Metaalvak 2 2014

VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE METAALVERWERKENDE INDUSTRIE

2

JAARGANG 2 | NUMMER 2 2014 | MEI - JUNI | WWW.METAALVAK.BE

metaalvak

SCAN WITH

PLASMASNIJTAFELS: GEGARANDEERDE KWALITEIT DOOR PRODUCTIE IN BELGIË

CONTINU INVESTEREN IN MACHINEPARK EN PRODUCTIETECHNIEKEN LOONT

OP ZOEK NAAR MOEILIJKHEDEN!

BEKIJK HET HELE PLAATJE.

Bij het kiezen van een CNC-bewerkingsmachine is de aankoopprijs een belangrijke factor, maar vergeet niet rekening te houden met andere kosten.

Haas verlaagt de kosten die samenhangen met reparatie, training en machinestilstand. Hoe? Door u een totaal-pakket te bieden waarin service, betrouwbaarheid, eenvoud en eerlijke prijzen centraal staan.

Haas: de laagste Total Cost of Ownership

A Ga naar www.HaasCNC.com s.a. Van Waasdijk n.v. | Waardbeekdreef 3, 1850 Grimbergen | Tel: +32 (2) 427 21 51 | HaasCNC@vanwaasdijk.com

UITZONDERLIJKE VOORWAARDEN OP VOLGENDE MODELLEN: DRAAIBANK met aangedreven gereedschappen • QUICK TURN SMART 200M *500 / *1000 • QUICK TURN SMART 250M *500 / *1000

VERTIKAAL BEWERKINGSCENTER • VERTICAL CENTER SMART 430A • VERTICAL CENTER SMART 530C

5-ASSIG BEWERKINGSCENTER • VARIAXIS j-500 Specificaties: • X 350 mm • Y 550 mm • Z 510 mm • A -120° -> +30° • C +/- 360° • 12000 rpm • Afmetingen werkstuk: Ø 500 mm - hoogte 350 mm

va € 122naf .5 voor h et inst 00,apmod e l

CONTACTEER ONS VANDAAG NOG OM SAMEN UW VOORDEEL TE BEREKENEN !!!

Campagne geldig tot eind juni 2014.

Yamazaki Mazak Europe N.V. Grauwmeer 7, Research Park, 3001 Leuven, België T: +32 (0)16 39 16 11 E: sales@mazak.be W: www.mazak.eu

24 7 SERVICE SUPPORT

Yamazaki Mazak Nederland B.V. Peppelkade 54, 3992 AK HOUTEN Nederland T: +31 (0)30 634 40 30 E: sales@mazak.nl W: www.mazak.eu

Rentabiliteit

EDITIE

Voorwoord

2 “LADIES AND GENTLEMEN”

Met deze woorden opende organisator Karl D’Haveloose op zijn Network Event in Kortrijk elke gespreksronde of discussie in de Ideas Battle Arena. Met dezelfde woorden wil ik jullie aandacht vragen voor een nieuwe uitgave van Metaalvak.

Zoals wij in onze vorige editie al aangaven, wordt 2014 een jaar vol nieuwe uitdagingen en mogelijkheden, niet in het minst voor de metaalverwerkende sector. De eerste maanden van het jaar waren al zeer druk met onder meer het MTMS Network Event, de Techni-Show en de Metav. Deze beurzen losten alvast de hoge verwachtingen van de organisatoren en van de sector in en zetten de positieve schwung van de EMO en Schweissen & Schneiden verder. Veel innovatieve producten, systemen en processen bij de exposanten, die op heel wat interesse van het publiek konden rekenen. Bovendien kwamen die bezoekers niet alleen kijken, maar waren ze ook klaar voor nieuwe investeringen om hun productie efficiënter te maken.

Die efficiënte productie is meteen het thema van onze Pen, een rubriek waarin een ondernemer zijn licht laat schijnen over de markt. Carl Dewulf, CEO van LVD, blikt als eerste ‘schrijver’ terug op de zware crisis die de sector de laatste jaren getroffen heeft. Een crisisperiode zorgt er echter voor dat bedrijven meer gaan nadenken en op zoek gaan naar opportuniteiten, naar nieuwe uitdagingen.

Gerichte maatregelen, zoals luisteren naar de markt en de ontwikkeling van innovatieve oplossingen volgens de behoeften van die markt, maar vooral ook het samenkoppelen van de krachten tussen bedrijven in de sector en efficiëntie op de werkvloer, zorgen stilaan weer voor positivisme.

Zoals in elke uitgave gaan wij ook nu wat dieper in op een aantal algemene thema’s. Wij tonen aan dat de laser niet alleen voor het lassen gebruikt wordt. Metaalvak sprak ook met een aantal zaakvoerders en werknemers over hun bedrijf en technologie. Zo bezochten wij 2 ‘feestvarkens’, met name Schunk Intec, dat 25 jaar bestaat, en L&D Jet Techniek, dat al 20 jaar toonaangevend is in de markt van het waterstraalsnijden. Make! Machining Technology legde dan weer de klemtoon op service en niet alleen op de kwaliteit van de producten. En dat zijn maar een paar interessante thema’s.

Uiteraard informeren wij u ook over de laatste innovatieve ontwikkelingen op het vlak van plaatbewerkingsmachines en bewerkingscentra, robots, gereedschappen, lastechnische producten, ….

Metaalvak heeft het zoals steeds niet alleen over die innovatieve producten zelf, maar toont aan de hand van een aantal cases, hoe die machines en gereedschappen in de meest uiteenlopende toepassingen ingezet worden.

Veel leesplezier.

Johan Debaere Redacteur

|5 metaalvak

VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE METAALVERWERKENDE INDUSTRIE www.metaalvak.be

metaalvak Jaargang 2 • Nummer 2 2014 Verschijnt 6 x per jaar

Verantwoordelijke Uitgever

H.B.J.M. Louwers Wildlaan 7, 3910 Neerpelt Postbus 85 ,3900 Overpelt T +32 (0)11 605540 F +32 (0)11 605541 E info@louwersmediagroep.be W www.louwersmediagroep.be Redactie Johan Debaere

8

Redactieadres Postbus 85 ,3900 Overpelt T +32 (0)11 605540 F +32 (0)11 605541 E info@louwersmediagroep.be W www.louwersmediagroep.be

14

20

Bladmanager Freddy Fierens E f.fierens@louwersmediagroep.be Secretariaat Manuela Depenbrock Sandra Reijnders

27

Advertenties https://louwersmediagroep.wetransfer.com Onder vermelding van naam en project Adresgegevens: Postbus 85, 3900 Overpelt, België T +32 (0)11 605540 E verkoop@louwersmediagroep.be Abonnementsprijs € 54,00 per jaar excl. BTW KBC Bank: IBAN BE80 7310 2514 2977 BIC KREDBEBB t.n.v. Louwers Mediagroep BVBA o.v.v. Metaalvak Informatie over abonnementen: T +32 (0)11 605540 Adreswijzigingen Schriftelijk ten minste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 85, 3900 Overpelt

Produceren met licht

35

8

Een win-win situatie voor alle partijen

12

De pen: Carl Dewulf

14

Vormgeving /Art-direction Logo Reclame- Ontwerpbureau BV T +32 (0)11 605540 E info@louwersmediagroep.be

Plasmasnijtafels: Gegarandeerde kwaliteit door productie in België

17

Drukwerk Drukkerij Hendrix, Peer

Vlijmscherp water: versnelde vorm van erosie

20

Stoten beter dan broachen

24

‘Ladies & Gentlemen’ Terugblik op een geslaagd MTMS Network Event

27

Automatisatie is kinderspel

30

Een gezonde werkomgeving is belangrijk voor de productiviteit op de werkvloer

32

Competitiever dankzij World Class Manufacturing

35

Continu investeren in machinepark en productietechnieken loont

38

Opzeggingen Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.

Doelgroep metaalconstructiebedrijven, plaatbewerkingsbedrijven, verspanende industrie, matrijzenbouwers, lakkerijen, slijperijen, fabrikanten, toeleveranciers, invoerders, groothandelaars, (toe)leveranciers, opleidingscentra, adviesbureaus en onderzoeksbureaus en brancheorganisaties.

Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.

metaalvak

Inhoud

38

46

75

VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE METAALVERWERKENDE INDUSTRIE

2

JAARGANG 2 | NUMMER 2 2014 | MEI - JUNI | WWW.METAALVAK.BE

metaalvak

SCAN WITH

PLASMASNIJTAFELS: GEGARANDEERDE KWALITEIT DOOR PRODUCTIE IN BELGIË

CONTINU INVESTEREN IN MACHINEPARK EN PRODUCTIETECHNIEKEN LOONT

2014110_Metaalvak 2 deze.indd 1

69

78

Sectornieuws

40

‘Superior Clamping and Gripping’: een sleutel voor precisie op de werkvloer

46

‘Good Vibrations’: Positieve trend in maakindustrie duidelijk voelbaar

48

Plasmasnijden naar een hoger niveau tillen

69

De geschiedenis van het lassen

71

Op zoek naar moeilijkheden!

72

Meedenken met de bedrijven over automatisering

75

Robot wordt machine

76

Machines en gereedschappen leveren is één, maar ook de service is belangrijk

78

Wie Doet Wat

81

OP ZOEK NAAR MOEILIJKHEDEN!

06-05-14 12:09

Coverbeeld: Paul Horn

|7 metaalvak

De rol van lasertechnologie in de maakindustrie wordt groter

Produceren met licht De lasertechnologie vindt meer en meer toepassingen in de maakindustrie

De rol van de lasertechnologie in de maakindustrie wordt groter. De plaatbewerkende nijverheid kent de technologie, maar maakt er nog te weinig gebruik van, terwijl de laser in de verspaning nog relatief nieuw is. Eén ding moet duidelijk zijn: met een laser kan men niet alleen snijden. Er zijn heel veel mogelijkheden met de lasertechnologie en die vinden nu stilaan hun weg naar de productie. Metaalvak probeert in dit artikel een beeld te schetsen van de uiteenlopende toepassingen, waar de laser gebruikt kan worden.

‘Produceren met licht’ – het is een techniek die ook in de verspanende industrie steeds meer zijn ingang vindt. Jarenlang was de laser het gereedschap voor snijtoepassingen in de plaatverwerkende industrie. Dat blijft zo, maar de verspanende bedrijven zien ook steeds meer mogelijkheden voor deze technologie. Als fabrikant kan je immers veel meer met de laser doen dan snijden.

Laserstructureren, laserlassen, lasercladden, hybride machines met laser en 3D-metaalprinten, …, één voor één toepassingen, waar lasertechnologie ingezet kan worden. Mensen moeten gewoon weten, wat allemaal met de laser mogelijk is en daaruit ontstaan gewoonweg nieuwe toepassingen.

8| metaalvak

LASERSTRUCTUREN Zo is wereldwijd de vraag naar machines voor het laserstructureren van oppervlakken de laatste tijd sterk toenemen. De fabrikanten van hardmetalen freesgereedschappen investeren vandaag in dergelijke machines. Ze hebben een bepaalde vormholte in het hardmetaal nodig om het spaanbrekend effect te vergroten. Die vorm moest eerst met een ingewikkeld slijpproces aangemaakt worden.

Met de laser zijn de mogelijkheden quasi onbeperkt. Jarenlang was het laserstructureren een nichetoepassing. Vaak ging het om look & feel: een spuitgietmatrijs waarin een bepaald effect aangebracht wordt, zodat de kunststof er als leer

uitziet en aanvoelt. Nu worden daaraan functionele eigenschappen toegevoegd: vuilafstoting, slijtvaster maken of de stromingsweerstand verlagen. Er komen ook nieuwe toepassingen. Zo werd een lasermachine verkocht aan een clichémaker voor de drukpersindustrie, waardoor behangpapier nu een veel fijnere detaillering kan krijgen.

LASERLASSEN EN LASERSOLDEREN Naast het snijden is het lassen misschien wel de meest bekende toepassing van de lasertechnologie. De laserstraal biedt hierbij verschillende mogelijkheden om metalen te verbinden. Hij kan werkstukken aan het oppervlak verbinden

Platino Fiber open lasersnijmachine

of diepe lasnaden maken. Hij kan gecombineerd worden met conventionele lasmethoden en ook nog solderen. Met de laser kunnen zowel materialen met een hoge smelttemperatuur als met warmtegeleiding gelast worden. De technologie

moeilijk toegankelijke plaatsen, waardoor een profielgeometrie bereikt wordt, die met andere lasprocessen gewoon niet haalbaar is. Door een chemische reactie tijdens het lassen sluit de corrosiebestendige laag weer na het smeltbad. Dat

'Een belangrijk voordeel van het laserlassen is de uitmuntende naadkwaliteit' kan zelfs voor een deel materialen verbinden die op een andere manier niet lasbaar zijn. Bij het lasersolderen verbindt een hulpstof, het soldeer, de verbindingsdelen. Het oppervlak van de soldeernaad is glad en zuiver. Deze vormt gebogen overgangen naar het werkstuk en hoeft daarom niet meer nabehandeld te worden. Dit lasersolderen wordt bijvoorbeeld in de auto-industrie gebruikt bij het bewerken van achterkleppen of autodaken.

Zelfs bij het naadlassen met continu stralende lasers zijn de thermische invloedzone en de totale opwarming van de component nog veel lager dan bij het lassen met lichtbogen of plasma.

Een belangrijk voordeel van het laserlassen is de uitmuntende naadkwaliteit. De laserstraal kan immers een las aanbrengen op relatief

maakt het passiveren na het lassen overbodig, waardoor kosten bespaard kunnen worden. De investeringskost blijft echter hoog en de productiesnelheid relatief laag.

Lasercladden

LASERCLADDEN Als je een lange as volledig van een harde laag moet voorzien, kun je die best goed opspuiten.

Maar als je een maatpassing moet maken, is lasercladden een betere technologie. Dankzij nieuwe sensortechnologie en de besturingssoftware is het lasercladproces tegenwoordig heel goed beheersbaar. Dat opent ook mogelijkheden in het microbewerken, met name door de komst van de femto- en picosecondelaser. Deze werken met extreem korte pulsen, zodat je nauwelijks nog warmte inbrengt. ď ľ

3D metaalprinten

|9 metaalvak

Lasertechnologie in multitaskingmachine voor het bewerken van keramiek

3D METAALPRINTEN De ultieme stap in de productietechnologie waarbij de laser een essentiële rol speelt, is het lasersmelten van metaal. Hierbij wordt metaalpoeder door de laser gesmolten zodat je direct in 3D een product vormt. Dit is meteen een uitbreiding van de bestaande processen. De voordelen van een 3D geprint metalen onderdeel kunnen namelijk groot zijn. Vormvrijheid geldt als één belangrijk pluspunt. Vormen die je niet kunt frezen, bijvoorbeeld inwendige holtes, kun je nu wel maken. Je kunt met 3D-printen tevens onderdelen uit minder componenten maken.

Dat bespaart assemblagetijd en verkleint de

stukken telkens identiek zijn aan het eerste stuk. En dan gaat het niet alleen om het beheersen van wat er in het smeltbad gebeurt, maar om alles wat er in de machine tijdens het proces gebeurt. De tweede uitdaging is de zogenaamde ‘bestandsintegriteit’. In het digitale bestand dat naar de machine gaat, moeten alle data verwerkt zijn.

spelers op de markt. De bulk van de bedrijven investeert echter nog niet in dergelijke machines. Dat heeft vooral te maken met de investeringskost. Daarnaast is de lasertechnologie nog steeds te weinig bekend bij velen en zijn er nog teveel vooroordelen. ■

HYBRIDE MACHINES Er zijn ook machinebouwers die de laser combineren met een andere techniek, zodat moeilijk te verspanen materialen plots wel verspaanbaar worden. Deze hybride machines worden van-

'Vormen die je niet kunt frezen, bijvoorbeeld inwendige holtes, kun je nu met 3D-printen wel maken' kans op fouten. Gewichtsbesparing is een ander voordeel. En dan is er nog de mogelijkheid om producten te personaliseren, wat naadloos aansluit op de trend van kleinere series. Dit 3Dmetaalprinten is intussen de fase van ‘hype’ voorbij en er ontstaan meer en meer toepassingen. Alleen de investeringskost houdt nog heel wat bedrijven tegen.

daag bijvoorbeeld gebruikt om keramiek beter te kunnen draaien. Vlak voordat de draaibeitel in het materiaal gaat, wordt het keramiek met de laser verwarmd waardoor het beter verspaanbaar wordt. Bij een andere toepassing wordt het lasercladden geïntegreerd in een CNC-freescentrum.

De volledige doorbraak zal er echter maar komen als een aantal belemmeringen weggenomen worden. De belangrijkste is de procesbeheersing, m.a.w. ervoor zorgen dat het lasersmeltproces dusdanig verloopt, dat werk-

Met de laser kun je dus veel meer doen, ook nieuwe markten ontdekken. Dat kan zowel laserlassen als lasercladden zijn, of uiteindelijk zelfs lasersmelten. Dankzij deze lasertechnologie kan men zich onderscheiden van de andere

CONCLUSIE

De lasertechnologie kent inmiddels veel toepassingen

| 11 metaalvak

INDUSTRIE WERKT SAMEN MET SCHOLEN EN OPLEIDINGSCENTRA

Een win-win situatie voor alle partijen TECHNISCH ONDERWIJS Seco Tools werkt al ruim 12 jaar nauw samen met het Vrij Technisch Instituut van Roeselare.

“De school kan de gereedschappen en de knowhow hieromtrent gebruiken voor de opleiding van zijn leerlingen,” zegt TAC Vandevijvere.

“Anderzijds is dit voor Seco Tools een vorm van promotie, want die studenten zullen in de toekomst op de werkvloer of eventueel in de aankoopdienst te vinden zijn.”

Leerkrachten, klanten en andere genodigden kunnen kennismaken met de innovatieve gereedschappen tijdens themadagen

Zoals wij al aangaven in de vorige editie van Metaalvak hebben bedrijven het steeds moeilijker om goed geschoolde technische werkkrachten te vinden. Seco Tools bleef alvast niet bij de pakken zitten. De specialist in frees-, draai-, boor- en snijgereedschappen uit Braine-L’Alleud werkt inmiddels al meer dan 10 jaar samen met onder meer het Vrij Technisch Instituut (VTI) van Roeselare en het opleidingscentrum van de VDAB in Ieper om dit probleem op te lossen en de technische functies weer aantrekkelijker te maken.

“Een onaantrekkelijk gebouw met ouderwetse machines!” – dat is het beeld dat veel studenten en werkzoekenden hebben van een productieomgeving. Zij volgen geen technische opleidingen meer of breken ze voortijdig af. “Er zijn de laatste jaren heel wat ervaren werknemers, ook in de metaalverwerkende sector, op pensioen gegaan, zonder dat er een goed geschoolde afgestudeerde of werkzoekende klaarstond om hen op te volgen,” zijn Geert Vandevijvere, technisch adviseur coördinator (TAC) van het VTI Roeselare en Johny Vandekerckhove, sectoraal manager metaal van VDAB Ieper het met elkaar eens. Zij zijn dan ook zeer tevreden, dat bedrijven als Seco Tools fors willen investeren om de technische beroepen weer aantrekkelijker te maken.

12 | metaalvak

De school organiseert jaarlijks ook meerdere themadagen. De bedrijven presenteren overdag hun nieuwste machines en gereedschappen aan de leerlingen, terwijl ’s avonds (productie)bedrijven en klanten kunnen kennismaken met de nieuwste tools op de markt. Seco Tools kan zelfs gebruik maken van machines en leerkrachten van het VTI om tijdens deze themadagen hun gereedschappen te demonstreren.

“Bovendien werken wij ook wel eens samen op beurzen,” gaat de TAC verder. “Zo gaven onze leerlingen van het 7e specialisatiejaar Computergestuurde Werktuigmachines demonstraties met de gereedschappen van Seco Tools op verspaningsmachines tijdens één van de vorige MTMS-beurzen in Brussel.”

De sessies in scholen en opleidingscentra worden druk bijgewoond

Geïnteresseerden krijgen technische opleiding en demonstraties

TECHNISCHE OPLEIDINGEN

WIN-WIN SITUATIE

Bij sectoraal manager metaal Vandekerckhove van het competentiecentrum van de VDAB in Ieper horen wij hetzelfde verhaal: “Mensen in een technische functie staan vandaag niet alleen aan de lopende band, maar ze moeten ook technische tekeningen kunnen interpreteren, machines bedienen en vaak zelfs gepaste gereedschappen kunnen bestellen. Financieel is het echter niet mogelijk om continu nieuwe machines en gereedschappen aan te kopen, maar dankzij bedrijven als Seco Tools kunnen onze instructeurs toch met de meest innovatieve technieken werken.”

De samenwerking is dus steeds een win-win situatie. “De scholen en competentiecentra kunnen op een betaalbare manier over de nieuwste machines en gereedschappen beschikken en zo de technische opleidingen weer aantrekkelijk maken,” vat Arnaud

De samenwerking gaat echter een stuk verder. Zo zorgt Seco Tools voor de opleiding van de instructeurs en wisselen beide partners know-how met betrekking tot de snijgereedschappen uit. “Seco Tools maakt bovendien wel eens gebruik van onze machines om hun gereedschappen te testen,” vult de sectoraal manager metaal aan. “Samen met onze partners organiseren wij ook workshops om hun technologieën te presenteren en te demonstreren en op eigen avonden kan Seco Tools klanten uitnodigen voor theoretische en praktische trainingen op de machines in het competentiecentrum van de VDAB.”

de Potter, marketing manager voor Seco Tools, dit verhaal samen. “Wij als bedrijven kunnen onze oplossingen promoten bij de werkkrachten van morgen en in Roeselare en Ieper gebruik maken van de faciliteiten om opleidingen en demonstraties te organiseren en zelfs testen uit te voeren.” ■

www.secotools.be www.vtiroeselare.be www.vdab.be

Tijdens de technische opleiding maken specialisten de aanwezigen wegwijs in de nieuwste technieken en gereedschappen

| 13 metaalvak

Carl Dewulf: "Van uitdaging naar verandering."

14 | metaalvak

Ik ben zeer verheugd om als eerste ‘ondernemer’ een algemeen thema in de rubriek ‘De Pen’ van Metaalvak met jullie te mogen delen. Sta mij toe meteen te verwijzen naar de vorige editie van ‘De Pen’ en daarbij te bevestigen dat de metaalverwerkende sector inderdaad geen saaie bedoening is, maar eerder een boeiende wereld met heel wat uitdagingen en opportuniteiten waarin het aangenaam werken is.

Wanneer wij het over de maakindustrie hebben, kunnen wij evenwel niet om de crisis van de afgelopen jaren heen. De laatste 4 jaar hebben de maakindustrie en de metaalverwerkende sector in het bijzonder één van de ergste economische stormen aller tijden meegemaakt. Veel jobs zijn verloren gegaan: zowel de grote multinationals als de kleine KMO’s zijn gedwongen geweest te herstructureren, hun capaciteit te reduceren en in sommige gevallen zelfs tot sluiting over te gaan.

André Leysen schreef ooit: “Crisissen zijn uitdagingen.”

Deze crisisperiode leidde ook een tijdperk van nieuwe uitdagingen in. Producenten zetten in op innovatie en startten een zoektocht naar optimalisatie van productieprocessen, naar nieuwe manieren om sneller en efficiënter te produceren. Wij kunnen er niet omheen: alle wereldwijde topbedrijven in de machinebouw leveren kwaliteit af. Deugdelijkheid en betrouwbaarheid zijn vandaag de dag een evidentie. Wie klanten voor zich wil winnen, moet zich op één of andere manier van zijn concurrenten onderscheiden door unieke technologie, bundeling van software en diensten, snelle reactietijden, etc.

INNOVATIE ‘Innovatie’ speelt daarbij in eerste instantie een heel belangrijke rol. De mentaliteit om te innoveren en de passie om het steeds beter te doen: het zijn sleutels die bijdragen tot het succes van bedrijven. Crisis of niet, zonder de ingesteldheid om continu te innoveren zijn wij verloren in de strijd tegen de sterke groeilanden. Echter, dit betekent niet zomaar ‘innoveren om te innoveren’ doch in de eerste plaats luisteren naar klanten en op basis van hun behoeften op korte, mid-

dellange en lange termijn innovatieve oplossingen ontwikkelen én produceren. Een van LVD’s topprioriteiten op vlak van innovatie is o.m. ‘Smart Monitoring Systems’ (bv. 3D-camera die hoek meet met directe bijsturing; eenvoudige machinebesturing zoals iPad, innovatie door eliminatie van tussenstappen, …).

Bij LVD komen om de 6 à 8 weken mensen van onze divisies Engineering, Marketing en Logistics in één meeting (EML) samen. Wij hebben daarvoor onze basistechnologieën duidelijk in kaart gebracht en weten dus precies wat wij in huis hebben en met welke technologieën wij verder willen en kunnen. Op de EML leggen wij daar dan de informatie uit de markt naast en dat levert ons uiteindelijk een pijplijn met technologische ontwikkelingen op.

OPTIMAAL PRODUCTIEPROCES Het is echter ook cruciaal om het productieproces doorlopend te optimaliseren. Door de uiteenlopende behoeften van de toepassingen is de productie van grotere series sterk afgenomen en ligt de klemtoon op kleinere reeksen of zelfs 1 enkel stuk. Bovendien zetten de klanten de maakindustrie onder druk om steeds sneller afgewerkte producten te leveren. Efficiënt produceren is de boodschap. De doorlooptijd in onze productie, bijvoorbeeld, is de laatste jaren aanzienlijk korter geworden en in bepaalde productfamilies zelfs gehalveerd. Het komt er dan ook op aan alle aspecten van het productieproces heel goed op elkaar af te stemmen om een optimaal “parcours” te krijgen.

Daarbij is het vanzelfsprekend dat ook de toeleveranciers/partners de nodige inspanningen doen. Naast een tijdige levering zorgt dit ook voor een besparing van de kosten.

Bij LVD hebben wij 15 jaar geleden Lean Thinking en meer recent de World Class Manufacturing ingevoerd.

Alle operationele processen in onze vestiging in Gullegem (België) maar ook in de productievestigingen in Slovakije, de Verenigde Staten, Frankrijk en China werken volgens die principes. Wij ervaren dat wij zo de kwaliteit van onze producten en services kunnen verbeteren en ook de kosten kunnen verminderen.

Het is echter geen statisch proces. Door de evolutie bij onze klanten en de interactie met hen werken wij immers continu aan de verdere optimalisatie van ons productieproces en onze wereldwijde organisatie om nog beter aan de noden van die klanten te voldoen.

TECHNOLOGIE

Een Europees bedrijf kan zich verder ook voortdurend blijven onderscheiden van groeilanden door sterk in te zetten op ‘technologische vernieuwingen’. Bij LVD worden hightech plaatbewerkingsmachines geproduceerd die het gebruik efficiënter én tegelijk flexibeler, de kwaliteit betrouwbaarder en de handelingen vlotter maken. Je ontwikkelt en bouwt als het ware een ‘slimmer’ product, zodat bepaalde stappen bij het gebruik ervan door de machine zelf worden voorberekend en gemonitord. Op die manier heeft de operator minder kans op fouten en kan hij meer in minder tijd presteren. Denk hierbij aan de sterke informatisering van de machines, in gebouwde snelle en perfecte meetsystemen of het gebruik van robots.

CONCLUSIE Het mag duidelijk zijn, dat de metaalsector geen saaie bedoening is, maar een boeiende wereld is én blijft waarin uitdagingen en vernieuwingen dage■ lijkse kost zijn.

| 15 metaalvak

Afzuigoplossingen voor thermische snij- en lasprocessen Ongekende rentabiliteit en filterefficiëntie De FMC-filter van Nederman is voor thermisch snijden de efficiëntste industriële filter op de markt en is geschikt voor alle snijtafels en thermische snijprocessen (autogeen, plasma [HD] en laser).

Een FMC-filtersysteem kan binnen of buiten worden geïnstalleerd.

• De FMC-filters zijn verkrijgbaar met ingebouwde of externe ventilator(en).

• De patronen zijn leverbaar in filtermaterialen voor verschillende toepassingen, inclusief voor antistatische en/of ATEX-toepassingen.

• Capaciteitsbereik: 3.000 - 20.000 m³/u.

De FMC-patroonfilter is ontworpen voor het continu afzuigen / filteren van onder andere lasdampen, fijn stof en metaaldeeltjes. Door het compacte design en de geleide luchtstroom wordt het filteroppervlak optimaal benut. De capaciteit van de filter kan worden uitgebreid door het toevoegen van modules.

Compacte modules met een gepatenteerd reinigingssysteem Het gepatenteerde Uniclean®-design verdeelt de persluchtpuls evenredig binnen het filterpatroon zodat deze van boven tot onder perfect proper wordt.

Het reinigingproces gebeurt automatisch op basis van verschildruk. Het Uniclean®-systeem combineert een maximale efficiëntie,minder energieverbruik en een langere levensduur.

Meer veiligheid, hogere productiviteit Internationale gezondheidsorganisaties zijn zich bewust van het belang dat gehecht wordt aan de risico’s bij blootstelling aan dampen en gassen die vrijkomen tijdens thermische snijprocessen en laswerkzaamheden. Daarom hanteren vele landen strenge normen om de toelaatbare blootstellingslimiet (TLV) te beperken. Voor een veilige werkomgeving moet het snijproces voorzien zijn van een effectief afzuig- en filtersysteem dat de rook opvangt direct aan de bron. Dit systeem beschermt de operator, zijn collega’s alsook het milieu.

Nederman n.v Bergensesteenweg 181, 1600 Sint Pieters Leeuw, België Tel: +32-2.334 2250, Fax +32-2.334 2251 E-mail: sales@nederman.be

www.nederman.com

Cerdi levert geoptimaliseerde Yaskawa-robots met geïntegreerde Kjellberg-plasmatechnologie

PLASMASNIJTAFELS: GEGARANDEERDE KWALITEIT DOOR PRODUCTIE IN BELGIË Producenten kiezen vaak te snel om ‘buitenlandse’ machines in hun gamma op te nemen. Een eigen productie voorkomt veel problemen op het vlak van kwaliteit en levering. Cerdi, ontwerper en producent van lasmachines en elektronische voedingen, kocht zijn eerste plasmasnijtafels ook in het buitenland. Het leerde echter uit de fouten en startte zelf een productielijn voor dergelijke brandtafels en aanverwante oplossingen op. Het maakt daarbij gebruik van de innovatieve HiFocus plasmatechnologie van Kjellberg.

Cerdi (Constructie Elektriciteit Roger Declerck Ingelmunster) werd opgericht in 1946 als hersteldienst voor automechanica en elektriciteit met als specialiteit het herwikkelen van alternatoren, dynamo’s, …. . Enkele jaren later ontwikkelde Roger Declerck de eerste lastransformator en onder impuls van zoon Herman werd het gamma uitgebreid met MIG/MAG-, TIG- en plasma-apparatuur.

Familiebedrijf Cerdi, vandaag onder de leiding van de broers Gunther en Dominik, staat nu al meer dan 65 jaar bekend voor zijn hoogwaardige lasmachines en elektronische voedingen. Het

gamma omvat verder ook puntlasmachines, lasarmen, lasdraaitafels, rollenbanen en plasmasnijtafels. De firma uit Izegem maakt daarbij steeds gebruik van de meest innovatieve technologieën.

CNC-PLASMASNIJTAFELS Toen de firma zijn gamma een paar jaar geleden wou uitbreiden met plasmasnijtafels kozen zij eerst voor een ‘buitenlandse’ oplossing. Door de vele problemen met de kwaliteit en de levertermijn besloten de zaakvoerders vrij snel om zelf een eigen productielijn voor deze CNC-plasmas-

nijtafels op te starten. De Kronos brandtafels, beschikbaar in groottes van 3 tot 12 meter, verhogen de productiviteit en reduceren de stilstand op de werkvloer. De operator kan vrij eenvoudig en snel tussen platen van verschillende diktes schakelen. De toorts beschikt immers over een snelkoppeling waardoor het toortslichaam zonder gereedschap in een handomdraai vervangen kan worden. Het besturingssysteem omvat visuele hulpmiddelen, waardoor de operatoren snel de juiste slijtonderdelen kunnen herkennen  en monteren.

| 17 metaalvak

Precisie in detail Kleine gaten, zeer fijne binnen- en buitencontouren: Contour Cut voor een revolutionair plasma snijprocédé.

PLASMA SOLUTIONS bvba Begoniastraat 17 9810 EKE-NAZARETH

Tel. +32 (0)9 330 45 54 Fax +32 (0)9 330 63 81 Email info@kjellberg.be

De Kronos-brandtafel met geïntegreerde Kjellberg-technologie

Een aparte rookafzuigtafel van Cerdi zorgt voor de onmiddellijke afvoer van de schadelijke rookgassen. “Toen wij zelf met de productie van dergelijke snijtafels startten, besloten wij geen compromissen op het vlak van kwaliteit en nauwkeurigheid te sluiten,” legt zaakvoerder Dominik Declerck uit.

“Daarom werken wij alleen maar samen met de meest betrouwbare partners, zoals Kjellberg. De Kronos snijtafels zijn uitgerust met de HiFocus plasmatechnologie van de specialist uit het Duitse Finsterwalde.

BETROUWBARE HIFOCUS TECHNOLOGIE VAN KJELLBERG

De Kjellberg Elektro-Maschinen GmbH ontwikkelt al sinds 1959 plasmasnijtechnologie. De nieuwe HiFocus technologie is een zeer vooruitstrevende oplossing die de snijtafels van Cerdi toelaat om op zeer nauwkeurige wijze materialen tussen 0,5 en 70 mm te snijden. Bij deze vorm van plasmasnijden wordt immers een wervelgas gebruikt, dat met hoge snelheid rond de plasmastraal draait en deze sterk insnoert. De plasmastraal wordt zo gestabiliseerd en beschermd, wat resulteert in rechte sneden bij de meest uiteenlopende materialen en materiaaldiktes.

“Wij werken al langer samen met Plasma Solutions, het Belgische filiaal van Kjellberg uit EkeNazareth en zijn zeer tevreden over de kwaliteit van de geleverde apparatuur en service,” geeft de zaakvoerder aan. “De HiFocus technologie zorgt ervoor dat wij zelfs bij werkstukken met een grotere dikte een mooie rechte snede kunnen garanderen. Bovendien moet onze machine enkel de dikte van de plaat, het materiaal en de

snijsnelheid aan de Kjellberg-module doorgeven en die voert de job feilloos uit. Elke operator kan er dus zonder problemen mee overweg.”

DE MARKT EVOLUEERT Vandaag heeft Cerdi 6 dergelijke plasmasnijtafels bij kleine, middelgrote en grote constructiebedrijven geleverd. Aangezien de firma deze machines zelf ontwikkelt en produceert, kan het ook snel en correct reageren bij eventuele problemen. Cerdi staat uiteraard ook garant voor een optimale service naar zijn klanten. Bovendien blijft het bedrijf

verder innoveren. Zo leverde de machinebouwer onlangs voor het eerst een geoptimaliseerde Yaskawa-robot met geïntegreerde Kjellberg plasma, gemonteerd op een track van 14 m. Deze robot wordt ingezet om profielen, balken en buizen te snijden en gaten te maken. Hij voert de jobs uit op basis van de informatie uit 3D-tekeningen.

“Voor ons nieuwste project integreren wij zelfs een dergelijke robot op de kop van een plasmasnijtafel,” sluit Dominik Declerck af. “Ook voor deze toepassing kiezen wij voor de betrouwbare en per■ formante plasmatechnologie van Kjellberg.”

De innovatieve HiFocus plasmatechnologie van Kjellberg

| 19 metaalvak

Werkstukken snijden dankzij water onder hoge druk

Vlijmscherp water: versnelde vorm van erosie

Water slijpt al miljoenen jaren de aardkorst uit. Zo is bijvoorbeeld de Grand Canyon ontstaan. Door het meegenomen gruis is water in staat om de meest harde materialen uit te hollen en af te slijten. Waterstraalsnijden is eigenlijk ook een vorm van erosie, maar dan met als grote verschil dat de tijdsduur waarin dit plaats vindt veel korter is door de hoge druk waarmee water door een kleine spuitopening van de snijkop geperst wordt. L&D Jet Techniek uit Diest is gespecialiseerd in deze technologie van het waterstraalsnijden. Onze redactie sprak met gedelegeerd bestuurder Inge Lefevre over haar bedrijf, de technologie en de producten en haar doelen voor de nabije toekomst.

MEVR. LEFEVRE, UW BEDRIJF IS AL 20 JAAR TOONAANGEVEND IN DE MARKT VAN HET WATERSTRAALSNIJDEN. KUNT U ONS KORT SCHETSEN HOE HET BEDRIJF ONTSTAAN IS? L&D Jet Techniek werd opgestart in september 1994, toen mijn ouders in een gebouw aan het

20 | metaalvak

Klaverblad in Lummen met 1 machine en in 1 ploeg de activiteiten startten. De naam L&D komt trouwens van Lefevre en Desmet, de namen van mijn vader en moeder. Op korte tijd kende het bedrijf een enorme groei. Daarom werd in februari 1995 beslist om in 2 ploegen te gaan werken en werd het machinepark in januari 1997 met een

Het resultaat na een waterstraalsnijproces

DE FOCUS LIGT DUS MEER EN MEER OP SPECIALE SECTOREN ALS DE VLIEGTUIGBOUW EN DE MEDISCHE APPARATUUR. WAAROM KOOS U NET DIE SECTOREN UIT? Beide sectoren zijn groeimarkten, terwijl de machinebouw, die altijd onze grootste afzetmarkt was, sterk gekrompen is doordat vele bedrijven in die sector ofwel niet meer bestaan ofwel uit België vertrokken zijn. In de vliegtuigbouw en de medi-

'Dankzij de blijvende inzet op innovatie en de focus op andere markten, zijn wij er begin 2011 in geslaagd het bedrijf uit de crisis te halen om terug met de groei aan te knopen'

Waterstraalsnijmachine

tweede machine en in augustus van het jaar daarop met een derde machine uitgebreid. Ikzelf ben begin 1999 in het bedrijf gestart en datzelfde jaar haalden wij het ISO 9001 certificaat.

DE START VAN DE NIEUWE EEUW WAS EEN BELANGRIJKE MIJLPAAL IN DE GESCHIEDENIS VAN UW BEDRIJF? Ja, om de verdere groei van het bedrijf mogelijk te maken, hebben wij toen geïnvesteerd in een nieuwbouw op het industrieterrein Webbekom in Diest. De bouwwerken startten in 2000 en in januari 2001 konden wij met ons team en het bestaande machinepark verhuizen. Kort daarop hebben wij onze eerste 3D-waterstraalsnijmachine in gebruik genomen. Onze R&D-afdeling is een jaar later gestart met een aantal testen met ultra-hogedruk-snijden tot 6000 bar, waarvan de positieve resultaten in mei 2003 voorgesteld werden. Na 10 jaar heb ik uiteindelijk het bedrijf van mijn ouders gekocht en heb ik samen met mijn man ook L&D Speed Cutting, gespecialiseerd in het lasersnijden, opgericht.

wereldwijd. Net als zovele bedrijven in de sector zijn wij echter van september 2008 tot eind 2010 in een zware crisisperiode terecht gekomen. Dankzij de blijvende inzet op innovatie en de focus op andere markten, zoals de vliegtuigindustrie en de medische sector, naast de bestaande markt van de machinebouw, zijn wij er begin 2011 in geslaagd het bedrijf uit de crisis te halen om terug met de groei aan te knopen. Vorig jaar hebben wij dan ook onze laatste oude machine vervangen door een snelle 2-kops waterstraalsnijmachine met de meest innovatieve technieken.

sche sector wordt de laatste jaren ook heel veel met carbon gewerkt. Waterstraalsnijden is een ideale oplossing om dit materiaal te bewerken.

Bij het frezen en draaien van carbon komt immers carbonstof vrij, wat tot vuurwerk kan leiden wanneer het op elektrische contacten komt. 2Den 3D-waterstraalsnijden sluit dit risico uit. Met een waterstraalsnijmachine is er bovendien geen structuurwijziging in het materiaal en geen oxydatie op de snede. Deze procedure werkt nagenoeg braamvrij en is onbeperkt in vormgeving. 

DE NAAM L&D BLEEF, MAAR HET MACHINEPARK EN DE FOCUS WERDEN IN DE VOLGENDE 10 JAAR TOCH WEL ENIGSZINS VERANDERD? De naam L&D had inmiddels een sterke reputatie in de markt. Het lot wou dat de combinatie van de namen van mijzelf en mijn man – Lefevre en Dillen – ook dezelfde naam vormde. Tussen 2006 en 2008 hebben wij de eerste twee machines op de werkvloer vervangen door nieuwe innovatieve systemen. Onze 12-kops abrasief-waterstraalsnijmachine was het eerste exemplaar van dat type

Niet alleen kleine maar ook grotere werkstukken worden geproduceerd

| 21 metaalvak

Uw partner voor alle metaalbewerkingsvloeistoffen...

...samen maken we het verschil

Unil Lubricants NV Bergensesteenweg 713, 1600 St.-Pieters- Leeuw T +32 2 365 02 00 F +32 2 360 01 12 info@unil.com

Bezoek onze website voor meer informatie www.unil.com

U SPREEKT VAN 2D- EN 3D-WATERSTRAALSNIJMACHINES: KUNT U ONS UITLEGGEN WAT HET VERSCHIL IS TUSSEN DE BEIDE TECHNOLOGIEËN? De afkorting 2D staat voor tweedimensionaal.

Het gaat dus over een tweedimensionale ruimte waarbij er twee soorten bewegingen uitgevoerd kunnen worden: links- en rechtsaf volgens de X-as en voor- en achteruit volgens de Y-as. Normaal worden hier met een druk instelbaar van 0 tot maximum 3500 bar platen met afmetingen tot 6000 x 4000 x 400 mm en buizen met een lengte van 3000 mm en een maximale diameter van 500 mm gesneden. Bij een druk instelbaar tussen 0 en 6000 bar kan er aanzienlijk sneller gesneden worden zonder op de kwaliteit in te boeten, bijvoor-

links- en rechtsaf volgens de X-as, voor- en achteruit volgens de Y-as en omhoog en omlaag volgens de Z-as. Met dit proces snijden wij vlakke platen met afmetingen van 6000 x 4000 x 400 mm en 3D-volumes met maximale afmetingen van 6000 x 4000 x 1450 mm, maar ook buizen met een maximale lengte van 6000 mm en diameters tot 1000 mm of buizen met een maximale lengte van 1000 mm en een diameter tot 3000 mm.

HOE ZIET DE TOEKOMST VOOR L&D ERUIT? L&D levert vandaag producten aan klanten in België, Nederland, Noord-Frankrijk en Oost-Duitsland, maar in werkelijkheid worden ze overal ter wereld ingezet. Wij willen in de toekomst verder groeien in alle afdelingen: waterstraal-, microwaterstraal- en

Een detail van een snijmachine

'Als alternatief voor plaatboren maken wij gebruik van systemen met meerdere koppen' beeld bij staal tot 400 mm of titanium tot 300 mm. Als alternatief voor plaatboren maken wij gebruik van systemen met meerdere koppen. Tot 12 koppen bewegen daarbij simultaan en reduceren zo de snijtijd gevoelig. 3D-snijden geeft aan dat er 3 soorten bewegingen uitgevoerd kunnen worden:

lasersnijden. Verder willen wij dit jaar het ISO 9100 certificaat halen, waardoor wij nog meer voor de vliegtuigindustrie kunnen werken. In 2015 gaan wij ons nog meer concentreren op de bewerking van carbon en plannen wij de verdere uitbreiding van ■ het machinepark en de bedrijfsgebouwen.

Voorbeelden van afgewerkte elementen

| 23 metaalvak

Detailbeeld van het productieproces

STOTEN BETER DAN BROACHEN BIJ HET MAKEN VAN ONDER MEER VERTANDINGEN EN SPIEGLEUVEN IN EEN WERKSTUK, ZEKER BIJ KLEINE EN MIDDELGROTE AANTALLEN

Löwen-Hydraulik is een loonwerker, die heel wat verschillende bewerkingen kan uitvoeren. Het bedrijf uit het Duitse Kaiserslautern stelt een hoge nauwkeurigheid centraal en beschikt over ultramoderne machines, waarmee het aan elke vraag kan voldoen. Bovendien stelt Löwen-Hydraulik zijn bewerkingsprocessen steeds in vraag om nog betere en efficiëntere oplossingen te vinden. Voor het maken van onder meer vertandingen en spiegleuven in werkstukken heeft het bedrijf zijn broachingmachines vervangen door performante systemen van Horn voor het stoten.

Familiebedrijf Löwen-Hydraulik, opgericht in 1961, heeft een modern machinepark met onder meer 5-assige bewerkingscentra en meerassige draaibanken. De 40 medewerkers bewerken dagelijks eenvoudige enkelstuks maar ook voorgemonteerde elementen in meest uiteenlopende materialen met vooruitstrevende technieken en gereedschappen. De belangrijkste klanten komen uit de landbouwtechniek, de scheepsmotorenbouw, de windkracht, de koppelingstechniek

24 | metaalvak

en de productie van hydraulische pompen. Die klanten hebben zoveel vertrouwen in Löwen-Hydraulik, dat ze de geleverde producten niet meer aan eigen kwaliteitscontroles onderwerpen. „Dat komt niet vanzelf,“ zegt technisch leider Jan Löwentraut. „Dankzij de ervaring van onze vaklui, de nauwkeurige verspaningsmachines en performante gereedschappen, een modern CAD/ CAM-systeem, nauwkeurige meetapparatuur in geklimatiseerde ruimtes en een onfeilbare kwa-

liteitscontrole slagen wij erin om continu aan de strenge eisen van onze klanten te voldoen.”

DE NADELEN VAN HET BROACHEN In het verleden werden vaak externe bedrijven ingezet om met duurdere broachmessen vertandingen in onderdelen van machines, zoals motoren, te maken. Bij grotere reeksen blijft broachen de gepaste oplossing, maar bij kleinere en middelgrote series, waar flexibiliteit cruciaal is,

snijsnelheden die bij het stoten gebruikelijk zijn.

Ook speciale snijspecificaties zoals onderbroken snede, wat het stoten uiteindelijk is, vormen geen probleem. Deze houder H117 met 4 span– elementen en een hoge weerstand zorgt voor een grote stabiliteit en een uitstekende isolatie van de trilling. De snijsnelheid bedraagt tussen 5 en 12 m/min met een Ap van 0,03/0,05 mm.

Een kleinere Ap van bijvoorbeeld onder 0,02 mm kan niet door de noodzakelijke afronding van de snijkant. De vakman heeft nog twee tips voor zijn klant. In de eerste plaats moet die steeds stoten in een 12 uur-houding wegens het vallen van de spaanders. Wie bovendien zijn machine wil sparen, programmeert na het steken een terugwaartse beweging met een radius, dit ook bij een nieuwe aanzet. Dat resulteert immers in een zachtere manier van vertragen en versnellen, die ook voor de machine beter is.

„NIET GAAN – BESTAAT NIET“

DE VOORDELEN VAN HET STOTEN

ken en CNC-bewerkingscentra aanwezig waren, moesten alleen de snijgereedschappen en houders ontwikkeld worden. Bovendien kan men met deze stoottechniek de verandering van afmetingen tijdens het hardheidsproces opvangen door vooraf wijzigingen aan het stootplaatprofiel en de NC-sturing aan te brengen.

Thomas Massinger, vertegenwoordiger bij Horn is al jaren de vaste leverancier van gereedschappen bij Löwen-Hydraulik. Door de know-how van Horn op het vlak van het stoten van groeven, kwam men op het idee om bij deze kleine en middelgrote reeksen het broachen te vervangen door een stootproces. Aangezien de draaiban-

EEN WAARDEVOLLE OPLOSSING VAN EEN VAKMAN

De speciale maatoplossing van Horn: een houder type H117 met een nauwkeurig geslepen stootplaat type S117 uit hardmetaal TA45. Dit hardmetaal is ideaal voor veeleisende toepassingen in de verspaning en perfect voor de lage

Jan Löwentraut wijt het succes van zijn bedrijf deels aan de jarenlange samenwerking met Thomas Massinger van Horn. Dagelijks maakt LöwenHydraulik gebruik van de Horn-gereedschappen voor vele bewerkingen op de werkvloer: onder meer de Supermini type 105, de R111, de circulaire frezen type 306, 325 en 328 met drie snijkanten, de steekplaten van het type 229 of N110 voor het steken van groeven. „Ik ben onder de indruk van de enorme kennis van Thomas Massinger, die zonder een catalogus te openen, steeds een gepaste oplossing biedt,” besluit Jan Löwentraut. “Maar ook de uitstekende service door de binnendienst van Horn speelt een belangrijke rol. Standaardplaten en – houders worden de dag na de bestelling al geleverd, terwijl een speciale plaat binnen de drie weken geproduceerd wordt. Niet gaan, bestaat gewoon niet bij Horn.“ ■

Een moderne coördinatenmeetmachine op de werkvloer

Een detail van het gereedschap

Stootplaat type S117 uit hardmetaal TA45

Johan Ackermann en Jan Löwentraut met tussen hen in Thomas Massinger van Horn

voldoet die techniek niet meer. Bovendien kan het hardheidsproces, dat op het broachen volgt, hier niet nauwkeurig genoeg gestuurd worden, met verandering van afmetingen en productie van afval tot gevolg. Ook bij Löwen-Hydraulik kent men deze nadelen.

| 25 metaalvak

Lasrookbehandeling: de gezondheid van uw lassers is de gezondheid van uw onderneming De oplossingen vanAir Liquide Welding voor een betere bescherming van uw lassers en hun werkomgeving.

Bij lassen, snijden en slijpen van metalen komt rook en stof in de omgevingslucht vrij.

Deze lucht moet opgevangen en behandeld worden, alvorens uit de werkplaats verwijderd te worden (ISO 14001 norm).

Als ook u de gezondheid van uw onderneming wil zekerstellen, contacteer ons dan meteen.

Air Liquide Welding Belgium NV Z.I. West Grijpen - Grijpenlaan 5 - B 3300 TIENEN Tel.: +32 16 80 48 20 - Fax: +32 16 78 29 22 www.airliquidewelding.com

Air Liquide Welding Nederland B.V. Rudonk 6B , 4824 AJ BREDA Postbus 6902, 4802 HX BREDA Tel. : +31 76 541 00 80

GLOBAL SOLUTIONS

+31 (0)297 285332 www.destaco.com

singulier & associĂŠs - Photo : Getty Images - Fotolia

Al meer dan 20 jaar promoten de product specialisten van AIR LIQUIDE WELDING ons zeer volledige aanbod voor de behandeling van las- en snijrook. De talrijke referenties in de meest diverse activiteiten (scheepsbouw,apparatenbouw, staalbouw, opleidingscentra,‌), in heel Europa, bewijzen dat we de know how in huis hebben om ook voor uw bedrijf de best passende totaaloplossing aan te bieden voor een betere werkomgeving en hogere productiviteit.

‘Ladies & Gentlemen’ Terugblik op een geslaagd MTMS Network Event

Het netwerkconcept van organisator Karl D’Haveloose en zijn team van Invent Media slaat aan. Dat is de conclusie na een geslaagde tweede editie van het MTMS Network Event (MNE). Bijna 3000 bezoekers vonden de weg naar Kortrijk Xpo op 5 en 6 februari. Zij konden er in een aangename en vooral positieve sfeer netwerken met 160 technologie- en toeleveranciers en de andere bezoekers. De ‘Ideas Battle Arena’ – een nieuw initiatief, waar sprekers hun stellingen kwamen verdedigen tegenover het publiek, gaf dit evenement een extra dimensie.

Karl D’Haveloose leidt één van de discussies in de Ideas Battle Arena

In tegenstelling tot Nederlanders, Duitsers of Amerikanen zijn wij Belgen geen grote beursbezoekers. Bovendien is er elke week wel één of ander event, waar wij informatie over een wel afgelijnd thema kunnen inwinnen. Toen Karl D’Haveloose 4 jaar geleden besliste om een nieuw netwerkconcept in het leven te roepen, was dit dan ook een risicovolle zet. Maar tijdens de tweede editie van dit event in Kortrijk Xpo konden wij vaststellen dat dit concept werkelijk aanslaat.

Het idee voor dit event ontstond in de marge van de beurs MTMS. Toen bleek dat er ook wel ruimte was voor een kleiner initiatief, voor de maakindustrie, maar dan in een totaal andere formule. Het werd een netwerkevent, dat in de pare jaren in Kortrijk Xpo zou doorgaan, terwijl in de onpare jaren de machineshow MTMS in Brussels Expo zou plaatsvinden. Voor het eerste net-

werkevent in het jaar 2012 schreven zich 135 exposanten in. 2380 bezoekers vonden toen de weg naar Kortrijk Expo. De tweede editie klokte af op 169 standhouders, waarbij de grootste aangroei uit de kunststofverwerking, de 3D-technologie en de subcontractors komt. 2847 bezoekers uit bijna 2000 verschillende bedrijven registreerden zich. Een functieanalyse van de bezoekers leert ons dat 58,9 % zaakvoerder, CEO, aankoop- of productieverantwoordelijke is. De overigen behoren tot de engineering, maintenance, een technische of commerciële afdeling.

Met deze cijfers kan je als organisator alleen maar gelukkig zijn, want dit is toch een serieuze stijging ten opzichte van de editie 2012. Bovendien bleek ook hier dat de metaalverwerkende sector opnieuw een positieve schwung  gevonden heeft.

| 27 metaalvak

WWW.SECOTOOLS.COM/BE

MS2050 is een technologische revolutie voor het frezen van titaniumlegeringen.

Dankzij een nieuwe en unieke Niobium Nitride bekleding, leveren MS2050 snijplaten langere standtijd, hogere productiviteit en betrouwbaarheid.

MS2050 KWALITEIT A GAME CHANGER SECO TOOLS BENELUX TEL +32 2 389 09 60 FAX +32 2 389 09 89 EMAIL: MAIL.BENELUX@SECOTOOLS.COM

Volgende halte: de MTMS beurs in Brussel Karl D’Haveloose en zijn team kunnen zeer tevreden terugblikken op deze MNE. De volgende editie staat alvast gepland op 3 en 4 februari 2016. De organisatoren kondigden meteen ook de MTMS 2015, van 25 tot 27 maart in Brussels Expo, aan.

Organisator Karl D’Haveloose lichtte voor ons even het resultaat toe: “De groei van het aantal bezoekers in een decennium waar de klassieke evenementen te kampen hebben met stagnerende of zelfs dalende bezoekerscijfers, is te danken aan het ruimere portfolio aan technologieën en de mix van technologieën en toeleveranciers. Hierdoor wordt immers een ruimere doelgroep aangesproken. Dit event is één groot platform voor nieuwe producttechnologieën en een breed aanbod aan toeleveranciers, waar eindklanten en productieverantwoordelijken hun gading vinden.”

IDEAS BATTLE ARENA Voor het eerst werd ook de Ideas Battle Arena gelanceerd, een ruimte waar CEO’s en andere spelers uit de maakindustrie hun mening over hun business model en de toekomst van de industrie kwamen verkondigen en verdedigen tegenover een enthousiast publiek. Dit initiatief werd alvast

geproefd, vooral dankzij het hoge niveau van de sprekers, waaronder Guido Dumarey (Punch Corporation), Daan Kersten (Additive Industries), Prof. Dr. Ing. Bert Lauwers (KUL), Dirk De Cuyper (Resilux), Wim Matthys (Matthys ■ Group) en vele anderen.

| 29 metaalvak

modulaire lascel bij productie van kinderwagens

SCAN WITH

30 | metaalvak

Automatisatie is kinderspel

“Made in Germany” wordt bij Hartan, producent van kinderwagens, met hoofdletters geschreven. Voor de productie van zijn kinderwagens maakt dit familiebedrijf gebruik de meest vooruitstrevende productietechnologieën en gecertificeerde procedures voor de kwaliteitscontrole met als doel de levering van vlekkeloze, veilige en comfortabele eindproducten. Hartan deed recent een beroep op de expertise van KUKA Systems uit Augsburg om zijn productie verder uit te bouwen.

Hartan in Sonnefeld ontwikkelt en produceert kinderwagens van hoge kwaliteit sinds 1950 en is vandaag uitgegroeid tot één van de voornaamste spelers op de Europese markt. De firma produceert tot 2000 kinderwagens per week en dat cijfer stijgt nog steeds. “Wij maken kinderwagens alsof het voor eigen gebruik is. Kwaliteit en veiligheid zijn daarbij uitermate belangrijk,” zegt Philipp Bernreuther, hoofd van de afdeling metaalbewerking bij Hartan. “Geen enkele kinderwagen verlaat de firma zonder dat wij die aan een grondige kwaliteitscontrole onderworpen hebben.

Alleen die producten met het label “onberispelijk” vertrekken naar de klanten.”

DE TAAK Per week moeten 3000 onderdelen, essentieel voor de geometrie, beweging en stabiliteit van de kinderwagen, gelast worden. En net bij het lassen kampt het bedrijf met een tekort aan productiecapaciteit. “Deze lijn moet zorgen voor de volledige productie van de stoelen en de bakken van onze negen volledig verschillende modellen,” legt Bernreuther uit. “De onderdelen van de kinderwagens, die gelast moeten worden, moeten volledig veilig en 100 % vlekkeloos zijn. Het is vandaag echter heel moeilijk om technisch geschoolde lassers te vinden – er is een duidelijk tekort aan specialisten.

Verder blijft het bedrijf snel groeien en worden de klanten steeds veeleisender.” De fabrikant van kinderwagens ging op zoek naar een oplossing voor de automatisatie van zijn lasproces en KUKA bleek met zijn vele jaren ervaring op het vlak van verbindingsprocessen een ideale partner.

voor deze job voor.” Uiteindelijk leverde KUKA een lascel met een KR 5 robot, een stroombron met lasgereedschap, een draaitafel, plus een centraal extractiesysteem, een reinigingssysteem voor de toorts en de TCP check, een instrument voor een snelle en contactloze meting en kalibratie van de lastoorts, waardoor lasfouten vermeden worden. Deze flexibleCube is heel eenvoudig in werking. Eerst laadt een operator de onderdelen, die gelast moeten worden, op de draaitafel.

Zodra de operator de tafel in de lascel draait en het proces opstart, begint het lassen. Tegelijkertijd worden op de andere kant van de draaitafel nieuwe onderdelen geladen. Het lassen zelf duurt maar enkele seconden. Na dit lasproces moeten de afgewerkte werkstukken alleen nog van de draaitafel gehaald worden.

NAUWKEURIG IN ÉÉN KEER De flexibleCUBE van KUKA analyseert het lasproces tot in de kleinste details en markeert daarbij ook elk onderdeel dat niet voldoet. Daardoor zijn geen nabewerkingen nodig. De lascel wordt vooraf geconfigureerd en kan dan ook direct ingezet worden, waardoor de insteltijden heel kort gehouden worden. “Deze lascel zorgt voor een optimalisatie

van ons productieproces. Op geen enkel ogenblik hebben wij problemen ervaren, ook niet bij het opstarten. In tegenstelling tot de geautomatiseerde cellen in de productie van leveranciers en partners heeft de ingebruikname van de flexibleCube geen noemenswaardige vertraging opgeleverd,” voegt Bernreuther nog toe.

VERTROUWEN IN KUKA BLIJFT Toen Hartan zocht naar een geschikte oplossing voor het capaciteitsprobleem bij het lassen, was het vooral belangrijk om onderdelen te produceren, die aan de strenge veiligheidseisen voldeden.

“Wij staan bekend voor onze kwaliteit, nauwkeurigheid en betrouwbaarheid. Vooraleer wij voor KUKA Systems kozen, hebben wij verschillende andere bedrijven bezocht en de automatisatie van hun productie geëvalueerd. Daaruit bleek dat KUKA de ideale partner was,” zegt Bernreuther.

“Ook de positieve reacties van onze medewerkers en het feit dat KUKA bij ons in de buurt gevestigd is, bepaalden mee onze beslissing. Vandaag willen wij de automatisatie op onze werkvloer verder uitbreiden. Een tweede cel is reeds gepland en onze beslissing staat vast – wij kiezen opnieuw voor KUKA,” sluit Bernreuther af. ■

FLEXIBLECUBE VAN KUKA Booglassen is een ideale oplossing voor het verbinden van staal. De lasnaad moet voldoen aan de strenge kwaliteitstesten, want de onderdelen zijn belangrijk voor de veiligheid van de kinderwagens. “Met de flexibleCUBE kunnen de werknemers van Hartan op de meest nauwkeurige manier onderdelen lassen. Deze standaard lascel met robot van KUKA staat immers garant voor een eenvoudige maar kwaliteitsvolle automatisatie op de werkvloer,” zegt Karl Christian Messer, strategic sales manager voor lasoplossingen bij KUKA Systems GmbH. “De modulaire Cube is uitgerust met componenten van KUKA en kan gecombineerd worden met lasgereedschappen van verschillende vooraanstaande leveranciers. Wij ondersteunden Hartan bij de ontwikkeling van het proces en stelden hen de geschikte oplossing

De lascel met een KR5 robot van KUKA helpt bij de productie van kinderwagens SCAN WITH

| 31 metaalvak

EEN GEZONDE WERKOMGEVING IS BELANGRIJK VOOR DE PRODUCTIVITEIT OP DE WERKVLOER Het Ambiclean 12000 lasrookafzuigsysteem

Bij de productie van machines komen wel eens stoffen vrij, die schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid van de werknemers op de werkvloer. Lasrook, bijvoorbeeld, is één van die sterke vervuilers. Daarom moeten bedrijven ook zorgen voor de continue afvoer van vervuilde lucht dankzij een gecontroleerde ventilatie. Een goede luchtkwaliteit verhoogt immers de productiviteit op de werkvloer en vermindert ook het ziekteverzuim onder de werknemers. SESVanderHave, specialist in de suikerbietenzaadsector, ontwerpt en bouwt ook zelf machines voor het rooien en analyseren van de suikerbieten op de eigen proefvelden. Daarbij wordt veel laswerk verricht en daarom investeerde de firma recent in een Ambiclean 12000 lasrookafzuigsysteem van Air Liquide Welding.

SESVanderHave, dat deel uitmaakt van de Franse Florimond Desprez-groep, is de internationale marktleider in de suikerbietenzaadsector. De firma ontstond in 2005 uit een fusie van het Belgische SES Europe en het Nederlandse DJ VanderHave, twee bedrijven die zelf meer dan 200 jaar ervaring hadden in de suikerbietenteelt. Vandaag specialiseert deze firma zich in elk aspect van de productie van suikerbietzaden: van de ontwikkeling van nieuwe resistenties en rassen op de proefvelden tot de uiteindelijk afgewerkte zaden in de fabriek. SESVanderHave verkoopt vandaag 360 rassen in meer dan 50 landen over de hele wereld. Deze marktleider hecht ook veel belang aan de kwaliteit van zijn ontwikkelingen en heeft dan ook wereldwijd eigen proefvelden voor de suikerbietenteelt.

plexe, rijdende laboratoria, die tegelijk en serieel vier verschillende percelen aan een reeks analyses onderwerpen,” legt communication officer Steven Cosyn uit. “Verder nemen de machines ook stalen van de bieten, die dan voor verder onderzoek naar het labo in Tienen gestuurd worden.”

MOBILE TARE HOUSES SESVanderHave test zijn producten dus zowel in serres als op velden. Het bedrijf heeft tientallen proefvelden, waarop meer dan 120000 producten getest worden, telkens in perceeltjes van 10 m².

Deze proefvelden bevinden zich in België, Engeland, Duitsland, maar ook in Oost-Europa. Daarom ontwikkelt de firma ook eigen machines op maat.

“Dit zijn geen simpele rooimachines, maar com-

32 | metaalvak

Achiel Vangilbergen ontwerpt de machines bij SESVanderHave

PRODUCTIE IN EIGEN BEHEER De suikerbietenzaadproducent ontwikkelt en bouwt deze machines volgens de eigen behoeften. Achiel Vangilbergen is het hoofd van deze afdeling en hij ontwerpt in samenspraak met de wetenschappers telkens weer nieuwe verbeterde

of aangepaste versies. Een team van 5 medewerkers bouwt de machines onder zijn deskundige leiding. “Het draai- en freeswerk besteden wij uit.

Aangezien wij niet continu produceren, zouden

en zorgt voor een continue luchtcirculatie van de opgestegen lasrook. Ze verzamelt en filtert deze lasrook, waarna de gefilterde lucht weer in het atelier gecirculeerd wordt via uitblaasmonden.

'Een goede luchtkwaliteit verhoogt de productiviteit op de werkvloer en vermindert ook het ziekteverzuim onder de werknemers' dergelijke bewerkingscentra niet rendabel zijn.

Bovendien is het niet eenvoudig om geschikt en gemotiveerd personeel te vinden,” geeft Vangilbergen aan. “Alle laswerk voeren wij wel zelf uit.”

INVESTERING IN EEN LASROOKAFZUIGSYSTEEM TYPE AMBICLEAN 12000 Tijdens het lassen hangt in de productie steevast een ongezonde lasrookwolk op een hoogte van 3 à 4 meter. Om een gezonde werkomgeving voor zijn werknemers te creëren, investeerde SESVanderHave in een lasrookafzuigsysteem type Ambiclean 12000 van Air Liquide Welding.

Deze installatie heeft een regelbaar maar constant luchtdebiet tussen 5000 en 13000 m³/u

De lasrook krijgt op die manier nooit de tijd om af te koelen en neer te slaan. Dat resulteert in een gezondere en schonere werkomgeving.

Achiel Vangilbergen: “Na een grondige evaluatie van verschillende systemen op de markt kozen wij deze Ambiclean 12000 van Air Liquide Welding omwille van de krachtige motor en de membraamfilters, die veel minder snel verzadigd geraken dan gewone cellulosefilters. Bovendien kunnen de filters eenvoudig aan de zijkant van het systeem verwijderd en geplaatst worden, terwijl je als gebruiker bij vele gelijkaardige systemen moet klimmen voor het onderhoud van de filters. Tot slot zijn wij ook gevallen voor het mooie design van het systeem en de prijs/ kwaliteit verhouding. ■

Een machine op het proefveld

De Ambiclean van Air Liquide Welding in de lasafdeling van SESVanderHave

| 33 metaalvak

Nog nooit ging verspanen zo comfortabel

RebelOneÂŽ

Deze nieuwste generatie unitized combineert de snelle afname van een afbraamschijf, met het werkcomfort en de finish van een 10A041 afwerkingsschijf. Zwaardere lasnaden Standnr. wegwerken en in 1 beweging een hoogwaardige finish creĂŤren? Het kan! Met Rebel One.

3D abrasives with a rebellious twist

Ontdek het volledige gamma op rebelone.com Rebel One is a brand of

rebelone.com

Competitiever

SCAN WITH

dankzij World Class Manufacturing De industrie staat voor grote uitdagingen. De vraag naar meer en betere producten stijgt, de levertermijnen zijn aanzienlijk korter geworden en de productiekosten moeten dalen om concurrentieel te blijven. Producenten zijn continu op zoek naar machines en processen, die hun productie sneller, efficiënter en goedkoper maken. Door de implementatie van World Class Manufacturing (WCM) zowat 3 jaar geleden zette LVD een belangrijke stap om de productkwaliteit te garanderen, de capaciteit te verhogen, de kosten te reduceren en de productie van afval te beperken.

LVD levert lasersnij- en ponsmachines, afkantpersen en scharen, alsook innovatieve software en modulaire automatisering. Innovatie staat daarbij centraal, maar ook de ervaren vaklui en de vooruitstrevende productietechnieken zijn belangrijke troeven. LVD

met ongeveer 1600 medewerkers wereldwijd heeft naast zijn hoofdzetel in Gullegem ook productie-eenheden in Slovakije, Frankrijk, de Verenigde Staten en China. “Onze fabrieken zijn overal van wereldklasse, want dat is onontbeerlijk om competitief te zijn,”

zegt Peter Maes, director World Class Manufacturing. Onder zijn leiding zorgt LVD voor de continue verbetering van haar productiemethoden en efficiëntie, gebaseerd op de lean manufacturing principes die voor het eerst in 1995 toegepast werden. 

| 35 metaalvak

SCAN WITH

fabrieken door onze inspanningen veel netter en attractiever geworden, wat onze medewerkers extra motiveert. Onze fabrieken zijn eigenlijk showrooms, waar wij zonder probleem klanten kunnen ontvangen.”

DOORLOOPTIJD VERBETEREN Een korte doorlooptijd is van cruciaal belang in de huidige productie. De concurrentie op de markt zorgt ervoor dat klanten gaan ‘shoppen’. “Zodra zij hun bestelling plaatsen, willen zij echter een ‘directe’ levering. En aangezien wij maatwerk produceren, kunnen wij niet uit voorraad leveren,” legt Peter Maes het probleem uit. “Daarom moeten in onze productie verschillende zaken naast elkaar lopen. Als het frame van de machine na 4 weken klaar is voor assemblage, moet de machinebouwer ook alle onderdelen tot de kleinste schroeven beschikbaar hebben om de machine af te werken.

En dat vraagt een gedetailleerde planning en een sterke band met onze toeleveranciers.”

SUCCES VERDER UITBOUWEN

Alle productie-activiteiten worden op elkaar afgestemd voor een vlotte productie

WORLD CLASS MANUFACTURING “De productie – vooral de assemblage – werd in 2012 volledig gereorganiseerd conform de World Class Manufacturing principes, die erop gericht zijn de kwaliteit, kosten, lead time, flexibiliteit en klantenservice continu te verbeteren,” legt Peter Maes uit. “In het kader van dit initiatief worden onze assemblageafdelingen continu onderworpen aan de principes van het 'House of Lean', zoals de 7 mudas, continue verbetering, 5S en vele andere.” Dit omvangrijke programma van procesverbeteringen beoogt de optimalisatie van elke afzonderlijke fase in het assemblageproces. Het verhoogt de capaciteit, verkort de doorlooptijd en verzekert de best mogelijke kwaliteit van de eindproducten. Ook de hoeveelheid aan verliezen op de werkvloer is aanzienlijk afgenomen. Lijnproductie werd vervangen door celproductie om tijd te winnen en functionele en hiërarchische taakverdelingen worden uitgebreid met teamgestuurde activiteiten.

juiste waarde toe te voegen,” zegt de director. “Wij scholen onze medewerkers en communiceren rond onze ontwikkelingen. Wij passen ook onze processen op basis van hun inbreng aan. Verder zijn de

Inmiddels past LVD deze World Class Manufacturing ook in andere afdelingen, zoals planning, aankoop, engineering en kwaliteitscontrole, toe.

“Alle afdelingen moeten samenwerken. Onze medewerkers gaan bijvoorbeeld bij de ontwikkeling van een nieuwe machine samenzitten om vooraf ook het productieproces te bespreken,” sluit Peter Maes af. “Dit is trouwens geen statisch proces, want door de evolutie bij onze klanten werken wij continu aan de optimalisatie van ons productieproces.” ■

MENS EN FABRIEK De implementatie van World Class Manufacturing vraagt doorzetting. Elk proces moet tot in de kleinste details bekeken worden en dat is niet vanzelfsprekend voor een onderneming die kleine series of maatwerk bouwt. “Je verandert niet zomaar wat mensen gewend zijn te doen, maar wij leren om bij elke stap in het proces en de productieketen de

De fabriek is een showroom, waar je steeds met klanten kan komen SCAN WITH

| 37 metaalvak

Het geel van FANUC straalt op de werkvloer van Doeko

CONTINU INVESTEREN

IN MACHINEPARK EN PRODUCTIETECHNIEKEN LOONT

Bedrijven moeten hun productie niet naar China verhuizen om te kunnen overleven. Gereedschapsmakerij Doeko uit het Nederlandse Beuningen is daar het ‘levende’ bewijs van. Deze specialist in de ontwikkeling en productie van stempels, matrijzen en fijnmechanische modules slaagde er door innovatie, een juiste mix van activiteiten en een continue investering in machines en technieken in om verder te groeien in een markt waar velen overkop gingen. Al meer dan 30 jaar doet Doeko een beroep op de innovatieve technologie van FANUC: Robocut, Robodrill, Roboshot en verschillende types robots.

Doeko, opgericht door J.A. Van Doesburg in 1964, staat al 50 jaar bekend voor zijn complexe, nauwkeurige gereedschappen en componenten.

De ontwikkeling en productie van stempels, matrijzen (thermoforming-, spuitgiet-, extrusie- en persmatrijzen) en fijnmechanische modules zijn de kernactiviteiten. Onder leiding van zoon en huidig CEO Gertjan Van Doesburg is het bedrijf inmiddels uitgegroeid tot een trendsetter met klanten in onder meer de verpakkings-, semiconductor-, elektronica en automotive industrie.

KWALITEIT EN PRECISIE CENTRAAL Doeko streeft in al zijn activiteiten naar perfectie. Dankzij de jarenlange ervaring en de know-how kan het bedrijf gecompliceerde en nauwkeurige gereedschappen ontwikkelen voor de bewerking van onder meer papier, aluminium, staal en kunststof en voor alle soorten materiaalvervormingen: snijden, buigen, trekken en prägen. Ook de matrijzen, zoals de spuit-

38 | metaalvak

gietmatrijzen voor dunwandige kunststofverpakkingen, worden in eigen huis ontworpen, geproduceerd en, indien gewenst, zelfs onderhouden.

Twee vol-elektrische spuitgietmachines van 50 en 180 ton staan in voor het proefspuiten van deze matrijzen in het atelier. Van de fijnmechanische modules en componenten, zoals nokschijven, schuiven en ontstapelschroeven, tot slot, worden zowel prototypes als series gemaakt. Naast de verspanende bewerkingen integreert Doeko ook de elektronica in de modules. Het werkt daarvoor nauw samen met een uitgebreid netwerk van leveranciers. “De kracht van ons bedrijf ligt dan ook in de specialisatie, het hoge kwaliteitsniveau en de precisie in uitvoering, zelfs voor de meest complexe oplossingen,” zegt Gertjan Van Doesburg.

FANUC ALS BETROUWBARE PARTNER De vakbekwame medewerkers van Doeko beschikken over een uiterst modern en compleet machinepark met onder meer frees-, boor- en draaima-

chines, CNC-draaibanken, 3-, 4- en 5-assige bewerkingscentra, alle vormen van slijpen, 5-assige draadvond- en 4-assige zinkvonkmachines en CNCmeetmachines. Deze machines zijn ondergebracht in een geklimatiseerde productieruimte, waardoor alle jobs met de hoogste nauwkeurigheid uitgevoerd kunnen worden. Op diverse plaatsen op de werkvloer is FANUC te zien. “Het eerste contact dateert van 1983 toen wij onze eerste draad-

Gertjan Van Doesburg: “De kracht van ons bedrijf ligt in de specialisatie, het hoge kwaliteitsniveau en de precisie in uitvoering, zelfs voor de meest complexe oplossingen”

FANUC is duidelijk aanwezig bij Doeko

vonkmachine kochten, een FANUC Robocut,” legt Gertjan Van Doesburg uit. “In 1985 namen wij een bewerkingscentrum met FANUC-besturing in gebruik en begin deze eeuw volgde een 4-assig horizontaal bewerkingscentrum met een FMS-cel, FANUC-besturing en een gereedschapsmaga-

De Robodrill van FANUC

Productie-automatisatie tot in de kleinste details

zijn met 230 posities, specifiek voor het frezen van modules. Om naast de prototypes ook grotere series te kunnen produceren, installeerden wij iets later een eerste FANUC Robodrill tap-boormachine. Dankzij de 4e en 5e as en de uitbreiding met robotbelading, die weer iets later toegevoegd werd, toont deze Robodrill zijn ongekende veelzijdigheid op de werkvloer.”

De robots in actie op de werkvloer

Naast verschillende draadvonkmachines (Robocut), tap-boormachines (Robodrill), spuitgietmachines (Roboshot) en andere systemen heeft Doeko vandaag ook nog 11 robots van FANUC in gebruik. Die voeren de meest uiteenlopende jobs uit, zoals het be- en ontladen van machines.

“Wij zijn zeer tevreden over de jarenlange samenwerking met FANUC,” sluit Gertjan Van Doesburg af. “De firma levert niet alleen kwaliteitsvolle machines en robots, maar zorgt eveneens voor een optimale service. Op die manier garanderen zij de onberispelijke werking van de systemen, wat uitermate belangrijk is voor onze productie, waar kwaliteit en precisie centraal staan. Mede dankzij de FANUC-systemen kunnen wij in Nederland blijven produceren en hoeven wij met onze productie niet naar lageloonlanden zoals China te verhuizen.” ■

| 39 metaalvak

Sectornieuws Amada brengt het perfect afgestemde CO2 lasersnijden Als pionier op het gebied van lasermachines zet Amada met zijn LCG-3015 een nieuwe norm voor CO2 lasersnijden op de markt. Deze nieuwe lasersnijmachine profiteert van de vele recente technologische ontwikkelingen die het mogelijk maken om de gebruikers uitstekende resultaten te leveren bij de meeste uiteenlopende toepassingen. Ze combineert snelheid en versnelling enerzijds met vloeiendheid en precisie anderzijds. In de praktijk bereikt de gecombineerde beweging van de X- en Y-assen een snelheid van 170 m/min.

Deze lasersnijmachine maakt gebruik van een nieuwe geoptimaliseerde 3,5 kilowatt bron en de dichtheid van de laserstraal ligt ook 30 % hoger dan de conventionele waarden. Dit resulteert in een sterk verbeterde kwaliteit van de snede. Ruwheidsmetingen tonen verbeterde indices van 15 tot 55 %, afhankelijk van het materiaal en de dikte van het plaatwerk.

Naast de aangepaste krachtbron is deze LCG-3015 ook uitgerust met de automatische "stop and go"-functie, waardoor nog meer energie gespaard kan worden. Het geïntegreerde Amada "ECO-cut"-systeem, tot slot, resulteert in een vermindering van de arbeidstijd met meer dan 38 % en per geproduceerd stuk kunnen de kosten met meer dan 43 % gereduceerd worden.

meer nauwkeurigheid wil, kan optioneel een nauwkeurigheidspakket met onder andere een thermoshield aankopen. DMG Mori zegt dat hiermee de nauwkeurigheid met 30 procent verbetert ten op zichte van de huidige generatie van deze serie, die inmiddels 14 jaar gebouwd wordt. Ondanks de compactere afmetingen is de stijfheid van de machine verbeterd.

Voor meer informatie: www.dmgmori.com

Red Dot design award voor de Puma SX van Doosan Doosan MachineTools heeft als eerste Koreaanse machinefabrikant de Red Dot Award voor Product Design gewonnen.

Doosan ontving de prijs voor het ontwerp van de nieuwe Puma SMX serie multi-tasking draai-/freesmachines. De Red Dot Design Award is een van 's werelds top drie design awards, samen met de iF in Duitsland en de IDEA in de Verenigde Staten. De prijs wordt uitgereikt in drie categorieën: product design, communicatie-ontwerp en design concept. De evaluatiecriteria omvatten de mate van innovatie, functionaliteit en ecologische compatibiliteit.

Voor meer informatie: www.amada.be

DMG Mori innoveert met Celos en de DMU 80 P DuoBlock DMG Mori stelde recent zijn nieuwe besturingsinterface Celos en de nieuwe DMU 80P duoBlock voor. Met de nieuwe besturingsinterface Celos maakt DMG Mori het gebruik van apps op de CNC-machine mogelijk. In het tweede kwartaal van dit jaar start de uitlevering ervan, als eerste op de high end machines.

Eveneens interessant voor de Benelux is de 4e generatie van de DMU 80 P duoBlock, waar een verbeterde nauwkeurigheid centraal staat.

Een speciale sensor bewaakt de temperatuur- en snelheidsgerelateerde verplaatsingen van de spil en compenseert waar nodig. Wie nog

De Puma SMX serie is de derde generatie multi-tasking draaimachines van Doosan. De machine staat voor hoge productiviteit, uitstekende precisie en eenvoudige bediening. Door de integratie van de mogelijkheden van meerdere machines in één systeem biedt de Puma SMX serie best-in-class verspanend vermogen door het gebruik van multitasking functies. Daarmee wordt de bewerkingstijd sterk gereduceerd en de precisie verhoogd. Met het ergonomische ontwerp verbetert Doosan het bedieningsgemak en onderhoud, waarmee de fabrikant zoveel mogelijk aan de wensen van de klant tegemoet komt.

Voor meer informatie: www.doosan.com

Sneller en zekerder schroefdraad tappen en bijdragen aan een beter milieu De Shark kleurringtappen van Dormer verdwenen medio 2010 van de markt. Toen was de vraag naar tappen met kleuringen volgens ISO (zoals bij wisselplaatgereedschappen) dermate groot geworden dat de tot dan gebruikelijke kleuren voorbijgestreefd waren. Inmiddels heeft Dormer ook vastgesteld dat het ISO kleurenstelsel niet toereikend is voor het coderen van machinetappen.

Voor de ontwikkeling van nieuwe high performance machinetappen zocht de firma naar een manier om de ecologische footprint te verlagen. Een kortere slijptijd, bijvoorbeeld, zou het energieverbruik laten dalen, het gebruikte koelvloeistof- en slijpmateriaal verminderen en de afvoer van milieubelastend slijpafval reduceren. In samenwerking met een grote gereedschapstaalfabrikant is een HSS-E PM basismateriaal (een poeder metallurgische HSS-Co legering) gevonden die in de praktijk aan deze voorwaarden blijkt te voldoen. Er is inmiddels een

40 | metaalvak

Sectornieuws Nieuwe FANUC RoboShot zorgt voor kortere cyclustijden De RoboShot Injection Moulding-serie staat voor de hoogst mogelijke precisie in spuitgieten. De controller communiceert 16.000 keer per seconde met de servomotor. Het resultaat: uiterste precisie in beweging en ongelooflijke versnellingen.

slijptijdverkorting van 15 % mogelijk, die nog zal oplopen tot meer dan 20 %. Tevens investeerde Dormer in een nieuwe milieuvriendelijke installatie voor het reinigen/ontvetten van de tappen alvorens ze voorzien kunnen worden van de kleurring.

Vandaag introduceert Dormer de New Shark lijn, een serie high performance machinetappen voor hoge productiviteit in specifieke materialen. Ze zijn voorzien van de vertrouwde codering met kleurring.

Het slijpbeeld is in die mate verbeterd, dat de standtijd meer dan verdubbeld bij een hogere snijsnelheid. Door de scherpere en stabielere snijkant is ook de proceszekerheid, meestal hét belangrijkste beslissingscriteria voor een gebruiker, toegenomen.

Voor meer informatie: www.dormertools.com

Nieuw 3D Area Sensor van FANUC automatiseert ‘bin-picking’ proces De nieuwe FANUC 3D Area Sensor herkent niet-geordende werkstukken 3-dimensioneel in een krat of bak en zorgt ervoor dat de robot ze op de meest accurate manier kan opnemen. Deze robot hangt op een vaste positie boven de opslagbak waar twee camera’s de opslagbak scannen in de breedte, hoogte en diepte. De sensor maakt op 2 seconden tijd een 3D-kaart van de bak.

De controller stuurt de versnelling, de snelheid en de kracht van de sluitbeweging heel snel bij. En omdat de controller op elk moment de exacte positie van de matrijzen kent, moet de operator of robot niet wachten op een volledige opening om de kunststofvorm weg te halen.

Dat alles resulteert in heel korte cyclustijden.

Afhankelijk van het type oefent de RoboShot een kracht uit van 15 tot 350 ton om de matrijzen samen te persen. Dankzij de collision detection functie legt de RoboShot bij eender welke weerstand het persproces onmiddellijk stil om schade en productieverlies te voorkomen.

Voor meer informatie: www.fanuc.be

GF AgieCharmilles wordt GF Machining Solutions Sinds 1 Januari 2014 is GF AgieCharmilles omgedoopt tot GF Machining Solutions, waarmee Georg Fischer AG (GF) met drie divisies als één bedrijf naar buiten wil treden. GF AgieCharmilles biedt klanten wereldwijd een breed programma op het gebied van frees-, erodeer-, laser-, spindel-, gereedschap- en automatiseringssystemen en klantenservice.

Aangezien detectie en handling volledig geïntegreerd zijn, laat de software het ‘bin picking’-proces tot 50 % sneller verlopen. Terwijl de robot het onderdeel op de productieband of in de machine positioneert, scant de sensor immers tegelijkertijd de opslagbak opnieuw. Dat resulteert in een aanzienlijke tijdwinst en kostenbesparing.

De nieuwe naam GF Machining Solutions benadrukt de positionering van deze GF divisie als een solution provider. Tegelijkertijd is de naamswijziging een gelegenheid om zich als een wereldwijde klantgerichte partner te presenteren. Naast de naamswijziging krijgen ook de vormgeving van de website en de marketinguitingen een nieuw elan. Met de nieuwe vormgeving wil GF Machining Solutions diversiteit, consistentie en innovatie uitstralen.

Voor meer informatie: www.fanuc.be

www.gfms.com/nl

| 41 metaalvak

Van intelligente naar modulaire stroomverdeling op www.rittal.be.

Rittal nv/sa Industrieterrein E17/3206 - Stokkelaar 8 - 9160 Lokeren T 09 353 91 11 - F 09 353 68 62 - info@rittal.be - www.rittal.be

Sectornieuws Haas presenteert DT-1 De Haas DT-1 is een compacte en snelle boor/tap machine die alle freesmogelijkheden biedt.

De Haas DT-1 beschikt over een robuust frame, de machinebasis en de kolom zijn van gietijzer. Ze heeft een werkbereik van 508 x 406 x 394 mm en een machinebed met T-sleuven van 660 x 381 mm. De inline direct aangedreven BT-30 hoofdspil biedt een maximaal toerental van 15.000 omw/ min – vroeger slechts 12000 omw/min. Zo kunnen er hogere voedingssnelheden voor kleine gereedschappen en hogesnelheidsfrezen gebruikt worden. Dit systeem laat gesynchroniseerd tappen toe tot een toerental van 5.000 omw/min.

De hoge snelheid van de trommelgereedschapswisselaar zorgt voor een snelle gereedschapswissel. In combinatie met hoge ijlgangen en acceleratie-/deceleratie snelheden op alle assen zorgt dit voor korte cyclustijden. Dankzij de gebruiksvriendelijke Haas-besturing is de DT-1 eenvoudig te programmeren en te bedienen.

Igus breidt assortiment chainflexkabels uit met CF270.UL.D De chainflex-kabel CF270.UL.D enkel-ader is ontwikkeld voor de bewegingen in kabelrupsen voor gereedschapsmachines, waar ze een plaatsbesparend alternatief is voor vieraderige servokabels. De opbouw van de spilkabel is eenvoudig. De buigvaste, geslagen geleider van fijndradige strengen wordt afgeschermd door een fijn buigvast vlechtwerk van koperdraad met 80 % optische afdekking. Zo wordt een goede en duurzame elektromagnetische compatibiliteit gewaarborgd. De buitenmantel is vervaardigd uit een adhesiearme mix op basis van PUR. De F270.UL.D is verkrijgbaar in zes verschillende nominale kabeldiameters, buitendiameters en kopergetallen.

Voor meer informatie: www.igus.be

Kemppi legt bevredigende cijfers voor Kemppi Oy, de Finse fabrikant van lasapparatuur, kan een goed rapport voorleggen, met een omzetcijfer van € 111,2 miljoen en een winst voor rente en belastingen (EBIT) van € 13,8 miljoen. De marktsituatie in Europa bleef uitdagend, maar er waren grote verschillen tussen de afzonderlijke landen. Dit zijn alvast bevredigende cijfers, gezien de algemene ontwikkeling binnen de lasindustrie .

Voor meer informatie: www.haasCNC.com

S274 µ-Finish: Snijplaatjes S274 in precisieuitvoering voor de bewerking van zeer kleine onderdelen Horn ontwikkelde zijn µ-Finish-uitvoering specifiek voor de bewerking van zeer kleine onderdelen in uurwerken. Elke rand wordt geregeld met behulp van een microscoop die 200 keer vergroot. Zowel het type carbide als de geometrieën zijn ontworpen voor het bewerken van materialen voor horloges in roestvrij staal en messing. Een nieuwe coating resulteert in een aanzienlijke verbetering van de standtijd en productiviteit. In vergelijking met de vroegere systemen kan het gereedschap 15 keer zoveel delen in eenzelfde tijdspanne bewerken. Met S274 systeem µ-Finish wordt bovendien onproductieve downtime als gevolg van het wisselen van gereedschap geminimaliseerd, evenals de tijd voor het instellen. En het systeem garandeert een piekhoogte van ± 0,0025 mm, waardoor correcties na de eerste regeling niet meer nodig zijn.

Voor meer informatie: www.phorn.de

De firma blijft intussen fors investeren in onderzoek en ontwikkeling van apparatuur, software en industriële diensten, met als doel nog performantere en meer uitgebreide oplossingen voor de lasindustrie aan te bieden. Ook dit jaar plant Kemppi de lancering van enkele nieuwe machines, evenals een volledig nieuwe softwareoplossing voor lasproductiebeheer.

Voor meer informatie: www.kemppi.be

SaCon® veiligheidscontainer van MEWA voor brandveilig opbergen van vervuilde poetsdoeken Smeulende doeken kunnen wel degelijk brand veroorzaken. Bovendien zorgt mogelijk contact met slijpvonken of lasparels voor een reële vergroting van het risico. De brandweer raadt daarom aan alle gebruikte doeken grondig uit te spoelen en goed te laten drogen. Dit is een tijdrovende klus en ook niet 100 % zeker. Met zijn SaCon® veiligheidcontainer uit robuuste kunststof biedt MEWA een tijdbesparend en veilig alternatief.

Op die manier kunnen operatoren op de werkvloer hun vervuilde doeken snel weggooien. Het deksel van deze container heeft een geïnjecteerde dichting en spansluitingen, waardoor die container ook buiten de werkuren gewoon in het gebouw kan blijven staan. Zo staat hij steeds klaar op de plaats waar de medewerkers hem nodig hebben. www.mewa.be

| 43 metaalvak

KMO beheerpakket

standaard maar toch op maat metaal - kunststof - hout - natuursteen

Efficiency in production Tel +32 2 582 72 64 Fax +32 2 582 81 59 info@cadcamerp.be www.cadcamerp.be

WAUW! U EN HELIARC. 速

NIET IEDEREEN KAN WAARDERING OPBRENGEN VOOR EEN MOOIE LAS. U WEL! U HEBT JAREN EN JAREN HARD GEWERKT OM HET GTAW-PROCES (TIG) TOT IN DE PUNTJES TE LEREN BEHEERSEN.

SINDS DIT LASPROCES IS UITGEVONDEN, IS HELIARC

SYNONIEM VOOR TIG-LASSEN. REKEN OP TOPPRESTATIES BIJ TIG-LASSEN IN AC EN DC, DE LAAGSTE INKOOPKOSTEN EN DE GEAVANCEERDE TECHNOLOGIE VAN ESAB.

MET DEZE MACHINES KOMEN UW VAARDIGHEDEN PERFECT UIT DE VERF!

BEZOEK VOOR MEER INFORMATIE DE WEBSITE, ESAB.NL OF SCAN DE QR CODE.

ESAB / esab.com / esab.nl

CAD/CAM & ERP

Sectornieuws Mitutoyo komt met Absolute AOS schuifmaat Mitutoyo stelt de nieuwe gepatenteerde Absolute AOS schuifmaat voor. Terwijl bij de vroegere versie nog het capacitieve principe gebruikt werd, wordt nu het elektronische principe gebruikt voor de uitleesschaal van deze digitale schuifmaat. Hierdoor wordt de uitlezing niet langer verstoord wanneer de schuifmaat wordt vastgenomen door met olie of water besmeurde handen. Foutieve aflezingen in deze extreme werkomstandigheden behoren voortaan tot het verleden. www.mitutoyo.be

Duitse bedrijven bouwen op Rittal RiMatrix S Op het einde van 2013 haalde Rittal nog twee belangrijke bestellingen binnen voor het nieuwe Rittal datacenter concept RiMatrix S. Zowel bio-groothandel Weiling als de internationaal actieve bouwmaterialenspecialist Remmers Groep geloven in de voordelen van dit gestandaardiseerde datacenter. Voor hen zijn de hoge energie-efficiëntie, de korte levertijden en de uitbreidingsmogelijkheden belangrijke troeven.

De firma Weiling gebruikte in het verleden twee afzonderlijke serverlokalen, maar om de groei verder te kunnen zetten en een betere beveiliging van de interne bedrijfsprocessen te garanderen, kiest de firma nu volop voor het gestandaardiseerde datacenter RiMatrix S van Rittal.

De directe zag onmiddellijk dat deze oplossing perfect aansloot bij hun eisen. Doorslaggevend waren de korte levertermijnen van 6 weken en de lage PUE-waarde tot 1.15.

profielen tot 15 m lang en met een diameter van 550 mm, in gebruik nemen. “Bij deze installatie komen de buizen of profielen na voorverwarming in een straalcabine, uitgerust met de gepatenteerde Ruttenturbines van Rösler. Dankzij de gebogen schoepen kan hier met minder energie eenzelfde of hogere afwerpsnelheid bereikt worden,” aldus Erwin Verbruggen, sales verantwoordelijke Shotblasting bij Rösler Benelux in Oss. “Bovendien garandeert de speciale legering van de turbines een lange standtijd en een hoge betrouwbaarheid.” Na het borstelen en afblazen van de werkstukken en het verwijderen van het straalmiddel uit de buizen volgt de conservering in een volautomatische lakcabine van Rösler en gaan de stukken door de droogtunnel.

“Met deze investering spelen wij in op een vraag uit de markt. Naast watergedragen lakken kunnen wij nu ook andere conserveringsmiddelen zoals sigmawelds en 2K coatings toepassen,” zegt Wil Livius, directeur operationele zaken bij Van Leeuwen. “Rösler dacht met ons mee over de verhoging van onze efficiency en de reductie van de kosten. Zij leveren en installeren bovendien een turn-key oplossing. Zo hebben wij slechts één aanspreekpunt, dat ook nog eens een eigen serviceorganisatie heeft.”

Nieuwe user interface Limis Planner:

Vanuit het startscherm het totale planningsproces onder controle.

Die leveringstermijn is belangrijk voor elke klant – zo ook bij Remmers.

Deze firma investeerde naast hun bestaande Rittal-datacenter ook in een RiMatrix S om een optimale load-balance binnen de dataverwerking te bekomen. Op die manier zijn niet enkel de bedrijfsprocessen verzekerd, maar kunnen ook de logistieke garanties gerealiseerd worden. Resultaat: bestellingen zijn binnen de 24 uur leverbaar. www.rittal.com

Nieuwe straal- en conserveringslijn van Rösler voor Van Leeuwen Buizen Van Leeuwen is een handelsonderneming met meer dan 50 vestigingen wereldwijd, gespecialiseerd in stalen buizen en buistoepassingen. In de productie in Zwijndrecht (NL) installeert Rösler Benelux de komende maanden een nieuwe, volautomatische straal- en conserveringslijn voor het bewerken van buizen en profielen. Vanaf juli 2014 wil Van Leeuwen deze U-vormige lijn van 55 meter, geschikt voor buizen en

Planningsprocessen bedienen en kpi’s monitoren vanuit één scherm. Vraag nu online documentatie aan.

Limis BV

+31(0)53 483 65 36 www.limis.nl

planningsso ware voor produc ebedrijven | 45 metaalvak

‘SUPERIOR CLAMPING AND GRIPPING’

EEN SLEUTEL VOOR PRECISIE OP DE WERKVLOER Bedrijven investeren vaak fors in bewerkingscentra en andere machines. Producenten willen die dan ook optimaal inzetten voor de meest uiteenlopende jobs. Naast de gereedschappen spelen span- en grijpsystemen een belangrijke rol bij het efficiënte gebruik van het machinepark. Schunk GmbH met hoofdzetel in het Duitse Lauffen/Neckar is specialist op het vlak van spantechniek en grijpers. Schunk Intec N.V., het Belgische filiaal in Aalst-Erembodegem bestaat dit jaar precies 25 jaar. Metaalvak maakte kennis met dit bedrijf, zijn visie en het uitgebreide assortiment.

Schunk werd opgericht in 1945 door Friedrich Schunk in een garage in Lauffen am Neckar. Zijn roeping als ‘knutselaar’ en zijn bekwaamheid om voor elk probleem een oplossing te vinden, waren toen al het motto van het bedrijf. Door de hoge kwaliteit had Schunk van begin af een goede reputatie. Bij de eerste grote orders waren onder meer de productie van remtrommels en vliegwielschijven voor NSU en nauwkeurigheidsstukken voor Porsche.

46 | metaalvak

Het Duitse familiebedrijf, dat nog steeds zijn hoofdzetel in Lauffen heeft, is vandaag uitgegroeid tot een specialist op het vlak van spantechniek en grijpsystemen met meer dan 2000 medewerkers en een netwerk van 27 filialen, de zogenaamde Intecs, verdeeld over Europa, de Verenigde Staten en Azië. De firma heeft productieafdelingen in Lauffen, Mengen en Hausen, allen in Duitsland, en in het Amerikaanse Morrisville.

Het assortiment omvat hand- en krachtbediende

klauwplaten, spanklauwen, stationaire spansystemen, hydraulische gereedschapshouders, Tribos- en Tendohouders met hoge rondloop-nauwkeurigheid, robotgrijpers en toebehoren. Door de overname van een groot deel van de aandelen van het Italiaanse S.P.D. kan Schunk sedert 2010 ook magneetspansystemen leveren. Alle producten in het gamma moeten bedrijven toelaten om werkstukken op de meest nauwkeurige manier te vervaardigen.

25 JAAR IN BELGIË Om de marktpositie van het bedrijf verder te verstevigen, besliste de directie van Schunk zowat 25 jaar geleden om een netwerk van dochterondernemingen, zogenaamde Intecs, uit te bouwen. Eén van de eerste van de huidige 27 filialen startte op 1 maart 1989 in België. Schunk Intec NV in Aalst-Erembodegem is het verkoopkantoor en servicepunt voor België en Luxemburg. “Alhoewel Schunk een uitgebreide reeks catalogi heeft, zijn wij toch geen typische catalogusverkopers,” stelt Intec manager Denis Lebeau. “Ons team bestaat vandaag uit 8 medewerkers. 4 vertegenwoordigers informeren en adviseren klanten en prospecten, terwijl 4 interne medewerkers de bestellingen invoeren en opvolgen.”

KWALITEIT IN PRODUCT EN SERVICE Schunk staat synoniem voor kwaliteit en innovatie op het vlak van product en service. De specialist levert niet alleen standaardproducten vanuit zijn ruime voorraad in Duitsland, maar voert ook maatwerk voor zijn klanten uit. “Bij Schunk profiteert de klant van een compleet productgamma in spantechniek,” vult Denis Lebeau aan. “En met de grijpers anticiperen wij op toekomstige technologische trends en de behoefte van onze klanten. De belangrijkste bouwstenen van onze bedrijfsfilosofie zijn dan ook pioniersgeest, prestatiegerichtheid en vooral precisie en betrouwbaarheid. Beter voor Schunk moet het beste zijn voor onze klanten.”

‘INDUSTRIEHAND’ WORDT HIGHTECH GRIJPSYSTEEM Zo werden begin jaren 80 de eerste robots in de industrie ingezet. Het viel Heinz-Dieter Schunk onmiddellijk op, hoe onhandig en omslachtig de toenmalige grijpers als hulpmiddel voor die robots waren. Daarom bracht Schunk zijn eerste gestandaardiseerde industriële grijper op de markt: compacter, lichter, nauwkeuriger en meer kosteneffectief. De "industriehand", zoals die grijper werd genoemd, vormt de basis van een succesverhaal dat al 30 jaar duurt met onder meer de ontwikkeling van mobiele grijpsystemen en oplossingen voor de industriële robotica.

Een vergelijking tussen de moderne grijpers en de industriehand uit 1983 toont welke vooruitgang de grijptechniek heeft geboekt. Uit eenvoudige mechanische onderdelen ontstaan intelligente, krachtige en zeer efficiënte hightech modules. Die zorgen voor een unieke mate van flexibiliteit in het omgaan met processen. Eenzelfde module kan verschillende grijpende scenario’s uitvoeren en meteen na elkaar en zonder omschakeling verschillende onderdelen behandelen. De benodigde sensoren, controle- en regeltechniek en een web browser om te communiceren met het basissysteem en andere systeemcomponenten zijn reeds geïntegreerd in de grijper. Met intuïtief bedienbare programmeerinterfaces kunnen de modules gemakkelijk en zonder extra software via het internet in systemen geïntegreerd, gecontroleerd en onderhouden worden.

JENS LEHMANN ALS UITHANGBORD Jens Lehmann, de legendarische Duitse doelman van onder meer ‘die Mannschaft’ en teams als Borussia Dortmund, VfB Stuttgart, Schalke 04, AC Milan en Arsenal, is sedert 2012 de merkambassadeur – zeg maar het uithangbord – van Schunk.

De opdracht van een doelman is om stevig te grijpen en geconcentreerd vast te houden. En dat is ook de taak van spantechniek en grijpsystemen op de werkvloer, want op die manier kan het potentieel van bewerkingscentra en andere machines volledig benut worden. ■

| 47 metaalvak

‘Good Vibrations’

Positieve trend in maakindustrie duidelijk voelbaar

Opening met Peter Bongaerts, Nicolien Sauerbreij en Jos Kleiboer

Van 11 tot en met 14 maart heerste een positieve sfeer in de Jaarbeurs van Utrecht. De Techni-Show bevestigde de hoge verwachtingen.

Bijna 400 exposanten en meer dan 40000 bezoekers – mooie cijfers om mee uit te pakken. Belangrijker nog was de vaststelling dat er weer leven zit in de maak- en toeleverindustrie. Het vertrouwen is terug en de producenten willen opnieuw investeren. De metaalverwerkende sector lijkt klaar voor de nieuwe uitdagingen van vandaag en morgen.

‘Het is schitterend om te zien hoe kostbaar de maakindustrie is. De hallen staan vol en alle seinen staan op groen. Hier kan de maakindustrie echt van profiteren.” Met deze mooie woorden opende Peter Bongaerts, Directeur Beleid bij FME-CWM, samen met Jos Kleiboer, Directeur Beleid bij de Koninklijke Metaalunie, en olympisch snowboarder Nicolien Sauerbreij op 11 maart de vakbeurzen Techni-Show en ESEF. De Techni-Show is de grootste vakbeurs voor industriële productietechnieken, verwerking en bewerking van metalen, kunststoffen, toebehoren en hulpmiddelen binnen de Benelux, terwijl ESEF de vakbeurs op het gebied van toeleveren, uitbesteden, productontwikkeling en engineering is.

Deze opening ging niet toevallig door op de Vakkanjers wedstrijdvloer, waar tijdens de beurs vakwedstrijden voor jongeren georganiseerd werden. De bedrijven zijn vandaag ook weer op zoek naar technisch geschoold personeel. Toen de beurs op vrijdag 14 maart de deuren sloot, was iedereen het over één ding eens: de positieve trend in de maak- en toeleverindustrie was doorlopend voelbaar.

48 | metaalvak

Kuka stand

FEITEN EN CIJFERS Als we puur op de cijfers afgaan, was deze editie van de Techni-Show een succes met bijna 400 exposanten en in totaal 40431 bezoekers. Bovendien gaf 86 % van die bezoekers de sfeer op de beurs een goed tot uitstekend.

Van de exposanten kreeg de beursorganisatie een uitstekende 7,2, terwijl de bezoekers de beurs zelfs met een 7,5 beoordeelden. Gert Jan Braam, marktmanager metaalindustrie bij organisator VNU Exhibitions: “De vele gesprekken over concrete investeringen op korte termijn hebben voor een opperbeste stemming onder de bezoekers en exposanten gezorgd. Dit biedt perspectieven voor 2014 en later.”

Een onderzoek van VNU Exhibitions tijdens de Techni-Show gaf een duidelijk beeld van de functies en interesses van de bezoekers. Meer dan de helft van de bezoekers waren eind- of medebeslissers (algemeen management, productiemedewerker, engineer, …), die vooral op de hoogte wilden zijn van nieuwe product- en brancheontwikkelingen, contacten wilden onderhouden met de bestaande relaties of gericht informatie zochten over (technische) eigenschappen van producten of diensten met het oog op een investering

op korte termijn. Hun interesse ging vooral uit naar freesmachines (31 %), draaimachines (30 %), gereedschappen (29 %), werkplaatstechniek (28 %) en bewerkingscentra (25 %). Bijna 80 % was tevreden met het aanbod op de beurs.

MEER DAN EEN BEURS Naast de bijna 400 exposanten met hun producten en innovaties waren, had de beurs nog andere troeven, zoals de reeds genoemde Vakkanjers, een uitgebreid lezingenprogramma, de themaroutes rond small series manufacturing, robottechnologie, lasertoepassingen, 24/7 productie, 3D printen en additive manufacturing én de guided tours plaatwerk & verspaning. 39 % van de bezoekers heeft aan één of meer van deze activiteiten deelgenomen.

AFSPRAAK BINNEN 2 JAAR De organisatoren van de Techni-Show kijken alvast uit naar de volgende editie in 2016. Dan viert de beurs haar 65-jarig bestaan en wil de organisatie met een verrassend nieuw evenement uitpakken. 

Destaco

| 49 metaalvak

AMADA PRESENTEERT EEN NIEUWE STER ONDER DE AFKANTPERSEN MET AUTOMATISCHE GEREEDSCHAPSWISSELAAR De HD-serie afkantpersen van Amada zijn de ‘alleskunners’ in het hoger segment van de afkanttechnologie. Ze zijn standaard leverbaar met een perskracht tussen 500 en 2200 kN en een buiglengte van respectievelijk 2000 en 4000 mm, maar zijn op aanvraag ook met een perskracht tot 6000 kN en buiglengte tot 7000 mm verkrijgbaar.

NIEUWE TURBINESLIJPMACHINE EN KANTENFREES BIJ ATLAS COPCO Atlas Copco Tools presenteerde voor het eerst zijn nieuwe turbineslijpmachine GTG 25, waarmee gebruikers hun slijp- en doorslijpwerkzaamheden beduidend sneller kunnen klaren. Volgens de fabrikant heeft deze machine met haar tweetraps turbinemotor veel meer vermogen op de slijpschijf dan gebruikelijke pneumatische slijpmachines (die met lamellenmotoren aangedreven worden) en ook meer dan hoogfrequente slijpmachines. De haakse turboslijpmachines wegen slechts 2,1 tot 2,2 kg en leveren 2,5 kW vermogen. Deze GTG 25 kan met 125- en 180-schijven gebruikt worden. De ingebouwde toerentalregeling zorgt ervoor dat er altijd met een optimale snelheid gewerkt wordt.

Vanaf nu kunnen deze persen in de uitvoeringen met 100 en 130 Ton drukkracht en een afkantlengte van 3000 mm uitgerust worden met de automatische gereedschapswisselaar (ATC). Deze ATC met zijn 4 manipulatoren haalt automatisch het benodigde gereedschap voor elke job uit het ruime gereedschapsmagazijn en positioneert het uiterst precies op de persbalk. De combinatie van de ATC en de hydraulische inklemming van de gereedschappen zorgt bovendien voor de nodige stevigheid.

www.amada.be LICHT, ROOK EN GELUID – WERKENDE MACHINES ZIJN PUBLIEKTREKKERS OP EEN BEURS Air Liquide Welding toonde een werkende computergestuurde CNC-plasmasnijder, de Plasmatome 35 SAS-PRO, op zijn stand tijdens de Techni-Show in Utrecht. Bezoekers komen nu eenmaal af op licht, rook en geluid. Bij de vorige show kwam een bezoeker op de stand met een stuk staal in de hand en vroeg of het met de machines op de stand gesneden kon worden. Toen die persoon het resultaat zag, vroeg hij een offerte en Air Liquide Welding kreeg kort daarop de opdracht. Dit verhaal toont duidelijk aan dat het belangrijk is om op één of andere manier de aandacht van de bezoekers te trekken.

Air Liquide Welding had ook nog een aantal andere innovatieve oplossingen in petto. De Nertajet Bevel HP maakt het eenvoudig en performant snijden van V,Y,X of K bevels in contour mogelijk. Met de gemakkelijk transporteerbare (15 kg) Citomig 200 MP heeft u 3 lasprocessen in één machine: elektrode lassen, MIG/MAG en TIG! De Citosteel 420 biedt door middel van de “soft commuting” technologie de hoogste laskwaliteit met de allernieuwste MAG procesvarianten. De Ambiclean, tot slot, zorgt voor de afzuiging en filtering van de lasrook op de werkvloer.

www.airliquidewelding.be

50 | metaalvak

Ook nieuw is de kantenfrees SMA 30-P waarmee staalplaat of non-ferrometaal ergonomisch en netjes gefreesd kunnen worden. Met een speciale freeskop kunnen gebruikers snel en precies afschuiningen maken met een breedte van 0,5 tot 8 mm en een radius van 2 tot 4 mm. Daarvoor wordt het gereedschap heel eenvoudig langs de kanten van de metalen onderdelen geleid. In tegenstelling tot bij het afbramen en afschuinen met een haakse slijpmachine is bij de kantenfrees geen nabewerking nodig. De afschuinhoek bedraagt 45°, het toerental van de machine ligt bij 8500 min-1. Per minuut kan er ongeveer 10 tot 12,5 cm³ materiaal verwijderd worden.

www.atlascopco.com MTG VERDEELT SPEEDIO-REEKS, DE OPLOSSING VOOR SNELLE VERSPANINGSBEWERKINGEN VAN BROTHER MTG in Gullegem, in 1992 opgericht door Jacques Wallecan, is gespecialiseerd in de verkoop van CNC gestuurde metaalbewerkingsmachines en is al 20 jaar exclusief distributeur voor Brother in België. Service en kwaliteit staan daarbij centraal. Twee jaar geleden vertrouwde de Japanse machinefabrikant ook de Nederlandse markt aan MTG toe.

Brother stond al bekend voor zijn snelle, nauwkeurige en betrouwbare machines, maar met de nieuwe Speedio-reeks (S500/700X1) legt de fabrikant

bij een laser, laat deze Xpert toch van zich spreken. Dit werkpaard is leverbaar in tonnages van 60 ton tot 1000 ton en lengten van 2050 mm tot 10200 mm of tandem-uitvoering. De nieuwe ByVision Bending besturing maakt programmeren en zetten van profielen eenvoudig. De besturingsterminal met een 22” touchscreen biedt een intuïtieve bediening van de kantbank.

Als derde machine demonstreerde Bystronic de ByJet Smart waterjet. Dat betekent waterstraalsnijden met Zwitserse precisie tegen een betaalbare prijs. De ByJet Smart waterstraalsnijder is leverbaar met één of twee snijkoppen, heeft een werkbereik van 3048 x 1524 mm en snijdt tot diktes van maar liefst 200 mm, afhankelijk van de materiaalsoort. Optioneel kunnen boorspindels, Fixmaster en een automatische sludge-afvoer geïntegreerd worden.

www.bystronic.be de lat nog een stuk hoger. Deze compacte bewerkingscentra blinken uit door hun snelheid, kwaliteit en inventieve sturing. De verbeterde bouw van de machine zorgt voor een rigiditeit en stabiliteit, die 15 % hoger ligt. Verder presenteerde Brother ook de M140X1, een nieuw compact draai-freescenter voor boren, tappen, frezen en zelfs draaien.

www.mtg.be BYSTRONIC MET 3 MACHINES IN UTRECHT

XCELERATE VAN CELLRO WINT ZILVER TIJDENS UITREIKING TECHNI-SHOW INNOVATION AWARD Cellro sleepte de Techni-Show Innovatie Award Zilver in de wacht met zijn Xcelerate, een handige compacte automatiseringsrobot die is opgebouwd om flexibel met de behoeften van de eigenaar mee te groeien. De jury vond dit een aantrekkelijk systeem om klein seriewerk op een eenvoudige en flexibele manier te automatiseren.

Bystronic Benelux verkoos deze keer een demonstratie met de BySprint Fiber lasersnijinstallatie boven een CO2 laser, omdat fiberlasersnijden een actueel thema is, maar ook omdat die fiberlaser langzaam maar zeker terrein wint ten opzichte van de CO2 laser. De BySprint Fiber is uiterst geschikt voor het snijden van dunne materialen met hoge snijsnelheden, maar met de 4000 W bron kan ook staal met een dikte tot 20 mm met een hoge afwerkingsgraad gesneden worden. Op die manier evenaart deze krachtige laser veel CO2 lasersnijmachines en voor het snijden in speciale metaalsoorten als messing, koper en aluminium is deze fiberlasersnijtechnologie zelf beter.

Een machine die waarschijnlijk nog meer in het oog sprong, was de Xpert kantbank. Hoewel bij een dergelijke kantbank geen vonken te zien zijn, zoals

| 51 metaalvak

Cellro liet op zijn stand zien dat Xcelerate naast producthandling ook in staat is tot intelligente taken. Het zijn juist deze functies waarmee de robot zijn ware kracht toont door de complexiteit van het machinewerk te vereenvoudigen. Het schroefstation, bijvoorbeeld, is bedoeld om tijdens productie automatisch pallets te wisselen en voor te bereiden. Terwijl het ene palletproduct wordt bewerkt, bereidt Xcelerate geheel zelfstandig het volgende voor. Wie voorheen zijn pallet gedreven productie wou automatiseren, was aangewezen op een veelvoudige palletwisselaar.

www.cellro.com

3D-METAALPRINTER EN CAD/CAMOPLOSSINGEN BIJ CNC-CONSULT De stand van CNC-Consult stond vooral in het teken van de 3D-metaalprinters van Phenix®/3D Systems®. Metaalprinters zijn immers voor velen helemaal nieuw en daarom trok de werkende metaalprinter op de stand ook heel wat aandacht. CNC-Consult levert dergelijke systemen voor het printen van kunststoffen als ook voor het printen van metalen. De firma verdeelt al jaren de kunststofprinters van Envisiontec®, maar de metaalprinters van Phenix®/3D Systems® zijn pas recent in het gamma opgenomen. Toch zijn er in de afgelopen maanden al enkele grote printers geleverd en waren er volgens de firma op de Techni-Show heel wat concrete aanvragen. De 3D-metaalprinter was genomineerd voor de Innovation Awards.

CIBO LANCEERT NIEUWSTE PRODUCTRANGE: REBEL ONE UNITIZED Rebel One is een nieuw merk gecreëerd vanuit Cibo. De ervaring van de schuurexperten van Cibo speelt hierbij een centrale rol. Deze ontwikkeling is gestart vanuit een doorgedreven toepassingskennis. Thinking out of the box - 3D schuurmaterialen, ontwikkeld vanuit de toepassingen van vandaag en morgen.

De T-line van Rebel One is de eerste unitized lijn die agressief genoeg is om ook zwaardere lasnaden weg te werken die daarbovenop een zeer hoge afwerkingsgraad behaalt. Deze producten doen lasnaden verdwijnen alsof die er nooit gestaan hebben. Ze zorgen bovendien voor een snelle afname met een hoge afwerkingsgraad. En de gebruiker kan genieten van deze voordelen zonder in te leveren op het werkcomfort van de beproefde SA-line van Cibo.

Deze producten kunnen voor uiteenlopende toepassingen bij materialen als RVS, aluminium, titanium en kobalt legeringen ingezet worden: ontbramen, reinigen, structureren, afwerken, homogeniseren, krassen verwijderen, oppervlakteruwheid verbeteren, verwijderen van oxidatie en lasnaden.

www.cibo.be www.rebelone.com

Naast de metaalprinters was er ook veel interesse voor de hyperMILL® CAD/ CAM-software, die ingezet wordt voor eenvoudig 2D-freeswerk en complexe 5-assige simultane bewerkingen, en de oplossing voor gereedschapsbeheer Proxia. Veel bedrijven hebben het pure CAD/CAM-gedeelte onder controle, maar vandaag is er veel belangstelling om niet alleen het CAM-programmeren te automatiseren, maar ook het hele proces, incl. onder meer het gereedschapsbeheer of de organisatorische schil rondom het CAD/CAM programmeren.

www.cncconsult.be DE-STA-CO IS EEN BEGRIP IN DE WERELD VAN DE LASMALLENONTWERPERS

82M-3E

52 | metaalvak

Lasmallen worden veelvuldig toegepast in de metaal- en automotive industie en ook in bouw van land- en tuinbouwmachines. DE-STA-CO is vanaf het begin van de ontwikkeling van deze industrie de belangrijkste leverancier op het gebied van snelspanners. Met de nieuwe automatische krachtspanner van de serie 82M-3E biedt DE-STA-CO de oplossing voor toepassingen, waar in een productieproces nauwkeurigheid in

Ook andere intelligente systemen van FANUC vielen in de smaak. Zo was er een M-2iA delta robot, uitgerust met Line Tracking en iRVision, die tegen een snelheid van 165 items per minuut ongeordende producten van een lopende band pikte en ze geordend op een andere lopende band plaatste. En de firma demonstreerde ook een M-20iA robot met de 3D Area sensor van FANUC, die volledig automatisch bulkproducten uit een opslagbak haalde.

Verder waren er nog meer dan 25 FANUC-robots en ruim 30 bewerkingsmachines met CNC-sturingen van FANUC verspreid over de beursvloer te bewonderen.

www.fanuc.eu FASTEMS: LEVERANCIER VAN FLEXIBEL AUTOMATISEREN Als leverancier van flexibel automatiseren kijkt Fastems als producent voor factory automation goed naar de markt en haar klantwensen. Zo zien zij terug op een uiterst geslaagde Techni Show 2014. het opspannen, centreren en positioneren van het product vereist is. Deze krachtspanner is met zijn traploze variabele instelhoek een uitkomst voor de ontwerper! Men kan nu met een universele spanner op de lasmal alle aandrukpunten zeer eenvoudig en afhankelijk van de situatie de bewegings- of openingshoek instellen. Hierdoor zijn de cyclustijden en het afstellen van de lasmal aanzienlijk korter.

www.destaco.com

Fastems ziet duidelijk toename van economie in de markt, dit niet alleen geconcludeerd aan een aantal aanvragen maar zeker ook de kwaliteit hiervan. Verspande klanten weten nauwkeurig wat men wil maar bovendien ook wat Fastems hierin kan bieden. Hun werkgebied groeit sneller en sneller naar gecompliceerde FMS systemen met afbraam-robotics en auto-loading maar ook de robotics groeien meer en meer naar high end solutions, waar Fastems zich als een vis in het water voelt.

www.fastems.com

FANUC BLIKT TERUG OP GESLAAGDE BEURS FANUC zette voor het eerst in de Benelux zijn Robomachines in de kijker. Met zijn ultrasnelle gereedschapswisselaar en roterende draaitafel trok de boor-, frees- en tapmachine Robodrill de aandacht van verschillende metaalbewerkingsbedrijven. Daarnaast was ook de interesse in de draadvonkmachine Robocut met automatisch draadinvoersysteem en de volledig servo-elektrische spuitgietmachine Roboshot zeer hoog.

| 53 metaalvak

• Eenvoudig in gebruik voor je huidige operators

door gebruiksvriendelijke programmatie • Flexibele productie series voor korte levertijden • Duurzaam ontwerp voor “lowest total cost of ownership” • Aantrekkelijke terugverdientijd voor kleine, middelgrote en grote ondernemingen

Pure eenvoud!

Email: sales@fanuc.be | Tel.: +32 15 20 71 57

WWW.FANUC.BE

HAAS AUTOMATION ZET IN OP BETAALBARE EN EENVOUDIGE MACHINES Haas legde vooral de klemtoon op zijn betaalbare en eenvoudige machines, waaronder het UMC-750 bewerkingscentrum en de ST10 draaimachine.

Het bewerkingscentrum UMC-750 voor 3+2-assige bewerking en gelijktijdige 5-assige bewerking biedt gebruikers flexibiliteit, vermindert het aantal opspanningen en vergroot de nauwkeurigheid voor meerzijdige en complexe werkstukken, én dit tegen een betaalbare prijs en met de eenvoud waar Haas Automation bekend om staat. Dit centrum biedt verplaatsingen van 762 x 508 x 508 mm en wordt geleverd met een geïntegreerde trunniontafel met twee assen, een in-line direct aangedreven SK-40 hoofdspil en een trommelgereedschapswisselaar voor 40+1 gereedschappen.

Haas UMC 750

De compacte ST-10 CNC-draaimachine is een voordelige oplossing voor het draaien van kleine werkstukken, ontworpen om een zeer hoge machinestabiliteit, een hoge nauwkeurigheid en een reductie van thermische verschillen te realiseren. De afvoer van de spanen en doorvoer van koelmiddel zijn verbeterd en diverse aanpassingen zijn doorgevoerd om onderhoud en service te vereenvoudigen. De spilkop heeft een compacte en symmetrische vorm gekregen om de thermische stabiliteit en stijfheid te verbeteren.

www.HaasCNC.com

HALTER CNC PRESENTEERDE CNC-BELADING Halter stelde met de LoadAssistant, ontwikkeld door Fastems, een beladingssysteem voor kleine tot middelgrote series voor CNC draai- en freesbanken voor. De SmartControl en de universele rasterplaten voor draai- als freesproducten zorgen voor minimale omsteltijden. Dankzij de roterende beladingstafel kunnen operatoren een nieuwe serie voorbereiden, terwijl de robot gewoon doorgaat met beladen van de CNC-machine. Bedrijven met één Halter LoadAssistant kunnen automatisatie bij meerdere machines toepassen, omdat het systeem eenvoudig van de ene naar de andere machine verplaatst kan worden.

www.haltercncautomation.nl

HERMLE DEMONSTREERT 5-ASSIGE BEWERKINGSCENTRA Hermle presenteerde drie 5-assige bewerkingscentra: de C400 U, de C32 U en de C22 UP. De C400 is een instapmodel voor 5-assig bewerken, voorzien van een NCdraaizwenktafel Ø 650 mm en een Heidenhain iTNC 530 besturing. De C32 is een nieuw model dat vorig jaar pas werd geïntroduceerd.

De C32 U werd ontwikkeld voor werkstukken tot 1.000 kg. Deze machine is ergonomisch door de aanpassing aan de operator voor een optimaal bedieningscomfort en eenvoudig onderhoud.

| 55 metaalvak

ULTRA-CUT XT DE NIEUWE GENERATIE VAN INTELLIGENTE HOGE-PRECISIE PLASMASYSTEMEN De Ultra-Cut XT hoge-precisie plasmasystemen voor uitmuntende prestaties in alle metalen

Een systeem dat groeit, samen in uw business 100 A upgrade-modules beschikbaar voor meer vermogen in de toekomst.

HeavyCutTM technologie biedt de beste snijkwaliteit, precisie en onderdelen-levensduur met XTremeLifeTM slijtdelen in staal tot 50 mm.

Diameter PROTM technologie compleet geïntegreerd met onze iCNC XT CNC besturing voor het snijden van gaten van uitstekende kwaliteit in staal en aluminium.

We Bring Intelligence to the Table.

TM

Thermadyne heeft haar naam veranderd in Victor Technologies Het merk

is veranderd in

Neem contact op met uw plaatselijke distributeur of bezoek

www.victortechnologies.eu

Victor® Thermal Dynamics® is een Victor TechnologiesTM merk ©2013 Victor TechnologiesTM

UltraCut A5 lscape NL.indd 1

05/03/2014 13:23

Cutting edge robotics for machining a variety of materials. www.staubli.com/robotics Heel precies. Snel. Flexibel.

De Stäubli high speed machining robot RX170 hsm met geïntegreerde spindle presteert maximaal in termen van snelheid en beweeglijkheid. Met grote precisie is de nieuwe RX170 hsm in staat om nieuwe materialen zoals vezelversterkte kunststoffen en andere composieten te bewerken.

Stäubli – uw partner voor high speed machining.

Stäubli Benelux N.V., Tel +32 56 36 40 04 Staubli is een merk van Stäubli International AG gedeponeerd in Zwitserland en in andere landen. © Stäubli, 2014

Een groot aantal geavanceerde functies garandeert een zeer nauwkeurige en voordelige stukbewerking, zelfs bij moeilijk te verspanen materialen.

De C 22 UP werd gedemonstreerd met een 11-voudige palletwisselaar voor het volautomatisch bewerken van stukken. Deze machine heeft onder meer een extra magazijn voor 87 gereedschappen en 80 bar koeling.

www.hermle.de INDRUKWEKKENDE STAND ALS VISITEKAARTJE VOOR DE HOFFMANN GROUP

HORN KOMT STERK VOOR DE DAG OP TECHNI-SHOW De Paul Horn GmbH demonstreerde op een stand van 220 m² zijn assortiment steekgereedschappen en innovatieve oplossingen op het vlak van de µ-Finish voor de microverspaning en op het vlak van spiebaansteken om de bewerkingstijd te reduceren. Zoals in 2012 stonden ook 2 CNC-machines van de firma Make! Machining Technologies uit Drunen op de stand. Op een Manuhrin KMX en een Miyano draaimachine werden demonstraties gegeven, die de kenmerken en prestaties van de gereedschappen aantoonden.

Voor de Hoffmann Group was de Techni-Show 2014 een groot succes. Zo won de firma de ‘Bezoekersmarketing Award’ als erkenning voor exposanten die zich buitengewoon voor het promoten van hun deelname en het werven van bezoekers ingezet hebben. Bovendien kreeg de Hoffmann Group met de innovatieve VDI-houdersysteem eco-QuickTurn een nominatie voor de Innovator Award. Naast deze eco-QuickTurn had Hoffmann nog diverse andere innovaties op de stand, waaronder de TPCfrezenlijn, de GARANT Hi-Per Drill en het vernuftige gereedschapsuitgifte-systeem Tool24. De publiekstrekker was echter de prominent opgesteld sportwagen, de Roding Roadster, die geheel uit lichte materialen (waaronder carbon) geproduceerd is.

www.phorn.de PRIMEUR OP TECHNI-SHOW: HYUNDAI-WIA LV450RM

De Hoffmann won de ‘Bezoekersmarketing Award’ als erkenning voor exposanten die zich buiten gewoon voor het promoten van hun deelname en het werven van bezoekers ingezet hebben

Onlangs heeft de Hoffmann Group met de TESA Group een nieuwe partner gevonden op het gebied van meettechniek. De Hoffmann Group bood haar klanten via haar meetspecialisten en rayonmanagers al de merken Mitutoyo, Mahr en GARANT aan. Met de nieuwe partner wordt het gereedschapsassortiment nu nog aantrekkelijker met onder meer klokschuifmaten, digitale schuifmaten, digitale werkplaatsschuifmaten, digitale dieptemeters, een ruim aantal meetklokken en analoge zwenktasters alsmede 3 punts-binnenschroefmaten IMICRO en digitale hoogtemeters. Het totale meetgereedschapsprogramma van TESA is vanaf 1 juni beschikbaar.

Zo wil de Hoffmann Group haar uitstekende marktpositie nog verder uitbouwen.

www.hoffmann-group.com

De compacte LV450RM verticale draaibank met aangedreven gereedschappen, voor werkstukken tot een diameter van 465 mm, is dankzij de hoge mechanische en thermische stabiliteit uitermate geschikt voor het harddraaien, maar ook voor het verspanen van niet geharde materialen. De LV450RM is een ideale machine voor schijfvormige producten die doorgaans wordt toegepast met robot- of portaallader voor automatische belading.

Door de verticale positie van de hoofdspil is er relatief weinig vloeroppervlak nodig.

www.hyundai-wia.com

| 57 metaalvak

TECHNI-SHOW BEKROONT INNOVATIES! Aan het einde van de eerste beursdag werden de Techni-Show Innovatie Awards bekendgemaakt. Wila won met het E2M-systeem voor afkantpersen de Platina Award.

Het Goud ging naar Trumpf voor de Brightline Fiberlaser en Cellro mocht met de Xcelerate robotcel het Zilver in ontvangst nemen. Een speciale aanmoedigingsprijs ging naar Morris Solutions. In totaal waren er 36 inzendingen voor deze awards, wat volgens juryvoorzitter Reinold Tomberg toont dat de sector blijft innoveren. De jury had geen gemakkelijke opdracht want de kwaliteit van de 10 genomineerden lag dicht bij elkaar. De winnaars kort voorgesteld.

Hans Willemsen (links) en Ap Enderink (rechts) van Wila met in het midden juryvoorzitter Reinold Tomberg

Platina: E2M van Wila Dankzij het E2M-systeem kan de operator zware buiggereedschappen in een afkantpers eenvoudig verwisselen. Dat heeft een positieve invloed op de cyclustijd en zorgt voor ergonomisch betere werkomstandigheden aan de kantbank.

Goud: Brightline Fiberlaser van Trumpf Met deze laserbron kan dikker plaatmateriaal gesneden worden met behoud van snijkwaliteit. Hiermee groeit de vastestoflaser uit tot een allround gereedschap.

Zilver: Xcelerate van Cellro Deze Xcelerate is een compacte automatiseringscel voor een draai- of freesmachine en de jury was onder de indruk van het uitgekiende automatiseringsconcept, waarmee snel en op eenvoudige wijze de metaalbranche bediend wordt bij het automatiseren van machines.

E2M van Wila.

58 | metaalvak

Aanmoedigingsprijs voor Morris Solutions Voor het eerst kende de jury een aanmoedigingsprijs toe en die ging naar het jonge Nederlands-Italiaanse bedrijf Morris Solutions met de Morris Anglecheck. Dit is een handschoen met een geïntegreerde hoekmeetsensor, die draadloos communiceert met de besturing van de afkantpers. Door de plaat vast te pakken, controleert de handschoen automatisch of de gebogen hoek correct is.

www.Technishow.nl/awards

KUKA PAKT NOG MAAR EENS UIT MET ZIJN ROBOTS KUKA was met liefst 7 robots nadrukkelijk aanwezig op de Techni-Show. Uiteraard presenteerde de firma zijn performante kleine robots van de Agilus familie. Eén van die robots werd uitgerust met een pingpongpallet en stond als het ware klaar om een wedstrijd te spelen. De pingpongtafel werd uiteindelijk onder de bezoekers aan de stand verloot.

SNIJMACHINES IN DE KIJKER BIJ KOIKE EUROPE KOIKE, één van de grootste fabrikanten voor (mobiele) snijmachines, investeerde in de ontwikkeling van compacte en gebruiksvriendelijke CNC-gestuurde en mobiele machines, zoals de Monotec, PNC-12 Extreme, Edge-cut en IK-93 HAWK. De Monotec is een robuuste en hoogwaardige CNC gestuurde snijmachine, geschikt voor het snijden van staal, rvs en aluminium van 0,5 tot 20 mm. Het compacte ontwerp van deze ‘plug and cut’ machine verhoogt de stijfheid van de machine en vermindert de noodzakelijk ruimte op de werkvloer.

De PNC-12 Extreme is een mobiele CNC-snijmachine, verkrijgbaar in een autogene – en plasma-uitvoering, incl. Arc Voltage Control, Torch Height Control (THC) unit en breuk- en botsbeveiliging voor de toorts. Het maximale snijbereik gaat tot 1500 x 3000 mm en de machine is standaard uitgerust met een geïntegreerd gasdistributiesysteem in de dwarsarm.

Maar KUKA heeft nog andere types in het gamma. Zo toonde de specialist een lasrobot type KR16arcHW met bijhorende Binzel lasbron en de robots van de Quantec serie. Deze Quantec-robots kunnen zowel op de bodem als aan het plafond gemonteerd worden en dat werd duidelijk getoond door een tafelblad op een ‘hangende’ robot te monteren.

De draagbare Edge-Cut snijmachine staat garant voor een hoge kwaliteitssnede zowel uit de hand als met rail. De trigger van deze machine werd hoog geplaatst zodat de gebruiker met één hand alle belangrijke handelingen kan bedienen. Deze Edge-Cut gaat zowel voor- als achteruit en kan met 2 of met 1 snijtoorts(en) besteld worden. Verdere kenmerken zijn onder meer de maximale snijdikte tussen 5 en 50 mm, de snijsnelheid tot 1000 mm/pm, de snijkoppen die tot 45° ingesteld kunnen worden, de dubbele hitte bescherming en de traploos instelbare snelheidsregeling.

De IK-93 Hawk single-drive machine, bruikbaar met of zonder rail, is ideaal voor het snijden van contouren en cirkels maar ook voor een rechte snede of bevel.

www.koike-europe.com

Vooral robots in actie zijn publiektrekkers op een beurs. Zo demonstreerde KUKA een totaaloplossing voor het frezen van complexe vormen in zachte materialen zoals kunststoffen, hout, piepschuim etc. Dit pakket bestaat uit een robot, (gesimuleerde) spindel en bijhorende CAMRob software.

Dé eyecatcher op de stand was misschien wel de ‘Timo Boll film’ (www.kuka-timoboll.com), een marketingcampagne, waarmee KUKA de opening van een productiefaciliteit in China wil promoten. De specialist in robots zal in deze vestiging trouwens specifieke systemen voor de lokale markt produceren.

www.kuka.be

| 59 metaalvak

VAKTIJDSCHRIFT VOOR DE METAALVERWERKENDE INDUSTRIE

Verrijkt met ‘Interactieve Print’ Breng uw vaktijdschrift tot leven!

metaalvak

Layar is een gratis app voor de smartphone en tablet, die het papier van ‘Metaalvak’ tot leven brengt. Met behulp van Layar worden advertenties en redactionele content interactief gemaakt.

Als lezer slaat u de brug tussen print en de digitale wereld.

Het enige dat u nodig heeft, is een smartphone of tablet met de Layar app. U scant met uw smartphone of tablet een pagina, waarna de Layar-app de clickable elementen toevoegt op de pagina zoals: Video’s, foto’s, tekst, e-mailadressen, telefoonnummers, social media sharebuttons, etc.

Wat heeft u nodig?

Het vaktijdschrift Een smartphone of tablet De gratis Layar-app

Download de gratis layar app

Interactieve Print

VAKTIJDSCHRIFT VOO R DE METAALVERWER KENDE INDUSTRIE

Stap voor stap Even de gratis Layar app downloaden in de Apple Store of de Android Market.

Open nu de Layar app op uw smartphone of tablet.

Klik op het scan-icoon onderaan in de zoekbalk van uw smartphone of tablet.

Houd uw smartphone of tablet boven een van de ‘Layarpagina’s’, herkenbaar aan het blauwe logo.

Klik in het scherm, nu opent de digitale laag en kunt u op de buttons klikken.

Veel lees en kijkplezier!

bekijk de layar!

2

metaalvak JAARGANG 2 | NUMM ER 2 2014 | MEI JUNI | WWW.METAA LVAK.BE

Hoe werkt het:

Scan de pagina

SCAN WITH

PLASMASNIJTAFELS: GEGARANDEERDE KWALITEIT DOOR PRODUCTIE IN BELGIË

CONTINU INVESTEREN IN MACHINEPARK EN PRODUCTIETECHNIEKEN LOONT

OP ZOEK NAAR MOEILIJKHEDEN!

2014110_Metaalv

ak 2 deze.indd 1

06-05-14 12:09

LIMIS INTRODUCEERT NIEUW PLANNINGSTOOL: LIMIS PLANNER SMALL BUSINESS Met zijn Limis Planner Small Business, gebaseerd op de bekende Planner, speelt Limis in op de behoefte van kleinere klantordergestuurde productiebedrijven in de maakindustrie, die een betere grip op de planning van hun productieproces willen hebben.

oliegekoelde Built-In ‘electro’- hoofdspindel met een vermogen van 10,5 kW, ideaal voor de bewerking van staven met een diameter tussen 3 en 32 mm. De Miyano BNA-42GTY is een 42 mm CNC-draaiautomaat met 2 spindels, 1 lineair slede, 1 revolver, 2 Y-assen, C-assen en een overnamespindel met kruisslede, waarop tot 45 gereedschappen ingezet kunnen worden. Deze machine omvat handgeschaafde vlakbedgeleidingen met een extreme robuustheid, stijfheid, stabiliteit en dempingsvermogen.

www.make-mt.nl MAZAK BRENGT INTEGREX I-100 BARTAC OP DE MARKT De Integrex i-100 Bartac (S & ST) is een compacte 5-assige Multi-Tasking machine voor het bewerken van stafmateriaal met een relatief grote diameter en een maximale lengte van 1200 mm. Deze machine heeft een zeer grote doorlaat van 112 mm, geschikt voor assen van 102 mm diameter en vierkant materiaal van 70 x 70 mm.

Limis Planner Small Business omvat een gebruiksvriendelijke user interface. Dankzij de importmodule kan de gebruiker zelf eenvoudig de orders klaarzetten en checken voordat deze ingepland worden. In het digitaal planbord van Limis Planner Small Business worden de orders overzichtelijk gevisualiseerd en kan de planner door drag & drop de planning snel aanpassen.

Met de stafaanvoer naast de machine beschikt de machine over een grote autonomie om lange tijd onbemand te kunnen werken. Via een stangenlader wordt het materiaal automatisch op positie in de machine gebracht. Het werkstuk kan vervolgens op beide spillen 5-assig bewerkt worden. De klauwplaat met 5 klauwen heeft een kleine buitendiameter en een grote binnendiameter en is voorzien van een automatisch regelbare klauwplaatdruk. Dit zorgt voor het automatisch klemmen van verschillende werkstukken.

De flexibiliteit van het pakket laat de gebruiker toe beter bottlenecks te signaleren en eenvoudig op spoedorders tussendoor in te springen. De leverbetrouwbaarheid gaat omhoog en door de slimmere planning is een grotere marge te realiseren.

www.limis.be MAKE! MACHINING TECHNOLOGY OP STAND VAN PAUL HORN Make! Machining Technology toonde op de stand van Paul Horn 2 nieuwe machines. De K'MX 732 EVO van Manurhin is een 7-assige langdraaiautomaat met een

De Integrex i-100 Bartac heeft een zeer kleine voetprint van 3230 x 2490 mm en omvat een gereedschapsmagazijn met 72 posities. Voor automatiseringsdoeleinden beschikt de machine over een geïntegreerde grijper en transportband. De grijper neemt het werkstuk uit de tweede spil en legt deze op de transportband. Intelligentie komt verder terug in zaken, zoals botsingsdetectie, simulatie en spindelmonitoring. De extra freesspindel freest met maximaal 12000 rpm.

Mazak bundelde zijn krachten door de samenvoeging van de verspanende machines en lasersnijmachines op één stand en dat was een succes geworden.

www.mazak.com

| 61 metaalvak

NIKON DIGITALE LC15DX LASERSCANNER BENADERT NAUWKEURIGHEID VAN TACTIEL METEN Als blikvanger presenteerde Nikon Metrology op de Techni-Show 2014, de Nikon LC15Dx digitale laserscanner. De LC15Dx heeft een hoogwaardige Nikon lens en is mede daardoor een uiterst accurate laserscanner voor 3D inspectie op coördinaatmeetmachines. Met een MPEp waarde van 1.9 µm is de nauwkeurigheid vergelijkbaar met die van tactiele metingen.

TURKSE NUKON HEEFT VERTEGENWOORDIGING VOOR BENELUX EN DUITSLAND Nukon is onderdeel van de NÜRI KÖRÜSTAN groep, een leverancier van plaat en gesneden plaatdelen voor de metaalverwerkende industrie uit Bursa in Turkije. Vanuit het eigen snijbedrijf ontwikkelden de engineers 5 jaar geleden een eigen 2D-lasersnijmachine. De firma bouwt ook watersnij- autogeen en plasma snijmachines.

Door de Nikon-optica en de digitale beeldverwerking kunnen zelfs glanzende of reflecterende voorwerpen veel beter en sneller (>70.000 punten/sec) gemeten worden. Het drie-dimensionele scanresultaat is een puntenwolk die vergeleken wordt met het oorspronkelijke CAD model. De resulterende kleurenmap visualizeert op een eenvoudig manier de dimensionele afwijkingen en aandachtspunten waardoor producent een veel beter inzicht krijgen in de mogelijk afwijkingen. De LC15Dx komt hiermee tegemoet aan de marktvraag voor het sneller inspecteren van kleinere voorwerpen die hoge nauwkeurigheid vereisen, zoals precisie-(spuit)gietonderdelen, turbineschoepen, medische componenten en andere complexe onderdelen.

www.nikonmetrology.com

Nieuw waren een fiberlaser in Econ- en NF Pro-uitvoering. Verder ontwikkelde Nukon ook een 2D-snijkop, uitgerust met autofocus. Deze snijkop kan daarmee van dun tot dik snijden zonder tussenkomst van operator. Tevens is het mogelijk de focusdiameter automatisch aan te passen (65 micron tot 145 micron) voor een beter snijresultaat. De snijkop is voorzien van 2 beschermglaasjes, 1 voor de snijlens en nog 1 voor de collimeterlens.

Herbert Wiezer en Erik Laar zijn de exclusieve Nukon-vertegenwoordigers voor Benelux en Duitsland. Deze nieuwe speler op de lasmachinemarkt in de Benelux heeft in Oost Europa al meer dan 200 geplaatste fiber laser machines.

www.nukonlaser.nl OERLIKON BALZERS WINT ESEF AWARD MET BALIQ™-COATING Op ESEF, dé vakbeurs in de Benelux op het gebied van toeleveren, uitbesteden, productontwikkeling en engineering, kreeg de nieuwe BALIQ™-coating van Oerlikon Balzers Benelux de Award voor ‘Innovatieve materiaaltoepassingen’. De innovatie zit in de combinatie van 2 nieuwe elementen: de coatingtechnologie S3p (Scalable pulsed power plasma) en de machine ‘Ingenia’, waarmee de oppervlaktebehandeling uitgevoerd wordt.

Deze nieuwe coating zal ingezet worden bij speciale en dure microgereedschappen, zoals microboren met een diameter van minder dan 1 mm. De langere standtijden van de gereedschappen (tot 400 % meer boringen) en de hogere nauwkeurigheid van het bewerkte oppervlak zorgen voor een aanzienlijke kostenbesparing.

www.oerlikon.com/balzers/be

62 | metaalvak

SERVO-ELEKTRISCH BUIGEN, PONSEN EN KNIPPEN OP STAND VAN PRIMA POWER Prima Power, pionier in de toepassing van servo-elektrische aandrijving, was op de Techni-Show onder meer aanwezig met de eP brake kantbank, een zeer precieze kantpers en de Shear Genius SGe, die ponst en knipt in één machine.

De servo-elektrische eP brake kantbank is een snelle en uiterst nauwkeurige kantpers zonder hydrauliek en dus lage onderhoudskosten. De servo-elektrische aandrijving zorgt voor een zeer gelijkmatige verdeling van krachten aan de bovenbalk en een hoge snelheid. De eP kantpersen combineren een hoge nauwkeurigheid en productiviteit met een laag energieverbruik. De eenvoudige programmering en het doordachte ontwerp van de machine resulteert gewoon in betere plaatwerkdelen tegen een lagere kostprijs.

Oerlikon Balzers wint ESEF Award met BALIQ™-coating

SAMENWERKING DORMER TOOLS EN PRAMET BIEDT KLANT GEMAK VAN 'ONE-STOP SHOPPING' Tijdens de afgelopen Techni-Show konden bezoekers bij Dormer Tools kennismaken met een nieuw gereedschappenmerk: Pramet. Deze firma uit Tsjechië ontwikkelt en produceert een volledig programma hardmetaal gereedschappen voor verschillende bewerkingen zoals draaien, frezen, steken en boren.

Pramet is vandaag actief in meer dan 50 landen op 4 continenten en zal vanaf nu in nauwe samenwerking met Dormer Tools de Benelux gaan bewerken.

De Shear Genius SGe – ponsen en knippen gecombineerd in één machine – is een volledig servo-elektrisch machineconcept, dat zorgt voor de vermindering van productiekosten: lager energieverbruik, besparing van vloeroppervlakte en een investering in één machine voor meerdere toepassingen.

www.primapower.com ROBOJOB BLIKT TEVREDEN TERUG RoboJob nam dit jaar voor het eerst met een eigen stand deel aan de TechniShow. Gezien automatisering de laatste jaren een hot topic is geworden, was de interesse groot.

RoboJob stelde dan ook 4 van haar standaardproducten tentoon: de Turn-Assist 180, de Turn-Assist 250 – twee beladingsoplossingen voor draaimachines – en de Mill-Assist Essential en de Mill-Assist Conveyor voor het automatisch beladen van freesmachines.

Op de Techni-Show presenteerde Pramet naast enkele hardlopers uit het brede leveringsprogramma zijn ProLog, een computergestuurd systeem voor de opslag en het beheer van gereedschappen. Het kastensysteem is verkrijgbaar in diverse uitvoeringen en kan ook gecombineerd worden met klantspecifieke, web-gebaseerde systemen voor voorraadbeheer.

Eind vorig jaar introduceerde Pramet ook een volledig nieuwe lijn wisselplaten die onder de naam 'UP!GRADE' op de markt wordt gebracht. Wat de nieuwe kwaliteiten beter maakt in vergelijking met de vorige generatie, zijn de volledig nieuwe substraten en nieuw ontwikkelde MT-CVD en PVD coatings. Nieuwe hardmetaalsoorten zijn beschikbaar voor een breed scala van draai, frees en boor applicaties.

www.dormertools.com www.pramet.com

Bezoekers konden met hun eigen ogen de capaciteit van deze installaties zien en bovendien kon men zelf ervaren hoe snel deze beladingssystemen ingesteld kunnen worden ingesteld. De reacties waren dan ook erg enthousiast.

www.robojob.eu

| 63 metaalvak

ROLLERI BENELUX BOVEN DOOPVONT Op 1 maart 2014 opende Rolleri zijn afdeling voor de directe verkoop van kantgereedschap in de Benelux. Rolleri SpA Vigolzone Italië is sinds 1987 uitgegroeid tot één van Europa’s grootste fabrikanten van standaard- en speciaal kantgereedschap oor alle types opnames, kop- en schouderdragend, zoals Eurostyle, Amada, Promecam, Beyeler, Gasparini, LVD en sinds kort ook voor Wila en Trumpf. Dankzij een voorraad van 20000 stuks levert Rolleri Benelux de kantgereedschappen binnen 3 werkdagen na bestelling. Ieder gereedschap krijgt een uniek serienummer, wat een exacte reproductie van nabestellingen garandeert.

www.rolleri.be

Verder worden door het Tune Up programma de huidige turbines op de werkvloer vervangen door Rutten turbines. Dit zorgt ervoor dat de straalmachine beter beschikbaar is, dat er minder straalmiddel gebruikt wordt en het energieverbruik beperkt wordt. Resultaat: een aanzienlijke kostenbesparing.

Maar Rösler levert ook heel wat diensten voor zijn klanten. Zo komt een specialist kosteloos langs om de mogelijkheden voor een procesverbetering bij het glijslijpen te bekijken, waardoor de capaciteit verhoogd wordt en de productietijden verkort. Ook het straalproces kan gratis door de ervaren medewerkers van Rösler onder loepe genomen worden. De klanten krijgen hierbij advies over onder meer de keuze van het straalmiddel en het instellen van het straalbeeld voor het beste resultaat.

www.rosler.com SECO TOOLS INTRODUCEERT M6SPAANBREKER VOOR TOPPRESTATIES BIJ DRAAIWERK Seco Tools’ nieuwe M6-spaanbreker, voorzien van snijplaten met een negatieve spaanhoek, is uiterst productief en veelzijdig bij het ruwen en semi-finiseren van staal en gietijzer. Deze spaanbreker is leverbaar in diverse dubbelzijdige geometrieën en heeft een breed positief beschermingsfacet, een positieve spaanhoek en een brede gleuf. Dat resulteert in een hoge snijkantsterkte, een laag energieverbruik en een efficiënte spaanafvoer.

RÖSLER DENKT NIET ALLEEN AAN NIEUWE PRODUCTEN MAAR OOK AAN DE SERVICE Rösler zet in op innovatie, maar hecht ook enorm veel belang aan de service naar zijn klanten. Met zijn Duomatic presenteerde de firma op de Techni-Show een concept, dat zowel ontbraamt of polijst en droogt. Door de handenarbeid te beperken, wordt aanzienlijk bespaard op kosten en tijd. Deze Duomatic heeft een lengte en een breedte van 1100 mm.

De spaanbrekergeometrie zorgt voor een hoge weerstand tegen afschilfering, krater- en flankslijtage. Deze eigenschappen geven de frees een optimale standtijd. Om de productiviteit nog verder te verhogen, omvat de serie ook dubbelzijdige snijplaten voor hoge voeding.

Dankzij het schraperontwerp van de M6-spaanbreker kunnen hogere voedingsnelheden gerealiseerd worden, maar ook een veilige spaancontrole, geringe snijkrachten en betrouwbaar slijtagegedrag.

Deze voordelen leveren een superieure kwaliteit en een soepele oppervlakteafwerking van het werkstuk op. Seco Tools levert de M6 in uitvoeringen voor nodulair gietijzer, ferritisch en martensitisch roestvast staal. Deze M6 is dan ook ideaal voor toepassing in onder meer de algemene werktuigbouw, de automobielsector en de productie van lagers en pompen.

www.secotools.com STYLE PRESENTEERT 4E AS OP TECHNI-SHOW VOOR BELGISCHE MARKT De industriebeurs Techni-Show in Utrecht, Nederland mocht zich verheugen in een grote opkomst van geïnteresseerde metaalbewerkers, niet alleen Nederlandse, maar ook de Belgische markt was ruim vertegenwoordigd. Op de stand van STYLE CNC Machines was het een continue presentatie van de unieke

64 | metaalvak

Deze boven- en onderschuurder kan 24 op 24, 7 op 7 ingezet worden. Dankzij de razendsnelle gereedschapswissel en automatische kalibreerstand gaat er immers geen tijd verloren wanneer er meerdere materialen bewerkt moeten worden. Deze machine kan ook gecombineerd worden met een schuuraggregaat voor de bewerking van materialen met zeer extreme bramen of een schuurband, die ervoor zorgt dat het materiaal met een mooie finish uit de machine komt.

Ook een automatische schoonmaakfunctie is mogelijk.

www.timesaversint.com STYLE besturing op de verspanende draai- en freesbanken. Voor de Belgische bezoekers van de beurs was Sales Manager Geert De Langhe aanwezig om naast het machinegamma ook de laatste noviteiten te presenteren.

Onder andere de vierde A-as optie op de freesbanken trok veel belangstelling en de integratie in de STYLE besturing werkte zoals verwacht zeer eenvoudig en toegankelijk. De focus op productie van enkelstuks en kleine series is met deze nieuwe optie verder doorontwikkeld. Snel en eenvoudig werken en toch vele opties beschikbaar

COMPACT LASERSYSTEEM MET CO2- EN FIBERLASERBRON Trotec is een toonaangevende producent van computergestuurde laserapparatuur en markeringssystemen. Trotect demonstreerde zijn nieuwe Speedy 100 flexx, een compact lasersysteem met een CO2- én een fiber laserbron.

STYLE CNC Machines heeft in de persoon van Geert De Langhe een enthousiaste referentielijst en al veel toonaangevende Belgische machinebouwers werken met de STYLE machines. Ook vindt u STYLE op o.a. de vakbeurs MTMS in Brussel.

www.stylecncmachines.com TIMESAVERS EN TU EINDHOVEN ONTWIKKELEN BOVEN- EN ONDERSCHUURDER Timesavers heeft samen met de TU Eindhoven en een Amsterdams designbureau een boven- en onderschuurder ontwikkeld, waarmee werkstukken in één doorgang aan twee kanten tegelijk bewerkt kunnen worden – een borsteltechnologie voor een mooi resultaat bij ontbramen en finishen. Uiteraard is een bewerking aan één kant ook mogelijk. De uitstekende flexibiliteit maakt deze machine geschikt voor een breed assortiment werkstukken. Doorvoer-, pendelen rotatiesnelheid, diepte-instelling en borstelkeuze zijn onafhankelijk van elkaar in te stellen.

De CO2 laserbron is ideaal voor het graveren van kunststof, hout, rubber, glas, leer en vele andere materialen. Voor het markeren van metalen of het omkleuren van bepaalde kunststoffen is een fiberlaser het juiste instrument. Afhankelijk van het materiaal wordt één van de twee laserbronnen geactiveerd. Dit opent meteen ontelbare mogelijkheden voor de gebruiker.

Dit unieke systeem werd door de jury van de Techni-Show Awards als ‘Innovator’ bekroond.

www.troteclaser.nl TRUMPF STELT DE OVERNAME VAN ITALIAANSE CODATTO VOOR Trumpf, de bekende producent van plaatbewerkingsmachines, heeft eind vorig jaar het Italiaanse Codatto International SpA overgenomen en zo zijn gamma in belangrijke mate uitgebreid. De zwenkbuigmachines bieden vooral voordelen bij het buigen en verwerken van grote platen en ingewikkelde plaatwerkproducten. Deze semi-automatische buigmachines lenen zich ook voor het buigen van complete panelen of kastjes zonder lassen. Groot voordeel is dat je in een bewerkingstechniek een compleet product kunt buigen en dat je voor sommige producten niet hoeft te lassen.

www.nl.trumpf.com

| 65 metaalvak

V.A.C. MACHINES IMPONEERT MET LASERSYSTEMEN VAN TRUMPF De publiekstrekkers op de stand van V.A.C. waren twee innovatieve oplossingen voor het lasermarkeren van producent Trumpf: de TruMark 1110 en de Mobile Marker.

In de categorie CAD-tekenen moest een operationele FANUC-robot de vijf finalisten op ideeën brengen. Op de eerste finaledag kregen ze verschillende robotonderdelen, waarmee ze een efficiënt functionerende robot moesten samenstellen en uittekenen. Op dag drie deed de FANUC-robot dienst als plukrobot in de tomatenoogst. Nu moesten de scholieren en studenten de bijbehorende rekken en geleidende rails uittekenen en gerenderde afbeeldingen van de productiestukken afleveren. En als kers op de taart een filmpje maken dat toont hoe de robot scant welke tomaten plukrijp zijn. FANUC draagt graag zijn steentje bij aan initiatieven die jongeren stimuleren om voor technische opleidingen en beroepen te kiezen.

De winnaars kregen trouwens een ticket voor het Europese kampioenschap EuroSkills in Frankrijk en de kwalificatie voor het wereldkampioenschap WorldSkills in Brazilië.

www.fanuc.eu

De kostenefficiënte TruMark 1110 valt op door zijn compacte design, waarbij de laser, scanner, pc en interne defocusering in één oplossing gecombineerd zijn.

De unit past perfect in productieprocessen met beperkte ruimte.

Met de Mobile Marker is het dan weer mogelijk om ook grote en zware producten te lasermarkeren. Het werkstuk moet niet meer verplaatst worden, want de compacte, lichtgewicht markeerlaser wordt naar het werkstuk verplaatst om het te markeren. Deze Mobile Marker kan alle werkstukken vlot markeren én wel in laserprotectieklasse 1 dankzij het intelligente sensorsysteem. Dit systeem is ideaal voor het markeren van metalen onderdelen in talloze industriële toepassingen.

ASSEMBLEREN EN LASSEN IN ÉÉN CEL BIJ VALK WELDING Valk Welding presenteerde een lasrobot in een compacte cel, waarin de complete assemblage en lasbewerking van dunwandige werkstukken geheel automatisch uitgevoerd worden. Deze lasrobot is uitgerust met een grijper, die naast de lastoorts gemonteerd is. De grijper pakt de losse onderdelen en legt deze op de juiste positie, waarna de samenstelling gelast wordt. Halverwege het traject wordt het werkstuk op een tussenstation gedraaid, zodat ook de tegenzijde gelast kan worden. Compleet gelaste werkstukken worden op een lopende band afgevoerd.

www.vac-machines.be VAKKANJERS – JONGEREN WARM MAKEN VOOR TECHNIEK Tijdens de Techni-Show vond de finale plaats van Vakkanjers, een wedstrijd waarin technische talenten het tegen elkaar opnemen in zeventien verschillende wedstrijdvakken. Met Vakkanjers toont TechniekTalent.nu aan dat techniek deel uitmaakt van ons dagelijkse leven. Op deze manier worden jongeren warm gemaakt om voor een technisch beroep te kiezen.

Valk Welding gebruikt het Active Wire lasproces voor het lassen van kleine, dunwandige onderdelen, die snel en zonder spatvorming met MIG gelast worden.

Het systeem last met een zeer stabiele druppelovergang en een zeer geringe warmte-inbreng. Daardoor vervormen dunwandige materialen, die met het Active Wire proces gelast worden, niet. Zelfs stomplassen van 0,5 mm RVS plaatjes verloopt zonder vervorming en spatvorming. Deze lasrobot is uitgerust met een combi toorts met geïntegreerde draadtoevoermotor, waardoor de draad terugtrekkende bewegingen in een hoge frequentie kunnen maken.

www.valkwelding.com

66 | metaalvak

VOLAUTOMATISCHE BANDZAAGMACHINE OP NAUWELIJKS 3 M² EN COMPACT PLAATOPSLAGSYSTEEM BIJ VAN HOORN MACHINING Van Hoorn Machining presenteerde de KASTOverto A2 volautomatische bandzaagmachine op nauwelijks 3 vierkante meter. De kleinste te zagen diameter van 6 mm, de afkortlengte van 3 mm en een maximale diameter van 260 mm resulteren in een breed scala van toepassingen en een aanzienlijke materiaalbesparing. Eén van de opvallende kenmerken van de A2-serie is de omkasting volgens de huidige Machinerichtlijn 2006/42/EG. Deze machine met haar modern en onderscheidend ontwerp is sterk gericht op de dagelijkse praktijk.

Ze is uitgerust met een handige Basic Control besturing met praktische details zoals een handige materiaal tabel, meldtekst en service toegang. Deze bandzaagmachine is ideaal voor manuele of semi-automatische zaagsneden. Door een grote toegangsdeur is de machine gemakkelijk toegankelijk .

DE HOGE PRECISIE PLASMASNIJSYSTEMEN VAN VICTOR TECHNOLOGIES Victor Thermal Dynamics legde de klemtoon op de hoge precisie plasmasnijsystemen van de Ultra-Cut XT systemen. Victor Technologies kan deze systemen compleet geïntegreerd met de iCNC XT CNC sturingen aanbieden. Zo kan het snijproces zoveel mogelijk geoptimaliseerd worden.

De stroombronnen, verkrijgbaar van 100 tot 400A, kunnen dankzij de zogenaamde StepUp™ modulaire power technologie steeds met inverterblokken van 100A uitgebouwd worden. Alle stroombronnen hebben immers een gemeenschappelijke kast met dezelfde afmetingen.

Daarnaast demonstreerde de firma ook de portable hand-plasmasnijsystemen van de Cutmaster True series, waarvan de eerste stuks naar aanleiding van de beurs al verkocht zijn.

www.victortechnologies.eu E2M® SYSTEEM VAN WILA WINT PLATINA KASTOverto A2 volautomatische bandzaagmachine.

Verder demonstreerde Van Hoorn Machining ook nog het plaatopslagsysteem Unitower C 1.2, dat op kleinere oppervlaktes en bij een systeemhoogte tot 7 meter een grote en voornamelijk compleet bruikbaar opslagvolume biedt. Het compacte opslagsysteem neemt een oppervlakte van 3450 x 4150 mm in en is geschikt voor de opslag van bijvoorbeeld platen op groot formaat met verschillende hoogtes. Derhalve is het op een maximale systeemhoogte van 7 meter mogelijk om in de cassettes de meest uiteenlopende onbewerkte materialen, halffabricaten, afgewerkte producten en paletten op te slaan en weer uit te nemen of terug op te slaan.

www.vanhoornmachining.nl

Wila’s E2M® Systeem werd bekroond met de Platina Techni-Show Innovatie Award!

Dit lagersysteem zorgt voor het veilig en efficiënt wisselen en positioneren van zwaardere New Standard gereedschappen in een handomdraai, wat de productiviteit op de werkvloer ten geode komt. Dit Wila E2M® systeem wordt gebruikt voor New Standard boven- en ondergereedschappen met een gewicht boven 12,5 kg, terwijl dergelijke gereedschappen tot 12,5 kg met Wila’s Safety-Click® uitgerust zijn.

www.wila.nl

| 67 metaalvak

Microscopische esthetica

De natuur levert vaak de beste voorbeelden: een spindraad – amper zo’n 22µ dik – is vijf keer zo hard als staal en kan toch tot drie keer zijn lengte worden uitgerekt. Industrieel kan zo’n draad niet worden gemaakt.

Met een 5-assig bewerkingscentrum van Hermle gaat u deze microscopische kleine wereld binnen: zo werkt u met een positioneernauwkeurigheid van slechts enkele µ.

www.hermle.de info@hermle-nederland.nl · Telefoon 0032 476757553

PLASMASNIJDEN NAAR EEN HOGER NIVEAU TILLEN Het consequent snijden met een geautomatiseerd plasmasnijsysteem kan voor de fabrikanten een grote uitdaging zijn. De afgewerkte kwaliteit van de snede is niet alleen afhankelijk van de kwaliteit van de afzonderlijke componenten van het systeem maar ook van de juiste integratie van deze componenten om een nauwkeurige controle van alle variabelen van het snijproces te verzekeren. De beste resultaten worden verkregen met een volledig geïntegreerd systeem waarmee de CNC-controller op intelligente wijze de mogelijkheden van een geavanceerde hoge-precisie stroombron kan besturen. Victor Technologies ontwikkelt innovatieve oplossingen om plasmasnijden naar een hoger niveau te tillen, zoals de HeavyCutTM-technologie en de Diameter PROTM. HEAVYCUTTM-TECHNOLOGIE Tot nu toe was plasmasnijden de uitgelezen oplossing voor het snijden van zacht staal tot 20 mm, terwijl voor werkstukken met een grotere dikte andere systemen meer aangewezen waren. De recent ontwikkelde plasmasnijsystemen kunnen ook zacht staal met een dikte van 50 mm dik verwerken, maar als de plaat dikker wordt, neemt de snijkwaliteit en

de levensduur van de onderdelen af. Bij het snijden van delen met een dikte van 20 tot 50 mm kan de gebruiker nu vertrouwen op de nieuwe HeavyCut™technologie voor een optimale snijprecisie en een verlenging van de levensduur van de onderdelen met de Ultra-Cut 300 en 400 XT.

DIAMETER PRO TECHNOLOGIE

HaevyCut Technologie

Diameter PRO is een software-oplossing in de controllers van Victor Thermal Dynamics ICNC™ XT, waarmee de Ultra-cut hoge-precisie plasmasystemen "geoptimaliseerde" boutklare gaten met minimale tot geen tapsheid kunnen snijden met een simpele klik op een knop in de CNC-software. Dit is het ideale proces voor het snijden van gaten in

zacht staal en aluminium vanaf een 1:1 of grotere doorsnede-tot-dikte verhouding op laagdiktes van 3 tot 50 mm.

Diameter PRO is compatibel met vrijwel elke nestingsoftware en past zich automatisch aan uiteenlopende instellingen aan: snijsnelheden, toortshoogtes, boogspanningen en snijdiameters.

De geïntegreerde hoogteregeling werkt naadloos samen met het geïntegreerde aandrijfsysteem om de beweging van de machine te besturen en iedere keer weer hoogwaardige gaten te snijden.

Zodra de gaten gesneden zijn, is het werkstuk ook klaar voor afwerking of assemblage, wat tijd en geld bespaart en de productiviteit verhoogt. ■

| 69 metaalvak

B(NL)-924-CF5 Test 2233 95x130M_B(NL)-924-CF5 Test 2233 95x130M 12.03.14 15:00 Seite 1

Test 2233 41 miljoen cycli ...uit stock

Hannover Messe Hal 17 Stand H04 Automation & Engineering Stand D002

Voor wisselplaten, frezen en boren

Kabelrups stuurkabel CF5.10.25 +++ Heeft meer dan 41miljoen cycli standgehouden bij een testradius die 25% lager was dan de aangewezen buigstraal +++ chainflex houdt stand +++ Aangetoond in test Nr. 2233 van meer dan 600 parallel uitgevoerde tests in het met 1.750 m2 grootste testlaboratorium voor kabels +++ CF5 uit stock, binnen 24 u verkrijgbaar +++ Testinformatie en details over de igus -kwaliteitsstandaards onder: ®

®

Rups...Kabel...Garantie.

Test 2233

Tel. 016-3144 31 Fax 016-3144 39 Ma-vr 8 tot 20u za tot 12u plastics for longer life ®

.be/chainflexTest2233

®

Overtuigende coatings Wat hebben fabrikanten van gereedschappen, de werktuigbouwkunde, de ruimtevaartindustrie en herslijpers gemeen?

De nood om in de moeilijkste omstandigheden een breed gamma uitzonderlijke materialen te stimuleren, en de betrouwbaarheid van de processen te verbeteren.

De algemene noemer is BALINIT® LATUMA, de overtuigende coating voor wisselplaten en schachtgereedschappen.

GAMMA BALINIT® • A •ALCRONA PRO • ALDURA • ALNOVA • C (STAR) • DIAMOND CLASSIC/PLUS • DLC (STAR) • LATUMA • …

Schurhovenveld 4050 3800 Sint-Truiden Tel.: 011/69.30.40 Info.balzers.be@oerlikon.com www.oerlikon.com/balzers/be

Innovative surface treatments that move our world!

14960328_oerlikon.indd 1

06-05-14 11:23

www.rosler.com NL_BL_ZA_210x148_4c.indd 1

27.01.2014 09:13:33

De geschiedenis

van het lassen

Oscar Kje

llberg

De eerste sporen van lassen dateren uit de Brons- en IJzertijd in Europa en het Midden-Oosten. Vandaag zijn er veel verschillende lasprocessen, verdeeld in de hoofdgroepen booglassen, elektrisch weerstandlassen, autogeen lassen, druklassen, bundellassen en een verzamelgroep van andere lasprocessen. ESAB is een internationale specialist op het vlak van apparatuur en toevoegmaterialen voor praktisch elk las- en snijproces. Metaalvak sprak met manager Benelux Tom Van Dooren over de geschiedenis, de visie en de producten van het bedrijf.

MR. VAN DOOREN, ESAB BESTAAT 100 JAAR. HOE IS HET BEDRIJF ONTSTAAN? Toen onze oprichter Oscar Kjellberg in 1904 de eerste beklede laselektrode ter wereld ontwikkeld had, richtte hij ook het bedrijf Elektriska Svetsnings-Aktiebolaget, kortweg ESAB, op. 100 jaar continu onderzoek, ontwikkeling en productie zorgen ervoor dat ESAB tot een vooraanstaande speler op het vlak van lassen in snijden uitgegroeid is.

WAAR STAAT DE FIRMA VANDAAG DAN VOOR? ESAB staat voor innovatieve oplossingen op het vlak van apparatuur voor handmatig lassen en snijden, lastoevoegmaterialen, lasautomatisering en snijsystemen. Wij behoren sinds 2012 tot de Colfax Corporation en tellen meer dan 8600 medewerkers over heel de wereld. Bovendien hebben wij 23 productiebedrijven verspreid over de 6 De Warrior machine.

continenten. Onze klanten komen uit heel wat verschillende sectoren, zoals de algemene fabricage, automobielsector, pijpleidingen en buizenfabrieken, energieopwekking, scheepsbouw en offshore, transportsector, …

HOE VERKLAART U DE STERKE GROEI VAN HET BEDRIJF? ESAB luistert in de eerste plaats naar zijn klanten.

Op basis van hun inbreng ontwikkelen onze engineers innovatieve oplossingen of optimaliseren ze bestaande systemen. Zo hebben wij vandaag een volledig assortiment apparaten voor booglassen, handmatig en geautomatiseerd plasmasnijden, systemen voor CNC-snijprocessen, lasautomatisering en robottechnologie, toevoegmaterialen, gas-

apparatuur alsook beschermende kledij en andere middelen voor de veiligheid van de gebruiker.

ESAB BLIJFT INNOVEREN MET VORIG JAAR ONDER MEER DE LASTECHNOLOGIE ICE™ EN DE WARRIOR™ LASMACHINE? ICE™ is een onderpoederdek lastechnologie (Submerged Arc Welding - SAW) die de productiviteit met ruim 100 % kan verhogen zonder daarbij de warmte-inbreng te verhogen. De Warrior™ is een krachtige, multi-proces machine, ontworpen door lassers voor lassers en gebouwd met geavanceerde en toonaangevende ESAB-technologie. Ook deze machine zorgt voor een verhoogde productiviteit op de werkvloer. ■

| 71 metaalvak

Op zoek naar moeilijkheden!

Fabrikanten hebben wel vaker problemen om de gewenste finish te realiseren of om werkstukken tegen een betaalbare prijs af te werken. Het zijn net die moeilijkheden bij de afwerking van onder meer RVS en speciale legeringen die totaalleveranciers voor schuren, slijpen en polijsten willen oplossen. Metaalvak bezocht ĂŠĂŠn van de specialisten in schuurtechnieken: Cibo.

72 | metaalvak

REINIGINGSPRODUCTEN Tot slot staat Cibo ook bekend voor zijn kwalitatieve reinigingsproducten. Hoewel RVS veel beter bestand is tegen natuurelementen dan traditioneel staal, is het toch niet geheel onderhoudsvrij. Om corrosie, roestvlekken en andere verontreinigingen te verwijderen, de oorspronkelijke glans te herstellen en een water- en vuilafstotende beschermingslaag aan te brengen, stelde Cibo onlangs de InoxiClean Restore voor. ■

“Ik zoek moeilijkheden!” Als iemand dat tegen je zegt, denk je onmiddellijk dat die persoon ruzie wil maken. Hier hebben deze woorden echter een totaal andere, positieve betekenis, want een bedrijf als Cibo zoekt naar schuurtechnische problemen op de werkvloer en biedt een geschikte oplossing aan. Daarvoor ontwikkelt deze specialist kwalitatieve schuur-, slijp- en polijstproducten en specificieke schuurmachines.

zeer technisch en vragen vaak een persoonlijke uitleg. “De combinatie van dit team gedreven experts met de innovatieve oplossingen, de permanente voorraad van meer dan 10000 materialen en een ruim confectieatelier voor maatwerk vormt de basis voor het succes van ons bedrijf”, aldus de zaakvoerder.

Van boenwas naar innovatieve schuurtechnieken ‘Cire-Boenwas’ of zelfglanzende boenwas – daar komt de naam Cibo vandaan. Het familiebedrijf uit Haacht, opgericht in 1948, is inmiddels uitgegroeid tot een vooraanstaande speler, gespecialiseerd in de ontwikkeling en levering van schuurtechnieken. Het ruime assortiment omvat banden, schijven, vellen en rollen, maar ook lamellen-, fiber-, snij- en slijpschijven, schuurwielen, slijpstiften, polijstmaterialen, foam, hulzen, borstels en hardmetaal frezen. Daarnaast biedt Cibo ook zeer specifieke schuurmachines, waaronder de Finitube voor buizen en cilinders, de Finit-Easy voor moeilijk bereikbare plaatsen en hoeken en de Finimaster Pro voor uiteenlopende afwerkingen op plaatmaterialen, ronde en rechthoekige buizen.

In de confectieafdeling van Cibo worden bijvoorbeeld dagelijks duizenden eindloze schuurbanden met een breedte tussen 3 en 2200 mm geproduceerd. Die zijn leverbaar in verschillende vormen: in linnen, papier, tex of versterkte tex, zonder korrel of met aluminiumoxide, siliciumcarbide, zirkonium, ceramische korrel, Trizact of gekalibreerde A/O, waterproof of niet. Klanten kunnen er ook terecht voor een gamma snij- en slijpschijven, die op de werkvloer ingezet worden voor het doorsnijden, afbramen en verspanen van werkstukken. Na het schuren en slijpen vormt het polijsten of polieren een laatste stap. Aangezien dit een verre van propere en aangename taak is, willen bedrijven het polijsten op de werkvloer tot een minimum beperken. Daarom worden de stukken ook meestal goed voorgeschuurd. Met de sponzen, wielen, schijven, viltpunten, vetten en pasta’s, reinigingskalk en schaapsvacht van Cibo hebben bedrijven steeds een gepaste oplossing bij de hand.

“Tot 10 jaar geleden waren wij enkel in België actief, maar daarna volgde de internationale expansie met klanten in 38 landen wereldwijd: in onze buurlanden, maar evenzeer in China, Canada, Nieuw-Zeeland en Australië,” zegt zaakvoerder Dominique Gilles. “Onze klanten zijn bedrijven actief in de lucht- en ruimtevaart, de farmaceutische – en voedingsindustrie, de scheeps- en tankbouw, de trappenbouw, ..., één voor één toepassingen waar de afwerking zeer belangrijk en specifiek is.”

Cibo telt vandaag zowat 50 medewerkers. De toepassingsexperts onderhouden het contact met de klanten in al deze landen, want de producten zijn

SCHUUR-, SLIJP- EN POLIJSTPRODUCTEN

SCHUURMACHINES “Wij ontwikkelen en produceren ook zeer specifieke schuurmachines,” vult zaakvoerder Gilles aan. “Ik denk daarbij aan de Finimaster Pro. Dit is als het ware een mobiele werkplaats, die in combinatie met onze borstels, banden en wielen zowat elke schuurjob kan uitvoeren: satineren, structureren, homogeniseren, borstelen, opruwen, opkuisen, polijsten, enz.”

| 73 metaalvak

metaal plaatje op een

Stevens Punching nv stevens.punching@spsfe.be

Zonnebeekseweg 221 8900 Ieper

T +32(0)57 20 21 47 F +32(0) 57 20 16 54

Adv-Metaalvak.indd 1

28/04/14 16:09

Nauwkeuriger en sneller frezen lijkt op het eerste zicht een contradictie. Met de “Dynamic Precision” functies lossen de TNC-sturingen deze paradox op een slimme manier op en helpen u efficiënter de maximale nauwkeurigheid uit uw machine te halen. De werkstukken worden zo preciezer, zelfs met hele strenge toleranties en een ruime variatie van vormen. En ze doen dit zonder de bewerkingssnelheid te compromitteren. Integendeel: werktuigmachines met een TNC en “Dynamic Precision” zijn vaak zelfs sneller dan zonder.

HEIDENHAIN nv/sa 1760 Roosdaal Belgium Telefoon +32 54 34 31 58 www.heidenhain.be Hoekmeetsystemen

Lengtemeetsystemen

Sturingen

Encoders

Soms moet je al je krachten bundelen om je doel te bereiken. Deze waarheid geldt niet alleen in de sport maar ook bij de verspaning op freesmachines. Hier laten de TNC sturingen van HEIDENHAIN met “Dynamic Efficiency” u het potentiaal vinden dat verstopt zat in uw machine: bijvoorbeeld hogere verspaningssnelheden met Active Chatter Control (ACC) gecombineerd met Adaptive Feed Control (AFC). Met “Dynamic Efficiency” wordt u productiever, spaart u uw machine, en verlengt u de levensduur van uw gereedschappen.

HEIDENHAIN nv/sa 1760 Roosdaal Belgium Telefoon +32 54 34 31 58 www.heidenhain.be Hoekmeetsystemen

Lengtemeetsystemen

Sturingen

Encoders

Meedenken met de bedrijven over automatisering De kunst van het optimaal automatiseren van bedrijven binnen de maakindustrie is om te weten waar de problemen zich kunnen voordoen en deze dan op te lossen. Een bedrijf moet zich niet aanpassen aan zijn softwareleverancier, maar die leverancier moet zijn producten aanpassen aan de specifieke behoeften van de klant. Ridder Data Systems is op die manier uitgegroeid tot een vooraanstaande speler met betrekking tot ERP-software. kelde het bedrijf een eigen software. Door de interesse van andere bedrijven in die software besloot de directie in 1982 om Ridder Data Systems op te starten, onder leiding van zoon Henri Nugteren. Deze divisie, die vandaag 55 medewerkers en meer dan 700 klanten telt, levert ERP-software voor bedrijven die hun processen optimaal willen beheren en beheersen. “Schoenmaker, blijf bij je leest, is onze filosofie,” stelt Henri Nugteren. “Wij concentreren ons op de maakindustrie en stemmen onze producten af op de specifieke wensen van de klanten in die markt.” Ridder Data Systems richt zich onder meer op de (landbouw)machine-, apparaten- en matrijzenbouw, de scheepsen carrosseriebouw, de elektrotechnische -, hout- en meubelindustrie en de constructiebedrijven.

PUBLIEKSTREKKER OP BEURZEN Een echte Dakar-wagen op de stand van Ridder

EEN FAMILIEBEDRIJF De grondvesten van dit familiebedrijf werden in 1953 gelegd, toen F.A. Nugteren in Ridderkerk een bedrijf oprichtte, dat gespecialiseerd was in de ontwikkeling en productie van machines voor de land- en tuinbouw. Dat bedrijf was uiteindelijk bepalend voor de naam Ridder en voor de succesvolle groei van de onderneming. Vandaag bestaat de Ridder Groep uit Ridder Drive Systems, een producent van aandrijfsystemen, Hortimax voor klimaatregeling in serres en Ridder Data Systems voor ERP-software.

Ridder Data Systems toont op elke beurs een leuk product van één van de klanten om zo de aandacht van het publiek te trekken. “Voor de Techni-Show mochten wij een echte Dakar auto lenen van coureur Chris Leyds, die niet alleen zelf speciale auto’s voor dergelijke races bouwt, maar ook aandeelhouder is van Defenture, een onderneming die voertuigen voor onder andere Defensie ontwikkelt,” legt de zaakvoerder uit. “Dit bedrijf maakt gebruik van onze Ridder iQ-software om alle onderdelen voor de voertuigen bij te houden en te traceren én het complete bedrijfsproces te automatiseren.” ■

SCHOENMAKER, BLIJF BIJ JE LEEST Aangezien oprichter Nugteren steeds wou weten wat een product hem kostte en opbracht, ontwik-

ERP-software voor optimaal beheer van processen

| 75 metaalvak

De RX170 HSM geïntegreerd in een complete cel

Robots verhogen de snelheid en efficiëntie op de werkvloer. Bovendien bereiken gebruikers dankzij een precieze programmering doorlopend dezelfde hoge kwaliteit van afwerking. In tegenstelling tot de mens raken robots ook niet verveeld of vermoeid of worden ze onzorgvuldig.

Doorslaggevend is echter vooral de veelzijdigheid, want robots kunnen voor één specifieke taak of tegelijk voor een aantal verschillende jobs geprogrammeerd worden. Stäubli ontwikkelt al jaren innovatieve robots voor uiteenlopende toepassingen. De nieuwe RX170 HSM (High Speed Machining) met geïntegreerde spindel van de firma uit Zwitserland is niet zomaar een robot, maar een complete machine.

Robots zijn niet meer weg te denken uit onze productieomgeving, vooral ook die types met een spindel op het einde van de 6e as. Snelle integratie, gemakkelijke toegankelijkheid en betaalbaarheid zijn pluspunten, maar een verminderde nauwkeurigheid en stevigheid en de complexere montage van de spindel maken deze robots echter vaak een stuk minder interessant. “Technisch gezien zijn deze bestaande oplossingen niet altijd een geschikte oplossing, vooral voor hardere materialen. Daarom is ook het idee gegroeid om van een robot een echte machine te maken,” zegt Benjamin Parent, sales engineer bij Stäubli. “Onder de hoede van het CETIM werd een werkgroep met medewerkers van verschillende bedrijven, waaronder ook Stäubli, opgestart.

76 | metaalvak

Wij gingen samen op zoek naar oplossingen om langere stukken te bewerken en manuele jobs te vervangen door robothandelingen. Die nieuwe robot moest een werkstuk aan verschillende zijden tegelijk kunnen bewerken, zonder behoefte aan verdere afwerking. Bovendien zijn de materialen geëvolueerd, waardoor het systeem ook carbon of composietmaterialen moest kunnen verwerken. En die robot moest ook nog eens kosten helpen besparen. Die innovatieve oplossing is onze RX170 HSM.”

UNIEKE KENMERKEN Deze robot met een radius van 1835 mm wordt gekenmerkt door zijn unieke geïntegreerde spindel.

Dat bevordert de stevigheid en stabiliteit. Elektri-

sche kabels, koeling, smeermiddelen voor de lagers en andere elementen zijn in de arm van de robot weggewerkt en de stroombronnen worden aan de voet van de arm gemonteerd. Aangezien alles in een gesloten systeem geïntegreerd is, voldoet deze robot aan de strenge eisen voor de IP65 en zelfs IP67 aan de pols. “Deze RX170 HSM garandeert de nauwkeurige bewerking van een breed assortiment materialen, waaronder ook vezelversterkte kunststoffen en andere composieten,” legt Parent uit. “Deze 5-assige robot is ideaal voor high-speed frezen, contourfrezen, ontbramen, boren, tappen, polijsten, draadsnijden en prototyping, én vermindert eveneens het tijdverlies bij het laden en ontladen van machines.”

FLEXIBELE EN NAUWKEURIGE WERKING Dankzij de geautomatiseerde gereedschapswisselaar kan de robot zelf het juiste gereedschap selecteren en zo vlot van de ene naar een an-

'Deze robot met een radius van 1835 mm wordt gekenmerkt door zijn unieke geïntegreerde spindel' dere toepassing omschakelen. Het systeem kan zelfs als meettoestel functioneren door de combinatie met een meetprobe. En de absolute calibratie – het volledig uitmeten – van de robot garandeert een repeatability van ongeveer 0,04 mm, met zeer nauwkeurige resultaten tot gevolg.

Deze RX170 HSM kan in een cel met een gereedschapsmagazijn of op een bewerkingscentrum gemonteerd worden. Voor hele grote stukken kan deze innovatieve robot ook op een lineaire track geïnstalleerd worden en zo over het werkstuk heen en weer schuiven. De klanten komen hoofdzakelijk uit de luchtvaart, automobielsector, glas- en houtbewerking, nucleaire techniek en modelbouw.

COMBINATIE MET HOOGWAARDIGE SPINDELS EN SOFTWARE Deze RX170 HSM robot is verkrijgbaar met de spindels van Fischer-Precise en wordt op een eenvoudige manier gestuurd door de VAL HSM programmeringsinterface van Stäubli. Die zorgt steeds voor een controle van zowel de robot als de spindel en geeft ook eventuele fouten in de werking aan.

CONCLUSIE Met de RX170 HSM ontwikkelde de werkgroep rond Stäubli een innovatieve robot, die op de werkvloer als een ware machine functioneert – een nieuw tijdperk op het vlak van robotica. ■

Het resultaat van de werkgroep binnen het CETIM

Uitvoering tot in de kleinste details

| 77 metaalvak

Machines en gereedschappen leveren is ĂŠĂŠn, maar ook de service is belangrijk

Aangezien er vandaag op vlak van kwaliteit en prestaties nog nauwelijks een onderscheid is tussen de metaalbewerkingsmachines en gereedschappen van de grote spelers op de markt, moeten leveranciers en importeurs op zoek naar andere manieren om zicht te onderscheiden. Een goede service kan vandaag een klant over de streep trekken. MAKE! Machining Technology uit het Nederlandse Drunen is een importeur van hoogwaardige metaalbewerkingsmachines, die ook beschikt over een vakkundige service- en, aftersales-afdeling.

Metaalvak sprak met zaakvoerder Edward de Jong over de geschiedenis, de visie en de producten van het bedrijf.

78 | metaalvak

MR. DE JONG, WIE IS MAKE! MACHINING TECHNOLOGY? Wij zijn importeur van hoogwaardige machines, gereedschappen en toebehoren voor de volautomatische seriematige metaalbewerking. Ons gamma bestaat onder meer uit enkel- en meerspindel draaiautomaten, universele en ultraprecisie draaimachines, draai- en freescentra en draaicellen, rondtaktautomaten, transfermachines alsook machines voor speciale toepassingen. Wij leveren ook gereedschappen en toebehoren, zoals spansnij- en rolgereedschappen, vaste en roterende gereedschapshouders, span- en geleidebussystemen, spanentransporteurs en hogedruk koelmiddelinstallaties. MAKE vertegenwoordigt onder meer de merken Ergomat, Iemca, Manurhin, Miyano, Mori-Say en Pfiffner. Voor turnkey-projecten werken wij dan weer veelvuldig samen met Paul Horn, waarbij wij onze machines uitrusten de Horn-gereedschappen.

HOE IS DE FIRMA EIGENLIJK ONTSTAAN? Mijn vader, Wouter de Jong, richtte de firma MAKE! Machining Technology op in 1990. Zijn jarenlange ervaring in de verkoop van metaalbewerkingsmachines bleek voor bedrijven als Manurhin zijn vruchten af te werpen. Samen met zijn naaste medewerker, Dhr. Van ’t Dack, werkte hij hard om de producten van Manurhin en later Tornos, Pfiffner en Ergomat bij zijn klanten voor te stellen en te promoten. In 1992 ben ik zelf in de firma gestapt. Mijn vader bezocht de klanten, terwijl ik de interne verwerking van de offertes en bestellingen voor mijn rekening nam. In datzelfde jaar 1992 hebben wij een heel belangrijk stap in de geschiedenis van de firma gezet. Naast de levering van de machines, gereedschappen en toebehoren zijn wij toen ook gestart met service en dienstverlening naar onze klanten. Dankzij de succesvolle combinatie van kwaliteitsvolle producten en vakkundige service is de firma uitgegroeid tot een begrip op de markt van de metaalbewerkingsmachines. In 1997 zijn wij verhuisd naar nieuwe en ruimere gebouwen op het bedrijventerrein Groenewoud II in Drunen.

Miyano BNA 42 GTY

Verder bieden wij onze klanten ook onderhoudscontracten aan en staan in voor de revisie van de machines, die wij op de werkvloer installeerden.

Wij zijn 24 uur per dag 7 op 7 bereikbaar voor onze klanten.

OP DE TECHNI-SHOW HEBT U 2 NIEUWE PRODUCTEN VOORGESTELD: DE MANURHIN K'MX 732 EVO EN DE MIYANO BNA-42GTY? De K'MX 732 EVO van Manurhin is een 7-assige langdraaiautomaat met een oliegekoelde Built-In ‘electro’- hoofdspindel met een vermogen van 10,5 kW, ideaal voor de bewerking van staven met een diameter tussen 3 en 32 mm. Dankzij de twee onafhankelijke lineair sleden kan de ma-

chine simultaan boren en frezen en zelfs tot vier gereedschappen gelijktijdig bewerkingen laten uitvoeren. De grote verspaningsruimte zorgt voor een vrije spanenval en garandeert een goede toegankelijkheid van de machine. De Miyano BNA42GTY is een 42 mm CNC-draaiautomaat met 2 spindels, 1 lineair slede, 1 revolver, 2 Y-assen, C-assen en een overnamespindel met kruisslede, waarop tot 45 gereedschappen ingezet kunnen worden. Deze machine omvat handgeschaafde vlakbedgeleidingen met een extreme robuustheid, stijfheid, stabiliteit en dempingsvermogen.

Dat resulteert in een ongekend verspaningsvermogen, langere standtijden van de gereedschappen en de bekende nauwkeurigheid van een Miyano. ■

U GAF ZELF AL AAN, DAT SERVICE EEN BELANGRIJKE ROL SPEELT BIJ UW FIRMA. ONDERSCHEIDT U ZICH OP DIE MANIER VAN ANDERE IMPORTEURS? Een vakkundige service en aftersales is sowieso een pluspunt bij de klanten. Momenteel bestaat ons team uit 6 ervaren medewerkers. Die staan onze klanten bij met raad en daad. Wij leveren dus niet alleen de nieuwste machines en gereedschappen, maar assisteren ook bij de inbedrijfstelling van onze producten en geven programmeercursussen en andere opleidingen voor de operatoren.

Manurhin K'MX 732 EVO

| 79 metaalvak

MT service Sint-Denijsstraat 282 1190 VORST

www.mtservice.be

Nieuwe machines: +32 2 555 11 57 Dienst na verkoop: +32 2 555 11 55 Wisselstukken: +32 2 555 11 56

WRD 170 Q

MT service is verdeler van het merk TOS Varnsdorf.

Met een ervaring die teruggaat t ot 1968 kunnen wij steeds een geschikte werktuigmachine voor al uw toepassingen in de metaalbewerking bieden.

WHtec 130

HORIZONTALE BEWERKINGSCENTRA

WHN (Q) 13/15 CNC

HORIZONTALE BOOREN FREESMACHINES

NEDERMAN NV Bergensesteenweg 181, 1900.SINT PIETERS LEEUW T............................................................... +32(0) 3342250 E info@nederman.be W www.nederman.be

4D SERVICES Ternatstraat 4, 1742 TERNET T............................................................ +32 (0)2 5827264 F........................................................... +32 (0) 582 81 59 E info@4dservices.be W www.4dservices.be

Coatings

OERLIKON BALZERS COATING BELGIË Schurhovenveld 4050, 3800 SINT-TRUIDEN T............................................................ +32 (0)11 693040 F.............................................................. 32 (0)11 692945 E info.balzers.be@oerlikon.com W www.oerlikon.com/balzers/be

Gereedschappen

EMUGE FRANKEN NEDERLAND BV Handelsstraat 28, 6851 EH HUISSEN T..........................................................+31 (0)26 3259020 F..........................................................+31 (0)26 3255219 E nederland@emuge-franken.com W www.emuge-franken.nl

DE-STA-CO BENELUX B.V.www.destaco.com +31 (0)297 285332 Amsteldijk 173, 1422 XZ UITHOORN T....................................................... +31 (0)297 285 332 F ..........................................................+31 (0)297-285481 E benelux@destaco.com W www.destaco.com

AIR LIQUIDE WELDING BELGIUM S.A Grijpenlaan 5, 3300 TIENEN T.............................................................+32 (0)16 804820 F........................................................... +32 (0)16 782922 E alw-belgium@airliquide.com W www.airliquidewelding.be

HEIDENHAIN Pamelse Klei 47, 1760 ROOSDAAL T............................................................ +32 (0)54 343158 E sales@heidenhain.be W www.heidenhain.be ESAB BELGIE Liersesteenweg 173H, 2220 HEIST OP DEN BERG T..........................................................+32 (0)15 25 79 30 E info@esab.be W www.esab.be ISCAR BENELUX NV Roekhout 13, 1702 DILBEEK T............................................................ +32 (0)2 4642020 E info@iscar.be W www.iscar.be

MITUTOYO BELGIUM Hogenakkerhoekstraat 8, 9150 KRUIBEKE T............................................................ +32 (0)3 2540444 E Werner.De.Ridder@mitutoyo.be W www.mitutoyo.be

SECO TOOLS BENELUX Chausse de Nivelles 28, 1420 BRAINE-L’ALLEUD T...........................................................+32 (0) 2 3890960 E info@secotools.com W www.secotools.com

FANUC ROBOTICS BENELUX Generaal de Wittelaan 15, 2800 MECHELEN T..............................................................+32 (0)15 207157 E info@fanucrobotics.be W www.fanucrobotics.be

KUKA AUTOMATISERING + ROBOTS NV Centrum-Zuid 1031, 3530 HOUTHALEN T.............................................................. +32 (0)11 516160 F............................................................. +32 (0)11 526794 E info@kuka.be W www.kuka.be

PLASMA SOLUTIONS Begoniastraat 17, 9810 EKE-NAZARETH T............................................................ +32 (0)9 3304554 F.............................................................+32 (0)9 3306381 E kjellberg@skynet.be W www.kjellberg.be

SCHUNK INTEC NV Industrielaan 4, 9320 EREMBODEGEM T........................................................... +32 (0)5 3853504 F.............................................................+32 (0)5 3836351 E info@be.schunk.com W www.be.schunk.com

STAUBLI BENELUX NV Meensesteenweg 407, 8501 BISSEGEM T........................................................... +32 (0)56 364001 E t.verschelde@multi-contact.com W www.staubli.com

PAUL HORN Postfach 1720, D-72007 TUBINGEN T...........................................................+49 (0)707 170040 E info@phorn.de W www.phorn.de

VALK WELDING P.O. Box 60, 2950 AB ALBLASSERDAM T............................................................+31 (0)78 6917011 E info@valkwelding.com W www.valkwelding.com

WAT DOET U EIGENLIJK? BEL +32 (0)11 605540 VOOR ALLE INFORMATIE OVER EEN VERMELDING IN METAALVAK

CAD/CAM en ERP

DORMER TOOLS Belgicastraat 5, bus 5/6, 1930 ZAVENTEM T........................................................ +32 (0) 3 440 5901 E dormer.be@dormertools.com W www.dormertools.com

WIE DOET WAT

Lassen & Snijden

Afzuiging

| 81 metaalvak

WIE DOET WAT WAT DOET U EIGENLIJK? BEL +32 (0)11 605540 VOOR ALLE INFORMATIE OVER EEN VERMELDING IN METAALVAK

Metalen

EUROPEAN METAL SUPPLIES Preenakker 6, 1785 MERCHTEM T..............................................................+32 (0)52 374151 E info@emsmetals.be W www.emsmetals.be

WILA BV Goorseweg 7, 7241 DB LOCHEM T......................................................... +31 (0)573 289850 E info@wila.nl W www.wila.nl

Schuurmiddelen

Oppervlaktebehandeling

HERMLE Industriestraße 8-12 D-78559 GOSHEIM (Duitsland) T............................................................... +49 (0)74 26950 F........................................................+49 (0)74 26951309 E info@hermle.de W www.hermle.de

time saving abrasives

RÖSLER BENELUX Avenue de Ramelot 6, 1480 TUBIZE T.............................................................+32 (0)23 610200 E info@rosler.com W www.rosler.com

CIBO SCHUURTECHNIEKEN Deugenietstraat 5, 3150 TILDONK T............................................................. +32 (0)16 618585 E info@cibo.be W www.cibo.be

Smeermiddelen en Koelvloeistoffen

MAKE! MACHINING TECHNOLGY Antonie van Leeuwenhoekweg 18 5151 DV DRUNEN T......................................................... +31 (0)416 632068 E info@make-mt.nl E www.make-mt.nl

Plaatbewerkingsmachines R

AMADA NV Doenaertstraat 15, 8500 KORTRIJK T..........................................................+32 (0)56 35 18 98 E info@amada.be W www.amada.be

LVD BENELUX Hondschotestraat 112, 8560 GULLEGEM T.............................................................+32 (0)56 430572 F............................................................. +32 (0)56 432512 E benelux@lvd.be W www.lvdgroup.com

SAFANDARLEY Kwinkweerd 11, 7241 CW LOCHEM T.......................................................... +31 (0)573 222222 E safan@safandarley.com W www.safandarley.com

UNIL LUBRICANTS Bergensesteenweg 713, 1600 SINT PIETERS LEEUW T........................................................... +32 (0)2 3650200 E info@unil.com W www.unil.com

Software

YAMAZAKI MAZAK EUROPE Grauwmeer 7, 3001 LEUVEN T.............................................................. +32 (0)16 391611 F..............................................................+32 (0)16 391707 E mazak@mazak.be W www.mazak.eu

Distributed by

LIMIS Hengelosestraat 705, 7500 AM ENSCHEDE T.......................................................... +31 (0)534 836536 E info@limis.nl W www.limis.nl

Toeleveringen

STEVENS PUNCHING Zonnebeekseweg 221, 8900 IEPER T............................................................. +32 (0)57 202147 F............................................................ +32 (0)57 201654 E stevens.punching@spsfe.be W www.stevens-punching.be

VYNCKIER TOOLS Patrick Wagnonlaan 7, 7700 MOESKROEN T........................................................... +32 (0)56 561466 F +32 (0)56 561468 E info@wynckier.biz W www.wynckier.biz

Waterjettechnologie

Verspaningsmachines

VAC MACHINES Kleine Pathoekeweg 13-15, 8000 BRUGGE T............................................................. +32 (0)50 315083 E info@vac-machines.be W www.vac-machines.be

82 | metaalvak

HAAS AUTOMATION Mercuriusstraat 28, 1930 ZAVENTEM T............................................................. +32 (0)2 5261756 E info@haascnc.com W www.haascnc.com

L&D JET TECHNIEK NV Industrieterrein 2/3, 3290 DIEST T............................................................ +32 (0)13 531777 F +32 (0) 13 53 17 75 E info@lendwaterjet.be W www.lendwaterjet.be

Š 2014 SCHUNK GmbH & Co. KG

Het grootste spanklauwenprogramma met 1.200 producten

Grootste triomf met de winst in de Uefa-Cup in 1997 Jens Lehmann, Duitse doelman legende

Thilo Schumacher, Production Department Chuck Jaws, Master Area Special Chuck Jaws

Superior Clamping and Gripping

Grijpklauwen, spanklauwen van SCHUNK