Onderwijs en bouw 01 2014

VAKTIJDSCHRIFT OVER NIEUWBOUW, ONDERHOUD EN RENOVATIE IN HET ONDERWIJS JAARGANG 3

|

NUMMER 1

|

2014

|

WWW.ONDERWIJSENBOUW.NL

SCAN WITH

HELMOND WIJKHUIS BREDE SCHOOL WESTWIJZER | ROTTERDAM STUDENTEN PAVILJOEN ERASMUS EINDHOVEN FONTYS SPORTHOGESCHOOL | RIJSWIJK BREDE SCHOOL MELODIE | DRACHTEN LIUDGER COLLEGE

Kijk op onze website

Afbeelding: realisatie Groot Baronie te Alphen a/d Rijn, www.grootbaronie.nl

Kondor Wessels Amsterdam is ĂŠĂŠn van de werkmaatschappijen van Koninklijke Volker Wessels Stevin nv. Als middelgroot bedrijf ontwikkelen, bouwen en renoveren wij woningen, bedrijfsruimten en kantoren.

Kondor Wessels Amsterdam Naritaweg 142, 1043 ca Amsterdam Postbus 58002, 1040 ha Amsterdam t +31 (0)20 851 18 00 e info@kwadam.nl

www.kondorwessels-amsterdam.nl

Is uw orderportefeuille gevuld of geveld?

Met een abonnement op Bouwberichten heeft u toegang tot onze website waarop u jaarlijks de aankondiging van 35.000 nieuwbouw- en onderhoudsprojecten vindt. U kunt zelf het soort projecten selecteren dat voor u interessant is, en de provincies waarin u aan de slag wilt. Dagelijks ontvangt u de updates in uw mailbox. Een abonnement op Bouwberichten. Wie serieus aan zijn orderportefeuille wil werken, kan eigenlijk niet zonder.

Bel voor meer informatie (070) 378 03 42.

Bouwberichten. Weet werk voor u.

cobouw.nl/bouwberichten

Voorwoord

Is uw school klaar voor de toekomst?

De wetgeving is duidelijk: peuterspeelzalen en kinderopvang moeten meer gaan samenwerken en beter aansluiten bij het basisonderwijs. Het liefst samen in één gebouw. Steeds meer scholen geven hier invulling aan. Maar niet alleen voor de lagere klassen in samenwerking gewenst. Ook de hogere groepen hebben hier baat bij. Wanneer kinderen gestimuleerd worden om samen te werken en om te overleggen met leeftijdsgenootjes én kinderen uit andere leerjaren, leren zij hun gedachten beter onder woorden brengen. Zo leren zij bewuster en wordt de leerstof beter opgenomen.

Maar het samen huisvesten onder één dak resulteert lang niet altijd samenwerking tussen de verschillende groepen. Iedere gebruiker kan namelijk zijn ‘eigen ding’ blijven doen, in de ruimtes die daarvoor geschikt zijn. Niet alleen een flexibele schoolindeling is van belang, ook moeten de neuzen van directie, leraren, leerlingen én ouders dezelfde kant op staan om samen en van elkaar leren mogelijk te maken.

Vooraf moet goed in kaart worden gebracht wat voor school men wil zijn. Wat voor soort onderwijs wordt gegeven?

En op welke wijze? Kiest de school klassikaal, frontaal of individueel onderwijs? En ligt de nadruk op instructie, begeleiding, ontwikkelingsgericht onderwijs, zelfstandig werken of samenwerken? Wil de school voornamelijk aandacht besteden aan de basisvaardigheden of is er veel aandacht voor creatieve vorming? Hierop moet de indeling van de school én het materiaalaanbod op worden aangepast.

In de school van de toekomst is veel bewegingsvrijheid voor de kinderen om vaardigheden op te doen, zelfontdekkend te leren en te experimenteren. De school van de toekomst sluit hiermee aan bij de verschillende leerstijlen die kinderen kunnen hebben. Leerlingen kunnen hun persoonlijke leerlijnen volgen. Niet alleen in de eigen klas, maar vooral ook daarbuiten. Met groepjes kinderen die, ongeacht hun leeftijd, met hetzelfde doel bezigzijn.

Behalve de ruimtes moet ook het meubilair hierop worden aangepast. Flexibele groepssamenstellingen vraagt om modulair meubilair dat multi-inzetbaar is. Lokalen en werkruimtes moeten worden voorzien van materialen waar niet alleen alle leerlingen maar ook de leraren mee vooruit kunnen. Multimediale toepassingen kunnen dienen als didactische ondersteuning. Zo worden kinderen optimaal voorbereid op de maatschappij van de toekomst.

Lieke van Zuilekom-Bousema

|5

VAKTIJDSCHRIFT OVER NIEUWBOUW, ONDERHOUD EN RENOVATIE IN HET ONDERWIJS

Nummer 1 | Jaargang 3 | 2014 Verschijnt 6 x per jaar ISSN 2214-4161 UITGEVER

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

REDACTIEADRES

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 (0)495 450095 F +31 (0)495 521335 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

0 08

EINDREDACTIE

Lieke van Zuilekom

REDACTIEMEDEWERKERS

Hilda Bosma, Martijn van den Bouwhuijsen, Richard Stegers, Liliane Verwoolde (Het Tekstbureau), Marcia van Wensveen, Lieke van Zuilekom, Irene Theunissen, Sjoerd Meuleman, Willem de Volder

13

BLADMANAGEMENT

Gilles Coulier E g.coulier@louwersuitgevers.nl Patricia Rutten E p.rutten@louwersuitgevers.nl

SECRETARIAAT

Manuela Depenbrock Sandra Reijnders

21

ADVERTENTIES

Online aanleveren: louwersuitgevers.wetransfer.com o.v.v. naam en project

25

Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 (0)495 450095 E info@louwersuitgevers.nl

ABONNEMENTSPRIJS

€ 63,-- per jaar excl. BTW ING Bank IBAN NL46INGB0000417165 BIC INGBNL2A t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie bv o.v.v. Onderwijs & Bouw magazine Informatie over abonnementen: T +31 (0)495 450095

ADRESWIJZIGINGEN

Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland

Helmond

Wijkhuis Brede School Westwijzer

8

Zoetermeer

Zorg Onderwijs Centrum Kentalis

13

Rotterdam

Studenten Paviljoen Erasmus

16

Overvecht

Marcusschool

18

Berghem

Multifunctioneel dorpshuis

21

Klimaat op scholen

Ventilatie op veel scholen onder de maat

23

Vooraf duidelijkheid over de kosten en

opbrengsten van een energieconcept

25

APK voor uw klimaatsysteem

28

Eindhoven

Fontys Sporthogeschool

30

Alphen aan den Rijn

Asbestinventarisatie

32

Budel

Brede School De Boogurt

34

Oisterwijk

Brede School De Bunders

38

Amsterdam

ISA

40

OPZEGGINGEN

Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van op­­zegging is ontvangen, wordt het abonnement auto­matisch met een jaar verlengd.

DOELGROEP

Verspreiding vindt plaats via abonnementen en via gerichte distributie aan architecten, aannemers, projectontwikkelaars, woningbouw/verenigingen, overheidsinstellingen, brancheorganisaties, directies, management en besturen van alle scholen en organisaties in het onderwijs in Nederland met (ver) bouwplannen, wethouders onderwijs van alle gemeenten in Nederland.

VORMGEVING/ART DIRECTION Logo Reclame- Ontwerpbureau bv T +31 (0)495 450065 E info@logobv.nl

DRUKWERK

Drukkerij Hendrix, Peer Niets uit deze uitgave mag worden over­genomen of ver­menig­vuldigd zonder uitdruk­kelijke toestemming van de uitgever en zon­der bronvermelding.

Hoewel dit blad op zorg­­vuldige wijze en naar beste weten is samen­gesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledig­heid van de informatie. Zij aan­vaar­den dan ook geen enkele aansprake­lijkheid voor schade, van wel­ke aard ook, die het gevolg is van hande­lingen en/of beslis­singen die gebaseerd zijn op deze informatie.

Inhoud

30

52

VAKTIJDSCHRIFT OVER NIEUWBOUW, ONDERHOUD EN RENOVATIE IN HET ONDERWIJS JAARGANG 3

|

NUMMER 1

|

2014

|

WWW.ONDERWIJSENBOUW.NL

38

43

56

65

VAKTIJDSCHRIFT OVER NIEUWBOUW, ONDERHOUD EN RENOVATIE IN HET ONDERWIJS | WWW.ONDERWIJSENBOUW.NL

Rijswijk

Brede School Melodie

43

Nieuwegein

Brede School Lekboulevard

46

Wageningen

Helix

49

Drachten

Liudger College

52

Zevenaar

Liemers College

54

Tilburg

Cobbenhagen Mavo

56

Interieur & Inrichting

Onderwijs in de 21e eeuw vraagt om flexibele schoolindeling

59

Gezonde, gebruiksvriendelijke exploitatie

van schoolgebouwen: het kan!

60

Specialist in kunststofsystemen viert een creatief jubileum

62

Hijken

Multifunctionele Accommodatie

65

SCAN WITH

1

HELMOND WIJKHUIS BREDE SCHOOL WESTWIJZER | ROTTERDAM STUDENTEN PAVILJOEN ERASMUS EINDHOVEN FONTYS SPORTHOGESCHOOL | RIJSWIJK BREDE SCHOOL MELODIE | DRACHTEN LIUDGER COLLEGE 2014025_Onderwijs 01 2014 v2.indd 1

Coverbeeld | Brede School De Bunders, INBO Architecten

14-03-14 10:53

Journaal

68

72

Wie Doet Wat

HELMOND | Wijkhuis Brede School Westwijzer

Tekst | Lieke van Zuilekom Beeld | Nijeboer-Hage Technisch adviseurs BV

WIJKHUIS BREDE SCHOOL WESTWIJZER IN HELMOND:

Comfort en duurzaamheid gaan hand in hand SCAN WITH

In het hart van Helmond West is eind vorig jaar Wijkhuis Brede School Westwijzer geopend. Het multifunctionele gebouw moet de centrale ontmoetingsplek worden voor alle wijkbewoners en biedt plaats aan een basisschool, kinderopvang en een peuterspeelzaal. Maar ook maatschappelijke instanties zoals de wijkraad, het consultatiebureau en verschillende verenigingen krijgen een plek in het gebouw.

Nijeboer-Hage Technisch adviseurs BV heeft het volledige technische ontwerp van Westwijzer voor zijn rekening genomen. Vervolgens heeft het bedrijf een controlerende rol op zich genomen, door er op toe te zien dat alle aannemers zich hielden aan de uitgangspunten uit het contractdocument. “Naast alle wettelijke eisen hebben we behoorlijk wat extra hooi op onze vork genomen door de eisen van Frisse

8|

Scholen Klasse B als uitgangspunt te nemen”, vertelt Edwin Nijeboer, directeur van NijeboerHage Technisch adviseurs BV. “We wilden meer lucht, licht, ruimte, comfort én duurzaamheid in het gebouw. Dat lijkt in eerste instantie een beetje tegenstrijdig, meer comfort kost over het algemeen meer energie, maar we hebben ons echt ten doel gesteld om zo min mogelijk energie te verbruiken. En om de energie die

we verbruiken, zo duurzaam mogelijk op te wekken. Dat is echt de basis geweest van het ontwerp. Bouwkundig is er veel gebeurd in het pand, maar installatietechnisch eigenlijk nog meer.” Om zo min mogelijk energie te verbruiken, werken alle installaties in het pand vraaggestuurd. “Het pand is hiervoor opgedeeld in zones. Wanneer ’s ochtends het alarmsysteem wordt uitgeschakeld, treden de installaties in

HELMOND | Wijkhuis Brede School Westwijzer

de betreffende zones in werking.” Daarnaast zijn bijna alle installaties ook op ruimteniveau geschakeld. “Op het moment dat iemand de ruimte betreedt, worden de ventilatie, verlichting en verwarming ingeschakeld”, aldus Nijeboer. “De installaties zijn naar wens te overbruggen, wanneer gebruikers bijvoorbeeld behoefte hebben aan meer warmte. Naast de duurzame opwekking is dit eigenlijk de groot-

ste slag die we op installatiegebied hebben gemaakt. We verbruiken niet meer dan noodzakelijk en gewenst is.” In de school zijn verschillende experimenten gestart, onder andere op het gebied van verlichting. “In twee lokalen zijn daglichtarmaturen geplaatst, om een zo optimaal mogelijke leersfeer te creëren. We zijn ontzettend benieuwd naar het resultaat hiervan.” ❚

Projectinfo WESTWIJZER VOORZIEN VAN BEHOEFTEGESTUURDE VENTILATIE Wijkhuis Brede School Westwijzer in Helmond is een multifunctionele accommodatie van formaat. In het pand zijn maar liefst 24 luchtunits geïnstalleerd. Swegon, een Zweedse producent van ventilatie-apparatuur, heeft de luchtverdeeltechniek, de vertrekregelingen en de luchtbehandeling met warmteterugwinning voor Westwijzer geleverd. “Vanwege de wisselende bezetting in het gebouw heeft adviseur Nijeboer-Hage gekozen voor behoeftegestuurde ventilatie”, vertelt Piet Bouma, accountmanager bij Swegon. “De leslokalen zijn daartoe voorzien van aanwezigheids- en CO²-sensoren. De ventilatie gebeurt middels zogenaamde discroosters in de plafonds en wanden.

De luchtkwaliteit wordt continu gemeten en de luchtverversing wordt afgestemd op de behoefte. Dit levert een directe besparing op de benodigde ventilatorenergie en de afgeleide luchtverwarming en -koeling op.”

In de negentien groepsruimtes in de onder- en bovenbouw wordt maximaal 1.000 m3/h geventileerd. Hiervoor wordt gebruikgemaakt van compacte decentrale WTW’s, die staan opgesteld in aangrenzende technische ruimtes. De WTW-units voor de lokalen zijn uitgebreid getest in een laboratorium, vertelt Bouma. “Hier hebben we onder andere het geluid dat door de units wordt geproduceerd, onderzocht. Want de units moeten natuurlijk wel stil zijn.

De kinderen mogen niet gestoord worden door het systeem.” Vier grotere, centrale luchtunits regelen de luchtbehandeling in de algemene ruimtes, zoals de kantine, de buitenschoolse opvang en de kantoorvertrekken. “Hier maakt Westwijzer gebruik van zeer energiezuinige WTW’s die op statische druk worden geregeld. De installatieonderdelen zijn in opdracht van Bevers Installatietechniek geleverd. Het Swegon klimaatsysteem is geïntegreerd in een gebouwbeheersysteem van Rensen Regeltechniek.”

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Gemeente Helmond

ONTWERP Architectenbureau RAU

TECHNISCH ONTWERP Nijeboer-Hage Technisch adviseurs BV

BOUWFYSISCH ADVIES Peutz BV

UITVOERING Mertens Bouwbedrijf BV

INSTALLATIES Bevers Installatietechniek BV (W), van de AA Elektro BV (E), Swegon (luchtbehandeling)

BOUWPERIODE augustus 2012 – december 2013

SCAN WITH

|9

First. Again.

De Swegon GOLD RX is echt uniek. Het is de éérste WTW, voor hogere luchtdebieten, met het PASSIVE HAUS keurmerk. De WTW voldoet in 12 verschillende maten, tot 9.000 m3/uur, aan de energie criteria van het Passive Hause Institute (PHI). De GOLD, uitgevoerd met essentiele onderdelen van eigen Swegon fabrikaat: regeltechniek, warmtewiel en ventilatoren, stamt al uit 1994. De hoge kwaliteit en energie efficiënte (IE4) aandrijving zorgt, naast de modernste technologie, dat de GOLD nog steeds dé meest toonaangevende WTW op de markt is.

Let op: een ontwerp conform PHI staat op een veel hoger niveau dan (EuroVENT) Energieklasse A! Daarom .. vertrouw op het origineel en kies GOLD.

Indien u meer wilt weten over Passive House erkenning in relatie tot de GOLD RX ga naar:

www.swegon.com

NL_GOLDE_PasHouse_halvpage.indd 1

NIJEBOER - HAGE Technisch adviseurs

Nijeboer-Hage Technisch adviseurs is een onafhankelijk adviesbureau voor installatietechniek in de utiliteitsbouw.

Onze aanpak, ondersteund door gedegen technische kennis, kenmerkt zich door betrokkenheid gedurende het bouwproces vanaf initiatief tot en met nazorg.

www.nijeboer-hage.nl – Spanjelaan 34 Assen – 0592 408 700

2013-12-02 09:51:49

HELMOND | Wijkhuis Brede School Westwijzer

Beeld | Jonkers daktuinen

Kinderen Westwijzer spelen op hoogte

Projectinfo De kinderen uit het kinderdagverblijf en de basisschoolklassen van Wijkhuis Brede School Westwijzer in Helmond hebben een wel heel bijzonder speelterrein gekregen. Hun speelterrein is namelijk gesitueerd op het dak van de eerste verdieping van het pand. Jonkers daktuinen uit Venlo heeft het speelterrein ontworpen, in opdracht van de Gemeente Helmond en in samenwerking met de kinderen. Vervolgens heeft het bedrijf ook de realisatie van het speelterrein gegund gekregen. “De speelplaats is opgedeeld in twee delen”, vertelt Bram Legierse van Jonkers daktuinen. “Voor het kinderdagverblijf is een kleurrijke bestrating voorzien. Daarnaast zijn een zandbak, een kunstgrasveld en beplantingsvakken gerealiseerd. Het gedeelte wordt door Cortenstalen haagbakken met beukenhagen gescheiden van het basisschoolplein.” Ook op het basisschool-

plein is kunstgras als valondergrond gelegd en zijn diverse speeltoestellen voorzien. Het meest in het oog springend is een multifunctioneel, abstract ‘Schip’ dat dienstdoet als speeltoestel, podium en opslag voor speelgoed. “Op het achtersteven van ’t Schip zie je de schoorsteen uit de ondergelegen keuken”, vertelt Legierse, “die we hebben voorzien van een Cortenstalen ‘mantelbuis’, in de vorm van een scheepsschoorsteen. Het object lijkt hierdoor nog meer op een schip. Door de abstracte vorm wordt de creativiteit van de kinderen geprikkeld.

Zo vangen we eigenlijk twee vliegen in één klap.”

De bovengelegen daken zijn allemaal voorzien van een Sedum-dakbegroeiing, die ervoor zorgt dat in de zomer het pand minder snel opwarmt. “Later hebben we voor de Gemeente Helmond ook nog de realisatie van de groenvoorziening rondom het pand meegenomen.” ❚

ALUMINIUM VLIESGEVEL BUITENSCHIL JM van Delft & zn is door Mertens Bouwbedrijf geselecteerd om de gehele buitenschil van Brede School en wijkhuis Helmond, bestaande uit aluminium vliesgevels te leveren en monteren. Het door RAU architecten ontworpen gebouw valt op door de meer dan 950 stuks colorbelpanelen, in negentien verschillende kleuren. De honderden vierkante meters vliesgevel is opgebouwd uit het Schüco FW 60+ HI systeem en voorzien van driedubbele Energy N beglazing van AGC. JM van Delft & zn leverde ook de zestig minuten brandwerende binnenpuien voor dit project.

JM van Delft & zn is een familiebedrijf van geboren gevelbouwers dat sinds 1907 bestaat en op een persoonlijke, gedurfde, gedegen en betrokken manier metalen ramen, deuren en gevels levert.

SCAN WITH

| 11

www.zri.nl

Haalbaarheidsstudies Projectmanagement Aanbesteden en contracteren jmvandelft.nl – A LU M I N I U M – RV S – S TA A L –

Programma’s van eisen Duurzaamheid, energie en installaties Bouwfysica en akoestiek Glas- en geveltechniek Brandveiligheid

Balistraat 1 Lichttoren 32 070-3615559

2585XK 5611BJ info@zri.nl

Den Haag Eindhoven www.zri.nl

ZOETERMEER | Zorg Onderwijs Centrum Kentalis

Tekst | Liliane Verwoolde, het Tekstbureau Beeld | Zorg Onderwijs Centrum Kentalis

ZORG EN ONDERWIJS GEÏNTEGREERD IN ÉÉN GEBOUW

De kinderen die verbonden zijn aan Kentalis rennen nu nog tussen twee gebouwen op en neer. In een oud internaatsgebouw krijgen zij de zorg die zij nodig hebben. In een gedateerd schoolgebouw volgen zij onderwijs. Maar binnenkort komt hier verandering in. Met ingang van het nieuwe schooljaar zijn zorg en onderwijs geïntegreerd in één modern gebouw.

De kinderen, jongeren en jongvolwassenen zijn afkomstig uit Zoetermeer en omgeving. Ze zijn doof, slechthorend, doofblind of hebben een taalontwikkelingsstoornis. Velen kampen met ernstige communicatieproblemen, soms gecombineerd met een verstandelijke beperking, motorische of psychiatrische problemen. Om de kinderen optimaal te kunnen begeleiden, bundelen alle omringende specialisten straks hun krachten.

In het nieuwe Zorg Onderwijs Centrum Kentalis

in Zoetermeer is alles gericht op uitwisseling en samenwerking.

SYNERGIE Werken onderwijskrachten, zorgverleners en vroegbehandelaars nu nog vanuit aparte ruimtes en gebouwen, over enkele maanden delen zij één gebouw, waarin de aparte werkkamers plaats hebben gemaakt voor één grote kantorenruimte.

Mark Hiddema, regiodirecteur Kentalis, is over-

tuigd van een krachtige, positieve werking. “De medewerkers komen elkaar straks voortdurend tegen. Dit moet leiden tot synergie.”

ONDERSCHEIDEND Zorg Onderwijs Centrum Kentalis onderscheidt zich nauwelijks van een moderne reguliere basisschool. Het amuletvormige gebouw is bekleed met gemêleerd leisteen en heeft een eigen uit➤ straling. De klaslokalen zijn traditioneel.

| 13

ZOETERMEER | Zorg Onderwijs Centrum Kentalis

Projectinfo GEBOUW ONDERSTEUNT GEBRUIKERS Koninklijke Kentalis richt haar zorg op mensen met een auditieve, visuele en/of communicatieve beperking. Het gebouw waarin Kentalis hen verzorgt en onderwijst, moet dan ook zijn afgestemd op de cliënten en hun begeleiders. ZRi heeft Kentalis hierbij geadviseerd. Denk aan akoestische voorzieningen waardoor auditief beperkte cliënten beter in staat zijn om te communiceren, aan lichtniveaus en kleurcontrasten die ook voor zwakke of juist overgevoelige ogen comfortabel en leesbaar zijn of aan de luchtkwaliteit in het gebouw. ZRi heeft in overleg met Kentalis en de brandweer het brandveiligheidsconcept afgestemd op de cliënten en geadviseerd over een duurzame invulling van het ontwerp.

TERREININRICHTING EN GROENVOORZIENINGEN Na begin 2013 het terrein bouwrijp te hebben gemaakt, is Gebr. van Esch nu als Economisch Meest Voordelige Inschrijver (EMVI) uit de bus gekomen voor het woonrijp maken van het terrein Zalkerbos Zoetermeer van Kentalis. Op basis van een optimale prijs-kwaliteitsverhouding is Gebr. van Esch geselecteerd om de werkzaamheden uit te voeren, waarmee op korte termijn gestart gaat worden. In goed overleg met bouwaannemer Wijnen zullen de grond-, riolerings- en bestratingswerkzaamheden ingepland worden, waarbij door een optimale fasering gezorgd zal worden dat de bouw- en woonrijpwerkzaamheden uiterlijk week 29 opgeleverd zullen zijn. Ervaringen met eerdere projecten voor Kentalis, zoals het woonrijp maken van het buitenterrein te Sint Michielsgestel, geven opdrachtgever Kentalis het vertrouwen in een kwalitatief hoogwaardige afwerking van het terrein, waarbij de wensen van de toekomstige bewoners zonder discussie centraal staan!

EÉN AANSPREEKPUNT VOOR COMPLETE GEVEL Voor de nieuwbouw van Koninklijke Kentalis in Zoetermeer koos Wijnen bouw wederom voor de samenwerking met JM van Delft & zn. In dit bijzondere project kon het gevelbouwbedrijf haar veelzijdigheid maximaal benutten; zo levert en monteert het bedrijf de aluminium ramen, deuren en vliesgevels. Maar ook de CombiFacade® (hout - aluminium gevel), al het aluminium plaatwerk en de brandwerende stalen puien komen uit Drunen. Bijzonder aan de gevels is dat de vliesgevels gesegmenteerd zijn en voorzien zijn van opvallende gekleurde panelen. Doordat JM van Delft & zn alle facetten van de gevelbouw in eigen huis heeft, hebben de opdrachtgevers maar één aanspreekpunt voor de complete gevel.

JM van Delft & zn is een familiebedrijf van geboren gevelbouwers dat sinds 1907 bestaat en op een persoonlijke, gedurfde, gedegen en betrokken manier metalen ramen, deuren en gevels levert.

14 |

'DE MEDEWERKERS KOMEN ELKAAR STRAKS VOORTDUREND TEGEN. DIT MOET LEIDEN TOT SYNERGIE' Onderscheidend zijn de tussenruimtes, waar de kinderen één-op-één begeleiding krijgen. “Hier wordt met name de taalontwikkeling gestimuleerd. Hoe jonger we taalproblemen kunnen aanpakken, hoe groter de kans dat het kind de taal onder de knie krijgt.” Ook opvallend is de aanwezigheid van praktijklokalen. Hiddema: “Sommige kinderen blijven op Kentalis tot hun twintigste.

Dankzij deze lokalen kunnen zij binnen Kentalis doorstromen naar het praktijkonderwijs.”

LICHTINVAL Extra aandacht is besteed aan de lichtinval. Alle raampartijen lopen door tot aan de grond, waardoor de gebarentaal, waarin veel leerlingen com-

municeren, niet bemoeilijkt wordt door storende schaduwen. En ook voor de doofblinde kinderen wordt het straks gemakkelijker. De plattegrond van het nieuwe gebouw is eenvoudig. Met slechts één hoofdgang per verdieping vinden ook zij hier relatief gemakkelijk hun weg.

MEDEBEWONERS De regionale zorgtak van Kentalis is niet de enige gebruiker van het Zorg Onderwijs Centrum. Scholengemeenschap Effatha, Kombino (aanbieder specialistische kindzorg en reguliere kinderopvang) en de Zoetermeerse locatie van De Voorde krijgen ook een plek in de nieuwbouw. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP UITVOERING INSTALLATIES WERKTUIGBOUWKUNDIGE INSTALLATIES BOUWKOSTEN BOUWPERIODE

Koninklijke Kentalis, Sint-Michielsgestel Inbo architecten, Amsterdam Wijnen Bouw, Schijndel Schoonderbeek Installatietechniek, Hillegom Wolter & Dros, Rotterdam € 12 miljoen (inclusief E en W en terrein en infra) april 2013 – juni 2014

Solid Wood Systems

Erasmus Universiteit Rotterdam

Lokhorst bouw en ontwikkeling Postbus 79 1940 AB Beverwijk T 0251 - 265 000 F 0251 - 265 050 www.lokhorst.nl

H.A. Punt - Systeem - Bouw B.V. Ampèrestraat 44 (Industrieterrein “De Zandhorst”) 1704 SN Heerhugowaard T F E W

072 - 57 433 44 072 - 57 424 37 info@puntsysteembouw.nl www.puntsysteembouw.nl

ROTTERDAM | Studenten Paviljoen Erasmus

Tekst | Lieke van Zuilekom Beeld | Lokhorst Bouw en Ontwikkeling

STUDENTEN PAVILJOEN ERASMUS UNIVERSITEIT:

een mooie uitdaging De ontwerpers van het Studenten Paviljoen van de Erasmus Universiteit in Rotterdam hebben hun belofte waargemaakt: het pand vormt letterlijk én figuurlijk het middelpunt van de campus. Het opvallende bouwwerk maakt optimaal gebruik van de hoogteverschillen in het terrein.

Een mooi, maar zeker ook uitdagend project. Zo kijkt Wouter Oudhaarlem, projectleider bij Lokhorst Bouw en Ontwikkeling terug op de nieuwbouw van het Studenten Paviljoen. “Het ontwerp bevatte heel aparte elementen. Zo is 1.060 m² plafond en wand voorzien van 15 bij 60 mm grote, gebogen lamellen, uitgevoerd in rood eiken.

Omdat aan alle vier de wanden de curves of radii verschillen en niet alle horizontale plafondvlakken

16 |

dezelfde afmetingen hebben, was het een behoorlijke uitdaging om alle latten goed te laten uitkomen op de hoeken.” Hiernaast kostten volgens Oudhaarlem ook de akoestiek én gevel de nodige hoofdbrekens. “Om ervoor te zorgen dat er geen geluidsoverlast optreedt vanuit de theaterzaal richting de leer-, lounge-, kantoor- en horecaruimtes daaromheen, zijn zware, geluidsabsorberende wanden toegepast. Het gebouw is uitgerust met

een dynamische gevel, die kan worden aangepast aan de weersomstandigheden. De geëxtrudeerde aluminium lamellen kunnen zich openen naar het licht. Daarnaast wordt de energievraag teruggedrongen door het gebruik van driedubbele beglazing. Om van de triple beglazing en de toepassingen van de lamellen samen een maakbaar en werkbaar geheel te maken, was wel een uitdaging.”

ROTTERDAM | Studenten Paviljoen Erasmus

Projectinfo HET ERASMUS PAVILJOEN: EEN EXTREEM LASTIGE OPGAVE MET EEN PRACHTIG EINDRESULTAAT

MODERN, DUURZAAM GEBOUW Lokhorst Bouw en Ontwikkeling was gedurende de bouwperiode verantwoordelijk voor het volledige bouwproces, van de ruwbouw tot de kleine afbouw, waaronder de tegelafwerking, de wandafwerking, het inrichten van de theaterzaal en het leveren van de tribune. Naast de bouwwerkzaamheden behoorden ook de coördinatie van het geheel en het uitwerken van de diverse disciplines tot het takenpakket.

“Het complexe ontwerp is gebouwd op een betonnen fundering en onderbouw, waarop een staalconstructie is geplaatst”, vertelt Oudhaarlem.

“Rondom zijn uitkragende stalen dakconstructies voorzien, waar we vervolgens de dakbedekking op hebben aangebracht. In het Studenten Paviljoen wordt gebruik gemaakt van natuurlijke ventilatie, warmte en koude uit de grond. Op het dak zijn zonnepanelen voorzien, zodat een groot deel van de energie duurzaam kan worden opgewekt.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP AANNEMER CONSTRUCTEUR WAND-/PLAFONDSYSTEEM MONTAGE BOUWPERIODE BOUWKOSTEN

Erasmus Universiteit Rotterdam De Zwarte Hond en Powerhouse Company Lokhorst Bouw en Ontwikkeling, Beverwijk Pieters Bouwtechniek, Utrecht Derako International, ‘t Zand H.A. Punt - Systeem - Bouw B.V., Heerhugowaard mei 2012 - juli 2013 € 5,6 miljoen

Het multifunctionele ontmoetingspunt van de Erasmus Universiteit Rotterdam is voorzien van houten wanden die in een vloeiende boog overlopen in de plafonds. 1600 verschillende hoeken zijn allemaal in het juiste verstek gezaagd. Het gecompliceerde strakke lijnenspel was te bereiken door de combinatie van vakmanschap en toepassing van het DERAKO systeem. Het lineaire open systeem van Derako maakt het mogelijk om het lijnenspel van lamellen en voegen zo nauwkeurig mogelijk op elkaar te laten aansluiten. De basis van het systeem bestaat uit SRL-profielen, gebogen in de juiste radiussen en voorzien van een speciale gepatenteerde clip. Hiermee ontstaat een honderd procent blinde bevestiging en de garantie van een strakke fixatie, zelfs als er sprake is van werking van het hout. Door gebruik te maken van het DERAKO systeem was het mogelijk voor de architect Amerikaans rood eiken toe te passen, een houtsoort die meer werkt dan veel andere soorten. Het Studenten Paviljoen straalt een gevoel van intimiteit en geborgenheid uit, niet alleen door de vorm maar zeker ook door de materiaalkeuze. Hout is zeer geschikt voor de sociale omgeving, het trekt mensen aan. Daarnaast zorgt het voor een zeer aangename akoestiek.

MONTAGEWERKZAAMHEDEN STUDENTEN PAVILJOEN MEER DAN EEN UITDAGING De montagewerkzaamheden van de metal stud wanden en de systeemplafonds in het Studenten Paviljoen zorgden voor de nodige uitdagingen. Dat vertelt Peter Strijbis, directeur van afbouwbedrijf H.A. Punt - Systeem - Bouw B.V. “Aan de wanden werden in verband met het theater extreem hoge geluidseisen gesteld. Vanwege de planningsdruk zijn in de ruwbouwfase, waarbij het gebouw niet wind- en waterdicht was, de metal stud wanden om de staalconstructie heen gebouwd. Er moesten hierdoor voorzieningen worden getroffen om de kwaliteit van de wanden te waarborgen.”

De montage van de in het oog springende, ronde houten lattenplafonds was – afgezien van de hoeveelheid en ronde vorm – een bijzonder ingewikkeld proces, zowel in de voorbereiding als in de uitvoering, vertelt hij. “Zoals veel onderdelen in de bouw is de nietzichtbare achterconstructie vaak het fundament van een goede uitvoering. De houten ronde schenkels die zijn opgehangen en bevestigd aan het stalen dak en de wanden van het theater zijn de basis van de uiteindelijke vorm. De uitdaging was om de schenkels van de vier zijden op de hoeken zonder ongelijkheden in elkaar over te laten lopen. Ook hier is weer gebleken dat het samenspel van vakmannen, zowel in ontwerp als uitvoering, met elkaar veel moois kan opleveren. Het resultaat mag er zijn en daar zijn we als H.A. Punt - Systeem - Bouw B.V. trots op.”

| 17

OVERVECHT | Marcusschool

Tekst | Irene Theunissen Beeld | Van Driesten Bouw

Schoolvoorbeeld van plannen en bouwen In de Utrechtse wijk Overvecht wordt momenteel gebouwd aan de Marcusschool. Op 15 april 2013 gaf wethouder van Onderwijs Jeroen Kreijkamp het startsein voor de bouw van de nieuwe, opvallend ogende basisschool aan de Mayadreef. Eind februari 2014, zo’n tien maanden later, is de nieuwbouw opgeleverd.

Het tweelaagse gebouw is met een bruto vloeroppervlak van 2.789 m² groter dan de vroegere Marcusschool. Met 24 leslokalen is er voldoende plaats voor de driehonderd kinderen, waaronder twee groepen voor voor- en vroegschoolse educatie. Per twee lokalen is er een studieplek voor de leerlingen en zijn er sanitaire voorzieningen. Een royale multifunctionele ruimte die tegelijk dienst doet als sport- en speelzaal loopt vanaf de verdieping

18 |

door tot aan de begane grond. Door een glazen pui kijk je van bovenaf zo de sportzaal in.

TRANSPARANT EN SPEELS “Die transparantie is ook doorgevoerd aan de buitenzijde,” vertelt Henk Blankestijn, projectleider bouw bij Van Driesten Bouw uit Ede. “De begane grond is bijna helemaal van glas en de gevel loopt

naar boven door in geel metselwerk. Door het vele glas heb je het gevoel dat de verdieping los van de begane grond staat en als het ware ‘zweeft’.

Daarboven wisselen gele stenen met reliëf en geel voegwerk elkaar af. Naast gevelkozijnen zijn er op de verdieping hier en daar stalen platen voor de kozijnen bevestigd waarin een patroon verwerkt is. Als het daglicht daar doorheen valt, zie je binnen figuren op de grond. Dat creëert een speels effect.

OVERVECHT | Marcusschool

Met zijn lichte eigentijdse uitstraling, springt het gebouw er in positieve zin uit in een wijk met veel grauwe flatgebouwen.”

TRADITIONEEL ÉN MODERN Ondanks het moderne uiterlijk is het pand, zoals zoveel scholen, traditioneel gebouwd. Met onder de begane grondvloer een betonnen fundering op palen en daarboven een staalconstructie als skelet en betonvloeren als verdiepings- en dakvloer. Op de verdieping zijn van vloer tot dak houten binnenspouwbladen toegepast met daarvoor het gele gevelmetselwerk, ingevuld met aluminium gevelkozijnen.

De binnenwanden zijn van metall-stud. Verder zijn traditionele afwerkingen gebruikt zoals marmoleum voor de vloer, tegelwerk in de sanitaire ruim-

ten en een metalen frame met vlakke inlegplaten als plafond. De school voldoet aan de hedendaagse eisen voor Frisse Scholen Klasse B op het gebied van binnenmilieuaspecten, luchtkwaliteit, thermisch comfort en een lager energieverbruik.

SCHOOLVOORBEELD Blankestijn noemt het bouwproces een ‘schoolvoorbeeld van plannen en bouwen’. “Dat is mede te danken aan de prettige samenwerking met opdrachtgever Katholieke Scholenstichting Utrecht (KSU), Van Hoogevest Architecten en alle onderaannemers. Tijdens onze tweewekelijkse vergaderingen bespraken we eventuele knelpunten en dat werkte prima. Eind februari is het pand opgeleverd. Eind maart kunnen de kinderen hun twee tijdelijke locaties verwisselen voor één schitterende nieuwe lesomgeving!” ❚

Projectinfo OPTIMALE ENERGIEPRESTATIES Breman Almere denkt actief mee op het gebied van de verduurzaming van gebouwen. De nieuwbouw van de Marcusschool in Utrecht is hier een goed voorbeeld van. De school voldoet op het gebied van de binnenmilieuaspecten, luchtkwaliteit en thermisch comfort aan de norm van Frisse Scholen. Het Frisse Scholenproject stimuleert scholen om minder energie te verbruiken en het binnenmilieu te verbeteren door te isoleren en te ventileren. Breman Almere denkt hierin mee bij de engineering van haar werktuigkundige installaties. Door te zorgen dat onder andere de verwarmingsinstallaties en de warmteterugwininstallaties goed zijn ingeregeld, verbetert de energieprestatie van het nieuwe schoolgebouw.

HARO DENKT MEE HARO Aluminium Veenendaal BV is het adres voor levering en montage van aluminium gevelpro-ducten zoals ramen, deuren, vliesgevels, automatische deuren, serres en brandwerende kozijnen. HARO Aluminium is actief in zowel de nieuwbouw als renovatie in de utiliteitsbouw, kantorenmarkt, winkels, showrooms, zorg, scholen en andere overheidsgebouwen. “Door al vanaf het offertestadium mee te denken met onze opdrachtgevers, kunnen wij voor aannemers een ideale partner zijn”, zegt Jan van de Scheur, algemeen directeur van HARO Aluminium. “Wij zijn dan ook blij dat Van Driesten Ede met ons dit mooie project heeft willen realiseren.”

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Katholieke Scholenstichting Utrecht (KSU), Gemeente Utrecht

ONTWERP Van Hoogevest Architecten, Amersfoort

CONSTRUCTEUR Kraaijenveld Ingenieursbureau, Barneveld

ADVISEUR INSTALLATIES Invent Advies, Beilen

BOUWTOEZICHT Van den Bunt Bouwbegeleiding, Barneveld

UITVOERING Van Driesten Bouw, Ede

E-INSTALLATIE BlokzijlTCL, Almere

W-INSTALLATIE Breman, Almere

BOUWKOSTEN €2.800.000,00 excl. BTW

BOUWPERIODE april 2013 - februari 2014

| 19

HARO

Een nieuwe start!

LUMInium ALUMInium

HARO

HARO Aluminium Veenendaal BV is vanaf het begin van de jaren ’90 het adres voor levering en montage van aluminium gevel producten, zoals: ramen, deuren, vliesgevels, automatische deuren, serres en brandwerende kozijnen.

HARO Aluminium is actief in zowel nieuwbouw als renovatie in de utiliteitsbouw, kantorenmarkt, winkels, showrooms, zorg, scholen en andere overheidsgebouwen. Ook in de woningbouw worden steeds vaker aluminium kozijnen toegepast. Op onze website www.haroalu.nl vindt u een overzicht van een aantal zakelijke en particuliere projecten.

Wij feliciteren de Marcusschool in Utrecht-Overvecht met haar nieuwe pand.

Een prachtige nieuwe huisvesting, door

Haro Aluminium Veenendaal B.V. Wageningselaan 62 3903 LA VEENENDAAL Tel. +31 (0)318 541679 Fax.+31 (0)318 540514 E-mail: info@haroalu.nl

Breman Almere voorzien van de meest geavanceerde technische installaties!

www.haroalu.nl

T 036 - 533 17 47

STANK?

14790108_HARO.indd 1

www.bremanalmere.nl

10-03-14 13:32

REKEN DEFINITIEF AF MET STANK IN UW TOILETTEN!

SOLDICOAT: EVENEENS UW PARTNER VOOR DE AANLEG EN RENOVATIE VAN SPORTVLOEREN, GANGEN EN ENTREES!

Soldicoat Deco SR Kunststofvloeren Aanleg op bestaande (tegel)vloeren • Snel • Géén sloopwerk Naadloos • Geheel gesloten oppervlak • Smaakvol • Slijtvast Hygiënisch • Uitstekend reinigbaar • Optimale hechting Lange levensduur • Groot kleurengamma • Decoratie op maat

Postbus 2035 • 7420 AA DEVENTER • Tel. 0570 - 623 543 Fax 0570 - 623 520 • info@soldicoat.nl • www.soldicoat.nl

Vanaf € 495,- per jaar weet uw doelgroep wat u doet!

Bel of mail Patricia Rutten p.rutten@louwersuitgevers.nl T +31 (0)495 450095

WIE DOET WAT ?

BERGHEM | Multifunctioneel dorpshuis

Tekst | Martijn van den Bouwhuijsen

NA VOORTVAREND ONTWERP- EN BOUWPROJECT OOK ONDERHOUDSOPDRACHT

Multifunctioneel dorpshuis: basis voor nieuw centrum Berghem Het Brabantse Berghem heeft sinds maart 2013 een nieuw dorpshuis. Uit de Berchplaets te Berghem, dat een cultureel en educatief programma biedt voor jong en oud, ontkiemt een nieuw dorpshart. De gemeente Oss koos voor een Design Build & Maintain aanbesteding.

Wijnen Bouw en Molenaar&Bol&VanDillen architecten wonnen de opdracht en realiseerden een flexibele, duurzame, transparante en multifunctionele accommodatie. De opdrachtgever was uitermate tevreden over het bouwproject, waarop de gunning van het vijftienjarig onderhoudscontract voor Wijnen Bouw volgde.

Berghem is sinds 1994 onderdeel van de gemeente Oss. Deze lokale overheid besloot in 2007 om het verouderde dorpshuis te vervangen. De in de jaren '80 gebouwde Berchplaets werd weliswaar intensief gebruikt, maar kende een inefficiënte indeling, een hoog energieverbruik en hoge onderhoudskosten. De nieuwe Berchplaets vormt de basis voor de ontwikkeling van een nieuw dorpshart. Rialto Vastgoed ontwikkelt een gebied rondom het dorpshuis met commerciële ruimtes, woningen, een plein en een trapveld huisvest. “De nieuwe Berchplaets vormt qua massa een tegen-

hanger voor de nabijgelegen kerk en qua vorm refereert het naar de omringende woningbouw met kappen. Het dorpshuis is compact, heeft veel schuine daken en is omhuld met leistenen”, zegt Richard Kramer namens de Gemeente Oss. “De multifunctionele accommodatie biedt van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat een divers programma. De Berchplaets biedt ruimte aan diverse verenigingen zoals dans, biljart, bingo, carnaval, theater en muziek. Ook zijn er vergaderruimten en is er een verloskundigenpraktijk. De foyer en de bibliotheek, samen met de diverse functies, ma-

ken het gebouw tot een ontmoetingsplaats. Om de bezetting zo optimaal mogelijk te sturen en het ontwikkelingsproces te vereenvoudigen, riep de Gemeente Oss een aparte beheersstichting in het leven met vertegenwoordiging vanuit de gebruikers. Deze werkwijze bevalt goed.”

FLEXIBEL, DUURZAAM EN TRANSPARANT DORSPSHUIS De Gemeente Oss koos voor een aanbesteding op basis van Design, Build & Maintain, met een plafondbedrag. ➤

| 21

BERGHEM | Multifunctioneel dorpshuis

Op deze manier werd creativiteit uit de markt het beste benut. Het risico op faalkosten werd verlegd naar de ontwerpende en realiserende partijen en de gemeente verkreeg maximale kwaliteit.

Wijnen Bouw en Molenaar&Bol&VanDillen architecten schreven zich in 2011 in voor de ontwerp-, bouw- en onderhoudsopdracht. Het in 1885 op-

ervaring van het architectenbureau, de doorslag voor de gunning. Projectleider Veronique Lemm van Wijnen Bouw zegt: “Eind 2011 werd de definitieve opdracht aan Wijnen gegund. Het flexibele, duurzame en transparante ontwerp werd goed ontvangen en beoordeeld. De flexibiliteit komt bijvoorbeeld tot uiting met flexibele wanden in

gebouw een transparant karakter.” Kramer: “Na een jaar bouwen is het dorpshuis opgeleverd, volgens specificaties en planning. We waren zo tevreden over het bouwproject dat we de samenwerking met Wijnen Bouw voor de komende vijftien jaar positief tegemoet zien.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER

'DE NIEUWE BERCHPLAETS VORMT DE BASIS VOOR DE ONTWIKKELING VAN EEN NIEUW DORPSHART'

Gemeente Oss

ONTWERP EN BOUW Molenaar&Bol&VanDillen architecten & Wijnen Bouw

INSTALLATIES Wijnen Installaties

BVO 2500 m²

BOUWPERIODE: gerichte bouwbedrijf met 170 werknemers had veel ervaring opgedaan met het ontwerp en de realisaties van multifunctionele accommodaties.

Dit gaf samen met het gepresenteerde plan en de

22 |

de multifunctionele zalen. Het duurzame karakter wordt onderstreept met een WKO, LED-verlichting, hoge isolatie en onderhoudsarme materialen. De vele daklichten, ramen en doorkijkjes geven het

maart 2012 – maart 2013

BOUWSOM circa 4 miljoen euro

Tekst | Lieke van Zuilekom Beeld | Smitsair-JETsystemen BV

Ventilatie op veel scholen onder de maat In ruimtes waar relatief veel mensen verblijven, zoals scholen, kinderdagverblijven en sporthallen, ontbreekt het nogal eens aan voldoende frisse lucht, veroorzaakt door gebrekkige ventilatie. En dat terwijl voldoende frisse lucht een belangrijke bijdrage levert aan de leerprestaties van leerlingen en aan het voorkomen van gezondheidsklachten.

Wettelijk gezien mag de CO2-concentratie binnen scholen niet boven de 1.200 ppm uitkomen. Uitgebreid onderzoek door de GGD, Arbodienst en TNO heeft echter aangetoond dat het binnenklimaat van circa tachtig procent van de basisscholen ernstig tekort schiet. Om een goed binnenklimaat te verkrijgen, moet goed geventileerd worden.

Smitsair BV is gespecialiseerd in het op maat ontwerpen en fabriceren van energiezuinige systemen en componenten op het gebied van ventilatietechniek. “Wij ontwerpen en fabriceren alle luchttechnische voorzieningen voor en na de luchtbehandelingskast”, vertelt Rolf Langeweg, manager van Smitsair-JETsystemen BV, een onderdeel van de Smitsair holding dat verantwoordelijk is voor de luchtverdeling in de diverse ruimten en hallen. “Ons luchtverdeelsysteem wordt heel breed ingezet, waaronder in de retail, in sporthallen en in scholen. Wij maken en leveren hiervoor luchttoevoersystemen op maat. Bij de afstemming van het systeem kijken wij niet alleen naar de grootte en de behoefte van de individuele ruimtes, maar ook naar hoe de lucht het best in de ruimte kan worden verdeeld. Want je kunt wel 1.000 m³/h lucht een klaslokaal in blazen, als de verse lucht niet goed en tochtvrij vermengt met de al aanwezige lucht, krijg je nooit een optimaal comfort en een homogeen binnenklimaat.”

De meeste roosters van Smitsair-JETsystemen BV worden hierom voorzien van inducerende nozzles, waarmee de luchtrichting kan worden ingesteld, vertelt Langeweg. “De lucht wordt altijd horizontaal de ruimte in geblazen, om een goede menging met de ruimtelucht te garanderen. Hierdoor zijn relatief weinig roosters benodigd, welke na afstelling bovendien geen onderhoud behoeven. Middels een rookproef wordt bij de oplevering de goede werking aangetoond.”

Recentelijk heeft Smitsair de nieuwe ROC-vestiging aan de Europaboulevard in Amsterdam en de gerenoveerde ROCvestiging aan de Arena in Hilversum van luchtkanalen en Smitsair JET-roosters voorzien. “De roosters zijn voorzien van een stukje regeltechniek. Wanneer de klaslokalen niet gebruikt worden, wordt de luchttoevoer middels kleppen afgesloten. De luchtbehandelingskasten hoeven dan minder lucht te produceren. Hierdoor kan een enorme besparing worden gerealiseerd.” ❚

| 23

W W W. J VA N T O O R E N B U R G B V. N L

De Perponcherstraat 134-136 2518 TA Den Haag

J. van Toorenburg BV

Postbus 63411 2502 JK Den Haag

ADVIESBURO VOOR WARMTEKOEL EN ELEKTROTECHNIEK

Tel: 070 - 361.72.61 Fax: 070 - 360.39.35

Al 35 jaar ontwerpen en adviseren wij voor elk gebouw een passende installatie op het gebied van:

• • • • • • • •

Koeling Verwarming Luchtbehandeling Sanitair Elektrotechniek Beveiliging ICT Liften

Mail: info@jvtbv.nl

14790143_Torenburg.indd 1

Heeft u een project of onderwerp dat interessant is voor onderwijs & bouw

13-03-14 08:59

www.beekink.com

BE EK INK I N S TA L L AT I E A D V I S E U R S

Bel of mail ons!

T +31 (0)495 450095

DE SCHAKEL IN HET BOUWTEAM

Patricia Rutten

p.rutten@louwersuitgevers.nl

Gilles Coulier:

g.coulier@louwersuitgevers.nl

14790138_Beeking.indd 1

10-03-14 12:42

Vooraf duidelijkheid over de kosten en opbrengsten van een energieconcept Mooie praatjes kennen we allemaal wel als het gaat over de energiebesparingen die we zouden kunnen behalen, als we investering A of B doorvoeren. Er worden ons vaak koeien met gouden hoorns beloofd, maar de eindafrekening van de energiekosten blijkt in veel gevallen toch stukken duurder dan ons was voorgespiegeld, zeker in relatie met de investeringen.

Professionals in de bouw geven aan dat er behoefte is aan een energiemodel dat op een gebruikersvriendelijke manier de complexiteit van alle mogelijke energieconcepten inzichtelijk kan maken en dat helpt bij keuzes voor het ontwerp of de verbetering van duurzame gebouwen. De nadruk ligt hierbij op warmte-, koude- en elektriciteitsstromen, hun onderlinge samenhang en

dat in combinatie met het gebouw en zijn variabelen. Een energiemodel dus dat de besluitvormers bij nieuwbouw- en renovatieprojecten – die doorgaans beperkte energie- en/of milieukundige kennis hebben – op een gebruikersvriendelijke manier ondersteunt bij het kiezen van een kosteneffectieve energievoorziening. ➤

| 25

Slimme plafonds voor frisse scholen

MC Erasmus - Rotterdam

Klimaatplafond op maat dat past binnen uw budget De metalen klimaatplafonds van Interalu bieden u een optimale leeromgeving met een constante temperatuur en een hoog akoestisch comfort. Interalu-plafonds zijn brandstabiel, zeer flexibel en hebben een hedendaags design. Het goede binnenmilieu, de lange levensduur en het lage energieverbruik passen perfect in het frisse scholen concept.

Meer info op interalu.eu en op frissescholen20.nl. Of bel 076 513 99 97.

Mailen kan ook: info@interalu.eu. We helpen u graag verder!

'HET BOUWENERGIEMODEL BIEDT MAATWERK VOOR EEN DUURZAME AANPAK' De installatieadviseurs van Beekink besloten om zo’n model zelfstandig te ontwikkelen, en noemden dit BEM. Dit BouwEnergieModel gebruiken zij nu al enige tijd voor hun projecten, zowel voor nieuwbouw als voor bestaande bouw. In BEM kunnen alle parameters van energiestromen worden opgegeven. Door de berekeningen in het model worden de mogelijkheden, investeringen, haalbaarheid en exploitatie van het gebouw inclusief de diverse installatiemogelijkheden vastgesteld. “In het energiemodel kunnen de verschillende opties van het gebouw en de installatiecomponenten worden opgegeven”, vertelt Bas van de Vaart, directeur/ partner van Beekink Installatieadviseurs.

voor een traditionele opstelling met CV-ketels en een koelmachine en voor een opstelling met alleen CV-ketels. Door verschillende opties te kiezen, kan een goede vergelijking worden gemaakt.”

Inmiddels is er een interactieve BEM-presentatie ontwikkeld waarin de rapportages digitaal worden verwerkt. BEM wordt verder doorontwikkeld om meer inzicht in onderhoud, gebreken en energiemanagement te krijgen. “De gebruikers van onderwijshuisvesting worden ook betrokken bij de daadwerkelijke uitwerking van deze thema’s. Zo blijft BEM up-to-date en ontstaat maatwerk voor een duurzame aanpak. Bovendien komen alle facetten van gebouwbeheer aan bod, van energieregistratie tot financiering van de verbeteropties.” ❚

“Zo kan er onder andere technisch worden gekozen voor toepassing van een gasabsorptiewarmtepomp, een lucht-waterwarmtepomp, warmtekrachtkoppeling of een bronnensysteem. Bouwkundig is het mogelijk allerlei variabelen aan te brengen en deze ook op effectiviteit door te rekenen. Het model berekent vervolgens voor de gekozen optie het energieverbruik, de investering, het aantal draaiuren, de onderhoudskosten, de terugverdientijd en de CO2-uitstoot. Standaard wordt dat ook berekend

| 27

Tekst | Lieke van Zuilekom Beeld | J. van Toorenburg BV

APK VOOR UW KLIMAATSYSTEEM Bij gebruikers en eigenaren van gebouwen blijkt er een grote behoefte te bestaan aan een APK voor de gebouweninstallaties. Zo ook bij scholen, zeker nu deze vanaf januari 2015 zelf verantwoordelijk worden voor hun onderhoudskosten.

J. van Toorenburg BV, een onafhankelijk adviesbureau op het gebied van technische installaties, heeft al enige tijd geleden een APK ontwikkeld waarbij onder andere de verwarmings-, koel- en ventilatie-installatie en de elektrische installatie worden geïnspecteerd. “We kijken hierbij niet alleen naar de inregeling van de installaties, maar ook naar de betrouwbaarheid, zuinigheid en het gebruiksgemak”, vertelt Stefan van Toorenburg, adviseur bij J. van Toorenburg BV. “Al onze bevindingen worden genoteerd in een inspectierapport.”

De APK zal onder andere toegepast gaan worden in Utrecht, waar J. van Toorenburg BV meewerkt aan de voorbereidingen van een pilotproject voor het onderhoud van 59 scholen van PCOU, de Stichting Protestants Christelijk Onderwijs te Utrecht, voor een periode van 25 jaar. “Dit pilotproject wordt gestart omdat de klimaatkwaliteit op veel scholen ver onder de maat is”, aldus Van Toorenburg. “Systemen zijn in veel gevallen verouderd en/of ontregeld en de exploitatiekosten lopen daardoor vaak de spuigaten uit.”

28 |

Middels een nulmeting wordt de status van de installaties in de diverse scholen op dit moment in kaart gebracht. “Vervolgens stemmen we de benodigde onderhoudscontracten af op de behoefte van de scholen. We kijken hierbij niet alleen naar waaraan de scholen nu behoefte hebben, maar kijken vooral ook naar de toekomst. Wat moet er over tien jaar gebeuren om het binnenklimaat van de scholen optimaal te houden?

Naast de expertise van J. van Toorenburg BV met betrekking tot het onderhoud, wordt het adviesbureau ook ingezet bij veel nieuwbouwprojecten, waaronder bij de nieuwbouw van Onderwijspark Ezinge te Meppel. De nieuwbouw omvat 21.500 m² onderwijsruimte en een sportcomplex van 7.000 m².

'BIJ VEROUDERDE EN/OF ONTREGELDE SYSTEMEN LOPEN DE EXPLOITATIEKOSTEN VAAK DE SPUIGATEN UIT' “We zijn door de gemeente gevraagd om een haalbaarheidsonderzoek te doen voor het Onderwijspark. Vervolgens zijn we met de gebruikers van de accommodatie aan tafel gegaan. We hebben het complete technisch ontwerp verzorgd, tot en met het bestek. Onderwijspark Ezinge is voorzien van een uiterst slim ventilatiesysteem. Voor de vereiste luchtverversing wordt voorzien in mechanische toe- en afvoerlucht in combinatie met warmteterugwinning en CO2-regeling. Alle ruimtes worden behoeftegestuurd geventileerd. Hierdoor kunnen we dertig tot veertig procent aan ventilatielucht besparen, terwijl we niet inboeten aan klimaatkwaliteit.” Onderwijspark Ezinge wordt in augustus 2014 in gebruik genomen. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Woonconcept Onroerend Goed, Meppel

ONTWERP atelier PRO architekten, Den Haag

CONSTRUCTEUR Ingenieursburo Wassenaar BV, Haren

BOUW Bouwcombinatie Hegeman + WBC v.o.f.

ADVIES INSTALLATIES J. van Toorenburg BV, Den Haag

INSTALLATIES Harwig Installatiegroep, Emmen (E), Unica Installatietechniek, Zwolle (W)

BOUWPERIODE december 2012 – augustus 2014

| 29

EINDHOVEN | Fontys Sporthogeschool

SCAN WITH

SPORT IS FUN! Fontys Sporthogeschool versterkt het imago van Eindhoven als topsportstad. Met zijn sculpturale verschijning en levendige gevels ademt de school sport uit al z’n poriën en is het dé nieuwe ontmoetingsplek op de campus. Een sociaal, transparant gebouw, dat zich naar buiten presenteert als één krachtig object met een eenduidig verhaal: sport is fun.

Kenmerkend aan dit project is de bemiddelende rol van de architect. Gemeente Eindhoven en Fontys Hogescholen besloten samen een gebouw te maken voor sportonderwijs en sportclubs. De architect heeft beide partijen weten te inspireren tot een samenwerking die veel verder ging dan aanvankelijk de bedoeling was. Dit is het eindresultaat ten goede gekomen. De sportzalen zijn door een doosin-doosconstructie in het gebouw geplaatst.

Nergens kun je de functie van het gebouw vergeten. Vanuit de gangen, kantoren, leslokalen

30 |

en van buiten zie je mensen sporten. De lange doorzichten in de gangen zijn prettig voor de oriëntatie. Het wordt nergens labyrintisch, doordat je altijd contact kunt maken met de sport- én buitenruimte.

De school omvat (NOC*NSF gecertificeerde) onderwijsvoorzieningen voor tweeduizend studenten, vijf sportzalen, een klimtoren, een restaurant en een ondergrondse parkeergarage met tweehonderd parkeerplaatsen.

In een samenleving waar men vaker zit dan beweegt, nodigt dit gebouw uit om te sporten. De architect heeft geen enkel moment de teugels laten vieren en was tot op het eind in control. Dit moet de standaard worden voor sport- en onderwijsgebouwen in Nederland.

Omdat het gebouw zowel bedoeld is voor onderwijs als topsport en breedtesport, moeten de onderwijsfuncties ’s avonds en in het weekeinde, wanneer sportverenigingen van het gebouw gebruik maken, afgeschermd kunnen worden.

EINDHOVEN | Fontys Sporthogeschool

DE BOUW: Vier van de vijf sportzalen zijn opgetild naar de eerste verdieping en de vijfde zaal is op de begane grond in het hart van het gebouw geplaatst. Zo kon de gevel op de begane grond helemaal transparant gemaakt worden en krijg je een dynamisch beeld naar het park.

'NERGENS KUN JE DE FUNCTIE VAN HET GEBOUW VERGETEN. VANUIT DE GANGEN, KANTOREN, LESLOKALEN EN VAN BUITEN ZIE JE MENSEN SPORTEN' Descol is gestart in week 7, 2012. De sportvloeren in dit project zijn in diverse fasen aangebracht. Descol heeft de vloeren in week 17, 2012 opgeleverd. De sportvloeren van Descol zijn voorgeschreven door de gemeente Eindhoven en de sporthogeschool (ALO) t.b.v. de diverse sportdisciplines.

Fontys is door de branchevereniging voor Nederlandse architectenbureaus (BNA) genomineerd voor de ‘Gebouw van het Jaar’ verkiezing. ❚

Bouwinfo PROJECT Fontys Sporthogeschool Eindhoven

JAAR 2012

BOUWBEDRIJF Mertens Bouwbedrijf Weert

ARCHITECT Mecanoo architecten

SYSTEEM - 1100 m2 Pulastic Pro 180 Comfort ECO (14+4) - 700 m2 Pulastic Elite Performance 90 ECO (combi-elastisch) - 400 m2 Pulastic Robbins MACH-1 (hout) - 60 m2 Pulastic Classic 70 ECO (5+2 berging)

SCAN WITH

| 31

ALPHEN AAN DEN RIJN | Asbestinventarisatie

Tekst | Alphaplan bv Beeld | Alphaplan bv

Asbestinventarisatie ontbreekt bij veel scholen Veel scholen beschikken (nog) niet over een asbestinventarisatierapport. Uit cijfers van het ministerie van Infrastructuur en Milieu bleek vorig jaar dat pas bij de helft van de schoolgebouwen een asbestinventarisatie heeft plaatsgevonden. Schoolbesturen zijn zelf verantwoordelijk voor een gezond en veilig gebouw. Als blijkt dat asbest aanwezig is en wanneer deze asbest leidt tot gezondheidsklachten bij kinderen en personeel, is het schoolbestuur hiervoor aansprakelijk!

32 |

ALPHEN AAN DEN RIJN | Asbestinventarisatie

bestvezels kunnen menselijke cellen delen en daardoor kanker veroorzaken. Dat gebeurt vooral bij het inademen van asbestvezels, waardoor longkanker kan ontstaan. Wanneer mensen langdurig of met grote regelmaat met asbestvezels in aanra-

Asbest is een onderwerp dat regelmatig in het nieuws is. Sinds 1994 is het gebruik van asbesthoudende (bouw)materialen niet meer toegestaan, omdat we inmiddels weten dat asbest bij blootstelling gevaarlijk en zelfs dodelijk kan zijn.

'SCHOOLBESTUREN ZIJN ZELF

VERANTWOORDELIJK VOOR EEN GEZOND EN VEILIG GEBOUW' king komen, kan het materiaal ook asbestose (een vorm van stoflongen) veroorzaken.

Niet iedeer asbestsoort is even schadelijk en ook per asbesthoudende toepassing zijn de risico’s zeer verschillend. Alphaplan kan u uitgebreid adviseren bij het uitvoeren van een asbestinventarisatie. Alphaplan is een onafhankelijk adviesbureau met bijna veertig jaar ervaring in het bege¬leiden van projecten in de woning- en utiliteitsbouw. Het bedrijf heeft een breed scala aan diensten in huis die zij op het gebied van onderwijs kan inzetten.

Het uitvoeren van een asbestinventarisatieonder-

De overheid stelt verplicht dat bij het verbouwen of slopen van gebouwen en woningen ouder dan bouwjaar 1994 een asbestinventarisatie moet worden uitgevoerd. Dit is nodig om het soort, de schadelijkheid en de hoeveelheid asbest in het gebouw en/of de woning in kaart te brengen.

GEZONDHEIDSRISICO’S

www.alphaplan.nl

Asbest werd vroeger veel toegepast in bouwmaterialen, vanwege de sterke en duurzame eigenschappen. Pas veel later werd duidelijk dat asbest zeer schadelijk kan zijn voor de gezondheid. As-

e st, w

e

Asb

r

aa et w

an ua

zoek is één van die diensten. Alphaplan is hiervoor in 2012 gecertificeerd volgens de nieuwste eisen van SC-540.

ASBEST IN KAART Alphaplan beschikt over een bouwkundig team van Deskundig Inventariseerders Asbest (DIA) en Deskundig Toezichthouders Asbestverwijdering (DTA) en kan het asbest van een school volgens de regels in kaart brengen. Asbestverdachte situaties worden uitvoerig beschreven en accuraat met de Alphaplan app vastgelegd.

Indien nodig neemt de DIA monsters van de asbestverdachte materialen. Een geaccrediteerd laboratorium onderzoekt deze monsters en stelt vervolgens vast of er sprake is van asbesthoudend materiaal. De resultaten legt Alphaplan vast in een SC-540 asbestinventarisatierapport.

COMMUNICATIETRAJECT Voor je het weet, raken omwonenden en/of ouders in paniek bij het horen van het woord asbest of het zien van ‘mannen in witte pakken’. Om onrust te voorkomen verzorgt Alphaplan ook het gehele communicatietraject voor scholen door voorlichtingsmateriaal te verstrekken aan leerlingen, ouders en omwonenden. ❚

t!

en eb

to

Alphaplan heeft veel kennis en ervaring in de onderwijssector. Ook voor al uw andere bouwkundige en huisvestingsvraagstukken kunt u bij ons terecht.

• • • • • •

Asbestinventarisaties Huisvestingsmanagement Technisch beheer Scholenmeetlat strategische analyse onderwijshuisvesting Energie en Binnenmilieu Advies Meerjarenonderhoudsprognose

Voor meer informatie: (0172) 484 000 | astapper@alphaplan.nl

| 33

BUDEL | Brede School De Boogurt

Tekst | Martijn van den Bouwhuijsen

GEBRUIKERS CENTRAAL BIJ ONTWERP COMPACTE ACCOMMODATIE

Brede School de Boogurt door Bulanders zelf gebouwd Basisschool de Boogurt in Budel neemt in maart 2014, samen met peuterspeelzaal Het Hummelhonk, intrek in een compact schoolgebouw. De bouwers van de Brede School, die de verouderde huisvesting vervangt, hebben een sterke binding met Budel. Vlassak Aannemingsmij. B.V., Elektronisch Installatiebureau Valkenaars en W-installateur Kemtec BV zijn in het Brabantse dorp gevestigd en laten hun kinderen naar De Boogurt gaan. Deze verbondenheid gaf samen met de flexibiliteit van de betrokkenen de doorslag voor de bouw van een gebruikersvriendelijke school, die boordevol praktische installaties zit.

Brede School de Boogurt huisvest in een compact volume van twee bouwlagen dat, na het afronden van de terreininrichting, omgeven wordt door een speelplein, gras en bomen. Dit past bij de naam van de school. Boogurt is Brabants voor boomgaard. De groenaccenten in de gevels en in het interieur refereren hiernaar.

“Een centrale gebouwhoge ruimte met glasdak vormt het schoolhart. Alle groeps- en personeels-

34 |

ruimten bevinden zich hier rondom, wat de oriëntatie vergemakkelijkt. De middenruimte kan, door schuifwanden te openen, gekoppeld worden met het speellokaal en schooloverkoepelende bijeenkomsten huisvesten”, zegt projectarchitect Johan van der Rijt namens Compen Architecten. “Door de oriëntatie van het gebouw, door de vele gevel- en dakramen en door de vele doorkijkjes is de daglichttoetreding groot. De gevelinvulling is gevarieerd. Vliesgevels begrenzen de peuterspeel-

zalen. De groeps- en personeelsruimtes van de basisschool hebben een façade van metselwerk of van zinken bekleding met felsbanen in verschillende breedtes. Het metaalwerk verwijst naar de zinkindustrie, die in het verleden in Budel gevestigd was.”

COMPLEXE BOUWKNOPEN Het bouwproject is traditioneel aanbesteed in drie percelen: bouwkundig, E-installaties en W-installa-

BUDEL | Brede School De Boogurt

'BOOGURT IS BRABANTS VOOR BOOMGAARD. DE GROENACCENTEN IN DE GEVELS EN IN HET INTERIEUR REFEREREN HIERNAAR'

ties. Bouwkundig aannemer Vlassak Aannemingsmij, dat veel ervaring heeft met scholenbouw, voerde de coördinatie uit. Dit bouwbedrijf nam de opdracht in maart 2013 over van een andere aannemer, die failliet was gegaan en hanteerde dezelfde condities. De opdrachtgevers hoefden dus niet meer te betalen dan aanvankelijk gepland.

“De drie aannemers en de meeste onderaannemers hebben een nauwe band met Budel, omdat ze er gevestigd zijn. ➤

| 35

Smitsair adv. 190 x 130 B

23-09-2013

11:33

Pagina 1

-JETsystemen Toepassingsgebieden JETsystemen; • • • • • • • • • •

LUCHTDISTRIBUTIE OP MAAT • PROJECTMATIGE AANPAK • LUCHTVERDELING OP MAAT • SNELLE INSTALLATIE • LAAG ENERGIEVERBRUIK • WEINIG TRANSPORTKANALEN NODIG • TOCHTVRIJ EN HOMOGEEN KLIMAAT • HOOGINDUCEREND SYSTEEM • INCLUSIEF INBEDRIJFSTELLING • ONDERHOUDSVRIJ • GESCHIKT VOOR KOELING, VERWARMING EN VENTILATIE

Installatietechniek • Utiliteit & industrie

• Duurzaam installeren • Klimaat installaties • Sanitaire technieken • Service & onderhoud • Industriële piping

Bezoekadres: Randweg Zuid 2, 6021 PW Budel Tel. 0495 - 492 348 • Fax 0495 - 492 773 info@kemtec.nl • www.kemtec.nl

fabriekshallen en lashallen, magazijnen en distributiecentra, voedselverwerkende industrie, sporthallen en zwembaden, concertzalen, theaters en discotheken, multifunctionele evenementenhallen, winkels, bouwmarkten, atria en binnentuinen, kantoorruimten, hotelkamers, scholen, klaslokalen.

SMITSAIR-JETsystemen B.V. Tel. 0297-564455 Fax 0297-569296 e-mail: jetsystemen@smitsair.nl internet: www.smitsair.nl

BUDEL | Brede School De Boogurt

Ook gaan kinderen van ons in maart naar de nieuwe Brede School. Deze betrokkenheid kwam het project ten goede”, zegt projectleider Leon Bijsmans namens Vlassak. “Op 12 maart wordt Brede School de Boogurt in gebruik genomen. In de tussentijd ontmantelen we het oude, belendende schoolgebouw, dat plaats maakt voor een speelplein. In het najaar is de terreininrichting afgerond.

Het schoolgebouw heeft een hybride constructie van staal, kalkzandsteen, betonsteen en kanaalplaatvloeren. De gevels en binnenwanden zijn eveneens afwisselend. Er waren veel complexe aansluitingen, die we in samenspraak met de architect uitwerkten. Voorbeelden hiervan zijn de subtiele verwerking van de zonwering in de gevels en de 120 verschillende details van de binnenkozijnen.”

ENERGIEZUINIG EN GEBRUIKERSVRIENDELIJK

Projectinfo GEVEL DE BOOGURT VOORZIEN VAN PLAKFOLIE Vlassak Aannemingsmaatschappij BV heeft JM van Deft & zn geselecteerd voor het leveren en monteren van de aluminium, ramen, deuren en vliesgevels van Brede School De Boogurt in Budel. De vliesgevels zijn uitgevoerd in het Schüco FW 60 + systeem en zijn deels dertig minuten brandwerend uitgevoerd.

De architect heeft de vliesgevels voorzien van een plakfolie in een golvend motief, waardoor er minder zonlicht toetreedt. Ook deze folie zat in het leveringspakket van JM van Delft & zn. JM van Delft & zn is een familiebedrijf van geboren gevelbouwers dat sinds 1907 bestaat en op een persoonlijke, gedurfde, gedegen en betrokken manier metalen ramen, deuren en gevels levert.

Kemtec BV realiseerde de werktuigbouwkundige voorzieningen. Dit 40-jarige familiebedrijf, dat veel ervaring opdeed met de bouw en het onderhoud van installaties voor scholen, is ISO en VCA gecertificeerd. Op basis van een eigen ontwerp werd de W-installateur, die een 'geen-gezeik-garantie' hanteert, geselecteerd door de opdrachtgevers.

“De gebruikers stonden centraal bij het installatieontwerp. In goed overleg zijn gebruikersvriendelijke en energiezuinige installaties ontworpen en aangebracht”, zegt directeur Dirk Kemkens namens Kemtec. “De temperaturen van alle groepsen personeelsruimtes zijn bijvoorbeeld individueel regelbaar. En hoogrendement ketels zorgen voor verwarming. Met balansventilatie winnen we verwarmingsenergie terug. Oververhitting van het transparante gebouw wordt voorkomen door zonwering in combinatie met nachtelijke ventilatie.”

Bijzonder is ook het hemelwater afvoersysteem dat wordt toegepast. Regenwater wordt via een infiltratiesysteem geleidelijk opgenomen door de grond. Deze natuurlijke afvoer ontlast het riool.

Kemkens besluit: “Ik wens de gebruikers veel leeren speelplezier toe in de nieuwe school.” ❚

| 37

OISTERWIJK | Brede School De Bunders

Tekst | Hilda Bosma Beeld | INBO Architecten

Brede School De Bunders: groen en ontwikkelingsgericht In januari 2014 is de nieuwe Brede School De Bunders in gebruik genomen. Brede School de Bunders is de laatste van een reeks van vier Brede Scholen die de gemeente Oisterwijk de afgelopen acht jaar gebouwd heeft.

Miranda Groot, project- en procesleider van de Gemeente Oisterwijk licht toe: “De oude basisschool De Bunders was verouderd en aan vervanging toe.

De gemeente had daarnaast een duidelijke visie ontwikkeld op de functie die een Brede School voor de wijk én voor de ontwikkelingskansen van kinderen heeft. De samenwerking tussen basisschool, peuterspeelzaal, wijkcentrum en gymzaal biedt meer mogelijkheden voor betrokkenheid van bewoners bij hun wijk en voor kinderen om eventuele achterstanden in te lopen en hun talenten te ontwikkelen.”

OVERLEG Groot vervolgt: “Om die doelstelling tastbaar te maken, is het bouwproces van de Brede School in De Bunders gestart met een aantal sessies rondom de gewenste samenwerking tussen partners:

38 |

in eerste instantie breed in de wijk, later toegespitst op de partners die in het gebouw een plek zouden krijgen. Dat was de basis om vervolgens het gebouw te ontwerpen. Dat zie je terug in de gedeelde voorzieningen in het gebouw.”

ONTWIKKELINGSLIJN Architectenbureau Inbo kreeg van de Gemeente Oisterwijk de opdracht om het structuurontwerp te maken. Architect Jeroen Steenbergen: “De visie op Brede Scholen is vertaald in het concept van het gebouw. De doorgaande ontwikkelingslijn van kinderen is vrij letterlijk terug te lezen in de plattegrond: een centrale verbindingsstraat koppelt de ruimtes met de jongste kinderen (de peuters), de onderbouw en de midden/bovenbouw op de verdieping. Dit is geen rechte, maar een meanderende lijn, soms een straat en soms een plein. De

verbindingsgang is breed bij de toegangen van de diverse functies en wordt soms één grote ruimte zoals bijvoorbeeld bij de speelzaal en aula.”

Inbo is samen met de gemeente Oisterwijk een intensief overlegtraject gestart waarbij alle gebruikers konden meedenken over het gebouw.

Steenbergen: “Ook de mening van de buurt is van belang. De buurt wilde geen groot en massaal gebouw: het gebouw mocht niet teveel opvallen, maar moest naadloos opgaan in zijn omgeving.

Dat gaf aanleiding om het gebouw zoveel mogelijk in zijn bouwvolume te differentiëren in afwisselend één en twee bouwlagen. De Brede School heeft een dorpse schaal.”

Moeskops’ Bouwbedrijf uit Bergeijk realiseerde de school. Commercieel directeur Henry van der

OISTERWIJK | Brede School De Bunders

Kemp: “Inmiddels zijn we gespecialiseerd in de ontwikkeling en bouw van scholen en brede maatschappelijke voorzieningen, op grond waarvan we in concurrentie voor deze school de beste prijs konden aanbieden. De eenvoud van het geheel en in detail maken deze school, samen met een speels gebruik van kleuren aan de binnenzijde, een karaktervolle en passende invulling in de omgeving. We zien terug op een prettige en constructieve samenwerking met alle betrokkenen tijdens het realisatieproces.”

WATER EN GROEN Bij de Brede School De Bunders is ingezet op de thema’s water en groen. Steenbergen: “Deze sluiten goed aan bij de identiteit die de school wil uitstralen en doen recht aan de prachtige, groene omgeving. Het zichtbare en educatieve karakter van de maatregelen speelt hierbij een nadrukkelijke rol.” In de patio’s wordt het groen ook in het gevelontwerp meegenomen. Zwaluwkasten, een ‘insectenhotel’, moestuin, natuurlijke speelaanleidingen en dierenverblijven zijn zowel in het gebouw als het terrein geïntegreerd. Het sheddak, dat het hart van het gebouw van daglicht voorziet, functioneert als energiedak met zonnepanelen en ventilatieopeningen voor de afvoer van warme lucht. In het ontwerp staat de integratie van gebouw- en terreinontwerp centraal. Steenbergen: “We hebben goed nagedacht over het verloop van het regenwater van het gebouw naar het terrein en van het terrein naar de retentievijver.

Op de kop van het gebouw aan de parkzijde zorgt een ‘verticale sleuf’ in de gevel voor de afvoer van regenwater naar de waterput. Het lage deel van het gebouw krijgt een groen dak dat ongeveer vijftig procent van het regenwater kan opnemen. De rest wordt ondergronds naar de vijver gebracht.”

De school is een multifunctionele groene school geworden, die heel goed past in de groene omgeving en bij de wijk. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Gemeente Oisterwijk

ONTWERP Inbo Architecten, Eindhoven

ADVIES Laride-Hart, Veldhoven (huisvesting); Boink (installaties);

UITVOERING Moeskops' bouwbedrijf, Bergeijk

INSTALLATIES Van der Aa Electrotechniek(E-installaties), Buijs installaties

BOUWKOSTEN 3,4 miljoen

BOUWPERIODE september 2012 - december 2013

| 39

AMSTERDAM | ISA

Tekst | Sjoerd Meuleman Beeld | Kondor Wessels Amsterdam

ISA in eendrachtige samenwerking omhoog Terwijl vooral woningbouw nog altijd smacht naar aantrekkende impulsen, gaan onderwijsprojecten onverdroten door. Zo ook de Internationale School van Amsterdam (ISA), waarvoor thans een uitbreiding wordt gerealiseerd. BIM methodiek, Lean werken en – op de werkvloer – secure maatvoering blijken hier van groot belang.

Met de Zuidas en luchthaven Schiphol binnen handbereik blijkt de Noord-Hollandse gemeente Amstelveen een al even aantrekkelijke als voor de hand liggende uitvalsbasis voor internationale werknemers. Logisch dus dat het particuliere onderwijs daar op inspeelt. Zoals de Internationale School van Amsterdam aan de Sportlaan in Amstelveen. Bijna duizend leerlingen volgen hier Engelstalig basis- en middelbaar onderwijs voor de leeftijd 3 tot 18 jaar. En de school doet het goed, zo blijkt wel uit de nu in aanbouw zijnde uitbreiding. Bouwbedrijf Kondor Wessels Amsterdam BV bouwt de vleugel in min of meer dezelfde architectuur als de bestaande school. Dus met een overvloed aan schuine vlakken, uit het lood staande wandontmoetingen en meanderende gangen en ontsluitingen.

40 |

BIM METHODIEK “Bouwkundig gevarieerd en daardoor tamelijk nauw wegend”, zegt Kondor Wessels’ projectleider Johan Wijbenga. Hij doelt in het bijzonder op de afwijkende vormen van het werk. “Complex in dit project is vooral de maatvoering. Op een enkele uitzondering na kent het gebouw namelijk louter schuine vlakken, wat vooral de te creëren aansluitingen bewerkelijk maakt.” Mede vanwege die complexiteit nam de aannemer de ontwerpverantwoordelijk in eigen hand, vanaf de fase definitief ontwerp. De engineering die hierop volgde, geschiedde in nauwe samenwerking met architect, constructeur, adviseurs, onderaannemers en leveranciers. Tevens is de uitbreiding het eerste werk dat Kondor Wessels Amsterdam geheel volgens BIM methodieken uitvoert. Wijbenga: “Een trans-

parante samenwerking is van wezenlijk belang.

De tijd dat de hoofdaannemer in zijn eentje de planning en uitvoering bepaalde, ligt ver achter ons. Want alleen als je het echt samen doet, voelt ieder zijn verantwoordelijkheid en haal je het beste resultaat.”

VRIJ INDEELBAAR Als gezegd sluit het uit drie lagen bestaande langwerpige bouwwerk nauw aan bij de huidige school. Op een ondergrondse gebruikerskelder van holle wandelementen is inmiddels een gecombineerd beton/staalskelet opgebouwd met in het werk gestorte vloeren. Bijzonder is hier de keuze voor Airdeck vloerplaten – prefab elementen met kunststof airboxen die in twee richtingen krachten afdragen. Die maken grote overspan-

AMSTERDAM | ISA

Projectinfo JUISTE COMBINATIE MAAKT ISA ONTWERP BREEAM EXCELLENT Een hoge prioriteit tijdens het ISA-ontwerpproces vormde de bemachtiging van het BREEAM Excellent duurzaamheidskeurmerk.

Aan ZRi daarom de vraag welk type installaties, bouwfysische maatregelen en akoestische voorzieningen daaraan konden bijdragen. Koos Melse, adviseur van het Haagse adviesbureau: “Of een bouwkundig ontwerp een dergelijk keurmerk binnenhaalt, is afhankelijk van veel aspecten. Duurzame materialen en hoge isolatiewaarden zijn essentieel, maar het zijn toch de installaties waarmee het meest te winnen valt. Wij hebben gekozen voor een combinatie van een warmte-koudeopslag met lage temperatuurverwarming en vloerkoeling. Zeer energiezuinig en daarom bijzonder duurzaam.” ningen haalbaar, met een beperkte hoeveelheid dragende constructieonderdelen. Wijbenga: “Eén van de inpandige uitgangspunten was dat de school multi-indeelbaar zou worden. Dankzij deze constructie is dat uitstekend gelukt.”

De binnenbladen van het gebouw bestaan uit houtskeletbouwelementen met daarin opgenomen enkele stalen kolommen. Hiervoor langs loopt een gevel van metselwerk, houten betimmeringen en kozijnen. Die laatste twee zijn vervaardigd uit het onderhoudsvrije en vormvaste Accoya, een gemodificeerde naaldhoutsoort uit duurzaam beheerde bossen. Het gebouw wordt afgesloten met stalen dakspanten, gelamineerde liggers, geïsoleerde massieve dakplaten en mossedum begroeiing.

Melse beschouwde de opdracht als een adviseringsklus die het bedrijf past. De reden hiervoor is dat het project meer omvat dan uitbreiding van onderwijsruimten alleen. Immers: naast lokalen, praktijkruimten en andere schoolse voorzieningen voorziet het gebouw in een kinderdagverblijf met slaapruimten en navenante functies.

Melse: “De ISA is een particuliere school die kinderen van expats een totaalpakket wil leveren. Dan krijg je te maken met verschillende aspecten, die naadloos op elkaar moeten worden afgestemd.

Doorgaans behappen adviesbureaus slechts deelaspecten, zijn of bouwfysisch, of akoestisch of installatietechnisch onderlegd. Omdat ZRi het totale spectrum beheerst, was deze opdracht ons op het lijf geschreven.”

BREEAM EXCELLENT De uitbreiding geschiedt vanzelfsprekend bijna duurzaam en energiezuinig. Met onder meer een warmte-koudeopslag, transportregistratie, energiereductie en bijna honderd procent afvalscheiding streeft het werk naar het BREEAM Excellent keurmerk. Als binnenwerk is gekozen voor metal stud scheidingswanden, meranti houten kozijnen, systeemplafonds en meerdere soorten vloerafwerkingen. De doorgangen naar het bestaande gebouw worden gerealiseerd met verbindingsgangen. Inmiddels is na ruim een half jaar bouwen de ruwbouw in de eindfase beland. Nog in de eerste maanden dit jaar verwacht Wijbenga met de afbouw te kunnen beginnen. En het werk loopt naar ieders tevredenheid, zegt hij. “Je kunt aan veel dingen merken dat iedereen zeer betrokken is en daarom beduidend meer zijn best wil doen dan bij traditionele processen. Om dat te aanschouwen, is best bijzonder.” ❚

OPDRACHTGEVER Internationale School van Amsterdam

DIRECTIEVOERING EmileWDres Bouwadvies & Management, Beneden-Leeuwen

ONTWERP Alberts & Van Huut B.V., Amsterdam

ADVIES ZRI adviseurs ingenieurs B.V., Den Haag

UITVOERING Kondor Wessels Amsterdam, Amsterdam

CONSTRUCTEUR Ingenieursbureau SmitWesterman B.V., Gouda

INSTALLATIES Van der Sluis, Genemuiden

BOUWPERIODE juni 2013 – juni 2014

PROJECTWEBSITE www.isa-expansion.com

| 41

www.zri.nl

Haalbaarheidsstudies

Samen met Pellikaan creëert u een perfecte omgeving voor recreëren, werken en leren Om uw ideale ruimte voor prestatie of ontspanning te creëren levert Pellikaan een unieke combinatie

Projectmanagement

van Design, Build, Finance, Maintain en Operate Aanbesteden en contracteren

diensten.

Programma’s van eisen

Zo realiseerden we honderden sportaccommodaties,

Duurzaamheid, energie en installaties Bouwfysica en akoestiek Glas- en geveltechniek

utiliteitsgebouwen en scholen.

Voor meer inspiratie bezoek www.pellikaan.com of bel 013 465 76 00.

Brandveiligheid

Balistraat 1 Lichttoren 32 070-3615559

2585XK 5611BJ info@zri.nl

Den Haag Eindhoven www.zri.nl

....... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

WWW.ONDERWIJSENBOUW.NL

....... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Het meest complete overzicht van leveranciers online Staat u nog niet op www.onderwijsenbouw.nl?

Neem dan contact op met Patricia Rutten of Gilles Coulier: T +31 (0)495 450095 E p.rutten@louwersuitgevers.nl E g.coulier@louwersuitgevers.nl

RIJSWIJK | Brede School Melodie

Tekst | Hilda Bosma

Duurzaam gebouw met speels karakter De nieuwe Brede School in de Muziekbuurt in Rijswijk heeft door de speelse elementen in de vormgeving een jeugdige uitstraling gekregen. Daarnaast is het een heel duurzaam gebouw geworden.

aantonen dat we voldoen aan de GPR-score. Deze is 8,36. Als duurzame maatregel is een mos-sedumdak toegepast. Dit groene dak levert een bijdrage aan de isolatie en draagt bij aan de waterretentie.

Daardoor wordt er minder regenwater afgevoerd op het riool. In stedelijke gebieden wordt het steeds belangrijker om het riool te ontlasten in tijden van zware regen.” De buitengevel is opgetrokken uit houtskeletbouw. In de houtskeletbouwelementen is gecertificeerd duurzaam hout toegepast. Het gebouw moest voldoen aan het Frisse Scholen programma. Zo is er onder meer hoogwaardige isolatie toegepast om het energieverbruik te verlagen.

SPEELS “De architect voorzag het gebouw van schuine kolommen in de gevel en van ronde openingen”, aldus Pellikaan. “Ook verspringen de ramen ten opzichte van elkaar. Daarnaast zijn er verschillende kleuren in het gebouw gebruikt. Daardoor heeft de Brede School een heel speels karakter gekregen.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Gemeente Rijswijk, Rijswijk

ONTWERP DMV Architecten, Kerkrade

In september 2013 is het multifunctionele gebouw bestaande uit twee bouwlagen, met een oppervlak van 2400 m² in gebruik genomen. In de Brede School zijn onder meer een basisschool, kinderopvang en buitenschoolse opvang ondergebracht.

Daarnaast vinden er culturele activiteiten en welzijnsactiviteiten voor de buurt plaats. De sportzaal heeft een aparte ingang voor sportieve en culturele activiteiten in de middag- en avonduren.

DESIGN & BUILD Via een Europese aanbesteding kreeg Pellikaan Bouwbedrijf bv de Design- en Buildopdracht voor de Brede School. Directeur Roy Pellikaan: “Samen met DMV Architecten hebben we ons ingeschreven. We hebben het architectonische ontwerp voor zowel het gebouw als het buitenterrein gemaakt. De gebruikers van de Brede School wilden een duurzaam gebouw. Al tijdens de aanbesteding moesten we

ADVISEUR OPDRACHTGEVER ABC-NL, Nieuwegein

UITVOERING DESIGN & BUILD HOOFDAANNEMER Pellikaan Bouwbedrijf bv, Tilburg

INSTALLATIES (E EN W) Thermos Installatietechniek bv, Utrecht

BOUWPERIODE november 2012 - augustus 2013

| 43

RENOLIT ALKORDESIGN

Heeft u nog twijfels over de mogelijkheden van kunststof dakbedekking?

RENOLIT ALKORDESIGN Een kunststof dakbedekking met oneindig veel mogelijkheden!

• Makkelijk te plaatsen • Waterdicht door warme luchtlas • Zink-, koper- en metaalaspect met de voordelen van een soepele kunststof dakbedekking

• De esthetische oplossing voor alle soorten daken • Minimum aan contactgeluiden • Aanzienlijke kostenbesparing

WWW.RENOLIT.COM/WATERPROOFING-ROOFING/NL

RIJSWIJK | Brede School Melodie

Tekst | Hilda Bosma

Hoogwaardige dakbedekking voor Brede School de Melodie De nieuwe Brede School de Melodie in Rijswijk heeft hoogwaardige kunststof dakbedekking gekregen. Het platte dak is voorzien van Alkorplan F dakbanen en een vegetatiedak van Alkortec F dakbanen.

Renolit Belgium NV is producent van een breed gamma kunststof dakbanen voor de bouw zoals kunststof dakbedekking van het type Alkorplan en Alkortec dakbanen. Het bedrijf is al meer dan veertig jaar gespecialiseerd in deze daksystemen, van een zeer hoogwaardige kwaliteit.

Adriaan van de Wijgert, area manager van Nederland vertelt: “Voor het dak van de Brede School zijn thermoplastische PVC-P Alkorplan F dakbanen gebruikt. Renolit past die al veertig jaar wereldwijd toe bij het afdichten van zowel industriële platte daken als hellende zichtdaken voor zowel nieuwbouw als renovatie. Het is een kwalitatief zeer duurzaam product met zelfs een BREEAM A+ rating en een MRPI milieucertificaat, afgegeven op basis van een LCA levenscyclus analyse conform NEN 8006.”

TECHNISCHE ONDERSTEUNING Van de Wijgert: “Van Gemert dakbedekking, distributeur van Renolit daksystemen, betrok ons bij dit project vanwege de controle op montagerichtlijnen voor deze daksystemen en de garantievoorwaarde op de uitvoering van de dakbedekkingswerkzaamheden. Tijdens de bouw en uitvoering van de dakwerkzaamheden is in overleg met het dakdekkersbedrijf de montage en uitvoeringsrichtlijnen ter plaatse op het dak besproken en is van de werkzaamheden een fotoverslag gemaakt, ter controle voor de garantie-aanvraag.”

Renolit levert alle kunststof dakbedekking met montagerichtlijnen. Van de Wijgert: “Alle specificaties staan in deze richtlijnen om de kunststof dakbedekking op de juiste manier aan te bren-

gen. Vervolgens controleren we of het dak volgens de montagerichtlijnen is aangebracht. Renolit is één van de weinige fabrikanten die dat zelf doet.

Daardoor kunnen we de hoge kwaliteit waarborgen. Ook bij Brede School de Melodie is dat wederom gelukt. ” Alle daksystemen zijn gemaakt in de fabriek van Renolit in Oudenaarde, in de buurt van het Vlaamse Gent. Van de Wijgert: “De materialen worden specifiek ontworpen voor de juiste toepassing, zoals een dak wat geballast moet worden met grind. Hiervoor maken wij Alkorplan L, voor tuindaken Alkorplan LA en voor daken zonder ballast Alkorplan F en wel in verschillende materiaal diktes, te weten 1.2 mm, 1.5 mm ,1.8 mm of 2.0 mm dik.” ❚

| 45

NIEUWEGEIN | Brede School Lekboulevard

Tekst | Hilda Bosma Beeld | Peter de Ruig

Carrévormig Brede Schoolgebouw met comfortabel binnenmilieu De wijk Lekboulevard-Hoog Zandveld is verrijkt met een Brede School. In december 2013 is het gebouw in de vorm van een bijzonder carré opgeleverd. “Het is een heel mooi duurzaam gebouw met een uitstekend binnenklimaat in een open, groene omgeving”, aldus directeur Allie Blijleven van bouwbedrijf Vink & Veerman.

De Gemeente Nieuwegein gaf Vink & Veenman de opdracht de multifunctionele Brede School te bouwen. In de school zijn drie basisscholen en twee kinderopvanginstellingen gehuisvest. Blijleven: “Het is de eerste zichtbare stap van het ontwikkelingsplan voor dit gebied. De school

is heel herkenbaar in de wijk en prachtig gelegen aan een singel in het medio 2016, mooie en vernieuwde Lotusplantsoen. De vorm van het gebouw voegt zich heel mooi in de omgeving.”

Het schoolplein heeft een directe verbinding met het park. De fietsende kinderen en ouders kun-

nen via het fietspad in het Lotusplantsoen op het schoolplein komen.

ONTMOETINGSRUIMTE Het is een vierkant en gesegmenteerd gebouw met ronde hoeken. Blijleven: “Via een soort sluis kom je het gebouw binnen. Wat vervolgens direct opvalt, is de grote centrale, kleurrijke ruimte in een grote vide. Deze gemeenschappelijke ontmoetingsruimte met de open en transparante uitstraling is architectonisch heel mooi.”

KINDCENTRUM Blijleven: “Het meest kenmerkend van de school is het kindcentrum op de begane grond. In dit kindcentrum bevinden zich de kinderopvang, buitenschoolse opvang en de peuterspeelzaal.

Topos Architecten heeft een heel kleurrijk en

46 |

NIEUWEGEIN | Brede School Lekboulevard

“Door de hoge geluidsabsorberende eigenschappen van het plafond is er sprake van aanzienlijk minder lawaai en galm”, aldus Freriksen. “Daardoor kan iedereen elkaar goed verstaan in het klaslokaal. Door de rust kunnen leerlingen zich beter concentreren en hun prestaties verhogen.”

ComfoSchool van Zehnder-J.E. StorkAir en plafondfabrikant ROCKFON is in samenwerking met kennisinstituut TNO ontwikkeld. De Vier Vink Installatie Groep bouwde het ventilatiesysteem in de Brede School.

VLEKKELOOS open en transparant kindcentrum gemaakt. Er heerst een hele vriendelijke, uitnodigende en geborgen sfeer.”

Architectonisch bestaat het gebouw uit twee bouwlagen. De eerste bouwlaag is door het vele glas open en transparant. De gevels op de eerste verdieping zijn uitgevoerd in een donkere baksteen en gekleurde ethernietplaten die voor een gesloten karakter zorgen.

KORTE BOUWTIJD In september 2013 is Vink & Veerman gestart met de bouw. Blijleven: “Onze opdracht was om aan het eind van 2013 het gebouw gereed te hebben. Dat was een hele uitdaging, omdat het qua uitvoering een complex gebouw is. Als bouwkundig hoofdaannemer hebben we met alle onderaannemers en leveranciers een strakke planning gemaakt. Ook waren we verantwoordelijk voor de installaties.” De speeltuin en het schoolplein vielen buiten de opdracht.

GEZONDE LUCHTKWALITEIT EN UITSTEKENDE AKOESTIEK Een speerpunt in de bouw was de frisse lucht in de klas. In de adviesfase van de bouw zocht installatie-adviseur Valstar Simonis uit Apeldoorn in samenwerking met de gemeente Nieuwegein naar een optimale ventilatie-oplossing. Samen bezochten ze basisschool De Vuurvogel in Til-

burg. Deze school maakt gebruik van het ComfoSchool ventilatiesysteem. Dit systeem is ook toegepast in Brede School Lekboulevard-Hoog Zandveld. Marck Freriksen, accountmanager utiliteit licht toe: “Het ventilatiesysteem blaast gefilterde lucht via het gaatjesplafond in het klaslokaal. Dit inblazen gebeurt tochtvrij, zodat leerlingen, docenten en andere gebruikers van de Brede School niet merken dat er lucht ingeblazen wordt. Dat maakt dit systeem bijzonder.

ComfoSchool is opgebouwd uit drie elementen: de ventilatie-unit, de automatische regeling en het geluidsabsorberende plafond. De combinatie van een gezonde luchtkwaliteit en een uitstekende akoestiek maakt ComfoSchool tot een uniek systeem.”

“De bouw is vlekkeloos en in goede harmonie en sfeer verlopen”, aldus Blijleven. “Tijdens de bouw zijn er diverse overlegmomenten geweest met de opdrachtgever, bouwdirectie en de deelnemers van de Brede school. Door een goede communicatie en duidelijke afspraken met professionele partijen was de korte bouwtijd van vijftien maanden haalbaar. De deelnemers hebben veel inspraak gehad in de uitvoering van de bouw.

De reacties van gebruikers van het gebouw zijn heel positief. ❚

FRISSE SCHOOL KLASSE A “Kinderen, het digibord en de verlichting zorgen voor verhitting van het gebouw. Daar maken we gebruik van”, aldus Freriksen. “De hoeveelheid ventilatie is afgestemd op het aantal leerlingen, de temperatuur en de CO2-concentratie in het klaslokaal en de andere ruimtes.” Het ventilatiesysteem binnen ComfoSchool zorgt voor meer energie en betere prestaties in een gezonde leeromgeving. Dit systeem voldoet aan Frisse School, klasse A.

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Gemeente Nieuwegein ONTWERP Topos Architecten BNA, Waddinxveen BOUWMANAGEMENT DVP, Den Haag ADVIES Valstar Simonis, Apeldoorn; Pieters Bouwtechniek, Utrecht; BOUWDIRECTIE ToposFields, Waddinixveen UITVOERING Vink & Veenman BV, Nieuwkoop INSTALLATIES Vink Installatie Groep, Roelofarendsveen LEVERANCIERS Comfoschool, Zehnder - J.E. StorkAir, Zwolle en plafondfabrikant ROCKFON, Roermond

INSTALLATEUR VENTILATIESYSTEEM COMFOSCHOOL BOUWKOSTEN BOUWPERIODE

De Vier Totaalafbouw B.V., Ter Aard € 3.200.000,september 2012 - december 2013

| 47

Een schoolvoorbeeld van een goed bouwbedrijf! bouw- en ontwikkelingsmij. www.vinkenveenman.nl

ik voel me super, man!

0172 - 23 66 88

14790119_Vinkenveenman.indd 1

10-03-14 15:52

Wij wilen dat leerlingen de held zijn en zich elke dag super voelen. Zodat ze zich ongestoord kunnen ontwikkelen tot wat ze later willen zijn. Daarom creĂŤren we gezonde klaslokalen die goed zijn geventileerd en waarin sprake is van een lage CO2-concentratie.

ComfoSchool is een innovatief, duurzaam ventilatieplafond voor klaslokalen. Het voorziet in een constant frisse lucht-kwaliteit, uitstekende akoestiek en draagt bij aan een optimale temperatuurbeheersing.

Meer informatie? Kijk op www.comfoschool.nl of scan de QR-code.

Powered by Zehnder-J.E. StorkAir & Rockfon

ComfoSchool, het gezonde ventilatieplafond: constant frisse lucht, uitstekende akoestiek

adv_Wiegerinck_onderwijs-bouwen_Helix01.indd 1

29-1-2014 11:03:35

WAGENINGEN | Helix

Tekst | Hilda Bosma Beeld | Wiegerinck Architectuur Stedenbouw

Driedimensionaal gebouw in de vorm van een eiwit Op de campus in Wageningen verrijst het nieuwe onderwijs- en onderzoeksgebouw voor de Agrotechnology, Food and Sciences Group (AFSG). Het gebouw heeft de driedimensionale vorm van een Helix en de DNA-structuur van een eiwit, waar het ook zijn naam aan ontleent.

Het gebouw bestaat uit negen bouwlagen en heeft een BVO van circa 15.100m². Helix geeft onderdak aan een achttal belangrijke leerstoelgroepen waar vooruitstrevend hoogwaardig onderzoek plaatsvindt. Wiegerinck Architectuur Stedenbouw ontwierp het gebouw. Het architectenbureau uit Arnhem kreeg de opdracht na een Europese aanbesteding. Architect Tom Vlemingh: “Vijf teams, bestaande uit architectuur en installatietechniek, hebben hun visie op het gebouw gepresenteerd. De combinatie Wiegerinck/ARUP is op basis van EMVI uiteindelijk gekozen. Als team

zijn we verantwoordelijk voor het functioneel en esthetisch ontwerp van het gebouw. ARUP adviseerde over de installatietechniek en bouwfysica.”

SPIRAAL “Helix is feitelijk een driedimensionale spiraalvorm”, aldus Vlemingh. “Een vorm die op atomair niveau veel voorkomt in de biologie. Op ruimtelijk niveau kun je het gebouw beschouwen als een Helix, waarbij vier grote atria zich als een spiraal rondom de kern positioneren en zo een interessant ruimtelijk stelsel vormen. Deze opzet

geeft een herkenbare structuur aan het gebouw en biedt een veelheid aan ruimtelijke mogelijkheden. De vier atria verbinden de acht verschillende leerstoelgroepen met elkaar. Naast een fantastisch uitzicht vormt het dus ook een synergetische knoop tussen de verschillende leerstoelgroepen.”

COMPLEX Vlemingh: “Het was een complexe opgave. We moesten een flexibel technisch gebouw ontwerpen met een grote diversiteit aan hoogwaardige functies. ➤

| 49

I N S TA L L AT I E B E D R I J F N O O R D B .V.

» elektrotechniek » werktuigbouwkunde » inbraak- & brandbeveiliging » telecom- & zorgalarmering » mobiele communicatie

Veelzijdige

specialisten

in installatietechniek

Duurzaam denken en doen Ook voor CSG Liudger verzorgen wij “licht, lucht, warmte en veiligheid” Lammerink Installatiebedrijf Noord B.V., Van der Waalspark 44, 9531 VC LEEK Tel. 0594-585800, Fax 0594-585801 E. noord@lammerink-groep.nl, I. www.lammerink-groep.nl

Doelmatig duurzaam met PrangerRosier

www.pranger-rosier.nl

add_lammerink_95x130.indd 1

11-09-2012 10:56:23

WAGENINGEN | Helix

ervoor dat we goed op elkaar zijn ingespeeld. De samenwerking met onze opdrachtgever was intensief en inspirerend. We hebben diverse gebruikersgroepen gesproken. Zelfs sommige hoogleraren van de diverse leerstoelgroepen waren nauw betrokken bij het proces. Dat zorgt voor nieuwe inzichten en een uiteindelijk door de complete organisatie gedragen plan.”

“Voor Wiegerinck is het een bijzonder project”, besluit Tom Vlemingh. “Allereerst vindt er onderzoek plaats dat er wereldwijd toe doet. Alleen daar al een functionele huisvesting voor mogen maken, is dankbaar werk. Tevens beseffen we dat we op een campus mogen bouwen waar al diverse bijzondere gebouwen staan. We zijn trots dat wij daar ons gebouw aan mogen toevoegen.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Wageningen University & research

ONTWERP Het doel was om de synergie tussen de verschillende leerstoelgroepen te waarborgen. Daarnaast hadden we te maken met een uitgebreid functioneel en technisch programma van eisen. Hierbij valt te denken aan functionele relaties tussen de verschillende vakgroepen, flexibiliteit, exploitatie, bouwfysisch klimaat, trillingsarme ruimten en bijzondere eisen voor het materiaalgebruik bij technisch zeer hoogwaardige onderzoeksapparatuur.”

EENVOUD “Door ons sterke analytische vermogen weten we een complex PVE in een helder en overzichtelijk gebouw om te zetten. Dat begint met een complexe opgave om te zetten naar een voor iedereen begrijpelijk en eenvoudig ontwerp. De keuzes die we verder gemaakt hebben, zijn altijd puur en eerlijk geweest. Dat betekent bijvoorbeeld dat

we materiaal niet hebben afgewerkt; beton blijft zichtbaar. Dat brengt ook een bijzondere esthetiek met zich mee. Dit geldt ook voor installaties, die zichtbaar in de ruimte aanwezig zijn. Los van de functionele voordelen past het ook heel goed binnen de nuchtere ontwerpuitgangspunten van dit gebouw.”

Wiegerinck Architectuur Stedenbouw, Arnhem

PROJECTMANAGEMENT ABT, Velp

ADVISEUR CONSTRUCTIE ABT, Velp

ADVISEUR INSTALLATIES EN BOUWFYSICA ARUP, Amsterdam

INTERIEURARCHITECTUUR Het casco van het gebouw bestaat uit casco van prefab beton. De buitengevels van aluminium kozijnen en gevelelementen van hogedichtheidsbeton.

INSPIREREND “De samenwerking met alle betrokken partijen verloopt heel plezierig en constructief”, aldus Vlemingh. “Met de adviseurs hebben we reeds diverse projecten ontworpen en gerealiseerd. Dat zorgt

EX Interiors, Nieuwegein

LANDSCHAPSARCHITECTUUR Poelmans Reesink landschapsarchitecten, Arnhem

AANNEMER BOUW Friso bouwgroep, Sneek

AANNEMER INSTALLATIES Lammerink installatiegroep, Ootmarsum

BOUWPERIODE vierde kwartaal 2013 - eerste kwartaal 2015

| 51

DRACHTEN | Liudger College

Tekst | Hilda Bosma Beeld | Jorritsma Bouw, Liudger College

TWEE SCHOLEN IN ÉÉN OPDRACHT

VOORBEELD VAN EFFICIËNT BOUWEN

De nieuwbouw van het csg Liudger College, locatie Raai in Drachten werd een maand eerder dan de gepland opgeleverd. De snelle bouwtijd was mogelijk, doordat hetzelfde bouwteam daarvoor de nieuwbouw van het Liudger, locatie Splitting had gerealiseerd. Daardoor was er veel ervaring binnen een ingespeeld bouwteam. Daarnaast is gekozen voor veel prefab om een snelle bouw te kunnen doorlopen.

➤

52 |

DRACHTEN | Liudger College

Hoofdaannemer Jorritsma Bouw realiseerde beide scholen. Projectleider Theo van der Molen: “Midden 2012 hebben we de vmbo-locatie de Splitting opgeleverd. Na de bouwvak in 2012 zijn we gestart met de havo-vwo-locatie Raai. Door de pauze vanwege de interne verhuizing hadden we extra voorbereidingstijd. Deze extra tijd hebben we nut-

atrium. Dat zijn cruciale momenten in een bouw en belangrijk voor een snelle afbouw.”

ATRIUM De nieuwe school met 9200 m² aan BVO bestaat uit drie bouwlagen rondom een centraal atrium.

Het gebouw heeft hier deels een glazen dak. Het

Bouwinfo OPDRACHTGEVER CSG Liudger, Drachten

PROJECTMANAGEMENT ICS Adviseurs

ONTWERP Kraaijvanger, Rotterdam

'DE HAVO-VWO LOCATIE RAAI IS EEN HEEL MODERN, FRIS EN STRAK GEBOUW GEWORDEN'

ADVIES Ingenieursbureau Wassenaar, Haren (constructies), Valstar Simonis Raadgevende Ingenieurs, Groningen (installaties)

UITVOERING Jorritsma Bouw, Bolsward

INSTALLATIES tig besteed om met opdrachtgever, architect, opzichter en installateurs het project uit te diepen en te optimaliseren. Daardoor konden we efficiënter bouwen.”

AANSLUITING Voor de bouw werd de bestaande school grotendeels gesloopt. Van der Molen: “Grofweg is een vierde deel blijven staan. Dit deel was recenter gebouwd en is grondig verbouwd en gerenoveerd.

De nieuwbouw moest heel goed aansluiten op de bestaande bouw. De uitdaging zat met name in het snel dichten en aansluiten van het bestaande gebouw op het nieuwe en het dichten van het

dak ligt op gelamineerde houten liggers. Van der Molen: “De natte betonvloeren zijn in het werk gestort. De gevel bestaat uit metselwerk. Op elke verdieping loopt een horizontale kunststofband in gevelmetselwerk. Het gebouw heeft zowel kunststof als aluminium kozijnen.”

Pranger-Rosier, Dokkum (W); Unica Installatiegroep (E)

BOUWKOSTEN ca. 5.000.000,- bouwkundig voor lokatie Raai

BOUWPERIODE Fase 1, locatie de Splitting: april 2011- juni 2012 Fase 2, locatie Raai: september 2012 – november 2013

Van der Molen: “De havo-vwo locatie Raai is een heel modern, fris en strak gebouw geworden. Van binnen is het heel speels opgezet met de vele open ruimtes en rode en gele kleuren. Beide gebouwen zijn een aanwinst voor het Liudger.” ❚

| 53

ZEVENAAR | Liemers College

Tekst | Hilda Bosma Beeld | WBC Aannemingsbedrijf BV

Opvallende schoolgebouw in nieuw gedeelte van Zevenaar In het nieuw te ontwikkelen plangebied Zevenaar Oost, 7 Poort in het deelgebied Spoorallee verrijst de nieuwbouw van het Liemers College. De energiezuinige school met veel bijzondere gevels ligt aan een nieuwe woonwijk vlakbij een nieuw aan te leggen stationsplein met station.

In september 2014 gaan deuren van de vmboschool open en kunnen meer dan zeshonderd bovenbouwleerlingen er gebruik van maken. In opdracht van Quadraam Gelderse Onderwijsgroep realiseert WBC Aannemingsbedrijf BV het complete gebouw, bestaande uit een school met een sportvoorziening met een omvang van 7.500 m² en buitenruimten. LIAG architecten is verantwoordelijk voor het ontwerp van het duurzame gebouw.

54 |

IMPOSANT René ten Vregelaar, projectleider bij WBC Aannemingsbedrijf BV licht toe: “We hebben dit werk uit aanbesteding verkregen. Waarbij naast de prijsvorming het plan van aanpak, de planning en de presentatie door het projectteam onderdeel uitmaakten van de aanbesteding. In de krappe bouwtijd van iets meer dan een jaar tijd bouwen we de school. In mei 2013 ging de eerste paal de grond in

en na de zomervakantie van 2014 zal het gebouw in gebruik worden genomen. Het gebouw krijgt een imposante uitstraling mede dankzij de vele bijzondere gevels.”

DUURZAAM Het nieuwe Liemers College voldoet aan de eisen van het Frisse Scholen Concept. Het gebouw krijgt een fris binnenklimaat en een laag energiegebruik.

ZEVENAAR | Liemers College

stalen kolombekleding heeft het gebouw een bijzondere uitstraling. De derde verdieping kraagt ver uit over de eerste verdieping.”

PAVILJOENACHTIG Het geheel krijgt een paviljoenachtig karakter.

Het schoolplein bevindt zich ter hoogte van de eerste verdieping, grotendeels boven de fietsenstalling. Via grote brede trappen zijn het plein en de school toegankelijk. De middelste twee bouwlagen hebben grote glazen puien. Ten Vregelaar: “Het wordt een prachtig gebouw in dit nieuwe deel van Zevenaar.” ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Doordat LIAG architecten een compact gebouw ontworpen heeft, gaat er minder energie verloren.

Er worden verschillende duurzame maatregelen toegepast. Ten Vregelaar: “De complete school wordt voorzien van LED-verlichting en warmtepompen. Door de patio’s zal het daglicht tot diep in het gebouw dringen. Daardoor ontstaat een optimaal en aangenaam binnenklimaat.”

WITTE STALEN KOLOMBEKLEDING Het gebouw bestaat uit vier bouwlagen. Op de begane grond komen de praktijklokalen en fietsenstalling. Op de eerste verdieping wordt de sporthal

en de aula gesitueerd. De breedplaatvloeren zijn voorzien van spanstaal waarbij de vloer na uitharding op spanning zal worden gebracht.

Quadraam Gelderse Onderwijs Groep

BOUWDIRECTIE EN INSTALLATIE-ADVIES Traject gezond gebouw, Zevenaar

ONTWERP Op de tweede en derde verdieping komen de theorielokalen en stafruimten. De gevel op de begane grond is uitgevoerd met antraciet prefab beton en op de eerste en tweede verdieping zijn aluminium vliesgevels bedacht.

LIAG architecten en bouwadviseurs, Den Haag

De derde verdieping wordt voorzien van een bruine gevelbeplating met daarop aluminium siervinnen gemonteerd. Ten Vregelaar: “Door de grote witte

BOUWPERIODE

UITVOERING WBC Aannemingsbedrijf BV Winterswijk

INSTALLATIES Technisch Buro Pola Zevenaar bv, Zevenaar (E- en W-installaties) mei 2013 - juni 2014

| 55

TILBURG | Cobbenhagen Mavo

NIEUWBOUW 2COLLEGE MAVO TILBURG

Eigen identiteit gaat samen met korte looplijnen en transparantie 2College in Tilburg anticipeert met de nieuwbouw van de mavo op groei. Het kleurrijke en heldere nieuwe schoolgebouw is gebaseerd op vierhonderd studenten, tachtig meer dan het huidige leerlingenbestand. Zij profiteren niet alleen van nieuw meubilair en veel ruimte en daglicht maar ook van de meest moderne luchtbehandelingstechniek. Ronald Verschuren (vestigingsdirecteur 2College), Matthijs van den Berg (projectmanager RoosRos Architecten) en Ad Thomassen (hoofd Facilitaire Zaken 2College) vertellen over de realisatie van het gebouw.

Met een glazen loopbrug wordt de verbondenheid tussen de nieuwbouw en het bestaande 2College Lyceum geïllustreerd. “Aparte huisvesting was een vereiste. De samenwerking tussen beide 2College-afdelingen is uitstekend, maar we hebben te maken met verschillende leerlingengroepen”, legt Verschuren uit. “Een aantal zaken vraagt om een gezamenlijke aanpak. Via de loopbrug kunnen de mavoleerlingen snel en droog naar het Binas-

praktijklokaal (biologie, natuur- en scheikunde) in het lyceum.” Behalve een eigen identiteit omvatte het nieuwbouwplan ook vereisten als duurzaam, korte looplijnen, frisse uitstraling, transparant en overzichtelijk. Kleur zat niet omlijnd in het pakket van eisen, maar de creativiteit van architect Martijn van Leeuwen (RoosRos) pakt bijzonder goed uit. Het is een weerspiegeling van het logo van 2College.

In 2011 vonden de eerste oriënterende gesprekken over de nieuwbouw met onder meer de gemeente Tilburg plaats. Thea Prinsen, de toenmalige vestigingsdirecteur, nam die voor haar rekening. De bouw startte begin 2013. Het gehele bouwtraject verliep door de economische crisis niet zonder slag of stoot. Kort nadat het eerste bouwbord werd geplaatst, ging aannemer BVR Groep uit Roosendaal failliet. Bouwbedrijf Boot (Breda) pakte de

➤

56 |

TILBURG | Cobbenhagen Mavo

keuren en nieuwe inzichten aan te dragen. Van den Berg belicht zijn bouwmanagementrol: “Tijdens de gehele ontwerpfase is er strak gestuurd op het beschikbare budget en het realiseren van de maximale prijs-kwaliteitverhouding. Dit heeft geresulteerd in een prachtige betaalbare school.”

Uiteraard voorziet hij in een demonstratie van het hoogwaardige luchtbehandelingssysteem. Het biedt de mogelijkheid om de CO2-waarde in het lokaal af te lezen en die waar nodig á la minuut aan te passen. “Een optimale zuurstofgraad speelt vooral op het einde van de dag de oplettendheid van de leerlingen in de kaart”, weet Verschuren.

Uiteraard is ook de temperatuur regelbaar en de display voorziet in de bediening van onder meer de zonwering.

De nieuwbouw omvat een begane vloer en een etage. Er is onderscheid gemaakt tussen een vleugel met leslokalen en één met kantoren en directiekamers. De grote houten trap die van de centrale ontmoetingsruimte naar de verdieping leidt, wordt voor een deel bekleed en heeft zo een functie als zitplek/tribune. Behoudens het handvaardigheidslokaal staat overal nieuw meubilair (Eromes Marko en Aarts & Co). Ook de inrichting van het uitgiftepunt van dranken en etenswaren is voorzien van nieuwe, moderne equipement.

Als de verhuizing achter de rug is, wordt het oude schoolgebouw gesloopt. Wellicht komt er een sportveld, maar dat wordt gerealiseerd in samenspraak met ‘buurman’ voetbalvereniging Zigo. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER Ons Middelbaar Onderwijs

ONTWERP EN BOUWMANAGEMENT Ronald Verschuren (Vestigingsdirecteur 2College), Matthijs van den Berg (Projectmanager RoosRos Architecten) en Ad Thomassen (Hoofd Facilitaire Zaken 2College) voor de nieuwbouw van 2College Mavo.

RoosRos Architecten

CONSTRUCTIE Smit Westerman

nieuwbouw op. Van den Berg: “Gelukkig net binnen de termijn, zodat we niet opnieuw hoefden aanbesteden.” Teurlings Installatietechniek (Oisterwijk) werd afgelopen jaar noodgedwongen overgenomen door Hoppenbrouwers Elektrotechniek (Udenhout). “De projectleider ‘verhuisde’ mee”, zegt Thomassen. “Twee keer geluk!” De nieuwbouw is in zo’n veertien maanden gerealiseerd. Die snelheid is toe te schrijven aan de aanpak van de bouwers en E- en W-installateurs, maar ook aan de gestructureerde aanpak van RoosRos

Architecten en niet in de laatste plaats: aan de inspanningen van Thomassen.

INSTALLATIEADVIES De Blaay & Van den Boogaard

UITVOERING Tijdens een rondgang door het nieuwe gebouw wijst Verschuren op een aantal details, die blijk geven van de grondige aanpak van Thomassen.

Zo hangt bij elk klaslokaal een printje met daarop de indeling van het meubilair. “De inrichters weten exact wat hen te doen staat.” Thomassen staat borg voor een doordachte aanpak. Hij oogstte lof door met kennis van zaken voorstellen af te

Bouwbedrijf Boot

INSTALLATIES Hoppenbrouwers Elektrotechniek, Willems Uden (W-installatie)

BOUWKOSTEN (INCL. INSTALLATIES EN TERREIN) 3,98 miljoen incl. BTW

BOUWPERIODE januari 2013 - februari 2014

| 57

Toegankelijkheid, veiligheid en comfort.

Cystac zorgt er voor, dat elke elektronische oplossing écht werkt.

Ook op de Cobbenhagen Mavo te Tilburg!

Cystac biedt de volgende elektronische oplossingen:

Controlling Your Surrounding by Technical Access Control Stepvelden 16

4704 RM Roosendaal

T.

0165-526100

E.

info@cystac.nl

• Toegangscontrole • Deurautomatisering • Vluchtwegtechniek, mechanisch- en elektromechanisch www.cystac.eu

Tekst | Lieke van Zuilekom Beeld | Dolf Janson

Onderwijs in de 21e eeuw vraagt om flexibele schoolindeling Een stimulerende leeromgeving levert een belangrijke bijdrage aan de kwaliteit van het onderwijs. Hoewel klassikaal onderwijs de afgelopen eeuw de norm is geweest, vindt heel langzaam een verschuiving plaats richting behoeftegestuurd onderwijs. kinderen een verkeerd beeld van hun leerdoelen. Zij denken dat het afkrijgen van een opdracht of het halen van nul fouten tijdens oefenwerk het doel is.

Dit soort praktijken maken leerlingen afhankelijk en passief. In vernieuwende scholen merk ik juist dat leerlingen veel meer zelf kunnen en mogen. Hierdoor leren ze zich verantwoordelijker te gedragen. De leraar kan zich hier richten op de kern van het leraarschap: leerlingen helpen volgende stappen in hun ontwikkeling te zetten. Verschillen tussen leerlingen zijn dan geen verrassing, maar uitgangspunt.”

EFFECTIEF LEREN Kinderen die in hun eentje, stil en meestal schriftelijk aan het werk zijn, zijn volgens Janson in veel gevallen niet effectief aan het leren. “Kinderen moeten gestimuleerd worden om samen te werken en met elkaar overleggen, in groepjes of in tweetallen. Daardoor leren kinderen hun gedachten en voorkennis onder woorden brengen. Zo leren zij bewuster. Ze worden meer aangezet tot goed lezen en nadenken, met als gevolg dat de stof beter wordt opgenomen.”

Door het gebruik van verschillende groeperingsvormen (solo, duo, kleine groep, grote groep) ontstaan er meer situaties waarin het actief met en van elkaar leren mogelijk is. Om zo’n flexibele groepering praktisch mogelijk te maken, moet het gebouw flexibel zijn ingedeeld.

FLEXIBELE INDELING

Dolf Janson, onderwijsadviseur en -ontwikkelaar.

“Recente vormen van vernieuwend onderwijs, zoals OGO, EGO en democratisch onderwijs benadrukken hoe belangrijk het is dat leerlingen hun persoonlijke leerlijnen kunnen volgen. Niet voor niets staat in artikel 8 van de Wet op het Primair Onderwijs (WPO) dat het onderwijs zo moet zijn ingericht dat alle leerlingen een ononderbroken ontwikkeling kunnen doormaken”, vertelt Dolf Janson, onderwijsadviseur en -ontwikkelaar. “Tot nu toe is dit artikel helaas nog niet erg serieus genomen. Vanuit de onderwijswetenschappen is duidelijk dat kenmerken als ‘betrokkenheid’ en ‘eigenaarschap’ van leerlingen positieve effecten hebben op de opbrengst van onderwijs. Dit vraagt een nieuwe aanpak binnen de lessen en ander type materialen. Daardoor verandert niet alleen de rol van de leraren, maar is ook een andere visie op de indeling en inrichting van schoolgebouwen noodzakelijk.” Het is van groot belang dat leerlingen al op jonge leeftijd actief kunnen leren en dat hun natuurlijke nieuwsgierigheid in stand wordt gehouden. Daarvan zijn steeds meer scholen zich bewust. Om zo’n actieve en betrokken houding mogelijk te maken, is ‘leren leren’ een noodzakelijk onderdeel van de lessen. “Toch zie ik in de praktijk dat nog te weinig scholen inspelen op de eisen en mogelijkheden van deze tijd”, aldus Janson. “Instructies zijn gericht op een ‘gemiddelde leerling’. De werkboeken van de verschillende uitgevers staan nog steeds erg centraal tijdens de lessen. Hierdoor krijgen veel

De vaste opstelling van de leraar voor de klas, met een onbeweegbaar digibord achter zich, is volgens hem niet de meest praktische opstelling. “De school van de 21e eeuw vraagt om flexibel inzetbare ruimten. In de school moeten zowel stilteruimtes als samenwerkingsplekken worden ingericht. Want zodra de leerlingen en leraren uit verschillende groepen meer samenwerken, is er behoefte aan variatie in ruimtes, qua grootte en qua inrichting.” In veel scholen werken leerlingen nu ook samen, in het lokaal of op de gang. Het lastige is echter dat samenwerking hier heel snel lawaaiig wordt. “In scholen worden veel harde materialen toegepast. En dat komt de akoestiek niet ten goede.” Een ander kritiekpunt is de mate waarin de wanden in de school door leerlingen gebruikt kunnen worden. “Helaas is in veel scholen de inrichting meer afgestemd op de leraar dan op gebruik door de leerlingen. Ik laat regelmatig leraren op de grond zitten, zodat ze op de ooghoogte van hun leerlingen hun lokaal kunnen bekijken. Dan is het vaak schrikken hoe weinig van wat er op de muren hangt binnen hun blikveld hangt. Materialen, waaronder zelfgeschreven verhalen en/ of plaatjes bij een bepaalde klank of letter, nodigen niet uit om mee aan het werk te gaan of eens van dichtbij te bekijken. Waar leraren daarin bewust verandering brengen, zie je al gauw meer activiteit en interactie bij de leerlingen rondom wat daar hangt.”

In de nieuwe school blijft de leraar ertoe doen, benadrukt Janson. “Maar de invulling van de taak zal anders zijn dan veel scholen nu nog gewoon vinden.

Het gebouw, de inrichting en de leermiddelen zullen leraren moeten faciliteren om dat onderwijs van de 21e eeuw vorm en inhoud te geven. Het zou mooi zijn als 2015, dertig jaar na de invoering van het basisonderwijs, de start betekent van het echt invulling geven aan artikel 8 van de WPO, zodat basisscholen toch nog kunnen worden zoals ze bedoeld waren.” ❚

| 59

Gezonde, gebruiksvriendelijke exploitatie van schoolgebouwen: het kan!

Begonnen als schoonmaakbedrijf, heeft MAS zich de afgelopen jaren ontwikkeld tot een grote full service dienstverlener in Amsterdam en omstreken. Het bedrijf verzorgt de schoonmaakwerkzaamheden van onder andere scholen, kinderdagverblijven, kantoren, hotels en musea. Drieënveertig procent van de Amsterdamse scholen, staat inmiddels op de referentielijst.

Omdat de medewerkers van MAS regelmatig op voorzieningen stuitten die onderhoud vergen, ontstond al snel de vraag of het bedrijf ook dit onderhoud voor haar rekening kon nemen. Hetzelfde deed zich voor bij de beveiliging van bedrijven, onderwijs- en zorgcentra. De volgende stap, begeleiding van renovatie en nieuwbouw, lag dan ook voor de hand. Inmiddels bestaat het bedrijf uit vier divisies: schoonmaak, onderhoud, beveiliging en bouwgoedbeheer.

Arjan Meekhof is sinds 2012 projectmanager huisvesting van de divisie Bouwgoedbeheer. Volgens hem is het succes van MAS grotendeels te danken aan de mensgerichte organisatie. “Klanten kunnen alleen optimaal worden bediend als de medewerkers niet alleen hun handen, maar ook hun hoofd en hart inzetten bij hun werkzaamheden”, vertelt hij. “Dit bereiken we door medewerkers op basis van wederzijds vertrouwen, gelijkwaardigheid en respect te benaderen. MAS heeft als eerste schoonmaakbedrijf in Nederland het certificaat ‘Investors in People’ verkregen. Tevens ontvingen we onlangs de Hoogvlieger prijs, vanwege de leerprestaties en onze grote maatschappelijke relevantie.”

Meekhof heeft zijn sporen in de onderwijsmarkt ruimschoots verdiend. Voordat hij in 2012 in dienst trad bij MAS, werkte hij onder andere bij de schoolbesturen Stichting Kopwerk in Den Helder en Stichting Allure in Opmeer.

Daarvoor was hij werkzaam als huisvestingsadviseur in de Sector Welzijn en Onderwijs bij BOA Advies in Amsterdam. In deze functies was hij verantwoor-

60 |

delijk voor de huisvesting van tal van scholen in Noord-Holland. Meekhof: “Samenwerken is de leidraad. Alleen door een goede samenwerking tussen gemeenten, schoolbesturen, scholen en aannemers is goede, duurzame huisvesting mogelijk. In dit proces wordt de gebruiker, de leerling, vaak over het hoofd gezien. Onze meerwaarde ligt in het betrekken van de gebruikers in het proces. Architecten hebben vaak het architectonische plaatje voor ogen bij het ontwerpen van een school, maar gaan regelmatig voorbij aan het functionele gebruik; denk aan te hoge vensterbanken, waardoor onderbouwkinderen niet naar buiten kunnen kijken en aan het gebrek aan voldoende natuurlijke ventilatiemogelijkheden. Welstandscommissies kijken nadrukkelijk naar de inpasbaarheid in de buurt. Gemeenten naar de financiering van het schoolgebouw. Maar juist de leerkrachten en leerlingen die dagelijks verblijven in het gebouw, moeten zich er prettig voelen. Doordat wij vanuit onze verschillende divisies dagelijks bij scholen over de vloer komen, weten we als geen ander aan welke eisen een schoolgebouw dient te voldoen.”

MAS Bouwgoedbeheer speelt een centrale rol bij de nieuwbouw, renovatie en beheer van scholen in Amsterdam, voor onder andere Stichting Openbaar Onderwijs Noord en Stadsdeel Nieuw-West. Het bedrijf vervult hier de rol als onafhankelijk huisvestingsadviseur.

SOLDICOAT KUNSTSTOFVLOEREN De contacten van Meekhof met kunststofvloerenspecialist Soldicoat voeren terug naar het jaar 2002. In dat jaar kwam uit een ARBO-programma naar voren dat op meerdere scholen in Amsterdam de voegen in de sanitairvoorzie-

VITAMINE R “Soldicoat heeft met haar gietvloeren een ultieme balans gevonden tussen design, hygiëne en veiligheid. Het bedrijf heeft dezelfde DNA als MAS, waarbij nuchterheid, kennis en flexibiliteit centraal staan. Als er problemen zijn, er kunnen zich altijd onverhoopte situaties voordoen, worden deze door Soldicoat altijd snel en doeltreffend opgelost. Zakelijk én persoonlijk: vitamine R noem ik dat: met de R van relatie. Deze filosofie heeft het bedrijf geen windeieren gelegd: inmiddels is Soldicoat een begrip als het gaat om de renovatie en aanleg van gietvloeren in de onderwijsmarkt.”

SPORTVLOERRENOVATIE

ningen verzadigd waren met urine, wat een permanente hinderlijke stank tot gevolg had. Meekhof: “Er waren twee oplossingen: alle voegen uitslijpen en vervangen of het aanleggen van een gietvloer. De eerste oplossing bleek al snel niet interessant te zijn: het verwijderen zou een enorme hoeveelheid stof teweeg brengen en is arbeidsintensief en duur. Daarnaast waren de gebruikte vloertegels in veel gevallen niet meer leverbaar, bij beschadiging zouden deze vervangen moeten worden door een ander type met afwijkingen in kleur, afmeting en vorm tot gevolg.

“Ook voor de aanleg en renovatie van sportvloeren maken we inmiddels gebruik van de diensten van Soldicoat. Aanleiding vormde de renovatie van een houten sportvloer op de Openbare Basisschool Buikslotermeer in AmsterdamNoord. We hadden al een offerte ontvangen waarin werd aangeraden de volledige vloer te vervangen, toen Gerard Aarnink van Soldicoat aangaf dat dit niet nodig was. Sterker nog: de houten vloerconstructie beantwoordde prima aan de gewenste punt- en vlakelasticiteit en hoefde enkel van een nieuwe toplaag te worden voorzien. Met dit advies maakte Soldicoat een wezenlijk verschil; niet in de laatste plaats vanwege de grote kostenbesparing die hiermee kon worden gerealiseerd. Inmiddels heeft Soldicoat al diverse vloeren voor sportzalen en speelruimtes tot volle tevredenheid gerealiseerd.”

Bij het aanvragen van een prijsopgave bij drie gietvloerspecialisten kwam ook de offerte van Soldicoat voorbij, waarbij direct de aantrekkelijke prijs positief opviel. Daarnaast onderscheidde Soldicoat zich door de opties qua vloeruitvoering: effen, spaarzaam ingestrooid of vol met flakes ingestrooid. Vooral deze laatste optie is voor veel scholen interessant omdat hiermee de identiteit van de school kan worden benadrukt. Doordat Soldicoat vooraf kleurenstalen aanmaakt, zijn scholen direct enthousiast. Het past perfect in ons streven: de gebruiker beslist. Met Soldicoat is bovendien sprake van een deskundige leverancier. Zo ontraadt Soldicoat het gebruik van witte gietvloeren, waarop krassen altijd zichtbaar blijven. Door het aanbrengen van een antislip laag is bovendien de veiligheid van de gietvloer gewaarborgd. We weten dat het bezoek van sanitairruimtes in het basisonderwijs niet altijd met de grootst mogelijke zorgvuldigheid gepaard gaat. Natte vloeren komen dus regelmatig voor. Door de antislip laag wordt uitglijden voorkomen.”

Meekhof: “Landelijk is de trend dat het leerlingaantal afneemt. Aangezien scholen te maken hebben met groepsgeboden budgetten, neemt de bestedingsruimte af. Scholen moeten zich prepareren op een toekomst waarin sprake zal zijn van gedeeltelijke leegstand. Hoe gaan we deze gebouwen een andere functie geven? Hoe gaan we om met het schoonhouden en het onderhouden van het gebouw bij minder intensief gebruik? Daarnaast neemt de belangstelling voor een goede beheersing van het binnenklimaat toe. Dit resulteert veelvuldig in mechanische voorzieningen, die door een conciërge niet te behappen is. Mijn zorg is dat we straks prachtige scholen hebben met dure geavanceerde aangedreven installaties, welke financieel onbeheersbaar blijken. In veel gevallen zou natuurlijke ventilatie ook prima kunnen functioneren. De uitdaging is tegenwoordig de exploitatie van schoolgebouwen beheersbaar te houden. In dit streven is er voor MAS Bouwgoedbeheer en Soldicoat Kunststofvloeren nog een wereld te winnen.” ❚

| 61

Tekst | Martijn van den Bouwhuijsen

BOLIDROOM EXPERIENCE: ZELF AAN DE SLAG MET KUNSTSTOF

SPECIALIST IN KUNSTSTOFSYSTEMEN VIERT EEN CREATIEF JUBILEUM Bolidt Kunststoftoepassing BV vierde op 7 februari een creatief jubileumfeest, in het jaar dat het familiebedrijf 50 jaar bestaat. In het Bolidt Center in Hendrik Ido Ambacht gingen architecten, facilitair managers en bestuurders van onderwijsinstellingen aan de slag met kunststof tijdens de Bolidroom Experience. Nadat de commercieel directeur de bedrijfsfilosofie had toegelicht en na een rondleiding in het verbouwde hoofdkantoor, barstte de creativiteit los.

De genodigden maakten kunstwerken met kunststof als basismateriaal, wat leidde tot uiteenlopende, bijzondere creaties.

In 1964 werd Bolidt opgericht. Het familiebedrijf specialiseerde zich in thermohardende kunststofsystemen die conventionele materialen zoals hout en metaal kunnen vervangen, bijvoorbeeld op bruggen, bij de aanleg van railinfrastructuur en in de jacht- en scheepsbouw. Maar ook in de utiliteitsbouw, waar vloersystemen en parkeerdaken voortdurend door Bolidt worden geĂŻnnoveerd. De toegepaste kunststoffen zijn slijtvast, onderhoudsvriendelijk, scheurbestendig en geschikt voor toepassingen in omgevingen waar de nadruk ligt op hygiĂŤne.

Bolidt heeft inmiddels tientallen jaren ervaring met projecten in het onderwijs. Niet alleen in Nederland (bijvoorbeeld TU Eindhoven, Haagse Hogeschool, ROC Leiden, Fontys Hogeschool), maar ook in het buitenland (bijvoorbeeld Oxford University, Coventry University). Voor onderwijsgebouwen ontwikkelde het bedrijf meerdere vloersystemen zoals Bolidtop 700 College; een voordelig en onderhoudsvrij vloersysteem.

VERNIEUWD KANTOOR

Bolidt Kunststoftoepassing BV vierde een creatief jubileumfeest, in het jaar dat het familiebedrijf 50 jaar bestaat.

62 |

Commercieel directeur Ruud van der Sloot gaf aan het begin van de bijeenkomst een korte speech. De directeur gaf zijn visie op de toekomst van het familiebedrijf, dat thermohardende kunststoffen ontwikkelt, produceert en toepast.

Volgens Van der Sloot is Bolidt succesvol in het vervangen van traditionele producten door kunststoffen en zit hierin nog veel groeipotentie. Het bedrijf ontwikkelde zich immers van

'IN HET BOLIDT CENTER GINGEN ARCHITECTEN, FACILITAIR MANAGERS EN BESTUURDERS VAN ONDERWIJSINSTELLINGEN AAN DE SLAG MET KUNSTSTOF TIJDENS DE BOLIDROOM EXPERIENCE'

Het resultaat van de creatieve sessies: veel rijkgekleurde platen en objecten, die de verbeeldingskracht van de deelnemers etaleerden.

nationaal marktleider tot internationaal innovatief merk. Van der Sloot gaf hierbij als voorbeeld de marktleidende positie die is verkregen in de scheepsbouw, door teakhout te vervangen door kunststof met een houtuitstraling.

Na de speech werden de genodigden rondgeleid door het verbouwde en vergrote hoofdkantoor, dat samenwerking, innovatie, efficiency en plezier in werken bevordert. Een bijzondere uitbreiding van de kantoorruimte is gerealiseerd met een centrale, glazen binnenstraat op de plek waar vroeger een vide was. Om de interactie te verhogen zijn bijvoorbeeld enkele binnenwanden opengebroken. Flexwerkplekken worden afgewisseld door kleine en grote overlegruimtes, loungebanken, opslagkasten en koffiepleinen. Stijlvolle lampen en panelen maken de ruimtes af.

De brasserie van het nieuwe kantoor, waar allerlei soorten bijeenkomsten kunnen plaatsvinden, was op 7 februari omgetoverd tot Bolidroom Experience.

Alle bedrijfsonderdelen zijn gedigitaliseerd, wat in combinatie met de flexibele werktijden en bouwkundige indeling zorgt voor een optimale dienstverlening, ook buiten de conventionele kantoortijden. De nabijgelegen fitnessruimte bevordert de vitaliteit van de werknemers.

Ook mochten de genodigden een kijkje nemen in het laboratorium, waar producten worden ontwikkeld en getest. In dit researchcentrum vinden chemische en mechanische onderzoeken plaats met betrekking tot slijtage en weerstand.

CREATIEF MET KUNSTSTOF

Na twee rondes met monsterplaten, mochten de aanwezigen driedimensionale objecten bewerken met kunststof.

De brasserie van het nieuwe kantoor, waar allerlei soorten bijeenkomsten kunnen plaatsvinden, was op 7 februari omgetoverd tot Bolidroom Experience.

De aanwezigen deden een wit pak, schoenbescherming, veiligheidsbrillen en handschoenen aan, ter bescherming van huid, ogen en onderkleding. Na een korte uitleg ging de aanwezigen aan de slag met de eerste ronde monsterplaten. Op de mobiele werktafels (kubussen) mengden de deelnemers de twee componenten kunststof en goten de grijze, rode en blauwe mengsels op de monsterplaten. De workshopdeelnemers gingen aan de slag met kwastjes, injectiespuiten en mengemmers. Na de volgende ronde met monsterplaten en oranje, paarse en gele kleuren, mochten de aanwezigen driedimensionale objecten bewerken. Het resultaat van de creatieve sessies: veel rijkgekleurde platen en objecten, die de verbeeldingskracht van de deelnemers etaleerden.

Inspiratie voor ongelimiteerde toepassingen bij projecten in het onderwijs. â?š

| 63

www.bouwmijhendriks.nl 14790136_Hendriks 1-2.indd 1

13-03-14 10:25

Samsung Electronics is wereldwijd marktleider op vele gebieden, variërend van monitoren en TV’s tot mobiele telefoons en geheugenchips. Via innovatieve en betrouwbare producten laat Samsung de wereld kennis maken met fantastisch nieuwe mogelijkheden. Zo ook op het gebied van klimaatbeheersing.

De totaaloplossingen van Samsung klimaatbeheersing Warmtepompen

     

- Lucht-lucht - Lucht-water - Water-lucht - Water-water - Lucht-lucht/water - Water-lucht/water

+ aansluiting op luchtbehandelingskasten

WTW ventilatie

oplossin De perfecte g vo van het or het verbet binnen eren in scho klimaat len

- Enthalpieventilatie, vocht en temperatuur - Zeer schone lucht door unieke F8 filters - Geen (elektrische) voorverwarming nodig

Airconditioning - Volledig assortiment binnendelen in diverse capaciteiten

www.samsung-klimaat.nl



HIJKEN | Multifunctionele Accommodatie

Tekst | Richard Stegers Beeld | Bouwmij Hendriks

SAMENWERKING SLEUTELWOORD BIJ BOUW

Multifunctionele Accommodatie Hijken Met de bouw van drie multifunctionele accommodaties wil de gemeente Midden-Drenthe het voorzieningenniveau en daarmee de leefbaarheid in het dunbevolkte gebied in stand houden. Samenwerking vormt daarbij het sleutelwoord. De nieuwe ontmoetingsplaatsen komen in Hijken, Hoogersmilde en Bovensmilde.

De contouren van de nieuwe multifunctionele accommodatie in Hijken zijn al duidelijk zichtbaar.

De nieuwe school wordt gebouwd tegen het bestaande dorpshuis. Tijdens de eerste fase van de werkzaamheden worden vier schoollokalen gerealiseerd, verdeeld over twee verdiepingen. Op de benedenverdieping krijgt ook de peuterspeelzaal een plek. In de tweede fase wordt het dorpshuis gerenoveerd. Hier worden een jeugdsoos en een kleine bibliotheek ondergebracht.

In het ontwerp van Janpiet Nicolai van Skets Architectuurstudio in Groningen zijn moderne aspecten verweven met traditionele bouwprincipes, kenmerkend voor de Drentse brinkdorpen.

De uitwerking refereert aan de bestaande dorpse (boerderij)bebouwing. De nieuwe bouwvolumes hebben de omvang van een woonhuis en kunnen in die hoedanigheid eventueel worden losgekoppeld en dienstdoen als woning. Op deze wijze

wordt geanticipeerd op een eventuele schaalverkleining van de bestaande dorpsschool.

BV Bouwmij Hendriks in Assen is verantwoordelijk voor de realisatie van de Multifunctionele Accommodatie. Volgens projectcoördinator Jille Jan Reitsma ligt de bouw mooi op schema. “Het bestaande dorpshuis krijgt een complete opknapbeurt. Daaraan gekoppeld wordt een uitbreiding gerealiseerd met de klaslokalen en de peuterspeelzaal. ➤

| 65

Verrijkt met ‘Interactieve Print’ Breng uw vaktijdschrift tot leven!

Layar is een gratis app voor de smartphone en tablet, die het papier van Onder wijs & Bouw tot leven brengt. Met behulp van Layar worden advertenties en redactionele content interactief gemaakt. Als lezer slaat u de brug tussen print en de digitale wereld.

Het enige dat u nodig heeft, is een smartphone of tablet met de Layar app. U scant met uw smartphone of tablet een pagina, waarna de Layar-app de clickable elementen toevoegt op de pagina zoals: Video’s, foto’s, tekst, e-mailadressen, telefoonnummers, social media sharebuttons, etc.

Wat heeft u nodig?

Het vaktijdschrift Een smartphone of tablet De gratis Layar-app

Download de gratis layar app

Interactieve Print Hoe werkt het: Even de gratis Layar app downloaden in de Apple Store of de Google Play Store.

Open nu de Layar app op uw smartphone of tablet.

Klik op het scan-icoon onderaan in de zoekbalk van uw smartphone of tablet.

Houd uw smartphone of tablet boven een van de ‘Layarpagina’s’, herkenbaar aan het blauwe logo.

VAK TIJDSCHRIFT OVE R NIEUWBOUW, OND ERHOUD EN RENOVA | NUMMER 1 | 2014 TIE IN HET ONDERW IJS

JAARGANG 3

Klik in het scherm, nu opent de digitale laag en kunt u op de buttons klikken.

|

WW W.O NDE RWI JSEN

BOU W.N L

SCAN WITH

1

Veel lees en kijkplezier!

bekijk de layar!

VAKT IJDSC HRIF T OVER NIEU WBO UW, ONDE RHOU D EN RENO VATIE IN HET ONDE RWIJ S | WWW .OND ERWI JSEN BOUW .NL

Stap voor stap

Scan de pagina

HELMOND WIJKHUIS BREDE SCHOOL WES EINDHOVEN FONT YS TWIJZER | ROTTERDA SPORTHOGESCHOOL M STUDENTEN PAVI | RIJSWIJK BREDE SCHO LJOEN ERASMUS OL MELODIE | DRACHTE N LIUDGER COLLEGE 2014025_Onderw ijs 01 2014 v2.indd

1

14-03-14 10:53

HIJKEN | Multifunctionele Accommodatie

De aansluiting tussen bestaand en nieuw is gelijk de grootste uitdaging. De nauwe samenwerking met de mensen in en rondom het dorpshuis speelt daarbij eveneens een rol, aangezien de voorziening lang in gebruik blijft tijdens de werkzaamheden, uit het oogpunt van low budget. Daarnaast vraagt de kapconstructie veel aandacht.”

De nieuwbouw wordt traditioneel gebouwd met een strokenfundering op zand, een geïsoleerde kanaalplaatvloer van VBI, dragende wanden van kalkzandsteen en een verdiepingsvloer van VBI (kanaalplaat). “Op het casco is een staalconstructie geplaatst die een nieuwe dakaansluiting mogelijk maakt. De staalconstructie draagt de prefab ge-engineerde kapconstructie en het plat dak. De kap heeft een bewerkelijke vorm door de vele hoek- en kilkepers maar paste uitstekend vanaf fabriek”, legt Jille Jan Reitsma uit. Aan de buitenzijde wordt het gehele gebouw voorzien van nieuwe gevelbekleding en in het zicht blijvend bestaand metselwerk wordt gekeimd.

De gevelbekleding is van Cape Cod. Het hout meet 18x140 mm (planken) en de regels van 32 bij 32 mm worden speciaal voor het werk gemaakt conform de wens van de architect.

Deze zorgen voor het ‘board en batten’ beeld.

De nieuwe buitenkozijnen worden van aluminium gemaakt. Op de beganegrond en de eerste verdieping worden twee hoeken transparant uitgevoerd, de beglazing wordt daar aan elkaar in een hoek verlijmd. Het ontbreken van de stijlen geeft een ruimtelijk beeld.

De nieuwe goten rondom het gebouw worden gemaakt van aluminium. Voor de aluminium kozijnen worden lamellen geplaatst die open- en dichtgeschoven kunnen worden.

In het bestaande gedeelte wordt een complete metamorfose uitgevoerd. Plafonds en wanden worden vernieuwd. De bestaande bar en aansluitende wanden worden bekleed met esdoorn.

De overige wanden worden gestukadoord en afgewerkt.

De jeugdsoos, die al in het bestaande dorpshuis wordt gevestigd, verhuist intern naar de andere kant van het gebouw. Om geluidsoverlast voor de buurt te verminderen zal de jeugdsoos in een soort ‘doos in doosconstructie’ worden gevestigd en worden er vele geluidswerende werkzaamheden uitgevoerd. Hierbij valt te denken aan het plaatsen van geluidswerende beglazing tot het compleet na isoleren van het dak. ❚

Bouwinfo OPDRACHTGEVER ONTWERP DIRECTIEVOERING AANNEMER BOUWKOSTEN BOUWPERIODE

Gemeente Midden-Drenthe Skets Architectuurstudio, Groningen BCN, Drachten BV Bouwmij Hendriks, Assen € 830.000,september 2013 – juli 2014

| 67

Journaal NIET ONDERHOUDSSITUATIE MAAR BOUWJAAR BEPALEND BIJ VERREKENING ACHTERSTALLIG ONDERHOUD Niet de onderhoudssituatie, maar de leeftijd van een schoolgebouw bepaalt of schoolbesturen aanspraak kunnen maken op extra geld voor het buitenonderhoud van schoolgebouwen. Dat antwoordt staatssecretaris Dekker van Onderwijs begin februari op de vragen van de Tweede Kamer over de overheveling van budgetten voor het buitenonderhoud van schoolgebouwen van gemeenten naar scholen in het primair onderwijs. Wanneer scholen kampen met achterstallig onderhoud kunnen zij géén aanspraak maken op extra geld bij de overgangsregeling, aldus Dekker. In plaats daarvan bepaalt het bouwjaar van de school of de school eenmalig een extra bedrag krijgt voor achterstallig onderhoud. Uit recent onderzoek dat in opdracht van Dekker is uitgevoerd, blijkt namelijk dat vooral het bouwjaar bepalend is voor de technische kwaliteit van een schoolgebouw.

ruimtes die zeer intensief gebruikt worden zoals de entree tot gelegenheden die veel minder intensief gebruikt worden. De nieuwe Allura collectie is weer een stukje duurzamer dan zijn voorganger. Zo wordt Allura in Nederland geproduceerd, wat heel veel transport kilometers bespaart, met enkel groene energie. Het productieafval wordt bovendien hergebruikt. De exclusieve PUR finish zorgt voor een kras- en vlekbestendige vloer die eenvoudig te onderhouden is. De unieke productiemethode maakt de stroken en tegels bovendien extra maatvast. Voor meer informatie, www.forbo-flooring.nl/allura

BETONFABRIEK COECK EN RECTICEL INSULATION: PIONIERS IN DUURZAME SCHOLENBOUW

FORBO INTRODUCEERT NIEUWE INNOVATIEVE ALLURA DESIGNCOLLECTIE Stel je een houten vloer voor die niet kraakt, krimpt of verkleurt in het zonlicht. Of stenen plavuizen die warm aanvoelen. Neem een metalen vloer die je eenvoudig kan snijden en niet roest. Welkom in de wereld van Forbo Floorings nieuwe Allura designcollectie van luxe vinyltegels- en stroken (LVT). De Allura collectie bestaat uit een reeks van maar liefst negentig ontwerpen, beschikbaar in twee kwaliteiten: Allura 0.7 met een dikte van 2,5 mm en een slijtlaag van 0,7 mm en Allura 0.55, 2,2 mm dik met een 0,55 mm slijtlaag. Daarnaast biedt het nieuwe Allura 29 ontwerpen in Allura 0.4 met een dikte van 2,0 mm en een slijtlaag van 0,4 mm. Zo heeft u een passende vloeroplossing voor

Betonfabriek Coeck en isolatiespecialist Recticel Insulation hebben in Wetteren aangetoond wat duurzame scholenbouw is. Met de uitbreiding van het Scheppersinstituut bouwden ze mee aan een voorbeeldproject als school voor de toekomst. De focus lag niet alleen op duurzaamheid, maar ook op thermisch comfort, akoestiek, een interessante prijs/kwaliteitverhouding en veiligheid. Mede dankzij de kwaliteitsvolle betonblokken van Coeck en ultradunne, efficiënte Eurowall spouwisolatie van Recticel Insulation is de toekomst van het Scheppersinstituut voor vele jaren verzekerd. Het gebruik van betonblokken kent een lange traditie in scholenbouw en is actueler dan ooit.

Zeker nu de vraag naar milieuvriendelijke en duurzame materialen hoog op

68 |

Journaal ieders lijstje staan. Betonblokken zijn vervaardigd uit alleen maar natuurlijke grondstoffen die overvloedig aanwezig zijn zoals zand en granulaten (85 %), cement (9 %) en water (6 %). Het resultaat is een product met een lange levensduur. Door de toepassing van isolatieplaten van Recticel Insulation, geniet de school van een levenslange garantie op de isolatiewaarde. De isolatieplaten zijn bovendien waterafstotend, vormvast en bestand tegen krimpen.

Dat bouwen teamwork is, hebben niet alleen de betrokken bouwpartijen, maar ook de leerlingen van het Scheppersinstituut die meewerkten aan de bouw, ervaren. Het investeren in opleiding en degelijk geschoolde toekomstige werkkrachten maakte het duurzame karakter van het gebouw compleet.

MEER OMGEVINGSLICHT VOOR J. BOGERMANSCHOOL In de J. Bogermanschool in Houten, die in de zomer van 2013 in gebruik is genomen, wordt gebruikgemaakt van de speciale schoolverlichting van Fagerhult. In de school zijn indirecte armaturen geplaatst die zorgen voor veel licht op de wanden en het plafond.

Bas Dubbeldam, directeur van de school, is erg blij met het resultaat. De nieuwe school ademt volgens hem een fijne sfeer en rust uit en is daardoor een ideale leer-/werkomgeving. Leerkrachten kunnen verschillende verlichtingsscènes kiezen, waaronder de thema’s ontspanning of prestatie. Ook kan de verlichting worden aangepast voor het gebruik van het digibord, waarbij tevens de zonneschermen van het lokaal naar beneden gaan. Hierdoor ontstaan optimale verhoudingen tussen licht en donker, waardoor het scherm zeer goed leesbaar is. De schakelingen zijn mogelijk gemaakt in samenwerking met Helvar, specialist in DALI sturingen.

GEMEENTE UTRECHT HEEFT 200 SCHOLEN VERBOUWD EN VERNIEUWD De gemeente Utrecht heeft de afgelopen tien jaar zo’n tweehonderd schoolgebouwen vernieuwd of verbouwd. Dat blijkt uit de eind 2013 gepubliceerde voortgangsrapportage Masterplannen Onderwijs-huisvesting. De Masterplannen Onderwijs-huisvesting zijn in 2003 vastgesteld, met als doel dat er voor eind 2015 voor alle Utrechtse leerlingen een goed schoolgebouw met een gezond binnenklimaat is. Hiervoor heeft de gemeente tot 2015 zo’n 385 miljoen euro uitgetrokken.

In 2014 gaat de laatste reeks nieuwbouw- en uitbreidingsprojecten van start, waaronder de Mytylschool A. de Ranitz aan de Blauwe Vogelweg en vier scholen in Overvecht: de kinderclusters Teun de Jager en Ibisdreef, de Johannes XXIII aan de Neckardreef en OBS Wezerdreef. In Leidsche Rijn start de nieuwbouw voor de basisschool Eben Haezer uit Oog in Al, die plaatsmaakt voor de fietsbrug over het Amsterdam Rijnkanaal, samen met de nieuwe RK basisschool.

SCHOLEN IN NEDERLAND STARTEN MET GEZOND SCHOOLPLEIN In januari 2014 zijn de eerste tweeëntwintig scholen in Nederland gestart met de realisatie van een Gezond Schoolplein. Jantje Beton, IVN, RIVM Centrum Gezond Leven, de PO-Raad, VO-raad en MBO Raad hebben hiervoor de handen ineen geslagen. Op het schoolplein krijgen jongeren de ruimte om te bewegen en te spelen in een uitdagende, groene en rookvrije omgeving. Dat is belangrijk voor een gezonde ontwikkeling. Een Gezond Schoolplein prikkelt de fantasie, stimuleert de beweging en leert over het belang van de natuur.

Tijdens én na schooltijd.

Medio maart 2014 kunnen alle scholen uit het basisonderwijs, voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs een aanvraag indienen via Gezondeschool.nl/schoolpleinen. Uit de inschrijvingen worden achtenveertig scholen geselecteerd die in de periode 2014-2016 een Gezond Schoolplein realiseren.

De ondersteuning die zij krijgen bestaat uit een financiële bijdrage voor de inrichting en aanleg van het schoolplein en begeleiding bij het: • Ontwerp- en realisatieproces.

• Organiseren van beheer en onderhoud.

• Uitvoeren van een Gezonde School-activiteit rond thema's als voeding of bewegen.

• Gebruik van het Gezonde Schoolplein als buitenlokaal.

• Behalen van het vignet Gezonde School.

• Vervullen van een ambassadeursrol richting alle scholen in Nederland.

De Gezonde Schoolpleinen worden mogelijk gemaakt door de ministeries Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW).

GEMEENTEN MOETEN LEEGSTAND AANPAKKEN In een open brief adviseren het H-team en het Nationaal Renovatie Platform (toekomstige) gemeenteraadsleden in alle gemeenten om de leegstand in hun gemeente, samen met marktpartijen op te pakken. De brief is op 12 februari 2014 verzonden. Aanleiding is de groeiende leegstand in niet alleen winkels en kantoren, maar ook in het maatschappelijk vastgoed. Vooral in het onderwijs en de zorg is het leegstandsrisico groot, zo blijkt uit een voorzichtige schatting van Bouwstenen, een sectorverbindend platform van en voor bestuurders, managers en professionals in maatschappelijk vastgoed.

Dit komt vooral door het dalend aantal kinderen en veranderingen in de zorg (langer thuis). Het H-team en het Nationaal Renovatie Platform roepen gemeenten en marktpartijen op de handen ineen te slaan om leegstand om te buigen naar een duurzaam gebruik van bestaand vastgoed en nieuwe kansen te benutten

Het Masterplan Voortgezet Onderwijs (in totaal 28 projecten) is uitgevoerd, op het Gerrit Rietveld College na. Van de projecten uit het Masterplan Primair en (Voortgezet) Speciaal Onderwijs (in totaal ruim 100) is eind dit jaar bijna tachtig procent gerealiseerd. In Leidsche Rijn zijn 26 van de 37 schoolgebouwen gerealiseerd. Bron: deStadUtrecht.nl

| 69

Journaal OPROEP TOT SNELLE VERBETERING SCHOOLGEBOUWEN

SALTO INTRODUCEERT NIEUWE GEO ELEKTRONISCHE CILINDER

Maxime Verhagen, voorzitter van Bouwend Nederland, roept op tot een snelle verbetering van de duizenden verouderde basisschoolgebouwen in Nederland. De ondermaatse schoolgebouwen, vaak oud en intensief gebruikt, drukken de prestaties van leerlingen én docenten. Vanaf 1 januari 2015 worden schoolbesturen zelf verantwoordelijk voor de binnen- en buitenkant van de panden. Het Kabinet hevelt vanaf die datum per jaar 256 miljoen euro over naar besturen. Dat moet leiden tot een verbeterslag, zegt Verhagen: “Moeilijk is het niet. De onderwijsbesturen kunnen hun panden met een aantal simpele ingrepen aanzienlijk gezonder, energiezuiniger en comfortabeler laten maken.”

NIEUW: AELEMENT ANSI INSTEEKSLOT VAN SALTO Toegangscontrole heeft een goed en betrouwbaar sluitsysteem nodig om de beveiliging te garanderen. Daarom heeft SALTO een nieuw ANSI insteekslot ontwikkeld, voor gebruik met de verfijnde reeks van AElement Wireless [DNA] RFID deurkrukken.

Het nieuwe insteekslot beschikt over een aantal belangrijke verbeteringen, waaronder een UL-certificering op basis van een Grade 1 insteekslot, welke omkeerbaar is via een snelle en eenvoudige 2-staps bediening, beschikt over vier verschillende detectoren en een meer efficiënte PC afstand biedt van 41mm tot 38mm. Het slot bevat een sluitplaat en een sluitkom volgens ANSIstandaarden en is symmetrisch, waardoor deze op iedere deur past.

De vier verschillende detectoren bestaan uit een deurkrukdetector om openingen van binnenuit te laten zien, een privacydetector om te laten zien of een hotelgast het knopje van privacy heeft aangedaan of wanneer de nachtschoot is geprojecteerd, een deurdetector die aangeeft of de deur goed is afgesloten en een detector voor de overneemfunctie, om te laten zien of de deur via de mechanische cilinder is geopend.

Het nieuwe AElement ANSI insteekslot kan geleverd worden met dag- en nachtschoot of alleen dagschoot. Er is keuze uit twee afwerkingen: RVS geborsteld of gepolijst messing. Voor meer informatie, www.saltosystems.nl

70 |

SALTO Systems heeft een nieuwe GEO elektronische cilinder voor zogenaamde knevelsluitingen aan haar modellenreeks toegevoegd. De cilinder maakt deel uit van een serie toegangscontrole-oplossingen gebaseerd op het SALTO Virtual Network (SVN). Het mechanisme is voorzien van een revolutionair en uniek high security blokkeringsmechanisme en combineert kracht en verbeterde bescherming.

De GEO Automatencilinder is geschikt voor diverse deurtypes van verschillende dikten en kan ook op metalen en houten deuren worden toegepast. De cilinder wordt geleverd met twee verschillende meenemers zodat het slot drie standen kan aannemen. Er wordt een reeks van technologieën ondersteund, waaronder i-Button, LEGIC Advant en MiFare/DESfire. Voor meer informatie, www.saltosystems.nl

SAMSUNG INTRODUCEERT LT HYDROMODULE VOOR DVM S Met de introductie van een nieuwe laag temperatuurs (LT) hydromodule, waarmee warm water tot 50°C kan worden geproduceerd, voegt Samsung klimaatbeheersing een volgende, innovatieve dimensie toe aan haar assortiment warmtepompen en airconditioningssystemen. De LT hydromodule is geschikt voor koppeling aan de duurzame DVM S mini, DVM S lucht (aërothermie) en de nieuwe DVM S water (geothermie) warmtepomp en breed toepasbaar in (particuliere) nieuwbouw en renovatie.

Dankzij deze uitbreiding biedt Samsung nóg meer mogelijkheden voor verwarming en koeling met water als afgiftesysteem, zelfs bij zeer lage buitentemperaturen.

De LT hydromodule is verkrijgbaar in capaciteiten van 16kW, 31kW en 50 kW. De ideale koppeling van deze DVM hydro-unit aan een vloerverwarmingssysteem of laag temperatuur radiatoren creëert een continue verwarming met een hoog comfortgehalte. Doordat het systeem zeer constant draait, worden enorm hoge rendementen en COP’s behaald. De hydro-unit is onder meer voorzien van een weersafhankelijke regeling.

Journaal Klein Beernink heeft onlangs nieuwe zitelementen van Streetlife geplaatst, aan de achterzijde van het schoolgebouw van Hogeschool Saxion in Deventer. De strakke vormgeving van de zogenoemde Love Benches past uitstekend bij de moderne architectuur van het gebouw. In plaats van de standaard uitvoering in RVS is er gekozen voor aluminium gestraald. De zitelementen hebben hierdoor een matte en stoerdere uitstraling gekregen. De zittingen bestaan uit FSC hardhouten latten die de volledige bovenzijde bedekken. Zo vormen ze een ruim zitvlak waar aan beide kanten gezeten kan worden.

Binnen de Streetlife Collectie zijn verschillende elementen ontworpen voor toepassingen bij scholen en campusterreinen. Zo worden naast Love Benches ook Solid Podium Isles, Surf Isles en boomeilanden in dit soort gebieden toegepast. Voor meer informatie, www.streetlife.nl

EERSTE PAAL CALVIJN COLLEGE GESLAGEN Wensen van de gebruiker kunnen daarnaast eenvoudig ingesteld worden met de nieuwe, nieuwe speciaal ontwikkelde wandbediening. De unit is standaard voorzien van een print, een flow switch en een warmtewisselaar. Secundair dient alleen nog maar een pomp en een expansievat te worden voorzien door de installateur.

De bouw van het nieuwe gebouw voor het Calvijn College met sporthal is van start gegaan. Het Calvijn College met sporthal wil met haar beroepsopleidingen een verbinding maken met de buurt. Op de begane grond openen ‘schoolwinkels’ hun deuren. Daarnaast zijn ook de sporthal en kantine voor een groter publiek toegankelijk. De horecagelegenheid in het gebouw wordt namelijk niet alleen als school- en sportkantine gebruikt, maar ook als uitgaansgelegenheid.

AANDACHT VOOR BUITENRUIMTES BIJ HOGESCHOLEN De openbare ruimte rondom scholen komt meer en meer in de picture. Openbare ruimtes zijn bepalend voor de sfeer en kunnen van invloed zijn op de aantal nieuwe inschrijvingen van studenten. Bij een Open Dag is de buitenruimte namelijk het eerste dat mensen zien. Studenten en personeel moeten zich prettig voelen in de buitenruimte. Tussen de lessen door een frisse neus halen, is goed voor hun concentratie.

ADP architecten is verantwoordelijk voor het ontwerp van de school. Het kernpunt van de onderwijsvisie die door ADP architecten is vertaald, is onderwijs in een kleinschalige leeromgeving; er zijn zeven leergebieden voor een vaste groep van 75 leerlingen. Ieder leergebied bestaat uit een reeks van onderwijsruimten van verschillend formaat rond een centraal leerpleintje. Een groot centraal plein midden in het gebouw verbindt de leergebieden.

Het multifunctionele gebouw trekt in eerste instantie de aandacht door de spraakmakende gevel. Strakke lijnen in chroom doorbreken de glimmende zwarte gevel. Het gebouw is ontworpen als een ‘stedelijk gadget’, refererend aan een iPhone, Vespa of Gucci tas. Het gebouw weerspiegeld zijn omgeving in de zwarte glanzende gevel.

Beeld: ADP architecten

| 71

Wie doet wat Wat doet u eigenlijk? Voor € 95,- per uitgave weten uw klanten dat ook! Bel (0495) 45 00 95 voor alle informatie over een vermelding in Onderwijs & Bouw

AANNEMERS & BOUWBEDRIJVEN

BUITENTERREININRICHTING

REMMERS BOUWGROEP BOUWGROEP DIJKSTRA DRAISMA

Postbus 120 8700 AC BOLSWARD T .................................................................. +31 (0)515 334000 F .................................................................. +31 (0)515 334040 E info@bgdd.nl W www.bgdd.nl

Postbus 4021 5004 JA TILBURG T .................................................................. +31 (0)13 5723900 F ................................................................. +31 (0)13 5729301 E ohubers@remmersbouwgroep.nl W www.remmersbouwgroep.nl

AFBOUW

KÜHLKAMP BUITENSPELEN

Postbus 145 7580 AC LOSSER T ............................................................. +31 (0)53 536 27 67 F .............................................................. +31 (0)53 538 59 25 E buitenspelen@kuhlkamp.nl W www.kuhlkampbuitenspelen.nl

DAGLICHTCONSTRUCTIES

BOUWBEDRIJF

BURGMANS B.V.

AFBOUW PERDOK BV BOUWBEDRIJF BURGMANS BV

Standerdmolen 3a 5571 RN BERGEIJK Postbus 9 5570 AA BERGEIJK T ................................................................. +31 (0)497 572220 F .................................................................. +31 (0)497 573129 E info@bouwbedrijfburgmans.nl W www.bouwbedrijfburgmans.nl

Peizerweg 140 9727 AP GRONINGEN T ..................................................................+31 (0)50 5280680 F ..................................................................+31 (0)50 8508950 E info@afbouwperdok.nl W www.afbouwperdok.nl

ARCHITECTEN

NOBUTEC BV

Maasdijkseweg 113 2291 PJ WATERINGEN T .................................................................. +31 (0)174 385242 F .................................................................. +31 (0)174 441027 E info@nobutec.nl W www.nobutwc.nl

MARX& STEKETEE architecten bv MARX & STEKETEE ARCHITECTEN AANNEMINGSBEDRIJF FRAANJE BV

Nieuwe Kraayertsdijk 37 4458 NK 'S-HEER ARENDSKERKE T ................................................................... +31 (0)113 615500 F ....................................................................+31 (0)113 612764 E info@fraanje.com W www.fraanje.com

Dommelstraat 11 5611 GJ EINDHOVEN T ..................................................................+31 (0)40 2446568 F ..................................................................+31 (0)40 2444591 E mail@mrxnstkt.nl W www.mrxnstkt.nl

THERMOFLOR BV

Molenweer 2b 2291 NR WATERINGEN T .................................................................. +31 (0)174 290606 F ...................................................................+31 (0)174 290291 E info@thermoflor.com W www.thermoflor.com

BOUWADVIES & -MANAGEMENT DEUREN & KOZIJNEN

HEERKENS VAN BAVEL BOUW BV

Postbus 35 5000 AA TILBURG T ..................................................................+31 (0)13 4666999 F ..................................................................+31 (0)13 4666900 E info@hvbbouw.nl W www.heerkensvanbavel.nl

ALPHAPLAN

Postbus 549 2400 AM ALPHEN AAN DE RIJN T ..................................................................+31 (0)172 484000 E mail@alphaplan.nl W www.alphaplan.nl

MHB BV

Postbus 6 6674 ZG HERVELD T ................................................................. +31 (0)488 451951 F ..................................................................+31 (0)488 452022 E info@mhb.nl W www.mhb.nl

GEVELBOUW MEIJER BOUW SASSENHEIM

Postcode 156 2170 AD SASSENHEIM T ...................................................................+31 (0)252 219122 F ..................................................................+31 (0)252 232628 E info@meijersassenheim.nl W www.meijersassenheim.nl

LINDHORST HUISVESTINGADVISEURS

BOUWBEDRIJF DE VRIES EN VERBURG

SIJPERDA - HARDY ADVIESBUREAU

Postbus 59 2820 AB STOLWIJK T .................................................................. +31 (0)182 341741 F .................................................................. +31 (0)182 342475 E info@devriesverburg.nl W www.devriesverburg.nl

72 72 ||

Postbus 3 7900 AA HOOGEVEEN T .................................................................. +31 (0)528 234518 F .................................................................. +31 (0)528 234517 E info@lindhorst.nl W www.lindhorst.nl

Postbus 23 8650 AA IJLST T .................................................................. +31 (0)515 429777 F ...................................................................+31 (0)515 438457 E info@sijperda-hardy.nl W www.sijperda-hardy.nl

FACADIS GEVELTECHNIEK

Postbus 330 7570 AH OLDENZAAL T .................................................................. +31 (0)541 572030 F .................................................................. +31 (0)541 572040 E info@facadis.nl W www.facadis.nl

JM VAN DELFT & ZN

Postbus 232 5150 AE DRUNEN T .................................................................. +31 (0)416 374925 F ................................................................. +31 (0)416 378450 E info@jmvandelft.nl W www.jmvandelft.nl

WatWat doet doet u eigenlijk? u eigenlijk?Voor Voor € 95,€ 95,perper uitgave uitgave weten weten uw uw klanten klanten datdat ook! ook!BelBel (0495) (0495) 45 45 00 00 95 95 voorvoor allealle informatie informatie overover eeneen vermelding vermelding in in Onderwijs STEDENBOUW... & Bouw

doet WieWie doet watwat GRONDWERK

ITN INSTALLATIETECHNIEK BV DRIESSEN BV

Handelstraat 5 5961 PV HORST T ..................................................................+31 (0)77 3978000 F ..................................................................+31 (0)77 3978008 E info@driessen-horst.nl W www.driessen-horst.nl

FRANKI GRONDTECHNIEKEN BV

Trondheim 8 2993 LE BARENDRECHT T ...................................................................+31 (0)180 641998 F ...................................................................+31 (0)180 641999 E info@franki-grondtechnieken.nl W www.franki-grondtechnieken.com

Postbus 345 6710 BH EDE T ................................................................... +31 (0)318 637375 F .................................................................. +31 (0)318 622346 E info@itn.nl W www.itn.nl

VAN DEN POL ELEKTROTECHNIEK BV

Postbus 37 3417 ZG MONTFOORT T ..................................................................+31 (0)348 473434 F ..................................................................+31 (0)348 472294 E info@vandenpol.com W www.vandenpol.com

TES INSTALLATIETECHNIEK BV KEMTEC

Postbus 2184 6020 AD BUDEL T ..................................................................+31 (0)495 492348 F ..................................................................+31 (0)495 492773 E info@kemtec.nl W www.kemtec.nl

Postbus 612 5000 AP TILBURG T ................................................................. +31 (0)13 4678200 F .................................................................. +31 (0)13 4678600 E info@testilburg.nl W www.tesgroep.nl

INSTALLATIETECHNIEK WTH VLOERVERWARMING BV LAMMERINK INSTALLATIEBEDRIJF NOORD BV BECK EN V/D KROEF

Printerstraat 21 1033 RT AMSTERDAM T ..................................................................+31 (0)20 6824385 F ................................................................ +31 (0)20 6844043 E info@beckvdkroef.nl W www.beckvdkroef.nl

De Mors 76 7631 AK OOTMARSUM T ..................................................................+31 (0)541 588010 F ..................................................................+31 (0)594 585801 E noord@lammerink-groep.nl W www.lammerink-groep.nl

Postbus 491 3300 AL DORDRECHT T .................................................................. +31 (0)78 6510640 F .................................................................. +31 (0)78 6184282 E info@wth.nl W www.wth.nl

INTERIEURBOUW

VAN BERGEN INTERIEURBOUW MAMPAEY DORDRECHT BECTRO INSTALLATIETECHNIEK BV

Heliumweg 36 3812 RE AMERSFOORT T ..................................................................+31 (0)33 4560805 F ..................................................................+31 (0)33 4561013 E info@bectro.nl W www.bectro.nl

Wieldrechtseweg 30 3300 AB DORDRECHT T ..................................................................+31 (0)78 6522422 F ..................................................................+31 (0)78 6180892 E informatie@mampaey.nl W www.mampaey.nl

Belsebaan 12 5131 PH ALPHEN T ..................................................................+31 (0)13 5082253 E info@vanbergeninterieurbouw.nl W www.vanbergeninterieurbouw.nl

MEGENS INSTALLATIES BRANDSEN INSTALLATIETECHNIEK B.V.

Barneveldseweg 33 6741 LJ Lunteren Nederland T ...................................................................+31 (0)342 401715 F ...................................................................+31 (0)342 401751 E info@brandsen-installatietechniek.nl W www.brandsen-installatietechniek.nl

COFELY ZUID BV

Postbus 72 5060 AB OISTERWIJK T ..................................................................+31 (0)13 5292685 F ..................................................................+31 (0)13 5288445 E info@cofely-gdfsuez.nl W www.cofely-gdfsuez.nl

Postbus 68 6650 AB DRUTEN T ...................................................................+31 (0)487 581510 F ...................................................................+31 (0)487 517080 E info@megens-installaties.nl W www.megens-installaties.nl

SMITSAIR JET SYSTEMEN B.V.

Postbus 41 1420 AA UITHOORN Postbus 41 1420 AA UITHOORN T ................................................................ +31 (0)297 564455 F ................................................................ +31 (0)297 569296 E jetsystemen@smitsair.nl W www.smitsair.nl

PARTHOS B.V.

Industrieterrein 25 5981 NK PANNINGEN T ..................................................................+31 (0)77 3068200 F .................................................................. +31 (0)77 3074220 E info@parthos.nl W www.parthos.com

TEKTON BV

Energieweg 4 2964 LE GROOT-AMMERS T ................................................................ +31 (0)184 601630 E info@tektonbv.nl W www.tektonbv.nl W www.interieurbouw.nl

73 |

| 73

Wie doet wat Wat doet u eigenlijk? Voor € 95,- per uitgave weten uw klanten dat ook! Bel (0495) 45 00 95 voor alle informatie over een vermelding in Onderwijs & Bouw

STAALCONSTRUCTIE

TRAPPEN

WANDEN & PANELEN

STEWARD DESIGN PANELS MOUW HOEDLIGGERS

Meentweg 19 3774 TK KOOTWIJKERBROEK T ..................................................................+31 (0)342 443078 F ..................................................................+31 (0)342 442579 E info@mouwhoedliggers.nl W www.mouwhoedliggers.nl

TEGELS & NATUURSTEEN

TRAPPENFABRIEK VERMEULEN B.V. Lokkerdreef 14, 4879 ND ETTEN-LEUR Postbus 82, 4870 AB ETTEN-LEUR T ..................................................................+31 (0)76 5088000 F ..................................................................+31 (0)76 5088060 E info@vermeulen-trappen.nl W www.vermeulen-trappen.nl

Postbus 96 4200 AB GORINCHEM T ..................................................................+31 (0)183 589099 F ..................................................................+31 (0)183 589823 E info@designpanels.com W www.designpanels.com

WANDEN

VLOEREN BREEDVELD MOBIELE WANDSYSTEMEN

BETTING & RESSING

Batterij 12 7141 JL GROENLO T ...................................................................+31 (0)544 476170 F ...................................................................+31 (0)544 476179 E verkoop@bettingressing.nl W www.bettingressing.nl

DESCOL KUNSTSTOF CHEMIE BV

Postbus 60 6650 AB DRUTEN T ..................................................................+31 (0)487 542888 F ................................................................. +31 (0)487 542076 E info@breedveld.com W www.breedveld.com

Postbus 420 7400 AK DEVENTER T ..................................................................+31 (0)570 620744 F ..................................................................+31 (0)570 608493 E verkoop@descol.nl W www.descol.nl

TOEGANGSTECHNIEK

PEPUTAN KUNSTSTOFTECHNIEK ROSYSTEMS ZienXL

ZienXL - Smuigelweg 1 1704 PX HEERHUGOWAARD T ..................................................................+31 (0)6 23026110 F ..................................................................+31 (0)72 5725486 E info@rosystems.nl W www.rosystems.nl

Energieweg 6 4231 DJ MEERKERK Postbus 46 4230 BA MEERKERK T ................................................................ +31 (0)183 354700 F ................................................................. +31 (0)183 354740 E info@eputan.nl W www.eputan.nl

PARTHOS B.V.

Industrieterrein 25 5981 NK PANNINGEN T ..................................................................+31 (0)77 3068200 F .................................................................. +31 (0)77 3074220 E info@parthos.nl W www.parthos.com

WWW.ONDERWIJSENBOUW.NL

Het meest complete overzicht van leveranciers online Staat u nog niet op www.onderwijsenbouw.nl?

Neem dan contact op met Patricia Rutten of Gilles Coulier: T +31 (0)495 450095 E p.rutten@louwersuitgevers.nl E g.coulier@louwersuitgevers.nl

74 74 ||

Een dijk van een trap komt van Dijkhof!

Wij zijn een jong bedrijf met een lange traditie en gespecialiseerd in het vervaardigen van metalen (staal, rvs en aluminium) trappen, treden en hekwerken, eventueel afgewerkt met glas, hout of natuursteen.

Seriematig en uniek maatwerk gecombineerd met innovatie in de trappenwereld vormen onze belangrijkste pijlers.

Een stijlvolle trap in een school, bedrijfshal of winkelcentrum, een fraaie balustrade met hekwerk bij een wooncomplex - ze imponeren, verwelkomen en nodigen bezoekers en bewoners uit om binnen te komen. Wij ontwerpen, produceren en installeren deze staaltjes van functioneel en fraai design voor elk project. Van huis tot hotel en van school tot schip.

Bovendien zit innovatie in onze genen.

Zo bedachten wij de praktische antislipperfotreden: weer of geen weer, uitglijders voorkomt u hiermee gegarandeerd.

Dankzij ons moderne machinepark en de complete fabricage in eigen beheer ontvangt u alles bovendien snel; van losse trede tot complete trap.

Industriestraat 15 7622 AV Borne T : 074 - 265 77 77 F : 074 - 266 12 13 E : info@dijkhof.com I : www.dijkhof.com

Prestatiebevorderende middelen op scholen?

We doen er alles aan om de prestaties van leerlingen te bevorderen. Uit onderzoek is gebleken dat de schoolresultaten aanzienlijk beter worden door de leefomgeving op de school. Met vloeren van Bolidt bijvoorbeeld.

Minder contactgeluid, meer demping, onbegrensde mogelijkheden qua kleur en vorm. En dan hebben we het nog niet eens over onderhoud en duurzaamheid.

www.bolidt.nl