Stedenbouw 725 by Louwers Mediagroep

EDITIE

725

TIJDSCHRIFT VOOR STEDENBOUW, ARCHITECTUUR EN MONUMENTEN I JA ARGANG 66 I 2014

SCAN WITH

Technoproject levert maatwerksysteemwanden aan project Beethoven | Media Markt Duiven spreekt tot verbeelding | Back to basic: wordt ecologisch bouwen de toekomst? | Week van de Bouw: 9-13 februari in Jaarbeurs Utrecht

www.versteegmetaal.nl

SMILE Kijk, dáár wordt u blij van. RVS balkonhekken tegen vergelijkbare prijzen van reguliere stalen uitvoeringen. Maximale garantie met geen of minimale onderhoudsverplichting.

Glimlach verder op stand C011, hal 7 tijdens ‘Week van de Bouw’, 9 t/m 13 februari 2015, JAARBEURS UTRECHT.

Stap 1: Isoleren

Stap 2: Houten raamwerk

Stap 3: Esthetisch afwerken

SlimFort

De beste isolatie-oplossing voor droge gevelsystemen

GEPATENT

EERD

De beste isolatie • • • • • •

Doorlopende isolatielaag = geen koudebruggen. Een dunnere gevelopbouw. Automatisch optimaal geventileerd = langere levensduur. Unieke messing/groef-verbinding. Geen uitzakkende isolatie. DUBOkeur® gecertificeerd.

Het snelst verwerkbaar • • • •

Met geïntegreerde metalen beugels. Snel en eenvoudig verwerkbaar in slechts 3 stappen. Zeer eenvoudig stelwerk. Door één persoon verwerkbaar.

Veel voordeliger

SlimFort®

• Aanzienlijke materiaalbesparing t.o.v. de traditionele bouwwijze*. Besparing aantal m3 isolatiemateriaal

Besparing aantal m3 hout

Besparing folie (overbodig bij SlimFort®)

Besparing verwerkingstijd

15% 50%-75%

tot 40%

100%

* Gebaseerd op berekeningen conform NEN 1068:2001

www.isobouw.nl/SlimFort

OD UC T

Montagevideo zien?

Traditionele methode

e-use educe ecycle Cladding Point

The Sustainable Company

e-use educe ecycle Cladding Point

The Sustainable Company

The redefinition of sandwichpanels

CLADDINGPOINT. NL

CLADDING POINT DUURZAME SANDWICHPANELEN

EDITIE

Voorwoord

725

DENKERS EN DOENERS Als regelmatig bezoeker van vakbeurzen, verbaas ik mij telkens weer in positieve zin over de grote variatie van evenementen in de bouwgerelateerde sector. Zonder een waardeoordeel uit te spreken, mag gezegd worden dat het tijdperk van de eindeloze rijen marktkramen met enthousiaste medewerkers die relatiegeschenken en foldertjes uitdelen, allang verleden tijd is. 'Beurzen' in de bouw, dat is doelgericht netwerken, laten zien waar je voor staat - niet imponeren maar overtuigen. In dit kader is het samenvoegen van evenementen als de Internationale BouwBeurs, Renovatie & Transformatie en GEVEL tot ĂŠĂŠn Week van de Bouw in Jaarbeurs Utrecht, een uitstekend idee van de organisatoren. Deze gereputeerde evenementen, in de even jaren zoals vertrouwd te organiseren in respectievelijk Jaarbeurs Utrecht, Brabanthallen 's-Hertogenbosch en Ahoy Rotterdam, vullen elkaar prima aan. De Internationale BouwBeurs richt zich op de uitvoerders in de bouw, GEVEL op de ontwerpers en Renovatie & Transformatie past daar mooi tussenin. Het klassieke onderscheid tussen denkers en doeners steekt nog weleens de kop op in de bouwpraktijk, maar is anno 2015 nog slechts een masker. De dienstbare bouwer vindt tegenwoordig een dienstbaar architect op zijn pad, waar in het verleden weleens werd gesproken van tegenstellingen tussen 'cowboys' en 'kunstenaars'. Elke marktsituatie vraagt respect en samenwerking, en niet in de laatste plaats een goed specificerende opdrachtgever. Uitvoerders, ontwerpers en opdrachtgevers in de bouw kunnen veel van elkaar leren, vooral omdat we aan hetzelfde eindproduct werken. Kruisbestuiving genoeg dus, maar we hoeven niet altijd op elkaars lip te zitten. Soms is het fijn met de eigen groep te zijn, omdat 'de beurs' toch ook een beetje een uitje is. En een beetje ontspanning op zijn tijd kan natuurlijk geen kwaad in deze prestatiegerichte tijd. U kunt dat ervaren tijdens de Week van de Bouw in Jaarbeurs Utrecht, van 9 tot 13 februari 2015, en nu al met een voorbeschouwing in Stedenbouw. Ontmoet vrienden, schud partners de hand en leg nieuwe contacten. Bouw een nieuw huis voor uw kwaliteiten, omringd met de beste mensen en materialen, Wij wensen u fijne kerstdagen en een prettige jaarwisseling,

Jan-Kees Verschuure

725

SINDS 1948

Vaktijdschrift voor stedenbouw, architectuur en monumenten Jaargang 66 | 2014 Verschijnt 8 x per jaar ISSN 0165-3997

UITGEVER

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

REDACTIEADRES

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335 E redactie@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

REDACTIECÖORDINATOR Jan-Kees Verschuure

REDACTIEMEDEWERKERS

Patricia van der Beek, Hilda Bosma, Jac Buchholz, Martijn van den Bouwhuysen, Henk Geist, Fiona de Heus, Marjolein Meppelink, Sjoerd Meuleman, Richard Stegers, Liliane Verwoolde, "Het Tekstbureau", Jan-Kees Verschuure, Lieke van Zuilekom – Bousema.

BLADMANAGEMENT

Tim van den Dungen E t.vandendungen@louwersuitgevers.nl Randy van den Hoek E r.vandenhoek@louwersuitgevers.nl Sander van Hout E s.vanhout@louwersuitgevers.nl

BLADMANAGER

BOUWEN AAN MONUMENTEN

Niek Oostendorp E n.oostendorp@louwersuitgevers.nl

SECRETARIAAT

Manuela Depenbrock Sandra Reijnders

ADVERTENTIES Online aanleveren: https://louwersuitgevers.wetransfer.com o.v.v. naam en project

ABONNEMENTSPRIJS

€ 81,- per jaar excl. BTW ING Bank IBAN NL46INGB0000417165 BIC INGBNL2A t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Stedenbouw magazine Informatie over abonnementen: T +31 (0)495 450095

ADRESWIJZIGINGEN

Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland

OPZEGGINGEN

Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.

DOELGROEP

Verspreiding vindt plaats via abonnementen en via gerichte distributie aan architecten, aannemers, opdrachtgevers, project-ontwikkelaars, zorginstellingen, woningbouwverenigingen en andere opdrachtgevers,(semi-)overheidsinstellingen, brancheorganisaties, toeleveranciers en verwante organisaties.

UTILITEITSBOUW LEIDEN Heerema. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 DEN HAAG ICC Permanent Premises.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 HOOFDDORP Novotel.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 GORINCHEM Vreugdenhil.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 UTRECHT Studentenhuisvesting Johanna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 VEENENDAAL Van der Valk Hotel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 AMSTERDAM Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 ROTTERDAM Duik- & Bergingsbedrijf W. Smit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 SOESTERBERG Spa & Wellness Resort. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 LEIDEN Van Steenisgebouw. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 LEIDEN Campus Boerhaave. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 NIJMEGEN De Vereeniging. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 ROTTERDAM Van Maanenbad. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 WALL-LINQ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 ALMELO Preston Palace.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 WEHL Rabelink Logistics.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 AMSTELVEEN Campus Uilenstede. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 EINDHOVEN Brocacef. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 DUIVEN Media Markt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 BEST Best Wool Carpets. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 AMSTERDAM Wibauthuis. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 DEN HAAG Hoofdkantoor Siemens Nederland.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 AMSTERDAM Beethoven. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71

VORMGEVING/ART DIRECTION E studio@louwersuitgevers.nl

DRUKWERK

Drukkerij Hendrix, Peer Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.

BEDRIJFSPRESENTATIES Hercuton. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 TGLS!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 Get up Benelux.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

104 129

160 146

168

WONINGBOUW EDITIE

725 TIJDSCHRIFT VOOR STEDENBOUW, ARCHITECTUUR EN MONUMENTEN I JA ARGANG 66 I 2014

SCAN WITH

Technoproject levert maatwerksysteemwanden aan project Beethoven | Media Markt Duiven spreekt tot verbeelding | Back to basic: Wordt ecologisch bouwen de toekomst? | Week van de Bouw: 9-13 februari in Jaarbeurs Utrecht 2014016_Stedenbouw 725.indd 1

AMSTERDAM Het Breed.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 LISSE Rembrandtplein.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 NIJMEGEN IEWAN. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 DELFT Spoorzone. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 APELDOORN De Oude Enk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 LEIDEN Kooiplein. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 NIJMEGEN Meijhorst.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 CAPELLE AAN DEN IJSSEL Buizerdhof. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 OUDDORP Punt West. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104 STERKSEL House of Tomorrow. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 LEIDEN Studentencampus Leidse Schans. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 UTRECHT Spinozaplantsoen.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124 HILVERSUM Villa Industria. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129 DEN HAAG Stieltjesstraat.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132

18-12-14 11:29

Coverbeeld | Beeld: Technoproject. Beethoven, Amsterdam.

WEEK VAN DE BOUW Week van de Bouw Inleiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 Bouwbeurs. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 Renovatie & Transformatie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140 Gevel 2015. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146

A TEERTâ&#x20AC;Ś.

BOUWEN AAN MONUMENTEN

e houten assief NT.

tica zijn al decennia

rts weten: de panelen

ZUTPHEN De IJsselstroom. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156 ROTTERDAM Het Timmerhuis.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160 KORTENHOEF Fort Kijkuit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168

kelijke ruime keuze in

kleurechte en slijtvaste

n, exclusieve identiteit. Plastica de nieuwe wordt nu dubbel zo

ssen in de trend van

B010!

Deelrestauratie en aanvullende nieuwbouw Timmerhuis Rotterdam HOUT

KUNSTSTOF

METAAL

STEEN

RUBRIEKEN

Restauratie en uitbreiding Fort Kijkuit afgerond

Plastica Plaat B.V. | Waalwijk | Tel. +31(0)416 67 24 00 | www.plastica.nl

2014016_Stedenbouw 725.indd 155

Coverbeeld | Beeld: Ossip van Duivenbode. Het Timmerhuis Rotterdam.

18-12-14 11:37

Wie doet Wat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170

UTILITEITSBOUW Tekst: Jan-Kees Verschuure Beeld: Wessels Zeist bv, OPL Architecten

Maritiem aannemer kan werken naar wens in 'excellent' kantoorgebouw

SCAN WITH

Heerema betrekt een volledig nieuw gebouwd hoofdkantoor bij station Leiden Centraal. De maritiem aannemer, met een wereldwijde portefeuille in de offshore- en gasindustrie, verruilt in het najaar van 2015 diverse kantoorpanden in Leiden voor nieuwbouw aan de Vondellaan (BREEAM-NL 'Excellent'). “De huurder krijgt een gebouw dat volledig is gefinetuned voor de aansturing van projecten op zee vanuit kantoor”, vertelt projectleider Erik Korpershoek van coördinerend aannemer Wessels Zeist. Vanuit kantoor werkt 'aannemer op zee' Heerema op basis van projectteams die in samenhang en grootte steeds veranderen. Omdat ontmoeting en openheid sleutelwoorden zijn

in het ontwerpproces, is het een echt 'teamkantoor' geworden, zegt Korpershoek. “Binnenin is alles geoptimaliseerd voor de werkwijze van de huurder.”

Het nieuwbouwensemble heeft een driehoekige plattegrond, gebaseerd op twee in een hoek geplaatste, 9 lagen tellende kantoorvleugels, waarbij het binnenterrein is opgevuld met een

LEIDEN | Heerema

drie lagen hoog plaza, volgens OPL architecten 'één nieuw binnenstedelijk plein, waaraan alle gebouwen ontsloten worden'. In de oksel van de vleugels is op iedere kantoorverdieping een 'mini-plaza' gecreëerd, een ontmoetingsruimte met pantry. Een met een groengevel afgewerkte, vierlaagse parkeergarage is tussen gebouw en spoorlijn geplaatst. Het kantoorgebouw heeft aan de buitenzijde een 'harde, steenachtige schil' van metselwerk, en aan de noordzijde, waar zich de plaza bevindt, opent het ensemble zich naar de omgeving met een grotendeels glazen vliesgevel. “De geveloriëntatie biedt een goede combinatie tussen daglichttoetreding en een energiezuinig gebouw op basis van een WKO.”

'EXCELLENT HOOGST HAALBARE' Op de huidige bouwlocatie stond het voormalige kantoorgebouw van Heerema al sinds 2005 leeg. De herontwikkeling van het terrein kwam tot stand toen de gemeente een bestemmingsplanwijziging doorvoerde, en Delta Development (o.a. Park 20|20) met VolkerWessels de handen ineensloeg voor een gebouw dat niet alleen 'volgens BREEAM' gebouwd is maar ook gesloopt. “De BREEAM-koers is vroeg in het proces gekozen; we gaan voor het hoogst haalbare: 'Excellent'”, zegt Korpershoek, die eind oktober 2013 begon met het funderingswerk op basis van vibro-palen en voor de winter de gevelsluiting hoopt te realiseren. “Constructief gezien is het werk goed planbaar uit te voeren. ›

De gevel wordt dit najaar gesloten

Bouwinfo OPDRACHT

ONTWERP UITVOERING INSTALLATIES BOUWPERIODE PROGRAMMA

Vondellaan 47 Leiden bv (Delta Development Group B.V./Volker Wessels Bouw- en Vastgoedontwikkeling B.V.; huurder: Heerema Marine Contractors) OPL architecten Wessels Zeist bv Homij Technische installaties oktober 2013 – september 2015 21.300 m² BVO (kantoor), stallingsgebouw 575 auto’s SCAN WITH

Veilig werken op hoog niveau

Aerial Work Platforms BV (AWP) levert materieel voor het werken op hoogte, waarbij AWPstreeft naar een zo veilig mogelijke werkplek op iedere hoogte. Het bedrijf kent vier kernactivitei-

Gevelonderhoudsinstallaties Het duurzame nieuwe hoofdkantoor van Heerema Marine Contractors in Leiden is voorzien van een gevelonderhoudsinstallatie van Aerial Work Platforms BV (AWP). Daarmee kunnen onder meer de grote glazen gevels aan het Vondelplein worden bewassen. De installatie bestaat uit een railtraject op het dak met een dakwagen waaraan een gondel hangt. AWP levert materieel voor het werken op hoogte, waarbij het bedrijf streeft naar een zo veilig mogelijke werkplek op iedere hoogte. Het bedrijf kent vier kernactiviteiten: levering, montage en onderhoud van gevelonderhoudsinstallaties, verkoop en onderhoud van hoogwerkers, verkoop en onderhoud van werkbordessen voor treinstelonderhoud en verkoop en verhuur van zowel minihijskranen en glasmontageliften. Alle gevelonderhoudsinstallaties van AWP voldoen aan de beoordelingsrichtlijn EN 1808. AWP levert verschillende types dakwagens,

railtrajecten, monorailsystemen, loopbruggen, en valbeveiligingen. Gevelonderhoudsinstallaties moeten een paar keer per jaar technisch onderhouden worden om de veiligheid en betrouwbaarheid van de installaties te kunnen waarborgen. De installaties moeten ook eenmaal per jaar gekeurd worden door een erkende keuringsinstantie en AWP kan hierbij behulpzaam zijn. De onderhoudsdienst voert het onderhoud, de keuring en de rapportage veelal op contractbasis uit als totaalpakket en volgens een vaste planning. De goed opgeleide vaklieden van AWP beschikken over ruime expertise en kunnen op basis daarvan uiterst deskundige adviezen uitbrengen. Een paar voorbeelden van projecten zijn ICC in Den Haag, OVT te Breda, KPMG in Amstelveen, IJ-hal in Amsterdam, Place Vendome in Zwolle, het Strijkijzer en New Babylon in Den Haag, Maasland Ziekenhuis in Sittard, Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid in Hilversum en in Wageningen het Universiteit en Research Centrum.

ten, te weten: levering, montage en onderhoud van gevelonderhoudsinstallaties, verkoop en onderhoud van hoogwerkers; verkoop en onderhoud van werkbordessen voor treinstelonderhoud en verkoop en verhuur van zowel minihijskranen (voor gebruik in beperkte werkruimten) en glasmontageliften. Daarnaast kan men bij AWP terecht voor gebruikt materieel.

Aerial Work Platforms BV Van Foreestlaan • 7b 2404 HC Alphen a.d. Rijn T 0172 49 65 02 • F 0172 49 66 13 E info@awp.nl • I www.awp.nl

LEIDEN | Heerema

De transparante noordgevel met entreeplaza

Projectinfo We werken met een prefab betonskelet met een vrije overspanning van zestien meter over de gehele breedte van de kantoorvleugels. In het elf meter hoge plaza, dat als atrium zou kunnen worden omschreven, is een lichtkap aangebracht voor maximale transparantie. De grootste uitdaging in de afbouwfase is de integratie van het installatiepakket voor Heerema, dat onder meer bestaat uit een restaurant, fitnessruimte, vergadercentrum en een simulatiecentrum, dat de onderste verdiepingen van 1 gebouwvleugel in beslag neemt en onder meer gebruik gaat worden voor presentaties. Verder zijn de digitale verbindingen voor Heerema uitermate belangrijk; die worden volgens de laatste eisen uitgevoerd, met inbegrip van een directe verbinding met het bestaande kantoor aan de Vondellaan. Je kunt zeggen dat wij dit gebouw plug&play opleveren.â&#x20AC;? â?&#x161;

'EEN MOOI RESTAURANT IS GEEN LUXE' HTC Concepts ontwerpt en realiseert spraakmakende restaurants binnen bedrijfsomgevingen met vernieuwende concepten, waarbij functionaliteit en design elkaar maximaal versterken. Voor Heerema Marine Contractors in Leiden heeft HTC Concepts, in samenwerking met Heyligers Design+ Projects en OPL architecten, een hospitalityconcept ontwikkeld waar straks medewerkers en externe gasten elkaar kunnen ontmoeten, kort kunnen werken "en natuurlijk heerlijk kunnen eten en drinken." Heerema Marine Contractors betrekt het nieuwe kantoor eind 2015. Op de begane grond wordt een levendige plaza ontwikkeld. Dit is de spil waar het gebouw om draait. "Een aangename multifunctionele ruimte die uitnodigt tot samenkomen en ontmoeten. Met een prachtige open keuken en uitgifte-eiland waar, van de vroege ochtend tot het begin van de avond, altijd iets te eten of te drinken is." "De uitdaging in de conceptontwikkeling was de balans te vinden tussen de functionaliteit en de representatieve uitstraling in relatie tot de cultuur en het imago van Heerema Marine Contractors. Daarnaast is het gebouw ontwikkeld met de hoogste duurzaamheidseis BREEAM 'Excellent'. De keukeninstallaties sluiten hier met innovatieve koelapparatuur uitstekend op aan. De exploitatiekosten van het nieuwe restaurant zullen, door een uitgekiende routing en logistiek, substantieel gunstiger zijn." SCAN WITH

| 11

Uitbloeiingsarme mortels en? bouw et m a a z Duur mortels m Neem

Geen witte uitslag meer op metselwerk

• • • •

BREEAM Excellent kantoorgebouw Heerema Leiden

Metselmortels Voegmortels Doorstrijkmortels Dunbedmortels

• Voorzien van uitgekiend pakket uitbloeiblokkers • Optimaal metseltempo met het Remix Mortel-Op-Maat systeem® • Enige metselmortelfabrikant met Dubokeur voor duurzaam bouwen.

Remix Uitbloeiingsarme mortels, de enige echte

Tel. 0599 - 287 360

www.remix.nl

INTEGRAALONTWERP ONTWERP INTEGRAAL

SNELBOUWEN BOUWEN SNEL

COMFORTABEL COMFORTABELGEBRUIK GEBRUIK

FLEXIBEL FLEXIBELBEHEER BEHEER

Ook voor Heerema; het DNA van HOMIJ-DLS.® www.homij.nl

LEIDEN | Heerema

Projectinfo 'TOTAALINSTALLATIE GAAT VERDER DAN OPLEVERING' Totaalinstallatie volgens BREEAM 'Excellent' betekent van de ontwerpfase tot de commissioning meedraaien in het bouwproces, zegt Rene de Lange, projectmanager van HOMIJ tijdens de nieuwbouw voor Heerema. “BREEAM is veel meer dan het reduceren van het energieverbruik alleen, het gaat hierbij om de totale uiteindelijke gebouwprestaties.” Vondellaan 47, de voor maritiem aannemer Heerema ontwikkelde kantoorlocatie, herbergt vanaf september 2015 een kantoorgebouw met veel glas en groen, op loopafstand van station Leiden Centraal. HOMIJ realiseert er de technische gebouwgebonden installaties volgens haar DLS-concept. “Ons werk loopt mee met de bouwstromen van hoofdaannemer Wessels Zeist, met wie wij praktisch als één bedrijf optrekken”, vertelt De Lange. “Beginnend met het casco-leidingwerk en eindigend met een installatiepakket op maat van de huurder, dat onder meer computervloeren, de inrichting van een simulatieruimte en de mogelijkheid voor videoconferencing omvat. De inpassing hiervan is de grootste uitdaging in de laatste installatiefase.” Wat zijn de meest in het oog springende installatietechnische aspecten van het 'Excellent'-ontwerp, naast bijvoorbeeld een WKOinstallatie? De Lange: “Het waterverbruik wordt straks automatisch gereguleerd, het tapwater zal worden verwarmd door middel van zonnecollectoren op het dak en in het afbouwpakket is ledverlichting opgenomen, maar het aspect gebruikerscomfort is ook zeer belangrijk. Dan gaat het bijvoorbeeld om het reguleren van het lichtniveau en de ventilatie. Op iedere kantoorverdieping wordt straks het verbruik van elektra, cv en water apart geregistreerd, waardoor verbruikspieken kunnen worden aangepakt. Wij doen ook de commissioning – een jaar na de oplevering, zodat de gebouwprestaties kunnen worden gevalideerd.”

'DIAGONAAL DOORGESNEDEN KUBUS' VOEGT ZICH NAAR STAD EN GEBRUIKER Het ontwerp van het nieuwe hoofdkantoor voor maritiem aannemer Heerema is in hechte samenhang met de stedenbouwkundige visie van de gemeente Leiden, de ontwikkelaar en de huurder gemaakt, vertelt Flip Luger van OPL architecten. “Dit ontwerp is geoptimaliseerd op basis van de stedenbouwkundige setting, de gebruikerswensen en de beleggingswaarde.” Het nieuwe hoofdkantoor van Heerema ligt in het centrum van Leiden, net ten zuiden van station Leiden Centraal, maar dan aan de overzijde van het spoor. “Voor de gemeente is van belang dat het nieuwbouwensemble zich zoveel mogelijk richt tot de stad; de omgeving vraagt om een open gebouw. Tegelijkertijd vereist de werkwijze van Heerema, met sterk in omvang wijzigende projectteams, een ‘teamkantoor’ met grote flexibele werkvloeren. Die eisen hebben wij proberen te combineren met een gebouw als een diagonaal doorgesneden kubus. De twee vleugels krijgen een harde schil van

metselwerk - aan de zijden van het spooremplacement en de directe bedrijfsomgeving; aan de noordzijde krijgen zij een transparante vliesgevel, waardoor het gebouw zich opent naar de stad en medewerkers gemakkelijk – ook overhoeks – contact met elkaar kunnen maken.” Plaza De plattegrond van het gebouw, dat zo'n 1.600 medewerkers zal faciliteren, is driehoekig: de twee vleugels zijn 'onderschoven' met een metershoog entreegebied - de plaza, waar medewerkers elkaar ontmoeten, flexwerken en vergaderen. Luger: “Aansluitend op die filosofie komen in de oksel van het gebouw, waar beide vleugels elkaar ontmoeten, op elke verdieping 'mini-plazas' met een vergelijkbare functie. Openheid is het sleutelwoord, en dat werkt zowel op functioneel als op stedenbouwkundig niveau.” De naastgelegen parkeergarage volgt het spoortalud en sluit daar visueel op aan met een groengevel; langs het spoor voert tevens een nieuwe voetgangersdoorsteek richting station. “De nieuwbouw draagt met deze ingrepen bij aan de integratie van dit kleine bedrijvengebied met het centrum van Leiden.”

MORTEL OP MAAT MET DUBOKEUR Het kantoorgebouw van Heerema is gemetseld met een donkergrijze Remix Uitbloeiingsarme Doorstrijkmortel die geheel is afgestemd op de harde, niet-zuigende Wienerberger metselsteen. “Doordat deze steen nauwelijks water opneemt worden aan de mortel zeer hoge eisen gesteld. Vanwege goede ervaringen hiermee wilde Deen Metselwerken BV dit metselwerk uitsluitend met Remix-doorstrijkmortel uitvoeren”, vertelt Product-Marketing Manager Jan Jousma van Remix Droge Mortel BV. Remix Droge Mortel BV ontwikkelt en produceert hoogwaardige droge mortels voor de professionele verwerker, desgewenst op maat. Jousma: “Een van onze USP's is het Mortel op maat-systeem. Hiermee wordt het mortelsysteem afgestemd op de gevelsteen. Het gekozen mortelsysteem is uitbloeiingsarm, waardoor kalkafzettingen worden voorkomen - de bekende witte vegen die je weleens ziet op gevels. Hierin is Remix marktleider; wij werken hecht samen met steenleveranciers om gevels als deze integraal steeds beter te laten presteren.” Een andere specificatie voor de te produceren mortel diende het duurzaamheidscertificaat BREEAM-NL 'Excellent'. “Het mortelsysteem voor het Heerema-kantoor heeft daarom als vanzelfsprekend Dubokeur. Dat houdt onder meer in dat aan 13 parameters op het gebied van duurzaamheid wordt voldaan. Deze doorstrijkmortel heeft bijvoorbeeld een uitgebalanceerde samenstelling, waardoor de hoeveelheid grondstoffen, en daarmee de CO2-uitstoot, wordt gereduceerd. Onze productielocaties in Ellertshaar en Hardenberg liggen bovendien dichtbij de gebieden waar de grondstoffen worden gewonnen.” Naar schatting zal voor dit project circa 150 ton doorstrijkmortel worden geleverd. Een silo bevat maximaal 35 ton en wordt door Remix na leegmelding op de bouwplaats weer 'volgeblazen'.

| 13

Hoe zorg ik voor ruimte?

CreĂŤer vrij indeelbare vloeren van kelder tot penthouse. VBI bouwt mee aan duurzame, flexibele en comfortabele woon- en werkomgevingen die steeds aan te passen zijn aan de wensen van de eindgebruiker. Flexibel comfort noemen we dat. Meer weten? Bel +31 (0)26 379 79 79 of volg ons via @flexibelcomfort

www.vbi.nl

LEIDEN | Heerema

Projectinfo

Gevelspecialist in aluminium en staal

KOZIJNEN, VLIESGEVELS EN GEVELBEPLATING

Het maken van gevelconstructies

In opdracht van Wessels Zeist is Alkondor Hengelo medio 2014 gestart met de montage van de aluminium kozijnen, vliesgevels en gevelbeplating voor het nieuwe hoofdkantoor van Heerema te Leiden.

is vakwerk. Ons vakwerk! Alkondor heeft zich opgewerkt tot een topbedrijf in projectmatige engineering, productie en

Heerema Marine Contractors is een toonaangevende maritieme aannemer in de internationale offshore olie- en gasindustrie en is gevestigd aan de Vondellaan in Leiden. Het oorspronkelijke hoofdkantoor van Heerema dateert uit 1974 en stond sinds 2005 leeg. Omdat de kans op hergebruik erg klein was geworden werd besloten om, na wijziging van het bestemmingsplan, het bestaande pand te slopen en nieuwbouw mogelijk te maken, volgens het BREEAM-NL 'Excellent'-ontwerpcertificaat.

montage van gevelconstructies. Met ons team dat bestaat uit meer dan 100 enthousiaste, zeer betrokken vakmensen, voeren wij, vanuit ons moderne bedrijfspand in Hengelo, onze werkzaamheden uit in heel Nederland.

Geeft uw creativiteit vleugels Alkondor Hengelo BV Wegtersweg 7-19

Adv_90x130.indd 1

Postbus 29 7550 AA Hengelo

Tel. 074-245 53 55 www.alkondor.nl

Het bijna 20.000 m2 grote pand kenmerkt zich door aluminium vliesgevels met veel glas en aluminium kozijnstroken, onderbroken door aluminium cassettebeplating. Al in een vroeg stadium werd Alkondor Hengelo door aannemer Wessels Zeist uitgenodigd om mee te denken over de technische vertaling van de wensen en eisen, van onder meer OPL architecten uit Utrecht, voor wat betreft de gevel. Deze wensen omvatten niet alleen esthetische, maar ook economisch gunstige oplossingen. In deze fase werd door constructieve overleggen, pre- engineering en het verzorgen van 'tastbare' voorbeelden in de vorm van monsters, de basis gelegd voor de uitvoering. Op dit moment is de nieuwbouw van dit markante hoofdkantoor volop gaande. Het hoogste punt, dat zich 47 meter boven maaiveld bevindt, werd begin oktober bereikt. Rond de kerst moet de gevel wind- en waterdicht zijn. Het project wordt opgeleverd eind 2015.

02-03-2010 07:49:31

'GROOT WERKPLEZIER DOOR OPEN RUIMTEN' Er is bewust gekozen voor grote overspanningen bij het ontwerp van het kantoorgebouw van Heerema in Leiden. ''Dit heeft te maken met de drijfveren achter het ontwerp. Die waren transparantie en ontmoeten'', vertelt Flip Luger van OPL architecten. Heerema Marine Contractors is gespecialiseerd in engineering, projectmanagement en uitvoering van offshoreprojecten. In Leiden staat het nieuwe hoofdkantoor waar verschillende teams van ingenieurs samen werken aan grote internationale klussen. De teams waarin wordt samengewerkt groeien en krimpen aan de hand van de fase waarin een project zich bevindt. ''Er was daarom behoefte aan grote werkvloeren waar ruimte is om in kleine teams en groeiende teams te kunnen werken. Geen geclusterde werkhoeken maar ĂŠĂŠn ruimte voor een teamkantoor met grote flexibele werkvloeren'', aldus Luger. 'Open vloeroppervlakten vergroten het werkplezier doordat mensen elkaar kunnen zien en ontmoeten. Kiezen voor de juiste draagstructuur van een gebouw zorgt voor een duurzaam gebouw met flexibele en comfortabele werkomgevingen. Door toepassing van kanaalplaatvloeren van VBI ontstaan grote overspanningen waardoor mensen kunnen genieten van flexibiliteit en comfort. De filosofie achter het ontwerp van het kantoorgebouw sluit perfect aan bij de visie van VBI op flexibele, comfortabele en gezonde gebouwen'.

| 15

DEN HAAG | ICC Permanent Premises

Tekst: Jan-Kees Verschuure Beeld: schmidt hammer lassen architects

'ICC PERMANENT PREMISES'

Transparante sculptuur in het duinlandschap

Veiligheid en transparantie gaan samen in het ontwerp

SCAN WITH

Het Internationaal Strafhof betrekt in Den Haag een definitief onderkomen. In de duinrand bij de Oude Waalsdorperweg wordt een transparant vormgegeven complex opgetrokken, dat gebruikers en bezoekers maximale functionaliteit en veiligheid biedt en tegelijkertijd opgaat in de omgeving. “De lat ligt hoog; dat geldt ook voor het niveau van samenwerking tussen de bouwpartners”, vertelt projectmanager Bart van Eijk van aannemer Courtys, een combinatie van VolkerWessels-ondernemingen Visser & Smit Bouw en Boele & van Eesteren. Het in 2002 opgerichte Internationaal Strafhof (International Criminal Court) had nog geen definitief onderkomen in vestigingsplaats Den Haag. De 'ICC Permanent Premises', zoals de door schmidt hammer lassen architects ontworpen nieuwbouw officieel wordt genoemd, vervangt na juli 2015 meerdere locaties in de hofstad, waaronder een tijdelijk gerechtsgebouw op bedrijventerrein Binckhorst. Courtys kreeg de opdracht gegund na een uitgebreide voorselectie, en startte in het voorjaar van 2013 met de bouw.

16 |

COURT TOWER Op de locatie van de voormalige Alexanderkazerne verrijst een complex bestaande uit zes volumes, waarvan de middelste en grootste de rechtszalen gaat herbergen. De lagere torens aan weerszijden van deze 'Court Tower' gaan respectievelijk het opsporingsapparaat, de gerechtelijke macht en de ambtelijke diensten van het ICC huisvesten. “Het casco heeft een slanke, sterke constructie in prefab beton op een kelder van gietbouw, en

wordt grotendeels bekleed met vierhoekige prefab gevelementen in wit aluminium”, vertelt Van Eijk. “Die zijn voorzien van onder verschillende hoeken geplaatste glaselementen, waardoor de gevel in kleur lijkt te verschieten. De Court Tower wordt omkleed met een staalconstructie waarin een groengevel is opgenomen, waardoor de binnentuinen tussen de volumes en het duinlandschap rondom het gebouw als het ware doorlopen over het gebouw heen. De kantoorvolumes zijn open en daglichtrijk – met veel vrije ruimte, terwijl de justitiële apparaten en bijbehorende routing maximaal gescheiden worden. Het dak van de eerste verdieping, dat rondom alle bouwvolumes heen loopt, is voorzien van een sedumdak, en installatietechnisch is het gebouw duurzaam ontworpen, met onder meer een WKO, ledverlichting en bewegingsmelders.”

DEN HAAG | ICC Permanent Premises

KLEINE FOOTPRINT De gecentraliseerde nieuwbouw van het ICC bestaat uit ongeveer 56.000 vierkante meter BVO, 1.200 werkplekken en drie (gestapelde) rechtszalen, een conferentiecentrum, een restaurant, een bibliotheek over internationaal strafrecht, wachtruimten voor getuigen, een perscentrum en opslagruimte. Verder zijn op het terrein een overdekte fietsenstalling en autoparkeerplaatsen voor staf en bezoekers voorzien. Een omvangrijk programma, dat door de architect is vertaald in een 'abstracte, informele sculptuur in het landschap'. Van Eijk: “Het is een compact gebouwencomplex met een relatief kleine footprint, waardoor het omliggende terrein aan de stad wordt teruggegeven. Alle parkeerruimte bevindt zich straks weliswaar op maaiveld, maar wordt net als het gebouw maximaal geïntegreerd in het duinlandschap. Het gebouw straalt openheid en duurzaamheid uit, en biedt tegelijkertijd veiligheid aan de gebruikers en ruimte voor uitbreiding.”

NEC 3-CONTRACT De cascobouw van het ICC is volgens Van Eijk zonder noemenswaardige problemen verlopen. Het belangrijkste deel van de prefab gevelelementen is gemonteerd, en voor de kerst is het complex naar verwachting volledig wind- en waterdicht. “In maart 2015 moeten afbouw en installaties worden opgeleverd, zodat voor de inregeling en commissioning nog 3 maanden overblijven tot de officiële oplevering in juli. De integratie van de verschillende eisen, waaronder een hoog veiligheidsniveau, heeft

veel aandacht nodig, maar dit project weerspiegelt in alle facetten wat het Internationaal Strafhof wil uitstralen. Een belangrijke grondlegger van de goede samenwerking is de Engelse contractvorm: NEC 3 (variant op Engineer & Construct; red.). In het contract is opgenomen dat de bouwpartners vertrouwen in elkaar hebben en problemen samen oplossen, als één bouwteam.”

'IN DIENST VAN DE OMGEVING' De contractvorm NEC 3 bevat bijvoorbeeld het zogenoemde 'early warning-systeem', dat garandeert dat problemen tijdig gemeld en besproken worden, waardoor extra kosten en vertragingen kunnen worden voorkomen. Het heeft zijn nut al bewezen, zegt Van Eijk. “Wij zijn tijdens het proces bijvoorbeeld overgestapt van composietgevels naar aluminiumgevels; dat is in goede samenspraak gegaan. De wijziging leek vooraf een hele opgave, maar is geruisloos verlopen – met behoud van de gewenste uitstraling.” Voor de opdrachtgever is deze nieuwbouw pionierswerk, maar dit internationale project laat zich goed combineren met het Nederlandse 'polderen', aldus de projectmanager van Courtys. “In de praktijk groeien we naar elkaar toe. De Deense architect heeft bijvoorbeeld Nederlanders in dienst genomen om zijn ontwerp naar de Nederlandse bouwpraktijk te vertalen. De gemeente Den Haag is ondersteunend, ook in de communicatie met omwonenden, voor wie wij maandelijks 'koffierondjes' organiseren. Courtys staat als bouwcombinatie, net als de ICC Permanent Premises, in dienst van de omgeving.” ❚ Zes volumes worden in het duinlandschap geïntegreerd

Bouwinfo OPDRACHT International Criminal Court

PROJECTMANAGEMENT Brink Groep

ONTWERP schmidt hammer lassen architects (gebouw); SLA (landschap) ENGINEER & CONSTRUCT (NEC 3) Courtys, VolkerWessels-ondernemingen Visser & Smit Bouw en Boele & van Eesteren INSTALLATIES HIL, combinatie van VolkerWessels-bedrijf HOMIJ Technische Installaties en Imtech Nederland BOUWPERIODE voorjaar 2013 – juli 2015

Projectinfo DUURZAME, GEÏNTEGREERDE INSTALLATIE-OPLOSSINGEN De combinatie HOMIJ/Imtech verzorgt alle gebouwgebonden installaties in de nieuwbouw van het Internationaal Strafhof in Den Haag. “Met de inbreng van het door HOMIJ ontwikkelde DLS-concept leveren wij een duurzame bijdrage aan het project”, vertelt marketingmanager Martijn Haan. De 'ICC Permanent Premises' wordt ook op het gebied van installaties 'state of the art'. “Het installatiepakket moet flexibel en duurzaam zijn en volgens BIM zijn ontworpen; daar sluit ons DLS-concept zeer goed op aan.” In de hoofdtracés van het gebouw komt een backbone van elektrotechnische en werktuigbouwkundige installaties. Het geprefabriceerde leidingwerk wordt per verdieping in elkaar gezet, en afgiftepunten en apparatuur worden 'plug&play' opgeleverd. “DLS heeft een groot aantal voordelen. Het werkt snel, op logistiek gebied is alles optimaal geregeld, en in de exploitatiefase is het eenvoudig functies naar een andere ruimte te verplaatsen.” HOMIJ heeft het concept doorontwikkeld met een 'add-on' voor speciale integreerbare ledverlichting. Deze DLS-variant voorziet in een geïntegreerd, DALI-gestuurd plafondverlichtingssysteem, alsmede in aluminium plafondlamellen opgenomen ledverlichting. “Hiermee behoren de traditionele TL-armaturen tot het verleden en vormen verlichtingsarmatuur en plafond één geheel. Naast het feit dat ledverlichting langer meegaat en energiezuiniger is dan TL-buizen, zorgt het DALI-protocol voor de mogelijkheid gebruik en levensduur van elke afzonderlijke led te monitoren. Zodra de lichtopbrengst onder een minimale waarde komt gaan we over tot vervanging. Preventief lampen vervangen is niet nodig. Tevens wordt een stevige slag geslagen waar het gaat om inperking van toe te passen grondstoffen en energieverbruik, door het volledig ontbreken van plaatstalen armaturen. De volledig scheidbare led/driver-combinatie maakt het afzonderlijk vervangen van ledlampen en drivers mogelijk, leidend tot een verminderde milieubelasting.” SCAN WITH

| 17

DEN HAAG | ICC Permanent Premises

Projectinfo STAALCONSTRUCTIE EN DAKAFWERKING De Kok Staalbouw levert en monteert staalconstructies, de dakbeplatingen en de daken gevelroosters voor de ICC Permanent Premises, in opdracht van Courtys. Het betreft de staalconstructie voor de vijf Office Wings, de staalconstructie, dakbeplating en dakroosters voor het Main en Staff Pavilion en het meest in het oog springende onderdeel, het stalen gevelframe rondom de Court Tower. Alle disciplines in dit project worden volledig in een BIM-model beheerst. Wekelijks verstrekt de BIM Model beheerder een update van het totale BIMmodel. Het grote voordeel van het BIM-model is dat raakvlakken met andere disciplines tijdens alle overleggen virtueel zichtbaar gemaakt kunnen worden, zodat de faalkosten sterk worden gereduceerd. Als aanvullende eis voor dit project is de complete hoofdstaalconstructie 'bomb blast resistant' berekend. Voor het uitwerken van de staalconstructie van het gevelframe is door De Kok Staalbouw vooraf een mock-up gemaakt, met daarin de diverse verbindingen en kleurstellingen. Vanwege de hoge esthetische eisen aan dit project, biedt dit de klant de mogelijkheid vooraf de juiste keuzes te maken. Tijdens de montage van het gevelframe rondom de Court Tower worden tevens 210 stuks bloembakken mee gemonteerd. De bloembakken staan op diverse posities in het gevelframe, verdeeld over de vier gevels.

The Dutch Steel Company

www.kokstaal.nl

Heerle-Wouw

725086_De Kok Staalbouw.indd 1

04-12-14 14:33

INTEGRAALONTWERP ONTWERP INTEGRAAL

SNELBOUWEN BOUWEN SNEL

COMFORTABEL COMFORTABELGEBRUIK GEBRUIK

FLEXIBEL FLEXIBELBEHEER BEHEER

Ook voor ICC; het DNA van HOMIJ-DLS.速 www.homij.nl

HOOFDDORP | Novotel

Tekst: Liliane Verwoolde, Het tekstbureau Beeld: Mulderblauw architecten e.a.

BOUWEN VOLGENS DE BRAND

STANDARD VAN NOVOTEL

De print op de witte tegels verwijst naar het wuivende riet dat hier ooit stond

In het hart van Hoofddorp verrijst het nieuwe Novotel. De opvallende, witte gevelbekleding van de hoogbouw zorgt voor een heldere, onaantastbare uitstraling. De rietvormige print in de witte tegels herinnert aan het wuivende riet dat hier ooit langs het Haarlemmermeer stond.

Het nieuwe Novotel staat tegenover het NS-station van Hoofddorp. Opdrachtgever is The Vincent Hotel Group – ‘TVHG’- die met Accor een tienjarig contract heeft afgesloten voor de exploitatie van het hotel. De bar en het restaurant aan de zuidzijde onder de doorlopende pui moeten straks zorgen voor interactie met de omgeving. In de laagbouw bevindt zich een atrium met grote glazen dakramen, waardoor het daglicht volop naar binnen stroomt. Bouw en inrichting van het hotel worden uitgevoerd volgens de Brand Standard van Accor.

VOORBEREIDEND WERK In de Brand Standard is tot op de deurknoppen nauwkeurig beschreven hoe de 314 kamers, fitnessruimte en vergaderfaciliteiten van het viersterrenhotel er uit moeten zien. Het bevat niet alleen de bouwvoorschriften, maar ook de prestatie-eisen van licht-, geluid- en verwarmingsinstallaties, de maximale tijd waarin het warme water in de kamers aangeleverd moet worden en de kleur van stoelen, gordijnen en linnengoed. “Het boekwerk telt zo’n 1.000 pagina’s”,

vertelt Peter Geerlings, projectleider van Huib Bakker Bouw. “Het heeft twee jaar gevraagd om het hele project - samen met het ontwerpen bouwteam – binnen de financiële kaders haalbaar te maken.”

DRIE BOUWSTROMEN Voordat de bouw van de hotelkamers start, wil Huib Bakker Bouw zeker weten dat niets aan de aandacht is ontsnapt. Hiervoor bouwt zij een mock-up van de hotelkamer op haar kantoor. De modelkamer wordt volledig ingericht en gepresenteerd aan TVHG en Accor. Als beide partijen akkoord gaan met het interieur en er ook voldoende ruimte aanwezig blijkt te zijn voor de installaties, kunnen de afbouwwerkzaamheden beginnen. “We werken in een cyclus van twee weken”, vertelt Geerlings. “Met de betonconstructie zitten we nu op de tiende verdieping. Met de gevels op de vierde verdieping en met de afbouw op de tweede verdieping. Elke twee weken gaan alle bouwstromen één verdieping omhoog.” ›

| 19

HOOFDDORP | Novotel

GEVELBEKLEDING MET RIETDECOR Opvallend is de gevelbekleding. De prefab houtskeletbouw elementen worden bekleed met witte, keramische cradle to cradle-tegels van Mosa – 0,6 x 1,2 meter, die speciaal voor deze plek zijn ontwikkeld. De rietprint, die van beneden naar boven afneemt in intensiteit, is geïnspireerd op een wuivende rietkraag, die zichtbaar wordt door verandering in daglicht of standpunt. “De tegel is in nauwe samenwerking tussen Mosa en Mulderblauw architecten geëngineerd en ontwikkeld. Er zijn meerdere monsters gemaakt, inclusief een proefwand in Maastricht. Daarna heeft de architect zijn definitieve keuze gemaakt.” De aluminium kozijnen, inclusief glas, worden in de fabriek gemonteerd. De tegels worden op het werk aangebracht. Als de houten spouwbladen gemonteerd zijn, is de gevel glas- en waterdicht en kan de afbouw van de kamers beginnen. Geerlings: “Het werk verloopt vlot en probleemloos. Als we dit tempo aanhouden, kunnen we precies op tijd opleveren. Hoofddorp heeft er dan een prachtig hotel bij, dat voldoet aan de hoogste normen van Novotel.” ❚

Bouwinfo OPDRACHT ONTWERP CONSTRUCTIE UITVOERING INSTALLATIES BOUWKOSTEN BOUWPERIODE

The Vincent Hotel Group, Amsterdam Mulderblauw architecten, Zoeterwoude Van Rossum Raadgevende Ingenieurs b.v., Amsterdam Huib Bakker Bouw, Heemstede Idea ontwerp, Amsterdam € 40 miljoen maart 2014 – begin 2016

Projectinfo PREFAB BETONNEN DRAAGCONSTRUCTIE EN TRAPPEN Als prefab-betonproducent heeft Hop Prefab decennia ervaring als het gaat om kwalitatief hoogwaardige betonproducten. Zo ook voor het project Novotel te Hoofddorp. Hop Prefab BV leverde voor dit project onder andere de kolommen, verdiepingsliggers, trappen en trapbordessen. “De wens op dit project was, om de verdiepingsbalken zodanig te engineeren dat onderstempeling niet nodig was; uiteraard heeft Hop Prefab BV met behulp van vaste constructeur Kaskon aan deze wens kunnen voldoen. Na een vlot verlopen voorbereidingstraject kon de productie opgestart worden. Omdat wij bij Hop Prefab over een eigen modelmakerij beschikken kunnen wij kort schakelen; eventuele aanpassingen zijn dan ook altijd bespreekbaar.”

'EEN GEVEL DIE TOT DE VERBEELDING SPREEKT' Prince Cladding ontwerpt, produceert, bouwt en onderhoudt complete gevels en daken naar de wens van de opdrachtgever. In ruim 40 jaar evolueerde het Nederlandse familiebedrijf tot een specialist, die wereldwijd grote, tot de verbeelding sprekende projecten uitvoert. De enorme ervaring die Prince Cladding op diverse continenten heeft opgebouwd, is zichtbaar in de eigen concepten voor totale gevelbouw. Deze komen tegemoet aan de hoogste eisen van architecten en opdrachtgevers. “We kunnen hier talloze voorbeelden van noemen”, vertelt Leo Faas, directeur/eigenaar van Prince Cladding Benelux. “We hebben projecten gerealiseerd met extreme eisen op het gebied van akoestiek, isolatie en esthetica.”

Voor dit project leverden wij: Prefabbeton draagconstructie en trappen Voor al uw prefab beton: - Trappen - Bordessen - Galerijplaten - Balkons

- Consoles - Kolommen - Dakranden - Klein prefab HOP PREFAB BV Zuidereind 5-7 3741 LG BAARN Postbus 400 3740 AK BAARN T: 035-5412879 F: 035-5424055 Novotel te Hoofddorp

Mail: Info@hopprefab.nl Web. www.hopprefab.nl

Snel wind- en waterdicht Voor Novotel Hoofddorp is Prince Cladding Benelux benaderd door aannemersbedrijf Huib Bakker Bouw. Deze zocht een gevelbouwer, die de volledige uitwerking en realisatie van de gevel op zich kon nemen. Daarnaast moest de partij een ruime ervaring hebben met de gevraagde bouwmethodiek. De hoogbouw moet namelijk zo snel mogelijk wind- en waterdicht zijn, zodat de binnenactiviteiten direct na de ruwbouw kunnen starten. Van binnenuit stapelen Hierop ontwikkelde Prince Cladding gevelvullende en stapelbare elementen, met de afmeting van circa 3,6 x 7,2 meter. Deze elementen zijn vooraf uitvoerig getest op water- en luchtdichtheid, warmte- en geluidweerstand. Faas: “Dit laatste was belangrijk in verband met de ligging, vlakbij Schiphol.” Vervolgens worden de elementen van binnenuit gestapeld, waardoor geen steigers of hoogwerkers nodig zijn en Prince Cladding de ruwbouw op de voet kan volgen. “We kunnen deze elementen tevoren van elke afwerking voorzien”, vertelt Faas. “Hierdoor worden de doorlooptijden verkort en de faalkosten tot een minimum beperkt. Beter voor het milieu en de efficiency. Prince Cladding is hiermee trendsettend in gevelland.” Gevel Novotel 6.210 m2 Gevelvullende elementen 4.975 m2 Keramische gevel 3.840 m1 Zetwerk kaders rond ramen 1.553 m2 Aluminium kozijnen + beglazing

| 21

GORINCHEM | Vreugdenhil

'Kwaliteit voor alles bij afwerking productielocatie

Vreugdenhil

Dairy Foods'

De productie van melkpoeder is booming business als gevolg van de afschaffing van het melkquotum. Melkpoederproducent Vreugdenhil Dairy Foods bouwt om die reden in Gorinchem een state of the art-fabriek; daarbij is aan elk detail gedacht. De ontwikkeling en levering van 24.000 m² aan sandwichpanelen - als afwerkingsmateriaal voor de nieuwbouw, is dan ook zeker geen seriematig project voor leverancier Cladding Point. “Wij hebben voor ieder aspect - van veiligheid tot akoestiek, maatwerkoplossingen bedacht”, vertelt mede-eigenaar Harry van der Veen.

22 |

GORINCHEM | Vreugdenhil

Maatwerk is voor Cladding Point: productontwikkeling in samenwerking met opdrachtgevers en betrokken bouwpartijen, het maken van proefopstellingen, testen en produceren, tot garantieverlening aan toe. “In het technisch ontwerp van RoosRos Architecten wordt niets aan het toeval overgelaten. Alleen al aan de buitenzijde van het betoncasco wordt 15.000 m² sandwichpaneel gemonteerd, de gevels met het type CP 1100 Alpha Minerale wol, 150 millimeter dik en een brandwerendheid EI 120, en de 47 meter hoge 'droogtoren' wordt voorzien van 80 millimeter

dikke panelen met een blue hardschuimkern; beide zijn voorzien van staalplaten met een Diamond 50mu-coating in de kleur RAL 9007. Op de daken is het type CP 1100 Beta van 200 millimeter dikte toegepast, met FX-blue hardschuim als isolatiemateriaal.” Aan de binnenzijde van de productielocatie wordt nog eens 2.600 vierkante meter aan steenwol binnenwanden aangebracht van 100 millimeter dikte. Van der Veen spreekt in het kader van de productontwikkeling over 'extreme industriële eisen'. “Het mooie aan dit project is dat het om maximale kwaliteit gaat. De melkpoederproductie vereist een hoogwaardig proces met veel geluidsbelasting en hoge binnentemperaturen. Vandaar de hoge specificaties op het gebied van onder meer geluidsreductie, voedselveiligheid, brandveiligheid en explosiegevaar. In verband met het laatste moet de druk bijvoorbeeld via het dak naar buiten kunnen.” Ieder deelaspect van het project heeft dus zijn eigen uitdagingen voor Cladding Point. “Ook op logistiek gebied: er is bijvoorbeeld een opening van slechts 3 x 2 meter beschikbaar om de materialen in het betonnen casco te krijgen.”

INTENSIEVE SAMENWERKING De projectsamenwerking bij Vreugdenhil beperkt zich niet tot de directe relatie met de opdrachtgever. Van der Veen: “In Gorinchem is een team van uitvoerende partijen actief dat al eerder intensief heeft samengewerkt op dit kwaliteitsniveau.” Hoofdaannemer De Vries en Verburg heeft bijvoorbeeld samen met Cladding Point ook de nieuwbouw voor Nature's Pride in het Westland gerealiseerd, een met BREEAM 'Excellent' gecertificeerd distributiecentrum voor exotische groenten en fruit. Die relaties wortelen in een betrouwbaar product, aldus Van der Veen. “Sandwichpanelen van Cladding Point zijn geschikt voor de meest uiteenlopende toepassingen en projecteisen, of het nu op industrieel gebied is, op architectonisch vlak of op het gebied van duurzaamheid en brandwerendheid. De materialen worden in verband met prestatiegaranties uitvoerig getest, in samenwerking met instanties als TNO en Efectis. Als het echt gaat om kwaliteit, kunnen wij laten zien waartoe onze sandwichpanelen in staat zijn.” De montage van de sandwichpanelen ging in augustus 2014 van start. Begin 2015 moet het werk in Gorinchem gereed zijn. ❚

| 23

UTRECHT | Studentenhuisvesting Johanna

Tekst: Johan van Leipsig Beeld: Onix

WONEN IN DE WOLKEN Zo'n 655 Utrechtse studenten kunnen vanaf augustus 2015 hun lol op. Ze kunnen met recht zeggen dat ze in de wolken wonen. Want in opdracht van SSH bouwt Waal op de Uithof een bijzonder nieuw complex, Johanna genaamd. Studentenhuisvester SSH wil, zoals in zoveel steden, ook in Utrecht het liefst studenten zo dicht mogelijk bij de universiteit onderbrengen. Op de Uithof diende zich daar recent een mooie gelegenheid voor aan. "De Universiteit Utrecht is behoorlijk actief op de Uithof en streeft ernaar om zijn studenten vooral daar onder te brengen, dicht bij de universiteit. In samenwerking met de SSH en de universiteit is het huidige plan toen ontstaan", licht Johan van Iterson van Waal de achtergrond van het Johanna-complex toe, door de architect ook wel 'The Cloud' genoemd.

TUNNELGIETBOUW Waal bleek de juiste partner om dit project te gaan uitvoeren, zegt Van Iterson. "Een klus als deze is weliswaar een nieuwe uitdaging, maar we treden het project mede op basis van de ervaringen die wij met soortgelijke projecten hebben opgedaan, met vertrouwen tegemoet." Het bouwen van studentenhuisvesting gebeurt vaak met een systeem dat het betreffende team van Waal veel toepast: tunnelgietbouw. "Een bestaande beuk wordt dan in tweeĂŤn gesplitst om er studentenwoningen van te maken. Eventuele herindeling of herbestemming is daardoor zonder veel wijzigingen te hoeven doorvoeren in de hoofddraagconstructie goed mogelijk."

24 |

het binnenblad van beton is gemaakt en op de kopgevels tegelijkertijd dragend is. Het maakt onderdeel uit van de hoofddraagconstructie. Het element is bovendien voorzien van isolatie en een betonnen buitenblad. Het buitenblad is op zijn beurt weer voorzien van geglazuurd tegelwerk." Het afstemmen van het tegelwerk met de betonnen gevelelementen was nog een hele klus, legt van Iterson uit. "De tegel moest duurzaam zijn en goed hechten. Vandaar dat op de achterkant voor een zwaluwstaart is gekozen. Verder zijn betonnen kaders rond de tegelvlakken aangebracht. Het ziet er dus bijzonder strak uit." Het gebouw kent verschillende niveaus en dakplateaus. "Op enkele niveaus komen daktuinen waar de studenten elkaar kunnen ontmoeten."

Het gebouw kent verschillende niveaus die interactie tussen bewoners stimuleren

MOOIE PLEK

UITDAGING

Qua zicht oogt het geheel als een wolk: lichte en donkere elementen wisselen elkaar af. "Het aanzicht van het gebouw vormt een geheel met de lucht eromheen. Het is letterlijk alsof je in een wolk woont", aldus Van Iterson. "Plus, als student zit je dicht bij het vuur: de campus. Bovendien staat het gebouw bij enkele andere aansprekende SSH-studentencomplexen, zoals Casa Confetti met zijn kenmerkende groene plint, of De Bisschoppen, kloeke stoere bakens op basis van hun eigentijdse architectuur. Johanna past daar met haar bijzondere uitstraling mooi tussen."

Het Johanna-complex kent echter zijn eigen uitdagingen, zegt Van Iterson. "De crux zit vooral in de combinatie tussen de gevel en de tegels op de buitenkant. De buitengevel bestaat uit prefab betonnen sandwichelementen waarbij

De oplevering van Johanna moet in augustus 2015 geschieden. Nieuwsgierig naar het verloop van de bouw? Op www.bouw.webcam.nl/ utrecht kan de bouw live worden gevolgd. â?&#x161;

Studenten wonen bijna letterlijk in de wolken

UTRECHT | Studentenhuisvesting Johanna

Projectinfo BEKISTINGEN Voor Klink Bekistingen B.V. uit Staphorst, een 'nieuw' bedrijf met jarenlange bekisting-ervaring, was dit project een geweldige kans om zichzelf en de eigen kwaliteiten op gebied van stalen bekisting te presenteren aan (ruw)bouwend Nederland.

Uitmuntende isolatiewaarde 0,38 (W/m2K)

Met het leveren van ± 700 m2 stalen tunnelbekisting en 19 eenheden gietbouwbeveiliging was dit één van de eerste 'grotere' projecten van het in 2013 opgerichte bedrijf. “Een goede samenwerking in de voorbereiding, bij het opstarten en gedurende het ruwbouwtraject met het uitvoeringsteam van Waal uit Vlaardingen – onze opdrachtgever, heeft voor Klink Bekistingen geresulteerd in een succesvolle entree op de markt van stalen bekistingssystemen. Hoewel er diverse uitdagingen voor toepassing van stalen bekisting waren in dit project, zoals geprefabriceerde en reeds van tegelwerk voorziene kopgevels, kan Klink Bekistingen stellen dat de ruwbouwfase van dit project vlekkeloos is verlopen. Een sterk staaltje van vakmanschap, ervaring en een gedegen voorbereiding samen met Waal.”

ALUMINIUM GEVELELEMENTEN Recystel \ T +31 (0)229 265170 \ info@recystel.nl \ www.recystel.nl

Uw partner in gietbouw oplossingen.

KLINKBV.NL

Recystel is van meet af aan betrokken geweest bij het ontwerp van Johanna. Deze woontoren voor studenten in Utrecht is uitgevoerd met een buitengevel van blauwgewolkte tegels. Dit gedurfde ontwerp van Onix architecten vroeg om een uitwerking in prefab betonnen sandwich gevelelementen, die eenmaal gereed als legostenen om het constructieve betoncasco werden geplaatst. Een uitdaging die werd aangevuld met de wens van de architect om aluminium gevelelementen vrijwel onzichtbaar van binnenuit in de betegelde gevelelementen aan te brengen. Op advies van Freek Drop, adviseur bij Recystel, werd gekozen voor toepassing van het Recystel R-2009-profiel, dat eerder 'zeer succesvol' is toegepast in de gevels van de JuBi-torens in Den Haag. “De keuze voor het afmonteren van de gevelelementen van binnenuit brengt enkele belangrijke aandachtspunten met zich mee, zoals de anders dan gebruikelijke aansluiting en afdichting van de aluminium gevelelementen op het Recystel-stelkozijn. Een zeer belangrijk aspect hierbij is ook de ontwatering van kozijnen en stelkozijnen, hetgeen een specifieke detaillering van de sandwich gevelconstructie vereist. Sandwich betongevels hebben namelijk geen luchtspouw. Aluminium gevelelementen ontwateren op de waterslag of door de luchtspouw. Bij de montage van binnenuit ontwateren de aluminium kozijnen in het kunststof Recystel-stelkozijn, dat hierop ontworpen is, en vanuit het stelkozijn naar de spouw.” Hiertoe zijn ontwateringskanalen (cannelures) opgenomen onder de stelkozijnen, waardoor deze noodzakelijke ontwatering aan de voorzijde van de isolatie kan plaatsvinden. De uitwatering geschiedt via de waterkerende slabbe die horizontaal op elke bouwlaag tussen de gevelelementen is opgenomen. “Na een periode van zeer intensieve samenwerking tijdens de projectvoorbereiding, kunnen we terugzien op een verder vlekkeloos verlopen productieproces met alle bouwpartners in dit unieke project.”

De strakke betegeling zorgt voor een mooi effect in relatie tot de omgeving

| 25

VEENENDAAL | Van der Valk Hotel

De slaapvertrekken zijn gesitueerd in een ‘zwevende’, drielaagse bovenbouw

Tekst: Loet van Bergen Beeld: Dura Vermeer

Veel uitdagingen in bouw Hotel Van der Valk Veenendaal In 2013 is Dura Vermeer gestart met de bouw van een nieuwe vestiging van Van der Valk Hotels In Veenendaal. De verbindende schakel in dit bouwproces vormde Stichts Beheer van 1952. Vanaf het eerste moment is het bureau bij het project betrokken. Als bedenker en ontwikkelaar van bedrijvenpark Het Vizier langs de A12 zorgde Stichts Beheer in 2009 al voor een goede locatie. Zoals de architect het gebouw ontwerpt, zo zijn wij vormgever van het bouwproces”, zegt directievoerder Richard van der Meijden van Stichts Beheer. “Die zorg nemen we van onze opdrachtgever over.” De procedure van het bestemmingsplan tot de bouwvergunning voor het nieuwe Van der Valk Hotel werd in relatief korte tijd doorlopen. “We hebben een goede verbinding met de gemeente”, verklaart Van der Meijden. “Maar ook het gemeentebestuur van Veenendaal heeft een zeer actieve en positieve rol gespeeld. Ook de samenwerking met de brandweer en andere toezichthoudende bedrijven is goed verlopen.”

26 |

VEENENDAAL | Van der Valk Hotel

PRIJSINDIENING

LEAN

De opdracht voor het bouwen van Van der Valk Veenendaal is middels prijsindiening geschiedt. “We hebben een voorselectie gehouden onder een aantal aannemers en daarbij kwam bouwcombinatie Dura Vermeer Hengelo en Dura Vermeer Midden West qua prijs, ervaring en plan van aanpak als beste uit de bus”, vertelt Van der Meijden. Vervolgens heeft Dura Vermeer het bestek verder gefinetuned en het maximale qua techniek en financiën eruit gehaald.” Van der Valk Hotel Veenendaal verrijst op Business Park Het Vizier, gelegen langs de A12, en moet een voorname rol gaan spelen binnen de regio Food Valley. Begin december wordt het hotel opgeleverd. Het hotelcomplex heeft 150 luxe kamers en 15 multifunctionele vergaderen conferentiezalen, waarvan de grootste plaats biedt aan zo’n 300 mensen. Daarnaast is er ruimte voor een wellness- en fitnesscentrum en een restaurant met een bar. Bij de bouw van het hotel is gekeken naar energiezuinige en duurzame oplossingen. Zo is er gebruik gemaakt van een restwarmte-terugwininstallatie en een warmtekrachtkoppeling. Bij het Van der Valk Hotel Veenendaal ligt het accent op de kamers en het restaurant, die als 'luxe en hogere segment' kunnen worden gekenmerkt. Voor de uitvoering van Dura Vermeer lag de uitdaging voornamelijk in de omvang van het gebouw en de daar toegepaste (staal)constructie. De slaapvertrekken komen in een ‘zwevende’, drielaagse bovenbouw, uitgevoerd als stalen vakwerkconstructie op schuin geplaatste, ronde buiskolommen. Voor de stabiliteit zorgen een betonnen kern in het midden, aan de kopse voorzijde en aan de achterzijde van het langgerekte complex.

“Bij het bouwen hebben we 'lean' toegepast, wat in de ruwbouw de leidende factor is geweest”, vertelt bedrijfsleider Ronald Kocken. “Dura Vermeer heeft in dit proces de coördinatie gedaan en alle partijen erbij betrokken die zelf ook oplossingen konden aandragen. Dat was noodzakelijk omdat er ingewikkelde uitdagingen in de bouw zaten. Maar het is allemaal goed verlopen. Hier en daar moesten soms wat zaken aangepast worden tijdens de bouw, zonder dat dit ten koste ging van de uitgangspunten van 'lean'. De samenwerking met alle partijen is goed verlopen. Alles is gegaan conform het plan van aanpak”, aldus Kocken. ❚

Bouwinfo OPDRACHT ONTWERP ADVIES UITVOERING

BOUWKOSTEN

A12 Van der Valk Hotel Veenendaal Beheer Bias Architecten S&W Consultancy Bouwfysisch adviseur bouwcombinatie Dura Vermeer Hengelo en Dura Vermeer Midden West € 16,6 miljoen

Projectinfo PRETTIGE SAMENWERKING KENMERKT NIEUWBOUW VAN DER VALK VEENENDAAL Door de prettige onderlinge samenwerking van alle partijen is de nieuwbouw van Van der Valk in Veenendaal binnen de gestelde bouwtijd opgeleverd met een minimum aan faalkosten. “Onder strakke en kundige regie van de bouwkundig aannemer Dura Vermeer Hengelo is een optimale en zeer prettige samenwerking ontstaan”, aldus bedrijfsleider Kris Jansma van Lammerink Installatiegroep, dat de elektrotechnische installaties heeft gerealiseerd. "Dit is bijzonder, omdat het een omvangrijk en complex project is. Een prestatie waar we met zijn allen trots op zijn.”

» elektrotechniek » werktuigbouwkunde » inbraak- & brandbeveiliging » telecom- & zorgalarmering

Lammerink Installatiegroep heeft in nauwe samenwerking met directievoerder Stichts Beheer van 1952 en de opdrachtgever een elektrotechnisch plan uitgewerkt en gerealiseerd. Jansma: “Daarbij hebben we een veelal adviserende rol. Een bijzondere installatie die we hebben toegepast is verlichtingsschakeltechniek (DALI). Daarbij bestaat de mogelijkheid om elk aangesloten armatuur individueel, geautomatiseerd te schakelen of te dimmen naar elk denkbaar niveau. Hierdoor zijn de te maken combinaties ontelbaar en altijd in de eindsituatie nog bij te sturen naar de daadwerkelijke behoefte. We maken hierbij gebruik van voorgeprogrammeerde verlichtingsscenes, waardoor bij iedere gebruikssituatie een juiste verlichtingssfeer aanwezig is.”

Veelzijdige

specialisten

in installatietechniek

De gehele nieuwbouw wordt met led verlicht. In totaal komen er zo’n 4.000 ledlampen in het gebouw. Jansma: “Bijzonder is ook de technische integratie van klimaat, zonwering/verduistering, verlichting, data en audiovisuele installaties in het zalencomplex op de derde verdieping.”

De Mors 76 - 7631 AK Ootmarsum - T. 0541 - 58 80 00 - F. 0541 - 58 80 01 E. info@lammerink-groep.nl - I. www.lammerink-groep.nl

Advertentie Lammerink 95x130mm 2014.indd 1

Stekerbaar installeren Het beddengebouw, een verdieping voor restaurant, keuken en lobby, een verdieping voor congres-, feest- en vergaderzalen, en twee verdiepingen aan parkeer- en ondersteunende ruimten, hebben een repeterend, dat wil zeggen: sterk herhalend, karakter. Dat geldt ook voor de 150 hotelkamers. Daarom is gebruik gemaakt van het stekerbaar installeren met WAGO WINSTA-componenten. Jansma: “Deze manier van installeren heeft de planning versneld en heeft de faalkosten beperkt.”

13-10-14 12:19

| 27

PLAATSNAAM||Nationaal AMSTERDAM Projectnaam Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium

ÉÉN GEBOUWENSEMBLE MET EEN STERKE, INNOVATIEVE IDENTITEIT Tekst: François Elands Beeld: Inbo

Sinds de eerste panden van het Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium halverwege de vorige eeuw werden gebouwd, is het complex in Amsterdam aanzienlijk uitgebreid. Helaas niet altijd met evenveel oog voor wat er al stond. Daardoor is in de loop der jaren een onoverzichtelijk geheel ontstaan dat niet meer voldoet aan de gebruikseisen van het NLR. Aan het Beverwijkse Lokhorst Bouw en Ontwikkeling de eer om in een integrale samenwerking met Schoonderbeek Installatietechniek en Van Galen Installatietechniek de samenhang weer terug te brengen. Dat gebeurt met zowel nieuwbouw als renovatie van de monumentale panden van architect Maaskant. Eind 2014 is de uitbreiding al aardig gevorderd en krijgt het steeds meer de innovatieve uitstraling die past bij haar gebruikers. "De nieuwbouw verloopt inderdaad voorspoedig en is naar verwachting rond de kerst glas- en waterdicht", beaamt projectleider Rene Hollenberg. "Eind april 2015 staat de oplevering gepland, waarna de gebruikers van de huidige gebouwen een aantal weken de tijd hebben om de nieuwbouw te betrekken. Vervolgens zijn wij nog ongeveer een jaar bezig met het renoveren van de oude Maaskant-gebouwen en deze onderling verbinden met transparante loopbruggen."

NIEUW EN OUD IN HARMONIE Het nieuwe pand van circa 4.800 m2 BVO, naar ontwerp van architectenbureau Inbo, wordt zorg-

28 |

vuldig tussen de bestaande gebouwen ingepast. De uitbreiding bestaat uit een drielaags kantoor- en faciliteitengebouw en een grote hal voor simulatoren. Kenmerkende elementen zoals de gebogen daken en de betonconstructie van de Maaskant-gebouwen worden eigentijds vertaald in de nieuwbouw, die wordt gedragen door een prefab betonskelet met daaromheen een plint van prefab beton en metselwerk. Aluminium vliesgevels en kozijnen maken de buitenschil compleet. "Binnen worden aparte ruimtes gecreëerd door metalstudwanden en systeemwanden", legt Hollenberg uit. "Een van die ruimtes herbergt straks de helikoptersimulator die nu nog in het hoofdgebouw staat. Verder worden alle technische in-

stallaties weggewerkt in een bestaande kelder, waar we het nieuwe kantoor overheen hebben gebouwd. Deze ondergrondse ruimte deed ooit dienst als windturbine voor grootschalige proeven en heeft meer dan genoeg plaats voor alle techniek."

KLOPPEND HART VAN HET NLR Als de bouw volgens schema blijft verlopen, kan medio 2015 worden gestart met de grootscheepse renovatie van de monumentale panden. Hollenberg: "Deze krijgen deels nieuwe gevels, nieuwe en gerestaureerde kozijnen, nieuwe dakbedekking, nieuwe binnenwanden en een zeer goede akoestische afwerking." Vanwege zijn unieke vorm en de ligging in het midden van het complex zal het windtunnelgebouw als bedrijfs-

AMSTERDAM | Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium

restaurant ook functioneel weer het ‘kloppende hart’ van het NLR worden. De vides worden opnieuw geopend, waardoor de hal weer zijn spectaculaire ruimtelijkheid terugkrijgt. Verder worden de verschillende gebouwen op de eerste verdieping middels transparante loopbruggen met elkaar verbonden. Op die manier werken oudbouw en nieuwbouw vanaf 2016 samen als één gebouwensemble met een sterke identiteit. En mag het NLR weer gezien worden. ❚

De uitbreiding bestaat uit een drielaags kantoor- en faciliteitengebouw en een grote hal voor simulatoren

Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium Amsterdam

Bouwinfo OPDRACHT

ONTWERP CONSTRUCTIE ADVIES Lokhorst Bouw en Ontwikkeling Postbus 79 1940 AB Beverwijk T 0251 - 265 000

F 0251 - 265 050

www.lokhorst.nl

UITVOERING INSTALLATIES

BOUWKOSTEN BOUWPERIODE

Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (projectmanagement/directievoering: Royal Haskoning) Inbo (nieuwbouw); Wessel de Jonge Architecten (renovatie) Beton Geelen Beton; Staal Derks staalconstructies Valstar Simonis (installaties); Pieters Bouwtechniek (constructie) Lokhorst Bouw & Ontwikkeling Beverwijk Schoonderbeek installatietechniek (E); Van Galen klimaattechniek (W) € 16.598.765,maart 2014 - maart 2016

| 29

ROTTERDAM | Duik- & Bergingsbedrijf W. Smit

Tekst: François Elands Beeld: Van Zanten Bouw BV

ROTTERDAMSE ROBUUSTHEID

Tekst: François Elands Beeld: Van Zanten Bouw BV

Een markante kantoorvilla met een grote inpandige bedrijfshal, een fantastisch uitzicht op de Waalhaven en een robuust aanzicht dat helemaal past bij de Rotterdamse havenmentaliteit. Het is het nieuwe onderkomen van Duik- & Bergingsbedrijf W. Smit BV, net als uitvoerder Van Zanten Bouw BV uit Vlaardingen - een oer-Hollands familiebedrijf met een lange, rijke historie. Met het symbolisch slaan van de eerste heipaal door Tannie Smit, de 93-jarige weduwe van de grondlegger Willem Smit, werd begin februari 2014 officieel gestart met de bouw. Medio november vond de oplevering al plaats, een relatief korte bouwperiode voor zo’n groot en complex project. Zeker nadat de bouwers tijdens het heien op een oude scheepshelling uit de oorlog stuitten en een gedeeltelijke grondsanering noodzakelijk bleek. Uiteindelijk werd het project keurig binnen de afgesproken termijn gerealiseerd dankzij de inspanningen van alle betrokken partijen.

DOORLOPENDE LUIFELS EN VLOEREN Op de begane grond van het opvallende, circa 1.800 m2 tellende gebouw bevinden zich de receptie, diverse werkplekken en een grote bedrijfshal. Daarboven zijn drie verdiepingen gebouwd, waarvan de eerste een entresol is met een kantine en een fitnessruimte. De tweede etage herbergt alle kantoren en

30 |

vergaderruimtes en de bovenverdieping biedt plaats aan een presentatie- en ontmoetingsruimte met een schitterend uitzicht op de Waalhaven. De grootste uitdaging van het project was volgens projectleider Kevin Jansson de complexe constructie, met grote luifels die twee meter uitkragen. “Een behoorlijke oversteek die heel wat voeten in aarde heeft gehad”, blikt hij terug. “De luifels lopen door in de kozijnen, de vloeren op de luifels en het dak weer daaroverheen. Alles hangt ontwerptechnisch aan elkaar, maar in overleg met de hoofdconstructeur en de architect hebben we alle bouwelementen goed op elkaar weten af te stemmen.”

INDUSTRIËLE UITSTRALING Naast de markante locatie en het fantastische uitzicht is het hele ontwerp bijzonder aan dit project. Neem bijvoorbeeld de keuze voor speciale gevelstenen

ROTTERDAM | Duik- & Bergingsbedrijf W. Smit

uit Duitsland, gebakken op een steenkolenoven voor een stoere uitstraling die past bij de havensfeer. In combinatie met de strakke witte luifels maken deze het gebouw helemaal af. “Ook vanbinnen is het een bijzonder gebouw”, verklaart Jansson. “Zo zijn er bijvoorbeeld geen systeemplafonds geplaatst, zodat de leidingen overal in het zicht hangen en het pand een passende industriële uitstraling krijgt. Het is echter wel dusdanig aangelegd en afgewerkt dat het een mooie mix is geworden van Rotterdamse robuustheid met een strak en chique karakter. Ik moet zeggen dat ieder voltooid project veel voldoening geeft, maar dit behoort toch wel tot de mooiste gebouwen waaraan ik in mijn carrière heb mogen bijdragen.” ❚

Bouwinfo

De luifels lopen door in de kozijnen, de vloeren op de luifels en het dak weer daaroverheen

OPDRACHT DIRECTIEVOERING ONTWERP CONSTRUCTIE ADVIES UITVOERING INSTALLATIES

AANNEEMSOM BOUWPERIODE

Inditech Vastgoed B.V. Alsemgeest & Westerwoudt Architekten B.V. Alsemgeest & Westerwoudt Architekten B.V. Bartels Ingenieursbureau Van de Blaay & Boogaard Van Zanten Bouw B.V. Beers Service & Onderhoud B.V. (E); Van Dijnsen Installatiewerken B.V. (W) € 1.865.000,- excl. BTW 11 maanden

Projectinfo BRANDWERENDE BEKLEDING EN AFDICHTING Al vijftig jaar is de Van der Hoek Groep uit Amsterdam, Papendrecht en Nieuwegein gespecialiseerd in het isoleren en brandwerend maken van constructies, leidingen en kanalen in de utiliteit en (klein)industrie. Niet voor niets kreeg het van Inditech Vastgoed B.V. de opdracht om de nieuwe kantoorvilla van Duik- & Bergingsbedrijf W. Smit aan de Rotterdamse Waalhaven bouwkundig compleet brandwerend te maken. "We hebben de gehele stalen hoofddraagconstructie met een brandwerende plaatbekleding afgewerkt", legt projectleider Richard Riekwel uit. "Tevens hebben we de vakwerkspant in één keer met een brandwerende plaat omkleed en hebben we alle doorvoeringen, sparingen, luchtkanalen, kabelgoten en elektra brandwerend afgedicht. Verdeeld over drie verdiepingen hebben we in totaal 500 strekkende meters aan liggers en 300 meters aan kolommen bewerkt met onze materialen. Een project dat ons dankzij onze gespecialiseerde brandwerende isolatieafdeling op het lijf is geschreven." De toegevoegde waarde van de Van der Hoek Groep is de combinatie van isoleren en brandwerend maken. Altijd met hoge eisen aan kwaliteit en flexibiliteit. "Snel kunnen schakelen tussen de wensen van onze klanten en regelgeving op veiligheidsgebied is een must binnen ons bedrijf. Of het nu gaat om isolatie, brandwerendheid of een mix hiervan, wij hebben altijd een oplossing op maat", besluit Richard Riekwel.

| 31

Wij hebben in nauwe samenwerking met Van Zanten Bouw B.V., dit schitterende project voor Duik- en bergingsbedrijf W. SMIT B.V. mogen realiseren! Een samenwerking die plezierig en geheel volgens de planning van de opdrachtgever is verlopen. De engineering, productie en montage van de complete wit gepoedercoate aluminium luifel-, gevel- en plafondsystemen, hebben wij aan de hand van het ontwerp van de Architect, Alsemgeest & Westerwoudt Architecten B.V. verder ontwikkeld en uitgevoerd. Door vooraf duidelijke afspraken te maken en deze tijdens de uitvoering met elkaar na te komen, waren er tijdens het uitvoeringsproces geen stagnaties. Wij zijn bij diverse projecten als bouwteam partner betrokken en maken daarbij vaak deel uit van de Lean planning van de opdrachtgever. Onze bedrijven kenmerken zich hierin als betrouwbare en flexibele partners op het gebied van op maat gefabriceerde aluminium producten voor vele toepassingen in de bouw. Euro Aluminium B.V. Postbus 86 4760 AB Zevenbergen 0168-37 23 00 info@euroaluminium.nl www.euroaluminium.nl

Alucet B.V. Postbus 1071 5140 CB Waalwijk 0416-34 16 65 info@alucet.nl www.alucet.nl

Coenhavenweg 30 1013 BL Amsterdam Telefoon : 020-684 68 05 Kvk: 33229481

www.vdhoekisolatie.nl

SOESTERBERG | Spa & Wellness Resort

Bouwen in dienst van de omgeving In verband met de aanleg van een ecoduct over de Amersfoortsestraat moet de bestaande Sauna Soesterberg worden verplaatst; in de nabijheid van de Richelleweg wordt daarom een geheel nieuw spa & wellness resort gerealiseerd. Opdrachtgever Spa Soesterberg Beheer ging een intensief traject aan met bouwpartners om het ontwerp, dat wordt geïntegreerd met de 'kloosterlijke' bosomgeving, te realiseren. Stedenbouw sprak met projectleider Wilco Volkerink en Jaap Brand van Brand BBA l BBA Architecten. Tekst: Jan-Kees Verschuure Beeld: Brand BBA l BBA Architecten

SPA Soesterberg grijpt de verhuizing aan om een 'nieuw en toonaangevend concept te realiseren van hoge kwaliteit'. Daarbij richt ze zich niet alleen op een dagje ontspanning voor saunagasten, maar ook op lifestyle- en interventieprogramma’s, via faciliteiten in een aparte SPA-vleugel. Op de nieuwe locatie wordt het vloeroppervlak verdubbeld. “Binnen één gebouw worden de wellnessvoorzieningen en SPA-voorzieningen afzonderlijk van elkaar aangeboden, met elk een eigen zwembad, restaurant en met gescheiden tuinen”, zegt Volkerink – projectleider namens hoofdaannemer Paul Hardonk Bouw. “Dat maakt het mogelijk dat traditionele saunabezoekers, bezoekers in badkleding en gasten die specifiek voor hun gezondheid komen, afzonderlijk van elkaar van voorzieningen gebruik kunnen maken.” De totale capaciteit van beide bedrijfsvleugels is maximaal 600 gasten per dag.

INSTALLATIES Op de 2,5 hectare grote nieuwbouwlocatie aan de oostzijde van de dorpskern van Soesterberg, verrijst momenteel een langwerpige constructie van circa 5.100 m² met een bedrijfswoning. Het ontwerpen van een dergelijk resort is een specialisme van Brand BBA l BBA Architecten, dat eerder onder meer het Wellnessresort de Veluwse Bron in Emst ontwierp. “Naast routing, hygiëne en beleving is het installatietechnische gedeelte een uitdaging bij dit soort projecten”, vertelt Brand. “Spa- en wellnessvoorzieningen kennen diverse specifieke gebouwinstallaties, waarvan enkele vroeg in het uitvoeringsproces aan bod komen. Daarnaast zijn er vaak specialistische partijen actief in de laatste installatiefase. Resorts als deze dienen vanaf de beginfase in nauwe samenwerking met de opdrachtgever te worden benaderd. ›

| 33

PRIVÉ OMGEVING

DUURZAAM VERGROENEN

✔ isolatiewerkzaamheden

✔ voegwerk/doorstrijken

✔ lijmwerkzaamheden

ZAKELIJKE OMGEVING

✔ gevelmetselwerk

OPENBARE OMGEVING

Pridox Metselwerken bv:

Pridox steigers en bouwliften bv: ✔ bouwliften

✔ verhuur van:

GROENE GEBOUWEN

✔ steigerwerk

• steigers tube-lock • metselboys • schragen

• tandheugelliften • kabelliften

Koninklijke Ginkel Groep

www.pridox.nl

Postbus 11 3900 AA Veenendaal

Castor 64 Veenendaal

T 0318 51 90 39 F 0318 54 03 40

E info@ginkelgroep.nl I www.ginkelgroep.nl

DUURZAAM VERGROENEN

NIEUWBOUW

MULTIFUNC TIONEEL

ONDERWIJS

Paul Hardonk Bouw heeft veel kennis en erva-

recreatie en multifunctionele accomodaties met

ring met nieuwbouw van onderwijs-, cultuur- en

cultuur en sportfaciliteiten. De nieuwbouw van

sportgebouwen. We weten dat budgetten vast

Spa Wellness te Soesterberg is dan ook een hele

staan, daar zijn we op ingesteld. Daarom denken

mooie aanvulling die prima in dit rijtje past.

we graag creatief mee en zorgen we dat geld, tijd en kwaliteit onder controle zijn tijdens het

Voor meer informatie kijk op

gehele proces. Wij zijn van alle markten thuis.

www.paulhardonk.nl of bel 0570-63 44 55

Wij bouwen scholen, gebouwen voor sport en

34 |

SOESTERBERG | Spa & Wellness Resort

Projectinfo Wij hebben naast het ontwerp daarom ook de engineering ter hand genomen.” Zo worden de sauna's en stoombaden voorzien van eigen, op het gebruik toegespitste installaties. Daarnaast zijn in het gebouw warmtewisselaars en een warmtepomp aangebracht, die koelen en verwarmen op basis van gebruikt zwembadwater, terwijl het zwembad zelf wordt verwarmd door een cv-installatie. “Een van de grootste uitdagingen is de klimaatscheiding tussen de verschillende ruimten”, zegt Volkerink. “Direct naast de sauna’s bevindt zich bijvoorbeeld een fitnessruimte waar het slechts 18 graden Celsius mag zijn. De keramische Porotherm-scheidingswanden zijn daartoe bekleed met een dampdichte doek.”

GOED RENTMEESTERSCHAP

'COMBINATIE METSELWERK MET STEIGERWERK IS VEELGEVRAAGD' Pridox Metselwerken bv verzorgt het metselwerk aan de gevel en de binnenmuren van de nieuwbouw voor de Spa & Wellness Soesterberg. Een belangrijke bijkomstigheid is dat Pridox Steigers en Bouwliften bv de steigerwerken en bouwliften voor de totale uitvoering van het project levert. “Die combinatie is een onderscheidende factor”, aldus mede-eigenaar Rick Plender. Vier à vijf vrachtwagens met steigermateriaal en bouwliften leverde Pridox Steigers en Bouwliften bv aan in Soesterberg, inclusief montage-arbeid. “Ten behoeve van het metselwerk, aan de buitengevel in wildverband volgens de doorstrijkmethode aangebracht, leveren wij alleen arbeid”, zegt Plender, die het bedrijf 10 jaar geleden oprichtte en inmiddels 35 medewerkers tot zijn vaste kern weet. Pridox is een specialist in nieuwbouwprojecten in de utiliteits- en woningbouw, overal actief 'boven de grote rivieren', zegt Plender. “De combinatie van metselwerk en steigerwerk is veelgevraagd, omdat een hele schakel in het bouwproces aan één partij kan worden overgelaten, met de bijbehorende kostentechnische en kwalitatieve voordelen.”

Parallel aan de opdrachtgeverswensen en gebruikseisen, loopt in Soesterberg de doelstelling een passende integratie met de omgeving te realiseren, met als uitgangspunt 'goed rentmeesterschap'. Brand: “Het resort wordt optimaal geïntegreerd in de bestaande, monumentale bosomgeving. De orthogonale structuur en staafvormige bouwmassa’s van het nabijgelegen voormalig missiehuis Sint Jan en het Klooster Cenakel liggen aan de basis van ons ontwerp. De routing vanaf de Richelleweg is met de typische lanenstructuur van de omgeving geïntegreerd en in de tuin zijn bestaande bomenrijen in de vorm van een gotisch raam gehandhaafd.” Paul Hardonk Bouw levert het nieuwe resort casco op inclusief afbouwpakket. Volkerink, die in mei dit jaar met de bouw startte: “Het gebouw is onderkelderd, deels ten behoeve van de vele technische voorzieningen; deels voor personeelsruimten en toekomstige uitbreiding. Het tweelaagse casco is vrijdragend en bestaat uit een staalconstructie met kanaalplaatvloeren, waarbij aan de buitenzijde lariks-spanten in de constructie zijn opgenomen. Het gebouw is afgewerkt met natuurlijke materialen als baksteen en vurenhout, en krijgt een zinken felsdak.” De bouwwerkzaamheden lopen door tot juni volgend jaar. In september 2015 wordt 'Spa & Wellness Soesterberg' dan naar verwachting geopend. “Een project op maat van de opdrachtgever, dat geheel in dienst staat van de omgeving”, besluit Brand. ❚

REALISATIE NATUURZWEMVIJVER De 112 jaar oude Koninklijke Ginkel Groep bouwt sinds 2001 zwemvijvers met het Biotop-systeem. Zij stond daarmee aan de basis van de professionalisering van zwemvijvers in Nederland. “De zwemvijver bij Spa Soesterberg is de eerste professionele zwemvijver bij een wellness resort in Nederland.” De zwemvijver voldoet aan de strenge eisen uit de aanstaande zwembadwet, is 750m² groot en moet voor zwemaanbod gaan zorgen in de wellness-tuin. “Gedurende alle vier de seizoenen kunnen gasten afkoelen na een opgietsessie in de buitensauna of gewoon genieten van het natuurlijk gezuiverde zwemwater.”

Bouwinfo OPDRACHT ONTWERP UITVOERING INSTALLATIES BOUWPERIODE

Onder meer ten behoeve van het metselwerk, is het gebouw geheel in de steigers gezet

Spa Soesterberg Beheer Brand BBA l BBA Architecten Paul Hardonk Bouw Ter Berg Totaal Installaties mei 2014 – juni 2015

De Koninklijke Ginkel Groep ontwikkelt naast de zwemvijver de complete buitenruimte van Spa Soesterberg. In bouwteamverband is in een vroeg stadium meegedacht over de inrichting. “Hierdoor heeft de opdrachtgever tot de start van de uitvoering kans gehad het plan te optimaliseren en keuzes te maken, met een prachtig en uitgebalanceerd plan tot gevolg.”

| 35

LEIDEN | Van Steenisgebouw Tekst en beeld: Henk Geist

VAN STEENISGEBOUW

IN RECORDTIJD INGRIJPEND VERBOUWD

In amper 7 maanden tijd is het voormalige Infotheekgebouw in Leiden (sinds 1996 het Van Steenisgebouw, zie ook bijlage 1) verbouwd tot een riant onderkomen ten behoeve van de unilocatie voor de faculteit Archeologie van de Universiteit Leiden. De faculteit, die al jaren sterk groeide, verhuisde per 1 september naar het Van Steenisgebouw.

met een sterke horizontale geleding en een forse luifel geeft het complex een geheel nieuwe uitstraling.

Een vide zorgt voor extra ruimtelijkheid

Het complex, met een oppervlak van 16.500 vierkante meter, werd ooit gerealiseerd voor een computerbedrijf. Het bestaat uit een vierkant kantoorgedeelte van vier bouwlagen, waarop in een van de hoeken een rechthoekige productiehal aansluit. Nadat de Universiteit Leiden het gebouw in 1995 had verworven werd in de productiehal een verdiepingsvloer aangebracht, waarna het complex onder meer onderdak bood aan het Rijksherbarium en praktijkruimten voor de faculteit Biologie. In september 2013 besloot het Vastgoedbedrijf Universiteit Leiden om hier de snel groeiende faculteit Archeologie in haar geheel onder te brengen. Architektenburo Veldman|Rietbroek|Smit werd benaderd met de vraag of het mogelijk was om binnen een jaar tijd de huisvesting van deze faculteit daar te realiseren (plan maken, vergunningen aanvragen, aanbestedingsstukken maken, aanbesteden en de daadwerkelijke verbouwing). Bouwbedrijf Huurman ging in februari 2014 van start en in september kon het gebouw al in gebruik

36 |

worden genomen, terwijl gaandeweg de verbouwing nog besloten werd een aansluitend deel van het gebouw ook te renoveren. "Dat wij het project in een recordtijd van 7 maanden hebben kunnen afronden is te danken aan een onorthodoxe aanpak", zegt directeur Bart Kortman van Bouwbedrijf Huurman. "We hebben een klein kernteam gevormd met onze vaste onderaannemers, waardoor er sprake was van korte lijnen. We hadden wekelijks overleg met alle betrokken partijen. We konden zo snel oplossingen vinden voor de vragen die zich aandienden, niemand kon zich verschuilen. De planning hebben we streng bewaakt en â&#x20AC;&#x2122;s avonds, soms â&#x20AC;&#x2122;s nachts, in het weekend en in de bouwvak is er doorgewerkt." Aan het uiterlijk van het pand is weinig veranderd. Alleen is de oude piramidevormige entree in een van de hoeken gesloopt en vervangen door een nieuw entreegedeelte, dat de vierkante vorm van het kantoorgebouw weer completeert. De nieuwe glazen entree

De grootste verandering heeft zich binnen het gebouw voltrokken. Achter de nieuwe entree ligt nu een brede, lichte entreezone met de balie, ontmoetingsplekken en het restaurant. Dit entreegebied, dat door de toepassing van veel hout een warme uitstraling heeft, voert de gebruikers naar de nieuwe grote centrale trappenhal. Architect Gerard Smit van Architektenburo Veldman|Rietbroek|Smit heeft die gesitueerd op het punt waar de twee bouwdelen in elkaar grijpen. Een brede trap brengt de studenten naar de eerste verdieping, in het dak aangebrachte glasstroken zorgen voor ruime lichtinval. Om het entreegebied met deze hal te verbinden werd een dragende betonmuur op de begane grond verwijderd. "Dat was bouwkundig de moeilijkste ingreep", zegt Kortman. "We hebben eerst een tijdelijke steunconstructie gemaakt, waarna we een grote nieuwe dragende staalconstructie in twee delen van buiten naar binnen hebben geschoven en hebben 'ondersabeld'." De ruimtelijke beleving van deze hal wordt nog vergroot door de aansluitende vide, die in de hoek van het voormalige productiegebouw over de gehele hoogte is gerealiseerd. Daarvoor is een deel van de

LEIDEN | Van Steenisgebouw

Gebr. R. en P. Stip B.V. verdiepingsvloer verwijderd; nieuwe grote glazen puien bieden uitzicht op de binnentuin tussen de twee bouwdelen. Het verwarrende gangenstelsel in de productiehal is vervangen door een overzichtelijke vierkante rondloop. Aan de gevelzijden van deze rondloop bevinden zich de meeste kantoor- en laboratoriumruimten, collegezalen en toiletgroepen. De rondloop, ook voorzien van nieuwe lichtstraten in het dak, omsluit een depotruimte van 3.500 vierkante meter in de kern van het gebouw, waaraan de universiteit nog een definitieve invulling moet geven. Architect Smit: "Het was een donker, deprimerend en onoverzichtelijk gebouw, waarin je verdwaalde. Nu raakt hier niemand de weg meer kwijt." ❚

Al ruim 25 jaar gespecialiseerd in het aannemen van:

GROND- EN SLOOPWERKEN BOREN EN ZAGEN MET DIAMANT ASBESTVERWIJDERING

Projectinfo

Rijndijk 185, 2394 CB Hazerswoude Rijndijk

ZWARE CONSTRUCTIEVE MUREN MAKEN PLAATS VOOR NIEUWBOUW

Tel. (071) 341 33 11, fax (071) 341 63 28 Mobiel: 06 - 51 202 309 e-mail: info@stipsloopwerken.nl

Voordat de verbouwing van het Van Steenisgebouw kan starten, moet eerst aardig wat sloopwerk worden verricht. Gebroeders R. en P. Stip, gevestigd te HazerswoudeRijndijk, heeft hierin al meer dan 25 jaar ervaring. Zij sloopt binnenwanden, systeemplafonds en vloerbedekking, maar ook constructieve vloeren en wanden. Ook de oude entree is volledig gesloopt. Sloop- en bouwactiviteiten vindt tegelijk plaats.

www.stipsloopwerken.nl 725039_Gebr. R. en P. Stip.indd 1

04-12-14

“De uitdaging van dit werk zit niet in het sloopwerk, maar in de omvang en planning van het werk”, vertelt Remco Stip, mededirecteur van Gebr. R. en P. Stip. “Het binnensloopwerk hebben we voor het overgrote deel handmatig uitgevoerd. Op som11:44 mige plaatsen hebben we minigravers en shovels ingezet. Met name de constructieve vloeren op de eerste verdieping hebben extra aandacht gevraagd. Er moest een graafmachine met betonknijper aan te pas komen om de vloer te slopen. Ook de zware, constructieve betonmuur die moest worden verwijderd vroeg veel aandacht. Hier hebben we eerst sparingen gemaakt voor de noodconstructie. Toen deze stond, hebben we de betonmuur handmatig verwijderd.” Na afronding van het sloopwerk zijn alle ruimtes schoon opgeleverd, klaar voor het werk van de andere aannemers. Alle materialen zijn bij de bron gescheiden en als nieuwe grondstof afgevoerd .

Bouwinfo OPDRACHT Vastgoedbedrijf Universiteit Leiden ONTWERP Architektenburo Veldman|Rietbroek|Smit, Leiden ADVIES Galjema BV Technisch Adviesbureau, Delft (installaties);

UITVOERING INSTALLATIES BOUWPERIODE

Raadgevend Ingenieursbureau Van Dijke BV, Alphen aan den Rijn (constructies); European Fire Protection Consultants B.V., Bilthoven (brandveiligheid) Bouwbedrijf Huurman Leiden BV Installatiebedrijf Andriessen, Houten februari 2014 – september 2014

| 37

LEIDEN | Campus Boerhaave

Tekst: Henk Geist Beeld: Coen Hagedoorn Bouwgroep

WONEN IN VOORMALIG ANATOMISCH LABORATORIUM OP CAMPUS BOERHAAVE Tussen het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en het Bio Science Park is op de terreinen van de Leidse Universiteit de Campus Boerhaave in ontwikkeling. De campus bestaat deels uit nieuwbouw; deels is sprake van hergebruik van oude universiteitsgebouwen. Zo wordt het voormalig Anatomisch Laboratorium nu verbouwd tot woongebouw voor promovendi en onderzoekers van de Universiteit Leiden. De ontwikkeling van de Campus Boerhaave vloeit voort uit de Stedenbouwkundige uitwerking Boerhaave van de gemeente Leiden, waarin de stedenbouwkundige uitgangspunten zijn vastgelegd. Enerzijds ligt het in de bedoeling om het groene en landelijke karakter van het gebied te waarborgen en te versterken, onder meer door

38 |

sloop van latere uitbreidingen van de oorspronkelijke gebouwen op het terrein. Anderzijds beoogt de gemeente een herinrichting van de campusbebouwing. Die bebouwing wordt gevormd door de oude karakteristieke gebouwen van de zogeheten 'cité medicale' en de inpassing van nieuwe gebouwen die aansluiten bij de campusstructuur.

Het ruim honderd jaar oude Anatomisch Laboratorium is één van de voormalige geneeskundige faculteitsgebouwen op het terrein. In opdracht van de Stichting Universitaire Woonwijk Boerhaave wordt het gebouw door de Coen Hagedoorn Bouwgroep geschikt gemaakt voor bewoning. Naast herontwikkeling van het bestaande

LEIDEN | Campus Boerhaave

nieuwe vloerniveau. De woningen op de eerste en tweede verdieping krijgen vanwege de grote hoogte een entresol. De bestaande kozijnen van grenen konden grotendeels worden hersteld, de ramen aan de warme zijde zijn voorzien van dubbelglas. Om ook woningen onder de hoge kap mogelijk te maken zijn 108 dakvensters in het dak geplaatst. De woningscheidende wanden bestaan hier uit dubbele metalstudwanden, in de woningen is het oude spantwerk nog volop in het zicht. Het dak wordt geheel voorzien van nieuwe leien en geventileerd en aan de binnenzijde geïsoleerd. Het metsel- en voegwerk aan de buitenzijde wordt gereinigd en waar nodig hersteld, evenals de plint van natuursteen. Een latere uitbreiding van het gebouw is gesloopt; de gevel die daarna weer zichtbaar werd is bekleed met hetzelfde natuursteen. In deze gevel zijn aluminium kozijnen en twee balkons aangebracht.

Naast herontwikkeling van het Anatomisch Laboratorium is nieuwbouw van een woontoren voorzien

De toren wordt naar een ontwerp van Dick van Gameren gebouwd in aansluiting op één van de vleugels van het Anatomiegebouw. In de kelder worden de installaties ondergebracht en een fietsenstalling. Op de begane grond bevinden zich naast de entreepartij nog vier woningen, de twaalf verdiepingen daarboven krijgen elk zes een- en tweekamerwoningen. De toren wordt gerealiseerd met in-het-werk gestorte betonwanden en breedplaatvloeren, de gevels bestaan uit rood metselwerk met brons geanodiseerde aluminium kozijnen. Ook de toren krijgt een plint van Belgisch hardsteen. Het project moet in juni 2015 worden opgeleverd. ❚

Bouwinfo OPDRACHT Stichting Universitaire Woonwijk Boerhaave, Leiden

ONTWERP gebouw omvat het project de bouw van een nieuwe woontoren ontworpen door Dick van Gameren architecten. Het totale complex bevat 168 wooneenheden. "Het leuke van dit project is juist de combinatie van renovatie en nieuwbouw", stelt projectleider Klaas de Wit namens Coen Hagedoorn Bouwgroep. "In het oude Anatomiegebouw komen 92 woningen in diverse afmetingen, waarmee ze ook geschikt zijn voor gezinnen. Het gaat om tijdelijke bewoning, ongeveer 80 procent van de toekomstige bewoners is afkomstig uit het buitenland. Het ontwerp is afkomstig van VVKH Architecten. Binnen het bestaande casco bouwen we met

metalstudwanden en plafonds geïsoleerde doosjes, waarmee geluid, warmte en eventueel brand binnen worden gehouden. De oudbouw kende al betonnen verdiepingsvloeren met een dikte van 12 centimeter. Daarop wordt een zwevende droge dekvloer aangebracht, die contactgeluiden moet reduceren. In de gangzones worden kastenwanden geplaatst met daarin de standleiding van de riolering en de meterkasten. De nieuwe woningen, veelal eenkamerwoningen, hebben ieder een eigen keuken en natte groep."

VVKH, Leiden (oudbouw); Dick van Gameren architecten, Delft (nieuwbouw)

ADVIES Raadgevend Ingenieursbureau Van Dijke bv, Alphen aan de Rijn (constructies); Galjema BV Technisch Adviesbureau, Delft (installaties); LBP Sight, Nieuwegein (brandveiligheid en bouwfysica)

UITVOERING Coen Hagedoorn Bouwgroep vestiging Heemskerk

INSTALLATIES Putman Installaties BV, Noordwijk (W); DME Installatie Groep, Moerkapelle (E)

BOUWKOSTEN Om bewoning van het halfverdiepte souterrain mogelijk te maken is deze ruimte verder uitgegraven en zijn de bestaande ramen verlengd tot het

€ 11 miljoen

BOUWPERIODE maart 2014 – juni 2015

| 39

LEIDEN | Campus Boerhaave

Sjoerd Schaper en William Jansen: ‘We willen vanaf dag één aan tafel zitten’

Tekst en beeld: Jerry Helmers

‘KENNISOVERDRACHT IS DE BASIS’ “De faalkosten in de bouw zijn te hoog.” Aan het woord zijn William Jansen, Adviseur Technische Voorlichting bij VELUX Nederland en zijn collega account manager Sjoerd Schaper. “Vaak zie je dat bestekomschrijvingen niet zijn gebaseerd op de nieuwste productontwikkelingen”, zegt het tweetal. “De oplossing? Betrek fabrikanten tijdens de ontwerpfase in het denkproces. De faalkosten worden aanzienlijk verlaagd en betere oplossingen zorgen voor een comfortabelere leef-, werk- of leeromgeving voor de gebruiker.” “Eigenlijk is er sprake van een spagaat”, legt Sjoerd uit. “De architect wil zijn signatuur op het eindproduct, maar verderop in de keten blijft de aannemer altijd beredeneren vanuit financiële argumenten om met de laagste prijs de opdracht te verwerven. Echter de vraag die we ons moeten stellen is of tijdens beide processen wel genoeg rekening wordt gehouden met de werkelijke situatie? Daar is winst te behalen. Dit kan variëren in gedachten over de oriëntatie van het gebouw ten opzichte van de zon of de te

40 |

verwachten energiebehoefte. Kunnen we bedenken wat de toekomstige bewoner wil? Ja, door vooraf na te denken over de meest optimale oplossingen of door calculaties of visualisaties te maken.” Zo werden William en Sjoerd tijdens de aanbestedingsfase betrokken bij de ontwikkeling van Campus Boerhaave in Leiden. Door de intensieve samenwerking met Coen Hagedoorn Bouwgroep, leverancier Timmerman’s IJzerhandel, VVKH Archi-

tecten en de adviseurs van VELUX Nederland zijn in het project producten toegepast die zowel voor de aannemer qua montage als voor de uiteindelijke gebruikers de beste oplossing zijn. “Na bestudering van het bestek bleek dat er een vraag lag voor dakvensters met losse aansturingsunits. Wij leveren echter al jaren een alles-in-één-systeem, de INTEGRA dakvensters. Het kan dus technisch vaak makkelijker. En het bespaart de aannemer arbeidskosten, omdat zo’n systeem eenvoudiger te

LEIDEN | Campus Boerhaave

monteren is. Daarnaast is in het project gekozen voor een leien dakbedekking en wilde men de dakvensters verdiept inbouwen. Dit zorgt ervoor dat de dakvensters zo strak mogelijk in het dak liggen en de energieprestatie verder wordt verbeterd. Omdat we vroegtijdig op de hoogte waren, konden we snel communiceren met onze fabriek om de juiste gootstukken te leveren.” “Kennis is onze belangrijkste bijdrage binnen de keten en we willen graag dat andere partijen ons meer als adviseurs gaan zien”, zo vervolgt William. “Als we in het voortraject het bestek optimaliseren, dan krijg je een beter bestek. Deze moet gebaseerd zijn op wat er in de markt beschikbaar is. Maar natuurlijk telt ook de kennis ter plaatse mee. Als we

dit oppakken, dan zal een aannemer minder knelpunten in de uitvoering ervaren. Nu gebeurt het nog te vaak dat achteraf of tijdens het werk blijkt, dat men met de verkeerde producten is gestart. Zo kregen wij laatst een bestek onder ogen waarin specifiek VELUX dakramen werden benoemd in maten die helemaal niet bestonden! Natuurlijk hebben we samen met de aannemer gezorgd voor de meest ideale oplossing, maar ook in dit geval gold dat misverstanden niet hadden hoeven plaatsvinden als de architecten van VELUX Nederland op dag één aan tafel hadden gezeten. Naast het delen van praktische informatie kunnen zij op basis van CAD of Sketch-up tekeningen bijvoorbeeld een daglichtvisualisatie of -berekening maken, om te komen tot de meest efficiënte oplossingen. Als je het

filosofisch bekijkt verkopen we geen dakramen. We willen ervoor zorgen dat iedereen op een duurzame en gezonde manier kan wonen, werken of leren!” Niet voor niets worden er bij VELUX Nederland in De Meern al 20 jaar minimaal drie trainingen per week gegeven om die kennisoverdracht vorm te geven. “In totaal bieden we 15 verschillende trainingen aan, zoals inbouwtrainingen voor aannemers, maar ook workshops voor architecten over duurzaam bouwen en hoe om te gaan met onze visualisatietools”, zegt Sjoerd. “We organiseren sinds kort ook sessies voor de partners van zzp’ers. Zij regelen vaak de zaken thuis. Wanneer zij de telefoon opnemen met meer kennis, is dat al meerwaarde voor de bellende klant.” ❚

| 41

NIJMEGEN | De Vereeniging

Tekst: Jac Buchholz Beeld: De Bonth van Hulten

GEFASEERDE RENOVATIE EN RESTAURATIE VAN CONCERTGEBOUW DE VEREENIGING

“Eerste fase speelde zich vooral achter de schermen af” Het uit 1915 stammende Concertgebouw de Vereeniging in Nijmegen had te kampen met achterstallig onderhoud. Tevens lag er de wens het gebouw weer meer de oorspronkelijke uitstraling terug te geven. De eerste fase van deze werkzaamheden is inmiddels afgerond. Die eerste fase liep van begin juni tot 1 oktober en daar zat verder geen speling in, maakt uitvoerder Thomas Robben van aannemer De Bonth van Hulten duidelijk. “De werkzaamheden moesten tussen het einde van vorig seizoen en het begin van het nieuwe worden uitgevoerd. Op 3 oktober stond de eerste voorstelling weer gepland.” Hij geeft aan dat de uitgevoerde werkzaamheden vooral betrekking hadden op het achterstallig onderhoud. “Deze eerste fase speelde zich vooral achter de schermen af. Het publiek ziet er vrijwel niets van. Dit in tegenstelling tot fase twee, medio volgend jaar.” Voor de bezoekers nauwelijks zichtbare, maar deels wel merkbare werkzaamheden, vervolgt Robben. Hij legt uit dat onder meer de installaties zijn vernieuwd. “Daarmee krijgt het gebouw een beter binnenklimaat dan voorheen. Om die nieuwe installaties allemaal kwijt te kunnen, hebben we onder meer een nieuwe kelder gerealiseerd die deels buiten de contouren van het gebouw uitsteekt. Vanwege de omvang van de luchtbehandelingskasten en de koeling.” Voor die oplossing onder de grond is vanuit esthetisch standpunt gekozen, merkt hij op – zodat het aanzien van het gebouw niet wordt verstoord. De Vereeniging beschikt met de nieuwe installatie over een Boapt-systeem. Dat verplaatst veel minder lucht en gebruikt de toegevoerde lucht beter, waar-

door energie kan worden bespaard. Daarvoor zijn op zorgvuldige wijze doorvoeren en dergelijke gemaakt, aldus Robben. “Je werkt in een monumentaal pand, dus je kunt niet zomaar gaan breken en ingrijpen. Een goed voorbeeld van een nauwelijks zichtbare ingreep zijn de zes cassettes van het cassetteplafond waarin we roosters hebben geplaatst. Door die roos-

ters stroomt lucht de zaal in. De afvoer gebeurt via twee uitsparingen naast het podium.” In die zaal zijn de houten klankkaatsers vervangen door glazen. Ook op het podium zijn glazen klankkaatsers geplaatst. De klankkaatsers in het plafond kunnen omhoog of omlaag worden bewogen, afhankelijk van het soort concert. Robben: “Voor onder meer die kaatsers en bijvoorbeeld ook de verlichting en dergelijke is een geheel nieuwe hijsinstallatie geplaatst boven het podium, gedragen door een nieuwe stalen constructie. De zolder boven het po-

Boven het podium kwam een nieuwe hijsinstallatie, gedragen door een stalen constructie

Bouwinfo OPDRACHT Keizer Karel Podia

ONTWERP Braaksma en Roos

UITVOERING De Bonth van Hulten

INSTALLATIES

BAM (W); HOMIJ (E); Stackebrand (theatertechniek)

BOUWSOM € 2,4 miljoen

BOUWPERIODE 1 juni - 1 oktober 2014 (fase 1) en 2015 (fase 2)

42 |

NIJMEGEN | De Vereeniging

dium hebben we voorzien van een nieuwe vloer en we hebben het dak geheel conform de geluidsnormen bekleed.” Tijdens het werk was er eveneens aandacht voor een verbeterde bereikbaarheid, zegt hij. Zo zijn er twee trappen gemaakt waar voorheen een ladder werd gebruikt. En er is een extra vluchtweg gecreëerd. Onder in het gebouw vond eveneens een ingreep plaats, ter voorbereiding op de werkzaamheden volgens jaar. Daar is in de kelder bij de entreehal een stalen constructie aangebracht. Deze kelder fungeert

momenteel als opslag, maar wordt in de toekomst de nieuwe garderobe. Robben: “Daartoe gaan we in de muur een extra uitsparing maken en de vloer ter plekke verlagen. Volgend jaar wordt ook het grand café aangepakt. Dat krijgt veel meer de uitstraling van vroeger. Tevens komen de zichtlijnen uit het ontwerp van architect Oscar Leeuw terug.” Die werkzaamheden worden volgend jaar in dezelfde tijdsperiode als van de eerste fase uitgevoerd, besluit Robben. “Bij deze eerste fase hadden we te maken met behoorlijk wat tijdsdruk; dat zal volgend jaar niet anders zijn.” ❚

renovatie • restauratie • herbestemmen Telefoon 073 - 5119022 - E-mail info@debonthvanhulten.nl - www.debonthvanhulten.nl

Adv. de Vereeniging Nijmegen 197x130mm.indd 1

19-11-14 09:07

| 43

ROTTERDAM | Van Maanenbad

Tekst: François Elands Beeld: Koninklijke Woudenberg Ameide BV

"Perfecte balans tussen oude luister en moderne middelen" Sportfondsen Rotterdam Noord, ook wel bekend als het Van Maanenbad, is misschien wel het meest authentieke zwembad van Rotterdam. Het complex stamt uit 1937 en is sinds 2002 een Rijksmonument. Zo'n veertig jaar geleden werd het al eens gerenoveerd en gemoderniseerd. Met behoud van het oorspronkelijke karakter, wat ook centraal staat in de grootschalige restauratie waarmee Koninklijke Woudenberg BV uit Ameide op 24 februari 2014 begon.

"De restauratie was noodzakelijk om aan de hedendaagse eisen te voldoen op het gebied van hygiëne, veiligheid en arbeidsomstandigheden", verklaart Wibo van der Jagt, projectleider namens Koninklijke Woudenberg. "Ook zijn eisen op het gebied van duurzaamheid meegenomen, zoals zoutelectrolyse, een UV-systeem en warmteterugwinning. Het uiteindelijke doel was te komen tot de juiste balans tussen oude luister en moderne middelen."

44 |

ALLEEN NOG EEN BUITENSCHIL De eerste stap was het compleet strippen van het interieur. Alle binnenwanden, vloer- wanden plafondafwerkingen en installaties moesten wijken, uitgezonderd de bassins en één verwarmingsketel die het tijdelijk overkapte buitenbad (de 'Zwemtent') moest blijven bedienen. "Duizenden kilo’s puin en staal zijn afgevoerd tot alleen nog de buitenschil en de hoofddraagconstructie overeind stond", legt Van der Jagt

uit. "Uiteindelijk zat er geen tegel meer aan de muur of op de grond. Wel zijn er later tijdens restauratiewerkzaamheden aan de gevel oude tegels teruggevonden, die gehandhaafd blijven om het zwembad zoveel mogelijk zijn oorspronkelijke karakter terug te geven."

JARENDERTIGSFEER Hoogtepunt van de sloopwerkzaamheden was de verwijdering van het karakteristieke dak,

ROTTERDAM | Van Maanenbad

tot stopcontact, van waterzuivering tot verlichting. Van der Jagt: "Soms was het zoeken naar de ruimte voor alle nieuwe installaties, maar inmiddels heeft alles een plek gekregen in de kelder van het bad. Wat wel in het zicht ligt, is de vorm die de nieuwe entree krijgt. Net als in 1937 krijgt deze weer een symmetrische en uitnodigende uitstraling. De letters ‘sportfondsenbad’ zijn inmiddels gerestaureerd en opnieuw verguld, en sieren de voorgevel weer."

NIEUWE INSTALLATIES Aan de buitenzijde zijn de gevels inmiddels gereinigd en het metselwerk is weer ingeboet met speciaal gebakken stenen, zoals de originele. De nieuwe stalen kozijnen zijn deels voorzien van 'Kathedraalglas'. Binnen is begonnen met het terrazzo-werk, een zeer specialistisch werk dat de nodige tijd en aandacht vraagt. "De technische installaties zijn zover gereed dat binnenkort de nieuwe CV-installatie in gebruik kan worden genomen, om de Zwemtent en straks het binnenbad van warmte te voorzien. In maart 2015 zal er dan een geheel nieuw zwembad staan met de uitstraling van de jaren '30", besluit Van der Jagt. ❚

Bouwinfo OPDRACHT Stadsontwikkeling Rotterdam

DIRECTIEVOERING BBN adviseurs

ONTWERP Het tegelwerk werd compleet gerenoveerd

Verlaan & Bouwstra Architecten

CONSTRUCTIE Pieters Bouwtechniek

dat tot de jaren negentig bij mooi weer opengeschoven kon worden. Het vervangende dak wordt een vaste staalconstructie, waarvan de kokerprofielen tevens dienst doen als luchtkanalen. De gevels worden van nieuwe en gerestaureerde kozijnen met glas voorzien. In totaal worden meer dan 500 ramen geplaatst die de sfeer van de jaren ’30 benadrukken. Het nieuwe stoombad biedt straks plaats aan twintig per-

sonen, meer dan een verdubbeling van het oorspronkelijke aantal zitplaatsen.

UITNODIGENDE ENTREE Een deel van het werk is onzichtbaar voor de bezoekers van het zwembad. Dat zijn namelijk de technische installaties en de vele honderden meters leidingwerk die door de kelders lopen. Alle installaties zijn vernieuwd, van verwarming

ADVIES Braaksma Wolting adviseurs

UITVOERING Koninklijke Woudenberg Ameide BV

INSTALLATIES Hellebrekers technieken (E&W) BOUWKOSTEN: € 5,4 miljoen

BOUWPERIODE

februari 2014 – maart 2015

| 45

ROTTERDAM | Van Maanenbad

Projectinfo 'UITSTEKENDE SAMENWERKING' Het restaureren van de stalen puien van het Van Maanenbad is het belangrijkste onderdeel van de werkzaamheden van Smederij Bosman. Het gaat in totaal om zo´n 30 ramen, vertelt Joost Bosman. “Die hebben we gedemonteerd, afgevoerd en na ze te hebben gestraald naar onze smederij gebracht.” Daar bleek de schade groter dan verwacht, geeft hij aan. “We hebben er het restauratieplan op afgestemd. Dat vroeg om zorgvuldige overwegingen en overleg. We zorgen er bovendien voor dat de ramen hun oorspronkelijke uitstraling behouden.” Bosman vertelt dat het maken van twee gevellantaarns naar oorspronkelijk voorbeeld en het restaureren van de letters van de naam van het bad eveneens tot de werkzaamheden behoren. De grootste uitdaging noemt hij wat de puien betreft de tijdsdruk. Bijzonder aspect noemt hij de uitstekende samenwerking en communicatie. “Binnen ons bedrijf, met Vincent en Dennis Bouwmeester die op locatie de zaken soepel laten verlopen en Pascal Rots en mijzelf wat betreft de voorbereiding, maar ook met de andere partijen werken we in een prettige sfeer samen.”

Smederij Bosman Smederij Bosman is een jong bedrijf vertegenwoordigd door Joost Bosman. Met een frisse kijk op één van de oudste beroepen ter wereld leveren we ambachtelijk smeedwerk. Exclusie Exclusief, functioneel en decoratief smeedwerk Maatwerk smeden is de specialiteit van Smederij Bosman. Elke wens is weer een uitdaging om het juiste ontwerp te tekenen en te smeden. Of ontwerp samen met de smid uw idee. Restau Restauratie smeedwerk In de buitenlucht krijgt smeedwerk het een en ander te verduren. Tegenwoordig kunnen we het smeedwerk daar steeds beter tegen beschermen, maar dat is niet altijd zo geweest. objecten dat er vaak al Wij herstellen oude objecten, jaren staat, naar zijn originele vorm terug. Ook gieten wij nog op ambachtelijke wijze smeedwerk in lood. Industrieweg 11- 7102 DX Winterswijk - www.smederij-bosman.nl

ROTTERDAM RESTAURATIE VAN MAANENBAD

VOORSTRAAT 7 | 4233 EA AMEIDE | 0183- 60 66 00 | INFO@KONINKLIJKEWOUDENBERG.NL I WWW.KONINKLIJKEWOUDENBERG.NL

ll Wa lin KOMO ®ATTE ST IKB 2

E TAP

MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD BOUWEN MET REVOLUTIONAIRE EENLAAGSE WALL-LINQ TOTAALCONCEPTEN Wandprestatie Hoge geluidisolatie en EI brandclassificering.

Hoog visueel comfort Een hoogwaardige vlakke wand, geschikt voor dunne toplagen.

Fluistermethode Montage met de bijna geruisloze fluistermethode. Geschikt voor interne verbouwingen zonder overlast voor derden.

Arbeidsomstandigheden Montagemethode (horizontale beplating) voldoet ruimschoots aan de Maximale Actie Limiet-waarde van 25 kg/pp (Fysieke en Ergonomische belastingen).

Efficiënter bouwproces & besparingen Efficiënte montagemethode en gipskartonplaten op maat, zorgen voor kortere doorlooptijden en een ruimere en schonere werkplek.

Duurzaam bouwen Minder grondstofgebruik, minder uitstoot CO2, minder afval en 100% recyclebaar. Duurzaam bouwen volgens Bouwbesluit.

Kwaliteit- en prestatiegarantie Ondersteuning in technische engineering vanaf ontwerpfase tot en met bouwproces.

ics m o n o g r e e l b i s -> respon am inzetbaar -> duurza am bouwen -> duurza www.wall-linq.nl | info@wall-linq.nl | +31 (0) 345 501 777 | The Netherlands

444

DR ® YW ALL SYSTEM

Wall-linQ

Tekst: Jan-Kees Verschuure Beeld: Wall-Linq

'Zwaar lichamelijk werk behoort tot verleden met totaalconcept voor montage droge wanden' Wall-linQ en bouwlogistiek specialist Monta-Rent presenteerden eind november een nieuw concept voor de afbouw. Hierin wordt het Wall-linQ Tape Drywall System® - een totaalconcept voor enkellaagse gipskartonplaatwanden die hoofdzakelijk worden bevestigd met tape, ondersteund door machines die 'de fysieke belasting van transport verlagen met 100% naar 0, en de fysieke belasting voor het plaatsen van de gipsplaten met 80% naar 20 %'. “Met dit totaalconcept betreden wij een nieuw tijdperk in de afbouwbranche”, aldus Wall-linQ-CEO Adry van Lit.

Wall-linQ daarom specialisten aan uit de gehele bouwketen (van fabrikant tot opdrachtgever) en ontwikkelde een totaalconcept dat naast de bestaande kwaliteiten van het wandensysteem rust op twee componenten: een halfautomatische palletwagen ('Ergo Trailer') en een plaatsingsrobot ('Ergo Elevator'), die volgens betrokkenen de montagesnelheid kan verdubbelen. Monta-Rent uit Beverwijk produceert de machines.

'DIT IS DE NIEUWE ECONOMIE'

Montage met behulp van de 'Ergo Elevator'

Innovatie in de bouwketen is doorgaans een kwestie van 'kleine stapjes', zegt Van Lit in zijn introductie in Home Boxx Nieuwegein - waarover later meer. Wanneer partijen in de productieketen daadwerkelijk integraal samenwerken in de verbetering van materialen en montagemethoden, kunnen niettemin grote stappen worden gemaakt. Met het Wall-linQ Tape Drywall System® en de bijbehorende 'Fluistermethode' ten behoeve van de montage, presenteert Wall-linQ zich als systeemintegrator. De basis is het wandensysteem zelf; een totaalconcept wordt het in combinatie met de genoemde, ergonomische montagemethode.

FLUISTERMETHODE Het Wall-linQ Tape Drywall System® bestaat uit speciale metalen staanders, voorzien van tape

48 |

waartegen enkellaagse gipskartonplaten worden bevestigd. 'Terwijl tachtig procent van de traditionele gipsplaatwanden dubbel beplaat is en tegen staanders geschroefd moet worden, is dat bij het Wall-linQ Tape Drywall System® niet nodig', zegt de systeemleverancier uit Culemborg. De benaming Fluistermethode wordt verklaard vanuit het nagenoeg schroefloos monteren (negen schroeven per m²), waardoor 'de geluidsoverlast minimaal is'. Het montagesysteem gaat uit van een horizontale montage op basis van twee personen. In de beoogde maatvoering (1.200 x 2.400 millimeter) wegen de gipsplaten echter tientallen kilo's, en handmatige montage is belastend voor de afbouwspecialist, die niet zoals gevelpartijen kan beschikken over kraangebonden methoden en met kwetsbaar plaatmateriaal moet werken. Om het montagesysteem te completeren zocht

Op de presentatie in Home Boxx Nieuwegein, een evenementenlocatie met een gladde, vlakke betonvloer, verzamelde zich 28 november een keur aan genodigden om de live-demonstratie van het totaalconcept te aanschouwen, van bouwkolom-innovator-van-het-eerste uur Piet M. Oskam en enkele Deense branchecollega's tot ketenpartners en potentiële gebruikers. WalllinQ-CEO Van Lit spreekt van een revolutie in afbouwland, wanneer hij het montagesysteem nader introduceert. “Zwaar lichamelijk werk behoort met dit systeem tot het verleden, waardoor montagepersoneel beter kan worden ingezet en langer kan doorwerken.” De afbouwer heeft in de huidige markt moeite zijn kostenplaatje in stand te houden, stelt Van Lit, en het totaalconcept van Wall-linQ is volgens hem de missing link tussen de factoren arbeid (verminderde instroom/hogere pensioenleeftijd) en de verwerkingsvoorschriften in de afbouwbranche (o.a. prijsdruk). “Dit is de Nieuwe

Wall-linQ

Economie: een ergonomisch verantwoorde montage met korte doorlooptijden en meer werkruimte op de vloer. Het enkellaagse wandensysteem biedt hoge prestaties op het gebied van isolatie en brandveiligheid en zorgt bovendien voor een hoger visueel comfort.”

ERGO LOGISTICS In Home Boxx staat voorafgaand aan de demonstratie het metalen wandskelet al voorgemonteerd en voorzien van dubbelzijdige kleeftape te wachten. Directeur Cor Koopmans van Monta-Rent demonstreert eigenhandig de twee zogenoemde Ergo Logistics-machines, die in een eerdere variant voor de glasbranche werden ontwikkeld. Startpunt van de montage, uit te voeren door twee personen, is de halfautomatische, hydrau-

lische trailer voor transport van een twintigtal gipsplaten, die vergrendeld in positie worden gebracht voor plaatsing op een bok, waarna het montagewerk wordt overgenomen door de 'Ergo Elevator', die de gipsplaten met een speciaal voor het poreuze materiaal ontwikkeld vacuümsysteem vanaf de bok naar de juiste wandpositie tilt; na plaatsing wordt de gipsplaat van negen schroeven voorzien en aan het einde van het montageproces is de wand klaar voor eindafwerking.

ERGONOMISCHE VOORDELEN Na afloop van de demonstratie, waarbij het wandskelet in ruim een halfuur werd voorzien van vijftien gipsplaten (Knauf Diamond Board), werden de genodigden in groepen opgedeeld, waarna een vertegenwoordiger van elke groep

zijn mening mocht geven over het getoonde. De ergonomische voordelen van het systeem worden unaniem erkend, net als de bruikbaarheid van het systeem in open ruimten met een schone, vlakke vloer. In meer gecompliceerde afbouwsituaties, zoals die rond toiletgroepen, zal het systeem zich nog moeten bewijzen, merkte een individuele spreker op. De voordelen zijn echter in de meerderheid, was de algemene indruk van de genodigden. Volgens Monta-Rent en Wall-linQ verdienen de gedemonstreerde machines zich 'in enkele weken tijd' terug. Aan een definitief kostenplaatje wordt nog gewerkt, maar dat is volgens Koopmans en Van Lit een kwestie van tijd. “Bij elk goed georganiseerd utiliteitsbouwproject is geld te verdienen met dit systeem.” ❚

| 49

ALMELO | Preston Palace

Tekst: Scripturum, Marjoleine Meppelink Beeld: Aannemersbedrijf Kuipers

UITBREIDING PRESTON PALACE:

“GOEDE VOORBEREIDING IS CRUCIAAL”

Hotel en uitgaanscentrum Preston Palace in Almelo is sinds oktober dit jaar dertig hotelkamers rijker. Na een drie maanden durende verbouwing heeft Aannemersbedrijf Kuipers uit Langeveen de hotelkamers naar volle tevredenheid opgeleverd. Belangrijk bij deze opdracht was dat de uitbreiding voor de herfstvakantie 2014 gereed moest zijn, zodat de nieuwe kamers in de vakantieperiode verhuurd konden worden. Nadat bleek dat een horizontale uitbreiding op de begane grond niet mogelijk was, is besloten de dertig hotelkamers bovenop de bestaande etage te realiseren. De fundering van het bestaande gedeelte van het pand was echter niet sterk genoeg en moest op diverse punten verstevigd worden. De nieuwe verdieping is op een stalen draagconstructie gebouwd middels het Ytong Casco Systeem. Dit lichtgewicht bouwsysteem staat bekend om haar duurzame, energiezuinige en brandwerende eigenschappen. “Omdat we dit cascosysteem in korte tijd konden opbouwen was de nieuwe etage binnen vier weken wind- en waterdicht”, aldus Fons Meijer, directeur en eigenaar van Aannemersbedrijf Kuipers.

CREATIEF MEEDENKEN Na het aanbrengen van de casco verdiepingsvloeren, wanden en dakvloeren zijn de stelkozijnen gemonteerd en is gestart met de buitenafwerking.

50 |

Het opmetselen van de bestaande buitenmuur zorgt ervoor dat de nieuwe verdieping optisch één geheel vormt met de rest van het gebouw. Doordat met het Ytong Casco Systeem zeer recht en vlak gebouwd kan worden is bovendien aanzienlijk bespaard op stukadoorswerkzaamheden en afwerkvloeren. Aannemersbedrijf Kuipers heeft goed nagedacht over de aanpak van het project. “Wij werden door de opdrachtgever gevraagd een offerte uit te brengen voor dit project, omdat wij tijdens de vorige verbouwing van Preston Palace, overigens ook naar volle tevredenheid, de gehele entree

ALMELO | Preston Palace

hebben vernieuwd.” Volgens Fons Meijer zijn de positieve ervaringen met de vorige verbouwing echter niet de enige factor geweest voor de opdrachtgever. “Doordat wij creatief meedenken in het bouwproces konden wij een gunstige prijs aanbieden waardoor ons bedrijf wederom als beste uit de bus kwam.”

WIN-WINSITUATIE Bij deze opdracht waren alleen constructieberekeningen en bouwtekeningen beschikbaar. Daarbij moest Preston Palace, gedurende de bouw, gewoon open en toegankelijk blijven voor bezoekers. Er was geen technische omschrijving aanwezig, wat betekent dat aannemers vrij zijn mee te denken om tot de juiste oplossingen te komen. “Dit geldt ook voor het verminderen van de bouwoverlast. Als je daar creatief in bent, kun je een win-winsituatie creëren voor de opdrachtgever en voor jezelf. Door rekening te houden met de opslag van bouwmaterialen, het plaatsen van de kraan en het opstellen van een nauwkeurige bouwplanning, hebben wij de bouwoverlast voor bezoekers tot een minimum gereduceerd.”

KLANTGERICHT WERKEN In totaal werden dertig nieuwe kamers gerealiseerd

Aannemersbedrijf Kuipers is voornamelijk actief in de woningbouw, utiliteitsbouw en agrarische sector. Klantgericht werken is een belangrijk speerpunt binnen het bedrijf. “Mits voldaan aan het bestemmingsplan, gaan wij heel ver voor wat betreft het vervullen van de bouwwensen van onze klanten. Vanaf de start van het project tot aan de oplevering leiden wij de klant het hele bouwproces door.”

UNIEK CONCEPT

woning en utiliteitsbouw

Waar Aannemersbedrijf Kuipers voorheen voornamelijk actief was in de bouw van luxe villa’s, richt zij zich tegenwoordig ook op starterswoningen. Door een uniek concept zijn deze woningen duurzaam, onderhoudsarm en gebouwd met kwalitatief hoogwaardige materialen. Door specifieke engineering kunnen de huizen bovendien tegen een voordelige prijs worden aangeboden op de markt. Deze combinatie van factoren, en het feit dat de woningen onder de Woningborg Garantie vallen, maakt dat het voor veel starters interessanter is om te kopen dan te huren. Naast de starterswoningen heeft Aannemersbedrijf Kuipers nu ook een concept ontwikkeld voor levensloopbestendige woningen. Deze woningen zijn geschikt voor alle doelgroepen en zo gebouwd dat bewoners er in kunnen blijven wonen wanneer hun levensomstandigheden veranderen. De eerste woningen worden binnenkort gerealiseerd voor de Woningstichting Tubbergen. ❚

Bouwinfo OPDRACHT ONTWERP ADVIES UITVOERING INSTALLATIES BOUWKOSTEN

BOUWPERIODE

Preston Palace, Almelo Bouwbureau van der Most, Slagharen Bouwtechnisch Adviesbureau IBZ, Albergen Aannemersbedrijf Kuipers, Langeveen J&J Techniek, Almelo € 812.500,- excl. BTW, staalconstructie, schilderwerk en installatiekosten 1 juli 2014 - 9 oktober 2014

| 51

WEHL | Rabelink Logistics

Verhuizing levert logistiek voordeel en groeimogelijkheden Tekst: Richard Stegers Beeld: Klaassen Bouwmaatschappij Dinxperlo

Rabelink Logistics kon in Doetinchem moeilijk uit de voeten. De locatie in een bebouwde omgeving was zeker logistiek niet ideaal. Ook was er geen ruimte om uit te breiden, terwijl de groei van het bedrijf daar wel om vroeg. Daarom werd besloten om te verhuizen. Op het A18 Bedrijvenpark in Wehl heeft de logistiek dienstverlener de beschikking over een mooie moderne accommodatie die aan alle wensen voldoet. De locatie, gelijk aan de snelweg, is prima ontsloten en biedt veel logistiek voordeel. Het nieuwe hoofdkantoor met 'crossdockhal' en werkplaats van Rabelink Logistics is gebouwd op een perceel van 23.000 vierkante meter. Het Achterhoekse bedrijf sluit uitbreiding in de toekomst niet uit. Vandaar dat er al een optie is genomen op het naastgelegen perceel van 15.000 vierkante meter. Regeren is immers vooruitzien. De crossdockhal heeft een enorme capaciteit en biedt plaats aan 46 docks. De hal is honderd meter lang, veertig meter breed en zeven meter hoog. De bouw is bij Klaassen Bouwmaatschappij Dinxperlo BV in vertrouwde handen. Het bedrijf deed eerder ervaring op bij de realisatie van een crossdockhal voor Rensa in Didam. “Een strakke planning was bij de nieuwbouw van Rabelink Logistics van cruciaal belang”, vertelt Matthijs Bulsink, projectleider van Klaassen Bouwmaatschappij Dinxperlo. “De klus moest in zes maanden, dus in sneltreinvaart, worden geklaard. Het is allemaal voorspoedig verlopen, vooral dankzij een goede afstemming.” De crossdockhal is gekoppeld aan het hoofdgebouw; de werkplaats bevindt zich elders op het terrein. De gebouwen beschikken over een betonfundering met een vloer op zand, een staalcon-

52 |

Het nieuwe hoofdkantoor met werkplaats en 'crossdockhal', krijgt een slanke draagstructuur met stalen kolommen en vakwerken

WEHL | Rabelink Logistics

structie en daken wandbeplating. Bij het hoofdkantoor zijn kanaalplaatvloeren, metalstudwanden, kalkzandsteenblokken, zandcementvloeren en tegels in combinatie met vloerverwarming en systeemplafonds toegepast, en het gevelbeeld bestaat naast de daken wandplaten uit een vliesgevel. De gebruikte Rockpanel Woods-elementen zijn haast niet van echt hout te onderscheiden en zorgen voor een warme uitstraling, een uitnodigende entree. Zeker in combinatie met de kleur antraciet ontstaat een stijlvol geheel. De werkplaats beschikt over een APK-kelder, een cilinderput om vrachtwagens te kunnen heffen en een kraanbaan om zware onderdelen te kunnen verplaatsen. Aan de voor- en achterzijde van het pand is een vliesgevel van glas en aluminium geplaatst en er kan gebruik worden gemaakt van overhead-deuren. De crossdockhal is opgebouwd uit 46 laaddocks met levellers en T-elementen voor de deuren. Deze onderdelen zijn in-het-werk gestort. Een vrije overkapping, in de vorm van een luifel aan de achterzijde, maakt gelijkvloers lossen mogelijk, iets wat incidenteel zal plaatsvinden. Een verplichte brandwand in het midden van de hal wordt in werking gesteld door middel van brandwerende screens die automatisch zakken bij een melding. “Verder is er een kelder als waterbuffer gecreëerd voor 200 kuub water”, legt de projectleider uit. “Dat was een eis van de gemeente om het riool niet teveel te belasten. Infiltratie is op deze locatie niet mogelijk.” De bouwers moesten rekening houden met het gasafblaasstation en een gastransportleiding die zich op het terrein bevinden. Een betonnen muur voorkwam dat er schade aan het station zou kunnen ontstaan en er zijn rijplaten gebruikt om problemen met de gasleiding te voorkomen. ❚

Constructie op basis van prefab bouwdelen

Projectinfo 'MECCANO' LANGS DE A18 BIJ WEHL Langs de A18 in Wehl staat sinds kort een imposant logistiek gebouw van Rabelink Logistics. Staalbouw Cluistra prefabriceerde de stalen bouwdelen en monteerde de algehele constructie. Het nieuwe hoofdkantoor met werkplaats en 'crossdockhal', kreeg een slanke draagstructuur met stalen kolommen en vakwerken. De 'Meccanoconstructie' bestaat uit geprefabriceerde bouwdelen, die vliegensvlug zijn gemonteerd.

• • • • •

BIM Engineering Leanplannen CE gecertificeerd EXC klasse 3 Eigen montage ploegen met kranen en hoogwerkers • Flexibel • Betrouwbaar

Staalbouw Cluistra heeft een brede ervaring in de logistieke sector maar ook in de bouw van bedrijfspanden, koelen vrieshuizen, scholen, kantoren maar ook voldoende ervaring met uitdagende utiliteitsprojecten zoals het spraakmakende theater De Stoep in Spijkenisse. Directeur Theo van Eijndhoven van Staalbouw Cluistra zegt over het bouwproject: “De samenwerking met bouwkundig aannemer Klaassen Bouwmij verliep prima en het resultaat mag er zijn. De slanke constructie is weliswaar uit het zicht gelaten, maar geeft Rabelink Logistics veel gebruikswaarde. Bijzonder is de 40 meter brede overkapping die met slechts 1,2 meter hoge vakwerken is geconstrueerd.”

Bouwinfo

Uw bouwpartner voor: theaters, bedrijfspanden, koelen vrieshuizen, magazijnen, distributiecentra,kantoren, scholen, sportzalen, garagebedrijven.

OPDRACHT ONTWERP EN DIRECTIEVOERING CONSTRUCTIE UITVOERING BOUWPERIODE BVO

Rabelink Logistics T2 Ontwerp & Advies, Hengelo (Gld.) Constructie AdviesBuro Te Boekhorst, Ulft Klaassen Bouwmaatschappij Dinxperlo juni 2014 – november 2014 ruim 5.700 m2

| 53

AMSTELVEEN | Campus Uilenstede

Tekst en beeld: Sjoerd Meuleman

Uilenstede bruist zoals campus betaamt Campus Uilenstede - met bijna 3.500 bewoners een der grootste in Europa - staat aan de vooravond van een indrukwekkende afronding. Nog in december dit jaar zal een upgrade zijn gerealiseerd van onder meer studentenflats, horeca en openbare werken. De verbetering is het resultaat van een samenwerkingsverband tussen de gemeente Amstelveen, studentenhuisvestingscorporatie DUWO, Vrije Universiteit Amsterdam en projectontwikkelaar Lingotto. Het is bijna een stad op zich, de Campus Uilenstede aan de Amstelveense doorgangsroute Beneluxlaan. Ruim dertien hectare telt het studentencomplex, hoofdzakelijk ingevuld met wooneenheden en daarbij behorende voorzieningen. Echter grotendeels gebouwd in de jaren '60 en '70, dus rijp geworden voor aanpassing, zegt Arne Dolle, directeur vastgoed bij studentenhuisvester Stichting DUWO. “Meerdere partijen hadden belang bij een grondige aanpak. Wij zijn een corporatie, willen gewoon goede en betaalbare studentenhuisvesting kunnen bieden. De VU (eigenaar van enkele gebouwen; red.) ziet studenten het liefst gehuisvest rondom haar sport- en cultuurcentra op de Campus. Lingotto heeft onder meer naam gemaakt met slim economisch ontwikkelen van economisch vastgoed en Amstelveen is als gemeente gebaat bij goede invulling van openbare ruimten. Zie daar oorzaak en gevolg van wat er nu bijna staat.”

Nette entrees met natuurlijke materialen

INHOUD De opwaardering c.q. vernieuwing komt tot stand via meerdere deelontwikkelingen. Het ingrijpendst zijn de zes al enige tijd opgeleverde nieuwe door DUWO ontwikkelde studentencomplexen (725 woningen) aan de achterzijde van het plein. Bijzonder hieraan is dat twee ervan zijn opgebouwd uit kant en klaar ingerichte prefabmodules. Dan het plein zelf, het feitelijk hart van de Campus. Hoofdaannemer Hillen & Roosen is hier werkzaam aan meerdere onderdelen tegelijk, waaronder gevelvernieuwing met inpandige herindeling van bestaande woningen en commerciële ruimten, een beglaasde stalen uitbouw dienend als buitenterras voor het restaurant en de inrichting van het plein met onder meer een tribune.

LOGISTIEK Hieraan voorafgaand werden twee doorgangen gerealiseerd in de bestaande bebouwing rondom het plein. Doel hiervan was bandversterking met de Campus, bovendien zou het plein er meer ‘lucht’ van krijgen. Een hele puzzel, volgens Rolof Venema, projectleider bij Hillen & Roosen. “Je hebt hier te maken met bedrijven die door moeten met hun bedrijfsprocessen. Dat betekent dus dat ze elders op de locatie tijdelijk moeten worden gehuisvest. Dat schuiven met functies maakt het werk logistiek complex.” Meer inhoudelijk is hij vooral enthousiast over de voorzetgevels met verschillende materialen (waaronder de honderd procent natuurlijke Resysta-planken). Ook de beglaasde restaurant-uitbouw en de eveneens met Resysta beklede tribune noemt Venema mooie stukken werk.

VERANTWOORDELIJKHEDEN De ontwikkeling van de diverse onderdelen is strikt verdeeld onder de verschillende partijen. Dat wil zeggen dat DUWO verantwoordelijk is voor realisatie en exploitatie van de wooneenheden, Amstelveen voor de openbare ruimte en de

54 |

Resysta-gevelbekleding: net als hout

Amsterdamse projectontwikkelaar Lingotto voor de commerciële invulling en exploitatie. Dat is te danken aan eerdere succesvolle ontwikkelingen in vergelijkbare projecten, stelt projectontwikkelaar Jasper Stam van Lingotto. “Onze kracht is met weinig middelen zo efficiënt mogelijk ontwikkelen. Dat doen we niet alleen hier, maar op veel meer plekken in de stad.” Hij wijst op een herontwikkeling nabij de Spaklerweg, ooit een vervallen fabriekscomplex maar nu uitgegroeid tot een bruisend cultureel geheel. “Iets dergelijks staat nu ook hier te gebeuren. Wij zijn, denk ik, goed in locaties weer levend maken. Als hier straks de EK-finale 2016 massaal wordt gekeken, hebben we het goed gedaan.”

TOEKOMSTBESTENDIG Zowel Stam, Venema als Dolle zijn zeer te spreken over het duurzame karakter van het plan. Onder het mom van ‘behoud het goede, voordat je tot vervanging overgaat’ is gepoogd een campus te creëren ‘waar het leven van afspat’, met een supermarkt, snackbar, kapper, fietsenmaker en een als huiskamer fungerend restaurant. Voorbeeld van succesvol hergebruik zijn de in stand gehouden skeletdelen bij het restaurant. Ook het al eerder genoemde Resysta mag je duurzaam noemen. Dolle wil de rol van Schiphol in het plan nog benadrukken. “Stichting leefomgeving Schiphol heeft vijf miljoen aan de openbare ruimte bijgedragen. Je zult straks zien dat dat bedrag goed is besteed.” ❚

AMSTELVEEN | Campus Uilenstede

Projectinfo DEZELFDE LOOK ALS HOUT Tegen sommige geveldelen van de geüpgradede Uilenstede-campus prijken planken van een opvallend duurzaam materiaal. Resysta is de naam, gemaakt van rijstvlies, mineraalolie en zeezout. Een belangrijke eis voor Uilenstede was dat er zoveel mogelijk gebruik zou worden gemaakt van duurzame materialen. Een daarvan is Resysta, een uit rijstvlies, minerale olie en zeezout gefabriceerd allround zicht- en afwerkproduct, op de markt gebracht door Bewust in de Bouw uit Amsterdam. Directeur Roeland Beemster: “Er zijn de laatste tijd veel van dit soort producten ontwikkeld, maar geen van alle benadert de uitstraling van Resysta. Als je niet beter weet, denk je naar hout te kijken.” De in verschillende afmetingen gefabriceerde planken zijn toegepast op sommige geveldelen en op de centrale tribune. Een groot voordeel van Resysta is de waterbestendigheid: met het natuurlijke rijstvlies als hoofdbestanddeel is het materiaal vrijwel ongevoelig voor vocht. Ook is Resysta maatvast, goed schilderbaar en snel te monteren. Beemster: “Eigenlijk alleen maar voordelen. Gelukkig zien architecten die ook.”

GLAZEN KAS ALS BUITENRUIMTE Als een Westlandse kas, maar dan in kleinschaliger uitvoering, construeerde gevelbedrijf Boeters Alubo een uit metaal en glas bestaande uitbouw voor het Campus-restaurant van Uilenstede. De opwaardering van Campus Uilenstede nadert haar voltooiing. Centraal hierin staat de herindeling van het plein met een tribune, bedrijvigheid en ook een restaurant. Gevelspecialist Boeters Alubo BV uit het Zuid-Hollandse De Lier engineerde, leverde en vervaardigde de uit staal, aluminium en glas bestaande kasvormige buitenruimte ervan. Boeiend, volgens verkoopmanager John Mertens, "omdat de standaardisering ontbrak die in de kassenbouw gebruikelijk is." “De ons bekende tuinderskassen zijn opgebouwd met alle dezelfde dakhelling. Hier is echter gekozen voor een steilere hoek, zodat de constructie speciaal moest worden uitontwikkeld. En dat maakte het werk wel zo interessant.” Behalve een afwijkende hellinghoek omvat de uitbouw nog enkele andere bijzondere elementen. Zoals de schuifpuien, waarmee het gebouw voor een groot deel kan worden geopend. Mertens: “Twee stuks van elk achttien m2 groot. Dat zijn mooie onderdelen om te mogen maken.”

Geveltechniek

Boeters Alubo B.V.

Ramen & Deuren

Lierweg 97

Overkappingen Balkonbeglazing Serrebouw Kasconstructies

postbus 110 2678 ZJ De Lier telefoon 0174 512 585 info@boetersalubo.nl

boetersalubo.nl

Bouwinfo OPDRACHT

ONTWERP CONSTRUCTIE ADVIES

UITVOERING INSTALLATIES BOUWPERIODE

DUWO, gemeente Amstelveen, Vrije Universiteit (centrumgebied: DUWO/Lingotto) Next Architects, Amsterdam Strackee, Amsterdam Bornia Bouwadvies, Driebergen; M-Trix Installatieadviseurs, Hengelo Hillen & Roosen, Amsterdam Klaver (E&W) 15 maart 2014 - 1 december 2014

| 55 725065_Boeters Alubo.indd 1

04-12-14 16:14

EINDHOVEN | Brocacef

Tekst: Liliane Verwoolde, Het tekstbureau Beeld: Habeon Architecten

Good Distribution Practice

LOGISTIEKE PROCESSEN BEPALEN

VORM EN INRICHTING

Brocacef heeft zich gesetteld in een nieuw bedrijfspand. Het pand op bedrijventerrein Park Forum in Eindhoven telt drie rechthoekige volumes in de bedrijfskleuren van Brocacef. In het blauwe gebouw vinden de primaire processen plaats. De zilvergrijze massa aan de zuidzijde van het gebouw is ingericht voor de logistieke processen. In het hoge groene gebouw zijn de installaties ondergebracht voor brandbeveiliging en klimaatbeheer. De farmaceutische groothandel Brocacef heeft het pand als huurder in gebruik genomen voor de opslag en distributie van geneesmiddelen. Vanuit het pand - met een oppervlakte van bijna 10.000 m2 - bevoorraadt zij apotheken in een groot deel van Nederland. Heembouw heeft het pand gebouwd in opdracht van logistiek vastgoedontwikkelaar WDP.

dicijnen”, vertelt Van Ast. “Maar door de kleine afmetingen van het product blijft alles toch aanzienlijk kleiner dan de gemiddelde projecten die we in belegging hebben. In de regel zijn we ook voorstander van hoogbouw. Brocacef heeft echter gekozen voor een maximale hoogte van 8,5 meter. In de praktijk blijkt dat voor hen ook hoog genoeg.”

HET GOEDE GEVOEL

VLOT BOUWPROCES

Voor de bouw van het pand zocht Brocacef in eerste instantie contact met aannemer Heembouw in Roelofarendsveen. Als zij hier te kennen geeft, dat ze eigenlijk liever wil huren, neemt Heembouw contact op met WDP Development. “Een voor de hand liggende stap”, vertelt Rien van Ast, directeur van WDP Nederland. “We zijn marktleider in de ontwikkeling en verhuur van logistiek en semi-industrieel vastgoed. Onze focus ligt echter op grotere projecten. Hierdoor viel Brocacef enigszins buiten onze interesse.” Toch ontstaat tijdens de nadere kennismaking het goede gevoel. Brocacef weet wat ze wil en waarom ze dat wil. Van Ast: “Dat maakte van Brocacef niet alleen een goeie club, maar ook een plezierige club.” Dan slaat de weegschaal door naar de andere kant en bouwt WDP voor Brocacef het nieuwe bedrijfspand.

De duidelijke stellingname van Brocacef bij nagenoeg alle beslissingen die genomen moeten worden, zorgen voor een snel bouwproces. “Tijdens de onderhandelingsfase was die standvastigheid wel eens lastig”, bekent Van Ast.

LOGISTIEKE PROCESSEN De logistieke processen die in het gebouw plaatsvinden, bepalen voor een belangrijk deel de vorm en inrichting van het pand. Productieprocessen, sorteermachines en inpakstraten worden eerst ingepland. Vervolgens wordt hier omheen de schil getekend. “Brocacef distribueert enorme hoeveelheden me-

56 |

EINDHOVEN | Brocacef

De Brocacef-kleuren hebben een frisse uitstraling

“Brocacef deed niet gemakkelijk water bij de wijn. Maar het is het bouwproces ten goede gekomen. Alle beslissingen waren genomen; nergens bestond twijfel over.” Deze vlotte doorloop komt Heembouw goed van pas. De opleveringsdatum laat geen ruimte voor oponthoud.

BROCACEF-KLEUREN “De gebouwen hebben een mooie uitstraling gekregen”, vindt Van Ast. “De frisse Brocacef-kleuren passen bij het bedrijventerrein. En Brocacef voldoet weer in alle opzichten aan de normen van Good Distribution Practice. Aankoop, ontvangst, opslag en export van de medicijnen gebeuren zodanig, dat de kwaliteit van de medicijnen gedurende het hele distributieproces gewaarborgd is.” ❚

Bouwinfo OPDRACHT WDP Nederland, Breda ONTWERP Habeon architecten, Roelofarendsveen ADVIES Bartels Ingenieursbureau, Utrecht UITVOERING Heembouw, Roelofarendsveen INSTALLATIES Vink Installatie Groep, Roelofarendsveen (W); Van den Pol BOUWKOSTEN BOUWPERIODE

Elektrotechniek, Montfoort (E); Unica, Hoevelaken (sprinklerinstallatie) € 5,5 miljoen oktober 2013 – april 2014

Projectinfo

Lean&Duurzaam

'KENNIS EN ERVARING OPTIMAAL INZETTEN' Farmaceutische groothandel Brocacef nam een nieuw distributiecentrum in gebruik bij Eindhoven Airport. “Het vervangt een kleiner distributiecentrum in deze gemeente”, vertelt Jan van den Brink, projectleider bij Van den Pol Elektrotechniek. Het Montfoortse bedrijf realiseerde de E-installaties in de 10.000 m2 grote nieuwbouw. “Hierbij gaat het naast de elektrotechnische installaties om data-, IP-camera-, geluid-, brandmeld- en ontruimingsinstallaties. Verder is het gebouw voorzien van bliksembeveiliging, hebben wij bekabeling voor de toegangscontrole aangelegd en een noodstroomaggregaat geplaatst.” De voedingen voor de machines zijn eveneens door Van den Pol aangelegd. “Via lopende banden worden de geneesmiddelen volledig geautomatiseerd in kleine eenheden verdeeld en per klant verzameld. Deze machines hadden veel impact op het ontwerpproces. Hun locatie was bepalend voor de lichtlijnen en kabelgoten. Daartoe zijn de installaties in 3D getekend; een onmisbaar hulpmiddel bij een project zoals dit.” Het nieuwe Brocacef-distributiecentrum werd lean gebouwd. “Aannemer Heembouw past deze filosofie toe bij al haar projecten. Ook voor Van den Pol is 'lean' vertrouwd terrein. Met Heembouw werken we al jarenlang samen. We kennen elkaars manier van werken en hebben aan een half woord genoeg.”

www.vandenpol.com

Tijdens het bouwproces was veel ruimte voor eigen inbreng. “Met het uitgangspuntenbestek als basis hebben wij zelf het ontwerp gemaakt. Zo’n werkwijze is niet vanzelfsprekend maar heeft wel de voorkeur. Hierdoor kunnen wij onze kennis en ervaring optimaal inzetten.” Van den Brink roemt ook de samenwerking met de eindgebruiker. “De mensen van Brocacef stonden open voor onze argumenten. Er was een prima wisselwerking die het eindresultaat zeker ten goede kwam.”

| 57

DUIVEN | Media Markt

Tekst: Patricia van der Beek Beeld: Bouwontwikkeling Jongen

Media Markt Duiven spreekt tot verbeelding

Op woonboulevard De Nieuwgraaf in Duiven, pal aan de A12, opent Media Markt binnenkort een nieuwe vestiging. Het beeldbepalende pand kenmerkt zich door een doordacht ontwerp en efficiënte bouwwijze. Een efficiënte samenwerking tussen alle betrokken partijen liep hier als rode draad doorheen. Het pand is een ontwikkeling van Bouwontwikkeling Jongen, in opdracht van Media Markt. De bouw is uitgevoerd door bouwcombinatie Aannemersbedrijf Jongen Venlo en Veluwezoom Verkerk.

NIEUW BESTEMMINGSPLAN “In 2012 gingen we voor Media Markt op zoek naar een locatie in Duiven”, vertelt projectmanager Hugo Krewinkel van Bouwontwikkeling Jongen. “Al snel ging de voorkeur uit naar woonboulevard De Nieuwgraaf, die op een zichtlocatie aan de snelweg ligt. De locatie op het bedrijventerrein betreft een solitaire plek direct aan de in- en uitgang van de woonboulevard.” Na de locatiekeuze ging Bouwontwikkeling Jongen in gesprek met de gemeente en de grondeigenaar. Samen met de gemeente werd een nieuw bestemmingsplan opgesteld, dat eind 2013 onherroepelijk was. Op dat moment werd ook de verstrekte omgevingsvergunning onherroepelijk.

LEVENDIG GEVELBEELD Het nieuwe winkelpand telt circa 4.600 vierkante meter en bestaat uit twee lagen. Op de begane grond bevinden zich voornamelijk winkelruimte en een deel van het magazijn. De rest van de winkelruimte ligt op de eerste verdieping, net als de kantoren en een deel van het magazijn. Krewinkel: “Het ontwerp is het resultaat van een vroegtijdige en naadloze afstemming tussen huurder, architect, constructeur, ontwikkelaar, installateur en aannemer. Kenmerkend voor het ontwerp is het levendige gevelbeeld met doorlopende luifels, uitsneden en kaders met gigantisch ledscherm, en twee hoge kaders op de hoeken van het gebouw. Al deze bepalende geveldelen zijn in rood uitgevoerd en steken uit

58 |

DUIVEN | Media Markt

Kenmerkend voor het ontwerp is het levendige gevelbeeld, met doorlopende luifels, uitsneden, kaders en een ledscherm

ten opzichte van de rest van de gevel. Al deze rode elementen vormen een fraai contrast met de rest van de strakke, in streepjescode-motief uitgevoerde gevel.”

PARKEREN OP HET DAK Bovenop het dak van het gebouw is parkeerruimte voorzien voor circa honderd auto’s. Op het maaiveld kunnen nog eens zo’n zestig auto’s parkeren. “Het parkeerdek op het dak is bereikbaar via een hellingbaan die door het gebouw heen loopt”, aldus Krewinkel. “Er is veel aandacht besteed aan een efficiënte verwerking van de hellingbaan in de constructie, een naadloze aansluiting met het dak en minimale overlast voor de mensen in het gebouw. De hellingbaan was constructief gezien best een uitdaging.” Een lift verbindt het parkeerdek met de winkellaag op de begane grond. De winkellagen zijn onderling verbonden door een panoramalift met ruime klantentrap daaromheen.

SAMEN SLIMMER In maart 2014 gingen de bouwwerkzaamheden van start. Het pand is opgetrokken uit een staalconstructie, waaraan de hellingbaan gekoppeld is, en kanaalplaatvloeren. Tegen het stalen skelet is een geïsoleerde aluminium vliesgevel (met het streepjescode-motief) gemonteerd. Het dak bestaat uit betonnen kanaalplaatvloeren met gietasfalt daaroverheen. Krewinkel: “Het project is vanaf de voorbereidingsfase uitgevoerd volgens de lean-gedachte, wat wij ‘Samen Slimmer Bouwen’ noemen. Bij deze werkwijze gaat het erom onnodige handelingen weg te nemen en productieprocessen zo veel mogelijk te stroomlijnen. Dit, in combinatie met de goede samenwerking met de gemeente, heeft ervoor gezorgd dat we binnen de gestelde deadline konden opleveren. Op 31 oktober jongstleden zaten onze werkzaamheden erop. Op 19 februari 2015 gaat Media Markt Duiven naar verwachting open.” ❚

Bouwinfo OPDRACHT Bouwontwikkeling Jongen, Maastricht-Airport (i.s.m. Media Markt Rotterdam)

BOUWDIRECTIE EN TOEZICHT Nijsten Bouwcoördinatie, Beek

ONTWERP Palazzo bv, Duiven

CONSTRUCTIE Aveco de Bondt, Eindhoven

UITVOERING Aannemersbedrijf Jongen Venlo en Veluwezoom Verkerk, Zevenaar

BOUWPERIODE maart 2014 – oktober 2014

BOUWPROGRAMMA Nieuwbouw winkelpand (ca. 4.600 m2 BVO) met parkeerdek (ca. 100 auto’s)

| 59

DUIVEN | Media Markt

Onze bedrijfsdeuren werken anti-inbraak! Projectinfo

Wat je opbergt in je hal of loods, moet tenslotte veilig zijn.

VEILIG, SNEL EN MAKKELIJK TE BEDIENEN Na de Media Markt in Son en Breugel bracht deurenspecialist Novoferm Nederland BV in de nieuwe Media Markt in Duiven de buitendeur en drie binnendeuren aan. Account Manager René Sanders: “De kennis en ervaring die we in Son en Breugel hadden opgedaan, zetten we één-opéén door in Duiven.” De buitendeur is een sectionaaldeur met een speciale vergrendeling. Deze is voorzien van het politiekeurmerk (PKM) voor inbraakveiligheid. De binnendeuren zijn snelroldeuren tussen het magazijnen winkelgedeelte. Op de begane grond bevinden zich twee van deze binnendeuren, op de eerste verdieping één. Sanders: “De deuren zijn makkelijk bedienbaar en snel te openen en sluiten. Ook zijn ze voorzien van een toegangssysteem, zodat het magazijngedeelte alleen door personeel te betreden is. Grootste uitdaging bij het realiseren van deze deuren was dat ze in metalstudwanden geplaatst moesten worden. In overleg met de aannemer is er houten regelwerk tussen de wanden vervaardigd, waartegen de deuren gemonteerd zijn.”

Novoferm Nederland BV

Industrieweg 9, 4181 CA Waardenburg Tel. 0418-654700 www.novoferm.nl industrie@novoferm.nl

Bouwontwikkeling Jongen B.V. Postbus 509, 6190 BA Beek Europalaan 26, 6199 AB Maastricht-Airport T F E W

60 |

+31(0)43-3873900 +31(0)43-3873914 info@bouwontwikkelingjongen.nl www.bouwontwikkelingjongen.nl

BEST | Best Wool Carpets

Teskst: Scripturum, Marjoleine Meppelink

Beeld: Van Dam Garagedeuren

Exclusieve uitstraling door kwalitatief hoogwaardige bouwmaterialen Aan de Kanaaldijk langs het spoor in Best springt het vernieuwde pand van firma Best Wool Carpets, de grootste wollen tapijten fabriek in Nederland, direct in het oog. De renovatie en uitbreiding van het pand is in handen gelegd van Aannemersbedrijf Fried van de Laar. Best Architecten heeft bij het ontwerp van het pand gekozen voor kwalitatief hoogwaardige bouwmaterialen waardoor het pand een unieke uitstraling heeft gekregen.

â&#x20AC;ş

| 61

BEST | Best Wool Carpets

Projectinfo 'HET GEHELE PAND COMFORTABEL SLUITEND' De verbouwing van Best Wool Carpets in opdracht van Aannemingsbedrijf Fried van de Laar uit Best vordert; de laatste gevelelementen en snelroldeuren zijn bijna gemonteerd door Van Dam uit Veghel. “In de opstart met tekenwerk en strakke planning is alles goed voorbereid, zowel binnen als buiten mag het eindresultaat er zijn.”

In het gehele project levert en monteert Van Dam een breed scala aan gevelproducten: de aluminium gevelelementen met zonwerende beglazing en toegangscontrolesysteem, overheaddeuren, docklevellers, aanrijdbeveiliging, brandrolschermen, brandroldeuren (180 minuten EI) en snelroldeuren. Bas van Dam: “Van Dam is een familiebedrijf opgericht in 1980; onze werkzaamheden omvatten renovatie, onderhoud en nieuwbouw voor particulieren, VvE, overheid en bedrijven.

Wij staan voor kwaliteit in advies, uitvoering en service. Wij leveren maatwerk en standaardoplossingen voor de gehele gevel. Tevens kunnen wij specifieke gevels creëren door deuren en gevelelementen te bekleden met diverse materialen. Alles in goed overleg met architect, aannemer en eindgebruiker, zodat alles naar wens verloopt.” “Het mooiste van ons bedrijf is de veelzijdigheid, flexibiliteit en het persoonlijk contact met de eindgebruiker. Ook na de

oplevering staan wij voor hen klaar. Al onze producten, garagedeuren, bedrijfsdeuren, kozijnen, toegangscontrolesystemen en zonweringen zijn niet alleen functioneel, maar zorgen ook voor een comfortabel gebruik van woning of bedrijfspand. Wij leveren desgewenst een onderhoudscontract om groot onderhoud te voorkomen en voorzien de eindgebruiker daarmee van een 24-uurs-storingsdienst. Wij zijn één van de 15 premium partners in Nederland voor Hörmann- en Renson-producten.”

62 |

BEST | Best Wool Carpets

De renovatie en nieuwbouw van het pand kan met recht maatwerk genoemd worden; er is heel bewust gekozen voor een combinatie van diverse bouwsystemen. “Omdat de opdrachtgever zelf een natuurproduct verkoopt, wilden wij een optimaal effect bereiken voor wat betreft de toepassing van materialen en installaties”, aldus Harold van de Ven, architect bij Best Architecten. “Bij de keuze hiervan stonden dan ook steeds de begrippen duurzaamheid en kwaliteit voorop.” De bijzondere gevel van het pand is voorzien van hoogwaardig geïsoleerde sandwichpanelen waarop, middels een regelsysteem, gekleurde leistenen zijn bevestigd. Op een ander deel van de sandwichpanelen is gewerkt met geribbelde trapeziumplaten. Qua raamwerk is gekozen voor een combinatie van aluminium kozijnen en vliesgevelkozijnen. Het gebouw is bovendien voorzien van een geïntegreerde zonwering en een innovatief hybride ventilatiesysteem.

UNIEK KARAKTER Harold van de Ven vervolgt: “De meeste mensen kiezen voor gangbare en vaak toegepaste materialen en kleurstellingen waardoor veel gebouwen dezelfde uitstraling krijgen. De opdrachtgever van dit project wilde echter iets bijzonders, een gebouw dat past bij het product dat hij verkoopt. Het unieke karakter van het gebouw zie je terug in allerlei elementen. De trapeziumplaten met ribbelstructuur die op de gevel zijn aangebracht worden zelden toegepast, maar geven het gebouw een eigentijdse uitstraling. De glimmende rand die over de gevel loopt en dient als zetwerk, symboliseert het snijvlak en is tevens het verbindingpunt van alle verschillende materialen.”

De kleuren van de leistenen die zijn aangebracht op de gevel zijn ontstaan in de natuur. Door deze natuurtinten met elkaar te combineren ontstaat een mooi patroon dat lijkt op een wollen tapijt. “Als je goed kijkt naar de gevel van het gebouw zie je een dunne strook leistenen die uitloopt in een groter vlak. Dit is precies wat er tijdens het productieproces binnenin het gebouw gebeurt: de wol die in de machine gaat wordt verwerkt tot een prachtig tapijt, een proces dat tot leven komt op de gevel van het gebouw”, aldus Harold van de Ven.

KWALITEITSGERICHTE AANPAK Aannemersbedrijf Fried van de Laar is een familiebedrijf dat zich bij voorkeur bezighoudt met specialistische projecten. Jan van de Laar, mede eigenaar bij Aannemersbedrijf Fried van de Laar, vertelt: “Het ontwerp dat de architect aandraagt kan voor ons niet bijzonder genoeg zijn; wij zien het als een uitdaging om deze projecten in de praktijk te mogen realiseren. Dit doen wij het liefst met onze vaste bouwpartners. Onze kwaliteitsgerichte aanpak houdt in dat niet de goedkoopste prijs, maar het beste resultaat centraal staat.”

heden van de firma Best Wool Carpets tijdens de renovatie gewoon doorgingen, is gekozen voor een gefaseerd bouwproces. Jan van de Laar vervolgt: “Het feit dat je in een bestaande organisatie die in bedrijf is een grootschalige verbouwing moet verrichten, vergt van alle betrokkenen een grote inzet.”

TOEKOMSTGERICHT BOUWEN Door de renovatie en nieuwbouw van het pand heeft Best Wool Carpets het hele logistieke productieproces nu in eigen hand. Vroeger was het pand opgedeeld in units met ieder een eigen kantoor waardoor een zogenoemde logistieke stroming ontbrak. Sommige delen van het productieproces werden voorheen zelfs uitbesteed, aangezien het pand niet genoeg capaciteit had om alles in eigen beheer te doen. Het nieuwe pand heeft deze capaciteit wel en gaat zelfs nog een stapje verder. Door toekomstgericht te bouwen beschikt het pand nu over aanzienlijk meer ruimte en de nieuwste technische snufjes, waardoor de opdrachtgever weer voor tientallen jaren vooruit kan. ❚

Bij aannemersbedrijf Fried van de Laar is de klant nog echt koning. “Als een opdrachtgever van ons verlangt dat wij buiten de gangbare openingstijden werken om de bouwoverlast voor klanten te verminderen dan doen wij dat. Wij werken in ploegendiensten en zijn letterlijk dag en nacht in touw om een project tot een goed einde te brengen”, aldus Jan van de Laar. Ook bij dit project is rekening gehouden met de wensen van de opdrachtgever. Omdat de werkzaam-

Bouwinfo OPDRACHT Best Wool Carpets

ONTWERP EN ADVIES Best Architecten

De toepassing van materialen verwijst naar het duurzame product van de opdrachtgever

UITVOERING Aannemersbedrijf Fried van de Laar INSTALLATIES Installatiebedrijf J. van Zeelst (hybride ventilatiesysteem); Elektrotechnisch bureau Immink BOUWPERIODE april 2014 - december 2014

| 63

AMSTERDAM | Wibauthuis

Tekst: Henk Geist Beeld: Bert Wisse â&#x20AC;&#x201C; Het Klikt Fotografie

Blikvanger van de

AMSTELCAMPUS Het nieuwe Wibauthuis wordt het grootste onderwijsgebouw op de Amstelcampus, die de Hogeschool van Amsterdam (HvA) realiseert op de kop van de Wibautstraat. Met een toren van veertien bouwlagen vormt het ook de bijzondere blikvanger van deze open stadscampus, waar rond 2018 circa 30.000 studenten en medewerkers zullen verblijven.

64 |

AMSTERDAM | Wibauthuis

Flexibel onderwijsgebouw geschikt voor 7.000 studenten

In het Wibauthuis kunnen maximaal 7.000 studenten terecht voor onderwijs. De domeinen Maatschappij en Recht en Economie en Management krijgen hier hun thuisbasis. "Zij krijgen de beschikking over een flexibel onderwijsgebouw met studieplekken in alle soorten en maten", zegt Tom Looman, projectmanager nieuwbouw bij de HvA. "Op elke onderwijsverdieping liggen de onderwijsruimtes rondom de twee stijgpunten met in totaal twaalf liften. Daartussen liggen de meeting points, de open leergebieden waar studenten elkaar kunnen ontmoeten en waar ze kunnen werken en overleggen met docenten. De werkplekken voor de docenten en medewerkers liggen meer aan de zijkant." Dankzij flexibele systeemwanden kunnen de onderwijsruimtes indien gewenst relatief gemakkelijk anders worden ingedeeld op basis van de traveemaat van 3.60 meter. In de toekomst kunnen ook andere opleidingen hier onderdak vinden, als er daarbij geen al te specifieke eisen aan de inrichting worden gesteld. Looman: "We kunnen het gebouw per domein of opleiding indelen, naar de onderwijsvraag die er op dat moment is. Een voordeel van een campus is dat de gebouwen elkaar aanvullen in functie en gebruik; een ruimtevraag van een gebruiker in het ene pand kan in de onmiddellijke nabijheid in één van de andere onderwijsgebouwen worden beantwoord."

AUDITORIA De entree van het Wibauthuis ligt aan de Wibautstraat. De begane grond is publiek toegankelijk, hier zijn onder meer een coffeecorner en het restaurant te vinden, waar niet alleen studenten maar ook buurtbewoners of andere geïnteresseerden terecht kunnen. De entreehal kan worden gebruikt voor exposities. De eerste drie lagen kennen een extra hoogte en zijn met elkaar verbonden

door vides. Hier bevinden zich de vier auditoria, twee grote (voor 160 en 250 personen) en twee kleinere die aan elkaar kunnen worden gekoppeld. In de auditoria kunnen naast onderwijs onder meer congressen, lezingen of voorstellingen worden gehouden. Op de begane grond zijn twee zelfstandige commerciële ruimtes voor horeca of retail. Op de eerste en tweede verdieping is het leercentrum te vinden, een groot veld ingericht op studie, met leerplekken in alle soorten en maten. Onder het gebouw zit een openbare parkeergarage van twee verdiepingen en een fietsenstalling.

BAKSTEEN Een groot gebouw als het Wibauthuis past volgens architect Dirk Vroegindeweij van bureau Studio V goed bij de schaal van de Wibautstraat, één van de drukke radialen naar het centrum van de hoofdstad. "Het gebouw heeft een eenvoudige gevel van baksteen, zoals de meeste gebouwen in de achterliggende wijk. Maar de gevel kent een gelaagdheid doordat het metselwerk in vlakken wordt verdeeld door horizontale en verticale stalen stroken met verschillende dieptes. Stalen lamellen geven nog een extra geleding aan de gevel. In mijn optiek is het een metalen gevel met metselwerk. Met het zorgvuldige metselwerk en de detaillering zoekt het gebouw aansluiting bij zijn omgeving. Die rijkdom die je daar bij gebouwen aantreft heb ik op deze manier hier ook willen aanbrengen. Juist op maaiveld heeft het gebouw menselijke verhoudingen door de toepassing van luifels en de wijze van detaillering." Het Wibauthuis verrijst op de plek van het oude Wibauthuis. De sloop van dat gebouw bood tevens de mogelijkheid tot een stedenbouwkundige reparatie, stelt Vroegindeweij. "Een aansluitend bouwblok is nu vervolmaakt door de bouw van twee

studentencomplexen en het Muller-Lulofshuis, één van de nieuwe onderwijsgebouwen van de HvA langs de Wibautstraat. Door de sloop kon de stratenstructuur worden hersteld. Achter het Wibauthuis liggen straks twee nieuwe pleinen en zestig studentenwoningen met een horecavoorziening in de plint, waar ook buurtbewoners gebruik van kunnen maken. Bouwen op deze locatie in het centrum van Amsterdam is overigens niet gemakkelijk. Er is bijvoorbeeld bijna geen ruimte voor opslag, zodat de aangevoerde bouwmaterialen meteen moeten worden verwerkt. En het onderwijs in de omringende gebouwen gaat tijdens de bouw gewoon door."

DORP VAN FORMAAT De Amstelcampus wordt met acht gebouwen, waarvan er nu zes gereed zijn, de belangrijkste locatie voor de HvA. Er is bewust gekozen voor een open stadscampus midden in Amsterdam. Het moet een plek worden waar studenten en medewerkers kunnen studeren, werken, wonen en recreëren. Door in de stad te investeren wil de HvA plekken creëren waar studenten, medewerkers, kennisinstellingen en bedrijfsleven elkaar fysiek tegenkomen, plekken waar nieuwe ideeën ontwikkeld kunnen worden, waar kennis wordt uitgewisseld en nieuwe samenwerkingsverbanden ontstaan. Woonstichting De Key realiseert hier 275 studentenwoningen en er zijn voorzieningen als een sporthal, gymzaal, fitnessruimte, sportcafé, bibliotheek of grand café. De campus ligt pal naast het metrostation Weesperplein en is daarmee per openbaar vervoer uitstekend bereikbaar. Looman: "Er groeit een dorp van formaat, midden in een wereldstad. Het Wibauthuis neemt daarbij een belangrijke positie in. Qua functie en volume is het een enorm statement en het geeft een belangrijke meerwaarde aan de Amstelcampus." ❚

| 65

AMSTERDAM | Wibauthuis

Projectinfo DEUR/KOZIJNCOMBINATIES Westag Nederland B.V. is agent van de Europese deuren-, panelen- en platenfabrikant Westag, die voor de Amstelcampus ruim 200 deur/kozijncombinaties voor de studentenkamers geleverd heeft. De toegangsdeuren zijn 30 minuten brandwerend en 42 decibel geluidisolerend. De deuren zijn voorzien van GetaLit, een HPLvariant in 600 kleuren. Op deuren wordt meestal gekozen voor uni- of houtdecoren, maar een digitale print is ook mogelijk. Dit deur/kozijnconcept wordt afhang-gereed aangeleverd. De deuren zijn voorzien van gemonteerde scharnieren, meerpuntssluiting en valdorpel. De stalen kozijnen met een bijzondere profilering zijn voorzien van een stootbestendige coating. “De op maat geleverde deuren zijn probleemloos in de kozijnen gehangen.” Naast deuren levert Westag Nederland B.V. platen en panelen. GetaLit HPL is een slijtvaste, stoot- en krasbestendige toplaag die ook geleverd wordt

op keukenbladen en vensterbanken. GetaLitdecoren zijn daarnaast mogelijk op spaanplaat en massief laminaat. “Westag is pionier op het gebied van digitale print en heeft dit maximaal verfijnd, waardoor vanaf 1 stuk geleverd wordt conform een monster.” “Met GetaCore solid surface in 60 decoren wordt een nieuwe norm in de markt gezet. In het Wibauthuis zijn 2 grote balies in de ontvangsthal bekleed met donkergrijs GetaCore 3 millimeter dik plaatmateriaal. De naadloze verlijming geeft esthetische en praktische voordelen. Ook is divers meubilair in het Wibauthuis voorzien van GetaCore. Het materiaal is geschikt voor toepassingen waarin intensief gebruik gekoppeld wordt aan een lange levensduur. Door de vervormbaarheid zijn er haast geen beperkingen voor het creatieve ontwerp. Westag Nederland B.V. heeft de maximale koppeling tussen functie en design onder één dak.”

WESTAG NEDERLAND BV LEVERANCIER VAN HOOGWAARDIGE DEUREN EN KOZIJNEN MAAK KENNIS MET WESTAG: • • • •

Aandacht voor prestatie en decor Compleet in deuren en kozijnen GetaLit plaatmateriaal voor zowel deuren, wanden en meubels in gelijke kleur Naadloos te verwerken GetaCore solid surface

Leverbetrouwbaarheid en kwaliteit spreken voor zich! T 0348 - 55 81 81 | westag@westag.nl | www.westag.nl

66 |

adv_197x130mm.indd 1

24-11-14 09:15

DEN HAAG | Hoofdkantoor Siemens Nederland

Tekst: Henk Geist

Beeld: BAM HABO

DUURZAME RENOVATIE

HOOFDKANTOOR SIEMENS NEDERLAND In februari is de gefaseerde en duurzame renovatie van het hoofdkantoor van Siemens Nederland van start gegaan. Het pand aan de Prinses Beatrixlaan in Den Haag voldoet straks aan de eisen van de LEED Gold-standaard, een hoge certificering voor energiezuinigheid.

Het interieur wordt volledig vernieuwd

Het energielabel van het gebouw gaat van G naar A. Om dat doel te bereiken wordt het interieur van het in 1972 in gebruik genomen kantoorpand volledig gesloopt en alle installaties vervangen. De kenmerkende zwarte betonnen gevelelementen worden gehandhaafd, maar daartussen komen nieuwe vliesgevels. De renovatie wordt uitgevoerd door BAM HABO Gebouwservices in opdracht van de nieuwe eigenaar PingProperties, die het gebouw voor de komende twaalf jaar weer verhuurd aan Siemens.

“Alle bouwkundige afwerkingen aan de binnenzijde, zoals plafonds, vloeren en wanden worden vervangen. Daarna worden de ruimtes ingericht volgens het Siemens Office-concept, een flexibel concept dat uitgaat van tijden plaatsonafhankelijk werken”, zegt hoofduitvoerder Patrick Rietbroek namens BAM HABO. “Bij de uitvoering is sprake van 'enhanced commissioning'. Dat betekent dat er bij de installaties een extra verificatieslag wordt gemaakt tussen hetgeen is bedacht en de daadwerkelijke uitvoering. Dat resulteert uiteindelijk in een lagere

investering in de installaties voor bijvoorbeeld het koelsysteem en de luchtbehandeling.” Het zwarte hoofdkantoor kent drie bouwdelen. Rietbroek: “Elk bouwdeel wordt wat betreft installatietechniek een 'stand alone'. Daarmee wordt het pand ook gereed gemaakt voor multi tenant-verhuur in de toekomst. Bovendien maken deze bouwdelen een uitvoering in drie fasen mogelijk. Een van de uitdagingen voor ons is dat het kantoor tijdens de renovatie in gebruik blijft. ›

| 67

DEN HAAG | Hoofdkantoor Siemens Nederland

Projectinfo RENOVATIE LIFTEN: BALANS TUSSEN HERGEBRUIK EN VERVANGING Bij de grootschalige renovatie van het Siemens kantoorgebouw zijn ook de zes liften in het gebouw gedeeltelijk vernieuwd. Een onderzoek door Deerns Raadgevende Ingenieurs en Möhringer Liften maakte duidelijk dat vervanging niet noodzakelijk was, maar dat de liften na een technische renovatie nog 25 tot 30 jaar betrouwbaar functioneren.

De liften in het kantoorgebouw waren in de jaren negentig door Möhringer geplaatst, waarna het Haarlemse bedrijf de liften ook in onderhoud heeft gehad. Möhringer is een onderneming die zich richt op het ontwerpen, fabriceren, leveren en plaatsen van liftinstallaties, alsmede de nazorg in de vorm van service, onderhoud, reparaties, renovaties en moderniseringen. "Een liftinstallatie kent slijtbare mechanische componenten, maar ook componenten die bij wijze van spreken het eeuwige leven hebben, zoals bijvoorbeeld de stalen kooiframen", zegt Armin Peetoom, verkoopleider bij Möhringer.

Beelen Asbestverwijdering B.V. Kelvinstraat 4 3846 BV Harderwijk Postbus 380 3840 AJ Harderwijk Telefoon:

+31 (0)34 126 30 10 Telefax:

+31 (0)34 126 25 75 Email:

asbestverwijdering@beelen.nl

"Het is zonde om materialen te vervangen als het niet nodig is. De insteek bij dit project was dan ook om een goede balans te vinden tussen hergebruik en vervanging." Zo is de complete besturing en liftaandrijving vervangen. Peetoom: "Daarbij is gebruik gemaakt van de modernste technieken, waardoor de lift bijvoorbeeld bij stilstand zo weinig mogelijk energie verbruikt. Door besturing en aandrijving op elkaar af te stemmen bereik je een optimaal energieverbruik. Daarnaast is het interieur aangepast, zoals de drukknoppen en de signalering. De liften zijn esthetisch helemaal vernieuwd. De zwaar uitgevoerde lift-

• ASBESTVERWIJDERING • VOLLEDIG GECERTIFICEERD • JARENLANGE ERVARING MET ALLE VOORKOMENDE ASBESTSANERINGEN • MODERN MATERIEEL • BEGELEIDING MET VERGUNNINGEN EN NAZORG

www.beelen.nl

1_1_stA4_fc_A.indd 1 45685_Beelen_Asbestverwijdering_210x297.indd 1

14-03-13 09:12

1000-21-3000-0992 VVM Milieu 2-2013 Kleur: fc

28-02-13 11:49

deuren die we in de jaren negentig al hadden aangebracht hebben we gereviseerd." Möhringer onderscheidt zich door de speciale liftinstallaties die in eigen beheer worden ontworpen, geproduceerd en gemonteerd, uitgaande van de wensen van de klant. Binnen Möhringer is de afdeling Moderniseringen verantwoordelijk voor alle renovaties. Möhringer heeft een meerjarenonderhoudsplan ontwikkeld dat inzicht geeft in de te verwachten kosten over een vooraf vastgestelde periode, bijvoorbeeld 10-20 jaar. Dat moet voorkomen dat een klant onverwachts voor onvoorziene uitgaven komt te staan. Peetoom: "Daarbij brengen we de conditie en de technische staat van de liftinstallatie in kaart en combineren dit met de gebruiksintensiteit van de klant. Met deze kennis kunnen wij een reëel beeld geven van de te verwachten kosten voor preventieve vervangingen aan de liftinstallatie in de komende jaren."

DEN HAAG | Hoofdkantoor Siemens Nederland

Als wij in het ene bouwdeel aan het werk zijn dan hebben ze daar in de andere twee gebouwdelen geen last van.” Om de overlast voor gebruikers te beperken wordt gebruik gemaakt van het smart building logistics-concept. Met deze innovatieve logistieke methodiek wordt ook ingespeeld op de krap bemeten bouwlocatie in de Haagse binnenstad. Rietbroek: “Wij hebben een hublocatie in Pijnacker, waar alle benodigde bouwmaterialen en installaties worden aangeleverd. Wekelijks bespreken we welke bouwmaterialen we op welk tijdstip op de bouwplaats nodig hebben. Op twee momenten in de week worden de materialen aangeleverd en tegelijkertijd ook het bouwafval afgevoerd. Dat is op de woensdagavond en de zaterdag, buiten kantoortijden dus. Het betekent ook dat je innovatief moet zijn in het oplossen van problemen buiten de reguliere werktijden, zoals bijvoorbeeld het regelen van vergunningen voor kranen die in het weekend draaien. De werknemers van Siemens ondervinden zo geen overlast van het transport en tegelijkertijd omzeilen we de files rond Den Haag. Door de geïntegreerde aan- en afvoer is er ook sprake van minder verkeersbewegingen, hetgeen weer bijdraagt aan de CO2-reductie.”

Het verbouwen van een pand terwijl het in gebruik is, is volgens Rietbroek een van de specialiteiten van BAM HABO. “Daar zijn we sterk in en hebben we veel ervaring in opgedaan, bijvoorbeeld met de Haagse Poort en de Groene Toren van PostNL. Wij voorzien dat de vernieuwbouw van verouderde kantoren de komende jaren alleen maar zal toenemen.” BAM HABO zal tot oktober 2025 ook het beheer en onderhoud van het 29.000 vierkante meter tellende complex op zich nemen. ❚

Bouwinfo OPDRACHT PingProperties, Amsterdam

ONTWERP JHK Architecten, Utrecht

ADVIES Deerns Raadgevende Ingenieurs, Amsterdam

UITVOERING

BAM HABO, Den Haag

BOUWPERIODE

februari 2014 – medio 2016

Projectinfo WANDPANELEN Aan de inrichting van het vernieuwde Siemens hoofdkantoor in Den Haag heeft het interieurontwerp- en interieurbouwbedrijf L.P. van Vliet B.V. diverse bijdragen geleverd. Voor de indeling van de kantoorverdiepingen heeft het bedrijf uit Bergschenhoek de wandpanelen rond de middenkern van het gebouw gemaakt. Deze panelen zijn met bamboe afgewerkt. Het gaat om een product dat in vier motieven is gefabriceerd en dat in het werk wordt gemonteerd. Daarnaast zijn er diverse onderdelen voor de vaste inrichting geleverd, zoals de pantry’s, reprokasten, lockerkasten en plantenbakken, alle voorzien van hoogglans plaatmateriaal. Een extra uitdaging voor het bedrijf lag in de eis dat het geleverde plaatmateriaal volledig FSC-gecertificeerd moest zijn. De borstweringen in de gevels zijn door L.P. van Vliet BV bekleed met gezet en gepoedercoat staalwerk. L.P. van Vliet BV, een familiebedrijf dat in 1935 werd opgericht, levert maatwerk aan particulieren, het bedrijfsleven, publieke instellingen zoals gemeenten, provincies en ministeries en ook aan de jachtbouw. Op basis van de ontwerptekeningen van de architect worden werktekeningen gemaakt die worden besproken met de klant en indien gewenst kunnen worden aangepast. Het bedrijf beschikt over ervaren werkvoorbereiders, een moderne productiehal en eigen spuiterij en verzorgt daarnaast ook de montage op locatie.

Het pand wordt gereed gemaakt voor multi tenant-verhuur

| 69

SPECIALISTEN IN DUURZAME GEVELTECHNIEK

K&A Gevelgroep Samen op z’n sterkst!

Drie gerenommeerde specialisten in gevelconstructies bundelen hun krachten: Kolf & Molijn, Alpro en Kiba werken voortaan samen binnen de K&A Gevelgroep. Zo beschikt u over alle gewenste gevelexpertise in één hand. Bovendien versterkt deze verbintenis niet alleen de marktpositie en slagvaardigheid van de afzonderlijke bedrijven; gezamenlijk garanderen ze u betrouwbaarheid en continuïteit. Deze samenwerking stelt ons in staat nog gerichter te werken aan kwaliteit en innovatie met een duurzaam karakter. Voor u en samen met u.

TOT DE K&A GEVELGROEP BEHOREN: Postbus 1075 I 8300 BB Emmeloord I T 0527 615 551

www.kenagevelgroep.nl

AMSTERDAM | Beethoven

Tekst en beeld: Jerry Helmers e.a.

Zuidas Amsterdam krijgt twee nieuwe parels met Dura Vermeer als regisseur

‘Integraliteit als succesfactor’

Als in 2016 de nieuwe hoofdkantoren van AkzoNobel en dat van Stibbe in Amsterdam zijn geopend, dan heeft de Zuidas met zekerheid twee nieuwe parels erbij. Nu is het nog een grote bouwplaats waar volop wordt gewerkt en waar Dura Vermeer de regisseur is. Volgens bedrijfsleider Cor Broekhuizen en hoofd werkvoorbereiding Arend Baan van Dura Vermeer, kunnen de ontwikkeling en de bouw van dit project met recht als een trots referentieproject worden beschouwd. “De grote kracht en uitdaging zat hem in de integraliteit van het geheel”, zegt het tweetal. Amsterdam-Zuid – en dan met name de Zuidas – is ongekend in ontwikkeling. Geen wonder ook; de economische reuring neemt weer toe en de Zuidas is voor menig organisatie intussen opnieuw dé hotspot geworden waar wordt gewerkt en ondernomen maar vooral ook waar men zich kan profileren, onder andere in de look-and-feel van het vastgoed. De skyline langs de ringweg

A10 lijkt dagelijks van nieuwe inspirerende impulsen te worden voorzien. En dat geldt ook voor de bouw op de hoek van de Beethovenstraat en de Strawinskylaan. Ooit lag de ontwikkeling van beide projecten in handen van een andere partij. “Door zelf te ontwikkelen en te bouwen, konden wij het gehele

proces optimaliseren. Dat is ook wat we willen. Integraliteit werd de crux: als risicodragende partij voer je dan regie vanaf de ontwikkeling tot aan de afzet bij de eindgebruiker. Techniek en commercie zijn hier dus de communicerende vaten”, zegt Cor. “Dit vereist een andere manier van denken ten aanzien van de aanpak van het project. Hierdoor maak je de omslag van goed ontwikkelen en goed bouwen, naar het goede goed ontwikkelen en bouwen.” Volgens Arend is er ten opzichte van de originele tekeningen daarom ‘nogal wat’ veranderd. “Daarbij is er in de look-and-feel van het gewenste eindresultaat niets gewijzigd”, zegt hij. “Maar wel is de methodiek van bouwen aangepast. De processen hebben we kritisch beschouwd. ›

| 71

Uw specialist in binnenafbouw van nieuwe en te renoveren bedrijfsruimten. Wanden, plafonds, vloeren, raamdecoratie en meubilair - u vindt hier een totaalpakket. Als full service partner regelen en installeren we alles bovendien vakkundig en snel voor u. We zijn VCA** gecertificeerd.

Technoproject BV

Diamantlaan 87 2132 WV Hoofddorp K.v.K. 340.88.141 telefoon 023- 5 541 641 fax 023- 5 653 139 email info@technoproject.nl

WWW.TECHNOPROJECT.NL

AMSTERDAM | Beethoven

Bij Dura Vermeer is bouwen allang niet meer het stapelen van stenen alleen. Door ‘na te denken over het gehele proces van ontwikkeling tot onderhoud, en lean and mean’ te denken kun je besparingsmogelijkheden bereiken. Maar ook – als complete regisseur – kun je verschillende delen van de processen efficiënter op elkaar laten aansluiten. Kortom: je kunt de risico’s eruit halen.” “Zo hebben we feitelijk meer euro’s uitgegeven aan de voorkant bij de aanschaf van materialen, maar door een meer éénduidige toepassing van die materialen, konden we bouwtechnisch tijdwinst boeken. Onderhuids ben je dus slimmer bezig. Hierdoor zijn we er in geslaagd om de risico’s in de planning te reduceren en de werkzaamheden op het werk te vereenvoudigen”, vervolgt Arend. Deze wijze van werken past onvoorwaardelijk bij Dura Vermeer, zo meent het tweetal. Cor: “Sinds BIM zijn daadwerkelijke intrede heeft gedaan in bouwend Nederland, heeft ons bedrijf hier direct op geanticipeerd. Innovatie is door ons hele bedrijf verweven. Wij zijn een kennisintensief bedrijf en dat willen we ook blijven. Wij willen voor nu en voor de toekomst zelf die expertise absorberen om daarmee een sterkere strategische marktpositie te kunnen bereiken. Efficiency is dus onze marktkracht.” Vanzelfsprekend worden de nieuwe gebouwen BREEAM-gecertificeerd. “De twee kantoren krijgen allebei vier sterren, genaamd: Excellent”, zegt Arend. “Ook dát past in onze visie dat ‘lean and mean’ het ultieme bouwcredo moet zijn. Van materiaalgebruik, energieverbruik en omgevingsfactoren tot aan de kwaliteit van het management. En uiteraard altijd met een scherp oog voor de wensen en behoeften van de eindgebruiker.” Volgens Cor is het toekennen van een BREEAMcertificaat aan de panden niet geheel verrassend: “Job Dura is immers zelf één van de grondleggers van BREEAM. Wij zijn ons bewust van de maatschappelijke invloed en zien maatschappelijke verantwoordelijkheid als vanzelfsprekend. We zien dit terug in alles wat wij doen: in onze projecten, in onze organisatie, zowel direct als indirect. Dit betekent dat innovatie, een open en integere stijl van zaken doen, klantvriendelijkheid, maar zeker ook de zorg voor milieu en duurzaam ondernemen wezenskenmerken zijn in de dagelijkse bedrijfsvoering.” Naar verwachting wordt het gebouw van Akzo in het derde kwartaal van 2015 opgeleverd. Per 1 januari 2016 wil Akzo gaan inhuizen. Een kwartaal later is het dan de beurt aan Stibbe. ❚

Projectinfo “SPECIFIEK PATROON GEVEL IS LOGISTIEKE UITDAGING” Aan de Zuidas in Amsterdam wordt momenteel gebouwd aan een nieuw hoofdkantoor voor AkzoNobel. De in het oog springende hybride gevel is een coproductie van twee Zuid-Nederlandse bedrijven. De gevel van de nieuwbouw voor AkzoNobel is een combinatie van hout (gevingerlast gelamineerd grenen) – dat ook aan de binnenkant van het gebouw te zien zal zijn – en aluminium aan de buitenzijde. De realisatie is in handen van aluminiumleverancier Oskomera uit Deurne, die als onderaannemer op haar beurt weer Verhoeven Timmerfabriek uit Venray bij het project betrok. Directeur Peter Verhoeven van laatstgenoemd bedrijf legt uit dat met de voorbereidingen (tekenwerk/engineering) in het voorjaar werd begonnen en dat sinds de zomer aan de uitvoering wordt gewerkt. Hij vertelt dat het om prefab gevelelementen van 1,80 meter breed bij 3,60 meter hoog gaat (de gevel is in totaal 7.200 m2), die in eerste instantie deels in Venray worden gemaakt en dan in Deurne worden afgerond en vervolgens op transport gaan naar Amsterdam. “Het is een werk met nogal wat tijdsdruk. Momenteel worden er 40 elementen per dag gemonteerd.” Behalve de snelheid van werken kent het project nog enkele uitdagingen, geeft hij aan. “De maatvoering is dat eveneens, door de combinatie van hout en aluminium. Hout werkt, aluminium niet. Dat betekent een zorgvuldige afstemming.” Verder gaat het om een gereed product, zegt Verhoeven, dat tijdens de ruwbouwfase wordt verwerkt. “Het aanbrengen dient met zorg te gebeuren zodat er geen beschadigingen ontstaan.” En dan is er nog het specifieke patroon in het gevelbeeld, merkt Verhoeven op. “Dat maakt het tevens een logistieke uitdaging. Iedere verdieping is opgedeeld in vier kleursoorten. Om dat alles conform het ontwerp te realiseren werken we met coderingen. Daarnaast is het zaak om met de productie dezelfde volgorde aan te houden als met de montage, zodat er geen stagnatie optreedt.” Dat is tot nog toe gelukt en het werk ligt op schema, geeft hij tot slot aan. “Voor de kerst moet de gevel dicht zijn. Als er niets tegen zit gaan we dat redden.”

| 73

Verhoeven Timmerfabriek Nederland BV

Goed in vorm! Verhoeven Timmerfabriek is gespecialiseerd in houten mallen voor betonproducten en prefab timmerwerk. Wij hebben ruim 20 jaar ervaring in het produceren van Hsb wanden, dakconstructies, gevelelementen en alle voorkomende houtconstructies voor nieuwbouw en renovatie. Onze producten zijn zeer nauwkeurig en van grote kwaliteit. Naast het eigen 3-D tekenwerk, berekenen wij de constructies en monteren deze op de bouwplaats. Wij werken graag samen met andere disciplines en assembleren verschillende materialen in onze fabriek tot volwaardige producten. Wij gaan ervan uit dat je kennis kunt vermenigvuldigen door kennis te delen. In onze moderne fabriek laten wij u graag zien hoe wij onze kennis voor u kunnen inzetten. Macroweg 18, 5804 CL Venray Postbus 45, 5800 AA Venray

Tel: +31 (0) 478 51 75 90 Fax: +31 (0) 478 51 75 99

info@verhoeven.nl www.verhoeven.nl

WE MAKE STAIRS INTO A THING OF BEAUT Y

CitizenM (Rotterdam, Londen, New York)

Enexis (Den Bosch)

DNA by EeStairs (Monaco)

W ij hebben het gehele proces van ont werp tot productie en plaatsing in eigen beheer

w w w.ees tairs.com

AMSTERDAM | Beethoven

BOUWINFO

Projectinfo

OPDRACHT Dura Vermeer Vastgoed

ONTWERP Group A, Rotterdam, Folkert van Hagen (parkeergarage en kantoor AkzoNobel); Jo Coenen, Amsterdam (kantoor Stibbe) UITVOERING Dura Vermeer Bouw AANNEEMSOM € 78 miljoen BOUWPERIODE februari 2013 – eind 2015/begin 2016

“STALEN WENTELTRAP GEEFT GEBOUW EEN LUXUEUZE UITSTRALING” Achter de grote glazen gevel van het in aanbouw zijnde kantoor van AkzoNobel in Amsterdam vormt de grote stalen wenteltrap een prachtige verbinding tussen de foyer op de begane grond en de semi-openbare verdieping. EeStairs, een innovatief bedrijf dat gespecialiseerd is in de ontwikkeling van kwalitatief hoogwaardige trappen, produceert en realiseert deze wenteltrap voor Akzo Nobel geheel in eigen beheer. “Reeds in de ontwerpfase van het project zijn wij door architectenbureau GROUP A benaderd”, aldus Harmen van de Weerd, projectleider bij EeStairs. “Allereerst hebben we samen gekeken of de ideeën die er lagen realiseerbaar waren in de praktijk. Na veelvuldig overleg met de architect, ook tijdens engineering, hebben we de ontwerpen bijna geheel kunnen handhaven.” Bij dit project is gekozen voor massieve stalen wenteltrappen met natuurstenen treden, wat zorgt voor een luxueuze uitstraling. Vanwege de grote omvang van de trappen is besloten om het stalen frame in delen aan te leveren. Middels een hijskraan zijn de onderdelen in het gebouw gehesen en vervolgens door de montageteams van EeStairs gemonteerd. Hoog afwerkingsniveau De trappen worden aan de onderzijde afgewerkt met een uniek product, EeSoffit genaamd. “Dit product, dat EeStairs zelf heeft ontwikkeld, zorgt ervoor dat stucwerk niet langer de enige manier is om een naadloze onderkant van trappen te creëren”, vertelt Van de Weerd. EeSoffit biedt, naast een aantrekkelijke prijs, ook tal van andere voordelen. In combinatie met de unieke hoogglans-optie krijgen de trappen een moderne uitstraling met een hoog afwerkingsniveau. In tegenstelling tot stucwerk is EeSoffit door haar sterke, gladde en harde oppervlak eenvoudig schoon te houden en niet gevoelig voor scheuren, vervormingen en beschadigingen. De afwerking is bovendien in relatief korte tijd te realiseren. “Kortom: EeSoffit is een echte blikvanger met veel praktische voordelen,” aldus Van de Weerd.

BETONWERKZAAMHEDEN

Hapo is een begrip in de bouwwereld. Veel aannemers (zowel de grote als de wat kleinere) in de nieuwbouw, renovatie, kantorenbouw, utiliteitsbouw maar ook in de particuliere bouw, weten HAPO te vinden voor alle denkbare betonwerken. Ook betonfabrikanten maken voor uiteenlopende projecten gebruik van de specifieke kennis, het specialisme en de ervaring van HAPO. Hapo is volledig VCA*gecertificeerd en heeft vakkundig opgeleid personeel voor alle denkbare werksituaties.

Haarbrug 5, 3751 LM Bunschoten telefoon 033 - 465 88 62 fax 033 - 465 82 52 info@hapobetonreparaties.nl

www.hapobetonreparaties.nl

HAPO bestaat sinds maart 2001 en is sindsdien in de gemeente Bunschoten-Spakenburg gevestigd. Directeur Rijk Hartog kan bogen op ruim dertig jaar ervaring in de betonbranche. “Vanaf 2001 groeide HAPO gestaag uit tot een begrip in de bouwwereld. Veel aannemers, zowel de grote als de wat kleinere in de nieuwbouw, renovatie, kantorenbouw, utiliteitsbouw maar ook in de particuliere bouw, weten HAPO te vinden voor alle denkbare betonwerken.” “Op alle gebieden in de betonbranche biedt HAPO oplossingen of bedenkt deze in samenspraak en overleg met de opdrachtgever. Met adequate en perfecte service als handelsmerk komt 'nee verkopen' in het woordenboek van HAPO niet voor. Op het werk Beethoven te Amsterdam, doet Hapo de betonreparaties van alle schoonwerkbeton, en onder andere het in-het-werk gestorte beton in de parkeergarage en de kantoren van AkzoNobel en Stibbe. De werkzaamheden hier omvatten het repareren van de betonwanden, -vloeren en -kolommen, zoals het ondersabelen en volgieten van gaingaten in wanden en kolommen; tevens ook alle prefab betonelementen en het dichtzetten van hijsvoorzieningen, stel- en gaingaten. HAPO is ook gespecialiseerd in het afwerken van verschillende vormen, structuren en diverse kleuren in beton. Lekkages in parkeergarages, kelders en kimmen kunnen wij verzorgen door middel van injecteren.”

| 75

AMSTERDAM | Beethoven

Technoproject levert maatwerksysteemwanden aan project Beethoven

‘Wat een architect verzint,

maken

76 |

wij’

AMSTERDAM | Beethoven

Tekst: Jerry Helmers

Beeld: Technoproject

Het in Hoofddorp gevestigde Technoproject begint eind maart 2015 met de levering van de maatwerksysteemwanden voor de spreekkamers, die ingebouwd zullen worden in het project Beethoven. Voor Quint Ramerman, directeur van Technoproject, die dit jaar de opdracht verwierf, was en is de uitdaging helder. “Wij werken de gedachte van de architect uit. Deze kan absoluut zijn eigen stempel op het ontwerp blijven drukken. Het eindresultaat komt dus overeen met de tekeningen. Zonder concessies. De eindgebruiker kan daar dus tevreden over zijn.”

In het project Beethoven, aan de Amsterdamse Zuidas, gaat het in dit geval om de levering van 5.150 m2 akoestisch geperforeerde eiken panelen. De glashoeken zijn rond gegoten. Technisch niet een eenvoudige klus, maar Technoproject durfde het wél aan. Ramerman: “In die zin gaan wij altijd uit van onze missie: we zeggen geen ‘nee’ en wat ons betreft is alles mogelijk. In dit specifieke geval lukte het

om de glashoeken rond te krijgen – door de panelen aan de achterzijde op een speciale manier te frezen. Dat is miniscuul werk en gebeurt computergestuurd omdat het aantal in te stellen graden hiervoor heel nauwkeurig is. Het feit dat wij de microperforatie van de panelen konden testen, heeft volgens mij de doorslag gegeven dat de opdracht aan ons werd gegund. Juist ja, niets is dus onmogelijk.”

inherent aan de producten die ze maken en de productieprocessen die er plaatsvinden. Wij konden ook aan die hogere normen voldoen ten aanzien van al het binnenwerk dat we leveren. Daarnaast is het een BREEAM-project. Ook daar hebben we ervaring mee. En, niet onbelangrijk: het is natuurlijk fantastisch dat wij betrokken mogen zijn bij het op dit moment grootste nieuwbouwproject in Amsterdam.”

“We willen dan ook niet in hokjes denken”, vervolgt Ramerman. “Dat zit simpelweg niet in ons karakter. Wat een architect verzint, maken wij. We zien onszelf dan ook niet als een productiemaatschappij maar als een projectorganisatie. We hebben altijd de focus op het eindresultaat gecombineerd met de initiële wensen. En die zijn per project verschillend. Geen massawerk dus. We horen wel eens dat architecten eigenwijze mensen zijn met wie het lastig samenwerken is. Maar dat vinden wij niet: ja, natuurlijk, ze hebben een sterke mening maar dat is alleen maar een deugd. Ze weten precies waar ze naartoe willen en wij zien het als onze opdracht om daar sturing aan te geven en 100% in mee te gaan.”

De visie om vooral sturing te willen geven aan de creaties van de architect, heeft het Hoofddorpse bedrijf in ieder geval geen windeieren gelegd. In de laatste twee jaar is – zo zegt Ramerman – de organisatie flink gegroeid. “Ook voor 2015 hebben we eigenlijk al een zeer goed gevulde opdrachtenportefeuille en zullen we dus verder onze groei-ambities kunnen gaan vormgeven. We werken nu met 15 man binnen en 70 man buiten; ik hoop en verwacht dat we over een jaar of vijf ongeveer 25 man binnen hebben en dat we 120 medewerkers in de buitendienst hebben. Gezien de duidelijk toenemende reuring in de markt en de wijze waarop wij ons werk aanpakken, schat ik in dat dit realistische ambities zijn. De omgeving vraagt ons wel eens wat ‘het geheim’ is van ons ondernemend verhaal. Ik denk echter dat het niet zo geheimzinnig hoeft te zijn. Je moet gewoon goed in staat zijn om te begrijpen wat de werkelijke behoeften van de opdrachtgever zijn en dit vertalen naar een innovatieve en efficiënte werkwijze.” ❚

Voor Ramerman is nog een aspect belangrijk waarom er zeker enige trots is, dat ‘Beethoven’ in de eigen referentieportefeuille kon worden opgenomen. De opdrachtgever heeft gemiddeld hogere normen ten aanzien van de bouw. Dat is vanzelfsprekend

| 77

BEDRIJFSPRESENTATIE | Hercuton

Tekst: Patricia van der Beek

Beeld: Hercuton

‘Conceptmatig bouwen

neemt steeds meer een vlucht’ Wie Hercuton zegt, zegt prefab beton. Maar Hercuton biedt meer dan dat. Als totaalaanbieder van duurzame nieuwbouw staat Hercuton voor een integrale, turnkey-aanpak die leidt tot bovengemiddelde klanttevredenheid.

“Wij verzorgen het bouwtraject van ambitie tot realisatie”, vertelt Commercieel Directeur Ivo van der Mark van Hercuton. Hij licht toe: “Klanten komen bij ons met een idee voor een nieuw bedrijfspand. Samen met hen geven wij daar invulling aan. Zo adviseren we bij de locatiekeuze, we stellen het ontwerp en de planning op, we vragen de vergunningen aan en we voeren de ruw- en afbouw uit. Indien gewenst dragen we ook zorg voor het langdurig onderhoud.”

CO-MAKERSHIPS Binnen de integrale aanpak van Hercuton is veel mogelijk. In sommige gevallen kiest de opdrachtgever voor een bouwteamverband, al dan niet met de inbreng van een eigen architect. Van der Mark: “Als onderdeel van zo’n bouwteam brengen we, net als de andere betrokken partijen, al in een vroeg stadium onze kennis en ervaring in.

78 |

Dit is een efficiënte en effectieve manier om, zeker in complexe projecten, tot het beste eindresultaat te komen.” Vanuit deze gedachte werkt Hercuton in co-makerships: vergaande, structurele samenwerkingsverbanden met bedrijven in onder andere heiwerk, vloeren en installaties. Deze partijen werken net als Hercuton met Tekla BIM-software. Alle ontwerpen worden dus in één model gezet, waardoor eventuele clashes al in een vroeg stadium worden gedetecteerd en opgelost. Dit levert een efficiënte uitvoering op, met een minimum aan faalkosten.

MODULAIR BOUWEN “Niet alleen ons bouwproces, ook onze bouwmethode is ingericht op een efficiënte uitvoering en optimale samenwerking”, vervolgt Van der Mark. “Wij werken met grootschalige betonnen modules, die onder geconditioneerde

omstandigheden in de fabriek worden geproduceerd en kant-en-klaar op de bouwplaats worden aangeleverd. Op locatie hoeven we de elementen alleen nog aan elkaar te koppelen. Het voordeel van modulair bouwen met prefab beton is dat we de werkzaamheden tot op de dag nauwkeurig kunnen inplannen. Onze opdrachtgevers en samenwerkende partijen weten van tevoren dus precies waar ze aan toe zijn.” Andere voordelen van prefab beton zijn duurzaamheid, degelijkheid en waardevastheid. Daarnaast draagt prefab beton bij aan de brandwerendheid en inbraakveiligheid van een gebouw; het accumulerend vermogen zorgt voor een prettig werkklimaat.

ALCOA ARCHITECTUURSYSTEMEN Een typisch voorbeeld van de modulaire en integrale bouwwijze van Hercuton is de nieuwbouw

BEDRIJFSPRESENTATIE | Hercuton

'Het voordeel van modulair bouwen met prefab beton is dat we de werkzaamheden tot op de dag nauwkeurig kunnen inplannen'

van het distributiecentrum van Alcoa Architectuursystemen in Harderwijk. In minder dan een jaar tijd levert Hercuton dit 20.000 vierkante meter tellende gebouw turnkey op. Van der

Mark: “Als hoofdaannemer zijn we eindverantwoordelijk voor de uitvoering van dit werk. We realiseren de hoofddraagconstructie geheel in eigen beheer. Dat wil zeggen: met onze eigen

grondploeg en montageteam maken we het gebouw wind- en waterdicht. Voor het heiwerk, de vloeren en de installaties schakelen we onze co-makers in, waarmee we intensief samenwerken.”

ERKENDE SPECIALIST Hercuton is al zo’n twintig jaar actief in het bouwen van bedrijfshuisvesting in prefab beton en ontwikkelde van daaruit diverse gebouwconcepten. Het modulair bouwen van distributiecentra bijvoorbeeld. Maar ook bedrijfsverzamelgebouwen, scholen, datacenters, medische centra en opslagruimten voor gevaarlijke stoffen lenen zich uitstekend voor een conceptmatige bouwwijze. “Op dit moment zijn we ons aan het oriënteren op studentenwoningen”, aldus Van der Mark, om vervolgens op te merken dat conceptmatig bouwen steeds meer een vlucht neemt. “Twintig jaar geleden waren we de enige en moesten we onze bouwmethode nog bewijzen. Nu zie je deze bouwwijze in steeds meer marktsegmenten terug. Dat is een goede ontwikkeling. Ook voor ons. Wij worden steeds meer erkend als specialist en vinden steeds makkelijker aansluiting in de gehele bouwketen.” ❚

| 79

190.000 reizigers en passanten per dag 29.376 maatgemaakte natuurstenen tegels, ge誰mporteerd uit China

6 verschillende testvloeren 28 dagen meten

Zwevende zandcementdekvloer van 3,2 cm dik en een druk-sterkte van bijna 50 N per mm2

6.360 m2 tegelvloer, trappen en zwevende dekvloer

Het was even slikken toen we het bestek lazen

Hoe los je zoiets op? Eigenlijk heel simpel: handen uit de mouwen. Samen met onze partners gingen we op zoek naar een nieuwe steen. We legden 6 testvloeren en deden 28 dagen lang metingen. De keuze viel op een steen uit

van de vloer van het nieuwe Den Haag Centraal Station.

China, die we wel eerst moesten importeren. Voor de

We wisten namelijk uit ervaring dat de steensoort die in

dekvloer werd een uniek mengsel ontwikkeld: minder dan

het bestek stond niet was opgewassen tegen de bijna

half zo dik en meer dan sterk genoeg. En dat allemaal

tweehonderdduizend paar reizigersbenen die de nieuwe

zonder projectvertraging. De vloer leggen we in delen. Zo

vloer dagelijks gaan belasten. Maar dat was niet het

sluit alles perfect aan bij de constructiewerkzaamheden

enige. De richtlijnen schrijven namelijk een zwevende

en ondervinden de reizigers zo min mogelijk hinder. Eind

zandcementdekvloer voor van ten minste 7 cm. Maar in

2014 wordt het opgeleverd. We zijn er trots op. Niet ten

het ontwerp was slechts rekening gehouden met 3,2 cm.

onrechte, denken we zelf.

Meer weten?

Neemt je het tegelwerk uit handen

Bezoekadres TGLS! Veilingweg 8 3981 PC BUNNIK

Bel

088 121 1000

Mail

info@tgls.nl

Website www.tgls.nl

BEDRIJFSPRESENTATIE | TGLS!

'Een tegelvloer is soms net een grote legpuzzel' "TGLS! neemt je het tegelwerk uit handen. Dat doen we met projectbegeleiding en uitvoering van het prilste begin tot de laatste tegel. Wij geloven in Hollandse nuchterheid op de werkvloer: handen laten wapperen, denken voordat je doet en doen wat je zegt."

De vloer voor het Reinier de Graaf Gasthuis in Delft is een uitdagende puzzel. Letterlijk, want de tegels hebben verschillende formaten die als een puzzel in elkaar moeten passen. "Maar dat is niet alles. Bij het bestuderen van het bestek bleek het door de tolerantie van de anhydriet dekvloer onmogelijk te voldoen aan de vlakheidseis van de tegelvloer.

Daarom nemen wij ook de dekvloer voor onze rekening. Zo kunnen we zorgen voor een vloer die aan alle eisen voldoet. Vooraf het werk doorspitten om problemen te tackelen voordat ze optreden: ook dat is TGLS!" ❚

DIENSTEN EN PRODUCTEN • Onder- en tegelvloeren • Vloer- en wandtegels • Keramiek, natuursteen en composiet • Leveren, plaatsen en onderhouden • Projectbegeleiding en advies • 30 jaar tegelwijsheid

| 81

BEDRIJFSPRESENTATIE | Get up Benelux

Bereikbaarheid op elk niveau

‘Alles draait om maatwerk’ Get in, Get Up… get there! Get Up Benelux staat voor bereikbaarheid. Op niveau, wel te verstaan. Als relatief nieuwe speler in de liftenbranche, richt Get Up Benelux zich sinds begin 2014 op een duidelijk marktsegment in het verticale vervoer. Personenliften, platformliften en goederenliften. We schrijven ‘relatief’ nieuw, want Get Up Benelux is een verzelfstandiging van een divisie van multinational Kone. Kennis en expertise op gebied van liften, liftmontage en installatie is dan ook geborgd bij Get Up, zoals het bedrijf in wandelgangen wordt genoemd. “We zijn een team mensen uit het vakgebied. Ieder met eigen deskundigheid binnen de liftensector. Na een eerste opstartfase zijn we nu precies een jaar zelfstandig. In ons logo staat onderin Powered by Kone. Dat is waar we vandaan komen en waar we onder andere mee samenwerken. Voor Kone was het niet lucratief genoeg het onderdeel van kleine personenliften in de Neder-

82 |

landse markt te houden. Voor ons wel. Dus we zijn begonnen, middenin de crisistijd nota bene.”

GEZOND VERSTAND En bepaald niet zonder succes blijkt na het eerste jaar. “Met lef, geloof in eigen kracht en een portie gezond verstand kom je een heel eind”, zegt Raymond Peelen, directeur/eigenaar van Get Up Benelux. “Een lift wordt een steeds noodzakelijker element. Vrijwel elk bedrijf heeft een lift nodig tegenwoordig. Je moet je bezoekers letterlijk

toegang bieden tot elk niveau van je dienstverlening en je wilt ook efficiënt werken, toch? Voor particulieren die een leven lang willen genieten van hun huis is een lift een economisch slimme investering; het verhoogt de woningwaarde en je hoeft niet te verhuizen als je ouder wordt.” Gezond verstand dus.

EXCLUSIEVE SEGMENT Personenliften en platformliften vormen de hoofdmoot van het installatiewerk. “We doen opdrachten voor luxe huisliften in het exclusieve segment. In riante villa’s en prachtige grachtenpanden, maar we staan ook gewoon met de schoenen in de klei, hoor. Onze opdrachtgevers vragen ook om personen- en platformliften voor kleine appartementencomplexen, openbare gebouwen, bedrijfspanden of winkels.”

BEDRIJFSPRESENTATIE | Get up Benelux

'Wij bedienen een nichemarkt voor kleine personenliften'

AANNEMER EN ARCHITECT MKB-bedrijven, projectontwikkelaars, ziekenhuizen, woningcorporaties en ook bekende supermarktketens en andere grote retailers behoren tot de klantenkring van Get Up Benelux. “We zijn partner in verticaal vervoer voor aannemer, bouwbedrijf, architect én ook de particulier.”

HOOFDZAAK: MAATWERK Als je bereikbaarheid op elk niveau belooft, moet je maatwerk leveren. Een liftoplossing op maat is wat Get Up Benelux biedt. “We luisteren, adviseren en denken mee om tot een geschikte liftoplossing voor de klant te komen. Passend, naar wens en betaalbaar. Uiteraard zonder in te boeten aan kwaliteit en veiligheid.”

STEIGERHOUT, 3D-DESIGN OF BLOEMETJESBEHANG? Het paradepaardje van Get Up Benelux? Dat is dan toch wel de DomusLift. Een personenlift, geschikt voor huis en bedrijf en leverbaar als automaat (dus zonder vasthoudbesturing). En misschien wel het belangrijkste: het design kan volledig naar wens. “Zo kan het liftinterieur passend bij de woning of de bedrijfsuitstraling worden ontworpen. Van steigerhouten planken, een industriële look tot 3D-design of bloemetjesbehang. De klant kiest zijn eigen stijl in de lift. Het is een persoonlijke handtekening in je huis én voor een

bedrijf een ideale mogelijkheid om een statement te maken en je imago te versterken.”

KRACHTPATSER Naast de personen- en platformenliften levert Get Up Benelux goederenliften en heftafels. Dit zijn volledige maatwerkprojecten. Voor het grote goederentransport zet Get Up Benelux een echte krachtpatser in: de Thorax. Deze lift tilt tot 2,5 ton, wordt op maat getekend en gebouwd. Datzelfde geldt voor heftafels die bedrijven nodig hebben om goederen te liften. Vanuit de vestiging in Emst werkt Get Up op locaties in de Benelux. In Groot-Brittannië en Ierland hebben ze de ‘krachtpatsers’ van Get Up al ook ontdekt. De Thorax zal in 2015 ook daar voet aan land krijgen. “De focus ligt overigens voorlopig op Nederland. Er is werk aan de winkel hier, dus 'niet lullen, maar poetsen'. We willen groeien met beleid en de lijnen met de klanten kort houden." Get Up Benelux Hoofdweg 60 8166 AG Emst 0578 66 16 14 info@getupbenelux.com www.getupbenelux.com

| 83

Elektro Data Telecom Beveiliging

Gespecialiseerd in betonbouw, eventueel inclusief: • grondwerk • wapeningswerkzaamheden • damwand constructies • hei- / boorpalen Telefoon 0251 232390 De Trompet 1570, 1967 DB Heemskerk

E: info@bouwbedrijfzonneveld.nl

Telefoon 0251 232390

I: www.bouwbedrijfzonneveld.nl

Uranusweg 12 - 8 9 3 8 AJ Leeuwarden Te l . 0 5 8 - 2 8 8 19 2 2 - F a x 0 5 8 - 2 8 8 0 0 0 0 w w w.lodema.nl - verkoop @ lodema.nl

TGLS! Tegelwerk

De snelste weg naar de mooiste vloeren

se se ndand ollaoll HH d oidp op heirhe hterhte nucnuc oeroer kvlkvl werwer de de In 5 spannende stappen!

kijk op tgls.nl/nuchterheid

Duurzaamheid werkend maken. Dat is wat ons drijft.

Ook bij FIRST werken we aan hoogwaardige oplossingen die duurzame prestaties garanderen.

WONINGBOUW Tekst en beeld: Jerry Helmers

Grootse renovatie 1.176 woningen Amsterdam-Noord met focus op duurzaamheid

‘Militaire precisie in werklogistiek is beslist geen understatement’ Met de renovatie van Het Breed in Amsterdam-Noord, draagt het stadsdeel met zekerheid bij aan de algehele revitalisering van dit gedeelte van de hoofdstad, dat enkele decennia geleden ‘nog niet zo een goede naam had’ maar waar het nu toch steeds beter toeven wordt om te wonen en te werken. Vlakbij het bekende Buikslotermeerplein, waar in 2017 eindelijk de Noord-Zuidlijn komt te rijden, hebben woningcorporaties Ymere en Eigen Haard de handen ineen geslagen (VOF Renovatie Het Breed) en worden nu stapsgewijs 1.176 woningen flink aangepakt. “Geen eenvoudige opgave”, zegt Ger Wessel, ingehuurd door de VOF en optredend als projectcoördinator. “Omdat het zowel om een buitenrenovatie gaat (casco) als om werkzaamheden in elke woning, is er een planning nodig die het beste te vergelijken is met een agenda gebaseerd op scherpe militaire precisie. En tóch moet je rekening kunnen houden met onverwachte factoren, want hoe je het ook wendt of keert: we hebben wel met mensen te maken. Immers, de bewoners worden niet ‘verplicht’ uit huis geplaatst. Er zijn wel mogelijkheden om in een tijdelijke logeerwoning te vertoeven. Bewoners zijn dus vrij om te kiezen.” Dat er gerenoveerd moest worden op Het Breed was overigens wel duidelijk. Want, de sociale huurwoningen – ooit opgeleverd door de bekende architect Frans van Gool – stammen uit 1968. “In 2008 was er al een eerste plan voor renovatie, maar dat kon toen toch geen doorgang vinden, met uitzondering van de ketelhuizen die toen wel vervangen werden. In 2013 konden we van start. En, het was ook écht keihard nodig. Veel woningen hadden kozijnen met gaten: het waren flinke tochtgaten geworden. De centrale verwarming was ook niet meer van deze tijd. Je kon deze alleen ‘aan’ of ‘uit’ zetten. Er zat geen marge tussenin. In het hele concept van renoveren is daarom de focus gericht op duurzaamheid. Daarin is ongekend veel geïnvesteerd door alle partijen. De woningen, zoals we die nu en in de komende jaren na de revitalisering zullen gaan opleveren, hebben stuk voor stuk gunstigere energielabels ontvangen.”

86 |

De glazen entreehuisjes bij elke flat geven de bewoners een veilig gevoel

De verschillende flatgebouwen creatief met elkaar verbonden

Wessel noemt wat cijfers. “Zo hebben we het hier over maar liefst 5.000 nieuwe radiatoren, 155 kilometer nieuwe infra, die is aangelegd voor wat betreft de verwarming. Verder vindt men op de daken bij de ketelhuizen 1.204m2 zonnecollectoren. Ook zijn er 1.000 nieuwe zonnepanelen op 3 woonblokken

geplaatst. Verder zijn alle gevelpuien geïsoleerd. Dat geldt ook voor de vloeren onder de woonkamers. Intussen zien we dat bij de opgeleverde woningen de CO2-uitstoot intussen met meer dan 50% is gereduceerd. De bewoners zullen het in hun energienota’s aan het eind van het jaar merken.”

AMSTERDAM | Het Breed

Ook het casco werd aangepakt. “Zo zijn openbare trappenhuizen – helaas – ook niet meer van deze tijd”, zegt Rob Oosterloo, Projectmanager bij Ymere. “In verband met de veiligheid zijn daar nu glazen entreehuisjes van gemaakt. Daarnaast vindt men op veel plekken camera’s. Ook de luchtbruggen zijn opgeknapt. Ja, de tijd had het gebouw behoorlijk ingehaald en het was dan ook hard nodig om hier een verbeterslag te maken.” Dat ‘militaire precisie’ in het logistiek proces geen understatement is, blijkt wel uit de strakke planningen die op het projectkantoor aan de muur hangen. “We werken per module”, zegt Wessel. “Een module bestaat uit 8 tot 10 woningen, die tegelijkertijd worden aangepakt. We rekenen 15 werkdagen per module. Enkele dagen voor start van de werkzaamheden aan een module, kunnen de mensen verhuizen naar hun logeerwoning binnen het project, enkele dagen na oplevering komen ze weer terug. Maar tegelijkertijd start voor een andere module dezelfde procedure van het begin af aan. Communicatie met de buurt is meer dan een must. Niet voor niets hebben we drie bewonersbegeleiders, twee bouwkundig opzichters en een projectsecretaris.”

de grote rol in speelt. Dat zie je niet vaak op deze schaal. En daarom kan Amsterdam-Noord oprecht met veel genoegen uitkijken naar de toekomstige oplevering. Het oude charisma van dit stadsdeel komt weer helemaal terug, waarbij aan alle nieuwe duurzaamheidseisen en –wensen is voldaan. Kortom: dit stukje Amsterdam-Noord heeft ongekende potentie en draagt bij aan het steeds beter wordende imago van dit deel van de hoofdstad boven ’t IJ.” ❚

In februari 2013 is begonnen met de enorme uitdaging. Naar verwacht zal alles in het voorjaar van 2016 worden opgeleverd. Voor dit project wordt samengewerkt met hoofdaannemer Van der Leij, ook afkomstig uit Amsterdam. “We hebben wekelijks overleg”, vertelt het tweetal. “De essentie is dat we continu toetsen dat iedereen hetzelfde doet. Afstemming is instemming. Op de verschillende plekken op deze locatie werken we met deeluitvoerders. Iedereen moet zijn verantwoordelijkheid weten en zich committeren aan de geagendeerde planning.”

Eerst even een paar jaar terug: de kozijnen van Hermeta werden niet gekozen door middel van een standaard aanbestedingsprocedure. “En dat was ook het unieke van dit project”, zegt de inmiddels gepensioneerde Wim Brandsma, die bij de start van dit project nog de directeur van de afdeling Gevelbouw was en nu nog zijdelings adviseert. “Zes gevelleveranciers konden een mock-up-kozijn aanleveren, die dan werd beoordeeld door de opdrachtgever, de onderhoudsmensen en vooral ook door de bewoners, de eindgebruikers dus. Dat was in 2003 uniek in Nederland. Zelfs visionair. Misschien was dit wel het eerste project in Nederland waar er niet top-down werd beredeneerd maar we de belangrijkste betrokkenen echt een stem gaven. Zij beoordeelden op alles waar ze maar op wilden beoordelen. Is het functioneel? Is de detaillering goed? Hoe zit het met de waterdichtheid? En ga zo maar door. Onze kozijnen kwamen als beste uit de bus. Wij hadden het meest gunstige ontwerp, met een door de architect gewenst smal aanzicht.”

“Maar los van deze communicatie-uitdaging is dit ook een project waar duurzaamheid een ongeken-

Bouwinfo OPDRACHT

Ger Wessel en Rob Oosterloo: ‘Dit stukje Amsterdam wordt weer een deel van de hoofdstad waar men trots op kan zijn’

Projectinfo ‘LOGISTIEKE UITDAGING IN OPTIMA FORMA, DRIE JAAR LANG’ Voor het in Asperen gevestigde Hermeta, was de levering van 5.600 aluminium kozijnen niet alleen ‘gewoon een levering’ maar deze is ook drie jaar lang gekoppeld aan een intensieve, logistieke uitdaging. Omdat wekelijks een module van tien woningen moet worden opgeleverd, is Hermeta ook verantwoordelijk voor de wekelijkse just in time-levering. Volgens accountmanager Wim Kok wordt dan ook alles uit de kast getrokken om dit ten behoeve van de aannemer goed geregeld te hebben. “We hebben containers geplaatst, die dusdanig zijn ingericht dat de kozijnen precies klaarstaan op volgorde van montage.”

Hoewel dit project ook voor Hermeta zelf belangrijk is voor de referentieportefeuille en dus – zoals gezegd – alles uit de kast werd getrokken om de opdracht binnen te halen, heeft Hermeta altijd wel vertrouwen gehad in de goede afloop. “Het custom-made ontwikkelen is onze corebusiness”, zegt Kok. “Aluminium is onze tweede natuur. We maken veel producten. En dus wisten we wat er mogelijk was. Maar we werken ook goed samen met de systeemleverancier, die net als wij innovatie hoog in het vaandel heeft staan.” In 2016 worden de laatste tien woningen opgeleverd. Tot die tijd levert Hermeta wekelijks twee containers met aluminium kozijnen en toebehoren.

VOF Renovatie Het Breed (Eigen Haard en Ymere)

ONTWERP De Architecten Cie. (voormalig bureau van Van Gool)

ADVIES Pro Advice Bouwkundig advies & management (bouwkundig); LBP|SIGHT (installaties); Search (asbest); Vak Advies Centrum (VAC) Alkmaar (schilderwerk)

UITVOERING Van der Leij Bouwbedrijven bv

INSTALLATIES Eneco Warmte & Koude, Eneco EIB

BOUWKOSTEN circa € 45 miljoen

BOUWPERIODE februari 2013 t/m april 2016

STOFVRIJE RENOVATIE Onderdeel van de renovatie van Het Breed is het vervangen van alle puien. Om stof, tocht en kou geen vrij spel te geven zouden normaal gesproken telkens weer stofwanden moeten worden gemaakt. Een tijdrovende bezigheid, tenminste als we spreken van het spannen van bouwfolie in een houten raamwerk dat na afloop in de container verdwijnt. Bouwbedrijf Van Der Leij koos voor een andere, 'slimme' oplossing. De aanschaf van maar liefst 285 meter Curtain-Wall. Steeds meer aannemers, schildersbedrijven en installateurs gaan over tot het werken met dit innovatieve afschermsysteem. “Ook technische diensten van ziekenhuizen hebben ontdekt, dat Curtain-Wall uitstekend is op te bouwen onder een systeemplafond, zonder dat de platen worden opgetild. Beschadigingen aan wanden en plafonds zijn verleden tijd en wanneer renovaties in bewoonde toestand plaats vinden is de brandvertragende folie, waarmee Curtain-Wall standaard wordt geleverd, een geruststellende factor. Nemen we dan ook nog even de tijdwinst en de herbruikbaarheid in ogenschouw, dan wordt meteen duidelijk dat de investering binnen de kortste keren is terugverdiend.”

| 87

AMSTERDAM | Het Breed

Projectinfo SUSKASTEN OP MAAT BUVA, producent en leverancier op het gebied van onder andere hangen sluitwerk, ventilatie en hardglas-ramen, heeft de ventilatieroosters met verhoogde geluidswering geleverd. Volgens accountmanager acquisitie Arie Hazenberg ging het om ongeveer 900 suskasten. “Deze zijn speciaal ontwikkeld,” vertelt hij. “Het oorspronkelijke complex – stammend uit 1968 – was gebouwd met het idee dat geluidsbelasting helemaal geen thema was. Anno 2014 weten we wel beter. Bij de renovatie is gebruikt gemaakt van de bestaande sparing over de galerij; deze diende als ventilatie. We hebben de suskasten zo geconfigureerd dat ze in de sparingen passen. Resultaat: geen geluidsoverlast meer.”

U heeft speciale wensen voor uw renovatieproject. BUVA biedt op maat gemaakte oplossingen. Van inbraakveiligheid tot energiezuinigheid. Bel ons of kijk op buva.nl voor meer informatie.

De speciale suskasten zijn een specifiek voorbeeld waarin de innoverende kracht van BUVA goed naar voren komt. “Ze zijn in L- en U-vorm geleverd. Juist door de aantallen werd deze innovatie interessant. Maar het allerbelangrijkste is: we hebben de concrete uitdagingen van onze opdrachtgevers opgelost.”

ZICHTBARE PASSIE BOUW- EN MEUBELBESLAG

SPECIAL PRODUCTS

SYSTEEMVLOEREN VOOR STANDBOUW GARDEROBES & ZITBANKEN

SANITAIRE WANDEN

INTERIEURBOUW

Hermeta Groep is partner bij de inrichting van de samenleving. Onze producten onderscheiden zich door kwaliteit, veiligheid, duurzaamheid en design. Een nauwe samenwerking met onze klanten en leveranciers combineren wij met het vakmanschap en de passie van onze medewerkers, met innovatieve productie-technologieën en een solide financiële positie.

GEVELBOUW

Hermeta e-mail: info@hermeta.nl internet: www.hermeta.nl

LISSE | Rembrandtplein

Tekst: Marjoleine Meppelink

Beeld: Stek

‘ENERGIEZUINIGE WONINGEN KUNNEN WEER JAREN MEE’ Op het Rembrandtplein en de Ooievaarstraat in Lisse vindt groot onderhoud plaats aan drie flatgebouwen. Woningcorporatie Stek zorgt ervoor dat de 264 woningen energiezuinig de toekomst in gaan, waarbij een comfortabele leefomgeving voor bewoners voorop staat.

Vervanging balkons

De reden voor het groot onderhoud was in eerste instantie technisch van aard, de installaties in de woningen waren dringend aan vervanging toe. Tegelijkertijd kwam de gemeente met het verzoek om, vanwege de vergrijzing, het aantal woningen voor senioren te vergroten. “Aangezien deze woningen, qua woonplattegrond, uitermate geschikt

te maken zijn voor ouderen was dit een logische keuze”, aldus Emile Linotte, Manager Vastgoed bij Stek. Om de hiervoor noodzakelijke investeringen rendabel te maken is het zaak de verhuurbaarheid van de woningen voor een lange termijn te verbeteren.

De flatgebouwen worden niet alleen toegankelijker en comfortabeler gemaakt, ook wordt de (sociale) veiligheid en de uitstraling vergroot. Bovenaan het lijstje staat het verbeteren van de energieprestatie. Deze verandering is niet alleen van maatschappelijk belang, maar dient tevens om de woonlasten van bewoners binnen de perken te houden. ›

| 89

LISSE | Rembrandtplein

'De vervanging van de oude balkons door nieuwe balkons verbetert de functionaliteit, toegankelijkheid en uitstraling van de flatgebouwen' BINNENWERKZAAMHEDEN De werkzaamheden die in de woningen verricht worden zijn zeer divers. Het oude collectieve verwarmingssysteem en de geisers in de keuken worden vervangen door individuele combiketels met warmwatervoorziening. Het ClimaRad-ventilatiesysteem en de mechanische ventilatie die in de woning worden toegepast zijn verantwoordelijk voor een drastische verbetering van het binnenklimaat. Bovendien wordt de gevel van de woningen voorzien van HR++glas. “Deze aanpassingen zorgen er gezamenlijk voor dat alle woningen, na groot onderhoud, beschikken over energielabel A.” Afhankelijk van de conditie van de woning worden een groot aantal appartementen voorzien van

90 |

nieuwe binnenpakketten. Met het oog op de toekomst kan de bewoner er tijdens het groot onderhoud voor kiezen om de indeling van de woning aan te passen. Door het plaatsen van nieuwe voordeuren en het gebruik van nieuw hangen sluitwerk wordt bovendien aan het veiligheidsaspect voldaan. De plint van het centrale flatgebouw wordt ‘verlevendigd’ door garageboxen te vervangen door woningen met een privétuintje.

BUITENWERKZAAMHEDEN De vervanging van de oude balkons door nieuwe balkons verbetert de functionaliteit, toegankelijkheid en uitstraling van de flatgebouwen. Bovendien hoeven er geen herstelwerkzaamheden aan het beton te worden verricht. Door de nieuwe balkons met glazen hekwerken op goede hoogte te plaatsen vormen de huidige drempels niet langer een probleem voor minder valide bewoners. Deze verbeterde toegankelijkheid zie je ook terug in de vernieuwde entree’s van de flatgebouwen. Deze zijn niet alleen ruimer geworden, maar ogen ook transparanter. Bovendien worden twee van de drie flatgebouwen voorzien van een extra lift.

COMMUNICATIE MET BEWONERS Omdat het groot onderhoud wordt uitgevoerd in bewoonde staat betekent dit dat je continu te maken hebt met bestaande huurders. “Wij hebben daarom een projectgroep samen met bewoners opgestart zodat we kunnen sparren over de te

verrichten werkzaamheden.” Tijdens deze bijeenkomsten komen verschillende meningen naar voren. “Wij hechten veel waarde aan deze meningen aangezien de bewoners tenslotte de eindgebruikers zijn.” Ook tijdens de bouwwerkzaamheden wordt aandacht geschonken aan het welzijn van de bewoners. Op het project loopt niet alleen een technisch uitvoerder rond, maar ook een sociaal uitvoerder en een woonconsulent. Dit netwerk van personen zorgt ervoor dat problemen waar bewoners gedurende de bouwwerkzaamheden tegenaan lopen, direct worden aangepakt. “Deze persoonlijke aandacht maakt het mogelijk dat wij, indien nodig, hulp op maat kunnen bieden.” ❚

Bouwinfo OPDRACHT woningcorporatie Stek

ONTWERP EN ADVIES Van Schagen architecten, Rotterdam

UITVOERING Etro Vastgoedzorg, Wormerveer

INSTALLATIES Bonarius Techniek BV, Zwanenburg

BOUWKOSTEN € 12 miljoen excl. BTW

BOUWPERIODE maart 2014 – mei 2015

LISSE | Rembrandtplein

Tekst: Liliane Verwoolde, Het tekstbureau

DE COMBINATIE VAN ENERGIEBESPARING EN COMFORT “Alleen energiebesparende maatregelen maken het wonen niet comfortabeler”, vertelt Arjan Wierenga, directeur van Bonarius. “Pas als je de energiebesparende maatregelen combineert met een slim ventilatiesysteem, wordt het wonen plezieriger.” Bonarius is al sinds 2012 lid van het bouwteam en heeft zo – samen met de opdrachtgever, bouwkundig aannemer, architect, werktuigbouwkundig adviseur en bewonerscommissie - een belangrijke bijdrage geleverd aan de gemaakte keuzes. Bonarius vervangt onder meer de collectieve blokverwarming door individuele verwarmingsinstallaties – type HR-eco 30 – van Intergas. Omdat hiermee de keuze is gemaakt voor verwarming op een lagere temperatuur worden ook de radiatoren vervangen.

CLIMARAD-VENTILATIE De oplossing voor een gezond binnenklimaat in de woonkamer vindt Bonarius in de toepassing van het ClimaRad-ventilatiesysteem. “Dit systeem ventileert exact met warmteterugwinning, is energiezuinig en biedt de bewoner maximaal comfort zonder enige tocht”, vertelt Jacco Rijnvis, commercieel manager bij ClimaRad. “De ClimaRadventilatieunit is voorzien van slimme sensoren die de binnenluchtkwaliteit meten op basis van CO2. Hierdoor is de kwaliteit permanent gegarandeerd. Als deze onvoldoende is, wordt automatisch verse lucht aangevoerd en vervuilde lucht afgevoerd. De bewoner heeft er dus zelf geen omkijken naar.”

HERSTEL BOUWKUNDIGE VENTILATIEKANALEN Om de bestaande ventilatiekanalen geschikt te maken voor de nieuwe normen, worden deze voorzien van een ‘kous’ die wordt volgeblazen met stoom. De stoom brengt een chemische reactie teweeg waardoor de kous verhardt en de kanalen lucht-, vocht- en geurdicht afsluit. “Dankzij dit Easy Liner-systeem zijn alle risico’s op lekkage in één keer uitgesloten. Ook kookluchtjes van andere bewoners kunnen niet meer doordringen. Ook deze maatregel levert een belangrijke verbetering aan het wooncomfort.” Een dakventilator zorgt voor continue afzuiging.

LOGISTIEK Met dit pakket aan maatregelen is het grootste deel van de labelsprong – van E naar A - al gehaald. Spouwmuurisolatie, HR++beglazing en dakisolatie doen de rest. Wierenga: “Deze ingrepen zijn voor Bonarius geen technische hoogstandjes. Het logistieke proces bij dit werk was aanzienlijk ingewikkelder. Elke week namen we zes woningen onderhanden en wel met minimale overlast voor de bewoners. Dat heeft ons meer hoofdbrekens bezorgd.” ❚

| 91

NIJMEGEN | IEWAN

Tekst: Scripturum, Marjoleine Meppelink

Beeld: Vastbouw

Back to basic:

Wordt ecologisch bouwen de toekomst?

Het is bijna niet voor te stellen. Een appartementencomplex van vier verdiepingen hoog, opgebouwd uit pure ecologische bouwmaterialen zoals stro, leem en onbehandeld FSCgecertificeerd hout. De initiatiefnemer van dit bijzondere project is bewonersgroep IEWAN (Initiatiefgroep Ecologisch Wonen Nijmegen). In samenwerking met financier en opdrachtgever woningcorporatie Talis en bouwbedrijf Vastbouw, worden sinds maart 2014 alle zeilen bijgezet om dit unieke nieuwbouwproject te realiseren. Het wordt nu al de Strowijk in Nijmegen genoemd. Dit is het eerste project dat in Nederland op deze manier wordt uitgevoerd. Er zijn weleens eerder enkele woningen uitgevoerd in stro en leem, maar geen appartementencomplex van vier verdiepingen hoog. Het appartementencomplex behelst een grote verscheidenheid aan woningen met ieder een eigen keuken en badkamer. Daarnaast zijn er ook een aantal gemeenschappelijke voorzieningen zoals een centrale wasruimte, diverse logeerkamers, een winkeltje en een gezamenlijke woonkamer. Tegenover het appartementencomplex wordt bovendien een grote multifunctionele ruimte gebouwd waar onder meer enkele werkplekken worden ingericht en bijeenkomsten kunnen worden georganiseerd door de bewonersgroep.

VOORDELEN ECOLOGISCH BOUWEN Het werken met stro en leem biedt meerdere voordelen. Allereerst is de productie van stro een zeer

92 |

energiezuinig proces, in tegenstelling tot de meeste andere bouwmaterialen. Ten tweede is stro een biologisch afbreekbaar natuurproduct waardoor je niet te maken hebt met puinafval. Ten derde heeft stro een zeer hoge warmte-isolatie. Door het gebruik van stro kunnen de kosten om een huis te verwarmen met meer dan 50% worden teruggebracht. Ten vierde is het bouwen met stro brandveilig. Doordat de binnenwanden worden afgewerkt met een leemlaag van drie centimeter dik is de brandweerstand even hoog als bij een traditioneel gebouwde muur. In het appartementencomplex is geen gasen rioolaansluiting aanwezig. Het rioolwater wordt namelijk op eigen terrein gereinigd door middel van een zogenoemde helofytenfilter. Om de woningen te voorzien van restwarmte worden er zonnepanelen op het dak geplaatst en krijgt het gebouw een collectieve pelletkachel.

Bewonersgroep IEWAN heeft samen met de architect het bouwontwerp gemaakt

NIJMEGEN | IEWAN

SAMENWERKING Bewonersgroep IEWAN heeft samen met de architect het hele bouwontwerp gemaakt. De materiaalkeuze en het hele bouwprogramma is door de bewoners zelf bepaald. De belangrijkste eis van hen hierbij was dat het ecologisch moest zijn. Ook bij de uitvoering van het bouwproject zijn de toekomstige bewoners nauw betrokken. Veel van hen bouwen zelf mee, wat goed is voor een kostenbesparing van 120.000 euro. “Dit was wel even wennen voor ons”, aldus Remond Molenkamp, vestigingsmanager bij Vastbouw. “Nor-

maal gesproken hebben wij te maken met een grote groep medewerkers van ons eigen bedrijf en verschillende onderaannemers, nu komt daar ook nog een groep bewoners bij die meebouwen.” Dat deze samenwerking boven verwachting verloopt komt volgens Molenkamp doordat er van tevoren duidelijke afspraken zijn gemaakt over veiligheid, kwaliteit en planning. “Ook al zijn wij niet op de bouwplaats, de werkzaamheden vallen uiteindelijk wel onder onze eindverantwoordelijkheid. Vanuit de bewonersgroep zijn daarom zes bouwbegeleiders aangewezen die contact hebben met de uitvoerders van Vastbouw en zorgdragen voor een goede bouwkwaliteit en een goede afstemming van de planning.”

Molenkamp vervolgt: “Onze Twentse nuchterheid zorgt ervoor dat wij met twee benen in de markt staan. Wij willen ons onderscheiden doordat wij steeds met innovatieve en vooruitstrevende ideeën bezig zijn. Toen wij dit project voorbij zagen komen, wisten wij het meteen: dit project past bij ons.” ❚

Bouwinfo OPDRACHT Woningcorporatie Talis, Nijmegen

ONTWERP ORIO Architecten, Maarssen

VASTBOUW Vastbouw is van oudsher een Twents familiebedrijf dat zich in het verleden heeft toegelegd op groot onderhoud en renovatiewerk voor woningcorporaties. “Tegenwoordig houden wij ons ook bezig met onder meer de bouw en renovatie van winkels en kantoorpanden en zijn wij in Polen, Duitsland en Tsjechië actief”, aldus Molenkamp. Afgelopen jaar heeft Vastbouw bovendien de Cobouw Award gewonnen voor het best presenterende familiebedrijf in de bouw.

ADVIES

Woningbouw Vereniging Gelderland, Arnhem

UITVOERING

Vastbouw, Arnhem

INSTALLATIES Comfort Partners

BOUWKOSTEN € 2,9 miljoen

BOUWPERIODE maart 2014 - april 2015

Projectinfo PERSOONLIJK DIRECT EN DICHTBIJ

“VRAAG NAAR ECOLOGISCH BOUWEN EN WONEN GROEIT” De ecologische nieuwbouwappartementen in Nijmegen worden door Comfort Partners voorzien van alle werktuigkundige installaties, waaronder de riolering, waterleiding, cv-installatie en ventilatie. “Als specialist in duurzame installaties en installatietechnieken merken wij dat de vraag naar ecologisch bouwen en wonen groeit”, aldus Arjan de Koning, werkvoorbereider bij Comfort Partners. Bij dit project wordt gebruikgemaakt van een dubbel rioleringsstelsel. De riolering wordt aangesloten op een energiezuinige helofytenfilter die het afvalwater zuivert met behulp van bacteriën uit planten. Dit gezuiverde water wordt hergebruikt voor het spoelen van de toiletten. Ook het regenwater wordt opgevangen en gefilterd en vervolgens gebruikt om de gezamenlijke wasmachines te laten draaien.

Comfortabel wonen is comfortabel leven. Ultiem woongenot dat is waar Comfort Partners voor staat. Dat

Een collectieve pelletkachel doet dienst als centrale verwarming, waarbij FSC-hout of afvalhout op een zuivere manier wordt verbrand. Daarnaast zijn alle woningen uitgerust met vloerverwarming. Aangezien de pelletkachel de bewoners niet kan voorzien van warm water, is hiervoor in de appartementen een ventilatiewarmtepomp opgenomen. De warme lucht uit deze ventilatiepomp wordt ingezet om het water te verwarmen. “En mocht dit niet genoeg zijn dan wordt er elektrisch bijverwarmd”, aldus De Koning.

geldt voor wat we doen en hoe we met elkaar en u samenwerken. Zo creëren we comfort voor bewoner èn opdrachtgever, nu en morgen. Comfort Partners realiseert en onderhoudt techniek in woningen. U vindt Comfort Partners in Amersfoort, Groningen, Houten, Maastricht en Zwaag.

Dat de bewoners zelf meehelpen met bouwen was voor Comfort Partners een bijzondere ervaring. “Qua planning was het in het begin wel even wennen; je moet met veel mensen rekening houden en gewoonlijk ben je heel afhankelijk van wat bewoners kunnen en doen. Maar deze toekomstige bewoners zijn heel gemotiveerd om hun droom te verwezenlijken. Wij vonden het bijzonder om hieraan bij te dragen.”

MAAK DE TOEKOMST www.comfort-partners.nl

20_10_2Voorstel_Adv_CP_FC95x130.indd 1

20-10-14 15:58

| 93

DELFT | Spoorzone

Tekst: Patricia van der Beek Beeld: Smit's Bouwbedrijf

STUDENTENSTUDIO’S WAAR JE ‘U’ TEGEN ZEGT

Het voormalige terrein van Delft Instruments, aan de Röntgenweg in Delft, krijgt de komende 25 jaar een levendige invulling. In het duurzame woongebouw ‘X-RAY’ dat hier gebouwd wordt, vinden ruim 500 studenten straks hun thuis.

Het u-vormige studentencomplex X-RAY, met zicht op beide kopzijden

Het nieuwe studentencomplex maakt deel uit van de tijdelijke invulling van de Spoorzone Delft. Het idee achter deze tijdelijke invulling is dat braakliggende stukken van de stad, vooruitlopend op de definitieve ontwikkeling, bebouwd worden met projecten die inspelen op de huidige vraag. X-RAY is een project van DUWO, een stichting die gespecialiseerd is in studentenhuisvesting. De ontwikkeling is in handen van Smit’s Bouwbedrijf,

94 |

in nauwe samenwerking met Leeuwenkamp Architecten en VIAC Installatie Adviseurs.

U-VORMIGE OPZET Het complex heeft een U-vormige opzet rondom een groen binnenterrein met parkeergelegenheid. In het midden van het gebouw bevindt zich de hoofdentree, aan de kopzijden zijn secundaire entrees voorzien. In het verlengde van een van de

kopzijden wordt een algemene buitenruimte aangelegd. “Het gebouw telt vijf bouwlagen”, vertelt bedrijfsleider Frits Dimmers van Smit’s Bouwbedrijf. “De onderste laag bestaat uit een binnenring met algemene ruimtes en een buitenring met studentenstudio’s, die ook wel ‘studettes’ genoemd worden. De overige studettes bevinden zich op de vier bovenliggende lagen. In totaal gaat het om 521 studentenwoningen, met een oppervlakte

DELFT | Spoorzone

van 18 tot 24 vierkante meter en een eigen keuken, badkamer, woon-/studeerkamer en toilet.”

DUURZAAM ONTWERP Ondanks het tijdelijke karakter van het complex creëerde Leeuwenkamp Architecten een warme en permanente uitstraling, met natuurlijke en duurzame materialen als metselwerk voor de binnen- en buitengevels en aluminium kozijnen. Kenmerkend voor het ontwerp is de sterke verticale belijning en het vaste ritme in de kozijnen. Dit strakke geheel wordt speels onderbroken door het metselwerk, met vier verschillende tinten en diepe neggen. Ook steekt een deel van de ramen 40 centimeter naar buiten. “In het ontwerp is op verschillende wijzen rekening gehouden met duurzaamheid”, aldus Dimmers. “Op verzoek van de gemeente heeft het gebouw een GPR-score van 7,5. Om dit te realiseren, brengen we op de buitengevel ClickBrick-metselwerk aan. Deze bakstenen zijn na 25 jaar, na sloop van het gebouw, weer opnieuw te gebruiken. Verder

passen we moderne, duurzame installatietechnieken toe, zoals thermische zonne-energie in combinatie met een gasmotorwarmtepomp.”

VIJFTIEN MAANDEN BOUWTIJD In oktober 2013 ging de bouw van start. Met slechts vijftien maanden bouwtijd koos Smit’s Bouwbedrijf ervoor om het betonskelet in tunnelgietbouw uit te voeren. Voor het sluiten van de gevels werd zo veel mogelijk met prefab elementen gewerkt. Qua werkwijze werd gekozen voor de lean-methode. Dimmers: “De kunst, bij zowel prefab als lean, is dat je aan de voorkant van het project alles tot in detail uitkristalliseert. Met alle betrokken partijen stemden we de technieken en werkzaamheden naadloos op elkaar af. Dit leverde een zeer hoog bouwtempo op van 25 tot 30 woningen per week.” Inmiddels is zo’n 85% van de woningen gereed en bijna de helft van de woningen is al vooropgeleverd. Het project wordt naar verwachting eind 2014 afgerond. ❚

Oosterdokseiland, Amsterdam

Bouwinfo OPDRACHT DUWO, Delft (projectmanagement: Smit’s Bouwbedrijf, Beverwijk)

ONTWERP Leeuwenkamp Architecten, Alkmaar

ADVIES Van Rossum, Amsterdam (constructie); VIAC, Houten (installaties, bouwfysica)

UITVOERING Smit’s Bouwbedrijf, Beverwijk

INSTALLATIES ETB Cas Sombroek, Volendam (E); Steboma, Beverwijk (MV/WTW); P.C. van der Horst, Uitgeest (loodgieter); Bogro, Snelrewaard (CV en warmwater)

BOUWPERIODE

Samenwerken aan de toekomst

oktober 2013 – december 2014

Een partner die de meerwaarde van samenwerking onderkent. Die haar kennis, kunde en ervaring inbrengt. Die samen met de opdrachtgever en andere experts projecten ontwikkelt en realiseert die waarde toevoegen aan hun omgeving. Nu én in de toekomst. Zo’n partner is Smit’s Bouwbedrijf.

smitsbouwbedrijf.nl

'Clickbricks' gecombineerd met ritmisch kozijnwerk

| 95

APELDOORN | De Oude Enk

Tekst: Tom Veldhuijzen, Zutphens Persbureau

Beeld: KlaassenBouwmaatschappij

WOONCENTRUM VOOR OUDEREN KRIJGT MODERNE STIMULANS Het wooncentrum ‘De Oude Enk’ in Apeldoorn, bestaande uit 200 appartementen, is momenteel onderhevig aan een grootschalige opknapbeurt. Het gebouw uit de jaren zeventig krijgt een moderne uitstraling, een nieuw interieur en betere faciliteiten voor de bewoners.

De Oude Enk is opgebouwd uit baksteen en bestaat uit een reeks gekoppelde bouwdelen. Het pand komt uit de jaren zeventig en sindsdien zijn er weinig verbeteringen aangebracht. Door de gevels te keimen met een bordeauxrode mineraalverf en de ramen en deuren te schilderen in moderne kleuren oogt het aangezicht van het gebouw fris. “De buitengevel wordt volledig gerenoveerd en we vergroten de entrees. Hierdoor creëer je meer lichtinval en dat zorgt voor een aantrekkelijke uitstraling”, vertelt projectleider Rob Mombarg van Klaassen Bouwmaatschappij. “Onze opdrachtgever Woonzorg Nederland wil dat het pand er voor

96 |

de komende veertig jaar weer tegenaan kan. In de appartementen wonen vooral ouderen die zorgbehoevend zijn. Het doel van dit project is om deze mensen zo lang mogelijk thuis te laten wonen.”

VAN OUD NAAR NIEUW Naast de buitenkant krijgt ook het interieur een volledige renovatie. Frisse, moderne tegels vervangen de voormalige glazuurbruine wandtegels. “Er komt een extra lift, hierdoor wordt de loopafstand verkort. We gaan de wanden in de centrale gangen schilderen en ook de recreatieruimte krijgt een opknapbeurt. In een deel

van de huidige parkeergarage realiseren we nieuwe bergingsplaatsen, zodat de bewoners hun spullen veilig kunnen opslaan. Er worden ook aanpassingen gedaan om de brandwerendheid te vergroten. In de puien op de gangen komt brandveiligheidsglas”, vertelt Mombarg. In de appartementen zelf neemt de bouwmaatschappij de keuken en de badkamer onderhanden. “Door in de badkamer de sanitaire voorzieningen te vernieuwen en de indeling te veranderen, zorgen we ervoor dat de douche en het toilet makkelijk toegankelijk zijn. Dat is ook prettig voor zorgverleners. In de keuken plaatsen we een nieuw keukenblad en extra kastjes.”

APELDOORN | De Oude Enk

COMMUNICATIE Klaassen Bouwmaatschappij probeert de huidige bewoners zo min mogelijk tot last te zijn tijdens het renovatietraject. “Iedere woensdagochtend houden wij een spreekuur, waarbij we een luisterend oor bieden en een informerende rol hebben. We houden de bewoners in kleine groepen op de hoogte van de vorderingen van de verbouwing. De overlast willen we zoveel mogelijk beperken tot een minimum. Daarnaast is er een bewonerscommissie in het leven geroepen die in grote mate betrokken is bij de plannen”, vertelt Mombarg. Om de bewoners zoveel mogelijk te ontzien, alsmede ter compensatie van de overlast, organiseert Woonzorg Nederland dagjes uit met alle bewoners.

MODELWONINGEN De bewoners hebben alvast kennis gemaakt met de vernieuwingen aan hun appartement door

middel van een modelwoning. De renovatie wordt zodanig uitgevoerd dat niemand tijdens de verbouwing ergens anders moet wonen. “We hebben twee modelwoningen ingericht en dat leverde ons veel ervaring op. Met de modelwoningen konden we de doorlooptijden oefenen

en mogelijke problemen vroegtijdig ontdekken. Dat helpt enorm tijdens de daadwerkelijke renovaties. Mede hierdoor lopen wij nu strak op schema”, zegt Mombarg. De werkzaamheden duren nog tot augustus 2015. ❚

Bouwinfo OPDRACHT ONTWERP UITVOERING

INSTALLATIES BOUWKOSTEN BOUWPERIODE

Woonzorg Nederland Projectontwikkeling B.V. Topos Architecten Bouwcombinatie De Enk V.O.F. Arnhem, bestaande uit KlaassenBouwmaatschappij, Arnhem en BAM Woningbouw, Zwolle Peters installaties, Didam circa € 4 miljoen mei 2014 – augustus 2015

Of het nu gaat om een woonhuis, een utiliteitsgebouw, een bedrijfspand of gebiedsontwikkeling… bouwen is het waarmaken van een ambitie, het realiseren van een droom. Maar bouwen is ook een complex proces. Alle stappen daarin - ontwikkelen, ontwerpen, bouwen, exploiteren, onderhouden - bepalen uiteindelijk sámen het succes van een bouwproject. Bouwen is daarom méér, de KlaassenGroep biedt u die meerbouwwaarde.

www.klaassen.com

| 97

LEIDEN | Kooiplein

Tekst: Scripturum, Marjoleine Meppelink

Beeld: Heijmans

Het Plein van Leiden:

bruisend hart van Leiden Noord In Leiden Noord is de herontwikkeling van het winkelcentrum Kooiplein en omgeving van start gegaan. Het project Het Plein van Leiden is een van de projecten in het kader van het wijkontwikkelingsplan Leiden Noord die een impuls moeten geven aan dit stadsdeel. Het Kooiplein moet het bruisend hart van Leiden Noord worden.

Meer differentiatie in het dynamische oude noorden van Leiden

Verantwoordelijk voor deze herontwikkeling is – naast de gemeente Leiden - Kooiplein Leiden CV, een samenwerkingsverband van woningcorporatie De Sleutels en projectontwikkelaar Heijmans. “Leiden Noord kent een eenzijdig aanbod van woningen, daar willen we meer differentiatie in aanbrengen”, zegt Jeroen Dorrestijn, projectontwikkelaar bij Heijmans. “Daarnaast heeft het winkelcentrum een beperkte omvang, zeker nu er de laatste jaren in Leiden Noord veel nieuwe woningen zijn gebouwd. Er zijn te weinig voorzieningen en het winkelcentrum moet een functie krijgen voor een grotere omgeving.” In totaal gaat het bij het Plein van Leiden om zo’n 8.500 vierkante meter nieuwe winkelruimte, horeca, maatschappelijke voorzieningen, de noodzakelijke parkeergelegenheden en circa 430 nieuwe woningen in de sociale huursector en de vrije huur- en koopsector. De combinatie Kooiplein Leiden CV trad aan nadat een eerder plan voor het Kooiplein was gestrand. Dat eerste plan ging nog uit van een omlegging van de Kooilaan, nu is in het nieuwe stedenbouwkundig plan van KCAP gekozen

98 |

voor handhaving van de Kooilaan. Deze weg moet in de nabije toekomst over de tunnel van de Willem de Zwijgerlaan, gelegen aan de noordzijde van het winkelcentrum, worden gevoerd. Aangezien deze tunnel 2,5 meter boven huidig maaiveld uitsteekt, is een geleidelijke ophoging van de Kooilaan tot dit niveau noodzakelijk. Het hoogteverschil wordt binnen het plan op een creatieve manier opgelost.

WATERPARTIJ Nadat een deel van de bestaande bebouwing (onder meer portiekflats en een schoolgebouw) rond het winkelcentrum is gesloopt, is gestart met de eerste fase (3A). Aan de westkant van de Kooilaan en ten noorden van het bestaande woongebouw De Waaijer komen 35 appartementen met een eigen parkeergarage. Dorrestijn: “Die woningen hebben wij verkocht aan De Sleutels. Inmiddels zijn we ook gestart met twee bouwblokken aan de zuidkant van het winkelcentrum, de fasen 5A en 5B. Dan gaat het om een nieuwe Hoogvliet-supermarkt van 2.000 vierkante meter, 1.300 vierkante meter ove-

LEIDEN | Kooiplein

rige winkelruimten, horeca en dienstverlening, een openbare ondergrondse parkeergarage en 125 woningen aansluitend op en boven de winkels. De bewoners krijgen een privé-parkeerplek voor de deur, op het dak van de winkels. De 50 startersappartementen worden afgenomen door een belegger, 55 woningen zijn voor De Sleutels en er komen 20 vrije sectorwoningen. Van de winkelruimte is al ruim twee derde verhuurd. Dankzij het vertrouwen dat deze huurders en afnemers in ons plan en de herontwikkeling van het gebied hebben, zijn we ondanks de crisis met de bouw begonnen.” De deelplannen 5A en 5B worden met twee bruggen over een nieuwe waterpartij verbonden met het bestaande winkelcentrum. Voor die waterpartij met kademuur wordt het deel van de Surinamestraat ter hoogte van het winkelcentrum opgeofferd, zodat een groot autovrij plein rond het water ontstaat, refererend aan de grachten in de Leidse binnenstad. Het plein zelf wordt ingrijpend heringericht. Het gaat trapsgewijs aflopen naar de waterpartij en krijgt een groene uitstraling. Nabij de nieuwe waterpartij komt een horecapaviljoen met terras. Aan het bestaande winkelcentrum, eigendom van bouwer en ontwikkelaar Van der Plas uit Katwijk, verandert niet veel. Ten noorden van het winkelcentrum (in deelplan 3B) is Van der Plas begonnen met de bouw van 38 vrije sector huurappartementen en maatschappelijke voorzieningen als onderdeel van de totale vernieuwing van de buurt. De Albert Heijn verhuist vanuit het bestaande winkelcentrum naar een grotere winkelruimte aan de overkant van de Kooilaan (deelplan 4A). Zij krijgt daar de beschikking over een supermarkt van 2.300 vierkante meter. Boven de supermarkt komen woningen (vrije sectorhuur/-koop) en in de Bernhard-

straat komen eengezinswoningen (vrije sector koop), qua uitstraling aansluitend op de bestaande woonomgeving. Binnen dit nieuwe bouwblok komt een tweede nieuwe openbare parkeergarage, met entree aan de Bernhardkade, waar de bestaande waterpartij in het groen wordt verlengd. Zo ontstaat een doorgaande watergang als drager van het plan aan de zuidzijde, waar ook het inmiddels gerealiseerde multifunctionele pand Het Gebouw aan ligt. Uiteindelijk strekt de herontwikkeling zich uit tot het gebied ten noorden van de Willem de Zwijgerlaan. Op het tunneldak voorzien de deelplannen 2A en 2B rond 2016/'17 in commerciële bebouwing en vanaf 2018 moet deelplan 1A en 1B aan de overzijde van de Willem de Zwijgerlaan - waar nu nog portiekflats staan - het Plein van Leiden voltooien.

GECOMPLICEERD “Het gaat om een gecompliceerd binnenstedelijk bouwproject, dat veel afstemming vereist met de betrokken partijen en een goede communicatie vraagt met de bewoners en omwonenden”, stelt Dorrestijn. “We proberen de overlast te beperken, bijvoorbeeld door heipalen te boren. Het Plein van Leiden betekent een impuls voor het imago van de wijk door vernieuwde openbare ruimten, goede nieuwbouw met een mix van huur- en koopwoningen en meer winkels en voorzieningen. Daarmee wordt het Kooiplein een veelzijdig en modern stadsplein.” ❚

Projectinfo HET BELANG VAN BIM

Uw veelzijdige partner in installatietechniek

woningbouw utiliteitsbouw service/onderhoud Van Hees Elektrotechniek leverde het volledige installatie ontwerp, inclusief de implementatie in BIM van Kooiplein te Leiden. JULES VERNEWEG 41 5015 BG TILBURG T 013 - 543 33 75 INFO@VANHEES.COM WWW.VANHEES.COM

Duurzaam naar morgen

Elektrotechniek van Hees is een modern familiebedrijf dat gevestigd is in Tilburg. Met kwaliteit en efficiency hoog in het vaandel hebben zij de afgelopen 50 jaar door heel Nederland talloze installaties gerealiseerd in de woningbouw, zorg, industrie en het onderwijs. “Doordat wij beschikken over goed opgeleid personeel met technische knowhow zijn wij in staat projecten van verschillende omvang, aard en complexiteit te realiseren”, aldus Michiel Gersjes, directeur Elektrotechniek van Hees. Daarbij beschikt Elektrotechniek van Hees over een afdeling ‘Service en Onderhoud’, waarin de specialismen brandmelding, ontruiming en beveiliging vertegenwoordigd zijn. “Wij zijn 24/7 beschikbaar om snel en adequaat te reageren op storingsmeldingen bij onze klanten.” Bij het Kooiplein in Leiden heeft Elektrotechniek van Hees alle installaties voor de 101 appartementen, 25 woningen, 7 studio’s, commerciële ruimtes en een openbare parkeergarage geleverd. Project Kooiplein is bovendien geïmplementeerd in een Bouw Informatie Model (BIM). Alle bouwkundige constructies en installaties, waaronder ook de niet-elektrotechnische, zijn ontworpen in dit 3D-model en worden zodoende goed op elkaar afgestemd. Dit zorgt er uiteindelijk voor dat faalkosten worden gereduceerd. BIM levert tevens een uitgebreide basis voor onderhoudsplanningen en toekomstige werkzaamheden. Elektrotechniek van Hees beschikt zelf over alle benodigde kennis, soft- en hardware en is in Nederland één van de koplopers op het gebied van BIM. Duurzaamheid Ook duurzaamheid speelt een rol bij project Kooiplein. “51 appartementen beschikken over een collectief zonnepanelensysteem dat gebruikt wordt voor algemene voorzieningen. Bewoners kunnen het verbruik en de opbrengst van deze installatie aflezen op een informatiebord dat in de centrale entree hangt.”

| 99

NIJMEGEN | Meijhorst

Tekst: Scripturum, Marjoleine Meppelink Beeld: Pieter Oosterhout, Buro voor Architektuur / Kreunen kunststoffen

Mooier Meijhorst:

'duurzaam in de breedste zin van het woord' Na de spraakmakende transformatie van appartementencomplex Weezenhof in Nijmegen heeft woningcorporatie Talis opnieuw opdracht gegeven voor groot onderhoud, dit keer voor project Meijhorst. Bij het groot onderhoud aan de 270 appartementen van de flats Boetbergen en Schuylenburch staat het begrip duurzaamheid centraal. Talis wil niet alleen dat het gebouw energiezuiniger wordt; na de werkzaamheden moet het complex weer 30 jaar meekunnen. Hiernaast investeert Talis, door het creĂŤren van een schone leefomgeving en levensloopgeschikte woningen, ook in een 'duurzame gezondheid' voor haar bewoners. De voorbereidende fase was een intensief traject. "Toen vorig jaar het besluit was gevallen om bij dit project groot onderhoud te verrichten, zijn wij meteen met de architect aan tafel gaan zitten en hebben hem de randvoorwaarden voorgelegd", aldus Sietse Jager, projectmanager bij Talis. "Vervolgens is een bewonersprojectgroep opgericht

Oorspronkelijke situatie

100 |

Het groot onderhoud betreft 270 woningen

waarmee gezamenlijk alle ideeĂŤn besproken zijn. Dit zorgde vanaf het begin voor een grote betrokkenheid." Omdat het project voor de winter klaar moet zijn is een strakke planning en een goede samenwerking tussen alle meewerkende partijen vereist. Om dit te bekrachtigen tekenden de projectleiders van Talis, hoofdaannemer Giesbers, in-

stallatiebedrijf Kemkens en andere teamleden tijdens een kick-off de bouwdoeken aan de gevels.

LEVENSLOOPBESTENDIG De werkzaamheden bestaan hoofdzakelijk uit drie onderdelen. Allereerst worden de appartementen levensloopbestendig gemaakt. Hierbij

Bestaande dorpel verwijderd en betonrand weggezaagd

NIJMEGEN | Meijhorst

is het belangrijk dat alle hoogteverschillen, zoals drempels, uit de woning worden gehaald zodat bewoners zich gemakkelijk met een rollator in de woning kunnen bewegen. Ook kunnen in de badkamer gemakkelijk douchebeugels en handvatten worden geplaatst. Omdat in de woning asbesthoudend materiaal aanwezig is, heeft Talis sloop- en saneringsbedrijf Laarakkers B.V. ingeschakeld. Het meeste asbesthoudend materiaal kan op een veilige manier via de buitenkant van het gebouw gesaneerd worden waardoor bewoners niet of nauwelijks hun huis hoeven te verlaten.

TRIAS ENERGETICA Ten tweede wordt het gebouw energiezuiniger gemaakt volgens het principe van de Trias Energetica. Enerzijds houdt dit in dat je, door goed te isoleren, aanzienlijk minder energie verbruikt. Anderzijds moet de energie die nodig is zo efficiënt mogelijk worden ingezet. Jager: "Beide flats krijgen HR ++ dubbelglas en de buitenkant van het complex wordt voorzien van een nieuw isolatiepakket. Ook vervangen wij de huidige collectieve installatie door individuele, energiezuinige HR-ketels. Met deze aanpassingen gaan we van energielabel D/F naar energielabel A/B. Dit komt niet alleen het milieu ten goede, maar ook de energierekening van de bewoners."

KARAKTERISTIEKE UITSTRALING Ten derde vinden er veel werkzaamheden plaats aan de buitenkant van de gebouwen. De huidige stalen platen worden vervangen door Rockpanel-platen. "Wij hebben gekozen voor Rockpanel-platen omdat deze niet alleen lang meegaan maar ook een unieke afwerking hebben die nergens anders is toegepast. Qua kleurstelling hebben we gekozen voor een aardetint. Deze past goed in de omgeving en geeft het project een rustige, karakteristieke uitstra-

ling." Ook alle entree’s van de flats worden uitgebouwd en opgeknapt. Om het geheel aan de buitenzijde af te maken worden de galerijen balkonhekken vervangen. "De balkons aan de achterzijde van het gebouw krijgen transparant glas zodat het uitzicht voor de bewoners niet belemmerd wordt."

SLUITSTUK Het groot onderhoud aan project Mooier Meijhorst is het sluitstuk van een sociaal project waar Talis in 2011 mee is begonnen. Bij de start stond de vraag centraal hoe de betrokkenheid van de bewoners bij hun woon- en leefomgeving vergroot kon worden. Door middel van een sociaal projectleider, een wijkbeheerder, twee opzichters en een communicatieprojectleider worden de contacten via de bewonersprojectgroep met de bewoners onderhouden. "Hieruit blijkt dat de sociale projectleider net zo belangrijk is als de technische projectleider - de één kan niet zonder de ander. Alleen als je hierin samen een goede balans vindt, kun je een succesvol project neerzetten." ❚

Bouwinfo OPDRACHT Woningcorporatie Talis

ONTWERP Pieter Oosterhout Buro voor Architektuur BNA B.V., Beuningen UITVOERING GiesbersWijchen (ontwikkelen bouwpartner) INSTALLATIES Installatiebedrijf Kemkens, Oss BOUWKOSTEN € 11,6 miljoen (excl. € 1,9 miljoen subsidie) BOUWPERIODE juni 2014 - november 2014

Projectinfo DEUREN EN RAMEN GELEVERD EN GEMONTEERD De deuren en ramen van 270 woningen in Meijhorst Nijmegen zijn vervangen. Kegro is de partner in het proces van ontwerp tot en met inmeten en afhangen van deuren en ramen. “De kracht ligt in de persoonlijke benadering. Bij Kegro krijgt de klant meer dan alleen een product. Kegro biedt totaaloplossingen.” Ronald Penning, business development manager van Kegro, licht toe. “Wij doen dit door met de opdrachtgever en aannemer mee te denken en complete service te verlenen. In het geval van de Meijhorst is een complete renovatie gedaan waarbij de bewoners in de woning bleven, en waarbij overlast en afval tot een minimum zijn beperkt. Dit vergt een strakke planning, maar is voor Kegro geen probleem”, vertelt Penning. “De bewoner heeft zomin mogelijk overlast ervaren, doordat Kegro elke deur snel heeft ingemeten met behulp van zelfontwikkelde lasertechnologie. Zo past een Kegro-deur altijd perfect in het ingemeten kozijn. Daarnaast leverde Kegro de deur industrieel afgelakt aan, waardoor schilderen op locatie niet meer hoeft. Om aan de wens van een lagere deurdorpel te voldoen heeft Kegro een DTSonderdorpel geadviseerd. Een voorbeeld van één van de vele innovatieve concepten waarmee Kegro haar klanten volledig ontzorgt. Kegro neemt het werk uit handen en zorgt dat de bewoners meer dan tevreden zijn.”

De nieuwe situatie waarbij de opstap 7cm is verlaagd | 101

NIJMEGEN | Meijhorst

Projectinfo DTS REFLEX MAAKT TOEGANG DREMPELVERLAGEND De hinderlijk hoge opstap bij de toegang van de 270 woningen in Meijhorst is verlaagd. Hierdoor is niet alleen de toegankelijkheid verbeterd, het kozijn is ook robuuster geworden. De drempelverlagende oplossing is gevonden bij Kreunen Kunststoffen.

Kreunen Kunststoffen ontwerpt en levert dorpelsystemen onder de merknaam DTS. DTS ReFlex is het kozijnrenovatiesysteem dat twee materialen combineert; het slijtvaste Hollodeen en het overschilderbare en verlijmbare Durodeen. Bart Eeftink, bouwkundig technisch adviseur van Kreunen licht dit toe. “In Meijhorst was onvoldoende ruimte voor de standaardkoppeling met Hollodeen-neuten. Daarom hebben we voor dit project een maatwerkoplossing ontwikkeld van een Hollodeen-dorpel met Durodeen-neuten. Zo wordt de afzonderlijke meerwaarde van de materialen optimaal benut.”

Strak, vochtbestendig en onderhoudsarm De opstap is zo’n 7 centimeter lager geworden dan voorheen. Het beloopbare gedeelte bestaat uit Hollodeen en behoeft geen schilderwerk. De aansluiting naar de stijlen bestaat uit Durodeen en wordt met epoxy verlijmd en geschilderd, in dezelfde kleur als het kozijn. Het resultaat oogt niet alleen strak, het is ook in alle opzichten duurzaam. Beide materialen zijn ongevoelig voor vocht en worden alleen daar toegepast waar hout tekortschiet. Durodeen isoleert tweemaal zo goed als naaldhout. Bovendien is er nog de lage onderhoudsbehoefte, waardoor de

onderhoudstermijn van het gehele kozijn met de factor 1,5 kan worden verlengd. Kostenbesparend voor elke praktijksituatie Verrassend is de veelzijdigheid van de oplossingen die Kreunen Kunststoffen biedt. “Wij gebruiken geen mallen of matrijzen, maar profileren standaard maatwerk en kunnen zo op alle kozijnmaten aansluiten”, legt Eeftink uit. Onder het motto ‘Behoud het goede, vervang het slechte’ biedt Kreunen oplossingen om kwetsbare kozijndelen te herstellen en beschermen. “Ons systeem voorziet in kostenbesparende oplossingen voor alle praktijksituaties. We voorkomen onnodige vervanging en het bestaande kozijn wordt robuuster dan het ooit is geweest. Dat betekent direct besparen op materialen en arbeid. Dat noemen wij duurzaam.”

wordt kinderspel met DTS®-ReFlex

KOZIJNRENOVATIE Maak uw kozijnen houtbaar!

Aangetaste houten kozijnen krijgen een XXL XXLong-life dankzij deelvervanging op maat. DTS® ReFlex biedt pasklare oplossingen voor alle praktijksituaties.

nog vijf goede redenen: Kostenefficiënt op korte én lange termijn Ideaal voor prestatiegericht onderhoud Perfecte ondergrond voor schilderwerk Behoud authentieke uitstraling Snel en eenvoudig te verwerken Kreunen Kunststoffen BV

102 |

0573 - 43 84 10

DTS® producten zijn geoctrooieerd

Meer weten..? Kijk op:

CAPELLE AAN DEN IJSSEL | Buizerdhof Tekst | Johan van Leipsig Beeld | Havensteder

'Leegstand bijna verleden tijd' Woningcorporatie Havensteder liet jaren geleden woningen bouwen in Capelle aan den IJssel. De naam van het project werd Buizerdhof. De appartementen, bestemd voor zowel koop als huur, werden echter door invloed van de crisis nooit afgebouwd. Mudde Bouw nam die taak op zich en maakte er een fraai project van. Gevolg: de leegstand is bijna geheel verleden tijd. 719059_Mijnlieff BV.pdf

20-03-14

10:54

Zo'n honderd woningen moesten nog worden afgebouwd

Uw professionele installateur voor de zakelijke en particuliere markt

*Renovatie *nieuwbouw *onderhoud Verwarming Klimaat Loodgieterswerk Sanitair Duurzame producten en diensten

Wij zijn op zoek naar ZZP’ers i.v.m. de toename van de werkzaamheden

www.mijnlieffbv.nl • 0180 51 46 33

"Zo'n honderd woningen moesten nog worden afgebouwd", zegt Jeroen Baron van aannemingsbedrijf Mudde Bouw. "Samen met enkele andere bedrijven – zoals Image Keukens en installateur MijnLieff – hebben we het project alsnog mooi afgerond." Mudde Bouw kon een scherpe prijs bieden en deed dat per tien woningen, licht Baron de keuze van opdrachtgever Havensteder voor zijn bedrijf toe. Bij ieder nieuw huurcontract kon Mudde Bouw aan de slag en binnen tien dagen werd de woning opgeleverd.

ONTZORGEN Qua werkzaamheden was het project rechttoe-rechtaan, aldus Baron. "Wij hebben de badkamers en toiletten afgebouwd. Dat betekent betegelen, sanitair inbouwen, het maken van vaste wanden, verzorgen van kitwerk, vloeren en stukadoorwerk. Maar wel helemaal in het kader van ontzorgen. We kregen de sleutel van de woningen en Havensteder hoefde er verder niet naar om te kijken tot het moment dat wij de sleutel weer teruggaven. Wij hebben ervoor gezorgd dat door onze werkwijze de managementkosten laag konden blijven." Mudde Bouw paste tijdens de werkzaamheden een speciale kleefmat toe die op de galerij werd uitgerold. "Die mat zorgt ervoor dat je als bouwer het stof meteen van je schoenen afloopt. Dat voorkomt een boel rommel in de appartementen." Ook werd voor de badkamers gekozen voor een luxe witte tegel van 30 x 15 centimeter om de huurwoningen wat meer cachet te geven.

IMPULS Door de werkzaamheden van Mudde en de luxe ogende afwerking zijn de appartementen in een rap tempo afgebouwd. "Dat betekent niet alleen dat de huurappartementen, die wij onder onze hoede hadden, nu voor een groot deel zijn verhuurd, maar ook krijgt het verkoopsegment een grote duw in de rug. En dat is natuurlijk fijn voor de opdrachtgever. Niemand wil leegstaande woningen in zijn portefeuille." ❚

Bouwinfo OPDRACHT Havensteder UITVOERING Mudde Bouw INSTALLATIES Mijnlieff BV BOUWPERIODE juni-oktober 2014

| 103

OUDDORP | Punt West

Tekst: Liliane Verwoolde, Het tekstbureau

Beeld: Zeelenberg Architectuur

INTIMITEIT EN SERVICE GAAN HAND IN HAND

‘De luxe van vakantieresorts schuilt in de omgeving’

Wie regelmatig in buitenlandse hotels vertoeft, weet dat deze opvallend ruim en riant kunnen zijn. Ze bevinden zich op de meest verleidelijke locaties en aan alles is gedacht. “De gast staat er centraal”, constateert Matthijs Zeelenberg keer op keer. Met dat uitgangspunt ontwikkelt en realiseert hij ‘Punt West’, verscholen in het duingebied tussen Noordzee en Grevelingenmeer.

104 |

De omgeving is er uniek. Een Hollandse baai, zilverwit strand en stoere duinbegroeiing. In het duingebied zijn de eerste strandhotelvilla’s al een feit. Als Punt West Hotel & Beach resort Goeree Overflakkee straks wordt opgeleverd, biedt het 67 strandvilla’s, 20 hotelsuites, Beachclub ‘Werelds aan het strand’ met restaurant, een lounge met bar en uiteenlopende ontmoetings- en vergaderruimtes.

wikkelingsmaatschappij, geleerd dat de echte luxe van verblijfslocaties schuilt in de omgeving. Waar gasten moeiteloos kunnen genieten van de omgeving, omdat deze zichtbaar is en hen direct omgeeft, voelen zij zich goed. Spelend met dat idee valt zijn oog op de Nederlandse waterranden. “De meest aantrekkelijke gebieden van Nederland.”

ECHTE LUXE

NIEUWE NATUUR INRICHTEN

Veelvuldig verblijf in het buitenland heeft Matthijs Zeelenberg, directeur van Zeelenberg Ont-

Onderzoek wijst echter uit dat er nog maar weinig is gedaan met de waterranden. Zeelenberg

begrijpt dat. ”Natuurlijk moeten de waterranden behouden blijven en niet worden overruled door dissonante exploitaties. Maar je kunt voor een nieuw te ontwikkelen resort ook – naast de bestaande natuur – een nieuw stuk natuur inrichten.” En dan lijkt het alsof de grote parkeerplaats in Ouddorp – ‘een rotte plek in een mooi natuurgebied’- op hem ligt te wachten. De parkeerplaats wordt gesloopt, het duinlandschap wordt hersteld en Zeelenberg en zijn team bedenken de invulling waarbij de bebouwing volledig opgaat in de natuur.

OUDDORP | Punt West

'De villa’s zijn voorzien van grote overstekken en royale verwarmde terrassen' EEN MET DE OMGEVING

ONGEKENDE SERVICE

Verspreid over het duingebied verrijzen 72 strandvilla’s, opgetrokken met een duurzaam houtskelet. De overige toegepaste materialen zijn overwegend recyclebaar. Sedumdaken zorgen voor een organisch geheel met de omgeving. Hoe nieuw de villa’s ook zijn, na enkele maanden lijkt het al alsof ze er al jaren staan. “Dat idee wordt nog versterkt als de zeewind het hout heeft verzilverd en de beplanting op de daken is volgroeid.” De villa’s zijn steevast voorzien van grote overstekken en royale verwarmde terrassen en bieden van alle kanten een vrijwel onbeperkt uitzicht over het Grevelingenmeer. ‘Luxe’ is hier het synoniem voor ‘natuur’, ‘eenvoud’ en ‘hoge kwaliteit’.

“Op technisch gebied is vandaag alles mogelijk”, vervolgt Zeelenberg. “Ook de kennis van duurzaam bouwen is voorhanden. Het verschil maak je door de omgeving. In ‘De Punt’ verblijft de bezoeker midden in een vrijwel ongerept natuurgebied van 150 hectare. Intimiteit en privacy gaan hier hand in hand met een ongekend hoog serviceniveau. De Grevelingen behoort tot de meest geliefde watersportgebieden van Nederland, de onderwaterwereld is er uniek. En als tegenhanger van al deze weidsheid bieden omliggende plaatsen als Ouddorp, Goedereede, Zierikzee, Middelburg en Veere alles voor een dagje uit. Punt West Hotel & Beach resort Goeree Overflakkee is uniek voor Nederland.” ❚

Bouwinfo OPDRACHT Zeelenberg Ontwikkelingsmaatschappij, Ouddorp

ONTWERP Zeelenberg Architectuur, Ouddorp

UITVOERING Aannemersbedrijf Van den Nieuwendijk, Stellendam

INSTALLATIES Delta Techniek, Numansdorp

INFRA Jaro Grondwerken en Kraanverhuur, Ouddorp

BOUWKOSTEN € 35 miljoen

BOUWPERIODE september 2013 – eind 2015

| 105

Aannemingsbedrijf Van den Nieuwendijk B.V. Langeweg 59 - Postbus 4 3250 AA STELLENDAM Tel. 0187 - 491739 Fax. 0187 - 493311

www.vdnieuwendijk.nl 725103_Aannemingsbedrijf van den Nieuwendijk .indd 1

04-12-14 14:19 Foto: Tieleman-keuken geplaatst door eigen vakmensen in Bleiswijk

...kent ontelbare mogelijkheden. Ontdek ook de mogelijkheden die Tieleman Keukens u kan bieden. Van ultramoderne keukens tot koloniale klassieke keukens, van compleet interieur tot uitvoeren van een renovatie. Met alleen maar eigen medewerkers is persoonlijke aandacht en levenslang ontzorgen het credo bij Tieleman Keukens.

“Het kopen van een keuken moet een feest zijn!” Jan Tieleman

TIELEMAN KEUKENS Korendreef 15 3241 AS MIDDELHARNIS BESTE KEUKENWINKEL WUGLY.NL

FINANCIEEL GEZOND GROENE VLAG GRAYDON

BESTE FAMILIEBEDRIJF VAN WEST-NEDERLAND

BESTE ZELFSTANDIGE WINKEL VAN NEDERLAND

WARME DOUCHE TROS RADAR

BESTE KEUKENSPECIALIST VAN NEDERLAND

2012 / 2013 / 2014

2013

2011

2010

2003 / 2004 / 2009

0187 - 602555 www.tieleman.nl

OUDDORP | Punt West

Verspreid over het duingebied verrijzen 72 strandvilla’s, opgetrokken met een duurzaam houtskelet

BOUWEN VOLGENS DE HOOGSTE ECO-NORMEN Aannemingsbedrijf Van den Nieuwendijk realiseert de bouwwerken op Punt West. Gerwin van den Nieuwendijk, projectleider van aannemingsbedrijf Van den Nieuwendijk, noemt het in alle opzichten een ‘bijzonder project’. “Het is een prestigeproject, het is groot en uitzonderlijk 'eco'.” Bijzonder is bijvoorbeeld de uitstraling van de woningen. Alle gevels worden bekleed met de houtsoort ‘Fraké, afkomstig uit verantwoord beheerde FSC-bossen in West-Afrika. Het hout is behandeld met een woodsealer, die het natuurlijke vergrijzingsproces heeft versneld. “Hierdoor lijkt het alsof de woningen er al jaren staan”, vertelt Van den Nieuwendijk. “Ook de sedumbegroeiing op de daken is bijzonder. We hebben al met veel eco-facetten kennisgemaakt, maar zijn ze nog nooit allemaal op één project tegengekomen.” Om verzekerd te zijn van de meest efficiënte aanpak, bouwt Van den Nieuwendijk eerst een proefwoning. Als deze klaar is, houdt zij – samen met de onderaannemers – de processen tegen het licht. “Dat heeft veel opgeleverd. Meerdere pro-

cessen bleken voor verbetering vatbaar. Daarna zijn we echt van start gegaan. Inmiddels zijn de eerste zeven woningen opgeleverd.” Van den Nieuwendijk werkt voor Punt West uitsluitend met onderaannemers uit de omgeving. Deze uitgesproken wens van de opdrachtgever zorgt voor een unieke sfeer op de bouw. Van den Nieuwendijk: “Nagenoeg al onze vaste onderaannemers zijn hier vertegenwoordigd. Iedereen kent elkaar. Ook de toekomstige bewoners leren we kennen, omdat zij veel afwerkmaterialen zelf kunnen kiezen. We gaan altijd voor de hoogste kwaliteit en tevreden kopers en opdrachtgevers. Zo maken we onze slogan waar: ‘Van den Nieuwendijk is bouwen met vertrouwen’." ❚

Projectinfo E-INSTALLATIES Als installatiepartner van Aannemingsbedrijf Van Den Nieuwendijk helpt Barendrecht-Elektra b.v. uit Hellevoetsluis mee aan de bouw van het project Punt West te Ouddorp. Barendrecht-Elektra b.v. levert en installeert op dit project de complete elektrotechnische installaties, de mechanische ventilatie-installaties en de verlichting in de woningen. De elektrotechnische installaties worden compleet gemonteerd en opgeleverd volgens de huidige installatievoorschriften NEN1010 2007+C1:2008. “De luxe villa’s bestaan voor een groot deel uit prefab houten casco’s die in de fabriek al door ons worden voorzien van het benodigde leidingwerk. Barendrecht-Elektra b.v. biedt de kopers de mogelijkheid hun individuele wensen door te spreken met een interne kopersbegeleider. Hierdoor worden sommige villa’s voorzien van extra installaties zoals inbraakbeveiliging, een camerasysteem, een gebouwbeheersysteem (domotica) of terrasverwarming. Dit uiteraard precies zoals de klant het wenst. Punt West is voor Barendrecht-Elektra b.v. een prachtig project op een bijzondere locatie.”

| 107

ARO J Jarogroup

één team, één taak!!

Grondwerken JARO Grondwerken is een afdeling die zich met name richt op de ontwikkeling van infrastructuur en bouw. Veelal gebeurt dit in onderaanneming voor onze diverse opdrachtgevers. JARO onderscheidt zich door snel en efficiënt in te spelen op de wensen en behoeften van de klant. Tevens bieden wij een eerlijke prijs/kwaliteitsverhouding. Kraanverhuur Onder deze afdeling vallen alle mogelijke soorten kranen: zowel mini, midi, mobiele en rupskranen (800 kg tot 25 ton). Ook knijperwagens, shovels, rupsdumpers en tractors met gronddumpers. JARO certificering Om de veiligheid en kwaliteit te waarborgen is ons bedrijf VCA** 2008/5.1 en ISO 9001:2008 gecertificeerd. De machines worden jaarlijks door deskundige instanties gekeurd op hun technische veiligheid. Ook zijn wij ERBO Bosschap gecertificeerd. Tevens zijn wij een erkend Fundeon leerbedrijf. Bent u op zoek zaar een bedrijf dat beschikt over de juiste certificering voor uw opdracht? Neem dan contact met ons op.

Stoofweg 15, 3253 MA Ouddorp Telefoon (+31) 0187 683 890 Mobiel (+31) 06 5045 1508 Email info@jarogroup.com

www.jarokraanverhuur.nl

OUDDORP | Punt West

VAN BOUWPUTTEN EN STEIGERS TOT DE AANLEG VAN WEGEN EN DUINPADEN Als de plannen voor Punt West definitief zijn, komt Jaro Grondwerken in beeld voor het grondwerk. Een uitdagende klus. Het gebied van Punt West is uitgestrekt – ca 10 hectare – en een groot gedeelte van de grond moet nog worden drooggelegd.

Projectinfo EEN KEUKEN OP HET STRAND "Een bezoek aan de modelwoning leert onmiddellijk dat er in alle facetten is gekozen voor kwaliteit. Zo ook de keuze voor een Tieleman-keuken. We zien een moderne keuken in matte, helderwitte uitvoering. Op bijna organische wijze harmonieert deze met het frisse interieur en het magische buitenleven waar de zon fonkelende lichtjes tovert op het Grevelingenmeer.”

Het zand dat vrijkomt bij ontgravingen wordt gebruikt voor de aanleg van het duinlandschap

“Eerst is de begroeiing die gespaard moest blijven uitgegraven en opgeslagen”, vertelt Jan Hameeteman, directeur Jaro Grondwerken en Kraanverhuur. “De overige begroeiing hebben we gerooid en gesnipperd. Vervolgens hebben we het bezoekerscentrum gesloopt. De bestaande wegen en parkeerplaatsen zijn verwijderd en het puin dat hierbij vrijkwam hebben we ter plaatse gebroken. Dit is gebruikt als fundatie onder de nieuw aan te leggen wegen.” Het zand dat vrijkomt bij het ontgraven van de baai wordt gebruikt voor de aanleg van het duin-

landschap waarop de nieuwe woningen worden gebouwd. Tegelijkertijd legt Jaro de ondergrondse infra en persriolering aan. Hameeteman: “Om het persriool te laten aansluiten op het gemeenteriool, moest er een gestuurde boring plaatsvinden onder de N57.” Verder is Jaro verantwoordelijk voor het aanleggen van de verkeersbrug naar het eiland en het aanbrengen van de steigers. “Onze werkzaamheden op Punt West zijn veelzijdig. Het is een grote klus die ons op het lijf geschreven is. We zijn hier zeker nog tot eind november 2015 bezig.” ❚

“Omkaderd door de deurlijst van de buitendeur vormt het uitzicht een schilderij dat nooit verveelt. De eigenaren van de strandhotelvilla’s kunnen de basisuitvoering van de keuken naar eigen wens verder uitbreiden. De dunne, strakke aanrechtbladen en achterwanden hebben de voor dit stukje Nederland toepasselijke kleurnaam White Storm en zijn gemaakt van het hoogwaardige materiaal Silestone. Aanrecht en achterwanden gaan naadloos over in de witte keukenfronten die zijn voorzien van solide roestvrijstalen greeplijsten. Erg fraai. Wie geen culinaire aspiraties heeft, krijgt ze acuut in deze inspirerende setting. Hobbykoks die in een strandhotelvilla aan de slag gaan, hebben standaard de beschikking over luxe, multifunctionele keukenapparaten van Siemens en Novy. Een in geborsteld chroom uitgevoerde Quooker Fusion brengt het gemak van koud of kokend water. Of een mengeling daarvan."

| 109

‘Kwaliteit is de beste voedingsbodem’ Nieuweweg 6 4493 PA Kamperland 0113 - 372738 info@sandee.nl www.sandee.nl

Ontwerp

Pure water

Hoveniers

Groenbeheer

Projectinrichting

Like ons op facebook! facebook.nl/sandeegroep

Eenvoud is onze kracht.

Zuiver en uit eigen bron.

Voor aanleg of renovatie.

Groot in groen, sterk in service

Compleet. Geen zorgen.

Projectinfo GROENAANLEG EN DRINKWATERVOORZIENING

Elektrotechnische Installaties

In de duinen tussen de Noordzee en het Grevelingenmeer, direct aan het zandstrand, verrijst binnenkort Punt-West Hotel & Beachresort. Een nieuw eco-resort geïnspireerd door de meest exclusieve resorts ter wereld. “Als specialist op het gebied van groen(beheer), watervoorziening, terreinen projectinrichting biedt de Sandee groep duurzame totaaloplossingen, en zal dit mooie park aan gaan leggen.”

Beveiligingsinstallaties Communicatiesystemen Mechanische Ventilatiesystemen Systeemplafonds

DISTELSTRAAT 19A - TEL (0181) 31 34 88 - HELLEVOETSLUIS E-MAIL: INFO@BARENDRECHTELEKTRA.NL WEBSITE: WWW.BARENDRECHTELEKTRA.NL

GM HECKLIST ANNEMERS

“Vrijgekomen zand uit de baai wordt gebruikt als duinzand waarop bestaande beplanting wordt terug geplant. Wat speciaal is aan de aanpak is dat compost en micro-organismen gebruikt worden om een plant te kunnen laten wortelen en groeien. Nieuwe en bestaande beschermde plantensoorten, zoals Wilde Rietorchis en Parnassia worden verplant naar een nieuw aangelegde, natte duinvallei. Tot slot worden de groendaken van de woningen voorzien van sedum en een zaadmengsel van bestaande kruidachtige gewassen. Naast de groenvoorziening verzorgt Sandee Pure Water levering van drinkwater. Het water uit eigen bron wordt door onze drinkwatervoorziening gezuiverd tot het meest zuivere drinkwater, vrij van chemicaliën. Tevens filteren wij het kalk eruit. Dit geeft een grote besparing op onderhoudskosten en schoonmaakmiddelen. Dit alles geleverd tegen een concurrerende prijsstelling.”

STERKSEL | House of Tomorrow Today

Tekst: Martijn van den Bouwhuijsen Beeld: House of Tomorrow Today

HOUSE OF TOMORROW TODAY

energiebesparing en comfortverhoging door installatiekoppeling

De woning biedt veel ruimte met een woonkamer van 35 vierkante meter die in directe verbinding staat met de open keuken

Het Brabantse Sterksel is een futuristische woning rijker, boordevol slimme werktuigbouwkundige en elektrotechnische installaties. Jos Lichtenberg realiseerde samen met de bouwindustrie het House of Tomorrow Today, dat is gebaseerd op de principes van Slimbouwen en Active House. De komende twee jaar vindt onderzoek plaats na koppeling van de stand alone installaties in een gebouwbeheersysteem. De integratie biedt goede perspectieven voor energiebesparing, comfortverhoging voor eindgebruiker en bouwplaatsmedewerker en voor doorontwikkeling van bouwproducten. Jos Lichtenberg is behalve bewoner en ontwerper van de futuristische woning ook hoogleraar bouwproductontwikkeling aan de Technische Universiteit Eindhoven. Het huis in Sterksel, dat officieel House of Tomorrow Today (HoTT) heet, is gebaseerd op Slimbouwen en Active House. Lichtenberg licht deze principes toe: “Bij Slimbouwen worden ontwerpende en uitvoerende partijen gevraagd om vroegtijdig in het proces kennis te delen. Zo komen we tot een optimaal ontwerp. Het bouwproces zelf bestaat uit vier delen met eigen opleveringsmomenten: Het casco, de schil, de installaties en de afbouw. Een bouwregisseur coördineert de uitvoering en controleert. Zo sturen we op kwaliteit en verhelpen we eventuele fouten snel. Active House gaat over wooncomfort en gezondheid en bevordert zaken als daglichttoetreding en frisse

lucht. Dit komt bij het HoTT bijvoorbeeld tot uiting door vele gevel- en dakramen en vraaggestuurde luchtverversing, die op de relatieve vochtigheid en het CO2 gehalte reageert.”

UITBREIDBAAR EN KOPPELBAAR Het House of Tomorrow Today krijgt op de begane grond een Bed & Breakfast-voorziening. De woning biedt veel ruimte met bijvoorbeeld een woonkamer van 35 vierkante meter die in directe verbinding staat met de open keuken. Het goed geïsoleerde pand maakt gebruik van een lucht/ warmtepomp, die wordt gevoed door zonne-energie van PV-panelen op het dak. Een centraal gelegen, 1,2 meter brede 'aorta' in de begane grondvloer bevat alle hoofdleidingen. De demontabele en zichtbare afdekking van deze leidingsleuf is geleverd door Mosa en CRH Cementbouw. ZBO en

De integratie van techniek biedt perspectieven voor energiebesparing en comfortverhoging

Van Vonderen waren hierbij de uitvoerende partijen. De vloeren naast de aorta zijn uitgevoerd met de arbovriendelijke Vloeibare ZandCement, een innovatie van Weber Beamix. De komende twee jaar vindt er onderzoek plaats naar woonbeleving en koppeling van technische voorzieningen. Lichtenberg zegt: “De elektrotechnische en werktuigbouwkundige installaties kunnen worden gelinkt via de KNX-infrastructuur, die al aanwezig is in het huis. ›

| 111

STERKSEL | House of Tomorrow Today

Dit uitbreidbare en koppelbare bussysteem met eigen protocol maakt het mogelijk om voorzieningen te koppelen aan elkaar. Met een apart computerprogramma, bijvoorbeeld geïmplementeerd in een regelkastje met touchscreen, kunnen de installaties gecontroleerd en bijgestuurd worden. ABB en Timmers spelen een centrale rol hierbij. In de utiliteitsbouw gebeurt het koppelen van installaties vaker, nog niet in de woningbouw.”

INTEGRAAL SYSTEEM ZONDER HINDERLIJKE EFFECTEN Grote leveranciers uit de bouwindustrie participeren in het experimentele demonstratieproject. Jaga leverde bijvoorbeeld slimme convectoren voor verwarming en -koeling, Duco de vraaggestuurde ventilatie, Velux de dakramen en Thercon

de warmtepomp. Lichtenberg zegt: “De verschillende leveranciers moeten straks hun protocollen vrijgeven om de technische systemen op elkaar af te kunnen stemmen via KNX. Dat gaat de komende twee jaar waarschijnlijk gebeuren. Doel is een integraal systeem, dat zorgt voor een gelijkmatig binnenklimaat zonder hinderlijke effecten zoals het jutteren van zonwering bij bewolkt weer in

voor- en najaar. Ook licht en akoestiek worden gemeten en bijgestuurd. Het meet- en regelsysteem wordt gevoed door weersvoorspellingen, directe metingen en gebruikersinput. De integratie van techniek biedt perspectieven voor energiebesparing en comfortverhoging. Leveranciers kunnen de bevindingen meenemen in de doorontwikkeling van producten en diensten.” ❚

Projectinfo 'LICHTER WERKEN WERKT' Gezondheid is voor Slimbouwen, Active House en dus ook voor HoTT een belangrijk thema. Bewoners moeten gezond kunnen wonen, maar ook de uitvoering moet met respect voor de gezondheid van het bouwplaatspersoneel worden gerealiseerd. Er is gezocht naar leveranciers met arbovriendelijke producten. Voor het metselwerk, het tegellijmwerk en de dekvloeren zijn de laatste innovatieve mortels van Saint-Gobain Weber Beamix gebruikt. Weber Beamix ontwikkelt duurzame producten die staan voor betere arbeidsomstandigheden, efficiënt energiegebruik en bescherming van onze leefomgeving. Toegepast is onder andere een lichtgewicht metselmortel uit de ‘COMFORT-serie' van Weber Beamix. Deze mortel is 25% lichter dan een traditioneel mengsel; dit betekent minder gewicht in de kuip, op de troffel en in de kruiwagen. In HoTT is de vermindering van de werkbelasting ook in de tegellijm gezocht, met een lichtgewicht en stofarme tegellijm. Het smeren van zandcementvloeren is de zwaarste activiteit op de bouwplaats. In het HoTT is gebruikgemaakt van de nieuwste innovatie van Weber Beamix, de Vloeibare ZandCement. Bij deze 'easy leveling' cementgebonden mortel gaat de verwerker niet meer op zijn knieën. Eenmaal uitgegoten is de Vloeibare ZandCement eenvoudig met een drijfrei af te werken. De sterkte is constant en wordt automatisch verkregen, vanwege het zelf verdichtende karakter van de Vloeibare ZandCement. Voor de verdichting is geen mankracht nodig. Door een 45% lagere CO2-footprint ten opzichte van traditioneel zandcement is Vloeibare ZandCement klaar voor de toekomst en past het perfect binnen de duurzaamheidsvisie van het HoTT.

'AMBITIES HOTT WAARMAKEN' Slimbouwen speelt een belangrijke rol, ook in de afwerkingspraktijk

Bouwinfo OPDRACHT

"In het House of Tomorrow Today in Sterksel kunnen de vloerelementen van Fermacell natuurlijk niet ontbreken. Deze dekvloeren vormen immers de ideale oplossing om zowel houten als betonvloeren in oude woningen en in nieuwbouw te verbeteren. Fermacell-vloerelementen combineren hoge prestaties met een kostenbesparende droge montagewijze. De elementen worden in zeer korte tijd aangebracht. Droogtijd is niet nodig."

Jos Lichtenberg, Sterksel

ONTWERP KAW Architecten, Eindhoven

UITVOERING ZBO Bouw, Veghel

OVERIG DNN Groep, Leeframe, Renolit, Velux Nederland, Saint-Gobain Isover, Rockwool, Alius, Hurks Geveltechniek, Blyweert Aluminium, Kon. SaintGobain Glass Nederland, 'Gegarandeerd gezond binnenklimaat in HoTT', AVZ/Smits, CRH Kleiwaren, Saint-Gobain Weber Beamix, Gebr. Bodegraven, Heuvelman Hout, Saint-Gobain Gyproc, Van Vonderen, Timmers, AGO Groep, Thercon

BOUWPERIODE november 2013 – juni 2014

In het HoTT zijn Fermacell-vloerelementen met een isolatielaag van houtvezelplaat toegepast. De duurzame vloerelementen bestaan uit twee met elkaar verbonden Fermacell-gipsvezelplaten met ieder een dikte van 10 millimeter en een houtvezelplaat van eveneens 10 millimeter. De beide gipsvezelplaten zijn verspringend met elkaar verbonden, zodat er rondom een liplas ontstaat, met een breedte van 50 millimeter. De liplasverbindingen zorgen voor een stevige verbinding van de elementen onderling en zijn bestand tegen hoge belastingen. De duurzame Fermacell-gipsvezelplaten bestaan uit een homogeen mengsel van gips en papiervezels. Het gebruikte gips is rookgasontzwavelingsgips (RO-gips), een afvalproduct van de energiecentrales. De papiervezels voor de platen worden vervaardigd uit oud papier. In de platen wordt tot 25% restmateriaal verwerkt zonder de kwaliteit negatief te beïnvloeden. Een Fermacell-vloerelement in de handige afmeting 1500 x 500 millimeter weegt slechts 18 kilogram en is onder andere geschikt voor brandwering, contacten luchtgeluidsisolatie, warmte-isolatie, dekvloer bij vloerverwarmingssystemen en deklaag op vloeren. Afhankelijk van het toepassingsgebied zijn er Fermacell-vloerelementen met of zonder isolatielaag van houtvezel, minerale wol, vilt of polystyreen in verschillende diktes.

| 113

Heeft u nog twijfels over de mogelijkheden van kunststof dakbedekking?

RENOLIT ALKORPLAN Een kunststof dakbedekking die zich aanpast aan uw dak! • Makkelijk te plaatsen • De esthetische oplossing voor alle soorten daken • Ondergrond: hout, beton, metaal

WWW.RENOLIT.COM/ROOFING

• Zink-, koper- en metaalaspect met de voordelen van een soepele kunststof dakbedekking • Groendaken • Aanzienlijke kostenbesparing

SQUAD.BE

RENOLIT ALKORPLAN

STERKSEL | House of Tomorrow Today

Tekst: Scripturum, Marjoleine Meppelink

Innovatief daksysteem voor HoTT Het stalen dakframe is gecombineerd met houten sporen en gordingen

Al meer dan 40 jaar is Renolit één van de meest toonaangevende fabrikanten in Europa op het gebied van kunststof dakbanen en innovatieve daksystemen. Ook ontwikkelt en levert Renolit unieke folies van hoogwaardige kwaliteit voor zwembaden en voor de wegen waterbouw. Als kunststof dakspecialist produceert en levert zij een breed scala aan kunststof dakafdichtingssystemen, zo ook voor het project ‘House of Tomorrow Today’ in Sterksel. “Via één van onze vaste dealers, DNN Groep in Emmen, zijn wij als leverancier gevraagd het project ‘HoTT’ te sponsoren in de vorm van productmateriaal en technische kennis”, aldus Adriaan van de Wijgert, area manager Nederland bij Renolit. Een belangrijk doel van dit project was om energieneutraal te bouwen met inachtneming van de allerhoogste vorm van kwaliteit die je met geprefabriceerde elementen in de fabriek kunt bereiken. Energieneutraal bouwen betekent onder meer dat de daken over zonnepanelen beschikken, de materialen die worden toegepast recyclebaar zijn en een lange levensduur hebben.

DAKCONSTRUCTIE De dakconstructie van de woning is opgebouwd aan de hand van de nieuwste technologische ontwikkelingen. Het stalen dakframe, in combinatie met houten sporen en gordingen, is voorzien van een dubbele isolatielaag van minerale wol. Op het ene dak zijn zonnepanelen en zonnecollectoren op AlkorSOLAR roeven stormvast geplaatst, op het andere dak is een AlkorPLAN kunststofdakbedekking type AlkorDESIGN met roeven aangebracht. Het AlkorDESIGN daksys-

teem, wat geprefabriceerd is toegepast op de woning, bestaat uit soepele thermoplastische kunststof dakbanen op basis van PVC-P met polyesterweefsel. De AlkorDESIGN dakbanen zijn speciaal ontwikkeld voor hellende daken en zijn beschikbaar in diverse kleuren, waaronder koperrood. De dakprofielen zijn opgebouwd uit dezelfde grondstoffen als de dakbanen van het AlkorDESIGN systeem.

ALKORDESIGN DAKSYSTEEM Het AlkorDESIGN daksysteem biedt diverse voordelen. De thermoplastische kunststof dakbanen zijn goedgekeurd en gecertificeerd door de British Board of Agreement (10/4808), hebben een levensduur van meer dan 35 jaar en zijn geschikt voor bijna alle soorten dakconstructies. Door de flexibele structuur en de gelijkmatig gelaste naden wordt een glad dakoppervlak gecreëerd. In vergelijking met andere dakbedekkingssystemen zijn de kunststof dakbanen van AlkorDESIGN niet alleen goedkoper maar ook onderhoudsvriendelijker. Bovendien zijn de dakbanen en dakprofielen van AlkorDESIGN leverbaar in verschillende kleuren en hebben ze een hoge brandwerendheid.

“Deze combinatie van eigenschappen maakt het product zeer geschikt voor de eindgebruiker en om mee te werken", aldus Van de Wijgert.

REALISATIE “Wij hebben voorafgaand alle details van de montagerichtlijnen doorgesproken en uitgewisseld met de uitvoerder van DNN Groep”, vertelt Van de Wijgert. DNN Groep Emmen heeft inmiddels meer dan 7 jaar ervaring met het produceren van geprefabriceerde daken gevelelementen volgens het industrieel bouwproces. Alle dakelementen, waaronder de hellende daken en de platte daken, zijn klaargemaakt in de fabriek van DNN Groep en middels een dieplader getransporteerd naar Sterksel. Via een kraan zijn de materialen vervolgens opgehesen en aan elkaar gekoppeld. Van de Wijgert vervolgt: “Op verzoek van de heer Lichtenberg, hoogleraar Productontwikkeling aan de TU in Eindhoven en tevens eigenaar, initiatiefnemer en opdrachtgever van de HoTT-woning in Sterksel, heb ik vervolgens gekeken of alle dakwerkzaamheden vaktechnisch en qua design goed zijn uitgevoerd." ❚

| 115

STERKSEL | House of Tomorrow Today

Tekst: Lieke van Zuilekom

Beeld: Orcon BV

Lucht/water-warmtepomp verwarmt en koelt House of Tomorrow Today Enkele weken geleden heeft Jos Lichtenberg, hoogleraar Productontwikkeling aan de TU Eindhoven zijn nieuwe woning in Sterksel betrokken. Zijn House of Tomorrow Today betreft een Active House dat gebouwd is volgens een Deens energieconcept. Bij de realisatie van de woning stond het comfort van de bewoner centraal en werd gefocust op licht, lucht en zicht. Niet alleen energie, maar ook binnenklimaat en milieu speelden een belangrijke rol bij het ontwerp en de uitvoering.

De basis van de woning bestaat uit een staalframeconstructie met daaromheen een hoogwaardig isolerende en luchtdichte schil. Alle wanden zijn geprefabriceerd. De gang bevat een aorta waarin alle techniek samenkomt of elkaar kruist. De woning is bijzonder goed geïsoleerd. Het huis is zodanig georiënteerd dat hij slechts een kleine warmtevraag heeft. In de zomermaanden voorkomen automatische zonneschermen en een afdak teveel verhitting van de woning. Door de toepassing van balansventilatie met warmteterugwinning wordt voorkomen dat de woning in koude tijden sterk afkoelt of in de zomer teveel opwarmt. “De warmte die benodigd is voor verwarming, wordt op een duurzame manier opgewekt”, vertelt Madelon Voorhoeve, directeur van Orcon BV. “In de woning zijn geen gasaansluitingen voorzien. Verwarming geschiedt all-electric op basis van een

116 |

FUJITSU lucht/water-warmtepomp, die door ons is geleverd. Er worden dus geen fossiele brandstoffen verbrand. De warmtepomp haalt met een hoog rendement warmte uit de omgevingslucht en warmt daarmee het water voor verwarming op, ook wanneer het buiten stevig vriest, zelfs tot -20°C.” Orcon BV en Thercon BV proberen zoveel mogelijk woningbezitters en eigenaren van kantoorpanden bewust te maken van de voordelen van een warmtepomp, vertelt Voorhoeve. “Een warmtepomp is niet alleen beter voor het milieu, maar biedt ook een hoger comfort. Daar moet niet alleen de bouwkolom, maar ook de eindgebruiker zich meer bewust van worden. Pioniers als Jos Lichtenberg zijn hierbij van onschatbare waarde.” ❚

STERKSEL | House of Tomorrow Today

| 117

LEIDEN | Studentencampus Leidse Schans

Tekst: Irene Teunissen

Beeld: De Leidse Schans V.O.F.

OUDSTE STUDENTENSTAD KRIJGT 'MODERNSTE CAMPUS' 19

VORM en Ballast Nedam zijn als bouwen ontwikkelcombinatie De Leidse Schans bezig met de ontwikkeling en realisatie van de campus. De ontwikkelcombinatie heeft samen met belegger Syntrus Achmea Real Estate & Finance, studentenhuisvester Stichting DUWO en Mecanoo Architecten het stedenbouwkundig plan ontwikkeld. De bouwcombinatie is verantwoordelijk voor de realisatie van alle bouwblokken. DUWO zorgt voor de verhuur en het beheer van de studentenwoningen. 11

7 D 6

5 B 4

A 2

ZES BLOKKEN Anita Aarts, projectleider bij Ballast Nedam, vertelt dat het complex uit zes blokken (A t/m F) met woningen bestaat. “Momenteel wordt gewerkt aan de blokken B, C en D. In blok B komen 583 studenteneenheden. Blok C bevat zestig huurappartementen en 57 koopappartementen, en D 91 koopappartementen, allemaal voor starters. De blokken A, E en F zijn bestemd voor studentenhuisvesting. De ontwikkelcombinatie zoekt nu voor deze blokken geschikte beleggers.” Blok B bestaat uit gebouwen van zes, zeven, acht en zestien verdiepingen. De blokken C en D hebben respectievelijk vier en vijf bouwlagen en beschikken over een verhoogd binnenterrein met daaronder parkeerplaatsen voor de bewoners. Op de begane grond van blok B liggen commerciële ruimtes geschikt voor horeca en kleinschalige detailhandel, evenals een fietsenstalling, beheerdersruimte en laundry.

de nieuwe campus. “We leveren ook de infrastructuur en de openbare inrichting”, vertelt Erik Polhuijs, bouwplaatsmanager bij VORM. “Bij de gebouwen leggen we een plein, groene binnengebieden, parkeervoorzieningen, twee vijvers, fietspaden en terrassen voor de horeca aan. Het hele gebied wordt autovrij.”

Met deze eerste studentencampus wil de gemeente Leiden de kamernood aanpakken en zorgen voor een gemengd leefklimaat, zodat studenten na hun studie in de stad blijven wonen. De komende jaren transformeert het Lammenschansgebied naar een voor jong en oud aantrekkelijke woonomgeving.

GEBIEDSONTWIKKELING Met de gemeente zijn eveneens afspraken gemaakt over de herinrichting van het gebied van

118 |

De huidige bouwfase behelst meer dan 700 wooneenheden

DUURZAAMHEID Dat past weer bij de duurzame en groene uitstraling die het complex moet krijgen. Zo worden de parkeergarages bij de blokken C en D voorzien van een activiteitendek met een mos-sedumtuin. Ook is er een warmteopwekkingsinstallatie (WOI)

gras: gazon voor intensief gebruik, aan te brengen als geprefabriceerde graszoden, conform handboek. gras privéterreinen wordt ingezaaid met geschikt mengsel bestaande boom: groeiplaatsverbetering en onderhoudssnoei toepassen, conform handboek

LEIDEN | Studentencampus Leidse Schans

nieuwe boom: groeiplaatsverbetering, boompaal en boomband bij aanplant, aanplant conform handboek erfafscheiding: ligusterhaag, 80cm hoog*, 50cm breed, 7st/m1, aanplanten op hoogte met anti-doorloop-hek. * ligusterhaag erfafscheiding Horstman 2m hoog, aanplanten op hoogte

ondergrondse containers blok B, C en D (fase 1 en 2) blok E en F blok A totaal:

7 rest containers 1 rest container + 1 glas en 1 papier 5 rest containers + 1 glas en 1 papier 13 rest containers, 2 glas, 2 papier

waterbalans

parkeerstaat

oppervlakte opdrachtgebied 45139 m2 (om een goede vergelijking te kunnen maken is gerekend met de oude plangrens)

blok A blok C blok D blok EF straat kanaalzijde straat lammenschanswegzijde totaal

bestaande situatie oppervlaktewater: watervlak 1 (sloot noordwest) watervlak 2 (sloot west) watervlak 3 (sloot oost) extra waterbergingsopgave ROC totaal

261 m2 820 m2 1218 m2 796 m2 3095 m2 = 3095 m3

Projectinfo

162 117 91 140 20 24 554 parkeerplaatsen

CONSTRUCTIE LEIDSE SCHANS

DO buitenruimte gaat uit van retentievijvers op peil -0,30m NAP. De extra waterberging die hiermee gerealiseerd wordt is 0.4m: watervlak 1(grote plas) 1374 m2 x 1.4m 1924 m3 watervlak 2 (kleine plas) 269 m2 x 1.4m 377 m3 watervlak 3 (sloot oost) 808 m2 x 1m 808 m3 totaal 3109 m3

IOB is na afronding van het masterplan bij project Leidse Schans betrokken. Voor de verdere constructieve uitwerking werd het allround ingenieursbureau uit Dordrecht als hoofdconstructeur ingeschakeld.

noordpijl

schema

“Samen met de architect en de ontwikkelaar hebben wij bepaald waar de draagconstructies moesten komen en hoe deze vorm moesten krijgen. Omdat het hier vooral woningbouw betreft, is de constructiekeuze voor de betonskeletbouw voor de hand liggend”, vertelt Erik Crielaard, adviseur constructies bij IOB. “Van de drie bouwblokken die in aanbouw zijn, bestaat de constructie uit een betonnen skelet met massieve vloeren van 28 en wanden van 25 centimeter dik, in verband met de wettelijk geldende geluidsnormen. Voor de fundering zijn prefab palen gebruikt, behalve voor gebouw B, waarvoor vibro-palen zijn toegepast.” Phone +31 (0)15-2798100, Fax +31 (0)15-2798111 www.mecanoo.nl,

P.O. Box 3277, 2601 DG Delft, The Netherlands Oude Delft 203, 2611 HD Delft, The Netherlands

opdrachtgever

VOF de Leidse Schans projectnaam

De Leidse Schans

Kozijnen werden voorgemonteerd op de prefab spouwbladen aangeleverd

tekeningonderdeel

Situatie datum

tekeningstatus

20-02-2014

DEFINITIEF

autocad tekeningnaam

A518-DO-900-SITUATIE

wijzigingen A

04-06-2014

containers fietsenstallingen

17-06-2014

containers verlichtingsmasten inrit

26-06-2014

lichtmasten nav lichtplan tauw

projectfase

Definitief Ontwerp

11-09-2014

opmerkingen DUWO

aangelegd. “Het verschil met een warmte-koudeopslag dat we voor de warmteopwekA518 1:600 op A1 (WKO) is, DO-900 king gebruikmaken van een bron in de bodem, zonnecollectoren op de daken gecombineerd met gasgestookte ketels”, legt Aarts uit. “Verder hebben de gevels een hoge Rc-waarde (isolatie) van 5 en bedraagt de energieprestatie-coëfficiënt (EPC), die de energetische prestatie van een woning uitdrukt, 0,4.” Het plan loopt daarmee vooruit op de duurzaamheidseisen van 2015. E

20-10-2014

schaal / formaat

banden stuw en kade

werknummer

tekeningnummer

Bouwinfo OPDRACHT Ontwikkelcombinatie V.o.f. De Leidse Schans (VORM en Ballast Nedam) / Syntrus Achmea Real Estate & Finance / Stichting DUWO

EXPLOITATIE DUWO

ONTWERP Mecanoo Architecten

UITVOERING Bouwcombinatie De Leidse Schans V.o.f. (VORM en Ballast Nedam)

BOUWKOSTEN circa € 40 miljoen (Blokken B, C en D)

BOUWPERIODE juli 2013 t/m december 2015 (Blokken B, C en D)

BIJZONDER Daarnaast kent het complex nog meer bijzonderheden. Volgens Aarts gebruikt de bouw tegenwoordig steeds vaker prefab onderdelen. “Dat zie je hier ook. De kwaliteit van onderdelen die onder geklimatiseerde omstandigheden in de fabriek worden vervaardigd, is beter dan die we in situ bouwen. Bovendien gaat de afbouw sneller.” Wel is een langere voorbereidingstijd nodig omdat van tevoren alles goed moet worden uitgedacht. In dit project worden prefab spouwbladen gebruikt waar de kunststofkozijnen al in zitten, evenals prefab badkamerunits. Daarin zijn het sanitair, het tegelwerk en een verlaagd plafond al aanwezig. Polhuijs: “Die prefab onderdelen hebben we in de ruwbouwfase geplaatst. Omdat er weinig vrije ruimte en nauwelijks plek om te manoeuvreren was, hebben we een speciale evenaar ontwikkeld waarmee we de badkamerunits naar binnen hebben geschoven. Daarna hebben we de spouwbladen tegen het betonskelet geplaatst. Aansluitend zijn de steigers opgetrokken, de vloertjes in het werk aangebracht en is begonnen met het metselwerk. Overigens heeft de cascobouwer zorg gedragen voor zowel het inschuiven van de badkamerunits als het plaatsen van de gevelelementen. We proberen zoveel mogelijk disciplines bij één partij onder te brengen om versnippering en daarmee afstemmingsverliezen tot een minimum te beperken. Dat werkt sneller én beter.” ❚

Afhankelijk van hoe hoog de gebouwen zijn, heeft de constructeur een keuze gemaakt voor de kwaliteit van het beton. “Zo heeft de toren van blok B, waar op de begane grond onder andere commerciële ruimtes liggen, in de onderbouw een betonkwaliteit van C53/65 en al het overige beton een sterkte van C28/35. We hebben tot de hogere betonkwaliteit op de begane grond besloten, omdat we daar voor een kolommenstructuur gekozen hebben en de kolommen zo slank mogelijk wilden uitvoeren.” Het casco van de woningen is gemaakt met behulp van tunnelbekisting. In een stalen tunnelvorm zijn de wanden en de daarop liggende vloer – de beuk, in één keer gestort. Als het beton de ene dag gestort werd, werd de dag erna de tunnel weggehaald. Dat gebeurde telkens met twee tegelijk. Nadat het betonnen casco gereed was, werden in de buitengevels houten prefab elementen aangebracht.

| 119

Project Leidse Schans LEIDEN

Trahecon realiseert voor de Bouwcombinatie VORM Bouw(Papendrecht) en Ballast Nedam(Rotterdam) in Leiden, op de meest duurzame Campus van Europa, alle hekwerken, trappen en lichte constructies. 1900 studentenwoningen en 200 starterswoningen gaan gerealiseerd worden in meerdere fases, verdeeld over verschillende blokken. In nauw overleg met de Bouwcombinatie is een strakke planning opgezet waarbij onze producten op het juiste ogenblik gemonteerd moeten worden om geen stagnatie in het bouwproces op te lopen. De werkvoorbereiding van dit project vraagt een brede kijk over meerdere blokken daar verschillende producten/ details geheel of gedeeltelijk repeterend of als afgeleide daarvan terug komen. In een heel vroeg stadium moet er al een bepaalde duidelijkheid zijn binnen het uitvoeringsteam hoe bepaalde zaken uitgevoerd moeten gaan worden. Voor Trahecon is dit geen probleem, daar wij bekend staan, juist

Trahecon BV

in de tekenfase, als sturend ten aanzien van planning en duidelijkheid in uitvoering. Ons motto is dan ook “begin op tijd te lopen, dan hoef je niet te laat gaan rennen”. Dit zorgt voor rust in de organisatie, waardoor geen onnodige energie in verkeerde zaken gestopt hoeft te worden. Gaat dan altijd alles goed bij Trahecon? Nee, ook bij ons gaan zaken wel eens verkeerd, maar dan proberen wij wel de hele organisatie daar zo min mogelijk lastig mee te vallen en lossen wij het zo snel mogelijk naar ieders tevredenheid op. Op zo’n groot project als dit is het onvermijdelijk dat je misschien wel eens voor verrassingen komt te staan. De komende twee jaar zal Trahecon nog wel bezig zijn op dit project, waarbij nog menig hekwerk gemonteerd zal gaan worden.

Postbus 720, 5140 AS Waalwijk info@trahecon.nl www.trahecon.nl Tel. +31 416 33 58 33

www.trahecon.nl

LEIDEN | Studentencampus Leidse Schans

Prefab houten gevelelementen Vianen Kozijntechniek leverde voor dit project prefab houten gevelelementen met een Rc-waarde van 5.0 m2∙K/W inclusief kunststof kozijnen van Transcarbo voor bouwdelen B, C en D. De kozijnen zijn vooraf onder optimale omstandigheden in de fabriek voorzien van beglazing. Hierdoor worden risico’s op vocht- en stofproblemen op de bouwplaats voorkomen. Het resultaat is een kwalitatief hoogwaardig prefab gevelsysteem waarmee de gevel direct water- en winddicht kon worden afgewerkt. Faalkosten zijn voorkomen doordat het werk volledig in 3D-BIM-tekenwerk is uitgewerkt. Dankzij het snelle efficiënte bouwproces kon na plaatsing direct met de binnenafwerking van de woningen worden gestart. 'Vianen Kozijntechniek is met meer dan 50 jaar ervaring dé fabrikant van hoogwaardige houten kozijnen en prefab houten gevelelementen voor nieuwbouw- en renovatieprojecten. Dankzij haar technische kennis, inzet van digitale technologieën, lean-productie en eigen transport worden klanten vanaf het voortraject tot en met oplevering optimaal terzijde gestaan'. ❚

| 121

Advies & Engineering op hoog niveau

Prefab houten gevelelementen Voor de nieuwbouwdelen B, C en D van studentencampus (Y)ours Leiden leverde Vianen Kozijntechniek prefab houten gevelelementen met een Rc-waarde van 5.0 m2·K/W met ingebouwde kunststof kozijnen inclusief beglazing. @VianenKoz

vianen-kozijntechniek

w w w. v i a n e n k o z i j n . n l

SLIMME INSTALLATIE

IOB uw partner voor: Beheer & Onderhoud, BIM, Bouwkostenadvies, Bouwplantoetsing Bouwtechniek, Brandveiligheid, Civiele Techniek, Constructieadvies Directievoering en Toezicht, Installatieadvies

Hellevoetsluis Dordrecht 088 446 4462 info@iob.nl www.iob.nl

SCHOUTENTECHNIEK.NL

Project (Y)ours leiden

MODULAIRE BOUW

700 WONINGEN LEIDSE SCHANS

D U U RZAAM ÉN SN EL BOUWEN De nieuwbouw van Leidse Schans verloopt voorspoedig. Hier werken Schouten Techniek en Ursem Modulaire Bouwsystemen mee aan 583 zeer duurzame studentenwoningen en 117 starterswoningen. Voor de lage EPC van 0,4 ontwikkelden wij samen met VIAC o.a. een vooruitstrevende warmteopwekinstallatie (met bodembron en zonnecollectoren) en

een CO2-regeling. De BIM bouwmethode vergemakkelijkt het complexe installatieproces aanzienlijk, terwijl Ursems prefab onderdelen de bouw versnellen. Er worden o.a. 540 compleet afgemonteerde prefab badkamers (40 per week!) geleverd en aangesloten op alle installaties. Medio 2015 wordt het project opgeleverd. Nieuwsgierig? Kijk op de websites.

ursem.nl

LEIDEN | Studentencampus Leidse Schans

De meerwaarde van de totaalinstallateur Het tempo ligt hoog in Leiden. De bouw van 700 woningen startte in december 2013 en in januari 2015 worden de laatste exemplaren al opgeleverd. Schouten Techniek uit Zwaag verzorgt hier alle installaties. Twee cruciale deelprojecten zijn de warmteopwekinstallatie en de prefab badkamers. ‘Leidse Schans’ is een nieuwbouwproject van 583 duurzame studentenwoningen en 117 starterwoningen, verdeeld over drie blokken. Duurzaamheid staat voorop: een kolfje naar de hand van Schouten Techniek. Voor de lage EPC van 0,4 ontwikkelde het samen met VIAC onder andere een vooruitstrevende warmteopwekinstallatie (met bodembron, energiedak en gasmotorwarmtepomp) en een CO2-regeling.

De badkamers werden inclusief installaties en afwerking geleverd

Om ook snelheid en kwaliteit te garanderen, past Schouten Techniek innovatieve werkmethoden toe. Met BIM en 3D-tekeningen in Revit is

het complexe installatieproces geoptimaliseerd. Ook de prefab onderdelen in samenwerking met Ursem Modulaire Bouwsystemen versnellen de bouw aanzienlijk. Er worden onder meer 540 compleet afgemonteerde badkamers (40 per week) naar binnen gehesen en aangesloten. Schouten Techniek heeft gezorgd voor een 'perfect samenspel' tussen alle technische installaties, van sanitair en elektra tot klimaat en regeltechniek, inclusief legionellabeheersing. Het resultaat: een duurzame oplossing en minimale energiekosten. 'Dát is de meerwaarde van een gedreven totaalinstallateur'. ❚

Prefab badkamers Bij de nieuwbouw van de 583 studentenwoningen is 'bewust gekozen' voor prefab badkamers van Ursem. 'De bouwcombinatie VORM en Ballast Nedam behaalt hiermee een aanzienlijke bouwtijdbesparing, een constante kwaliteit en minder coördinatierisico'. In het geautomatiseerde productieproces van Ursem worden alle disciplines aangestuurd onder beheerste en optimale omstandigheden. In de fabriek werden 40 badkamers per week geproduceerd en voorzien van tegels, sanitair, installaties en accessoires. De bouwkundige wanden van de badkamers voldoen al aan de eisen van het bouwbesluit (brand, geluid). Middels een gezamenlijk vastgesteld leverschema zijn er 40 badkamers per week ‘just in time’ in het 17 verdiepingen hoge tunnelbouwcasco geplaatst. Na het plaatsen worden de badkamers door Ursem afgemonteerd. Aansluitend wordt er een zandcement dekvloer, met de mogelijkheid om vloerverwarming op te nemen, en vloertegels aangebracht. 'Deze keuze zorgt voor een zeer hoge kwaliteit, het voorkomen van

In de fabriek werden 40 badkamers per week geproduceerd

ongewenste lekkages, en het gewenste comfort van de badkamervloer'. Schouten Installatietechniek uit Zwaag is de hoofdinstallateur van het totale project. 'De meerwaarde in de fabriek met

Schouten Techniek al een groot deel van de installaties in de technische schacht te monteren, maakt de voordelen van een prefab badkamer compleet'. ❚

| 123

SPINOZAPLANTSOEN | Utrecht

Tekst: Scripturum, Marjoleine Meppelink

Beeld: Van Dillen Bouw

GROOT ONDERHOUD IN BEWOONDE STAAT ZORGT VOOR EXTRA UITDAGING

In het westen van Utrecht vindt in de wijk Spinozaplantsoen een grootschalig onderhoud plaats aan 135 woningen. De tien woonblokken, bestaande uit onder- en bovenwoningen, worden grondig gemoderniseerd door Bouwbedrijf Van Dillen. Een behoorlijke klus, zeker aangezien de werkzaamheden in bewoonde staat worden uitgevoerd.

124 |

SPINOZAPLANTSOEN | Utrecht

Het groot onderhoud aan de woningen bestaat uit diverse binnen- en buitenwerkzaamheden. Naast het verstevigen van de kapconstructie worden er nieuwe pannen op het dak geplaatst. Ook krijgen de woningen zinken goten en een nieuwe hemelwaterafvoer. Op alle galerijen worden de hekken hersteld en krijgt het betonwerk een cosmetische opknapbeurt. De oude houten kozijnen maken plaats voor kunststof kozijnen en in de woningen vindt een vernieuwing plaats van badkamer, keuken en toilet. Daarnaast wordt het aanwezige asbest in de gevel gesaneerd.

PROEFWONINGEN Ter voorbereiding op het project zijn er diverse proefwoningen gemaakt. Hiermee sneed het mes aan twee kanten. Allereerst werd de mogelijkheid geboden om met het bouwteam gezamenlijk de kwaliteit en uitstraling van de woningen te bepalen, ten tweede kregen de bewoners een goed beeld van het eindresultaat. Bovendien werd één van deze proefwoningen gebruikt om gesprekken

In de wijk is een 'huiskamerunit' geplaatst

met bewoners te voeren. Op basis van de getoonde materialen, zoals bijvoorbeeld tegels, konden de bewoners een keuze maken voor hun eigen woning.

PARKEERGELEGENHEID Omdat er weinig parkeergelegenheid is in de wijk werd in eerste instantie door de bouwpartners afgesproken om hier niet te parkeren. Een oplossing voor dit probleem kwam in de vorm van een toezegging van Douwe Egberts om kosteloos een deel van hun naastgelegen parkeerterrein te gebruiken.

LOGEERWONINGEN

Bouwinfo OPDRACHT woningcorporatie Mitros

UITVOERING Van Dillen Bouw, Culemborg

INSTALLATIES Bos Installatiewerken

BOUWKOSTEN

Oorspronkelijk was het de bedoeling dat de woningen in 6 tot 8 dagen zouden worden opgeleverd. “Maar aangezien de hoeveelheid werkzaamheden uiteindelijk behoorlijk werd uitgebreid hebben we, tijdens één van onze lean-sessies, besloten een doorlooptijd van 12 dagen per woning aan te houden”, aldus Dennis Deurloo, projectleider bij Bouwbedrijf Van Dillen. In deze 12 dagen kunnen bewoners ervoor kiezen om gebruik te maken van de logeerwoningen die opdrachtgever Mitros beschikbaar heeft gesteld.

€ 4,1 miljoen excl. BTW

BOUWPERIODE september 2014 – juni 2015

Voor bewoners die liever in hun eigen woning blijven slapen, maar toch hinder ondervinden van

de bouwwerkzaamheden, is een ‘huiskamerunit’ geplaatst in de wijk. Deze unit is voorzien van een keukenblokje, slaapkamer, woonkamer, douche en toilet. Ook beschikt de unit over een internetverbinding zodat mensen tijdens de bouwwerkzaamheden rustig kunnen werken.

PROJECTCONSULENT Vanuit Bouwbedrijf Van Dillen is een projectconsulent aangesteld die fungeert als schakel tussen de bewoners en de aannemer. De projectconsulent voert voorafgaand aan de werkzaamheden alle woningopnames bij de bewoners uit en zorgt er onder andere voor dat bewoners op tijd de sleutel van de logeerwoningen ontvangen.

SERVICE CALL Vanuit de opdrachtgever Mitros is bovendien een service call opgezet. Dit houdt in dat alle bewoners voorafgaand, tijdens en na de werkzaamheden worden gebeld om hun ervaringen gedurende het bouwproces te delen. Aan de hand van de uitkomst hiervan wordt het bouwproces bijgesteld. Deurloo vervolgt: “Deze input is heel belangrijk voor ons. Mochten er klachten komen gedurende het bouwproces, dan kunnen wij hier direct op inspringen. Met deze opzet maken wij onze doelstelling waar dat de klant bij ons altijd centraal staat.” ❚

| 125

INSTALLATIEWERKEN DAKBEDEKKINGEN

Uw klimaat-, sanitair- en daktechnisch installateur Voor aanleg, renovatie en onderhoud van kwali tatieve en duurzame installaties en daken www.bosgroep.com | tel: 030â&#x20AC;&#x201C;288 24 88 | info@bosgroep.com

SPINOZAPLANTSOEN | Utrecht

Tekst: Scripturum, Marjoleine Meppelink

De kracht van duurzaamheid Bos Groep is een familiebedrijf dat dit jaar haar 75-jarig jubileum viert. Het bedrijf profileert zich als een klantgerichte partner in kwalitatieve technische oplossingen voor een gezonde en duurzame leef- en werkomgeving. “Wij houden ons bezig met de aanleg en het onderhoud van voorzieningen voor de levensbehoeften in het gebouw van onze klant zoals water, sanitair, binnenklimaat, energie en een waterdicht dak”, aldus Floris Bos, directeur en mede-eigenaar Bos Groep. Binnen de Bos Groep worden twee disciplines onderscheiden: Bos Installatiewerken en Bos Dakbedekkingen. “Bij het project Spinozaplantsoen is door ketenpartner Van Dillen een beroep gedaan op beide specialisaties van ons bedrijf”, vervolgt Bos. “Om de werkzaamheden zo goed mogelijk te laten verlopen is samen met Van Dillen een strakke planning uitgezet. Door onze veelvuldige samenwerking in eerdere projecten weten we wat we van elkaar kunnen verwachten. Gedurende het hele project werken wij samen als één team. Hierbij staat niet alleen een goede kwaliteit voorop, maar ook een efficiënt proces met minimale overlast voor de bewoners. Dit zijn uiteindelijk de mensen waar we het voor doen.”

Bij alle werkzaamheden van Bos Groep staat het begrip duurzaamheid centraal, niet alleen in de vorm van energiebesparende maatregelen maar ook in de vorm van een langere levensduur. ❚

'De werkzaamheden die wij verrichten zorgen ervoor dat de woning weer helemaal APK-gekeurd is en voldoet aan de huidige weten regelgeving'

Het groot onderhoud aan de 135 sociale huurwoningen van woningcorporatie Mitros betekent voor Bos Groep een scala aan werkzaamheden. In de woningen worden HR cv-ketels geplaatst alsmede nieuwe radiatoren. De rookgasafvoersystemen die al dan niet aanwezig zijn in de woningen worden vervangen, net als alle gasen waterleidingen voor de nieuwe keuken, badkamer en toilet. Tevens verzorgt Bos Installatiewerken alle sanitaire installaties voor toilet en badkamer. In de woningen komt een mechanisch ventilatiesysteem en wordt de riolering vernieuwd. Daarnaast past Bos Installatiewerken de elektra aan, inclusief de groepenkast. “De werkzaamheden die wij verrichten zorgen ervoor dat de woning weer helemaal APKgekeurd is en voldoet aan de huidige weten regelgeving”, aldus Bos. Hiernaast verzorgt Bos Dakbedekkingen verschillende dakwerkzaamheden voor dit project. Niet alleen vervangt zij alle dakgoten, maar zij zorgt tevens voor een vernieuwd hemelwaterafvoersysteem en de renovatie van de pompputten in de kelder.

BOUWEN AAN MONUMENTEN

127

SPINOZAPLANTSOEN | Utrecht

Isolatiewerkzaamheden verbeteren energielabel

Als bestaande woningcomplexen naar een hoger energielabel moeten, bestaat een belangrijk deel van de onderhoudsbeurt uit isolatiewerkzaamheden. Een expert op dit gebied is Vink Isolatie Culemborg. Op het Spinozaplantsoen plaatst zij de steigers voor de dakdekker en voor haar eigen werkzaamheden. Aan de buitengevel herstelt zij het metsel- en voegwerk. De spouwmuren isoleert zij met glaswolvlokken en de kruipruimtes met EPS-Parels. Als de steigers zijn opgebouwd, wordt eerst het metselwerk plaatselijk hersteld. Kapotte stenen worden verwijderd en vervangen door nieuwe stenen. Scheuren en beschadigde voegen worden hersteld. Het herstelde gevelwerk verbetert de kwaliteit en de uitstraling van het gebouw.

Voor iedereen die van warmte houdt. De specialist in spouwmuurisolatie www.vic-isolatie.nl

De spouwmuren worden geïsoleerd met HR++Supafil glaswol. Dit levert een belangrijke bijdrage aan de verhoging van het energielabel en het wooncomfort. “Tenslotte worden de kruipruimtes geïsoleerd met EPS-parels”, vertelt Jeroen Vink, directeur van Vink Isolatie Culemborg. “De isolatiewaarde wordt bepaald door de dikte van de laag die wordt aangebracht.” “De situatie in de kruipruimtes van gebouwen heeft vaak een groot effect op de kwaliteit van het leefklimaat en het wooncomfort van de woningen boven de kruipruimte”, vervolgt Vink. “Kruipruimtes zijn vaak vochtig. Als deze vochtige lucht in de woonruimte doordringt, veroorzaakt dit schimmel, stank en gezondheidsklachten. Daarnaast is er meer energie nodig en zijn de onderhoudskosten hoger. De bewoners van het Spinozaplantsoen gaan hier zeker plezier van hebben.” ❚

128 |

Ook voor mooi gevelwerk moet u bij Vink zijn. www.gevelwerken-culemborg.nl

HILVERSUM | Villa Industria

Tekst: Sjoerd Meuleman Beeld: Mecanoo Architecten

DE GASHOUDERS

'Een woonproject dat klopt' Binnen twee jaar is de gemeente Hilversum een energiek woongebied rijker. Villa Industria is de naam, een uit 360 woningen bestaand woonproject met De Alliantie Ontwikkeling en Heijmans als belangrijkste ontwikkelende partijen. Momenteel bouwt Heijmans-dochter Vos & Teeuwissen aan fase 2 De Gashouders: drie industrieel vormgegeven woontorens, algemeen beschouwd als blikvangers van het project. "Als een plan tot in de puntjes is uitgewerkt, kan het niet mislukken." Projectontwikkelaar Arnout Vos van De Alliantie Ontwikkeling kent weinig twijfels: de nieuw te bouwen Hilversumse woonwijk Villa Industria wordt een succes, 'omdat het plan eigenlijk alleen maar pluspunten kent'. “Ik weet: de trend is nu kleinschalig ontwikkelen met meer inspraak voor bewoners. Met die trend is heus niks mis, maar wat ik weiger te geloven is dat grotere pro-

jecten geen bestaansrecht meer hebben. Als je bereid bent door te ontwikkelen totdat letterlijk alle minpuntjes zijn weggefilterd, zullen mensen er gewoon graag willen wonen.” De cijfers van het project lijken zijn betoog te ondersteunen. Tot dusver lopen de huur- en koopwoningen van Villa Industria naar behoren, met als voorbeeld de 108 recent in gebruik genomen huurwonin-

gen uit fase 1. Ook de vraag naar de tachtig huur- en veertig koopappartementen van de onlangs gestarte eyecatchers ‘De Gashouders’ komt op gang. En dat laatste is best bijzonder.

SFEERBELEVING Ook naamgenoot Erik Vos, directeur van Vos & Teeuwissen, is enthousiast. ›

| 129

elektrotechniek bv

Technisch Bureau Van Slooten

Als BRL 6000-gecertificeerd, elektrotechnisch bedrijf zorgen wij voor kwalitatief hoogwaardige oplossingen die perfect aansluiten bij uw specifieke wensen en bij het beschikbare budget. Naast onze projecten bieden wij ook service, beheer en onderhoud aan. Wij maken voor u een servicecontract op maat.

Uw betrouwbare partner op het gebied van verwarming

GEVO

Hogeweg 77 3816 BM Amersfoort E h.vos@vanslootenbv.nl T +31 (0)33 - 472 00 33 M +31 (0)6 - 158 52 113

725066_Technisch bureau van Slooten.indd 1

Al eens gedacht aan een installatie op basis van duurzame energie? Vraag eens naar de mogelijkheden. Ons team staat voor u klaar om uw wensen feilloos te vertalen naar pasklare oplossingen.

INSTALLATIETECHNIEK

Zuiderinslag 12

PROJECTVERLICHTING

3870 CA Hoevelaken

BEVEILIGINGEN INSPECTIES BESTURINGSTECHNIEK

Postbus 39 T

(033) 253 45 81

(033) 253 58 26

info@mossink.nl

www.mossink.nl

04-12-14 15:57

Foppen InstallatIe technIek voor passende InstallatIes en passend werk! Foppen Installatie Techniek (FIT) is een expert op het gebied van gas, water, riool en sanitaire installaties in de projectmatige nieuwbouw. Wij richten ons voornamelijk op loodgieterwerkzaamheden voor nieuwbouw en renovatie. Dit geldt zowel in de utiliteitbouw als in de (luxe)woningbouw.

natrIumweg 12 | 3812 pv amersFoort | t. 033 - 463 21 53 | F. 033 - 465 90 41

Foppen Installatie Techniek Advertentie 197x130mm FINAL.indd 1

02-09-11 10:22

HILVERSUM | Villa Industria

Bouwinfo OPDRACHT ONTWERP ADVIES UITVOERING INSTALLATIES

De Alliantie, Huizen Mecanoo Architecten, Delft Goudstikker - de Vries, Almere Vos & Teeuwissen, Huizen Mossink, Hoevelaken (E); Van Slooten BV, Amersfoort (CV/MV); Foppen Installatietechniek, Amersfoort (loodgieter) BOUWKOSTEN € 14 miljoen (De Gashouders) BOUWPERIODE 2014-2017 (Villa Industria); 2014-2016 (De Gashouders)

Projectinfo CENTRALE VERWARMING EN MECHANISCHE VENTILATIE 'De Gashouders'

Hem bevalt vooral het gekozen thema ‘modern en comfortabel wonen met een knipoog naar het industriële verleden’. Vos: “De vorm en constructie van De Gashouders zijn letterlijk uniek. Nergens anders in Nederland zie je ronde gebouwen, zoals we die hier maken. En - en dat is misschien nog wel het belangrijkste - het werkt. Die sfeer van de oude gasfabrieken wordt ook echt teruggehaald.” Vos doelt op sfeerbeleving uit vroegere tijden, toen het terrein nog andere doeleinden diende. De drie oorspronkelijke gashouders, die er nog steeds staan, maakten deel uit van de oude Hilversumse industrie. De drie nieuw te bouwen torens refereren aan die tijd.

SLIMMIGHEID Wat die ronde constructie betreft: schijn bedriegt. Want al tonen De Gashouders ronde vormen, in feite is het een rechttoe-rechtaan casco, opgebouwd uit traditioneel gestorte vloeren en wanden. Een slimmigheid, zegt Vos van Vos & Teeuwissen: “De staalconstructie maakt de ronde vormen. De prefab balkons versterken dit effect. En wat die balkons zelf betreft: het zijn werkelijk prachtige buitenruimten.” Die staalconstructies worden om de torens heengetrokken. In de ruimten ertussen komen prefab betonbalkons, met inderdaad duizelingwekkende oppervlakten van gemiddeld 32 m2. Slim is ook de verspringing ervan op elke laag. Want zo ontbreekt het gevoel van ‘een plafond boven je hoofd’.

IDENTITEIT De torens staan op een met boorpalen onderheide halfopen parkeerkelder. Die is toegankelijk via een centrale weg, precies op de plaats waar vroeger het spoor liep. Ook weer een voorbeeld van refereren aan vroeger, zegt Vos van De Alliantie: “Je ziet het in meer elementen terug. Het gevelwerk is bijvoorbeeld universeel, gemetseld uit een dieprode grillig gevormde steen, zoals de gebouwen die hier vroeger stonden ook hadden. Zodat de wijk als geheel een industriële identiteit krijgt, echter zonder te vervallen in eenvormigheid.” Voor de kozijnen is gekozen voor aluminium, geanodiseerd in de kleur steengrijs. Omwille van de uitstraling, maar ook vanwege de betere kwaliteit. Vos van Vos & Teeuwissen: “Het zijn van die voorbeelden waaruit blijkt dat over alles is nagedacht. Mensen die hun woningen betrekken hoeven bijvoorbeeld niet de eerste tijd in het zand te pionieren, want de overigens zeer groene terreininrichting loopt direct achter de opleveringen aan. Het plan klopt gewoon.” ❚

Alle appartementen van Villa Industria krijgen een eigen individuele verwarmingsinstallatie met een eigen hoogrendement cv-ketel. De appartementen worden ook voorzien van een eigen ventilatiesysteem, CO2-gestuurd. “Het werk in blok C is net gestart en de eerste instortkanalen zijn al gemonteerd”, vertelt Hans Gerritse van Technisch Bureau G.J. van Slooten. Voor Technisch Bureau G.J. van Slooten, dat al 78 jaar werkzaam is in de installatiebranche, zijn het reguliere werkzaamheden. “Het is vooral een mooi groot werk", vervolgt Gerritse. “Daar zijn we zeker in deze tijd erg blij mee. We hebben dit zeker te danken aan onze vaste relatie met Vos & Teeuwissen Bouw b.v. (Heijmans Bouw Amersfoort; red.). Door overnames zijn de namen gewijzigd, maar feit is dat we al meer dan 35 jaar samenwerken. Het verlaagde parkeergedeelte van de eerste toren is klaar. We kunnen nu de hoogte in. Het merendeel van de werkzaamheden valt voor ons in 2015. En dit is nog maar een klein deel van een zeer groot en complex werk.”

E-INSTALLATIES Mossink Elektrotechniek uit Hoevelaken is in opdracht van Aannemingsbedrijf Vos en Teeuwissen in september gestart met het project Villa Industria te Hilversum. Binnen het deelproject Gashouders zullen in totaal 3 woontorens verrijzen. In deze woontorens zal Mossink de totale elektrotechnische installatie aanleggen, inclusief ontruimingsinstallatie, (nood)verlichting, deur/video-installatie en zonnepanelen. Na de bouwcoördinatie en het tekenwerk werd het terrein bouwklaar gemaakt en realiseerde Mossink de voorzieningen voor de bouwstroom. De parkeerkeldervloer en –wanden zijn gestort en de leidingen worden aangelegd. Als toegangscontrolesysteem wordt een speedgate geïnstalleerd die werkt op basis van een toegangspas. De uitgang van de parkeergarage sluit aan op de lager gelegen toegangsstraat. Door de positionering van de toegangsstraat, blijft de gehele wijk autovrij. Na de ruwbouw van de parkeerkelder zal vanaf de begane grond de bouw van de 3 separate torens aanvangen. Bij de planning is uitgegaan van een verdieping per week, per woontoren. Niet alle torens zullen uiteindelijk dezelfde hoogte krijgen. In totaal zullen er, verdeeld over de daken van de torens, 152 zonnepanelen worden geïnstalleerd die een groot deel van het algemene elektraverbruik zullen compenseren. Het bouwteam bestaat uit Vos en Teeuwissen, Mossink Elektrotechniek en de voor Mossink vertrouwde onderaannemers, waarmee al geruime tijd wordt samengewerkt. 'Deze samenwerking verloopt dermate goed dat al menig project is opgeleverd tot volle tevredenheid van alle partijen'.

| 131

DEN HAAG | Stieltjesstraat

Tekst: Scripturum, Marjoleine Meppelink

Beeld: MBR Hekwerken, Heembouw

Stieltjesstraat

opnieuw in de steigers Na eerder succesvol groot onderhoud aan twee flatgebouwen aan de Stieltjesstraat in Den Haag zijn nu ook de flatgebouwen Zuidlaak en Middenlaak aan de beurt. De 152 woningen worden ook deze keer door Heembouw vernieuwd met de bedoeling om nog zeker 15 jaar mee te gaan. De opgedane ervaring bij het groot onderhoud aan de eerste twee flats zorgt voor een vloeiend verloop in deze tweede fase.

ene woning moet de badkamer, keuken en toilet worden vernieuwd, in de andere woning gaat het alleen om de keuken.”

MODERNE UITSTRALING Beide flatgebouwen worden aan de kopgevel voorzien van een vernieuwde entree. Deze aanpassing geeft het gebouw niet alleen een moderne uitstraling, maar zorgt er ook voor dat de ingang toegankelijker en gebruiksvriendelijker wordt. Ook versterken de nieuwe aluminium balkonhekken de moderne uitstraling van het gebouw.

BEWONERSBEGELEIDER

Tijdens het groot onderhoud wordt gewerkt aan het dak, de gevelschil en de kozijnen

132 |

Na afronding van de eerste twee flats heeft Heembouw de opdracht voor fase twee opnieuw via aanbesteding binnengehaald. “Hierbij zijn wij beoordeeld op drie onderdelen: planning, plan van aanpak en prijsvorming”, aldus Fred Verlaan, projectleider bij Heembouw. “Wij kwamen wederom als beste uit de bus. Voor de opdrachtgever was dit een bevestiging van onze kwaliteiten, waardoor we snel van start konden gaan met de tweede fase.”

voldoen. Bovendien worden alle woningen asbestvrij gemaakt.

GROOT ONDERHOUD

DOORLOOPTIJD

Bij het groot onderhoud aan de twee gebouwen is gekeken naar en wordt gewerkt aan het dak, de schil en de gevelkozijnen in de schil. In de woningen worden de badkamer, keuken en toiletten vernieuwd indien deze niet aan bepaalde criteria

Verlaan vervolgt: “Afgesproken is dat we drie woningen per dag opstarten en drie woningen per dag opleveren. De doorlooptijd van de binnenwerkzaamheden is hierbij wisselend en afhankelijk van hetgeen we in de woning moeten doen. In de

Ook de gevelkozijnen van de woningen vormen een belangrijk onderdeel van het groot onderhoud. Afhankelijk van de conditie van de kozijnen worden alleen de draaiende delen vervangen of worden de kozijnen geheel vernieuwd. Ieder kozijn wordt bovendien geschilderd en voorzien van isolatieglas.

Het groot onderhoud aan de woningen wordt uitgevoerd in bewoonde staat. Dit vergt een goede begeleiding van de bewoners. Om het bouwproces zo soepel mogelijk te laten verlopen is daarom vanuit Heembouw een bewonersbegeleider aangesteld. “Deze bewonersbegeleider is onderdeel van ons projectteam dat verder bestaat uit een projectleider, uitvoerder en werkvoorbereider”, aldus Verlaan. “Een continue monitoring zorgt ervoor dat wij direct kunnen bijsturen wanneer het fout gaat.”

INNOVATIE Heembouw bestaat al sinds 1939. Verlaan vervolgt: “Wij zijn een zeer ambitieus, vooruitstrevend bedrijf dat niet bang is om te investeren in nieuwe ontwikkelingen om te kunnen groeien. We lopen voorop als het gaat om innovatie. Zo hebben wij al ruim 10 jaar geleden de lean-filosofie omarmd en voeren wij al onze projecten volgens de lean-werkwijze uit. Dit zorgt voor een hoge kwaliteit, optimale samenwerking en een vlot lopend proces.”

DEN HAAG | Stieltjesstraat

Projectinfo EINDGEBRUIKER “Vanuit onze vestigingen in Rotterdam, Breda, Roelofarendsveen en Amersfoort richten wij ons op de eindgebruiker van een bedrijfsgebouw, kantoor en woning”, aldus Verlaan. “Dit gebeurt altijd vanuit onze filosofie: creëer de ideale plek voor de eindgebruiker. Een plek waar mensen willen zijn. Daar gaat het ons om.” ❚

Bouwinfo OPDRACHT woningcorporatie Staedion

UITVOERING

Heembouw; Schijf Sloopwerken; Timmerfabriek Koenekoop; Schildersbedrijf Caspar de Haan; Imto Benelux; MBR Hekwerken; Fikom tegelzetters; Bruynzeel Keukens; Reco Montage techniek

INSTALLATIES

Zondervan Techniek; J. de Groot; Bevico

BOUWKOSTEN

EIGENTIJDSE UITSTRALING DOOR NIEUWE BALKONHEKKEN MBR Hekwerken, specialist in aluminium balkonheksystemen, werd door Heembouw benaderd om mee te werken aan project Stieltjesstraat in Den Haag. Voor dit project bestonden de oorspronkelijke plannen uit het schilderen van de bestaande hekken, alsmede het vervangen van de handregel. Al snel werd duidelijk dat het voor de langetermijnplanning interessanter was om de bestaande hekken te vervangen. Voor de prijs van twee schilderbeurten, die om de zeven jaar terugkeren, heb je een compleet nieuw aluminium hekwerk dat 30 tot 40 jaar meegaat en onderhoudsvriendelijk is. Een keuze die het budget van de woningcorporatie ten goede komt. Meteen nadat de opdrachtgever had besloten om de hekwerken te vervangen werd het ontwerpproces opgestart. Tijdens dit proces wordt bij MBR Hekwerken gebruikgemaakt van 3D-software. Hiermee kunnen in alle stadia van het proces 'platte' schetsen en werktekeningen vertaald worden in een driedimensionaal beeld. Door de werktekeningen ruimtelijk te maken wordt hetgeen de opdrachtgever in gedachten heeft als het ware tastbaar. “Hierdoor verloopt de gedachtewisseling over een ontwerp niet alleen soepeler maar ook efficiënter”, aldus Frank van Roessel, accountmanager bij MBR Hekwerken. Bij dit project is gekozen voor aluminium spijlenhekken in combinatie met glazen panelen en privacyschermen. De slanke stripbalusters en separate leuning geven de hekken, en hierdoor tevens de gebouwen, een eigentijdse uitstraling. Nadat de eerste fase van het project was afgerond volgde een aanbestedingsprocedure voor de tweede fase. “Hierbij was op voorhand door de opdrachtgever gesteld dat MBR Hekwerken ook nu weer de hekken moest leveren. De opdrachtgever was niet geïnteresseerd in een alternatief omdat hij zeer tevreden was over de kwaliteit en uitstraling van ons product.”

€ 1,5 miljoen excl. BTW

BOUWPERIODE oktober 2014 – januari 2015

MBR Hekwerken heeft, met meer dan 20 jaar ervaring, talloze projecten en nieuwe ontwikkelingen binnen de balkonhekkenbranche op haar naam staan. Kwaliteit en klantgerichtheid zijn hierbij de kernwaarden.

| 133

WEEK VAN DE BOUW: 9-13 FEBRUARI IN JAARBEURS UTRECHT

Verschillende beurzen spelen de hoofdrol 'Het wordt weer leuk in de bouw', is de slogan van de Bouwbeurs 2015. Voor de bezoeker lijkt dat bij voorbaat al het geval, want de tweejaarlijkse beurs is van 9 tot 13 februari onderdeel van de eerste Week van de Bouw. Gelijktijdig met de Bouwbeurs vinden in de Jaarbeurs in Utrecht nog 4 evenementen plaats: GEVEL, Renovatie & Transformatie, Material Xperience en de nieuwe titel Led 'n Light. “Net als de bouwsector investeert de Jaarbeurs in synergie”, vertelt Markt Manager Bouw Martijn Carlier. “De bouwprofessional vindt tijdens de Week van de Bouw altijd wie of wat hij zoekt, terwijl de beproefde setting van de afzonderlijke beurstitels blijft bestaan.”

De Week van de Bouw zal in de oneven jaren plaatsvinden terwijl een aantal afzonderlijke titels in de even jaren blijven terugkomen; dit concept is het antwoord op veranderende patronen in de bouwsector, zegt Carlier. “Wij hebben bewust gekozen voor de bundeling van bekende titels. De productieketen in de bouw verandert van aanbodin vraaggestuurd, en opdrachtgevers, ontwerpers en uitvoerende partijen gaan op andere manieren met elkaar samenwerken, bijvoorbeeld in het kader van ketenintegratie. Daar spelen wij als organisator op in. De Bouwbeurs is in groeiende mate een podium voor uitvoerende partijen, waarbij het accent ligt op 'doen en demonstreren' en de sector vooral trots wil uitstralen; GEVEL – ook een zeer sterke titel, weet kritische ontwerpers dan weer goed te bereiken en Renovatie & Transformatie bedient opdrachtgevers in een groeiende markt. Verder brengen wij deelbranches samen op het gebied van materialen en producten. Tijdens de Week van de Bouw kan de bezoeker en exposant met alle partijen, in hun nieuwe rollen en samenwerkingsvormen, communiceren en een relatie opbouwen. In een paar woorden: de Week van de Bouw integreert bouwsectoren.”

134 |

MEERWAARDE EN SYNERGIE De opzet van de Week van de Bouw is dus gebaseerd op meerwaarde en synergie van bestaande titels. “Vijf dagen lang – van 9 tot 13 februari in Jaarbeurs Utrecht – komen gespecialiseerde beurzen samen met congressen, uitreikingen, presentaties en thematische routes. Iedere doelgroep heeft als vanouds zijn eigen informatieplatform”, vervolgt Carlier. “Specifieke informatie, voor specifieke doelgroepen dus, op specifieke evenementen.” Dat zijn in de Week van de Bouw bijvoorbeeld het Gala van de Nederlandse Bouw, de uitreiking van de Nederlandse Bouwprijzen, het Nationaal Bouwdebat en het BouwbeursFeest. “Relatiebeheer in de bekende sfeer blijft altijd mogelijk, maar de bezoeker van de Week van de Bouw kan zijn blik verbreden en nieuwe allianties slaan. Om de hal van Renovatie & Transformatie te bereiken, loop je straks bijvoorbeeld door de hallen van de Bouwbeurs heen, en passeer je onder meer het BouwBeurs ZZP Plein, een speciaal infoplein voor de zzp'er in de bouw.” Geïntroduceerd op de Bouwbeurs 2011, zal dit demonstratie- en infoplein de komende editie nog worden uitgebreid. “Je kunt tijdens de Week

van de Bouw je bestemming zoeken, maar ook stilstaan bij andere ontwikkelingen en sectoren.”

'FACADES WITH 20/20 VISION' Renovatie & Transformatie heeft onder de titel Renovatie de afgelopen jaren vanuit de Brabanthallen 's-Hertogenbosch een sterke bezoekersgroei doorgemaakt. Tijdens de Week van de Bouw ligt het inhoudelijk accent op wonen, werken en zorgen, op sectoren waar belangrijke transformatie-opdrachten liggen. GEVEL is de vakbeurs voor ontwerp en engineering in de gebouwschil, en heeft de afgelopen jaren vanuit de vaste locatie Ahoy Rotterdam een plek verworven als ontmoetingsplaats voor innovatieve ketenpartners. De grootste doelgroep is architecten. “GEVEL biedt de architect een sterk inhoudelijk programma, met als thema 'Facades with 20/20 vision', verwijzend naar het streefjaar voor energieneutraal bouwen. Er zijn netwerkbijeenkomsten te vinden, een conceptenboulevard en de Bold &Beautiful Award wordt er uitgereikt.” De afgelopen jaren werd de beurs Material Xperience steeds gelijktijdig met GEVEL georganiseerd. Het jaarlijkse materiaalevenement voor creatieve bouwprofes-

sionals heeft in 2015 als thema 'Zintuigelijke beleving' en krijgt ook tijdens de Week van de Bouw in de Jaarbeurs een eigen hal toebedeeld. Carlier: “Ook hier dus meerwaarde en synergie binnen een zakelijke setting, terwijl de branding van een bestaande beurs in stand wordt gehouden. De bezoeker weet wat hij kan verwachten, en vindt nieuwe mogelijkheden op zijn pad.”

EIGEN ONTWIKKELINGEN JAARBEURS Het nieuwe platform Led 'n Light bedient meer een nichemarkt en is een antwoord op de groeiende rol van led in duurzame nieuwbouw- en

renovatieprojecten. “Deze start-up zal worden gepresenteerd met onder meer een Led 'n Light Seminar in Hal 7, waar ook Renovatie & Transformatie plaatsvindt. Wederom is synergie hier het motto, terwijl wij inspelen op actuele ontwikkelingen”, zegt Carlier. Dat doet de Jaarbeurs, sinds dit jaar geïntegreerd met VNU Exhibitions en Jaarbeurs Catering, ook met het eigen vastgoed. Er bestaan concrete plannen om de Jaarbeurs te vernieuwen; tussen 2015 en 2022 wordt de belangrijkste toegangsroute – de Centrumboulevard – aangepakt, wordt de Jaarbeurspassage vernieuwd en worden de beurshallen gerenoveerd - in enkele gevallen zelfs gesloopt en ver-

vangen. “In het kader van de mogelijke renovatie van de gevelschil van het Beatrixgebouw organiseren wij een studentenprijsvraag onder het motto 'Bedenk een nieuwe jas voor het Beatrixgebouw'; de winnaar zal tijdens de Week van de Bouw in februari worden bekendgemaakt. Optimale synergie dus tussen beursorganisator en doelgroepen.” Voor meer informatie: zie www.weekvandebouw.nl, ook voor de websites van de afzonderlijke beurstitels Bouwbeurs, GEVEL, Renovatie & Transformatie, Material Xperience en Led 'n Light. ❚

9-13 FEBRUARI 2015 IN JAARBEURS | UTRECHT ENTREE WEST

ZZP PLEIN AANNEMERS, BOUWKUNDIGEN, ZZP’ERS, HANDEL EN TOELEVERING

HAL

SPECIAL EVENTS HAL

11 GREENBUILD BOULEVARD

PRODUCTEN, MATERIALEN EN GEREEDSCHAPPEN, INNOVATIES, TECHNIEKEN

HAL

PRAKTISCH & CONCREET: DEMONSTRATIEPLEINEN, HANDSON, GERICHT OP UITVOERENDE BOUW

CONCEPTEN BOULEVARD

MEDIA PLAZA

HAL

ARCHITECTEN, INGENIEURS, ADVISEURS, GEVELBOUWERS GEVELSYSTEMEN EN -MATERIALEN, MOCK-UPS, REFERENTIEPROJECTEN ARCHITECTONISCH & INGENIEUS: ARCHITECTENSESSIES, CONCEPTENBOULEVARD, INNOVATIEPLEIN

9 BOUW & ICT

2015

HAL

VAKBEURS VOOR DUURZAME VERNIEUWING IN BOUW EN VASTGOED

VSB

CONCEPTEN BOULEVARD

HAL

8 ENTREE OOST

WONINGCORPORATIES, OPDRACHTGEVERS, FACILITY MANAGEMENT, PROJECTONTWIKKELAARS

ARCHITECTEN EN CREATIEVE PROFESSIONALS

SAMENWERKING, NETWERKEN, KENNISOVERDRACHT, INTEGRALE AANPAK INTEGRAAL & INNOVATIEF: ORAKEL VAN DELPHI, CONCEPTENBOULEVARD, HOLLANDS ONTWERP

INSPIRATIE, CREATIEF, AVANTGARDE WONINGCORPORATIES, PROJECTONTWIKKELAARS, VASTGOEDBEHEERDERS, ARCHITECTEN

ESTHETISCH: MATERIALEN, SAMPLES, NOVITEITEN

LED-VERLICHTING EN ANDERE SPAARVERLICHTINGSOPLOSSINGEN INNOVATIEVE EN ENERGIEZUINIGE PROJECTVERLICHTING

VIJF DAGEN LANG KOMT ALLES EN IEDEREEN IN BOUW EN VASTGOED SAMEN IN DE JAARBEURS IN UTRECHT. EEN COMBINATIE VAN VAKBEURZEN, DEBATTEN, AWARDS, NETWERKBIJEENKOMSTEN EN CONGRESSEN.

13015 VNU de Week van de Bouw Plattegrond Ned V26.indd 1

VAN IDEE TOT REALISATIE WWW.WEEKVANDEBOUW.NL

14-11-14 14:16

| 135

Duurzaam bouwen door natuurlijk en doordacht te isoleren IsoBouw Systems bv ontwikkelt en vervaardigt isolatieproducten gebaseerd op EPS (geëxpandeerd polystyreen). Het bedrijf heeft een voortdurende focus op innovatie. De isolatiesystemen kenmerken zich door een hoge kwaliteit en veel verwerkingsgemak. Dat leidt tot besparing van tijd, geld en energie. Met als beursthema: ‘Natuurlijk isoleren’ is de isolatiefabrikant ook dit jaar weer prominent aanwezig tijdens de Week van de Bouw, met nieuwe isolatiesystemen voor nieuwbouw- én renovatiedoeleinden.

136 |

Conform de Trias Energetica is isoleren de belangrijkste en eerste stap om energie te besparen. Isoleren is dus een vanzelfsprekendheid. IsoBouw speelt hierop in met het beursthema ‘Natuurlijk isoleren’. De tweede betekenis van het thema heeft betrekking op het door IsoBouw toegepaste isolatiemateriaal. EPS bestaat voor 98% uit lucht, één van de basiselementen uit de natuur. Mede daardoor is EPS één van de meest milieuvriendelijke isolatiematerialen. Deze claim wordt bevestigd door onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek (LCA-studies en meerdere Dubo-keurmerken).

NIEUWE RENOVATIE-OPLOSSINGEN VOOR HET DAK Met SlimFix, SlimFix Reno+ en SlimFix Spoor beschikt IsoBouw al over een uitgebreid assortiment voor het na-isoleren van hellende daken. Hieraan is onlangs het product RecaPan toegevoegd. RecaPan-elementen komen direct op de oude panlatten. De bestaande pannen kunnen hierop weer herplaatst worden. Dit betekent dat de pannen niet van het dak af hoeven. Een primeur op de beurs is een isolerend renovatie-element dat ideaal is voor hellende daken waarbij de onderconstructie niet vlak is (bijvoorbeeld bij reeds voorhanden oude enkelschalige dakelementen). Het verhaal achter dit product wil IsoBouw tot aan de beurs nog even geheim houden. Een zeer succesvol product voor het na-isoleren van zolders is SlimFix Deco. Dit snel, eenvoudig en luchtdicht verwerkbare systeem kent veel enthousiaste gebruikers. Tijdens de beurs presenteert IsoBouw een nieuwe generatie met een verdere optimalisatie in verwerkingssnelheid en esthetische afwerking.

Het eerste concept is het onlangs geïntroduceerde product SlimFixXT Prefab, prefab sandwich-systeemkappen die fabrieksmatig volledig worden afgestemd op de projectspecifieke wensen. Te denken valt aan maat-nauwkeurige dakdoorboringen, dakraamsparingen of vaste kopgevel- en gootoverstekken. In één arbeidsgang wordt op de bouwplaats een complete dakconstructie gerealiseerd. Het tweede concept is een gevelsysteem op basis van sandwichelementen. De elementen worden middels CAD/CAM-technologie projectspecifiek op maat geproduceerd. De gevel kan vervolgens volgens het ‘lego-principe’ snel en eenvoudig gemonteerd worden. Redenen genoeg om eens een kijkje te nemen op de stand van IsoBouw (Hal 11 D010). ❚

DOORDACHT GEVELISOLATIESYSTEEM VOOR MOOIE, DUURZAME GEVELS Een zeer gewild product dat prominent getoond zal worden is SlimFort. SlimFort is een gevelisolatiesysteem zonder koudebruggen voor gevels die met esthetische beplating worden afgewerkt. Een voorbeeld hiervan is de afwerking met vezelcementplaten van diverse leveranciers. Zo wordt SlimFort in samenwerking met Eternit-gevelbekleding onder andere vermarkt onder de naam FaçaTherm. Maar de veelzijdigheid van het systeem gaat verder. In samenwerking met prominente fabrikanten heeft IsoBouw een nieuw concept uitgewerkt. IsoBouw zal aantonen dat de esthetische afwerking bij SlimFort vrijwel onbeperkt is.

PREFABCONCEPTEN DIRECT VOORTVLOEIEND UIT BIM Tijdens de beurs toont IsoBouw ook twee nieuwe concepten die via ‘BIM-aansturing’ geproduceerd kunnen worden.

| 137

Luchtdicht Bouwen en meer Van 9 tot en met 13 februari is tremco illbruck tijdens de Week van de Bouw te vinden in Jaarbeurs Utrecht. tremco illbruck is een Europese producent van hoogwaardige oplossingen op het gebied van afdichting en verlijming voor de bouw en industrie. Op de BouwBeurs presenteert tremco illbruck onder andere de ontwikkelingen binnen de concepten Luchtdicht Bouwen en Passieve Brandwerendheid, de innovatieve en milieuvriendelijke lijmkitten en de nieuwe illbruck SP925 Afdichtingscoating.

'EERSTE ECHTE LUCHTDICHT BOUWEN AFDICHTINGSCOATING'

“Als dé specialist in Luchtdicht Bouwen zijn we continu bezig met vooruitstrevende ontwikkelingen. We hebben een online platform gelanceerd op www.luchtdichtbouwen.nl, een adviestool ontwikkeld waarin met 3Dbouwdetails advies wordt gegeven over de perfecte luchtdichte aansluiting en een uitgebalanceerd stappenplan ontwikkeld. Dit alles om de opdrachtgever volledig te ontzorgen. Binnen het concept Passieve Brandwerendheid zijn de Nullifire FF197 Brandwerend Pistoolschuim en de Nullifire FS705 Brandwerend Grafiet zeer onderscheidend in de markt. Deze producten zijn breder toepasbaar en hebben bij een gelijke toepassing een betere brandwerendheid.”

De Kracht van de Combinatie is een samenwerking van drie partijen die hun producten voor verankering, bevestiging en luchtdichting nauwgezet op elkaar afstemmen. De drie partijen, Gebr. Bodegraven, fischer Benelux en tremco illbruck, tonen meerwaarde tijdens de BouwBeurs met een gecombineerde stand van maar liefst 300 m2. Iedere partij laat afzonderlijk zijn producten en diensten zien die weer samenkomen in het centrale Kracht van de Combinatie-deel.

“Binnen de SP-range heeft tremco illbruck de eerste echte Luchtdicht Bouwen afdichtingscoating op de markt gebracht. De illbruck SP925 Afdichtingscoating is specifiek ontwikkeld om voegen en oppervlakken lucht- en waterdicht af te werken. We laten op onze stand zien dat de hoge viscositeit zorgt voor een prettige en precieze verwerking."

DE KRACHT VAN DE COMBINATIE

“Via www.illbruck.nl kunt u gratis toegangskaarten verkrijgen. Graag tot ziens op onze stand in hal 11.” ❚

HET GROENE ALTERNATIEF VOOR LIJMKIT De SP-range van illbruck is volledig vrij van isocyanaten, siliconen en oplosmiddelen. “Echt groen dus. Bovendien zijn kwaliteit, levensduur en verwerkbaarheid van het hoogste niveau en minimaal net zo goed als traditionele lijmen en kitten. Dit dankzij een door tremco illbruck ontwikkelde en beproefde technologie.”

‘Firestopping’ in de praktijk.

De hoge viscositeit van de SP925 Afdichtingscoating zorgt voor een prettige en precieze verwerking 138 |

| 138

Wat heeft Renovatie & Transformatie 2015 u te bieden? • Actuele renovatie- en transformatieconcepten • Renovatie Arena + Conceptenboulevard • Snelle pitches in de Speakers’ Corner • Kennisdeling in het Faay Renovatietheater • Uitreiking Hollands Ontwerp Award

naar a G ? ang g g e n o a t g / l e to urs.n e b Gratis e i t va de: o o c n e e r . d met www n a a u ld en me 400.00

1.43

9 t/m 13 februari 2015 | Jaarbeurs | Utrecht | www.renovatiebeurs.nl Gelijktijdig met

Vijf dagen lang komt alles en iedereen in bouw en vastgoed samen in de Jaarbeurs in Utrecht. Een combinatie van vakbeurzen, debatten, awards, netwerkbijeenkomsten en congressen.

2015 VAKBEURS VOOR DUURZAME VERNIEUWING IN BOUW EN VASTGOED

Roestvaststalen hekwerk komt tegemoet aan duurzame ontwikkelingen in de bouw

140 |

2015 VAKBEURS VOOR DUURZAME VERNIEUWING IN BOUW EN VASTGOED

Tekst: Lieke van Zuilekom Beeld: VMG Versteeg Metaal Groep BV

VMG Versteeg Metaal Groep BV is al meer dan vijftig jaar specialist in de productie van stalen en aluminium balkonhekken, galerijhekken en aanverwante producten. Tijdens Renovatie & Transformatie 2015 presenteert het bedrijf een nieuw, toekomstbestendig product, namelijk een hekwerk gemaakt van roestvaststaal. Daarmee levert het bedrijf een belangrijke bijdrage aan de cradle to cradle-gedachte.

Roestvaststaal biedt, ten opzichte van de meer traditionele materialen, een groot aantal voordelen, vertelt Jeff de Vet, directeur van VMG Versteeg Metaal Groep BV. “Wanneer gekozen wordt voor roestvaststaal, kan een aantal fases in de productieketen worden overgeslagen. Waar traditionele koolstofstalen hekwerken vandaag de dag nog verzinkt moeten worden om bescherming te bieden tegen corrosie, kan roestvaststaal zonder verdere corrosiebehandeling worden verwerkt. Bovendien is het materiaal gemakkelijker te reconditioneren. Het materiaal heeft uiteindelijk een hogere restwaarde dan regulier staal.” Het allerbelangrijkste voordeel houdt echter verband met de maatregelen van de overheid om chemische voorbehandeling door middel van chromaat6 in Europa te gaan verbieden, vertelt De Vet. “Vanwege de toekomstige regelgeving moet een alternatief worden gezocht voor deze voorbehandelingslaag. De chemische industrie is op dit moment druk bezig om alternatieven te ontwikkelen, maar naar mijn weten is er nog geen volwaardige vervanger gevonden. Wanneer een vervangend product uitblijft, zullen de garantievoorwaarden ten aanzien van poedercoating, waar wij met onze hekken uiteraard mee te maken hebben, de komende jaren noodgedwongen moeten veranderen. Echter, wanneer men kiest voor roestvaststaal, is dit niet aan de orde. Ons streven is dan ook om de garantietermijnen zoals wij die nu kennen overeind te houden en mogelijk zelfs de onderhoudsverplichtingen te versoepelen.”

LANGDURIGE ONTWIKKELING VMG Versteeg Metaal Groep BV heeft zes jaar geïnvesteerd om een perfect roestvaststalen hekwerk te ontwikkelen. “Met ons product bieden wij een enorme toegevoegde waarde voor de markt. De prijs van ons RVS-hekwerk is vergelijkbaar met de prijzen waarvoor hekken gemaakt van traditionele materialen als koolstofstaal en aluminium worden aangeboden.” De in Heusden geproduceerde RVS-hekwerken worden voornamelijk geleverd ten behoeve van gestapelde woningbouw, vertelt De Vet. "Zowel voor nieuwbouw- als renovatieprojecten. We hebben inmiddels een aantal pilotprojecten met roestvaststaal uitgevoerd, bijvoorbeeld het project ‘Nieuw Overbos’ in Heemstede, waar ruim 2.500 meter RVS-hekwerk gemonteerd is.”

LUDIEKE PRESENTATIE Het roestvaststalen hekwerk wordt tijdens Renovatie & Transformatie op een ludieke manier gepresenteerd. “Aan de buitenkant zie je het verschil tussen koolstofstaal en roestvaststaal eigenlijk niet. De schoonheid en toegevoegde waarde zit vanbinnen, onder de kleurlaag. Het verschil merk je pas na verloop van tijd, wanneer invloeden van buitenaf inwerken op het materiaal”, aldus De Vet. “We presenteren ons hekwerk in een nagebootste maritieme en industriële omgeving, die erg nadelig is voor hekwerken. De zouten en dampen werken namelijk extra hard in op het materiaal. In onze stand laten wij zien dat dergelijke invloeden voor ons nieuwe hekwerk geen problemen oplevert.” Nieuwsgierig geworden? Breng dan een bezoekje aan VMG Versteeg Metaal Groep BV, stand 07.C011. ❚

| 141

WEEK VAN DE BOUW '15

HAL 7 STAND E107

HAL 7 STAND F051

HAL 7 STAND D024

2015 VAKBEURS VOOR DUURZAME VERNIEUWING IN BOUW EN VASTGOED

Welke invloed heeft een

gevelmetamorfose op uw gebouw?

Welke impact heeft een gevelmetamorfose op de uitstraling van een gebouw? Dat toont Plastica, specialist in decoratief plaatmateriaal en duurzame gevelbekleding tijdens de beurs Renovatie & Transformatie in Jaarbeurs Utrecht. In de stand worden renovatieprojecten met bijbehorende producten getoond. Een van die projecten is De Meiberg in Nijmegen, een appartementencomplex waarvan de kozijnen, hekwerk, beton en dakbedekking onlangs zijn vernieuwd. “De nieuwe Alucopal® gevelbekleding springt hier het meest in het oog”, vertelt Foke Borg namens Plastica Plaat BV. “De aluminium-composiet gevelbekleding geeft De Meiberg weer een frisse, eigentijdse uitstraling. Het materiaal is onderhoudsarm, kleurvast en heeft een lange levensduur. Bij matig onderhoud behoudt de beplating minimaal 25

jaar haar fraaie uitstraling. Dankzij het minimale gewicht vraagt de vervaardiging van het product een minimum aan grondstoffen.”

RENOVATIE-APP Naast de projecten besteedt Plastica tijdens Renovatie & Transformatie aandacht aan de nieuwe renovatie-app voor de gevel, waarmee belangstellenden drie bestaande gebouwen kunnen voorzien van een nieuw jasje. “Gebruikers van de app krijgen heel snel een goed beeld van wat nieuw plaatmateriaal kan doen met de uitstraling van

de gevel”, vertelt Borg. “Gebruikers kunnen een woning, een kantoorgebouw of een appartementencomplex voorzien van nieuwe gevelbekleding. De app biedt hiermee een totaal beeld van onze mogelijkheden. Probeer het zelf op onze stand 07.C121 en laat u inspireren.” ❚

| 143

2015 VAKBEURS VOOR DUURZAME VERNIEUWING IN BOUW EN VASTGOED

Vijf dagen lang inspireren en uitnodigen Tijdens de Week van de Bouw inspireren VBI en Duurzaam Gebouwd opdrachtgevers, ontwerpers en bouwers op en rondom hun themaplein genaamd (Re) Building The Future. (Re) Building The Future is een uitnodiging om integraal samen te werken en de verbinding met elkaar aan te gaan. Met tastbare cases, concepten en systemen vertalen deelnemende partijen een visie op duurzame gebouwen met oog op flexibiliteit, comfort en gezondheid. De bouwbranche wordt de komende jaren in een hoog tempo getransformeerd naar een bouwindustrie: een industrie met totaalconcepten, garanties op geleverde eindproducten. Daar spelen VBI en Duurzaam Gebouwd met dit initiatief op in.

144 |

Het is tijd voor een volgende stap in de bouw. Ketenintegratie is al enige tijd een belangrijk topic in de bouw. Maar het werkelijk verbinden van partijen ontbreekt en dat is volgens de initiators precies wat de kracht is van deze samenwerking. ‘‘Er wordt een duidelijke visie

op duurzame gebouwen gepresenteerd met tegelijk de vertaling naar de praktijk. We verbinding in de bouw stimuleren zodat er duurzame gebouwen worden ontwikkeld’’, vertelt Martin Koppenhol, manager New Business Development van VBI.

2015 VAKBEURS VOOR DUURZAME VERNIEUWING IN BOUW EN VASTGOED

SAMEN MET PARTNERS Op het themaplein (Re) Building The Future laten partners op hun stand of met een inhoudelijke bijdrage zien hoe zij de visie op flexibele, comfortabele en gezonde gebouwen uitdragen. Het dagelijkse inhoudelijke programma is gevuld met onder andere market vision presentaties, workshops en round tables. Duurzaam Gebouwd staat gerand voor een hoogwaardig programma. Het initiatief is een belangrijke schakel voor vernieuwers in de bouw volgens Richard Klein, directeur van Duurzaam Gebouwd: ‘‘We laten zien dat vernieuwers in de bouw kennis en netwerken moeten delen, van elkaar kunnen leren en integrale samenwerkingen aangaan. Wij nodigen mensen uit met ons in dialoog te treden en daadwerkelijk de verbinding aan te gaan om duurzame gebouwen te ontwikkelen. ’’

BINNENSTEDELIJK BOUWEN De ontwikkeling van een duurzaam gebouw begint volgens VBI aan de hand van de pijlers flexibiliteit, comfort en gezondheid. De praktische vertaling van een duurzaam gebouw laat zij tijdens de Week van de Bouw zien aan de hand van een bouwproject in binnenstedelijk gebied. ‘‘Momenteel wordt in Delft het project Wonen boven de Hoven gerealiseerd’’. De ontwikkeling en realisatie van deze woontoren wordt gedaan door Heembouw Wonen, de belegger van de huurwoningen is Van der Vorm vastgoed en het ontwerp is van Habeon Architecten. ‘‘Wij zien dat bouwen via een ‘plug & play’ wijze veel voordelen met zich meebrengt, vooral in binnenstedelijk gebied. Het casco van dit appartementengebouw van dertien lagen wordt in hoog tempo gerealiseerd. Dit is het resultaat van een innovatief systeem dat VBI heeft ontwikkeld.’’ aldus Koppenhol.

Hoe renoveert u met oog op de toekomst? Renoveren is een belangrijk aspect binnen de bouw. Woningcorporaties kijken naar hun strategische woningvoorraad en staan voor de keuze om te renoveren of te investeren in nieuwbouw. Waar renoveren geen optie meer is, kiezen zij voor nieuwbouw. Maar in veel gevallen worden grootschalige renovatieprojecten uitgevoerd om de woningen te voorzien van een beter energielabel. Renoveren draagt bij aan het unieke verhaal van de woning. Dit emotionele aspect wordt vaak vergeten of onderschat. Een huis is voor iedereen van wezenlijk belang en welk gevoel een woning geeft, is voor iedereen anders. Wat alle mensen gemeen hebben, is dat zij verlangen naar een comfortabele en gezonde leefomgeving. En met renovatieprojecten wordt op deze behoefte ingespeeld.

HUIS VOELT ALS NIEUW Bewoners spenderen met leven, wonen, koken het grootste gedeelte van de tijd door op de begane grond. Het is dus van groot belang dat de vloer in comfort voorziet. Het vervangen van een oude houten begane grondvloer is een opgave die minder tijd in beslag neemt dan veel mensen denken. Binnen een dag is de begane grondvloer van één woning volledig vervangen. Bewoners vertellen na afloop dat hun huis voelt als nieuw. De vloer kraakt niet meer, dempt het geluid en geeft meer warmte en rust.

WEEK VAN DE BOUW VBI nodigt u uit om verder te praten over renovatieprojecten waarbij de oude houten begane grondvloeren vervangen moet worden. Met een slimme oplossing, genaamd de VBI PS-renovatievloer kunnen kleine of grote projecten op een efficiënte wijze worden uitgevoerd. Tijdens de Week van de Bouw staat VBI in de Transformatie en Renovatie hal op stand C105. ❚

HERBESTEMMING Dankzij deze innovatie kunnen nu ook bij hoogbouw appartementen grote vrij indeelbare ruimtes worden gerealiseerd. De grote vrij indeelbare ruimte biedt optimale ontwerpen indelingsvrijheid door het ontbreken van dragende binnenwanden. Hierdoor kan het gebouw ook in de toekomst steeds van indeling of van functie veranderen, zodat kan worden ingespeeld op de veranderende wensen van de eindgebruiker. Dankzij de snelheid van het bouwsysteem, wordt overlast voor de omgeving beperkt terwijl gelijktijdig de bouwplaats gebonden kosten worden verlaagd. Het gebouw wordt sneller opgeleverd en levert eerder rendement op voor de opdrachtgever of verhuurder. ❚

| 145

'Werkelijk duurzaam

bouwen met staal' Duurzaam bouwen wordt steeds belangrijker. De milieubeoordeling van bouwproducten speelt hierbij een belangrijke rol. ODS BV heeft de handschoen opgepakt en drie stalen systemen van Jansen laten onderwerpen aan een levenscyclusanalyse door het Nederlandse Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie (NIBE). Resultaat: binnen het door NIBE gehanteerde klassensysteem komt ODS bij de beste naar voren.

Architecten willen in de regel wel werken met staal, vanuit hun oogpunt vooral vanwege de esthetische kwaliteiten, maar worden vaak terug gefloten, constateert Ron Jacobs van ODS. “In het kader van de verschuiving naar prestatiegericht bouwen, rekening houdend met de totale levenscyclus, komt staal als beste uit de bus. Dat wisten wij natuurlijk al”, lacht Jacobs, “maar nu kunnen we het ook staven met certificaten. In het verleden hebben we al eens de levenscyclus doorberekend van stalen (vlies)gevelsystemen,

146 |

samen met Bouwen met Staal. Nu hebben we het echter door een geheel neutrale partij laten beschrijven.”

HOGE ISOLATIEWAARDE ODS heeft drie belangrijke Jansen-systemen laten onderwerpen aan de milieubeoordeling door het NIBE. Het gaat om de systemen Jansen VISS TVS HI, Janisol HI en de Economy-deuren. Tevens is er Dubokeur verleend op deze systemen. “De VISS HI haalt qua isolatiewaarde het passiefhuis-niveau en

dat geldt ook voor Janisol HI, onze nieuwe generatie geïsoleerde stalen profielen. Jansen Economy is een ongeïsoleerd profiel dat zeer populair is voor binnentoepassingen. Het is uitgegroeid tot een 'commodity product' in Nederland dat ook brandwerend kan worden uitgevoerd, en veel wordt toegepast in musea. Zo zijn de Jansen Economy-deuren te vinden in het Rijksmuseum, onder meer bij de toegang tot de eregalerij, en zijn bijvoorbeeld in De Rotterdam honderden van deze deuren toegepast. Ze ogen vriendelijk,

alleen rekening gehouden met fabriceren en bewerken, maar met de gehele levensduur – zelfs tot erna. De kwaliteit van staal blijft na recyclen minstens even hoog; er is zelfs sprake van upcycling.” Volgens Ron Jacobs geeft een vliesgevel het best weer wat er met staal te bereiken valt. “Kijk maar eens naar de spraakmakende gevel van het nieuwe Rotterdam Centraal Station: transparantie die met geen enkel ander materiaal te realiseren is. Ook het Erasmus Paviljoen en basisschool De Springplank zijn mooie voorbeelden”, besluit Jacobs. ❚

'Staal is duurzaam, architectonisch verantwoord en hoog-isolerend'

maar zorgen tegelijk voor een brandscheiding, terwijl je niet het idee hebt een bunker binnen te stappen.”

EERLIJK PRODUCT Staal is volgens Ron Jacobs een heel eerlijk product. “Staal is ecologisch heel duurzaam, architectonisch zeer verantwoord en isoleert ook nog eens tot op het hoogste niveau. Het nadeel is dat er in verhouding veel productie-uren gaan zitten in het assembleren; staal wordt immers gelast. Dat zie je in de kost-

prijs, máár ook in de levensduur. Een lasverbinding is de meest stevige verbinding die er is. Ze kunnen tegen een stootje en behoeven minder onderhoud. Staal heeft dan ook een technische levensduur van honderd jaar. Op de langere duur is staal dus meer economisch en nu ook bewezen duurzaam. De belangrijkste oorzaak voor de lage milieubelasting van onze gecertificeerde systemen zit hem in het basismateriaal, staal dus. Staal is zeer goed te recyclen en te hergebruiken. In de levenscyclusanalyse is niet

| 147

Building on Profiles

Kennis van

Schets & oplossing

Verwerking & montage

Bediening & onderhoud

Architecten

Verwerker

Opdrachtgever

ODS B.V. Dak- en geveltechniek Donk 6, 2991 LE Barendrecht Postbus 69, 2990 AB Barendrecht T +31 180 - 640 887 | F +31 180 - 640 325 info@ods-geveltechniek.nl www.ods-geveltechniek.nl www.linkedin.com/company/ods-jansen

Staal vormt de esthetische basis waarop u verder bouwt Jansen VISS is een systeem van geïsoleerde stijlen en regels voor vliesgevels met de laagste schaduwkosten in de markt. Met een gering aantal onderdelen bent u in staat om de meest uiteenlopende gevelconstructies of glasdaken te construeren. Het Jansen VISS systeem heeft maar liefst een levensduur van 100 jaar én is het meest milieuvriendelijke alternatief in de markt. Daarom is het Jansen VISS systeem gecertificeerd voor het keurmerk DUBOkeur® voor duurzaam bouwen. Als basis werkt u met een stalen Jansen profiel. Maar met VISS Ixtra kunt u een eigen draagprofiel samenstellen voor extra grote overspanningen. En zelfs als u een eigen stalen draagprofiel wilt (her)gebruiken kan dat ook. Welke optie u ook kiest, een stalen Jansen VISS gevel presteert op het hoogste niveau en behoudt altijd een licht en transparant karakter. Met Jansen VISS kan de architect of opdrachtgever meerdere eisen in één gevel verenigen. Akoestische eisen, strenge thermische isolatie-eisen (tot op passiefhuisniveau), inbraak- en brandweerstand worden probleemloos geïntegreerd, zonder dat de esthetiek in het gedrang komt. Hier komt alles samen.

Project: Centraal Station Rotterdam Architect: Team CS – een coöperatie tussen Benthem Crouwel Architekten, MVSA Meyer & Van Schooten Architecten en West 8

3D-PRINTEN OP STAND INTAL Innovatieve kracht demonstreren, dat is het uitgangspunt van Intal tijdens de Week van de Bouw in Jaarbeurs Utrecht. Op de beurs GEVEL (9-13 februari 2015) pakt de specialist in aluminium vliesgevels en kozijnen uit met een stand waar 'gewerkt' wordt, aldus directeureigenaar Rudy Schipper. “Intal @ Work is het thema. Wij willen laten zien, met name aan de vooruitstrevende architect en aannemer, wat er allemaal kan met onze systemen en technieken.”

De stand van Intal zal een toelopende vorm krijgen, met als punt een vliesgevel, “een element waarnaar de vraag groeiende is gezien de toename van glasoppervlakken in gebouwen”, vervolgt Schipper. Op een gigantisch ledscherm wordt het bedrijfsproces getoond. Intal wil graag laten zien dat het de gehele keten van ontwerp tot en met montage beheerst. “Uitgangspunt is dat de bezoekers de dynamiek van Intal ervaren.” Zo staan er bijvoorbeeld twee 3D-printers van FELIXprinters. “Veel bezoekers zullen hierover hebben gehoord, maar zo’n printer nog nooit in werking hebben gezien. Intal maakt gebruik van 3D-printers bij de ontwikkeling van haar profielsystemen en de bezoeker kan dit op de beurs ervaren. Ook vertellen wij graag over de laatste ontwikkelingen op het gebied van BIM-techniek, ondersteund door programma's als Revit. Eigenlijk komt alles waar Intal voor staat samen op de stand.” › Aluminiumspecialist wil graag laten zien dat het de gehele keten beheerst

| 149

Hal 3 B027

Aluminium kozijnen vliesgevelsystemen

RETAILPLAN AMERSFOORT

WISSELOORD STUDIO’S HILVERSUM

ME ER I NFO RMATIE OV ER INTAL ? NEEM CONTA CT MET ONS OP : 0226 34 15 25

NEDTRAIN UTRECHT

W W W.I N TAL .N L

PROJECTGEBONDEN PROFIELEN “Met 3D-technieken zijn wij in staat gedetailleerder te engineeren, wat bij een project als Hogeschool Rotterdam bijvoorbeeld van groot belang is geweest”, vervolgt Schipper. “Voor dit renovatieproject hebben wij in samenwerking met de architect profielen op maat ontwikkeld, om de originele uitstraling te behouden.” Een ander referentieproject van Intal is het nieuwe DC van Wehkamp in Zwolle, waarvoor een hoog-isolerende vliesgevel werd ontwikkeld. “Innovatie is de grote kracht van Intal; dat willen wij graag laten zien.”

LEAN WERKEN Intal werkt volledig lean; alle processen hebben efﬁciency als uitgangspunt. Wanneer een standaardproduct wordt ingezet in een project, worden vaste doorlooptijden gegarandeerd. Tijdens de implementatie van lean werd Intal begeleid door LeanENT. Schipper: “Het doel was om het team aan te zetten tot een onomkeerbare beweging van continu verbeteren.” LeanENT is op de stand aanwezig om vragen te beantwoorden, praktijkcases te schetsen, bezoekers te enthousiasmeren en uit te dagen zelf de eerste stappen te zetten. De stand van Intal op GEVEL is te vinden in Hal 3 van Jaarbeurs Utrecht, onder nummer B027. “Waarom GEVEL? GEVEL heeft een breed bezoekersprofiel, waardoor ons merk een groot bereik zal hebben. Bezoekers variëren van aannemers – bestaande relaties - tot architecten, onze nieuwe doelgroep. Wij kunnen hier bij uitstek laten zien dat wij ons positief onderscheiden van overige spelers in de markt”, besluit Rudy Schipper. www.intal.nl www.leanent.nl www.felixprinters.com

❚ Hogeschool Rotterdam

| 151

Nieuwe kleuren en decors

bieden architect nog grotere ontwerpvrijheid

152 |

Decoratief plaatmateriaal en duurzame gevelbekleding in vier materiaalsoorten en in vele kleuren, afmetingen en dessins. Voor ieder project biedt Plastica een oplossing op maat, in houten, stenen, aluminium of kunststof gevelbekleding. Dit zorgt voor maximale ontwerpvrijheid voor architecten, in nieuwbouw- en renovatiesituaties. Tijdens GEVEL 2015 in de Jaarbeurs in Utrecht toont Plastica niet alleen verschillende materialen gevelbekleding, maar ook een keur aan bestaande en nieuwe decors. De 130 m² grote stand biedt bijvoorbeeld plaats aan de nieuwe collectie houten fantasiedecors in de kunststofcollectie Massief NT. “Het voordeel van deze kunststof gevelbekleding is dat het materiaal altijd dubbelzijdig bruikbaar is”, vertelt Foke Borg namens Plastica Plaat BV. Het materiaal is bovendien weerbestendig, voorzien van een sterke acrylaat toplaag en kleurvast. Het aantal decors met een natuurlijke look-and-feel is uitgebreid. Dit biedt de architect nieuwe alternatieven voor bijvoorbeeld een gevel met de uitstraling van hout, maar met de voordelen van kunststof. Naast houtdecors van Massief NT biedt Plastica ook gevelbekleding van 100% hout, zoals Cape Cod. Deze gevelbekleding biedt al jaren met succes weerstand tegen de meest wisselvallige weersomstandigheden. Cape Cod be-

treft gelakt hout en is verkrijgbaar in bijna elke gewenste kleur. Nieuw in het assortiment zijn de acht semi-transparante lakkleuren. “Met de semi-transparante lak is de nerf in het hout beter zichtbaar, waardoor de planken hun natuurlijke uitstraling behouden”, vertelt Borg. “De basislak betreft een solid-lak, waaroverheen een getinte transparante lak wordt gezet. De kleuren zijn verkrijgbaar op alle types Cape Cod én op alle grofbezaagde afwerkingsprofielen. Op de planken wordt een garantie gegeven van acht jaar.” Heeft u liever gevelbekleding met een metallic look-and-feel of gevelplaatmateriaal van steen? Kom dan eens kijken naar collecties Alucopal en Colorstone. Borg verklapt dat tijdens GEVEL 2015 ook de nieuwe slogan van het bedrijf zal worden onthuld, die de koers duidt die het bedrijf de komende jaren wil gaan varen. Nieuwsgierig? Breng dan een bezoekje aan Plastica, in stand 03.B010. ❚

| 153

PLASTICA PRESENTEERT…. … de nieuwe collectie houten steendecoren van Massief NT. Massief NT gevelbekledingspanelen van Plastica zijn al decennia lang een begrip in de bouwwereld. Want experts weten: de panelen zijn duurzaam, esthetisch en bieden een opmerkelijke ruime keuze in kleuren en dessins. Warm, trendy of klassiek: de kleurechte en slijtvaste panelen geven elk gebouw of woning een eigen, exclusieve identiteit. Tijdens de Week van de Bouw presenteert Plastica de nieuwe collectie houten steendecoren! Uw keuze wordt nu dubbel zo groot met heel veel nieuwe decoren die passen in de trend van natuurlijke dessins. Kom de nieuwe collectie bekijken op stand B010!

I T’S ALL-IN

HOUT

KUNSTSTOF

METAAL

STEEN

Plastica Plaat B.V. | Waalwijk | Tel. +31(0)416 67 24 00 | www.plastica.nl

Deelrestauratie en aanvullende nieuwbouw Timmerhuis Rotterdam Restauratie en uitbreiding Fort Kijkuit afgerond

ZUTPHEN | De IJsselstroom

Tekst: Fiona van Gemert-de Heus, Zutphens Persbureau

Beeld: Christiaans Bouwbedrijf BV e.a.

RUIM EEUW OUDE STOOMWASSERIJ WORDT ENERGIENEUTRALE WONING Koeien grazen in de uiterwaarden, terwijl de IJssel voorbij stroomt. Aan de overkant van de rivier trekken de kerktorens van Hanzestad Zutphen de aandacht. Hier, aan een arm van de rivier, stond een in verval geraakte stoomwasserij uit 1911 – De IJsselstroom. Maar nieuwe eigenaren hebben het oude gebouw en de eveneens meer dan honderd jaar oude schoorsteen ernaast gerestaureerd en uitgebreid om er te kunnen wonen en werken. En ze zijn nog een stap verder gegaan: ze hebben het gemeentelijk monument ook energieneutraal gemaakt.

De contouren van het pand blijven zichtbaar; de schoorsteen is in ere hersteld

Sinds de jaren vijftig was het pand in handen van één familie, maar de laatste generatie kon vanwege werk niet in Zutphen wonen en besloot het te verkopen. In 2013 werden architect Silvester van Veldhoven en Marian van Leeuwen eigenaar en zij besloten de oude stoomwasserij te gaan gebruiken voor wonen en werken. Wie de dijk oprijdt nu de werkzaamheden bijna ten einde zijn, ziet een strakke wit gestuukte gevel, onder meer onderbroken door authentieke Louvre-roosters voor de ventilatie van de oorspronkelijke droogzolder, die nu dienst gaat doen als woonkamer. Daarnaast een moderne, met zinken platen afgewerkte uitbouw. De schoorsteen is in 1937 in onbruik geraakt toen de stoomwasserij overstapte op elektrisch aangedreven machines en vorig jaar stond de schoorsteen nog op omvallen. Nu is deze hersteld en voorzien van nieuwe banden, waardoor hij steviger en rechter staat.

156

BOUWEN AAN MONUMENTEN

Het gebouw bestond eigenlijk uit twee delen: het woongedeelte aan de voorzijde van het gebouw (rechts) en links de wasserij waar vroeger rijen wasmachines stonden. Deze tweedeling moest ook na de restauratie nog intact blijven. Met de nieuwbouw links bestaat het nu dus uit drie delen: links de nieuwbouw met een werkruimte, de oude wasserij met de sheddaken en met het waslokaal op de verdieping waar nu een combinatie van wonen en werken mogelijk is, en rechts het woonhuis. Op de uitbreiding komt een dakterras dat via een deur in de woonkamer te bereiken is. Hoe anders was dat een jaar geleden, toen het mos nog binnen op de muren groeide, plastic de kapotte ramen afdekte en bloemetjesbehang en zeegroene tegeltjes nog op de wanden zaten. Daartussen bevonden zich ook authentieke elementen, zoals suitedeuren met glas-in-loodraampjes en de Louvre-luiken, die zeker bewaard moesten worden.

ZUTPHEN | De IJsselstroom

IJsselstroom 1935

IJsselstroom 1962

Om het originele gebouw zo min mogelijk aan te tasten heeft de opdrachtgever en eigenaar Silvester van Veldhoven een aannemer in de arm genomen die gespecialiseerd is in restauraties en die op dezelfde bevlogen wijze meedenkt over oplossingen. Peter Christiaans van Bouwbedrijf Christiaans laat bijvoorbeeld zien hoe hij de ventilatieroosters subtiel heeft weggewerkt in cassettes in de voorzetwanden, zodat de gevel niet hoefde te worden aangepast. Ook binnen heeft hij het pand geen geweld aan gedaan. “Je moet de toevoegingen kunnen verwijderen zonder het pand aan te tasten”, onderstreept Christiaans.“Het is allemaal weer weg te halen en de contouren van het pand blijven zichtbaar.” Christiaans heeft zowel de ruwbouw als de afbouw uitgevoerd. In november 2013 begonnen de werkzaamheden. Het ‘selectieve sloopwerk’ doet Christiaans ook zelf. “Want dan hebben we meer feeling met het project en kunnen we goed bepalen wat we kunnen hergebruiken.” Christiaans heeft veel meegedacht over de detaillering van het ont725077_Christiaans Bouwbedrijf 1-4 hr.pdf 1 11-12-14 14:58 werp. Voor de ramen in het woonhuis heeft hij bijvoorbeeld modern

isolatieglas toegepast en daarvoor heeft hij een detail bedacht dat ervoor zorgt dat de slankheid van de roede toch behouden blijft. Hoewel de IJsselstroom in 1911 gebouwd is, dateert niet elk element uit die tijd. De ronde betonnen kozijnen bijvoorbeeld, zijn vermoedelijk rond de oorlog geplaatst en de keuken en het keukenraam zijn uit de jaren zestig. Ook deze onderdelen zijn zo goed mogelijk in ere hersteld. Het staal van de oude originele gietijzeren kozijnen is gestraald, geschoopeerd en daarna gepoedercoat. Om het gebouw energieneutraal te maken, waren maatregelen nodig. Onder andere moest een bron geslagen worden voor de koeling, de warmte-koudeopslag en het gebruik van de warmtepomp. Dit bleek niet eenvoudig, want de kleibult waarop de IJsselstroom gebouwd is, is regelmatig opgehoogd met puin. Hierdoor moest een aantal keren een poging gedaan worden voordat een goede bron geslagen kon worden. Vervolgens is het belangrijk dat het gebouw niet onnodig warmte verliest. De steens wanden zijn daarom aan de binnenzijde met behulp van voorzetwanden van Faay Wanden geïsoleerd. Deze wanden nemen minder ruimte in beslag dan andere isolatieoplossingen, en dat was wenselijk gezien de beperkte oppervlakte. Ditzelfde geldt voor de vloeren: om de hoogte niet verder te verlagen, is in het voormalige waslokaal gekozen voor een ultradunne, geluidsisolerende vloer van anhydriet. De sheddaken zorgen voor veel lichtinval. Aannemer Peter Christiaans laat enthousiast zien wat er gerealiseerd is. “Ik denk heel graag mee in oplossingen en detaillering maar dat blijft ook een wisselwerking met de opdrachtgever. Je moet ook de kans krijgen.” Dat dit bij De IJsselstroom gelukt is, is zichtbaar. ❚

Bouwinfo OPDRACHT Silvester Veldhoven en Marian van Leeuwen ONTWERP Veldhoven Architecten ADVIES E.J. Nusselder Monumentenzorg (bouwkosten: Aart van Leeuwen) UITVOERING Christiaans Bouwbedrijf BV INSTALLATIES Kraus Installatietechniek BOUWPERIODE 2014

BOUWEN AAN MONUMENTEN

157

ZUTPHEN | De IJsselstroom

SPECIALE WANDEN REDUCEREN STOOKKOSTEN IJSSELSTROOM Om een oud pand energieneutraal te maken, zijn maatregelen nodig. Om de ongeïsoleerde, oude wasserij de IJsselstroom in Zutphen met steens muren uit 1911 energieneutraal te krijgen, was niet elke isolatieoplossing geschikt. De ruimte was namelijk beperkt en de opdrachtgever wilde het gebouw niet teveel aantasten. Daarom is gekozen voor Wall-in-One van Faay Vianen b.v. “De bedoeling van de opdrachtgever was om er een mooi gerenoveerd monument van te maken, dat als het even kan energieneutraal moest worden. Daarvoor moet je wel maatregelen nemen. Wij zijn de producent van het materiaal dat ze toegepast hebben voor de buitenmuur”, vertelt Gerry Elfink, rayon manager van Faay. Opdrachtgever Silvester van Veldhoven is architect, en wist daarom van het bestaan van deze oplossing. “Dit product wordt aan de binnenkant van de bestaande buitengevel gemonteerd, waardoor de buitenmuur in één keer een goede isolatie krijgt en de bewoners dus zo min mogelijk hoeven te stoken”, aldus Elfrink. Het product bestaat uit een gipsplaat en een PIR-plaat met een dunne reflecterende aluminiumfolie aan de spouw- c.q. muurkant en een dunne dampdichte folie tussen het gips en de PIR. “Zo ontstaat een opbouw van verschillende lagen die gezamenlijk zorgen voor een goede isolatie”, legt Elfrink uit. Aan deze wanden is het zelfs nog mogelijk om wat op te hangen. Een bijkomend voordeel van deze oplossing is dat de voorzetwanden maar een beperkte ruimte vragen, waardoor er niet teveel van het leefoppervlakte hoeft te worden ingeleverd.

NA-ISOLEREN Faay Wanden heeft de Wall-in-One zo’n acht jaar geleden op de markt gebracht voor het na-isoleren van bestaande bouw. Het is een praktisch product voor bijvoorbeeld het isoleren van jarenzeventig- en jarentachtigwoningen. Behalve voor wanden

158

BOUWEN AAN MONUMENTEN

De voorzetwanden nemen weinig ruimte in beslag

kan het ook voor daken gebruikt worden. “We hebben deze daken (PG Roofing) onder andere mogen leveren bij 240 vooroorlogse woningen in Groningen, waar het in de zolderruimte net zo hard vroor als buiten. Door de toepassing van deze daken konden hier volledige slaapkamers van gemaakt worden. Doordat daardoor de ruimte volledig benut kan worden, is de investering altijd de moeite waard.” De bevestiging is eenvoudig: de verbindingsregels worden op de muur geschroefd en de elementen, die 60 centimeter breed en verdiepingshoog geleverd worden, kunnen daar achter gehaakt worden. Voor de openingen in de gevel zijn geïsoleerde prefab dagkanten ontwikkeld, die een goede

aannemer handig kan verwerken. De aanbouw van de IJsselstroom is helemaal gebouwd volgens de eisen van de tijd en vroeg dus niet om extra maatregelen. In de bestaande bouw van de IJsselstroom is 325 vierkante meter aan PG90-wanden verwerkt, waardoor veel minder warmte verloren gaat via de gevel en waarmee tientallen procenten bespaard kunnen worden op de stookkosten. Daarmee alleen is de woning nog niet energieneutraal. Elfrink: “In deze restauratie zijn alle moderne technieken verwerkt, die alles bij elkaar de woning energieneutraal houden. We zijn er trots op dat we een bijdrage aan deze restauratie hebben mogen leveren. Het is mooi dat sommige gemeentes ook de waarde in zien van historische gebouwen.” ❚

TIJDSCHRIFT VOOR STEDENBOUW, ARCHITECTUUR EN MONUMENTEN

Verrijkt met ‘Interactieve Print’ Breng uw vaktijdschrift tot leven! Layar is een gratis app voor de smartphone en tablet, die het papier van ‘Stedenbouw’ tot leven brengt. Met behulp van Layar worden advertenties en redactionele content interactief gemaakt. Als lezer slaat u de brug tussen print en de digitale wereld. Het enige dat u nodig heeft, is een smartphone of tablet met de Layar app. U scant met uw smartphone of tablet een pagina, waarna de Layar-app de clickable elementen toevoegt op de pagina zoals: Video’s, foto’s, tekst, e-mailadressen, telefoonnummers, social media sharebuttons, etc.

Wat heeft u nodig? Het vaktijdschrift Een smartphone of tablet De gratis Layar-app

Download de gratis layar app

Scan de pagina

bekijk de layar!

EDITIE

72 5

Interactieve Print

TIJD SCHR IFT VOO R STED ENBO UW, ARCH ITEC TUU R

Stap voor stap

EN MON UME NTEN I JA ARGA NG 66 I 2014

Hoe werkt het: Even de gratis Layar app downloaden in de Apple Store of de Google Play Store. Open nu de Layar app op uw smartphone of tablet. Klik op het scan-icoon onderaan in de zoekbalk van uw smartphone of tablet. Houd uw smartphone of tablet boven een van de ‘Layarpagina’s’, herkenbaar aan het blauwe logo. Klik in het scherm, nu opent de digitale laag en kunt u op de buttons klikken. Veel lees en kijkplezier!

SCAN WITH

Technoproject levert maat werksysteemwanden aan project Beethoven | Medi Back to basic : Wordt ecologisch bouwen de a Markt Duiven spree kt tot verbeelding | toekomst? | Week van de Bouw: 9-13 februari in Jaarbeurs Utrecht

2014016_Stedenb

ouw 725.indd 1

18-12-14 11:29

ROTTERDAM | Het Timmerhuis

Tekst: Jac Buchholz Beeld: Ossip van Duivenbode

Deelrestauratie en aanvullende nieuwbouw Timmerhuis Rotterdam

EPICENTRUM VAN DE NAOORLOGSE WEDEROPBOUW Als een van de meest verwoeste steden van ons land kwam Rotterdam uit de Tweede Wereldoorlog. De wederopbouw van de stad werd dan ook een enorme klus, aangestuurd vanuit het nieuwe, tussen 1949 en 1953 gerealiseerde Stadstimmerhuis aan de Meent. Dat gebouw wordt nu gerestaureerd, heringericht en uitgebreid met een nieuwbouw met daarin ruimte voor wonen, werken en retail. Het Stadstimmerhuis aan de Meent en de Haagseveer, naar een ontwerp van architect Koops van gemeentewerken, kwam in de plaats van het aan het begin van de oorlog verwoeste gebouw aan de Haringvliet. Het gebouw heeft een haakse vorm en in de achtergevels is te zien dat het de bedoeling was dat het zou worden uitgebreid met drie beuken. Die kwamen er echter nooit. Wel werd het Stadstimmerhuis in de jaren zestig uitgebreid met een nieuwbouw. “Geen sterk gebouw, dat niet meer voldeed aan de eisen van vandaag de dag en ook niet daaraan kon worden aangepast”, aldus Paul Fondse van Brink Management & Advies, onderdeel van Brink Groep, verantwoordelijk voor het bouwmanagement tijdens het huidige project. “Daarom is ook besloten het te slopen. Vervolgens heeft de gemeente gekeken naar hoe om te gaan met het oorspronkelijke gebouw, een gemeentelijk monument, en vervangende nieuwbouw.” Uit een bouwhistorisch onderzoek uit 2007 bleek dat van het Stadstimmerhuis voornamelijk de gevels en de trappenhuizen binnen monumentale waarde hadden. Voor de rest van het interieur gold dat nog nauwelijks, vanwege de diverse aanpassingen in de loop der jaren. Met het opknappen van het monument en een uitbreiding met een architectonisch in het oog springende nieuwbouw wordt

160

BOUWEN AAN MONUMENTEN

het Stadstimmerhuis nu getransformeerd tot het Timmerhuis, een plek met naast kantoren ook woningen, winkels en een publieke functie. Dat programma, de stedenbouwkundige voorwaarden en het aantal vierkante meters lag vast toen architectenbureau OMA werd geselecteerd om verder invulling aan de plannen te geven. Peter Rieff en Cock Peterse van OMA leggen uit dat ze met hun ontwerp een overgang hebben willen creëren tussen de hoogbouw waar Rotterdam bekend om staat en de lagere bebouwing achter het Timmerhuis. “Uitgangspunt was een vormloze hoop ‘pixels’, kaders, die we gevormd hebben tot een bouwwerk dat past in de omgeving. Een gebouw dat als een soort wolk wordt opgetild, transparant door veel gebruik te maken van glas – zo is onder meer de achtergevel van het monument grotendeels zichtbaar – en verder uitnodigend en laagdrempelig. Vandaar onder meer de passage en de toegankelijke retailfuncties op de begane grond.” Onder het gebouw, zo geven ze aan, komt een een-laags parkeergarage. Een gebouw dat naar boven toe verbreed dankzij uitkragende delen en lange overstekken, dat is constructief een uitdaging, merkt Cock Peterse op. “De diverse functies maken het eveneens complex. Hoe leidt je bijvoorbeeld de diverse stromen

door het gebouw? En hoe verwerk je leidingen en dergelijke? Dat is opgelost door te kiezen voor twee kernen met daarin de liften, centrale plekken van waaruit de stromen zich door het gebouw verspreiden.” Peter Rieff geeft aan dat er gezocht is naar een rastermaat, een module die het gebouw een zo flexibel mogelijk karakter geeft. “Zodat elk gewenst programma kan worden uitgevoerd. Het gebouw kan in de toekomst, bij veranderende omstandigheden, worden afgestemd op nieuwe functies. De constructie van staal met betonnen vloeren zonder dragende wanden biedt die mogelijkheid.” Hij wijst op het feit dat die flexibiliteit het nu al mogelijk maakt iedere woning een iets ander karakter te geven. De staalconstructie is een van de meest complexe onderdelen van de uitvoering, stelt projectdirecteur Arjan Geelen van aannemer Heijmans. Dat bedrijf voert het werk op basis van een UAV-GC contract (design, build, maintain) uit. Daardoor stapte het al vroeg, tijdens de uitwerking van het voorontwerp in, zegt Geelen. “Een periode van veel overleg met diverse partijen, onder wie de hoofdconstructeur en de staalleverancier. Om alles tot in de puntjes voor te bereiden. Een dergelijke constructie doen we niet dagelijks.” “Een UAV-GC contract is in Nederland nog geen gemeengoed”, vult Paul Fondse aan. Het was echter de wens van de gemeente dat de aannemer ›

ROTTERDAM | Het Timmerhuis

BOUWEN AAN MONUMENTEN

161

ROTTERDAM | Het Timmerhuis

Boven en onder: transparante kaders leiden tot gebouw dat 'als een wolk wordt opgetild'

al in een vroeg stadium bij het project betrokken zou worden, geeft hij aan. “De opdrachtgever neemt dan wat meer afstand, de aannemer krijgt wat meer ontwerpverantwoordelijkheid. Daarnaast krijgt de aannemer de verantwoordelijk voor de 91 appartementen en bovendien is contractueel vastgelegd dat ze na oplevering 15 jaar het onderhoud verzorgen.”

Behalve voor de nieuwbouw is Heijmans eveneens verantwoordelijk voor de renovatie van het Timmerhuis. Dat betekent onder meer het restaureren van de stalen kozijnen in de gevels, het reinigen van de achtergevel en het in oorspronkelijke staat herstellen van de trappenhuizen. Het interieur wordt voorzien van een nieuw inbouwpakket. Arjan Geelen: “Er

wordt niet historiserend gerestaureerd. Wel komen er verwijzingen naar het verleden en volgen we het ritme van het monument binnen, houden we bijvoorbeeld rekening met balken- en kolommenstructuur.” Een onderdeel van de bewogen Rotterdamse geschiedenis wordt zo in ere hersteld en gekoppeld aan een staaltje technisch vernuft met een futuristische uitstraling. De Maasstad is weer een eyecatcher rijker. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Stadsontwikkeling Gemeente Rotterdam

OPDRACHTNEMER Heijmans

ARCHITECT Architectenbureau OMA

BOUWMANAGEMENT Brink Management & Advies, onderdeel van Brink Groep

INSTALLATIE Deerns Raadgevende Ingenieurs

BOUWFYSISCH DGMR

CONSTRUCTIE PBT

BOUWPERIODE januari 2013 – derde kwartaal 2015

AANNEEMSOM €100.000.000

BOUWEN AAN MONUMENTEN

163

ROTTERDAM | Het Timmerhuis

Tekst: Patricia van der Beek Beeld: Ossip van Duivenbode

'Timmerhuis excelleert in architectuur en duurzaamheid' Het Rotterdamse Timmerhuis is nog in afbouw, maar zijn ‘pixelvormige’ contouren bepalen nu al het straatbeeld. Met dit door OMA ontworpen multifunctionele complex bevestigt Rotterdam zijn titel als architectuurstad. Tegelijkertijd maakt de stad zijn hoge duurzaamheidsambities waar, met daarin een belangrijke rol voor het WKO-systeem van Eneco Warmte & Koude.

Het Timmerhuis is een herontwikkelingsproject van de gemeente Rotterdam, waarbij het in 1953 gebouwde en in 1970 uitgebreide Stadstimmerhuis wordt getransformeerd naar een multifunctioneel complex met 87 appartementen, winkels, kantoren, een museum en een ondergrondse parkeergarage. Het oudste deel van dit kantoormonument wordt gerenoveerd, de aanbouw maakt plaats voor een markant nieuwbouwdeel.

'LAT LIGT HOOG' De in 2007 gevormde plannen voor het Timmerhuis zijn uitgewerkt in een ontwerpteam, met OMA als architectenbureau. Het project werd in 2011 als geïntegreerd project aanbesteed en aan Heijmans gegund. “De lat ligt vanaf het begin hoog”, vertelt vastgoedontwikkelaar Léon Wielaard van de gemeente Rotterdam. “Zo stellen we hoge eisen aan de stedenbouwkundige inpassing en het architectonisch ontwerp. OMA beantwoordde hieraan met onder meer een inpandige passage, die de Coolsingel en het Laurenskwartier met elkaar verbindt.” Kenmerkend voor het ontwerp zijn grote glazen partijen en de pixelvormige opbouw, waardoor het gebouw een menselijke maat krijgt en zich manifesteert als een transparante, zwevende wolk.

164

BOUWEN AAN MONUMENTEN

BREEAM ‘EXCELLENT’ “Als gemeente Rotterdam willen wij tevens een voorbeeld stellen in het realiseren van comfortabele, gezonde en energiezuinige gebouwen”, vervolgt Wielaard. “Deze doelstelling vertaalden we naar de ambitie om het BREEAM-certificaat ‘Excellent’ te behalen.” Om tot dit duurzaamheidsniveau te komen, is in het ontwerp veel aandacht besteed aan een prettig verblijfsklimaat met optimale daglichttoetreding, reflectie van zonlicht, schaduwwerking, isolatie en energiezuinige installaties. Het WKOsysteem voor de verwarming en koeling van het gebouw levert een belangrijke bijdrage aan de hoge BREEAM-score.” Het ontwerpcertificaat is inmiddels binnen. Voor het behalen van het oplevercertificaat moet elk gebouwdeel aan de voorwaarden van BREEAM ‘Excellent’ voldoen. Het WKO-systeem is afkomstig van Eneco Warmte & Koude, die vanaf de beginfase deel uitmaakt van het ontwerpteam. Ontwikkelaar Avindre Ramnath van Eneco Warmte & Koude: “In eerste instantie wilden we het Timmerhuis aansluiten op een koudenet van Maaswater: een innovatieve, duurzame oplossing die veel potentiële afnemers helpt. Na uitstel van deze plannen bleven we betrokken om, vanuit onze kennis en ervaring, invulling te geven aan een duurzame warmte- en koudevoorziening via WKO. Dit systeem is in de toekomst alsnog aan te sluiten op een nog te realiseren koudenet in de stad. Vanwege de duurzaamheid en toegevoegde waarde is het van belang de haalbaarheid van dit koudenet over twaalf jaar nog eens te onderzoeken.”

GEZAMENLIJKE WKO-INSTALLATIE Gedurende het voorbereidingstraject kwam Eneco Warmte & Koude in gesprek met de eigenaar van het naastgelegen WTCgebouw, wat resulteerde in een gezamenlijke WKO-installatie voor het Timmerhuis en het WTC. Dit vereist de nodige afstemming binnen een complexe organisatie, waarin Eneco optreedt als intermediair. Ramnath: “Het voordeel van de gezamenlijke WKO is dat het Timmerhuis geen droge koeler op het dak hoeft te plaatsen. Ook kan het WTC gebruikmaken van de restwarmte van het Timmerhuis.” Wielaard voegt toe: “Deze unieke oplossing sluit naadloos aan op onze duurzaamheidsambitie en heeft wat ons betreft de toekomst.” Het WKO-systeem bestaat uit drie doublets met in totaal drie warme en drie koude kolommen. Op de bronnen, die tot 220 meter diepte liggen, wordt een warmtepomp aangesloten voor de verwarming van de kantoren, winkels en woningen. De ruimtes worden na verwarmd met stadsverwarming. In april 2015 wordt het WKO-systeem opgeleverd, eind 2015 volgt de eindoplevering van het Timmerhuis. ❚

ROTTERDAM | Het Timmerhuis

Gevel bepaalt nu al straatbeeld in Rotterdam

BOUWEN AAN MONUMENTEN

165

ROTTERDAM | Het Timmerhuis

Tekst: Lieke van Zuilekom | Beeld: Heijberg Brandwering BV

'Staalconstructie Timmerhuis Rotterdam veilig dankzij brandwerende coating' De werkzaamheden voor het Timmerhuis in Rotterdam zijn in volle gang. Het gebouw vormt straks de thuisbasis van de Gemeente Rotterdam. Daarnaast biedt het Timmerhuis plaats aan woningen, winkels en horeca. De nieuwbouw is gelegen op de hoek van de Meent en het Rodezand, achter het stadhuis.

Bijzonder aan de nieuwbouw is dat het tegen het monumentale Lvormige Stadstimmerhuis uit de jaren vijftig wordt gebouwd. Vanuit dat gebouw werd de wederopbouw van de stad na het bombardement van 1940 geleid. Dit gemeentelijke monument, aan de Meent en het Haagse Veer, blijft behouden en wordt gerenoveerd. De nieuwbouw komt op de plek van de inmiddels gesloopte uitbreiding uit de jaren zeventig. Rotterdam slaat met het project twee vliegen in één klap: midden in de binnenstad wordt het Stadstimmerhuis compleet gerenoveerd, terwijl nauw daaraan verbonden een spectaculair nieuwbouwcomplex verrijst.

BRANDWERENDE COATING EN PLAATMATERIAAL Waar de oudbouw nog stapelbouw betreft, wordt de nieuwbouw opgetrokken als staalconstructie, waar staalbetonplaten tegenaan bevestigd zijn. “De Gemeente Rotterdam heeft ervoor gekozen om de hele constructie uit te voeren in brandwerende coating, variërend van 30 tot 120 minuten”, vertelt Bart Jansen, projectleider bij Heijberg Brandwering BV. “We spuiten een Hensotherm 420 coating, in laagdiktes van 250 Mu tot 3.500 Mu. De laagdiktes variëren dus van 0,25 tot 3,5 millimeter.” De staalconstructie betreft volgens Jansen een hele forse constructie, met balken van meer dan een meter doorsnede. Vijftig tot zestig procent van de constructie betreft zichtwerk. Deze delen worden afgewerkt met RAL-kleur 9003. “De zichtbare delen in de vochtige ruimtes, waaronder in de badkamers, voorzien we van een extra laag aflak. De delen van de constructie die in de wanden worden weggewerkt, worden brandwerend bekleed met Promatect® plaatmateriaal, variërend van 60 tot 120 minuten brandwerendheid.”

FEITEN EN CIJFERS “Daarnaast maken we brandwerende afdichtingen in het Timmerhuis, om te voorkomen dat een brand zich van de ene naar de andere ruimte kan uitbreiden”, vertelt Andor Soontiëns, directeur van Heijberg Brandwering BV. “Samen met onze dochteronderneming in Rotterdam behandelen we tevens alle sparingen in de brandwanden en -vloeren, in zowel de nieuwbouw als de oudbouw.” De aanneemsom van Heijberg Brandwering BV bedraagt meer dan een miljoen euro, voor timmerwerk en spuitwerk. “Dat geeft de

166

BOUWEN AAN MONUMENTEN

grootte van het project wel aan”, aldus Jansen. “In totaal behandelen we circa 16.000 strekkende meter staal, met 60.000 kilo brandwerende coating. Dat is vergelijkbaar met drie volle vrachtwagens coating. We voorzien 2.800 m² constructie van brandwerende beplating. Om dit allemaal binnen de gestelde tijd te kunnen realiseren, werken we constant met een ploeg van vijftien tot twintig medewerkers.” Alle werkzaamheden voldoen aan strenge kwaliteitseisen, vertelt Soontiëns. “Behalve dat wij ons eigen werk nauwgezet controleren, wordt alle brandwering – in samenspraak met hoofdaannemer Heijmans – ook door een externe partij gecontroleerd.”

DIENSTVERLENING Heijberg Brandwering BV is veertig jaar geleden opgericht. Het bedrijf heeft vestigingen in Hapert, Rotterdam en over de grens. Opvallende referenties van het bedrijf zijn de renovatie van het Kavel G-gebouw in Amsterdam, het Ministerie van Landbouw en Visserij in Den Haag en het Paleis van Justitie en De Nederlandsche Bank in Amsterdam. ❚

ROTTERDAM | Het Timmerhuis

De coating van 16.000 strekkende meter staal in uitvoering

BOUWEN AAN MONUMENTEN

167

KORTENHOEF | Fort Kijkuit

Tekst: Jac Buchholz Beeld: J. Boonzaaijer Aannemingsbedrijf BV

Restauratie en uitbreiding Fort Kijkuit afgerond

“Twee verschillende manieren van benadering” Na decennia van alleen het noodzakelijke onderhoud, werd Fort Kijkuit – onderdeel van de Nieuwe Hollandse waterlinie in Kortenhoef – in de afgelopen maanden fors onder handen genomen. Tevens werd er een uitbreiding gerealiseerd. Hij noemt het een regulier restauratieproject, Hendrik Boonzaaijer van J. Boonzaaijer Aannemingsbedrijf BV. Werkzaamheden. Zoals het bedrijf ze regelmatig uitvoert, geeft hij aan. “In de afgelopen pakweg veertig jaar was alleen het noodzakelijke onderhoud uitgevoerd. Daardoor moest nu vooral aan de gevels flink wat herstel worden uitgevoerd, zowel aan de buiten- als binnenzijde. Zoals gezegd de geijkte werkzaamheden: herstel van voeg-, stuc- en metselwerk, werkzaamheden die ons op het lijf zijn geschreven.” Verder, zegt hij, werden diverse in de loop der tijd dichtgemetselde schietgaten geopend en werden reparatiewerkzaamheden aan de eikenhouten kozijnen uitgevoerd. “In eerste instantie was het idee dat we die moesten vervangen, maar uiteindelijke konden we ze behouden door de slechte gedeelten te herstellen.” De uitbreiding is onder meer noodzakelijk om ruimte te maken voor extra kantoren voor Natuurmonumenten

168

BOUWEN AAN MONUMENTEN

Het oorspronkelijke Fort Kijkuit werd gebouwd tussen 1844 en 1847. In de loop der tijd werd het enkele malen uitgebreid – met onder meer een kruithuis en een artilleriebunker – en versterkt. Ook nu is er, naast de restauratie, sprake van een uitbreiding, merkt Boonzaaijer op. Deze nieuwe uitbreiding is gemaakt in het in 1880 aangebrachte oude grondmassief dat het fort destijds extra moest beschermen tegen granaatinslagen en dat nu een unieke gelegenheid biedt om de verschillende bouwfasen van het fort te kunnen zien. De uitbreiding is onder meer noodzakelijk om ruimte te maken voor extra kantoren voor Natuurmonumenten. In de oude militaire gebouwen zijn eveneens kantoren ondergebracht, evenals een

KORTENHOEF | Fort Kijkuit

informatiepunt en een vergaderruimte. “Van de huidige uitbreiding is niet veel te zien, die is ondergronds aangelegd, rondom het bestaande fort. Een van de uitdagingen was om voldoende licht in de nieuwbouw te krijgen. Dat hebben we onder meer met solartubes met een doorsnee van 500 millimeter opgelost. Eveneens met het openmaken van schietgaten waardoor licht via het fort de nieuwbouw binnenvalt. Er zijn eveneens enkele op schietgaten gelijkende openingen gemaakt. En in het dak is een 10 meter lange lichtstraat met beloopbaar glas aangebracht.” Met dat dak is nog iets anders aan de hand, geeft Boonzaaijer aan. Hij legt uit dat de manier waarop het is aangebracht niet vaak wordt toegepast. “Het is in één keer gestort, iets dat vroeger wel meer gebeurde, maar tegenwoordig nog maar nauwelijks. Dat betekent onder meer goede afspraken met de betonleverancier over de samenstelling en dergelijke. En goed toezien op de uitvoering. Dat gebeurde met 25 man, van ’s ochtends vijf uur tot ’s avonds zeven uur, laag voor laag, met behulp van een traditionele bekisting. Het ging in totaal om 35 meter in het rond, 45 centimeter dik, in een helling van 45 graden. Voor het dak was 170 m3 beton nodig (van de in totaal 350 m3 voor de gehele nieuwbouw). Een wat andere aanpak dan anders, leuk om te doen.” Een uitdaging vond Boonzaaijer de combinatie van restauratie met nieuwbouw. “Dat vraagt om twee verschillende manieren van benadering. Het is zaak alle betrokkenen daarvan te doordringen. En de werkzaamheden goed voor te bereiden en aan te sturen. Zodat de werkzaamheden aan de nieuwbouw zorgvuldig worden uit-

gevoerd en er geen schade aan het monument wordt aangebracht.” Dat is gelukt, geeft hij aan, en de werkzaamheden zijn inmiddels afgerond. “Natuurmonumenten heeft er weer voldoende ruimte in en kan er op een adequate manier bezoekers ontvangen.” ❚

Bouwinfo OPDRACHT Natuurmonumenten (afd. Vechtplassen) BOUWBEGELEIDING Kraak Bouwtechnisch Managementburo PROJECTLEIDING Pingoprojecten ONTWERP Natuurmonumenten (afd. Gebouwen, Tony de Haan) UITVOERING J. Boonzaaijer Aannemingsbedrijf BV BOUWSOM € 1.300.000,BOUWPERIODE januari tot en met november 2014

Reeds meer dan 50 jaar bouwen wij aan oplossingen. Samen met onze opdrachtgevers zoals: gemeenten, provincies, ProRail, waterschappen en grote aannemingsbedrijven.

n u k r e t o R Op je bouwen! Eenspan 17, 3897 AL, Zeewolde telefoon 036 - 7630418 fax 036 - 5223673 email info@roterweb.nl

www.roterweb.nl

Van betonherstel, metselwerkrenovatie en het repareren en vervangen van houtconstructies en –bekledingen aan sluizen, bruggen en andere kunstwerken tot het realiseren van nieuwe (rail)infrawerken en constructies. Van het participeren in het ontwerp tot uitvoering en onderhoud. De verzorging van het complete pakket of juist onderdelen, afgestemd op uw wens.

ISO 9001 + VCA** + BTR gecertificeerd CO2 prestatieladder niveau 3

Bloklaan 26 1231 AZ Loosdrecht tel. 0294 - 233242

BOUWEN AAN MONUMENTEN

169

Vanaf € 396,- per jaar weten uw klanten ook wat u doet! Bel +31 (0)495 450095 +32 (0)11 605540 voor alle informatie over een vermelding

WIE DOET WAT

Aannemers

Architecten

BURGY BOUWBEDRIJF BV Amphoraweg 1, 2332 ED LEIDEN AANNEMINGSBEDRIJF NICO DE BONT B.V. Molenstraat 2, 5262 ED VUGHT Postbus 76, 4611 5260 AB VUGHT T ...................................... +31 (0)73 5189480 F ...................................... +31 (0)73 5189490 E info@nicodebont.nl W www.nicodebont.nl

Postbus 140, 2300 AC LEIDEN T......................................... +31 (0)71 5322405 E bouwbedrijf@burgy.nl W www.burgy.nl

KONINKLIJKE WOUDENBERG Voorstraat 7, 4233 EA AMEIDE Postbus 3, 4233 ZG AMEIDE AKERBOUW BV Geesterweg 6, 1911 NB UITGEEST Postbus 19, 1920 AA AKERSLOOT T ..................................... +31 (0)251 315817 F .................................... +31 (0)251 315909 E info@akerbouw.nl W www.akerbouw.nl

T .......................................+31 (0)183 606606 F .......................................+31 (0)183 602667

ADEMA ARCHITECTEN Vleesmarkt 7, 9101 MH DOKKUM T .......................................+31 (0)519 295665 F .......................................+31 (0)519 292870 E info@adema-architecten.nl W www.adema-architecten.nl

VAN HOOGEVEST ARCHITECTEN Westsingel 9, 3811 BA AMERSFOORT T ..................................... +31 (0)33 4631705 F ..................................... +31 (0)33 4610854 E bureau@vanhoogevest.nl W www.vanhoogevest.nl

E info@koninklijkewoudenberg.nl W www.koninklijkewoudenberg.nl

Adviesbureaus JORISSEN SIMONETTI ARCHITECTEN DOETINCHEM LEIDEN MAARSSEN RIJSSEN STEENWIJK Postbus 203, 7460 AE RIJSSEN T......................................... +31 (0)548 518888 E info@jsagroep.nl W www.jorissensimonettiarchitecten.nl

BOUWBEDRIJF VAN SCHAIK BV Poeldijk 1, 3621 CZ BREUKELEN Postbus 11, 3620 AA BREUKELEN T .......................................+31 (0)346-262344 F .......................................+31 (0) 346264064 E info@bouwbedrijfvanschaik.nl W www.bouwbedrijfvanschaik.nl

groot gunneweg

delft

restauratie advies & bouwmateriaalkundig onderzoek

DE BONTH VAN HULTEN BV Postbus 4118, 5004 JC TILBURG T .......................................+31 (0)73 5119022 F .......................................+31 (0)73 5117387 E info@debontvanhulten.nl W www.bonthvanhulten.nl

GROOT GUNNEWEG DELFT RESTAURATIE ADVIES

TAK ARCHITECTEN Zocherweg 2a, 2313 ZV DELFT Van Oldenbarneveldtstraat 92-2, 6827 AN ARNHEM T ...................................... +31 (0)15 2125903 E info@takarchitecten.nl W www.takarchitecten.nl

Bakstenen

Postbus 43, 1399 ZG MUIDERBERG T ...................................... +31 (0)6 10061050 E info@grootgunnewegdelft.nl W www.grootgunnewegdelft.nl STEENFABRIEK BIEZEVELD B.V. Lange Weistraat 25, 5331 LH KERKDRIEL T .......................................+31 (0)418 631719 E info@brickburgers.com W www.biezeveld.nl

BOUW – RESTAURATIEBEDRIJF VAN DE BURGT EN STROOIJ Amsterdamseweg 155 3812 RR AMERSFOORT T......................................... +31 (0)33 4450100 F......................................... +31 (0)33 4450101 E info@vandeburgtenstrooij.nl W www.vandeburgtenstrooij.nl

170

BOUWEN AAN MONUMENTEN

NIBAG B.V. Postbus 75, 7570 AB OLDENZAAL T ...................................... +31 (0)541 585858 F ...................................... +31 (0)541 585859 E info@nibag.nl W www.nibag.nl

BRICKBURGERS B.V. St. Jozefweg 66b, 5953 JP REUVER T .......................................+31 (0)77 4742920 F .......................................+31 (0)77 4745170 E info@brickburgers.com W www.brickburgers.com

Betonrestauratie

Constructie/straalbedrijf

Gevelreiniging

Lilian Fopma REPSTONE Voorstraat 7, 4233 EA AMEIDE Postbus 3, 4233 ZG AMEIDE T......................................... +31 (0)183 606699 F......................................... +31 (0)183 606637 E info@repstone.nl W www.repstone.nl

CONSTRUCTIE & STRAALBEDRIJF LILIAN FOPMA Industrieweg 22, 8861 VH HARLINGEN T......................................... +31 (0)517 431011 F......................................... +31 (0)517 431031

VOGEL BV Fruitenierstraat 13, 3334 KA ZWIJNDRECHT Postbus 1100, 3330 CC ZWIJNDRECHT T .......................................+31 (0)78 6100400 F .......................................+31 (0)78 6100480 E vogel@vogel-bv.nl W www.vogel-bv.nl

W.H. VAN DE KAMP DAKBEDEKKING BV Wattstraat 4, 3771 AG BARNEVELD T ........................................+31 (0) 342 405060 W www.vandekampdakbedekkingen.nl

Dakbedekking

Duivenwering

Beurzen

EVENEMENTENHAL VENRAY De Voorde 30, 5807 EZ VENRAY T....................................... +31 (0)478 519 790 F....................................... +31 (0)478 519 780 E venray@evenementenhal.nl W www.evenementenhal.nl

S.M.B. WERVELREINIGING BV Houtkopersstraat 40, 3334 KD ZWIJNDRECHT T..........................................+31 (0)78 6104110 M.........................................+31 (0)6 53267367 E info@s-m-b.nl W www@s-m-b.nl

SUPERLOOK BV DE GEVELREININGSEXPERT EN MEER Postbus 8791, 4820 BB BREDA T .......................................+31 (0)76 5874207 M ....................................... +31 (06) 55327598 E info@superlook.nl W www.superlook.nl

Glas

GERDON DUIVENWERING Postbus 43, 6720 AA BENNEKOM T........................................ +31 (0)6 53189373 F........................................ +31 (0)31 8419949 E info@gerdon.nl W www.gerdon.nl

Funderingstechnieken

E.V.M. NV Westkaai 6, B-8930 MENEN T....................................... +32 (0) 56 5113 97 F......................................... +31 (0)30 2722220 E info@evmglass.com W www.evmglass.com

Bladgoud

LINOVA VERFPRODUCTEN Gelderhorst 12, 7287 BH ZUTPHEN T .......................................+31 (0)575 542300 F .......................................+31 (0)575 542311 E info@linova.nl W www.linova.nl

P. VAN ‘T WOUT FUNDERINGSTECHNIEKEN bv Exportweg 50, 2742 RC WADDINXVEEN Postbus 431, 2740 AK WADDINXVEEN T.........................................+31 (0) 182 617767 T......................................... +31 (0)182 611376 E info@pvantwout.nl W www.pvantwout.nl

Gevelonderhoud

Constructie

CONSTRUCTIEBUREAU DE PROUW Vossegatsedijk 2a, 3981 HS BUNNIK Postbus 164, 3980 CD BUNNIK T.................................. +31 (0) 30 254 08 88 E buro@de-prouw.nl W www.de.prouw.nl

REPSTONE Voorstraat 7, 4233 EA AMEIDE Postbus 3, 4233 ZG AMEIDE T......................................... +31 (0)183 606699 F......................................... +31 (0)183 606637 E info@repstone.nl W www.repstone.nl

Vanaf € 396,- per jaar weten uw klanten ook wat u doet! Bel +31 (0)495 450095 +32 (0)11 605540 voor alle informatie over een vermelding

WIE DOET WAT

STOLKER GLAS Wijde wade 2, 3439 NP NIEUWEGEIN T ................................................ 030 2855400 F ................................................ 030 2672902 E info@stolkerglas.nl W www.stolkerglas.nl STOLKER GLAS Galvanistraat 88, 6716 AE EDE T .............................................. 0318 64 12 14 F .............................................. 0318 63 22 89 E ede@stolkerglas.nl W www.stolkerglas.nl

ISOGLAS HAARLEM BV Jan Tademaweg 19, 2031 CT HAARLEM T .......................................+31 (0)23 5319036 F .......................................+31 (0)23 5341022 E info@isoglas.nl W www.isoglas.nl

BOUWEN AAN MONUMENTEN

171

Vanaf â&#x201A;Ź 396,- per jaar weten uw klanten ook wat u doet! Bel +31 (0)495 450095 +32 (0)11 605540 voor alle informatie over een vermelding

WIE DOET WAT

Glas in Lood

Glas in lood

JILLEBA Amphoraweg 5, 2332 ED LEIDEN T.........................................+ 31 (0)71 5318323 F..........................................+31 (0)71 5313443 E info@jilleba.nl W www.jilleba.nl

LEENDERS GLAS IN LOOD Kerkenbos 1091, 6546 BB NIJMEGEN T..........................................+31 (0)24 6841555 F..........................................+31 (0)24 6844137 E info@leendersglasinlood.nl W www.leendersglasinlood.nl

Kalk

ARTE CONSTRUCTO Molenberghei 18, B-2627 SCHELLE T........................................... +32 (0)3 8807373 F........................................... +32 (0)3 8807370 E Info@arteconstructo.be W www.arteconstructo.be

VAN DE KIMMENADE BV Hof Bruheze 404, 5704 NR HELMOND T........................................ + 31 (0)492 512164 F........................................ + 31 (0)492 558867 E info@leiendaken.nl W www.leiendaken.nl

Kathodische bescherming

RIDDER METALEN DAK- WANDSYSTEMEN Vestiging Ridder Noord Marowijne 41, 1689 AR ZWAAG Postbus 4149, 1620 HC HOORN T .........................................+31 (0)88 8111888 F .........................................+31 (0)88 8111800 E info@riddersystems.nl W www.riddersystems.nl Vestiging Ridder Zuid Dommelstraat 31, 5347 JK OSS F .........................................+31 (0)412 658397

Hydraulische Kalkmortels

Glasateliers

GLASATELIERS STEF HAGEMEIER Hoefstraat 199, 5014 NL TILBURG T .........................................+31 (0)13 5360818 F .........................................+31 (0)13 5358655 E info@glasinloodnet.nl W www.glasinloodnet.nl

BOFIMEX Lissenveld 9-13, 4941 VK RAAMSDONKSVEER Postbus 52, 4940 AB RAAMSDONKSVEER T .........................................+31 (0)162 514750 F .........................................+31 (0)162 522483 E info@bofimex.nl W www.bofimex.nl

Leidekkers

LOODGIETERS- EN LEIDEKKERSBEDRIJF VAN WELY BV Kerkakkers 46, 6923 BZ GROESSEN T......................................... +31 (0)316 524050 F......................................... +31 (0)316 526950 E info@vanwelyleidekkers.nl W www.vanwelyleidekkers.nl

drij

Walter Verhoeven BV loodgieters& leidekkersbedrijf Walter Verhoeven BV Bezoekadres

Nieuwkuijksestraat 103

loodgieters& leidekkersbedrijf loodgieters& leidekkersbedrijf 5253 AE Nieuwkuijk Bezoekadres Bezoekadres

Postadres Nieuwkuijksestraat 103

Bezoekadres

Nieuwkuijksestraat 103 5253 AE NieuwkuijkNieuwkuijksestraat

Postadres

Postbus 14103 5253 AE Nieuwkuijk 5253 AE Nieuwkuijk 5253 ZG Nieuwkuijk Postadres

Postbus 14 Postadres 5253 ZG Nieuwkuijk Telefoon

Postbus 14 14 oper-, zinkwerken Postbus 5253 ZG00 Nieuwkuijk Koper-,loodlooden en zinkwerken 073 - 513 49 5253 ZG Nieuwkuijk Telefoon Lei bedekkingen Telefax enzinkwerken zinkwerken Koper-, loodlooden LeiKoper-, bedekkingen 073 - 513 00 49 073 513 00 49 WALTER VERHOEVEN BV 073 - 511 76 73 Loodgieters werken Telefax Leibedekkingen bedekkingen& LEIDEKKERSBEDRIJF Internet Lei 073 - 511 76 73 LOODGIETERSLoodgieters werken 073 511 76 73 www.walterverhoeven.nl Telefoon

073 - 513 00 49

Telefax

073 - 511 76 73

Telefoon

Internet

www.walterverhoeven.nl Telefax

E-mail

info@walterverhoeven.nl

Loodgieters werken 103, 5253www.walterverhoeven.nl InternetNIEUWKUIJK Nieuwkuijksestraat AE E-mail Loodgieters werken www.walterverhoeven.nl Internet E-mail

Houthandel

HOUTHANDEL HOUTEX BV Willem de Zwijgerstraat 1, 2741 DA WADDINXVEEN T..........................................+31 (0)182 615933 F..........................................+31 (0)182 610105 E info@houtex.nl W www.houtex.nl

172

BOUWEN AAN MONUMENTEN

BOGAERTS-VAN NULAND BV Walstraat 3-5, 5371 AL RAVENSTEIN Postbus 15, 5370 AA RAVENSTEIN T......................................... +31 (0)486 411586 F......................................... +31 (0)486 413722 E info@bogaerts-van-nuland.nl W www.bogaerts-van-nuland.nl

VAN KEULEN B.V. Postbus 1, 4640 AA OSSENDRECHT T......................................... +31 (0)164 672387 F........................................ +31 (0)164 672069 E info@vankeulen-loodgieters.nl W www.vankeulen-loodgieters.nl

info@walterverhoeven.nl

info@walterverhoeven.nl Postbus 14, 5253 ZG NIEUWKUIJK E-mail T......................................... +31 (0)73 5130049 E info@walterverhoeven.nl W www.walterverhoeven.nl

Leisteen Importeurs

LEI-IMPORT B.V. Postbus 7015 6050 AA MAASBRACHT T........................................ +31 (0)475 436439 F....................................... +31 (0)475 436882 E info@lei-import.nl W www.lei-import.nl

Meubelstoffering

Restauratieschilders

Steigerbouw

oud ... vakma n in to taalo nderh

Studio Kei

Meubelstoffering

OOSTENDORP BV, Interieur- en meubelstoffering Vlasakker 12, 3417 XT MONTFOORT T..........................................+31 (0)348 471921 F......................................... +31 (0)348 474467 E info@oostendorp.biz W www.oostendorp-stoffering.nl

STUDIO KEI Noord Bevelandstraat 17, 1025 NP AMSTERDAM T .........................................+31 (0)20 6364121 M ........................................+31 (0)6 55166349 E mail@studiokei.nl W www.studiokei.nl

Natuurlijke hydraulische kalk

... vakma n in to taalo nderh

REYNCHEMIE NV Industrieweg 25B, 8800 ROESELARE T............................................+32 (0)51 242527 F............................................+32 (0)51 229892 E reynchemie@skynet.be W www.reynchemie.com

oud

SCHULTS SCHILDERS Deltastraat 4, 4301 RC ZIERIKZEE T......................................... +31 (0)111 414065 F......................................... +31 (0)111 417295 E info@schultsschilders.nl W www.schultsschilders.nl

Smederijen

Ongediertebestrijding

VAN LIEROP CONSERVEERT & HERSTELT HOUT | VERDRIJFT VOCHT Regio Noord Postbus 52, 2400 AB ALPHEN A/D RIJN T..........................................+31 (0)172 433514 E info@vanlierop.nl W www.vanlierop.nl

SMEDERIJ FRITS KRAMER Goejanverwelle 62, 3467 PR HEKENDORP T........................................ +31 (0)182 501340 F........................................ +31 (0)182 503094 E frits@fritskramer.nl W www.fritskramer.nl

Ramen

MHB 75 PMS_Opmaak 1 12-12-13 13:00 Pagina 1

SMEDERIJ LEMSTERHOEK Uitheijing 11, 8531 XJ LEMMER T .........................................+31 (0)514 533100 F..........................................+31 (0)514 533005 E info@smederijlemsterhoek.nl W www.smederijlemsterhoek.nl

Restauratiemortels

Stukadoors

STUKADOORS- EN AFBOUWBEDRIJF GENNISSEN BV De Bouterhoek 1a, 3985 AK WERKHOVEN T........................................ +31 (0)343 551426 F......................................... +31 (0)343 551686 E gennissenbv@planet.nl

Tegels

ALBARELLO BV Berltsumerdyk 35, 9036 MT MENALDUM T......................................... +31 (0)518 481923 F......................................... +31 (0)518 482081 E info@albarello.nl W www.albarello.nl

Regio Zuid en Belgie Mijlstraat 39 B, 5281 LJ BOXTEL T..........................................+31 (0)411 632647 E info@vanlieropzuid.nl W www.vanlierop.nl

MHB bv Onderstalstraat 3, 6674 ME HERVELD Postbus 6, 6674 ZG HERVELD T..........................................+31 (0)488 451951 F..........................................+31 (0)488 452022 E info@mhb.nl W www.mhb.nl

DEJO STEIGERS BV Havenstraat 7-1, 3861 VS NIJKERK T........................................ +31 (0)33 2571390 F........................................ +31 (0)33 2544250 E info@dejosteigers.nl W www.dejosteigers.nl

SMEDERIJ OLDENHAVE BV Bedrijvenweg 6, 7251 KX VORDEN T......................................... +31 (0)575 551428 F......................................... +31 (0)575 551714 E info@smederijoldenhave.nl W www.smederijoldenhave.nl

Timmerfabrieken

Vanaf € 396,- per jaar weten uw klanten ook wat u doet! Bel +31 (0)495 450095 +32 (0)11 605540 voor alle informatie over een vermelding

WIE DOET WAT

TIMMERFABRIEK GEBRS BOS BV Zuidzijde 152, Postbus 4, 2977 ZG GOUDRIAAN T......................................... +31 (0)183 583583 F......................................... +31 (0)183 582678 E info@tifabos.nl W www.tifabos.nl

specialist in timmerwerken oude stijl

Energieweg 19

monumentaal en modern

4231 DJ Meerkerk BOFIMEX Lissenveld 9-13, 4941 VK RAAMSDONKSVEER Postbus 4 Postbus 52, 4940 AB RAAMSDONKSVEER 4230 BA Meerkerk T .........................................+31 (0)162 514750 F .........................................+31 (0)162 522483 E info@bofimex.nl Tel. 0183-358777 W www.bofimex.nl

Fax 0183-358787

Veilingstraat 56

SMEED- EN CONSTRUCTIEBEDRIJF VAN DER VEGT BV Energieweg 19, 4230 BA MEERKERK T............................................. +31 (0)183 358777 F............................................. +31 (0)183 358787 E info@vandervegt.nl W www.derestauratiesmid.nl

T:0591 392270

7833 HN Nieuw-Amsterdam TIMMERFABRIEK HENK ALFERINK BVM:06 22780846 www.henkalferink.nl E:info@henkalferink.nl Veilingstraat 56, 7833 HN NIEUW-AMSTERDAM Postbus 36, 7833 ZG NIEUW-AMSTERDAM T..........................................+31 (0)591 392270 F..........................................+31 (0)591 552263 E info@henkalferink.nl W www.henkalferink.nl

• Alle voorkomende info@vandervegt.nl

staalconstructies, trappen, hekwerken zowel in staal, aluminium en roestvrijstaal • Smeedwerk

BOUWEN AAN MONUMENTEN

173

Vanaf € 396,- per jaar weten uw klanten ook wat u doet! Bel +31 (0)495 450095 +32 (0)11 605540 voor alle informatie over een vermelding

WIE DOET WAT

Wandspanning

Verzekeringen

v.d. Veldt timmertechnieken

VAN DER VELDT TIMMERTECHNIEKEN Patrijzenlaan 21, 2104 BM HEEMSTEDE T..........................................+31 (0)23 5283225 F......................................... +31 (0)23 5295507 E contact@timmertechnieken.nl W www.timmertechnieken.nl

OOSTENDORP BV, Interieur- en meubelstoffering DONATUS VERZEKERINGEN Hoff van Hollantlaan 8, 5243 SR ROSMALEN Postbus 500, 5240 AM ROSMALEN T .........................................+31 (0)73 5221700 F .........................................+31 (0)73 5221717 E info@donatus.nl W www.donatus.nl

Verf fabrikanten

Vochtbestrijding HERSFT & HELDER B.V. Bouwweg 19, 8243 PJ LELYSTAD Postbus 2074, 8203 AB LELYSTAD T......................................... +31 (0)320 260616 F......................................... +31 (0)320 261184 E info@herfstenhelder.nl W www.herfstenhelder.nl

T..........................................+31 (0)348 471921 F......................................... +31 (0)348 474467 E info@oostendorp.biz W www.oostendorp-stoffering.nl\

Zonwering

KÖSTER AFDICHTINGSSYSTEMEN BV Postbus 432, 3840 AK HARDERWIJK T......................................... +31 (0)341 467090 F......................................... +31 (0)341 467099 E info@koster-afdichtingssystemen.nl W www.koster-afdichtingssystemen.nl

Verfproducten

Vlasakker 12, 3417 XT MONTFOORT

Vochtwering

SCHERMNED Grote Woerdlaan 36c, 2671 CL NAALDWIJK T......................................... +31 (0)174 622214 F......................................... +31 (0)174 622687 E info@schermned.nl W www.schermned.nl

PERFUSIE B.V. Postbus 85, 4130 EA VIANEN T..........................................+31 (0)347 370373 F..........................................+31 (0)347 375986 E info@perfusie.nl W www.perfusie.nl

LINOVA VERFPRODUCTEN Gelderhorst 12, 7287 BH ZUTPHEN T .......................................+31 (0)575 542300 E info@linova.nl W www.linova.nl,

Hier ? uw logo

Neem contact op met Niek Oostendorp voor alle informatie: T +31 (0)495 450095 E n.oostendorp@louwersuitgevers.nl

Service en Onderhoud volgens Huurman Leiden

HPB ontwikkelt prefab badkamers systemen voor:

De wereld van service & onderhoud verandert snel. Huurman Leiden speelt hier op in met samenwerkingsvormen waar opdrachtgevers duidelijkheid door krijgen. Bijvoorbeeld door te werken met een vaste onderhoudsprijs per woning en Studentenhuizen

Ziekenhuizen

Zorginstellingen

Hotels

prestatiegerichte contracten. Wat onveranderd traditioneel blijft, is onze kwaliteit. Als u ook kwaliteit en duidelijkheid

Alles is mogelijk Postadres: Postbus 58 6740 AB Lunteren

Korte bouwtijd

Duurzaam

Bezoekadres: Max Planckstraat 8 6716 BE Ede

www.HPBbadkamers.nl

174

BOUWEN AAN MONUMENTEN

€

Prijs

Contact: 0318 - 745 139 info@HPBbadkamers.nl

wenst, neem dan contact op:

Bouwen met Huurman, daar komt iets moois van!

Postbus 1111, 2302 BC Leiden www.huurman-leiden.nl

Op de foto: “In het park van Huize Middenburg staan eeuwenoude kastanjes, eiken en beuken. Er zijn vijvers en aan de achterkant stroomt de Vliet. Het huis zelf staat hoger; dat geeft een statige, imposante aanblik.” “Mijn vader is gepensioneerd aannemer, met een voorliefde voor oude gebouwen. Hij wordt al lyrisch bij het zien van een authentieke steen of tegel. Na twee boerderijen in oude staat te hebben hersteld, kocht hij dit huis en restaureerde het. De groene luiken waren totaal verwaarloosd. Alle houtjes zijn stuk voor stuk door zijn handen gegaan. Het koetshuis, waarin ik zelf woon, hebben we samen verbouwd.” “Het eerste huis - Oud Middenburg - stamt uit 1659; het werd aangelegd door een schepen uit Delft. Huize Middenburg zoals we het nu kennen werd in 1917 grondig gerestaureerd. Aan het gebouw en het park is sindsdien nooit meer iets veranderd. Het gebouw vertoont een mix aan stijlen, wat het extra mooi maakt. Ik vind het een prachtig huis op een prachtige plek.” J.E. Vink, medebeheerder (46) Huize Middenburg

onatus verzekert vertrouwd sinds 1852

www.donatus.nl tel. 073 - 5221700

Monumenten worden met veel zorg omgeven door hun eigenaren en beheerders. Dat is belangrijk en nodig. Net als het kiezen van de juiste verzekering. Al sinds 1852 heeft Donatus ervaring in het verzekeren van monumentale kerken en gebouwen. Als onderlinge maatschappij werken wij zonder winstoogmerk. Wij hebben dan ook geen klanten, maar leden. Maak vrijblijvend kennis met Donatus. Onze expertise zal u verbazen en verrassen, evenals onze jaarlijkse premierestitutie.

Kapitaal genereren door na-isoleren U wilt uw pand energiezuiniger maken? Voldoen aan de steeds strengere EPC-norm? Kies dan voor slimme thermische na-isolatie. Zonder bouwkundige ingrepen. Zonder ingrijpende overlast. En desgewenst zelfs zonder de (monumentale) muur te raken. Onze vele na-isolatiewanden bieden maximale thermische isolatie, bij een minimale dikte. Ook op lastige plekken: extra hoog, schuin, vochtig â&#x20AC;Ś Na-isoleren met Faay-wanden biedt meer comfort bij een lager energieverbruik. Dat is goed voor u. Goed voor het milieu. En goed voor uw portemonnee! Bel (0347) 37 66 24 of kijk op faay.nl.

onuitputtelijke grondstoffen

brandwerend

snel te monteren

geluidwerend

schroefvast

thermisch isolerend

dubo