Kaczmarzyk

8.1. Zębopochodne torbiele zapalne ...................................................................................

8.1.1. Torbiel korzeniowa (radicular cyst – RC) 573

8.1.2. Zapalna torbiel przyzębna (inflammatory paradental cyst – IPC).................

8.2. Zębopochodne i niezębopochodne torbiele rozwojowe ............................................ 575

8.2.1. Torbiel zawiązkowa (dentigerous cyst – DC) 575

8.2.2. Zębopochodna torbiel rogowaciejąca (odontogenic keratocyst – OKC) ...... 575

8.2.3. Torbiel przyzębna boczna (lateral periodontal cyst – LPC) 576

8.2.4. Zębopochodna torbiel groniasta (botryoid odontogenic cyst – BOC) ......... 577

8.2.5. Torbiel dziąsłowa (gingival cyst – GC) 577

8.2.6. Zębopochodna torbiel gruczołowa (glandular odontogenic cyst – GOC) .... 577

8.2.7. Wapniejąca torbiel zębopochodna (calcifying odontogenic cyst – COC) ..... 578

8.2.8. Ortokeratotyczna torbiel rogowaciejąca (orthokeratinized odontogenic cyst – OOC) .......................................................................................................

8.2.9. Torbiel przewodu nosowo-podniebiennego (nasopalatine duct cyst – NDC) .......................................................................................................

8.3. Metody leczenia torbieli kostnych

8.3.1.

8.3.2.

8.3.4. Metoda dwuetapowa ......................................................................................

Przedmowa

Trzytomowe wydanie podręcznika Chirurgia stomatologiczna i szczękowo-twarzowa, które oddaję do rąk Czytelników, stanowi pierwsze nowoczesne i kompleksowe opracowanie zagadnień związanych z diagnostyką oraz leczeniem chorób jamy ustnej, tkanek miękkich części twarzowej czaszki i szyi oraz kości twarzoczaszki.

W monografii w sposób wyczerpujący ujęto charakterystykę wrodzonych i nabytych wad czaszkowo-twarzowo-szczękowych, urazów, zmian potencjalnie złośliwych i nowotworów omawianego regionu oraz okolic mu przyległych.

Opracowanie ma interdyscyplinarny wymiar. W jego tworzenie zaangażowali się lekarze dentyści oraz lekarze specjalności zabiegowych i niezabiegowych. Wśród nich znaleźli się wybitni naukowcy, którzy swoją wiedzę i doświadczenie kliniczne podparli Evidence based medicine and dentistry. W podręczniku uwzględniono także tematy wrodzonych i nabytych chorób ogólnoustrojowych w kontekście stanu zdrowia jamy ustnej w szerokim zakresie. Istotną zaletą jest omówienie zagadnień związanych z dynamicznie rozwijającą się implantologią, diagnostyką i leczeniem zakażeń, krwiolecznictwem, rehabilitacją, a także aspektami prawnymi w stomatologii i chirurgii szczękowo-twarzowej.

Wartość dodaną niniejszego podręcznika stanowi niezwykłe bogactwo ilustracji w postaci wysokiej jakości zdjęć, kopii badań obrazowych i rysunków. Pozwala to przybliżyć Czytelnikom opisywane zmiany i szczegółowo wyjaśnia metody postępowania leczniczego.

Ufam, że Chirurgia stomatologiczna i szczękowo-twarzowa będzie niezastąpioną pozycją, dzięki której kolejne pokolenia studentów i absolwentów kierunków lekarsko-dentystycznych i lekarskich będą mogły doskonalić swoją wiedzę oraz umiejętności praktyczne. Dziękuję wszystkim Współautorom za trud i zaangażowanie w tworzenie monografii, a Czytelników proszę o życzliwe jej przyjęcie.

Redaktor naukowy

Prof. dr hab., dr h.c. Mansur Rahnama

Spis rozdziałów tomu 1

1. Rys historyczny chirurgii stomatologicznej i szczękowo-twarzowej w Polsce

2. Profilaktyka zakażeń w gabinecie chirurgii stomatologicznej i szczękowo-twarzowej

3. Znieczulenie w chirurgii szczękowo-twarzowej

4. Podstawy chirurgii wyrostka zębodołowego

5. Implantologia stomatologiczna

6. Podstawy farmakoterapii w stomatologii

7. Stany zapalne tkanek miękkich i kości części twarzowej czaszki

8. Torbiele kości szczękowych

Spis

rozdziałów tomu 2

9. Schorzenia zatok przynosowych

10. Onkologia głowy i szyi

11. Traumatologia szczękowo-twarzowa

Spis rozdziałów tomu 3

12. Wady rozwojowe i ortognatyka

13. Choroby i leczenie stawu skroniowo-żuchwowego

14. Rehabilitacja narządu żucia

15. Rehabilitacja protetyczna pacjentów po leczeniu nowotworów części twarzowej czaszki

16. Zastosowanie laseroterapii w chirurgii stomatologicznej

17. Chirurgia plastyczna

18. Dokumentacja medyczna w praktyce lekarza dentysty

Autorzy tom 1–3

dr n. med., lek. dent. Bożena Antonowicz

Zakład Chirurgii Stomatologicznej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

dr n. med. Marcin Berger

Katedra i Zakład Chirurgii Stomatologicznej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

dr n. med. Katarzyna Bogusiak

III Katedra Chirurgii, Klinika Chirurgii Szczękowo-Twarzowej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

dr hab. n. med. Jan Borys

Klinika Chirurgii Szczękowo-Twarzowej i Plastycznej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

dr n. med. Marcin Ciesielski

III Katedra Chirurgii, Klinika Chirurgii Szczękowo-Twarzowej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

prof. dr hab. n. med. Mirosław Czuczwar II Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

dr n. med. Krzysztof Dowgierd Klinika Chirurgii Głowy i Szyi Dzieci i Młodzieży, Oddział Chirurgii Szczękowo-Twarzowej dla Dzieci i Młodzieży, Centrum Wad Twarzoczaszki dla Dzieci i Młodzieży, Wojewódzki Specjalistyczny Szpital Dziecięcy w Olsztynie, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

dr n. med. Damian Dudek NZOZ ,,ArtMedica” w Toruniu

dr hab. n. o zdr. Michał Ginszt Zakład Rehabilitacji i Fizjoterapii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

dr n. med. Renata Golińska Ortorodzina Renata Golińska w Poddębicach

dr hab. n. med. Kinga Grzech-Leśniak, prof. Uczelni Pracowania Laseroterapii, Katedra i Zakład Chirurgii Stomatologicznej, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

dr n. med. Piotr Hadrowicz Oddział Otolaryngologii i Onkologii Laryngologicznej, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. Najświętszej Maryi Panny w Częstochowie; Klinika Chirurgii Szczękowo-Twarzowej, Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Wojskowej Akademii Medycznej – Centralny Szpital Weteranów w Łodzi

dr n. med. Grzegorz Hajduk

Katedra i Zakład Chirurgii Stomatologicznej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

dr hab. n. med. Sławomir Jabłoński, prof. nadzw. III Katedra Chirurgii, Klinika Chirurgii Klatki Piersiowej, Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

dr n. med. Maciej Jagielak Ortognatyka – Dr Jagielak sp. z o.o. sp.k.

prof. dr hab. n. med. Tomasz Kaczmarzyk Katedra Chirurgii Stomatologicznej, Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

dr n. med. Anna Kłysik

Koordynator Oddziału Okulistycznego Tomaszowskiego Centrum Zdrowia Sp. z o.o. w Tomaszowie Mazowieckim

prof. dr hab. n. med. Marcin Kozakiewicz III Katedra Chirurgii, Klinika Chirurgii Szczękowo-Twarzowej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

dr n. med. Lidia Kruczykowska

III Katedra Chirurgii, Klinika Chirurgii Szczękowo-Twarzowej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

prof. dr hab. n. med. Dawid Larysz

Klinika Chirurgii Głowy i Szyi Dzieci i Młodzieży, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie; Wojewódzki Specjalistyczny Szpital Dziecięcy w Olsztynie

dr n. med. Patrycja Larysz

Klinika Chirurgii Głowy i Szyi Dzieci i Młodzieży, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie; Wojewódzki Specjalistyczny Szpital Dziecięcy w Olsztynie

prof. dr hab. n. med. Piotr Loba, prof. UMed w Łodzi Zakład Patofizjologii Widzenia Obuocznego i Leczenia Zeza, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

lek. Krzysztof Lubaś

Klinika Chirurgii Głowy i Szyi Dzieci i Młodzieży, Oddział Chirurgii Szczękowo-Twarzowej dla Dzieci i Młodzieży, Centrum Wad Twarzoczaszki dla Dzieci i Młodzieży, Wojewódzki Specjalistyczny Szpital Dziecięcy w Olsztynie

dr n. med. Michał Łobacz

Katedra i Zakład Chirurgii Stomatologicznej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

dr hab. n. med. Waldemar Machała, prof. nadzw. UMed w Łodzi

Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Centralny Szpital Kliniczny Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

dr n. med. Sylwia Majewska-Beśka

Katedra i Zakład Stomatologii Wieku Rozwojowego, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

dr n. med. Małgorzata Nather „M-NATHERDENT” Indywidualna Specjalistyczna Praktyka Lekarska

dr n. med. Bartłomiej Nierzwicki

Oddział Chirurgii Szczękowo-Twarzowej dla Dzieci i Młodzieży, Centrum Wad Twarzoczaszki dla Dzieci i Młodzieży, Wojewódzki Specjalistyczny Szpital Dziecięcy w Olsztynie; Prywatna Praktyka Millenium Surgical Chicago, USA

r. pr. Marta Podgórska Uniwersyteckie Centrum Stomatologii w Lublinie

r. pr. Michał Podgórski

dr n. med. Lesław Jacek Pypeć Katedra i Zakład Stomatologii Wieku Rozwojowego, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

dr hab. n. med. Maciej Radek, prof. UM III Katedra Chirurgii, Klinika Neurochirurgii, Chirurgii Kręgosłupa i Nerwów Obwodowych, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

prof. dr hab., dr h.c. Mansur Rahnama Katedra i Zakład Chirurgii Stomatologicznej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

dr hab. n. med. Dariusz Rolski Katedra Protetyki Stomatologicznej, Warszawski Uniwersytet Medyczny

dr n. med. Monika Rutkowska Klinika Otolaryngologii i Chirurgii Głowy i Szyi, 4. Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką we Wrocławiu

dr n. med. Elżbieta Rypulak II Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

dr n. med. Mirosław Stelągowski Oddział Chirurgii Naczyniowej, Ogólnej i Onkologicznej, Wojewódzkie Wielospecjalistyczne Centrum Onkologii i Traumatologii im. Mikołaja Kopernika w Łodzi

dr hab. n. med. Jadwiga Stypułkowska, prof. UJ Katedra Chirurgii Stomatologicznej, Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

lek. dent. Marcin Sut Uniwersytecki Szpital Kliniczny Uniwersytetu Medycznego w Łodzi im. Wojskowej Akademii Medycznej – Centralny Szpital Weteranów w Łodzi

prof. dr hab. n. med. Mariusz Szuta Katedra Chirurgii Stomatologicznej, Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie; Oddział Chirurgii Szczękowo-Twarzowej, Szpital im. Ludwika Rydygiera w Krakowie Sp. z o.o.

prof. dr hab. n. med. Grzegorz Trybek Zakład Chirurgii Stomatologicznej, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie

dr n. med. Marta Tyndorf

III Katedra Chirurgii, Klinika Chirurgii Szczękowo-Twarzowej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

dr hab. n. med. Anna Wawrzyk

Katedra Podstaw Nauk Biomedycznych, Śląski

Uniwersytet Medyczny w Katowicach

dr n. med. i n. o zdr. Katarzyna Wieczorek

Katedra i Zakład Chirurgii Stomatologicznej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie

dr n. med. Karolina Wójcicka

Katedra i Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu; Klinika Chirurgii Plastycznej Polanica Zdrój – Wrocław

prof. dr hab. n. med. Piotr Wójcicki

Klinika Chirurgii Plastycznej, Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu; Specjalistyczne

Centrum Medyczne w Polanicy Zdroju; Klinika Chirurgii Plastycznej Polanica Zdrój – Wrocław

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.