– choroby o y r o ochro r y –izolowane choroby aler iczne – izolowane choroby za o wywo ane rzybica i – z bo ocho ne za alenia za o – zapalenia rwiopocho ne a o czy y cie aw wyliczan wy az c y a y e pr ba zaowania i choroba i za o bez zia o ple no owo-za o owe o zna e wo e za a nienie
J.B. Latkowski
hcieli y e na wy aza na po awie po anych przy a w e bar zo a cz o liwo ych chorze i zapa alno na choroby za o przynoowych o e ie ie ce bez zia o ple no owo–za o owe o czyli o ple no owo-przewo owe o za a nia o a ie ob awy a chara ery yczne b le owy i p ywanie ypowe wy zieliny l zowo-ropne cz o po barwione rwi o bar zo chara ery yczne ob awy an zapalne o za o przyno owych o awili y wi c zia a no a na bocz le czy ca owicie czywi cie nie poniewa a cz i i po wi cona e zapalenio za o a za e zia owi a no a wa a y e nale y wzi po wa na ze wy a nienia w rych prze e wszystkim
na koniec zyk aci ski est eszcze stosowany ako z ecy owanie niewystarcza cy w me ycynie i armac i oraz mnie niewystarcza cy –w biolo ii i zast powany z s kcesem zykiem an ielskim tara em si enak po trzyma w ksi ce star tra yc i tam zie mo na by o wplata nazwy chor b z o nie z obowi z cymi zaleceniami wie z c e acina niepowstrzymanie cieka w przesz o
za tor w
operacyjnego (
r ny pro e e je apa en e a o e g na r n co an e opa ogene poja aj ce na pn e o a o e o ja y ag na e y
r c na a r ec gr p po a
o an a e rony ane c
o an a oc ne oc o o o e
o an a e n r c a o e
o an a oc ne oc o o o e og y po a po a an ac a o c o o yc o yc a e a e nnyc o an a a e oc y c e najpo a n ej e ( erape yc n e c o a e n c o e pr e a c naj n ej po e ane a e po an e j a e e po an e o e opro a o a yc agro onyc e o a ana na p
6.2.
o po an a g n e poc o en a a o c o o yc o yc p ery o re e po an a y p je o r po e g rnej anec oc o o a o j yra o e no c a o nej pa pacyjnej ga oc nej o r ac er en en poj e (c o o ronn e e pr ypa ac o r n e o a c ynne erne ro arc e po e re a e pr e r one o r n e c a o a o
6.3.
yra n e a nac one o r po e pr e r en e n cy ny a o ny Leczenie je operacyjne o e y p a ec en e aj j o c e p pracy aryngo oga ne ro oga o je e a an y oy peracyjne o arc an e apa n e en onej a o o na y ona operacj ca a roc r rg e n r no o a y pr e eg po an a oc o o o ego r c o o ga oc nej je ogran c ona raca ag c o poj e (c o o ronna ay pr e eg po an a oc o o apa en a o o nej co o ja a e a o ny pa pacyjny ga oc nej ogran c en e r c o o c a c o e po y on c ep o c a a o na a a y poc y r ec ga oc nej ra je ypyc ana na e n r o ejny e ap e poan a o e y p ropo ca rop e oc o o ar o ny e ogran c en e ra e r c o o c co r n a pa r en e je noc en e aj c po jne en e ro y o e a na pn e o e po a e p o en e ner ( oc o y ( o a o y ( ar o y ora p er ej ga ner ( r j e ny e o ar o aa an o any proce po an a oc o o o ego y agaj cy szybkiej, wielospecjalistycznej diagnostyki i leczenia, w tym leczenia operacyjnego z dzia em laryngologa, ne roc ir rga, ok listy
6.4.
owik ania te s bardzo powa ne ze wzgl d na stan c orego i zawsze wymagaj wielospecjalistycznego post powania z wykorzystaniem ca ej wsp czesnej aparat ry diagnostycznej i metod leczenia ardzo typowymi objawami zaczynaj cyc si powik a s nasilaj ce si b le g owy, , zmiany nastroj (depresja weso kowato , a nast pnie zab rzenia pami ci, zapominanie nazw przedmiot w, powstanie tarczy zastoinowej, drgawki jacksonowskie jest post powanie wielospecjalistyczne to jednak powik ania nieco rzadziej spotykane od powik a oczodo owyc , najcz ciej inicj je je zapalenie zatoki czo owej, sitowyc oraz zapalenie wielozatokowe apalenie to rozprzestrzenia si drog naczy krwiono nyc i c onnyc , szczeg lnie
6.4.1.
s ma o c arakterystyczne dla tej jednostki c orobowej, np b le g owy cz sto wa a si je za b le samej zatoki Leczenie polega na szerokim i radykalnym otwarci zatoki, zapewnieni dobrego drena i antybiotykoterapii szerokowidmowej
6.4.2.
apalenie to nale y do gro nyc powik a wewn trzczaszkowyc poc odzenia zatokowego, poniewa styczno c orej ciany zatoki z opon tward mo e doprowadzi do przej cia zaka enia powik ania s nietypowe i kr tkotrwa e yst p je podwy szona ciep ota cia a, cz sto drgawki i niepe ne niedow ady, a azja, niekiedy podw jne widzenie rozpoznani znaczenie rozstrzygaj ce maj we Leczenie operacyjne polega na zatoki l b zatok, s ni ci zmian i zapewnieni dobrego drena gr wc odz operacje zewn trznosowe aldwella- ca czy scata w os onie antybiotykowej
6.4.3.
est wa ane za powa ne powik anie zatokopoc odne owik anie mo e nast pi niemal z ka dej zatoki, c o najcz ciej z zatok sitowyc oczy si w przestrzeni podpaj czyn wkowej na podstawie czaszki ( , a in ekcja przenosi si drog naczy krwiono nyc l b najcz ciej lim atycznyc Leczenie jest bezwzgl dnie operacyjne, powinno by do wcze nie rozpocz te ( , polega na otwarci zatoki, s ni ci zmian zapalnyc l b ziarninowyc (polipowatyc oraz zapewnieni dobrego drena i os ony antybiotykowej szerokowidmowej (operacje aldwella- ca, scata l b inne zewn trznosowe, np allego
ZATOK
W ostrym zapaleniu zatok o etiologii wirusowej ( bakteryjnej ( po aje si leki prze iw b lowe steroi y onosowe oraz wykonuje p ukanie jam nosa roztworem soli , z ewentualnym zastosowaniem antybiotykoterapii prze iwbakteryjnej (sympatykomimetyki mog by , je eli nie ma prze iwwskaza , stosowane , ze wzgl u na mo liwo wywo ania polekowego nie ytu nosa W przypa ku komponenty alergi znej zastosowanie znalaz y leki prze iw istaminowe rugiej genera ji (mniejsze zia ania niepo ane
po aje si leki prze iwb lowe, steroi y onosowe oraz wykonuje p ukanie punk je jam nosa zatok przynosowy tosuje si , a tak e w ra a postpowanie izjoterapeuty zne W przypa ka niepo aj y si le zeniu konie zne jest przeprowa zanie le zenia opera yjnego
7.1.
T O A ZA O A Z
7.1.1.
leki pobu zaj e re eptory al a-a renergi zne s wykorzystywane g wnie ze wzgl u na w a iwo i anemizuj e i prze iwobrz kowe, o poprawia rena i wentyla j zatok przynosowy o z tek i zia ania wystpuje po minuta , a zas zia ania wynosi o o go zin to po o ne imi azoliny zia aj e g wnie miejs owo (np ksylometazolina, oksymetazolina, na azolina, tetryzolina, tymazolina , oraz po o ne kate olamin o wybi r zym zia aniu na re eptory al a 1-adrenergiczne (np e edryna, enyle ryna, enylopropanoloamina, pseudoe edryna , stosowane zar wno miejscowo, jak i doustnie, ale wykazuj ce te dzia anie og lne (nie mo na stosowa u dzieci poni ej 1 r , ludzi starszyc , kobiet w ci y, c oryc z nadci nieniem t tniczym, kardiomiopati , jaskr , os b przyjmuj cyc beta-adrenolityki, in ibitory monoaminooksydazy przy d u szym (powy ej 1 dni za ywaniu tyc preparat w wyst puje tzw e ekt odbicia, polegaj cy na wyst pieniu obrz ku i przekrwienia o wi kszym nasileniu ni przed leczeniem jest to polekowy nie yt nosa ( dotyczy on 1 populacji, z tendencj wzrostow , parasympatykolityki, pochodne atropiny, podawane miejscowo do jam nosa (bromek ipratropiowy hamuj wytwarzanie wydzieliny
poprzez blokad uwalniania mediator w reakcji zapalnych (histamina, kininy, czynnik chemotaktyczny eozyno il w, czynnik chemotaktyczny neutro il w po ekspozycji na antygen z kom rek tucznych (mastocyty kromony (kromoglikan disodowy, nedokromil sodu , olopatadyna, poprzez hamowanie biosyntezy 5-lipooksygenazy, a tym samym tworzenia leukotrien w ( , , i leki przeciwleukotrienowe, dziaaj s abiej ni leki przeciwhistaminowe generacji ich skuteczno nie zosta a do ko ca poznana, ze wzgl du na ma liczb objaw w ubocznych mog by stosowane powy ej m , np zileuton, glikokortykosteroidy donosowe s miejscowymi, silnymi przeciwzapalnymi, niedzia aj cymi immunosupresyjnie i bezpiecznymi lekami, lecz nie s zalecane u dzieci (wp yw hamuj cy na o podwzg rze-przysad-
ka-nadnercza to budezonid, beklometazon, lutykazon, lunizolid, mometazon, triamcynolon, niesteroidowe leki przeciwzapalne dzia aj przeciwb lowo, przeciwgor czkowo, przeciwzapalnie s to g wnie pochodne kwasu salicylowego, kwas w arylooctowych, enolowych, heterocykliczne diarylopochodne, np indometacyna, diklo enak, ibupro en, naproksen, piroksykam, paracetamol inne leki o dzia aniu przeciwb lowym i przeciwgor czkowym metamizol, acetamino en
(brak czenia si receptora z przeciwcia ami klasy nale do lek w przeciwhistaminowych i dlatego mo na je stosowa u pacjent w powy ej m s abo pokonuj barier krew-p yn m zgowo-rdzeniowy, czego wynikiem jest brak dzia ania uspokajaj cego, nie pobudzaj receptor w al a-adrenergicznych, muskarynowych, serotoninowych oraz kana w jonowych serca o lek w przeciwhistaminowych generacji zalicza si bilastyn , cetyryzyn , desloratadyn , ebastyn , ekso enadyn , loratadyn i rupatadyn ich dzia anie utrzymuje si przez godziny
zynnikiem etiologicznym wi kszo ci ostrych zapale zatok ( s wirusy, dlatego brak uzasadnienia do leczenia antybiotykami podaje si ( lub oraz przy obecno ci co najmniej trzech z nast puj cych objaw w zmiana zabarwienia wydzieliny z jam nosa (przewaga po jednej stronie , silny b l twarzy (przewaga po jednej stronie , ciepota cia a podwy szona , podwy szenie parametr w stanu zapalnego ( , lub nasilenie objaw w po wst pnej poprawie klinicznej
stosowana przez 10 dni w dawce 1500–2000 mg co 12 godzin (m c 0 kg lub 5– 0 mg kg dob w dw ch dawkach podzielonych (m c 0 kg W przypadku reakcji nadwra liwo ci nienatychmiastowej na penicyliny stosuje si ce uroksym aksetylu przez 10 dni w dawce 250–500 mg co 12 godzin (m c 0 kg lub 125–250 mg co 12 godzin (m c 0 kg , za w przypadku reakcji nadwra liwo ci natychmiastowej na antybiotyki beta-laktamowe – klarytromycyn przez 10 dni w dawce 250–500 mg co 12 godzin (m c 0 kg lub 15 mg kg dob w dw ch dawkach podzielonych (m c 0 kg b d azytromycyn przez trzy dni w dawce 250–500 mg raz na dob (m c 0 kg , w dawce 10 mg kg dob (m c 0 kg lub dawk jednorazow 2 g (u doros ych waga w leczeniu bakteryjnego ostrego zapalenia zatok przynosowych
nie nale y stosowa azytromycyny ze wzgl du na jej skuteczno por wnywaln z placebo W ostrym bakteryjnym zapaleniu zatok zaleca si te doksycyklin lub luorochinolony (lewo loksacyna, moksy loksacyna , lub terapi kombinowan – klindamycyn z ce alosporynami generacji (ce iksym, ce opodoksym W przypadkach szczep w opornych na penicylin zaleca si stosowanie luorochinolon w (lewo loksacyna, moksy loksacyna , przy ci kim za przebiegu, kiedy zachodzi konieczno podawania parenteralnego antybiotyku, stosuje si ce alosporyny generacji (ce triakson, ce otaksym w skojarzeniu z klindamycyn
iekiedy w leczeniu zatok stosuje si chinolony ( luorochinolony generacji (pe loksacyna, cypro loksacyna, nor loksacyna, o loksacyna i generacji (lewo loksacyna , a tak e nitroimidazole
a entamycini 0,0 ydrocortisoni 0,125
1 ol phedrini hydrochlorici 10,0 sol krople do nosa
b entamycini 0,0
phedrini hydrochlorici 0,1
0, atrii chlorati 10,0 sol
krople do nosa
c 2 ol ollargoli 10,0 krople do nosa powinno poprzedzi oczyszczenie (wydmuchanie nosa z wydzieliny rawid owe zakraplanie powinno odbywa si w pozycji le cej na plecach, z g ow odchylon ku ty owi (najlepiej zwisaj c poza le ank o aplikacji kropli nale y skr ci g ow w kierunku zakraplanych nozdrzy i po 0 sekundach powr ci do pozycji wyj ciowej, a nast pnie powt rzy zabieg po stronie przeciwnej
abieg powinno poprzedzi oczyszczenie (wydmuchanie nosa z wydzieliny oraz energiczne wstrz sanie pojemnikiem z preparatem przez ok 10 sekund powinno odbywa si w pozycji pionowej
z maksymalnym pochyleniem g owy ku przodowi o c wka aplikatora powinna by ustawiona w kierunku na boczn cian nosa, pod k tem 0 w stosunku do przegrody nosa odczas podawania leku nale y wykona powolny wdech, a po jego aplikacji – swobodny wydech przez nos
a phedrini hydrochlorici 0,1 ydrocortisoni 0,15
Neomycini 0,1
Lekobaza 15,0 ung
ma do nosa
b it 3 li gutt 10 phedrini hydrochlorici 0,05 ng ecoris aseli
0,5 ng ydrocortisoni aa 15,0
ma do nosa
c phedrini hydrochlorici 0,05 ycort 5,0
Lekobaza 10,0
ma do nosa
W leczeniu przeciwgrzybiczym zatok przynosowych mo na wykorzysta cztery antybiotyki i sze chemioterapeutyk w wszystkie one wykazuj szereg objaw w ubocznych i wchodz w interakcje z innymi lekami, st d konieczno skrupulatnej analizy preparat w stosowanych indywidualnie u pacjenta
Wykazuje aktywno wobec r nych gatunk w grzyb w, m in z rodzaj w , , , , , , , , , i W postaci konwencjonalnej wykazuje , natomiast w postaci rozproszonego roztworu koloidowego, liposomalnej i kompleksu lipidowego dzia ania niepo dane s znacznie mniejsze, co pozwala na czterokrotne zwi kszenie dawki i uzyskanie lepszego e ektu terapeutycznego ez wzgl du na posta lek podaje si we wlewie, pocz tkowo 1 mg kg m c w ci gu godziny, stopniowo zwi kszaj c dawk do 3–5 mg kg m c rzeci tna skumulowana dawka stosowana w badaniach klinicznych wynosi a 3,5 g, a przeci tny czas leczenia – 1 dni (maksymalny okres stosowania to 2 miesi cy w dawce skumulowanej 3, g
ZATOK
( ( (( (
Z klinicznego punktu widzenia zapalenie zatok rzadko przebiega bez zapalenia prz lega ce b on luzowe no a zw a zcza e a owina no owa rodkowa wc odzi bezpo rednio do zatok itow c lergen dzia a na b on luzow zatok (i no a w wo u c nat c iatow reakc oroba c arakter zu e i wodni t przezrocz t (po ta ezonowa lub luzowo- urowicz (po ta ca oroczna w dzielin z a no a ataka i kic ania (po ta ezonowa zawienie i wi de oczu no a oraz gard a a cza a i u zu (po ta ezonowa ilka godzin p nie po awia i zaburzenia dro no ci no a uczucie zat kania (po ta ca oroczna iekied w t pu trudno ci w rozr nianiu zapac u i ak w a tak e b le w rzucie zatok zapaleniu zatok doc odzi do naciekania b on luzowe zatok
przez akt wowane ko rki kwa oc onne bez zwi zku z atopi a tak e do przec odzenia ko rek tuczn c bezpo rednio pod powierzc ni nab onka
8.1.
nikanie alergen w roztocz (likwidac a za on iranek d wan w oteli tapicerowan c w iana podu zek pierz n ko der i koc w w konan c z naturaln c ateria w na rzecz ntet czn c to owanie nieprzepu zczaln c dla alergen w aterac w i bielizn po cielowe korz tanie z odkurzacz ze zbiornikie wod odkurzanie powierzc ni wilgotn ciereczk unikanie kontaktu ze zwierz ta i p k w ( ledzenie ko unikat w dot cz c c t enia p k w unikanie w c odzenia na zewn trz za kanie okien i drzwi prz w oki t eniu p k w
eki przeciw i ta inowe (patrz rozdz ort ko teroid ie cowo i og lnie (patrz rozdz
eki al a-adrenergiczne (patrz rozdz ukanie no a i zatok (patrz rozdz prz padku w t pu c c ezonowo dolegliwo ci o lekki c arakterze zalecane dora nie podawane dou tnie lub ie cowo leki przeciw i ta inowe lub kro oglikan di odow do a no a prz u iarkowan nat eniu dolegliwo ci glikokort ko teroid dono owe wraz z ie cow i leka i przeciw i ta inow i lub kro oglikane di odow rz dolegliwo ciac ca oroczn c w terapii w korz tu e i glikokortko teroid dono owe okre owo za dou tne leki przeciw i ta inowe a dora nie leki obkurcza ce nacz nia
8.2.
O TA A Z A
Z Z O ZA A A ZATOK
z nnikie etiologiczn te po taci grz b z rodza w , , , , , , , , , , i odpowiedzi na obecno grz b w u pac ent w i unoko petentn c z atopi w zatokac (na cz cie kilka po edne tronie, przede w z tki zatoki itowe i zcz kowe, z drena produkowan e t luz (alergiczn
i tworz i przero t polipowate b on luzowe , twierdzane podcza endokopii o ta ta dot cz pac ent w z przewlek zapalenie zatok, g wnie odzie i od c o b, ale opi ano e prz padki po i dz a r ( rednia wieku , roku , nieco cz cie u cz zn ni kobiet ( , totn rol w rozwo u po taci alergiczne odgr wa cz nniki rodowi kowe i genet czne (ant gen uk adu pred ponu ce i
oroba na og a agodn przebieg, a ob awa i pod iotow i upo ledzenie odd c ania przez no , w dzielina z no a, ka zel, topniowe pogar zanie i w c u, b le g ow i twarz ac enci poda dolegliwo ci zwi zane z wieloletni zapalenie zatok prz no ow c , a ok z nic c oru e na a t o krzelow odcza r no kopii widoczne e t przekrwienie b on luzowe z cie nozielon lub br zowaw , klei t w dzielin (kon tenc a a a orzec owego z ie zanego z pia kie i kle e za c a c w trup (tworz odlew a no a , a tak e polip , kt re wraz z podobn w dzielin w zatokac , poprzez uci k, og utrudnia ic drena i u zkadza (ni zczenie, przebudowa, cieczenie ko ci tworz ce cian zatok, w wo u c de or ac e twarz o awiace i w te po taci ziarniniaki a tendenc do ni zczenia ko ci oczodo u i pod taw cza zki badaniu przed iotow , zw a zcza u dzieci, a tak e w prz padkac nierozpoznan c lub zaniedban c , o na twierdzi ipertelor z (telekantu , podw ne widzenie i w trze zcz ga ki oczne o rozpoznania te po taci grz bic wg ent i u n konieczne nadwra liwo g -zale na, polip , c arakter t czne z ian w , luz kwa oc onn i dodatni po iew lub obraz w preparacie barwion up erberg i ent w r nia na t pu ce tadia c orob brak obrz ku lub luzu alergicznego, obrz k b on luzowe , obrz k polipowat , polip e t k rne i ( test – test radioalergosorpc i w kierunku alergii na grz b w pada dodatnio s one bardzie czu e ni pozio spec iczn c przeciwcia klas , stwierdzane u pow e c or c e krwi w st pu e podw szona liczba granuloc t w kwasoc onn c i podw szone st enia g (zazw cza , cz sto pow e , rzadko pow e l w azie z nosa stwierdza si ko rki kwasoc onne i kszo zatok w w kazu e prawie ca kowit brak powietrzno ci bez kontrastu zatoki s zw kle w pe nione przez iperdens n , eterogenn as z obwodow r bkie ipodens ne b on luzowe ok prz padk w o na stwierdzi poszerzenie za te zatoki, odelowanie i cie czenie kostn c cian zatok lub ub tki w cianac zatok, oczodo u i podstaw czaszki
na cz cie stwierdza si w sekwenc ac 1-zale n c s gna ipointens wn (pogrubienie zapalnie z ienione b on luzowe , w sekwenc ac
za 2-zale n c zazw cza iperintens wne obwodowe pogrubienie zapalnie z ienione b on luzowe , a tak e nisk warto s gna u 2 lub jego brak, w nikaj c z w sokiego st enia r n c etali ( elazo, agnez i angan, gro adzone przez grz b , a tak e w sokiej zawarto ci bia ka i niskiej zawarto ci wolnej wod w luzie alergiczn
W T 1 ( d (T 1 z kontraste gadolinow widoczna jest zapalnie z ieniona b ona luzowa w kazuj ca wz ocnienie kontrastowe, z brakie wz ocnienia w cz ci centralnej lub wi kszej cz ci z ian w pe niaj cej zatok (do r nicowania ze z iana i nowotworow i podobne z ian radiologiczne og b spowodowane przez acierz kostno-c rz stn produkowan przez i saki i oponiaki
W badaniu istopatologiczn (konieczne pobranie zawarto ci zatoki, a nie t lko b on luzowej widoczn jest kwasoc onn luz z ko rka i nacieku zapalnego, kr szta kwasoc onne i arcota- e dena, a tak e rzadko strz pki grz b w, prz braku inwazji tkanek twierdzenie strz pek grz b w w badaniu istopatologiczn i lub posiewie jest konieczne dla zr nicowania z eoz no ilow zapalenie zatok
Terapia polega na endoskopow usuni ciu z ian oraz iejscow i lub og ln stosowaniu kort kosteroid w, i unoterapii, a tak e preparat w przeciw ista inow c eczenie przeciwgrz bicze nie jest konieczne (w ci kic prz padkac stosuje si itrakonazol po usuni ciu z ian z zatoki , aczkolwiek przez niekt r c polecane nawet przez iesi c (redukcja ant gen w grz b w
Ta posta grz bic w aga r nicowania z polipa i nosa i zatok o innej ni grz bicza etiologii, c oniakie nieziarnicz nosa i zatok prz nosow c oraz torbiel luzow ( ucocele okowanie w tej postaci jest dobre
Trzeba si jeszcze zatrz a c wilk na tre ci dot cz cej alergii Tutaj nie o na ju bezwzgl dnie o ija przewodu nosowo-zatokowego , poniewa b ob to ijanie si z prawd , a tego c ce zdec dowanie unika t w pewn iejscu, wi c o cz nnikac alergiczn c , nale prz zna , e zab ka si tutaj udzia ja nosa podczas o awiania zapale ko rek sitow c , bo przecie a owina rodkowa obu przewod w nosow c sa a wciska si do zatok sitow c ale a o w ko entarzu zwr ci na to uwag onieczna jest ident ikacja zapale zatok o r nej etiologii z inn i c oroba i przewlek i, np z ast , ab o na b o zastosowa skuteczne leczenie, podaj c w pierwsz rzucie, je li jest to uzasadnione, a oks c lin
ENDOSKOPOWA WEWN NOSOWA ZATOK
opracowany we wczesnych latach w e przez pro esora op nsa a a s on z powsza ce o a optyczne o pos a a ce o w asny syste przenoszen a w at a n e a o ot lony sztywn r r o re n cy l yste ten os onale przewo z w at o pow sza w spos zasa n czy o serwowane miejsca ie iem lat en os opy le a y mo ernizacji a o ecnie pro owane mo mie w a ciwie a y t patrzenia o chylenia opty i chir r ii wewn trznosowej zato przynosowych zazwyczaj ywane s opty i i o chylenia owoczesne s w pe ni a tomatyczne i coraz lepiej o wietlaj oraz powi szaj pole operacyjne niwersytec i zpital liniczny im arlic ie o w o zi latach wie esser lin er pro esor niwersytet w raz ywaj c en os op o a a na wie ych
zw o ach za wa y e l z pro owany przez on l zow nosa i zato op szcza je zawsze tymi samymi szla ami tzn nat ralnymi j ciami zatok,
a wa y te , e zatoka czo owa i szcz kowa cz si z przewo em nosowym ro kowym systemem szczelin kompleks zatok sitowych prze nich oraz e kompleks ten etermin je ich wentylacj i rena wnocze nie po o ne prace y y prowa zone w przez pro enne y e o i potwier zi y s szno za o e esserklin era ie ez znaczenia y te rozw j a a o razowych, a zastosowanie na r wni z en oskopem wprowa zi o mikrochir r i zatok przynosowych na z pe nie inn or it mo liwo ci oparci o prace esserklin era i an , ra , tamm er er, enne y i inni opracowali na zje zie w rownik wskazania o przeprowa zania operacji wewn trznosowych, sprecyzowali nazwy czynno ci, a wsp praca z irm zaowocowa a wprowa zeniem nie tylko en oskop w, ale i nowych narz zi chir r icznych, kt rych pomys o awcami yli wymienieni operatorzy ( t
nie jest to technika operowania, jak mo o y si wy awa jest to koncepcja leczenia przewlek e o zapalenia zatok pole aj ca na tym, a y powo j c jak najmniejszy raz w o powie nim miejsc pola operacyjne o, zyska jak najlepszy e ekt terape tyczny, tzn o zyska wentylacj i rena , a co za tym i zie stworzy war nki o samowyleczenia zatoki ramach tej koncepcji wykonywane s operacje takie jak antrostomia, ethmoi ektomia, s enoi ektomia itp , maj ce na cel oprowa zenie o ro nienia nat ralnych j zatok i w alszym etapie o ich wyleczenia
nawracaj ce, ostre, a tak e przewlek e zapalenia zatok, powik ania zwi zane z zapaleniami zatok przynosowych, szcze lnie oczo o owe i m z owe, wa y rozwojowe kompleks nosowo-czo owe o, niekt re nowotwory zatok
Zanim jednak operator zostanie z opanowan technik endoskopii te o re ion , powinien przej r ntowne przeszkolenie zar wno teoretyczne, jak i praktyczne owinien
r wnie pozna anatomi radiolo iczn po to, a y mie prze o y skany tomo ra ii na konkretny rejon operowania
ykon je si j w trzech p aszczyznach:
strza kowej, czo owej, podstawnej w warstwach, co mm
omo ra ia komp terowa zatok przynosowych , po ktrym por sza si dzie chir r oka e patolo i , ezpieczne szlaki i czyhaj ce nie ezpiecze stwa np anomalie anatomiczne przypadk korzystania z nawi acji wska e np o raniczenie pola operacyjne o (patrz o razy p aszczyzn a, , c ryc ast pny, niez dny etap na ki to j zaj cia praktyczne na zw okach (o ecnie na specjalnych antomach
omo ra ia komp terowa zatok przynosowych w trzech p aszczyznach: A strza kowa, B czo owa, podstawna
