Industrial Automation 01 2016

VAKTIJDSCHRIFT OVER PRODUCTIE- EN PROCESAUTOMATISERING

1 WWW.IA-ONLINE.BE 2016 ● november - december

NIEUWE SCADA-SOFTWARE MET MODULAIRE OPBOUW | VEILIGHEIDSVERGRENDELING VEILIG OP SLOT | SLIM OP WEG NAAR DE FABRIEK VAN DE TOEKOMST

YuMiÂŽ - Creating an automated future together You and me

ABB levert standaard robotoplossingen voor de industrie. Deze zijn eenvoudig, snel, kostenbesparend en flexibel in bestaande of nieuwe productielijnen te integreren. ABB Robots zijn zeer gebruiksvriendelijk, betrouwbaar, efficiĂŤnt, onderhoudsarm, accuraat en werken 24/24/7 op topsnelheid. Kiest u een ABB Robot dan weet u wat u kiest!

Bezoek ons op www.abb.com/robotics

ABB adv yumi 2015 197x267.indd 1

29-07-15 08:29

Voorwoord Industriële automatisering op volle kracht U heeft de allereerste editie van Industrial Automation in de hand, de nieuwste telg van uitgeverij Louwers. Het blad heeft de ambitie om u alle mogelijke informatie aan te reiken inzake, what’s in a name, industriële automatisering. Van de kleinste componenten in de productielijn, sensoren, connectoren, ventielen … die een belangrijke schakel in de ketting van een automatiseringsproject vormen, tot volledig geïntegreerde oplossingen die uw productieproces hertekenen, het zal allemaal aan bod komen op deze pagina’s.

De timing van deze eerste editie hoeft niet te verwonderen. Alle takken van de industrie staan op een kantelpunt, sommigen noemen het de vooravond van de vierde industriële revolutie. Waar stoom en elektriciteit in het verleden de weg plaveiden naar massaproductie, zullen data en connectiviteit de drivers van morgen worden. Industrie 4.0 dus. U hoeft er zich echter geen futuristisch, ver-van-mijn-bed-show beeld van te vormen. De toekomst begint immers met het nemen van kleine stapjes in de juiste richting. De integratie van sensoren bijvoorbeeld die u perfect op de hoogte houden van de toestand van uw machinepark. Of software die op basis van ingewikkelde algoritmes voor u een eenvoudige analyse van deze sensorgegevens maakt. En het internet dat u in staat telt om af te meten of uw andere productiesite, enkele kilometers of een continent verder, dezelfde resultaten kan voorleggen.

Industrie 4.0 is meer dan zomaar een modewoord. Het is een combinatie van digitale sleutelvaardigheden die u als ondernemer in staat willen stellen om de handschoen op te nemen en de concurrentie aan te gaan in een wereldwijde context. We zijn waarschijnlijk niet de eerste (en zeker niet de laatste) die u op deze trein mee willen krijgen. En u hoeft het ook van ons niet aan te nemen dat de tijd rijp is om nu te investeren. Verschillende experten uit de industriële sector die in deze editie aan het woord komen, brengen exact dezelfde boodschap, wars van commerciële belangen. Ook de federale overheid en diverse federaties en onderzoeksinstellingen trekken hard aan de kar van digitalisering en automatisering. Want het is vandaag dat u het verschil kan maken met uw concurrenten.

U staat daar niet alleen voor. Met Industrial Automation willen we u vijfmaal per jaar informeren over het reilen en zeilen binnen automatisering. Over interessante nieuwigheden op de markt die uw proces veilig en flexibel kunnen begeleiden. Over betrouwbare partners die u bij de hand kunnen nemen doorheen deze strategische transities. Over nieuwe uitgangspunten uit misschien andere sectoren die uw eigen horizon kunnen verbreden. En vooral ook over productiebedrijven die reeds het goede voorbeeld geven en een inspiratie kunnen zijn. Want de maakindustrie zal steeds vaker een verhaal worden van over de bedrijfsmuren en over de grenzen kijken. Het is aan u en uw collega’s om van Belgische productiebedrijven de benchmark te maken in deze moderne tijden.

Veel leesplezier!

Valérie Couplez

|5

Vaktijdschrift over productieen procesautomatisering www.ia-online.be Jaargang 1 ● Nummer 1 2016 Verschijnt 5 x per jaar Verantwoordelijke Uitgever

H.B.J.M. Louwers Louwers Mediagroep BVBA Domein De Herten Hertsbergsestraat 4 B-8020 Oostkamp Postbus 85 B-3900 Overpelt T +32 50 36 81 70 E info@louwersmediagroep.be W www.louwersmediagroep.be

18

Eindredactie Valérie Couplez

16

32

Redactieteam Valérie Couplez, Els Jonckheere, Bart Vancauwenberghe Bladmanager Freddy Fierens E f.fierens@louwersmediagroep.be Secretariaat Manuela Depenbrock Eva Huyghebaert Sandra Reijnders Advertenties www.wetransfer.com Onder vermelding van naam en project Adresgegevens: Postbus 85, 3900 Overpelt, België T +32 50 36 81 70 E verkoop@louwersmediagroep.be

47 Nieuwe SCADA-software met modulaire opbouw

51 41 8

Kabelsystemen met maximale kwaliteit en veiligheid

10

Universele grijper past op tal van systemen en merken

13

De Pen: Thierry Van Eeckhout

16

Robots helpen kmo’s goedkoper produceren

18

Adreswijzigingen Schriftelijk ten minste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 85, 3900 Overpelt

Robotica toegankelijk voor iedereen

22

Een nieuw tijdperk van industriële productie

25

Opzeggingen Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van opzegging is ontvangen, wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd.

Software dichter bij gebruikers brengen

28

Digitaliseren of verdwijnen

31

Honger naar informatie over digitalisering

32

Abonnementsprijs België: € 54,00 per jaar excl. BTW Buiten België: € 90,00 per jaar excl. BTW KBC Neerpelt IBAN nr. BE80 7310 2514 2977 BIC: KREDBEB t.n.v. Louwers Mediagroep bvba o.v.v. vaktijdschrift Industrial Automation

Doelgroep Voor management, directies, engineers, inkopers en operators in: productie- en procesautomatisering, inclusief food processing & packaging.

Vormgeving /Art-direction T +32 50 36 81 70 E studio@louwersmediagroep.be Drukwerk Drukkerij Hendrix, Peer Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. Hoewel dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Zij aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie.

“Broodnodige verandering op gang brengen”

35

Veiligheidsvergrendeling veilig op slot

38

Flexibele automatisering voorwaarde voor rendabel produceren

42

State-of-the-art technieken voor uw veiligheid

45

Productie dempsystemen veilig dankzij intelligente sensortechnologie

46

Slimmer voedsel snijden dankzij frequentieomvormers met PLC-functies

48

Efficiënt communiceren in Industrie 4.0

51

Sectornieuws

52

Inhoud

63

58 81

89 94

Gemeenschappelijke database sleutel tot kortere marktintroductietijd

58

Actuatoren met Integrated Controller

62

Veel meer dan sensoren

63

Automatische potentiaalvereffening verzekert elektrische veiligheid

66

De voorloper in automatisatie

68

Robuuste controller communiceert via 3G

70

Optische sensoren in compacte behuizing

72

Nieuwe radarsensor meet vloeistoffen met frequentie van 80 GHz

74

Betrouwbaar herkennen van contrastmarkeringen

77

Niveaumeting van water en afvalwater: ultrasone of radarmeettechnologie?

79

Betrouwbare flowmeting van rauwe melk met hoog luchtgehalte

82

Slim op weg naar de Fabriek van de Toekomst

84

Continental optimaliseert zijn ‘Just in Sequence’

87

Hoe industriële informatie betrouwbaar communiceren?

89

Voor al uw automatiseringsoplossingen...

93

Perfecte kunststoffen omhulsels van borden en machines

94

Wie doet wat

95

VAKTIJDSCHRIFT OVER PRODUCTIE- EN PROCESAUTOMATISERING

1 WWW.IA-ONLINE.BE 2016 ● november - december

NIEUWE SCADA-SOFTWARE MET MODULAIRE OPBOUW | VEILIGHEIDSVERGRENDELING VEILIG OP SLOT | SLIM OP WEG NAAR DE FABRIEK VAN DE TOEKOMST

Coverbeeld: Universele grijper uit de nieuwe 5000 Serie van Zimmer. www.zvstechniek.nl

|7

Tekst Bart Vancauwenberghe | Beeld Bintz Technics

NIEUWE SCADA-SOFTWARE MET MODULAIRE OPBOUW Inspelen op nieuwe technologische ontwikkelingen: met het Automation Platform.NExT is dat meer dan ooit mogelijk. Bintz Technics bundelt de krachten met Progea om de Belgische markt te verblijden met passende oplossingen die naadloos tegemoet komen aan de almaar groeiende vraag vanuit de industrie naar software voor automatisering. Met Movicon en Automation Platform.

NExT speelt Progea, een Italiaanse specialist in software, daar gevat op in.

‘Movicon.Pro.Lean verzamelt productiedata, berekent de KPI en detecteert productie-uitval’

Intuïtief systeem voor visualisatie

Automation Platform.NExTTM is een alternatief SCADA-platform.

Bintz Technics levert voor de Belgische en Luxemburgse markt sinds tientallen jaren hoogwaardige componenten en oplossingen voor industriële automatisering. Zowel engineeringbedrijven, fabrikanten van machines, industriële integratoren, openbare instellingen als eindgebruikers behoren tot het uitgebreide klantenbestand. Voor de Belgische markt slaat Bintz Technics dus de handen in elkaar met Progea.

8|

“Deze softwarefabrikant uit ‘De Laars’ heeft haar hoofdkantoor in Modena, maar beschikt ook over antennes in Zwitserland en Duitsland”, legt Bram Baetens, sales engineer bij Bintz Technics, uit. “Onze partner legt zich hoofdzakelijk toe op software voor industriële automatisering.

Onder meer SCADA (Supervisory Control and Data Acquisition) en HMI (Human Interface Machine) passen perfect in dat plaatje.”

Met de introductie van het platform Movicon (Monitoring, Vision & Control) in 1992, creëerde Progea een SCADA/HMI-systeem voor controle, toezicht en visualisatie. “Deze oplong kenmerkte zich door haar openheid, de eenvoud en het intuïtieve karakter”, vervolgt Baetens. “Progea zat sindsdien niet stil en lanceerde in de loop der jaren diverse nieuwe versies van deze oplossing. De C-compilers maakten plaats voor C++ compilers. Daarnaast werden ook nieuwe technologieën zoals SVG, web en XML gaandeweg geïntegreerd met Movicon.” Toen MoviconTM 11 op de markt werd gebracht, zette Progea meteen een forse stap richting internationalisering. Dit nieuwe

systeem zorgde namelijk voor een grotere betrouwbaarheid, een toegenomen flexibiliteit en betere prestaties. Bovendien werd het platform in één moeite door ook afgestemd op ODBC, SQL, OPC en SCG Graphics.

Web Client

Movicon Web Client laat toe om het proces overal ter wereld te besturen.

XML is de technologie waar MoviconTM 11 volledig op is geënt. Deze in alle niches van automatisering toepasbare SCADA-technologie faciliteert de controle en visualisatie van de meest uiteenlopende procesvariabelen. “Dat gebeurt op een betrouwbare en veilige manier.

Een extra surplus is dat je het proces overal ter wereld kan besturen met het systeem Movicon Web Client.” Naast MoviconTM 11 heeft Bintz Technics via Progea nog andere ijzers in het vuur. Voor HMI- en embedded systemen ontpoppen ook PowerHMI en MoviconTM CE zich tot betrouwbare softwaresystemen.

geroepen. “Dit systeem verzamelt productiedata, berekent de Key Performance Indicators (KPI, OEE) en detecteert productie-uitval.”

Nieuw platform Met de ontwikkeling van Automation Platform.NExTTM in 2012 creëerde Progea een alternatief SCADA-platform dat afwijkt van de bekende concepten inzake industriële visualisatie. Het op .NET gebaseerde systeem kenmerkt zich door een modulaire opbouw en

Real-time monitoring Ondernemingen moeten meer dan ooit voldoen aan stringente vereisten inzake het beheer van energie. Met Movicon Pro. Energy© software is het mogelijk om de energetische efficiëntie in kaart te brengen en te analyseren.

Het energieverbruik wordt door het gebruik van EnKPI (Energy Key Performance Indicators) geanalyseerd en in real-time gemonitord door het Pro.Energy© model, dat zich baseert op Movicon. Ook het meten en analyseren van hoe efficiënt de productie binnen een bedrijf gebeurt, is mogelijk. Hiervoor werd de Movicon Pro.Lean© software in het leven

werd ontwikkeld in C#. Automation Platform.

NExT ligt volledig in lijn met sterk opkomende trends zoals IIoT en Industrie 4.0. Door te kiezen voor het OPC UA-datamodel kan een volledig open connectiviteit aangeboden worden met andere bestaande systemen en databanken. Sinds de onlangs gelanceerde 3.0-versie is ook een volwaardig geïntegreerde TIA-importer tool verkrijgbaar. ■

|9

Tekst Anny Roelandts | Beeld LAPP

KABELSYSTEMEN

MET MAXIMALE KWALITEIT EN VEILIGHEID Kwalitatief hoogwaardige kabelsystemen vinden toepassing in tal van sectoren. Lapp, de componentleverancier op het gebied van kabels, wartels, connectoren en kabeltoebehoren, kondigt aan dat ze naar systeemleverancier wil evolueren. De voorbereidingen hiertoe startten medio vorig jaar met de introductie van het ÖLFLEX® CONNECT competence center. Deze all-in-one formule, bestaande uit de drie business modellen ÖLFLEX® CONNECT CABLES, - SERVO en - CHAIN, moet garant staan voor de verhoogde ‘added value’ die Lapp zijn klanten wil bieden.

Binnen het businessmodel ÖLFLEX® CONNECT SERVO vloeien alle producten van Lapp met betrekking tot motion en control samen. De klant heeft de keuze uit drie prestatieklassen: van de voordelige ‘basic line’ voor toepassingen zonder agressieve omgevingsinvloeden, over de speciaal voor dynamische toepassingen geconcipieerde

10 |

‘core line’, tot de ‘extended line’ voor hoogdynamische toepassingen. Met het oog op de betreffende toepassingsplaats worden alle servokabels in het eigen laboratorium van Lapp grondig gecontroleerd op maximale kwaliteit en veiligheid. Bovendien heeft Lapp Benelux sinds 2001 een uitgebreide expertise in motor- en servotoepassingen opgebouwd.

Dit leidde onder meer tot een uitgebreide bibliotheek van bedradingsschema’s en connectiemethodiek die de firma in staat stelt om aan de fabrikanten complete systemen te leveren. Denk maar aan SEW®, LENZE®, INDRAMAT® en Sigmatek®. Aan dit rijtje werd onlangs ook Siemens® in een verbeterde vorm toegevoegd.

Binnen het businessmodel ÖLFLEX® CONNECT SERVO vloeien alle producten van Lapp met betrekking tot motion en control samen.

Hoe gaat dit in zijn werk?

Allereerst wordt de engineering en werkvoorbereiding in-house uitgevoerd. Door middel van de modernste technologieën worden vervolgens de verschillende componenten tot kwalitatief hoogwaardige kabelsystemen samengesteld. Dit proces vindt plaats in de eigen geavanceerde assemblageafdelingen in Tsjechië en Duitsland. Het gekwalificeerd team maakt er onder meer gebruik van een volledig geautomatiseerde strip- en krimpmachine voor meeraderige kabels, alsook een volledig geautomatiseerde knip- en stripmachine voor

de bewerking van enkeladers. Om de producten te kunnen traceren, wordt elk product van een badgenummer voorzien. Hierdoor kunnen de gebruikte componenten, de medewerkers die bij de assemblage waren betrokken én de meetwaarden van de testcomputer snel en efficiënt worden achterhaald. Om het integrale kwaliteitstraject te waarborgen, is

Lapp Benelux ISO 9001 is gecertificeerd. Daarnaast is de Lapp Group als assemblagebedrijf UL-gecertificeerd voor de bediening van de Noord-Amerikaanse markt.

Klantspecifieke oplossingen

configurator’ alternatieven voor Siemens® servoassemblages met bijbehorend artikelnummer kan raadplegen, dit inclusief de digitale assemblagetekeningen. De configurator wordt trouwens binnenkort met meerdere servostandaarden uitgebreid.

De voorgeconfectioneerde ÖLFLEX® CONNECT kabelsystemen worden in de meest uiteenlopende sectoren ingezet, zoals magazijnautomatisering, bagageafhandelingssystemen, voedingsmiddelenindustrie, windmolens, maritieme vaartuigen en overal waar ‘smart industry’ de boventoon voert. Of het nu gaat

Gekend en gereputeerd als betrouwbare partner en langdurige samenwerkingsverbanden, wil Lapp als systeemleverancier de klantspecifieke werkwijze nog meer benadrukken.

Vandaar dat het nieuwe competence center

over robotica of toepassingen met agressieve substanties, Lapp biedt onder ÖLFLEX® CONNECT klantspecifieke oplossingen. In de kabelselectie en dimensionering baseert de firma zich op haar jarenlange expertise als kabelfabrikant. Daarom kan Lapp écht heel klantspecifiek te werk gaan. Daar komt nog bij dat vanaf nu de klant in de online ‘servo

een full-service module biedt. Ook zullen zowel grote als kleine series, in elke gewenste kabellengte, binnen de kortst mogelijke termijn worden geleverd. Met het ÖLFLEX® CONNECT Competence Center heeft Lapp een eerste stap gezet, maar in 2017 mag u zeker nog meer initiatieven verwachten om u nog meer met deze all-in-one formule bekend te maken. ■

Bestelling op maat

| 11

Rittal Automation Systems We automate the panel building.

Rittal nv/sa Industrieterrein E17/3206 - Stokkelaar 8 - 9160 Lokeren T 09 353 91 11 - F 09 355 68 62 - info@rittal.be - www.rittal.be

Tekst Els Jonckheere | Beeld Zimmer

Universele grijper

past op tal van systemen en merken

Afgelopen jaar was er het nieuws dat Sommer Automatic voortaan als Zimmer verder gaat. En nu brengt de firma zijn eerste wapenfeit: de nieuwe 5000 Serie. Deze reeks premium grijpers is de eerste die volledig onder de naam Zimmer op de markt wordt gelanceerd. En meteen gooit de firma hoge ogen. Want de 5000 serie is echt universeel: ze past op tal van gangbare systemen en merken, ongeacht of deze nu elektrisch of pneumatisch zijn.

De Serie 5000 kan in eenzelfde bouwgroottte een klemkracht realiseren die tot 1,5 keer groter is dan bij de gangbare merken.

De 5000 Serie is zowel in pneumatische als elektrische variant beschikbaar. Tevens is er keuze tussen een parallel- of driepuntsgrijper.

Doordat de oplossingen één op één uitwisselbaar met grijpers van andere merken zijn, moet Zimmer ervoor zorgen dat de klant voor de 5000 Serie kiest. En daar wil de producent in slagen door betere specs aan eenzelfde of

betere prijs aan te bieden. In dit kader werd bij de ontwikkeling van de nieuwe grijpers speciale aandacht aan de mechanica geschonken.

Het R&D-team van Zimmer koos ervoor om ze standaard van een zeer nauwkeurige en robuuste staal-op-staal geleiding te voorzien, wat voor een erg grote precisie en stabiliteit zorgt. Bovendien hebben de bekkens een

extra DLC-coating meegekregen. Hierdoor vormen dertig miljoen cycli geen probleem, wat betekent dat de grijpers voor hetzelfde geld bijna twee keer langer onderhoudsvrij zijn dan andere merken. Nog een standaardeigenschap is de IP64-beschermingsgraad.

Indien gewenst, kan ook een uitvoering in IP67 worden geleverd, 

| 13

Safely.

All in One: Safety & Automation Sensor technology – Control technology – Drive technology Pilz offers everything you need for your plant and machine automation: innovative components and systems, in which safety and automation are merged in hardware and software. www.pilz.be

dit voor toepassing in de erg corrosieve condities van sommige bewerkingscentra. In dergelijke applicaties biedt de DLC-coating trouwens nog een voordeel. Ze zorgt immers voor een extra lage wrijvingscoëfficiënt, wat in een aanzienlijke energiereductie resulteert.

Revolutionaire besturing Tweede troef: de serie 5000 kan in eenzelfde bouwgroottte een klemkracht realiseren die tot 1,5 keer groter is dan bij de gangbare merken. Ten slotte zette Zimmer ook op het vlak van de besturing een flinke stap vooruit.

De grijpers werken met een Advanced Control Module (ACM). Het betreft een geïntegreerde controller die een krachtige borstelloze DC-motor aanstuurt. Resultaat? De elektrische grijpervarianten hebben een enorme grijpkracht, snelheid en controle. Maar de ACM maakt ook het integreren van elektrische grijpers kinderspel. De GEP 5000 Serie beschikt namelijk over een intuïtief bedieningspaneel dat in de behuizing is geïntegreerd, en waarmee direct grijpkracht en dynamiek kunnen worden ingesteld. Verschillende leds geven vervolgens feedback over de, in gebruik zijnde, functies en parameters. De aansturing en voeding van elektrische grijpers gebeurt door middel van één 24 V kabel. De grijper opent zich hierbij automatisch wanneer hij voor het eerst wordt aangesloten en sluit zich weer bij ontvangst van een tweede signaal. Interessant is dat de grijpers niet opnieuw moeten worden ingeregeld. Ook nadat ze offline zijn geweest, behouden ze hun erg precieze standaardherhalingsnauwkeurigheid van 0,05 mm.

Dit is vooral handig wanneer een grijper moet worden gewisseld.

De grijpers hebben standaard een zeer nauwkeurige en robuuste staal-op-staal geleiding.

‘De 5000 Serie is de eerste reeks die volledig onder de naam Zimmer op de markt wordt gelanceerd’

Uw verdelers in de Benelux Het Duitse Zimmer biedt maar liefst 450 standaardgrijpers in diverse bouwgroottes en prijsklasses. Ook voor speciale uitvoeringen met afwijkende vormen, kan u bij deze innovatieve producent terecht. Alle producten, inclusief de nieuwe Zimmer 5000 Serie, worden in de Benelux verdeeld door ZVS Techniek uit Mierlo en Zwolle, en specifiek in België door partner Pneuvano uit Wommelgem. ZVS Techniek werd in 2000 opgericht en is tot exclusieve distributeur van diverse gerenommeerde merken van grijpers uitgegroeid. Maar ook voor aanverwante automatiseringsonderdelen, zoals robotcomponenten, loopwagenklemmen en stootdempers bent u bij ZVS Techniek aan het juiste adres. ■

De grijpers werken met een Advanced Control Module.

| 15

16 |

Thierry Van Eeckhout

Vice President Sales voor ‘Digital Factory – Process and Drives’ Siemens.

INDUSTRIE 4.0: WAAROM DE INTELLIGENTE PRODUCTIE VAN MORGEN VANDAAG AL BEGINT Een kortere time-to-market realiseren, meer flexibiliteit creëren en efficiënter werken. Dat zijn de voorwaarden om vandaag als maakbedrijf concurrentieel te blijven en te overleven. En waaraan je alleen kan voldoen door te digitaliseren.

De voorbije jaren stonden onze Belgische bedrijven voor heel wat uitdagingen. Willen ze blijven overleven in een steeds competitievere wereldeconomie, dan is het belangrijk om te innoveren. Tal van bedrijven stomen zich klaar voor de toekomst en maken een evolutie door naar Industrie 4.0.

Wat zijn de voordelen van Industrie 4.0?

De vierde industriële revolutie – kortweg Industrie 4.0 – staat voor toenemende digitalisering en de interconnectie van de producten, waardeketens en businessmodellen. Door volop mee te gaan in deze transitie kunnen Belgische bedrijven een sterke positie innemen in de nieuwe mondiale economie.

Door onze bedrijven meer te digitaliseren, creëren we nieuwe opportuniteiten en businessmodellen. De transformatie naar een digitale industrie werkt op twee vlakken. Enerzijds moeten bedrijven hun processen evalueren en aanpassen. Daarnaast kunnen digitaliseringsexperts hen oplossingen aanreiken die hun transformatie naar Industrie 4.0 ondersteunen.

De digitale omwenteling brengt grote voordelen met zich mee. Als mens, machine en proces intelligent aan elkaar worden gekoppeld,

verlopen de interne processen immers vlotter en worden de productie en productiekosten concurrentiëler.

Een revolutie met uitdagingen Bedrijven staan voor belangrijke uitdagingen in hun evolutie naar een ‘Digital Enterprise’. Er zijn duidelijke beslissingen en aanzienlijke investeringen nodig. Het is een item dat bovenaan de agenda van CEO’s, bestuurders en managers moet staan. Welke stappen willen ze ondernemen? En hoeveel budget hebben ze daarvoor? Bovendien is het aan de bedrijven om hun medewerkers zo goed mogelijk voor te bereiden. Dat kan door hen verder op te leiden en hen het gebruik van nieuwe digitale tools aan te leren.

De transformatie naar Industrie 4.0 is een continu proces van lange adem, maar bedrijven plukken er intussen wel volop de vruchten van.

Samenwerking is daarbij onontbeerlijk. Niet alleen binnen een bedrijf zelf, maar ook tussen bedrijven onderling. Zowel grote kleppers als kmo’s zijn gebaat met een evolutie naar Industrie 4.0. Bij Siemens bieden we oplossingen die werken op kleine en grote schaal, en waarin bedrijven naargelang hun budget kunnen investeren.

De evolutie naar Industrie 4.0 is duidelijk aan de gang. Volgt u ook? ■

| 17

Tekst Valérie Couplez Beeld ABB, FANUC, KUKA, RoboJob, Valk Welding en Yaskawa

ROBOTS

HELPEN KMO’S GOEDKOPER PRODUCEREN

Robots bleven lange tijd voorbehouden voor sci-fi films en hoogtechnologische multinationals. Vandaag pronken ze ook in het vizier van kmo’s. Nochtans catalogeerde men ze lange tijd als te duur en te log. Met de evolutie naar steeds kleinere ­batches kunnen bedrijven zich echter geen fouten meer veroorloven. Bovendien kunnen robots de vervelende repetitieve taken uit handen van operatoren nemen, zodat ze zich kunnen toeleggen op andere zaken zoals kwaliteitscontrole.

Collaboratieve robots hebben het grote voordeel dat de veiligheidsperimeters grotendeels kunnen wegvallen.

18 |

Robotisering staat bij veel bedrijven hoog op de agenda. Opvallende vaststelling, de primaire redenen om in robottechnologie te investeren gaan niet enkel over het besparen op arbeid, wat je in een hogeloonland als België zou verwachten, maar ook het verbeteren van de kwaliteit én de flexibiliteit.

Door bepaalde taken door robots in plaats van operatoren te laten uitvoeren daalt het risico op fouten gevoelig. Een belangrijk element nu productiebatches steeds kleiner worden en zelfs richting enkelstuksproductie evolueren. Bovendien zal ook de kwaliteit bijzonder consistent worden. De robot voert elke handeling op exact dezelfde manier uit, terwijl dat bij en tussen operatoren onderling meer kan variëren. Ook dient de nodige flexibiliteit aan de dag te worden gelegd, om met één robot heel uiteenlopende opdrachten uit te voeren. Daarnaast vormen de arbeidsbesparing en de verbetering van de ergonomie de belangrijkste motivaties achter de aankoop en implementatie van een robot.

Evolutie in de robotindustrie België scoorde tot nog toe goed op vlak van robots. Vooral de lange auto-assemblage­ lijnen (Ford, Audi, Volvo …) die ons land rijk was, verwelkomden robots in grote getale.

Grote productiebatches, repetitieve taken … een kolfje naar de hand van robots. Kmo’s worstelen echter met een totaal andere inrichting van het productieproces. Lange tijd geraakten robots er dan ook niet over de drempel. Vandaag begint dit wel te lukken, terwijl er tegelijkertijd de evolutie is naar enkelstuksproductie, die op het eerste zicht net moeilijker te automatiseren lijkt.

Hoe kan dat? Uiteraard heeft veel er mee te maken dat kmo’s sinds de crisisjaren de druk op de kosten zijn blijven voelen en dat door de grotere marktintroductie de prijzen van robots de voorbije jaren daalden. Maar er is meer aan de hand dan dat.

Kleiner en flexibeler Waar vroeger robotfabrikanten zich misschien eerder wilden bewijzen in de hyperlijnen van multinationals, zien ze nu ook het potentieel van de aanwezigheid bij kmo’s in. Dat betekent in de eerste plaats op de proppen komen met meer flexibele robots.

Robots die zich met andere woorden snel konden aanpassen bij wisselende producten en die daarom geen zware payloads moeten kunnen torsen. Er kwamen specifieke oplossingen op de markt, geschoeid op de leest van de kmo, met name voor het beladen en ontladen van bewerkingsmachines en het pallettiseren van producten. 

| 19

Betaalbare robotisering dus. Een operator wordt niet zomaar ingeruild voor een robot op de werkvloer. Er wordt vooral gekeken naar het automatiseren en robotiseren van heel repetitieve taken die vaak weinig ergonomisch zijn. Op die manier krijgt de gebruiker bijvoorbeeld ook de mogelijkheid om een machine een extra shift te laten draaien zonder dat er een operator aanwezig moet zijn. Of kan de operator andere taken op zich nemen, zoals kwaliteitscontrole.

Lasrobots worden steeds meer ingezet voor enkelstuks productie, waarbij de software zorgt voor automatische instelling van de lasmal en het lasprogramma.

Er kwamen specifieke oplossingen op de markt, geschoeid op de leest van de kmo, met name voor het beladen en ontladen van bewerkingsmachines en het pallettiseren van producten.

Eenvoudigere programmering Een tweede belangrijke ontwikkeling voor kmo’s is de vereenvoudiging van de programmering. In de begindagen van robotisering, leek dit voor veel bedrijfsleiders een taak die enkel door raketgeleerden uitgevoerd kon worden, die niet bij bosjes groeien. Te omslachtig, te duur en te tijdrovend dus. Maar operatoren om machines te bedienen zijn vandaag ook steeds moeilijker te vinden.

Kmo’s moeten met andere woorden wel de richting van robotisering in. Dat neemt niet weg dat kleine batches net vragen om een snelle programmering, zodanig dat omsteltijden tot een minimum beperkt kunnen blijven. Gelukkig bleven de ontwikkelingen op het vlak van programmeren niet achterwege. Dat betekende in de eerste plaats een meer parametrische aanpak, waarbij de robotsoftware zelf belangrijke berekeningen voor zijn rekening neemt en de gebruiker zich bij wijze van spreken enkel een weg door de opties moet banen. Sinds enkele jaren is ook een meer intuïtieve programmering mogelijk. Hierbij kunnen gebruikers de gewenste bewegingen voortonen aan de robot, die er vervolgens het passende programma voor bedenkt.

Collaboratie tussen robots en mensen De volgende stap is dat robots en operatoren niet langer gescheiden aan de slag gaan, maar veilig samenwerken. Dit zal robottechnologie pas helemaal doen doorbreken bij kmo’s. De robot kan dan zorgen voor een ergonomische werkpost, een opgeschroefde efficiëntie en een verlaagde foutenmarge. De operator brengt dan flexibiliteit en technische expertise aan in het proces. Er is dan sprake van slimme collaboratieve robots. Naar verwachting zal de intrede van deze co-arbeiders zorgen voor een boost in de

20 |

De robot kan zorgen voor een ergonomische werkpost, een opgeschroefde efficiëntie en een verlaagde foutenmarge. robotmarkt. Tegen 2020 zouden ze al goed zijn voor een aandeel van 1 miljard dollar.

Intussen werden de eerste collaboratieve robots al geïntroduceerd op de Belgische markt. Hoewel kmo’s al een tipje van het potentieel van deze technologie vermoeden, lijken bekommernissen rond de veiligheid nog voor een aarzelende houding te zorgen.

Geheel onterecht nochtans. Collaboratieve robots bieden het grote voordeel dat de veiligheidsperimeters, eventueel aangevuld met veiligheidshekkens grotendeels kunnen wegvallen. Dat maakt ze tot een compactere en op termijn ook betaalbaardere oplossing, waarvan het volledige potentieel vandaag nog niet in te schatten is. Op een beperkte ruimte samenwerking met operatoren van vlees en bloed vraagt echter wel de nodige veiligheidsinstellingen. De aansturing daarvoor kan op verschillende manieren gebeuren: via een veiligheidsstop, handgestuurd, snelheid- of positiebewaking of energie- en krachtbewaking. Daarbij wordt telkens een

werkgebied afgebakend waarbinnen de robot ongestoord kan opereren. Wanneer een operator zijn intrede doet, past de robot zich dan automatisch aan volgens de ingestelde voorschriften.

Niet minder jobs, maar andere jobs Robots hebben dus de toekomst, omdat ze producten goedkoper kunnen helpen produceren, maar operatoren evenzeer. Men hoeft op lange termijn allerminst te vrezen dat robots jobs zouden komen inpikken, al zullen ze wel voor veranderingen zorgen. De nieuwe technologie bespaart weliswaar werk maar creëert tegelijkertijd nieuwe behoeftes en mogelijkheden. Operatoren hoeven geen vervelende klusjes meer op te knappen, maar kunnen een job uitoefenen waar meer knowhow en creativiteit in kruipt en meer voldoening uit groeit. Wanneer ze werkelijk hand in hand op de werkvloer zullen staan, zal er nog meer tot nog toe onbenut potentieel duidelijk worden. ■

Lasrobots worden steeds meer ingezet voor enkelstuks productie, waarbij de software zorgt voor automatische instelling van de lasmal en het lasprogramma.

| 21

De vrees voor een negatieve impact op de werkgelegenheid, wordt met ieder geplaatste cobot iets teruggedrongen.

Tekst Valérie Couplez | Beeld Gibas Automation

ROBOTICA TOEGANKELIJK VOOR IEDEREEN Cobot opent de deur naar Industrie 4.0

De tijd dat robotica enkel ingezet werd bij grote bedrijven met massa­productie, en dan met name vooral de automobielindustrie, is reeds geruime tijd voorbij. Waar robots in tweede fase vooral opdoken bij grotere productiebedrijven, is het tegenwoordig zelfs geen uitzondering meer ze te zien bij het ‘k’ in kmo. Over de oorzaken daarvan is reeds veel gezegd: de hoge productiekosten, concurrentie met andere werelddelen, mass-customizing vervangt mass-production, high mix – low volume productie, kortere levertijden ...

22 |

Een van de drijvende factoren achter deze enorme groei aan robotaantallen was onder andere de introductie van de collaboratieve robot, kortweg cobot, genoemd. De cobot heeft door zijn budget, flexibiliteit en gebruiksvriendelijkheid de drempel tot het inzetten van robots drastisch verlaagd. Velen zijn de cobot gaan zien als een extra stuk gereedschap dat in moderne productiemilieus onmisbaar is. Als pionier, trendsetter en ondertussen reeds jaren wereldleider in deze technologie, heeft het Deense Universal Robots het pad geëffend voor deze marktbeweging. Of men het nu Industrie 4.0, smart industrie, Factory of the Future of nog anders noemt, overal ziet men dezelfde uitgangspunten als die waarrond Universal Robots z’n producten heeft ontwikkeld. De focus ligt niet langer op de zuiver technische specificaties van de robot, maar op de algemene snelle, flexibele en eenvoudige inzet van een cobot. Daardoor is een nieuw

product ontstaan dat op redelijk korte termijn zijn bestaansrecht heeft veroverd. Ondanks het duidelijk onderscheid tussen beide, bestaat nog steeds het misverstand dat cobots op termijn robots zullen vervangen. Dat is een zeer onwaarschijnlijk scenario. Integendeel: beide producten leven reeds enkele jaren in vrede samen, en versterken elkaar zelfs.

Verbeterde concurrentiële positie Het is dus geen toeval dat vele bedrijven het verkennende stadium reeds achter zich gelaten hebben. Reeds duizenden tevreden Universal Robots gebruikers, genieten ten volle van de nieuwe mogelijkheden die cobots bieden, om hun output te verhogen, kwaliteit te verbeteren of garanderen, kortere levertijden te bereiken ...

Ook worden er dagelijks oplossingen verzonnen voor nieuwe toepassingen, daar waar voorheen nooit aan robotica gedacht werd. Zo zien we cobots opduiken in onder andere media, horeca, kantoor, beurzen en retail. De vrees voor een negatieve impact op de werkgelegenheid, wordt

met ieder geplaatste cobot iets teruggedrongen.

Resultaten zorgen ervoor dat bedrijven weer gezond de concurrentie kunnen aangaan met de uitdagingen waar ze voor staan. Gebruikers kunnen opnieuw tijd vrijmaken om toegevoegde waarde te creëren. Repeterende en/ of vervelende taken worden overgenomen. De soms ontbrekende derde hand is nu plots wel beschikbaar. Kortom de concurrentiële positie van de organisatie wordt verbeterd.

De soms ontbrekende derde hand is nu plots wel beschikbaar.

Noodzaak aan integratoren Naast de voordelen voor de gebruikers heeft deze trend ook een grote noodzaak aan integratoren, onderhoudsbedrijven, programmeurs en andere technici gecreëerd. Dit biedt vanzelfsprekend ook mooie kansen, gezien de sterke reputatie die de Lage Landen op dit vlak in het verleden reeds hebben opgebouwd. Bewijs

‘De cobot heeft door zijn budget, flexibiliteit en gebruiksvriendelijkheid de drempel tot het inzetten van robots drastisch verlaagd’

De toekomst al in bedrijf bij Heemskerk Fijnmechanica BV in Waddinxveen.

De focus ligt niet langer op de zuiver technische specificaties, maar op de algemene snelle, flexibele en eenvoudige inzet.

daarvan is ook de sterke focus die educatieve en onderzoeksinstellingen nu op robotica en automatisering leggen. Na een eerste versnelling, met de intrede van Universal Robots op de markt, is ondertussen reeds een tweede golf gestart. Wegens de laagdrempeligheid van de cobots was er immers acuut een noodzaak aan randapparatuur met dezelfde insteek. Er zijn ondertussen tal van gebruiksvriendelijke en flexibele camera’s, grijpers, krachtsensoren, software, mobiele robotplatforms … Bedrijven als het Canadese Robotiq of het Deense MiR, doen aardige pogingen om de drempel verder te verlagen en cobots eenzelfde evolutie te laten meemaken als bijvoorbeeld de PC of de smartphone. Namelijk van een exotisch toestel van de toekomst tot een normaal stuk gereedschap, toegankelijk voor iedereen. ■

| 23

Innovatie is van existentieel belang voor de industrie. Nieuwe en veranderende marktbehoeften, ultrasnelle technologische ontwikkeling en globalisering vragen om een gepast antwoord.

Actemium hanteert een proactieve strategie om bedrijven te ondersteunen bij hun transformatie naar de Factory of the Future.

Business drivers Superior product added value

Optimal resource use Lower energy

Shorter time-to-market Advanced product exibility

Distinctive market position innovation.actemium.be

Tekst Valérie Couplez | Beeld Pia Nordlander bildN

EEN NIEUW TIJDPERK VAN INDUSTRIËLE PRODUCTIE Het internet heeft een revolutie veroorzaakt in het dagelijkse leven. Wie had vijftien jaar geleden al gedroomd van een smartphone? Ook in industriële productieprocessen luidt het internet een nieuw tijdperk in, al laat de impact nog wat op zich wachten. Vandaag is slechts het tipje van de ijsberg aan mogelijkheden ontdekt. ABB bereidt u ook graag al voor op alles wat eronder schuilt.

Vandaag zijn er twee grote trends aan de gang. Allereerst brachten hernieuwbare energie­bronnen zoals zonnepanelen en windturbines een shift teweeg in de energieproductie.

We evolueren van een centraal en makkelijk te sturen systeem naar een decentrale opwekking die aan verschillende factoren onderhevig is. Dat betekent bijvoorbeeld dat in periodes van veel zonneschijn en hard waaiende wind de energie-

prijzen zullen dalen. Bedrijven zullen daar in de toekomst hun productie meer op afstemmen. In sectoren met een hoge energienood, zoals staalof papierf­abrieken, gebeurt dat vandaag al. De tweede trend heeft alles te maken met connectiviteit. Door de komst van het internet kan alles geconnecteerd worden wat een schat aan data oplevert. Door die gegevens te gaan verzamelen en analyseren, krijgen bedrijven het instrument

Met IoT zal het bijvoorbeeld mogelijk worden om een volledige lijn virtueel te bouwen en allerhande simulaties te doorlopen vooraleer er nog maar een machine gekocht is.

in handen om de productiviteit te verhogen, het energieverbruik te verlagen en meer betrouwbaarheid in te bouwen in hun processen.

Connectiviteit in service, operations & control ABB is als wereldwijde partner in industriële automatisering perfect geplaatst om niet alleen de uitdagingen in deze ontwikkelingen te zien, maar ook de voordelen die klanten hiervan kunnen plukken. Het spitst zijn expertise toe binnen drie grote toepassingen. Ten eerste zal er veel veranderen op vlak van service. Op basis van de gegevens die sensoren verzamelen van een installatie, bijvoorbeeld een robot, kunnen ze perfect aangeven wanneer een onderdeel aan vervanging toe is. 

| 25

Your Cable. Your Assembly. Your Solution.

Start your designs with the connectivity experts. From cable or custom servo assemblies right up to complex drag chain applications. Lapp is with you every step of the way.

lappbenelux.com/oelflexconnect

© Nic Arnold Photography

Op basis van de gegevens die sensoren verzamelen van bijvoorbeeld een robot, kunnen ze perfect aangeven wanneer een onderdeel aan vervanging toe is.

Preventief onderhoud kan zo vervangen worden door ‘condition based’ onderhoud waarbij bedrijven zich veel tijd en kosten besparen. Bovendien kunnen deze gegevens weer teruggekoppeld worden om ook het proces te optimaliseren, zodat cruciale en dure onderdelen een langer leven beschoren zijn. Hiermee zijn we aangekomen in het tweede domein: operations. Automatisering is een voorwaarde voor stukproductie. Big data zijn dan de sleutel om het proces zo in te richten dat de omsteltijden en fouten tot een minimum gereduceerd worden. Vandaag herbergen al veel slimme apparaten die gegevens. Met de Internet of Things (IoT) kan wat relevant is voor een bepaald proces er probleemloos uitgehaald worden en uitgewisseld met andere vestigingen en gebruikers.

Een derde toepassing ligt in de control. Met IoT zal het bijvoorbeeld mogelijk worden om een volledige lijn virtueel te bouwen en allerhande simulaties te doorlopen vooraleer er nog maar een machine gekocht is. Hoewel dit nu al mogelijk is met behulp van een DCSsysteem, zullen dergelijke processen in de

toekomst toegankelijker worden dankzij die verregaande connectiviteit.

Wie met zijn bedrijf de stap naar big data en IoT wil zetten, kan bij ABB terecht voor slimme apparatuur om gegevens te verzamelen

Operator blijft nodig Hoewel België misschien niet de voorloper is in deze ontwikkelingen, staat het toch hoog op de agenda bij de overheid, federaties en onderzoeksinstellingen. Denk maar aan initiatieven zoals Factories of the Future. Het verder automatiseren en digitaliseren van de productie is ook voor kmo’s een noodzakelijke voorwaarde om de doorlooptijden in te korten, minder op stock te moeten houden en meer flexibiliteit in te bouwen. Dat betekent niet dat de operator overbodig wordt in de productie, ABB ziet voor hem een andere rol weggelegd die meer rond expertise en kwaliteitscontrole draait. Wie met zijn bedrijf de stap naar big data en IoT wil zetten, kan bij ABB terecht voor slimme apparatuur om gegevens te verzamelen en slimme oplossingen om de beschikbare data juist te analyseren om er waarde aan te ontlenen. Bovendien beschikt men over de benodigde beveiliging om de data veilig van en naar de cloud te brengen. ■ Preventief onderhoud kan vervangen worden door ‘condition based’ onderhoud waarbij bedrijven zich veel tijd en kosten kunnen besparen.

| 27

Tekst Valérie Couplez | Beeld Broadcomm en Ridder Data Systems

SOFTWARE DICHTER BIJ GEBRUIKERS BRENGEN Belgen doen graag zaken met Belgen. Dat had Ridder Data Systems al lang begrepen door te kiezen voor betrouwbare partners in België om klanten te begeleiden bij de implementatie van hun ERP-oplossing. Vandaag zet de Nederlandse softwareontwikkelaar de volgende stap met de oprichting van een Belgische vestiging in Zele. Ze wil daarmee nog dichter bij de klanten en de industrie gaan staan. Het team onder leiding van Gregory van Gils heeft een duidelijke ambitie: van het Ridder iQ ERP-pakket de standaard maken in de Belgische maakindustrie.

Op 6 oktober werd de Belgische vestiging van Ridder Data Systems in Zele officieel geopend.

Dat gebeurde in mooi gezelschap, met onder meer de aanwezigheid van de Nederlandse ambassadeur voor België Maryem van den Heuvel. Vanuit dit fraaie kantoor zullen de huidige en toekomstige klanten van Ridder

28 |

voortaan alle mogelijke ondersteuning krijgen voor hun ERP-pakket. Zaakvoerder Gregory van Gils is geen onbekende. Zijn onderneming GvG-Consulting heeft al jaren ervaring als dealer van het pakket. “Met reeds 75 klanten was de tijd rijp om hier een eigen vestiging te openen. Alles wat dicht bij

de klant moet zijn, projectbegeleiding, opleiding, training … kan nu vanuit Zele gebeuren.

En daar hebben we een heel complementair team voor. Charles Konings heeft een logistieke achtergrond en is een echte specialist in lean management, terwijl Roel Goovaerts zijn praktijkervaring eveneens van onschatbare waarde is. Dat maakt dat we kmo’s vanuit verschillende invalshoeken kunnen begeleiden bij het automatiseren van al hun bedrijfsprocessen op elk niveau.”

Bedrijfsprocessen verbeteren en automatiseren Een van de sterke troeven van het pakket is inderdaad dat het de processen op alle bedrijfsniveaus verbindt. “We benaderen elk project vanuit een grondige analyse van de bedrijfsprocessen van de klant”, verduidelijk van Gils. “We kijken ter plaatse hoe ze vandaag werken en gaan samen aan de slag om hun processen te verbeteren en te automatiseren. Steeds in samenspraak en dat voor

de volledige keten: CRM, calculatie, stuklijsten, werkvoorbereiding, inkoop­administratie, documentbeheer, voorraadbeheer, planning … Alles kan met andere woorden gecentraliseerd en gekoppeld worden binnen het ERP-pakket. En dat perfect op maat van een kmo. Ook qua budget. Zo zijn we bijvoorbeeld gecertificeerd voor de KMO-portefeuille, waardoor opleidingen tot 40% gesubsidieerd zijn.” In tegenstelling tot concurrerende pakketten, ontstond de software van Ridder Data Systems letterlijk op de werkvloer. Ridder beschikt nog steeds over een productiebedrijf in het Nederlandse Hardewijk. Van Gils: “Onze gebruikers zijn ook vandaag nog steeds een belangrijke partner in de verdere ontwikkeling van het pakket. Daarom starten we in januari met een gebruikersgroep, die klanten samenbrengt om ervaringen uit te wisselen en problemen op tafel te gooien. Op die manier kan de volgende update nog meer op de leest van de Belgische kmo geschoeid zijn.” ■

Bram Dewaele: “De invoering van Ridder iQ heeft tot veel meer standaardisatie tussen de bedrijven geleid.

De officiële opening gebeurde in de aanwezigheid van de Nederlandse ambassadeur voor België.

‘Alle bedrijfsprocessen kunnen geïntegreerd worden binnen het ERP-pakket’

Het team van Ridder België bestaat uit Charles Konings, Roel Goovaerts en Gregory van Gils.

Lybover plukt vruchten van geïntegreerde aanpak De Lybover Group is een familiebedrijf onder leiding van de broers Hans en Filip Boels. De groep herbergt zes bedrijven: Keller Lufttechnik Benelux, Keller France, Hafibo, Bulk .ID, Motogroup en Luksal. De individuele organisaties werken regelmatig intensief samen in de domeinen van ontstoffing, brandbeveiliging, recyclage, de handling van bulkgoederen en metaalconstructies.

Bram Dewaele leidt als productmanager mee de automatisatie binnen de groep in goede banen. Met de overgang van Ridder R8 naar Ridder iQ heeft hij er een pak mogelijkheden bijgekregen voor een verdere integratie van de processen en de bedrijven. “De invoering van Ridder iQ heeft tot veel meer standaardisatie tussen de bedrijven geleid. Nu werken we allemaal op dezelfde manier en dat is heel handig voor onze projectleiders die voor de verschillende bedrijven samenwerken. In de toekomst zullen we nog veel meer gegevens kunnen delen. Een van de zaken waaraan ik denk is een gezamenlijke CRM-database voor sales- en marketingdoeleinden. Wellicht zijn er nog meer mogelijkheden om bewerkingen rechtstreeks te integreren.”

De gehele implementatie en begeleiding is in België gerealiseerd met maatwerk van GvG-Consulting, de voorloper van Ridder Data Systems in België. “Heel handig dat Ridder nu ook in België gevestigd is, zeker met het oog op trainingen”, aldus Dewaele.

| 29

Speed up!

• Speed up your team!

• Speed up your logistics!

• Speed up your process!

Met ons innovatief CALL-FOR-ACTION

AndonSPEED Systeem Industrie 4.0

wwww.werma.com/andonspeed

Bezoek ons op Indumation - Kortrijk Xpo Stand H1-B19-2B WERMA BENELUX bvba Industrieweg 78-80 B-9032 Wondelgem

Tel. +32 9 220 31 11 www.wermabenelux.com

SMARTER PRODUCT USABILITY

AFSTANDEN MEET MEN TEGENWOORDIG MET DE NIEUWE 10 SERIES Snel veranderende oppervlakten en kleuren of objecten, leiden vaak tot problemen en tijdrovend nastellen. De nieuwe metende ODS 10 of de schakelende HT 10 afstandssensoren, overmeesteren deze uitdaging zonder problemen tot wel 8 meter ver.

power reserve. www.leuze.be

Steenweg Buda 50, B-1830 Machelen

Tilo Wolf, Technical Head of Product Center – Measuring Sensors

Tekst Valérie Couplez | Beeld ABISS

DIGITALISEREN OF VERDWIJNEN Digitalisering is hot. Het hoeft niet te verwonderen dat de eerste beurs rond het digitaliseren en integreren van bedrijfsprocessen goed gesmaakt werd. De pilooteditie van ABISS, Advanced Business & Industrial Software Summit, sloot af met 278 bezoekers die informatie vonden bij veertig exposanten en lezingen van vijftien keynote speakers.

Industrial Automation had een gesprek met een tevreden Karl D’Haveloose, managing director van Expo Advice Invent Media en organisator van het event.

De boodschap van ABISS klonk luid en duidelijk: digitalize or disappear. “België was misschien niet de early adaptor die Duitsland was, maar ten opzichte van de rest van WestEuropa verloopt digitalisering hier heel goed”, opent Karl D’haveloose, managing director van Expo Advice Invent Media. “In Nederland wordt er veel over gepraat, hier wordt er ook veel rond gedaan. In tal van bedrijven worden concrete en budgettair zware transformaties van bedrijfsprocessen naar Industrie 4.0 door­ gevoerd. Denk bijvoorbeeld aan de grote Factories of the Future. Het zit hem echter ook in kleine projecten, in stap voor stap in de juiste richting evolueren. Sommige bedrijven houden zich nog in, omdat ze denken dat ze te klein zijn of te weinig budget hebben om systematisch hun bedrijfsprocessen te digitaliseren. Maar de digitalisering verloopt veel sneller dan sommige bedrijfsleiders denken en de kloof groeit exponentieel. Dat is nu juist onze boodschap: start to walk today! Laat je goed begeleiden en

analyseer wat je meest kritische processen zijn.

Wanneer je deze prioriteit geeft, zal je ook een impact voelen op andere processen.

Allesomvattende digitaliserings­ summit voor de industrie Heel wat kmo’s steken momenteel hun voelsprieten uit om te ontdekken welke technologie het beste kan ingezet worden om hun productieproces te digitaliseren. De Learn Hubs die de organisatie op poten had gezet waren dan ook een schot in de roos. Toch ziet D’Haveloose nog ruimte voor verbetering voor de volgende editie. Want zoveel is zeker, die komt er. “De learning sessions waren het perfecte instrument om zich snel en efficiënt te informeren over de trends in de markt. Met vijftien sessies kreeg men echter een zwaar programma te verteren. We willen het concept zeker behouden in de volgende editie maar wat terugschroeven om meer tijd vrij te maken voor netwerken en aparte, gerichte demo’s.

Het team achter ABISS, managing director Karl D’Haveloose en exhibition manager Mario Dejaeghere, maken zich nu op voor de volgende uitdaging: Indumation.be in februari.

‘Begin vandaag met digitaliseren, stap voor stap, vooraleer de kloof niet meer te overbruggen valt’ We denken bijvoorbeeld aan een free pitch podium voor bedrijven en start-ups die in een mum van tijd hun gespecialiseerde oplossing voor een heel concreet probleem presenteren aan het publiek. Op deze manier wordt ABISS 2017, dat waarschijnlijk op 28 september zal plaatsvinden, een allesomvattende digitaliseringssummit waar bezoekers de volledige waaier aan digitaliseringsapplicaties kunnen komen ontdekken”, besluit D’Haveloose. ■

| 31

Tekst Valérie Couplez | Beeld ABISS

HONGER NAAR INFORMATIE OVER DIGITALISERING Er is meer dan één pad naar de digitalisering van bedrijfsprocessen. Om door de bomen het bos te blijven zien kregen de bezoekers van ABISS vijftien lezingen van keynote speakers voorgeschoteld. Daarin kwamen alle mogelijke modus operandi aan bod om een digitalisering door te voeren, specifieke trends en technologie, mobiliteit, analytics … Dit alles met een meer dan sterke knipoog naar Internet of Things, big data en industrie 4.0.

Gemiddelde haalde een sessie 68 deelnemers, met uitschieters van meer dan 120 geïnteresseerden.

Gemiddeld kwamen er 69 bezoekers luisteren naar de keynote speakers.

De Learn Hubs op ABISS, Advanced Business & Industrial Software Summit, zaten nooit om deelnemers verlegen. De vijftien keynote speakers van onder meer Agoria, Iminds, Lsec MESA, Orange, Siemens en Sirris kregen gemiddeld 68 bezoekers over de vloer. Voor sommige sessies was het zelfs stoelen bijschuiven. Het bewijst dat maakbedrijven volop de markt verkennen om te

32 |

weten te komen wat voor hen het beste pad naar de digitale fabriek van de toekomst is.

In extremis haakte minister Alexander De Croo nog af, waardoor hij de digitale agenda die de Belgische overheid voor ogen heeft niet kon onthullen. Maar het moge duidelijk zijn dat het moment rijp is voor bedrijven om concreet rond de tafel te gaan zitten en budgetten vrij te maken voor digitalisering.

Zes digitale sleutelvaardigheden Een van de drukst bijgewoonde was de openingssessie van Paul Peeters, lead expert van het Center of Expertise Innovation van Agoria. Maar liefst 90 deelnemers schoven aan voor de sessie die het multidimensionale verhaal dat digitaliseren is in de verf zette.

Peeters ziet zes sleutelvaardigheden om in België digitaal en duurzaam te produceren: kunnen omgaan met variëteit en complexiteit, snelle reactietijden en doorlooptijden realiseren, de operator digitaal ondersteunen, producten in één keer juist fabriceren, transparantie op de werkvloer en het opzetten van een productienetwerk. Een bedrijf mag dit gerust als een menukaart zien, het heeft daarom niet elk van deze sleutelvaardigheden nodig om het te maken, maar moet er wel expertise rond hebben. Want laat het duidelijk zijn. Digitalisering is geenszins een hoofddoel. Het is een instrument om de handschoen op te nemen en de uitdagingen van vandaag en morgen het hoofd te bieden. Hoe kan je op een rendabele manier topkwaliteit garanderen, hoe de war for talent winnen, hoe wereldwijde concurrentie het hoofd bieden? Peeters benadrukte dat automatisering allerminst synoniem hoeft te staan met banenverlies. Wat de winnaars van de Factories of the Future Awards gemeen hebben is dat ze na hun automatiseringstraject een serieuze boost in de tewerkstelling zagen, met een gemiddelde van 27%. Met andere woorden, automatisering moet de mens centraal plaatsen omdat machines nu eenmaal niet alle expertise kunnen over­ nemen. Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat verschillende sleutelwaarden (korte doorlooptijden, digitale ondersteuning voor operator) hierop geënt zijn.

Voorwaarden voor digitale transformatie De populairste sessie met 123 deelnemers bleek deze van Bart Demaegdt, technology manager DCS/MES & Digital Enterprise team coordinator bij Siemens. Hij besprak de vereisten waaraan maakbedrijven moeten

De openingssessie van Paul Peeters was een van de drukst bijgewoonde learn hubs.

‘Digitalisering is geenszins een hoofddoel.

Het is een instrument om de uitdagingen van morgen het hoofd te bieden’ voldoen vooraleer ze met de digitale transformatie van start gaan. Digitalisering roept voor veel bedrijven in een eerste fase immers meer vragen op dan dat het antwoorden biedt. Industrie 4.0 klinkt fantastisch maar waar moet ik beginnen? Het is volgens Demaegdt een veelgehoorde verzuchting.

Voor hem draait digitalisering om meer dan louter technologie, het gaat erom hoe je ze aanwendt. Daarvoor moet er bovenal iets veranderen in de mindset van iedereen actief in het bedrijf, van beslissingsnemer tot operator. Competitieve voordelen uit het verleden zijn nu eenmaal niet meer verzekerd in de toekomst. Industrie 4.0 is een voorstel, een mogelijkheid om de volgende stap in de productiviteit te zetten en productie duurzaam te verankeren in West-Europa.

Er zijn twee manieren van aanpak: top down of bottom up. Wie opteert voor een top down benadering moet een strategisch plan uitwerken en een benchmark vooropstellen.

Belangrijk in dit verhaal is om de technische en financiële haalbaarheid van het project goed in te schatten en mogelijke initiatieven grondig voor te bereiden. Wie bottom up werkt, moet zich focussen op enerzijds de bottlenecks in de productie en anderzijds

de laag hangende vruchten die snel een return on investment opleveren. Dat begint met een aanpak die breder reikt dan het opdrijven van de automatisatie. Je moet

de volledige levenscyclus in aanschouwing nemen: van product design, over productie planning en engineering, tot de uitvoering en het onderhoud en de service achteraf.

Een gemeenschappelijk platform dat alle informatie in real time ter beschikking stelt over de verschillende fases heen, is dan een uitstekend begin. In beide verhalen moet men echter de industriële veiligheid in het achterhoofd houden. Een adequate verdediging zal uit meer dan uit één laag bestaan en zowel fabrieksveiligheid, als netwerkbeveiliging en systeemintegriteit omvatten.

Vandaag ontbreekt deze architectuur nog bij veel bedrijven.

Conclusie Hoewel industrie 4.0 overal hoog op de agenda staat, zijn er in praktijk nog weinig bedrijven ver in gevorderd. Slechts 3% van de bedrijven plukt nu al de voordelen van de geconnecteerde wereld die de Internet of Things voorstelt. Vooraleer bedrijven ermee aan de slag gaan moeten ze weten over welke data ze willen beschikken en wat ze ermee willen doen. De technologie is beschikbaar.

Het is zaak er de juiste uit te kiezen voor het eigen bedrijfsproces. Sowieso zal veiligheid een eerste vereiste zijn, wanneer men de eerste stappen naar Industrie 4.0 zet. ■

Paul Peeters: “Automatisering hoeft allerminst synoniem te staan met banenverlies”.

| 33

t/h

fact

kg/m3

°Brix kg/h

Continue flowmeting ook bij gas- en luchtinsluiting in het medium OPTIMASS serie – technology driven by KROHNE • Coriolis massaflowmeter met Entrained Gas Management (EGMTM): Geen verlies van het meetsignaal tot 100 % gas- en luchtinsluiting in het medium • Verbeterde resultaten bij: – Opstarten en shut down van installaties – Verwerking van lucht bevattende producten – Foutanalyse in het proces • Meting van massa-, volume-flow, dichtheid, temperatuur, flowsnelheid en concentratie in één instrument

products

solutions

services

Meer feiten: www.krohne.nl/optimass

°C

Tekst Valérie Couplez | Beeld ABISS

“BROODNODIGE VERANDERING OP GANG BRENGEN” Heel veel tevreden gezichten tijdens en na afloop van ABISS. Dit netwerkevent rond het digitaliseren en integreren van bedrijfsprocessen wist voor zijn eerste editie reeds veertig exposanten te strikken. Zij kregen 278 bezoekers over de vloer, genoeg kansen om nieuwe businessopportuniteiten aan te grijpen. Zo bleek toch uit een kleine rondvraag. Een greep uit de reacties.

Advanced Business & Industrial Software Summit, zo heet ABISS voluit. Het evenement wilde bedrijven wakker schudden omtrent de noodzaak aan een verregaande digitalisering van het productieproces. Niet morgen, maar vandaag. Zonder daarom alles overboord te gooien, maar om stap voor stap in de juiste richting te evolueren.

Belgische productiebedrijven bevinden zich trouwens in een geprivilegieerde positie. Er is heel veel technologisch vernuft aanwezig op Belgische bodem om te helpen deze stappen te zetten. Op ABISS toonden veertig exposanten zich aan de markt. Een daarvan was Orbid, dat inzet op krachtige software en ICT-oplossingen om de productiviteit en de kwaliteit van zijn klanten te verhogen.

Accountmanager Kurt Noppe was in elk geval enthousiast over het initiatief: “Het is geen evidentie meer voor mensen om een beurs te bezoeken. Maar je merkte hier dat de markt volop in beweging is en dat bedrijven echt antwoorden zoeken. ABISS had alles dus in één keer goed: de timing en het concept met de learn hubs klopten perfect. Onze eigen sessie lokte ook meer dan 75 deelnemers.”

Honger naar informatie

De exposanten waren bijzonder tevreden over de ontspannen sfeer die de toon zette in de gangen.

Sales engineer Kristof Brouwers van Bintz Technics deelde deze mening. Zijn bedrijf levert kwalitatieve componenten en systemen voor industriële automatisering aan de Belgische industrie. “Digitalisering is meer dan een modewoord. 

| 35

NIEUWE GENERATIE SCADA SOFTWARE VOOR INDUSTRIËLE AUTOMATISERING Automation Platform.NExT is een innoverend SCADA platform die de gangbare concepten van industriële visualisatiesoftware hertekent en klaar is voor de toekomst.

•

Gebaseerd op de OPC UA standaard (Industry 4.0 & I²oT ready)

•

Nieuwe grafische objecten: WPF, XAML, 3D, GeoScada

•

Uitgebreide I/O driver bibliotheek

•

Krachtige DB/Cloud oplossingen met data analyse en rapportage

•

Overal toegankelijk via webbrowser HTML5 en mobiele APP’s (iOS & Android)

www.bintz.be - info@bintz.be

De combinatie van netwerken en kennis garen in de learn hubs werkte perfect.

Wie de data tot op machineniveau uit zijn productie kan halen en weer inzetten om de verschillende processen te optimaliseren heeft de toekomst. Voor heel veel bedrijven is dit een heel nieuwe markt die opengaat. Het viel op dat de sessies telkens druk bijgewoond werden.

Dat zegt iets over de inhoud en de honger naar informatie die er momenteel is.” Een deel van het succes van deze eerste editie is volgens Steffi Frenier, marketing & communications bij CadCorner, te danken aan het feit dat dit concept in de diepte werkte. “Veel beurzen blijven te algemeen. Hier was het net omgekeerde en kregen bezoekers gedetailleerde informatie over een specifiek onderwerp. De verschillende keynote sessies in de learn hubs zorgden daarbij echt voor een toegevoegde waarde. Bovendien waren de bezoekers van de beurs interessante contacten voor ons. Wij kunnen hen namelijk bijstaan in de volledige integratie van CAD/PLM binnen alle afdelingen van hun bedrijf, van idee tot afgewerkt product. Ook voor Actemium, gespecialiseerd in advies, studie, realisatie en ondersteuning van industriële processen, vormde ABISS een unieke beurs. Uniek omdat een heel gerichte doelgroep werd aangesproken die je op andere beurzen in België meestal niet tegenkomt. Han Desimpelaere, Business Development: “Net zoals ABISS de buzzwords van het moment – zoals Big Data, Industry 4.0, IoT, IIoT,... – verder wenste toe te lichten, bood dit netwerkevent ook ons de gelegenheid om onze concrete toepassingen voor een smart industry voor te stellen aan klanten en andere leveranciers. Samen met ons zustermerk Axians, specialist in bedrijfsgerichte ICT, heeft Acte-

mium co-creatieve trajecten uitgestippeld voor een vlotte transformatie naar de Factory of the Future.” Voor Savaco was ABISS dan weer het ideale forum om zichzelf bij een groter publiek bekend te maken. Key accountmanager Neal Van Maele: “Bedrijven zijn nog meer bezig met digitalisering dan we zelf beseffen. Onze klanten

‘We moeten er met zijn alles voor zorgen dat de Vlaamse ondernemer zijn oogkleppen afneemt’ geloven er zeer sterk in dat vandaag de tijd rijp is om mee op de boot te springen. De kennis is er, de technologie is er, de ideeën zijn er. Het is zaak om dan de partner te vinden die bij hen past. Onze sterkte is onze ervaring bij zowel eenmanszaken als multinationals en het feit dat we van het begin tot het einde van het project kunnen meedenken met de klant.”

Over de schutting kijken ISD Benelux tekende eveneens present met hoogwaardige softwareoplossingen (CAD/ PDM/PCF) voor het automatiseren van bedrijfsprocessen. Sales consultant Ruud Pijneburg:

“Het concept dat een commerciële omgeving combineert met kennissessies zat zeker goed.

Met een steeds nijpender tekort aan technisch personeel is automatiseren en digitaliseren de enige weg. Nederland staat daar misschien al een tikkeltje verder in, maar het is interessant om vanuit onze positie als Benelux bedrijf over de schutting te kunnen kijken en te volgen wat er in België gebeurt.” Ridder Data Systems, Nederlands ontwikkelaar van ERP-software, kon op de beurs de opening van een eigen Belgische vestiging aankondigen. Sales director Kasper van Kekem: “ABISS was het ideale moment om nieuwe contacten te leggen. De kwaliteit van de bezoek lag enorm hoog en de ontspannen sfeer zorgde dat we de hele dag aan de slag konden. Digitalisering is voor veel bedrijven iets helemaal nieuws, zowel in België als in Nederland. Maar de organisatie van de beurs wist een heel specifiek doelpubliek aan te trekken dat de zaken echt in beweging wil zetten in het eigen bedrijf.” Ook Cadmes vond 100% zijn markt in het opzet van ABISS. Vincent Delabie: “Wij geven bedrijven actief in de maakindustrie softwarematige ondersteuning voor procesoptimalisatie. Daarin willen we ook een ambassadeur zijn voor smart Industry. Er heerst momenteel nog veel conservatisme in België, ik schat dat we ongeveer twee jaar achterop hinken ten opzichte van Nederland. Dit was dan ook een uitstekend initiatief om die broodnodige verandering op gang te brengen. Want we moeten er met zijn allen in de sector voor zorgen dat de Vlaamse ondernemer zijn oogkleppen afneemt en investeert in zijn toekomst.” ■

| 37

Tekst ValĂŠrie Couplez | Beeld Atem, Euchner en Schmersal

VEILIGHEIDSVERGRENDELING VEILIG OP SLOT Productie-installaties kunnen gevaar herbergen. Daarom worden vaak beschermvoorzieningen ingezet op de productievloer. Hekwerk alleen zal echter niet volstaan om een veilige situatie te garanderen.

Om te verhinderen dat de zone op een verkeerd moment of door onbevoegden betreden wordt, heeft men ook nog een veiligheidsvergrendeling nodig.

Veiligheid begint met het correct inschatten van mogelijke gevaren. De machinefabrikant is bij wet verplicht om een risicobeoordeling uit te voeren. Dat gebeurt vandaag op basis van EN ISO 12100:2010. Het spreekt voor zich: hoe hoger het risico, des te hoger de eisen die aan het besturingssysteem gesteld zullen worden. Elke veiligheidscomponent moet er vervolgens toe bijdragen dit risico te reduceren tot er geen risico of slechts een aanvaardbaar restrisico overblijft. Daartoe moet men een aantal maatregelen in een vaste volgorde overlopen. Eerst kijkt men hoe het gevaar aan de bron te elimineren. Wanneer dat niet lukt, kan men het gevaar afschermen of beveiligen. Als derde maatregel moet men zijn medewerkers informeren over het gevaar. De internationale

Er bestaan specifieke uitvoeren voor toepassing in een hygiĂŤnische omgeving.

38 |

‘De anti-manipulatienorm verplicht machinebouwers om preventieve en restrictieve mechanismen in te bouwen om manipulatie te verhinderen’

Elke veiligheidscomponent reduceert het gevaar tot er geen risico of slechts een aanvaardbaar restrisico overblijft.

norm EN ISO 13849-1 (zie kaderstuk) begeleidt machinebouwers in verschillende stappen naar een kwantitatieve en kwalitatieve waardering van de verschillende veiligheidsfuncties. Uiteindelijk resulteert dit per deelsysteem (sensoren, logica, actuatoren) in een Performance Level dat in gradaties a (risicoreductie laag) tot en met e (risicoreductie hoog) spreekt over hoe betrouwbaar de specifieke veiligheidsfunctie is.

Veiligheidsvergrendelingen in verschillende uitvoeringen Een belangrijke component in het beveiligen van beweegbare scheidende veiligheidsvoor-

zieningen, die voortkomen uit de uitgevoerde risicobeoordeling zijn veiligheidsvergrendelingen. Ze zullen verhinderen dat een zone betreden kan worden, zolang er gevaarlijke machinefuncties operationeel zijn. Een veilige vergrendelingsinrichting met vergrendeling van PLe heeft een dubbele functie inzake veiligheid. Enerzijds staat de vergrendeling ervoor in dat er geen deblokkering mogelijk is van de beweegbare scheidende veiligheidsvoorziening, zolang de motorsnelheid groter dan nul is. Anderzijds moet ze ook een onverwachte start voorkomen bij een gedeblokkeerde of niet gesloten beweegbare, scheidende veiligheidsvoorziening. Beide functies moeten apart van elkaar worden beoordeeld. Om de vergrendeling te realiseren bestaan er verschillende oplossingen. Men kan bijvoorbeeld werken met een mechanische vergrendeling met vorkopeningen. Of men

kan opteren voor een magnetische vergrendeling. Afhankelijk van de gewenste houdkracht en het gevraagde veiligheidsniveau bieden fabrikanten verschillende oplossingen aan. Er bestaan verder varianten waarbij de gebruiker zelf de houdkracht kan instellen. Er wordt ook gezorgd voor een bewaking van het magnetisch veld, zodat zelfs in het geval van een defect de veiligheid gegarandeerd blijft.

Veiligheidsvergrendelingen zijn beschikbaar in ruststroom en arbeidsstroom.

Manipulatie tegengaan Om te zorgen dat veiligheidsvergrendelingen (en andere veiligheidscomponenten) niet onderhevig zijn aan manipulatie werd de EN ISO 14119 norm in het leven geroepen. Het omzeilen van veiligheidsvoorzieningen wordt daarin gedefinieerd als een actie die een blokkeervoorziening manipuleert en ď ľ

| 39

Recente aanpassing van EN ISO 13849-1

Veiligheidsvergrendelingen worden vooral ingezet voor het beveiligen van beweegbare scheidende veiligheidsvoorzieningen.

EN ISO 13849-1 is de centrale norm voor de constructie van veiligheidsgerelateerde besturingen in het kader van machineveiligheid. Begin 2016 onderging de zogeheten PL-norm een aantal verbeteringen. Aanleiding was het stopzetten van de poging om de PL- en SIL-normen te laten samensmelten in één gezamenlijke norm. Er zijn drie belangrijke wijzigingen. Met het amendement is er in eerste instantie een leidraad gekomen voor de bepaling van de blootstellingsduur (hoog of laag). Daarnaast is de parameter waarschijnlijkheid aan de norm toegevoegd. Als in de risicoanalyse met zorgvuldige afweging en onderbouwing wordt bepaald dat de kans op letsel onwaarschijnlijk is, dan mag het PL-niveau één stap omlaag. Ten slotte veranderde de risicograaf door de toevoeging van de factor ‘waarschijnlijkheid’.

Wat niet veranderde dat is dat de risicoanalyse leidend blijft. De norm is er door deze wijzigingen dus zeker niet ‘lichter’ op geworden.

‘Veiligheidsvergrendelingen verhinderen dat medewerkers een zone kunnen betreden wanneer het gevaar te hoog ligt’

buiten bedrijf stelt of zelfs volledig ‘bypast’.

Machinebouwers worden door deze zogeheten anti-manipulatienorm verplicht om preventieve en restrictieve mechanismen in te bouwen, zodat manipulatie wordt uitgesloten, ongeacht de tijdsduur en ongeacht het motief. Dat betekent dat onbedoelde opzettelijke manipulatie moet worden bestreden, en bedoelde manipulatie voor bijvoorbeeld onderhoudswerkzaamheid gereguleerd (via procedures). Dat gebeurt op basis van drie pijlers. Allereerst wil men ergonomisch ontwerp aanmoedigen, zodat er minder incentives bestaan voor operatoren om te manipuleren. Ten tweede moet moderne veiligheidsapparatuur de mogelijkheden verder reduceren. Ten slotte moeten de voordelen gereduceerd worden, zodat er geen sprake is van een beloning. Hoe de machinebouwer dit concreet moet inbouwen, daar geeft de norm nog vijf richtlijnen voor:

40 |

Een RFID-codering is een uitstekend instrument om manipulatie moeilijker te maken.

- Zorg dat de onderdelen van de veilig heidsvoorziening moeilijk toegankelijk zijn - Vermijd dat er zich reserveactuatoren in de buurt van de machine bevinden - Waak erover dat veiligheidsvoorzieningen niet ontmanteld of verplaatst kunnen worden - Voorkom falen door dit te monitoren in het beheersysteem of middels cyclische testen of door het gebruik van een extra positiesensor - Ontmoedig manipulatie door een wachttijd te activeren

Moderne veiligheidsvergrendelingen werken vandaag met RFID-codering. Een geïntegreerde RFID-sensor regelt dan de identificatie en de codering van de bediensleutel. De machinebouwer heeft keuze uit verschillende soorten codering: de sensor accepteert elke target, elke individueel toegewezen target of enkel het target dat bij de eerste inschakeling aangeleerd werd. Een individueel gecodeerde veiligheidsvergrendeling kan de manipulatie weliswaar niet volledig uitsluiten, maar het is wel een uitstekend instrument om de manipulatie moeilijker te maken. ■

Een radarsignaal dat bijna even goed focusseert als een laser!

Met 80 GHz de toekomst tegemoet: de nieuwste generatie niveaumetingen met radar

De nieuwste toptechnologie van de marktleider: de grote kracht van de VEGAPULS 64 is zijn unieke focussering. Daardoor kan het radarsignaal vrijwel op de punt nauwkeurig op de vloeistof worden uitgericht, langs ingebouwde obstakels zoals verwarmingsspiralen en roerwerken. Deze nieuwe generatie niveausensoren is ongevoelig voor condensaat en aangroei en is uitgerust met de kleinste antenne in zijn soort.

Gewoon wereldklasse! www.vega.com/radar

Tekst Valérie Couplez | Beeld Agoria

FLEXIBELE AUTOMATISERING

VOORWAARDE VOOR RENDABEL PRODUCEREN Om productie duurzaam te verankeren in België, zullen bedrijven flexibel moeten leren schakelen. Op alle niveaus. Dat betekent dat automatiseringstrajecten ook volgens deze strategie moeten uitgebouwd worden. Er zijn voldoende losse componenten of totaaloplossingen industrieel beschikbaar, maar bedrijven blijken nog een duwtje in de rug nodig te hebben. Met een nieuw VLAIO-project rond flexibele automatisering willen Agoria, HoWest, Sirris en Ugent die koudwatervrees helpen wegnemen.

Automatisering vindt onder andere zijn oorsprong in automotive en lijnassemblage.

Fabrikanten vonden manieren om de kosten te drukken door repetitieve taken langs de productielijn te automatiseren. Het opende meteen de deur naar massaproductie. Deze trend werd verder in de hand gewerkt in de jaren 60 en 70 door de nasleep van het

Apollo project. De raketten konden zichzelf immers niet naar de maan vliegen maar hadden behoefte aan systemen met een geïntegreerde sturing en ingebouwde redundantie. Dit leidde tot de ontwikkeling van de PLC (programmable logic controller), de volgende stap naar een verdere automatisering. Vanaf de jaren 90 deed de industriële

pc zijn intrede en konden machines stilaan onbemand het werk verzetten. Deze nieuwe golf deinde vanuit Duitsland en Amerika over de rest van Europa uit. België mocht zich voorloper in deze tendensen noemen.

Onze sterk geïndustrialiseerde maatschappij kampte toen al met hoge loonkosten en zag de voordelen van state-of-the-art productieapparaten snel in. Dit werd nog versterkt door de aanwezigheid van Amerikaanse productiebedrijven (zoals Ford en Procter & Gamble, Opel). In de jaren 2000 verandert de manier van produceren. Bedrijven willen producten meer personaliseren en naar een kortere levertermijn evolueren en dus nog meer individualiseren. Maar wie flexibel wil omschakelen en ook nog de concurrentie met lageloonlanden aangaan moet flexibel automatiseren. Want de digitalisering en de introductie van industriële netwerken hebben de wereld met elkaar verbonden.

Snel schakelen

Workshops en infosessies rond concrete technologieoplossingen moeten bedrijven informeren rond de mogelijkheden van flexibel automatiseren

42 |

Flexibel automatiseren betekent in de eerste plaats oplossingen die snel kunnen schakelen.

Niet alleen tussen verschillende producten of seriegroottes, maar evenzeer tussen verschillende plaatsen. Het hoeft geenszins synoniem te staan met digitalisering. Robots zijn daar een perfect voorbeeld van, maar denk ook aan een werkstation dat zich automatisch aanpast aan de operator en het product in kwestie. Men kan dergelijke oplossingen in grofweg drie domeinen opsplitsen: robots, visioncomponenten en tracking & tracing (bv.

RFID). Het goede nieuws is dat bedrijven een brede waaier aan oplossingen ter beschikking hebben die vandaag al industrieel inzetbaar zijn. En dat ook de overheid mee op de wagen zit en de kar begint te trekken. Dat is een belangrijke evolutie want nieuwe technologie vraagt om nieuwe opleidingen. Toch is er nog

‘Tijd, budget en medewerkers, het zijn drie cruciale elementen voor een duurzame oplossing’

veel koudwatervrees bij bedrijven. Verandering brengt nu eenmaal gevolgen met zich mee, die voor een bedrijfsleider niet altijd perfect te overzien zijn. Bovendien moet hij er de nodige tijd, voldoende budget en de juiste mensen voor vrijmaken. Drie essentiële elementen om een duurzame oplossing te krijgen. Bedrijven zijn zich nochtans bewust van de noodzaak van flexibele automatisering maar ze hebben nog dat laatste zetje nodig om een plan van aanpak om te zetten in concrete actie.

Groter bewustzijn Daarom start Agoria samen met Ugent, Howest en Sirris met een nieuw VLAIO-project rond flexibel automatiseren. Het project richt zich niet alleen tot grote bedrijven maar ook naar kmo’s en wil hen informeren en sensibiliseren om de eerste stap naar flexibele automatisering vandaag al te zetten. Dat zal gebeuren aan de hand van workshops en infosessies rond concrete technologieoplossingen. Voor Sirris neemt Jan Kempeneers het voortouw, bij Agoria is dat Alain Wayenberg en bij Ugent is dit Johannes Cottyn. “We willen met dit project in eerste instantie nog meer bewustmaking bij Vlaamse kmo’s realiseren”, verduidelijkt Alain Wayenberg.

“Veel heeft uiteraard te maken met het feit of de bedrijfscultuur gericht is op innovatie en of eventuele veiligheidsvoorzieningen dit toelaten. Toch kunnen overal veranderingen

in gang gezet worden. Stap voor stap. Om bedrijven de juiste keuzes in flexibele automatisering te helpen maken, voeren we eerst en vooral een scan van het bedrijf uit. Hoe ver staat men al? En belangrijker nog, waar wil men naartoe? De volgende vraag is dan wat heeft men nodig? En daar zijn de workshops en infosessies dan een uitgelezen opportuniteit voor. Je komt er in aanraking met nieuwe technologie die vandaag industrieel beschikbaar is. Een voorbeeld daarvan is de workshop rond cobots waar bedrijven heel concreet wat de voordelen van collaboratieve robots zijn, hoe het zit met de veiligheidsmaatregelen en hoe ze concreet aan de slag moeten om ze te programmeren en te implementeren. Door de verschillende initiatieven willen we vooral de drempel zo laag mogelijk houden en bedrijven aanmanen om vandaag hun eerste stappen richting flexibele automatisering te zetten. Het is zaak om de prioriteiten te bepalen en het traject uit te stippelen. De concrete invulling kan dan stap voor stap over verschillende jaren om alles betaalbaar te houden.”

Wie nog interesse heeft om mee te werken aan dit project of er meer over te weten wil komen, kan contact opnemen met Johannes Cottyn (johannes.cottyn@ugent.be), Jan Kempeneers (jan.kempeneers@sirris.be) of Alain Wayenberg (alain.wayenberg@agoria.be). ■

Visioncomponenten kunnen een belangrijke rol spelen in flexibele automatisering.

| 43

Energiezuinige ventilatoren

UW PARTNER IN MAGAZIJNINRICHTING

• AC-voeding intern omgezet in DC • 80% lager energieverbruik dan AC-fans • In optie IP21, IP55, IP68 en Atex

Excelsiorlaan 14 1930 Zaventem Tél. +32-2-725 02 40 info@ssi-schaefer.be www.ssi-schaefer.be

Leuvensesteenweg 613 B-1930 Zaventem Zuid 7 I batenburg-mechatronica.com

T +32(0)2 253 3120 F +32(0)2 253 0897 E info@batenburgbelgie.be

Mastering challenges.

Opening communication channels.

Redefining flexibility.

R10x-series De nieuwe generatie

Een state-of-the-art ontwerp combineert een consistente integratie van meerdere optische

sensormodi met innovatieve technologieën in één behuizingsconcept.

Communicatie tot op sensorniveau. Met IO-Link geïntregreerd in elk sensortype, als basis voor

sensortechnologie 4.0.

Accurate en betrouwbare MPT-afstandsmeting in een kleine standaard bouwvorm.

www.pepperl-fuchs.be/nl/R10x

Tekst Anny Roelandts | Beeld Euchner

STATE-OF-THE-ART TECHNIEKEN VOOR UW VEILIGHEID Machineveiligheid is anno 2016 belangrijker dan ooit. Al meer dan een halve eeuw specialiseert Euchner zich in industriële automatisering. Vooral zijn deur- en positiebeveiligingen zijn wereldwijd geroemd. Deze reputatie heeft de Duitse firma enerzijds te danken aan de stateof-the-art technieken waarmee de oplossingen worden gerealiseerd. Anderzijds heeft haar unieke service een belangrijk aandeel in het succes.

Om een veilige werking van machines te garanderen, of te vermijden dat werknemers per ongeluk door een robot of dergelijke worden gegrepen, voorziet de wetgever dat de deuren of kleppen van risicovolle machineonderdelen en fysieke ruimtes met een beveiliging moeten worden uitgerust. Het is precies in dat domein dat Euchner zich doorheen de jaren heeft gespecialiseerd. Trainingsspecialist Vladimir Dragosavic: “Onze producten worden in ontzettend veel toepassingen gebruikt. Wat ze gemeen hebben, is dat ze robuustheid van elektronische apparatuur vragen omwille van de omvang van de installatie, stofferige of natte omgevingen, trillingen/schokken/magnetisme, intensieve reiniging ... Met andere woorden: onze oplossingen zijn specifiek ontwikkeld om in extreme

omstandigheden toch perfect te functioneren. Vandaar ook dat ons gamma erg uitgebreid is: voor elk type omgeving hebben we een ander systeem.”

De nieuwste generatie deur- en positiebeveiligingen werken met transpondertechnologie waarbij een sensor en transponder draadloos met elkaar communiceren.

Nieuwste transpondertechnologie Euchner staat bekend omwille van haar intensieve R&D en toepassing van de nieuwste technologieën. De nieuwste generatie deur- en positiebeveiligingen werken met transpondertechnologie waarbij een sensor en transponder draadloos met elkaar communiceren. Ook qua service scoort Euchner hoge ogen. Dragosavic: “In elk land werken we met verkoopsmensen die technisch onderlegd zijn en de wetgeving over beveiliging tot in de details kennen.

Heeft een bedrijf een probleem, dan gaan we

eerst na of dit niet kan worden opgelost door een aanpassing van het design. Pas als dat onmogelijk is, zullen we ‘verkopen’. En dan nog zullen we niet eender wat aanbieden. We zoeken de best mogelijke oplossing. Hebben we dit zelf niet in huis, dan verwijzen we door naar een andere leverancier of een participant van ­www.safetyplaza.eu waarvan we al meer dan tien jaar lid zijn. Partnership is immers de rode draad die doorheen de activiteiten van Euchner loopt.” ■

© Schievink 2015

| 45

Tekst Els Jonckheere | Beeld Pilz

PRODUCTIE DEMPSYSTEMEN VEILIG DANKZIJ

INTELLIGENTE SENSORTECHNOLOGIE In een hoogautomatische productieomgeving waar robots een hoofdrol spelen, is een efficiënte en betrouwbare beveiliging onontbeerlijk. Want menselijke interventies zijn nooit volledig uit te sluiten. Zimmer, de Duitse producent van dempsystemen voor kasten, zocht zijn toevlucht tot ‘SafetyEYE’ van Pilz. Dit driedimensioneel camerasysteem zorgt voor een monitoring en bescherming van de volledige productie, en dit van aan het plafond.

Zimmer specialiseert zich in handling-, dempingen lineaire technologieën, alsook proces-, gereedschappen- en mechanische engineering.

De fabriek in Rheinau in de Baden-regio is een typevoorbeeld van een ‘Factory of the Future’.

Bezoekers zijn altijd verbaasd over de openheid van het robotgeassisteerde productieproces. Het lijkt immers alsof de robots overal quasi vrij bewegen, want er is niks van bescherming te zien. Tot u naar boven kijkt ... Want de hele productieruimte, inclusief de delen waar de robots actief zijn, is met de ‘SafetyEYE’ uitgerust. Dit systeem bevat intelligente sensortechnologie waardoor elke centimeter van de productieomgeving constant wordt gemonitored. Meer nog: de actieradius kan met één enkele muisklik worden aangepast aan wijzigende behoeften of noden.

Hoe werkt het?

De dempsystemen worden bij Zimmer door drie zesassige robots gemaakt, en dit in een ruimte

van ongeveer 8 x 10 m. De producten zijn van hoge kwaliteit en worden in tal van formaten geproduceerd. Telkens worden ze met twaalf componenten opgebouwd in productiestappen die sequentieel en maximaal zijn geautomatiseerd.

Aan het einde van het proces worden de dempers in transportkratten geplaatst, gesorteerd volgens performantieklasse.

Menselijke interventies kunnen nooit worden uitgesloten, ook niet bij Zimmer. Wanneer dit nodig is, zal ‘SafetyEYE’ voor de nodige beveiliging van het personeel zorgen. Als de robot een gele waarschuwingszone betreedt, wordt een geel licht en akoestisch signaal gegenereerd. Als voorzorgsmaatregel zal de robot zijn snelheid verminderen tot het veiligheidsniveau. Pas wanneer de zone opnieuw mens-vrij is, zal de robot zijn werkzaamheden opnieuw aan het normale tempo kunnen uitvoeren. Maar als iemand zich in de aanpalende rode beschermingszone bevindt, zal het hele proces meteen worden stilgelegd.

De actieradius kan met één enkele muisklik worden aangepast aan wijzigende behoeften of noden.

46 |

Waaier aan toepassingen De Zimmer Group is van plan om de intelligente monitoringsystemen van Pilz nog in andere toepassingen aan te wenden.

Indien er op grondniveau geen barrières meer zijn, kunnen werkstations immers ergonomischer worden ontworpen, en zullen workflows efficiënter en productiever zijn. Sales Manager van Pilz, Timen Floré: “Onze ‘SafetyEYE’ bestaat al enkele jaren en heeft zijn deugdelijkheid al in veel toepassingen bewezen. We zien echter nog veel meer opportuniteiten, vooral met de recente opkomst van cobotics, waar mens en robot nauw samenwerken. In dergelijke applicaties is een 100% betrouwbare beveiliging immers onontbeerlijk. En precies op dat vlak gooit de ‘SafetyEYE’ hoge ogen.” ■

De ‘SafetyEYE’ bevat intelligente sensortechnologie waardoor elke centimeter van de productieomgeving constant wordt gemonitored.

Pilz is al meer dan 65 jaar een toonaangevend, innovatief bedrijf in de automatiseringstechniek. De onderneming specialiseert zich in de beveiliging van mens, machine en omgeving. Hiertoe biedt ze wereldwijd klantgerichte oplossingen voor alle industriële branches. Het assortiment van Pilz omvat innovatieve producten en een uitgebreid dienstenpakket op het gebied van sensoren, besturingstechniek en aandrijftechniek. Timen Floré: “Als bekwame partner staan we in alle fasen van de levensduur van een machine ter beschikking van de klant: van risicoanalyse, over het uitwerken van veiligheidsconcepten, tot de integratie en validering van de oplossingen. Ook voor het verlenen van service op het vlak van machineveiligheid is Pilz een betrouwbare partner. We helpen u de meest optimale veiligheidsstrategieën te gebruiken om de productiviteit van uw installaties te maximaliseren.”

Pas wanneer de zone opnieuw mens-vrij is, zal de robot zijn werkzaamheden opnieuw aan het normale tempo kunnen uitvoeren.

| 47

De SK540E frequentieomvormer is het ‘brein’ van Treif’s Caseus Basic en Flexon machines voor het portioneren van voedingsmiddelen in plakjes, strips, blokjes of andere vormen.

Tekst Els Jonckheere | Beeld Nord

SLIMMER VOEDSEL SNIJDEN DANKZIJ FREQUENTIEOMVORMERS MET PLC-FUNCTIES Onlangs schakelde Treif over op een nieuwe frequentieomvormer als het ‘brein’ van zijn Caseus Basic en Flexon machines voor het portioneren van voedingsmiddelen in plakjes, strips, blokjes of andere vormen. Het gaat om de SK540E van Nord. Vooral de ingebouwde intelligentie van deze nieuwe oplossing met PLC-functies vormde de doorslaggevende factor in deze beslissing.

Want deze functionaliteit maakt het vrij programmeren van de aandrijfgerelateerde bedieningsfuncties mogelijk, wat resulteert in een nog eenvoudigere bediening en een geoptimaliseerde productiviteit.

Traditioneel bevatten de portioneringsmachines van Treif conventionele relais en schakelaars. Maar steeds op zoek naar optimalisatie­ mogelijkheden, ontdekte de machinebouwer onlangs de nieuwe SK540 E frequentieomvormer van Nord. Meteen zag Treif de economische voordelen van deze oplossing in. Het systeem beschikt immers over een geïntegreerde PLC met een cyclustijd van tien milliseconden.

De omvormer kan dus niet alleen voor de aansturing van de bedieningsknoppen en displays worden aangewend, maar ook voor de intelligente bediening van het hydraulische systeem. Dat stelt de druk af op het voedingsmiddel in de machine, zodat optimale snijresultaten worden bereikt. De frequentieomvormer is voorzien van alle basisfuncties van de SK500E reeks. Zo beschikt ze onder meer over een sensorloze vectorregeling, automatische identificatie van de instellingen van de aangesloten motor, de ‘Safe Torque Off’-veiligheidsfunctie ... Daarenboven biedt ze de mogelijkheid om zowel synchrone als asynchrone motoren aan te sturen. Tevens bestaat de optie om aandrijffuncties vrij te programmeren confrom de IEC61131-standaard. Toch waren het niet alleen de veelzijdige functies die de doorslag gaven. Treif levert immers wereldwijd aan klanten die soms in minder toegankelijke gebieden zijn gevestigd. De beproefde robuustheid en duurzaamheid van de frequentieomvormer waren daarom eveneens belangrijke keuzefactoren. Dat Treif al vele jaren goede ervaringen met de wormwielmotoren van Nord heeft was hierbij natuurlijk een extra drijfveer om voor deze nieuwe oplossing te kiezen. ■

‘De ingebouwde intelligentie van de frequentieomvormer maakt het vrij programmeren van de aandrijfgerelateerde bedieningsfuncties mogelijk’

48 |

Ontdek hoe Ridder ERP en Business Intelligence uw organisatie nog slimmer maken!

Als organisatie heeft u ongetwijfeld vraagstukken over welke markt u moet bedienen, waar uw kansen liggen, hoe u uw doorlooptijd kunt verkorten en of uw voorraad niet te hoog is?

Wij hebben voor u de oplossing; Ridder iQ, ERP voor productiebedrijven Ridder Data Systems bvba is leverancier van ERP software in BelgiĂŤ en Nederland.

Met onze software automatiseren wij sinds 1982 KMO’s binnen de maakindustrie.

Ridder Data Systems bvba - Baaikensstraat 21/2 - BE 9240 Zele - 0032 14 82 17 00 www.ridderdatasystems.be

ERP voor de maakindustrie

Tekst Els Jonckheere | Beeld Wieland

EFFICIËNT COMMUNICEREN

IN INDUSTRIE 4.0

De grootste verandering bij Industrie 4.0 is zonder twijfel de flexibelere en intelligentere manier van produceren. Dat vereist op zijn beurt communicatiemiddelen en internetprotocols om alles op industrieel niveau in goede banen te leiden. Wieland Electric biedt op dit vlak het antwoord met een hele reeks oplossingen voor verschillende communicatieniveaus.

VPN-routers zorgen voor de communicatie op IP-niveau.

Het Duitse Wieland Electric dat al meer dan honderd jaar in de industriële wereld actief is, behoort tot de pioniers van de elektrische aansluittechniek. Vandaag is de firma internationaal gereputeerd om haar plugbare installatietechnologieën voor gebouwen, DIN-rail klemmenblokken, connectoren, elektronische uitrustingen voor schakelkasten, veiligheidstechnologie en vooral netwerk/veldbus- en powerbus systemen. Managing Director Gunther van Duyse van Wieland Electric-Atem België: “Creativiteit is het credo van onze bedrijfspolitiek. Vandaar dat we al jaren geleden zijn gestart met R&D om efficiënt op de noden van Industrie 4.0 te kunnen inspelen. Dit resulteerde in een hele reeks oplossingen waarin elke industriële speler die flexibeler en intelligenter wil produceren, zijn gading vindt.”

‘kleine deelnemers’ in het machinepark onderling met elkaar te laten communiceren. Van Duyse: “Meer bepaald voor machineveiligheid hebben we de Samos Pro Compact, een veiligheidscontroller die standaard met een ethernetpoort is uitgerust en met de courante automatiseringsprotocollen

‘We zijn al jaren geleden gestart met R&D om efficiënt op de noden van Industrie 4.0 te kunnen inspelen’

kan communiceren. Omdat er in Industrie 4.0 met decentrale intelligentie wordt gewerkt, zijn er eveneens betrouwbare voedingen nodig. Ook daar biedt Wieland Electric een oplossing met power supply’s die voor redundante of back-up voeding van de spanning zorgen. En om alles heel erg snel en efficiënt te kunnen aansluiten of te vervangen, kan u bij ons terecht voor alle mogelijke soorten connectoren.” ■

Een intelligentere productie vereist communicatiemiddelen en internet protocols om alles op industrieel niveau in goede banen te leiden.

Oplossing voor elke applicatie Eerst en vooral zijn er de netwerkcomponenten die voor de communicatie op IP-niveau zorgen. In concreto gaat het over industriële switchen, VPNrouters en de bijhorende softwareplatforms. Daarnaast biedt Wieland Electric oplossingen om de

| 51

Sectornieuws Derde interface voor deurslot

Accelerate Vision combineert digitale profielen met baanbrekende virtual reality technologie. Dankzij deze innovatie van Destaco kan gereedschap ontworpen en ontwikkeld worden in de virtuele omgeving van een werkruimte die volledig overeenstemt met het automatiseringsprofiel van de eindgebruiker. Door het gebruik van laserscannen en validatie is er minder engineering data nodig en worden de verschillen met de werkelijke situatie gereduceerd tot een minimum. Door specifieke componenten (robots, dwarsbalk, aanvoer …) aan of uit te schakelen kan men volledige cellen virtueel nabouwen. Bovendien kunnen ook automatiseringsingenieurs nu de gereedschappen maken, in plaats van goed getrainde CAD-ontwerpers. De data uit het VR-ontwerp kunnen rechtstreeks geëxporteerd worden voor analyse door bijvoorbeeld gereedschapsmakers. Specifiek ontwikkelde software laat een 4D-analyse van het gereedschapsvolume toe, zodat operatoren ook de ongebruikte ruimte in het proces kunnen zien om het werkvolume terug te schroeven.

Minimale kabel- en montagekosten op veldniveau Euchner brengt met Ethernet/IP-CIP-Safety een derde interface op de markt voor zijn MGB deurslot. De interface werd ontwikkeld om te voldoen aan de vraag van Amerikaanse machinebouwers en machinebouwers die klanten hebben in de Verenigde Staten. Het MGB deurslot kan nu met vrijwel alle besturingsplatforms op busniveau worden verbonden: ProfiNet, ProfiSafe en EtherNet/IP-CIP-Safety. Verder kan het deurslot via dip-switches worden gepersonaliseerd. Ten slotte accepteert de vergrendeling in het deurslot zowel éénkanaals als tweekanaals aansturing, wat naar verwachting in de toekomst door sommige besturingsfabrikanten gewenst zal worden. Hiermee toont Euchner dat het klaar is voor de toekomst

Plooigereedschap ontwikkelen in virtual reality Met EtherCAT P heeft Beckhoff de ultrasnelle EtherCAT-communicatie en voeding in een vieraderige standaardethernetkabel gecombineerd.

Dit maakt een directe voeding van zowel de EtherCAP P slaves als de aangesloten sensoren en actoren mogelijk,. Zo worden aparte voedingskabels overbodig en de systeembekabeling aanzienlijk eenvoudiger. Hierdoor is EtherCAT P een ideale sensor-, actor- en meettechniekbus die voordelen biedt bij zowel de verbinding van kleinere I/O-stations op afstand in aansluitkasten, als bij decentrale I/O-componenten ter plaatse in het proces. Voor het 24 V I/O-niveau is al een compleet spectrum aan systeem- en I/O-componenten met beschermingsgraad IP67 beschikbaar. Voor de aansluiting van de sensoren en actoren is het volledige assortiment van de beproefde EP boxmodules als EPP uitvoering voor EtherCAT P beschikbaar. De voordelen voor machinebouwers zijn duidelijk: verlaging van de materiaalen montagekosten, tijdsbesparing en minder fouten bij de installatie.

Bovendien wordt de benodigde ruimte in kabelrupsen, kabelgoten en schakelkasten in de machine zelf tot een minimum beperkt.

52 |

Sectornieuws Cobot en AGV ineen Kivnon en ABB hebben samen de Collaborative Robot AGV ontwikkeld. De combinatie van een collaboratieve robot en een AGV is een nieuwe stap om een praktische oplossing te vinden voor de verschillende productiebenodigdheden. De cobot kan immers continu op verschillende werkstations ingezet worden, waardoor hij een grote flexibiliteit in zijn takenpakket krijgt. Tijd die anders onbenut zou blijven wordt dus tot een minimum gereduceerd, waardoor hij een kortere terugverdientijd kent. En dan is daar natuurlijk ook het praktische voordeel dat een onderhoud eenvoudig uitgevoerd kan worden, omdat de robot uit de productieomgeving kan gereden worden. De robot wordt eind november voorgesteld tijdens de beurs Logistics & Distribution in Madrid.

de deelproducten enorm belangrijk en dit kan onuitwisbaar met de laserprinter. De printer is uit voorraad leverbaar en wordt geleverd inclusief de nodige software om labels zelf te ontwerpen of informatie direct te importeren uit CAD-tekensoftware (bv. Eplan) of Excel.

Actuatoren met ingebouwde intelligentie

Linak’s actuatoren met een Integrated Controller (IC) hebben zoals de benaming aangeeft, ingebouwde intelligentie. Hierdoor worden controle, installatie, configuratie en monitoring gemakkelijk. IC is verkrijgbaar in een viertal varianten. Op deze manier is er voor verschillende behoeften een verschillende optie. Een voorbeeld van deze varianten is IC Parallel waarbij tot acht actuatoren parallel zijn aan te sturen. Momenteel zijn de LA14, LA25, LA36 en de LA37 leverbaar met Integrated Controller. Dit betekent een leverbare kracht van 750 N tot maar liefst 15.000 N.

Markeren met 4.0 lasertechnologie De nieuwe LM laserprinter van Murrplastik bedrukt alle standaard­ labels in kunststof en metaal die onuitwisbaar in het materiaal gebrand worden. De printer is voorzien van een automatische toevoer voor labelkaarten en kan in zeer korte tijd een grote hoeveelheid labels bedrukken. De gebruiksvriendelijke software zorgt voor een vlotte import vanuit tekenprogramma’s of vanuit Excel bestanden.

In de nieuwe industriële revolutie 4.0 wordt herkenbaarheid van

Inspiratie rond online samenwerken Nog even snel met een collega uit een ander filiaal een document bewerken? U belt met een collega en u wil een leverancier toevoegen aan het gesprek - terwijl die in de wagen zit? Alle informatie over een dossier of een klant in enkele muisklikken raadplegen? Online en flexibel samenwerken stond nog nooit zo hoog op de agenda van ondernemingen. Maar wat is nu die nieuwe manier van werken? Orbid organiseert daarom op 24 november een gratis lunch & learn om ondernemers te tonen hoe ze efficiënt en mobiel kunnen samenwerken. Dat zal hen niet alleen enorme winst helpen maken op het vlak van tijd en budget, maar hen ook helpen de concurrentie voor te blijven en hun imago als modern bedrijf te versterken. De sessie vindt plaats bij ALM in Berchem.

| 53

Sectornieuws Inzicht in data

De hygiënische aandrijving Voordelen van NSD tupH: ✔ Corrosiebestendig en verhindert contactcorrosie. ✔ Eenvoudig te reinigen oppervlakken. ✔ Bestand tegen zuren en logen (volledig pH-gebied). ✔ Geen corrosie-penetratie, ook niet bij beschadigingen. ✔ Kan niet schilferen. ✔ Voordelig alternatief voor RVS. ✔ Lichter dan RVS. Meer informatie:

NORD Drivesystems Belux Boutersemdreef 24 2240 Zandhoven T +32 (0)3 484 59 21 E belgium@nord.com I www.nord.com

54 |

Het Promos 3+ systeem van Prometec is een geavanceerde connectiviteitsoplossing die inzicht biedt in de wereld van big data. Het systeem stopt als het gereedschap ontbreekt, breekt of botst met het werkstuk. Het zorgt er verder voor dat het proces binnen vastgestelde parameters wordt voltooid. Als het werkproces te veel afwijkt, wordt het door het systeem gecorrigeerd. Promos 3+ staat daarvoor in een continue communicatie met de machine. Het ontvangt zijn signalen rechtstreeks van de machine of van sensoren die parameters bewaken zoals kracht, constructiegeluid of actief vermogen dat tegen zijn grenzen loopt. Voordelen van het systeem zijn verbeterde proceszekerheid, langere standtijd en gegarandeerde kwaliteit van de component. Daarnaast zal minder gereedschapsbreuk optreden en tevens minder schade in geval van een botsing. Het resultaat van deze voordelen is dat werkplaatsen minder te maken krijgen met stilstand terwijl de mogelijkheden voor onbemande bewerkingen toenemen.

Uitreiking Factory of the Future Awards Op 2 februari worden de Factory of the Future Awards 2017 uitgedeeld door Sirris en Agoria. Tijdens het event dat plaatsvindt in de Wild Gallery in Brussel kan u te weten komen welke bedrijven officieel tot het kruim van de Belgische industrie behoren. Met andere woorden u ontdekt als eerste wie de opvolgers zijn van de vorige laureaten: E.D.&A, JTEKT Torsen Europe, Punch Powertrain, TE Connectivity, Van Hoecke NV, Biobakkerij De Trog en Ontex. U komt er te weten hoe de Fabriek van de Toekomst georganiseerd is en met welke strategieën, technologieën en producten deze fabrieken voorsprong nemen op de internationale concurrentie. Ten slotte heeft de organisatie ook gezorgd voor een internationale key-note spreker, met name Gunter Beitinger, vice-president & plant manager van de Siemens fabriek in Amberg.

Sectornieuws Snel grijpen van verschillende geometrieën

Sensorondersteuning in de cloud Sensoren zijn een bron van informatie die ook buiten de klassieke domeinen van machine- en fabrieksbouw kan dienen om processen te optimaliseren en grondstoffen te besparen. Met de komst van het Internet of things kan deze informatie uitgewisseld worden over grote afstanden om ze te centraliseren en verder te verwerken.

Pepperl+Fuchs biedt verschillende mogelijkheden om sensoren met cloudplatformen te verbinden, gebundeld in Sensorik 4.0. Zo ontwikkelde de fabrikant samen met partner connectavo een applicatie om

Wat de vorm of het formaat ook is, de Pronto klemmen van Schunk kunnen verschillende geometrieën snel, flexibel en veilig opspannen.

De snelle klemwissel is uniek in zijn soort en past als retrofit op de opspanning van elke draaibank, ongeacht het merk of het ontwerp.

Het laat een hoge graad van flexibiliteit toe, net als omsteltijden van 15 seconden voor een complete set klemmen. De operator kan zelf de gewenste contour van het werkstuk in de zachte Pronto prismaklemmen frezen. Als alternatief kunnen ook de klemmen op maat van de werkstukgegevens op korte termijn door Schunk geleverd worden. Voor het spannen van ruwe materialen, kunnen de klemmen bovendien uitgerust worden met klauwinzetstukken. Naast snelheid en flexibiliteit staan de klemmen ook voor een uitstekende herhaalnauwkeurigheid van 0,02 mm.

Intelligente aandrijving lost zelf problemen op

De intelligente aandrijvingen van Nord Drivesystems met geïntegreerde PLC zijn in staat om zelf controlesequenties uit te voeren. Dankzij de diverse sensorinterfaces en de uitgebreide diagnostische en procescontrole functies kunnen ze blokkades detecteren en in veel gevallen zelfstandig de normale werking herstellen. Dit verhoogt de beschikbaarheid van het systeem en vermindert de nood aan onderhoud. Als de drive zelf een belemmering, zoals bijvoorbeeld een blokkade in een as, kan verwijderen door herhaaldelijk te veranderen van motorsnelheid en -richting kan men snel terugkeren naar normaal bedrijf. Als het probleem aanhoudt, kan de inverter een foutsignaal sturen naar het controleniveau en indien nodig een noodprocedure opstarten. Dergelijke maatregelen kunnen specifiek voor elke toepassing worden geprogrammeerd. Dit geeft gebruikers zelfstandig opererende en intelligente productiesegmenten en machines. Tegelijkertijd wordt een optimale integratie in automatiseringsnetwerken gewaarborgd.

het vulniveau van het reservoir van vulmachines op verschillende productiesites centraal te beheren. Dit werkte niet alleen stilstand van de machines weg, maar vereenvoudigde ook de logistiek achter het vullen. Een ander voorbeeld is een project met TE Connectivity en Software AG dat makkelijk te retrofitten hardware gebruikt. De sensorinformatie van de SmartBridge interface van Pepperl+Fuchs is een belangrijk element om de prestaties van de verschillende processen te beheren. Deze gegevens worden via kabel of via radio doorgestuurd naar een softwareplatform. Verdere analyse zorgt dan voor procesoptimalisatie, een constante monitoring van de status en service on demand.

Vooruitstrevend in flexibele aanvoer Radine is dé specialist in Nederland als het gaat om het bouwen van trilvullers en complete montagesystemen. Al ruim 40 jaar is de firma actief in het bouwen van systemen voor de toevoer en positionering van onderdelen in een productieproces. Deze systemen ontwikkelt en bouwt het bedrijf volledig in eigen huis, waarbij het jarenlange ervaring en expertise combineert tot een hoogwaardig product. ‘We can handle it’ luidt de slogan, die tevens de visie van Radine weerspiegelt. Bedrijven die efficiënt en volledig geautomatiseerd verschillende onderdelen willen aanvoeren zijn hier dus aan het juiste adres. Naast Duitsland en Zweden is België een belangrijke groeimarkt. Jan Peter Mollema is als Technisch Adviseur Buitendienst verantwoordelijk voor de regio België. Onze huidige Belgische klanten kunnen al onderschrijven dat Radine zijn slogan waarmaakt.

| 55

LR 35

www.kardex-remstar.com “de nieuwe norm in opslag en orderverzamelen” “sneller, foutloos, betaalbaar” Eikelenbergstraat 20 1700 Dilbeek Belgium Telephone +32 (2) 3401080 www.kardex-remstar.be

Sectornieuws Laser Road Show in Oosterhout

zijn zonder beperkingen goedgekeurd voor gebruik in de open lucht.

Geheel nieuw is de draadloze bediening via Bluetooth vanaf smartphones/tablets en/of pc’s met PACTware en Bluetooth-USB-adapter.

Inbedrijfstelling of diagnose wordt hierdoor nog eenvoudiger.

Nieuwe industriële configureerbare switches

Trotec Laser heeft op dinsdag 8 en woensdag 9 november een Road Show georganiseerd in het Tulip Inn hotel te Oosterhout. Bezoekers konden er zelf ervaren door een gesprek met laserexperts en een individuele demonstratie hoe de productiviteit en efficiëntie verhoogd kan worden dankzij markeren, graveren of snijden met Trotec lasersystemen. Bezoekers kregen de mogelijkheid om eigen materiaal mee te nemen. Daarmee gingen de laserexperts ter plekke aan de slag om het materiaal te testen en bezoekers te adviseren in de specifieke toepassing.

Radarniveausensor voor water- en afvalwaterbeheer De VegaPuls WL S 61 is speciaal ontwikkeld voor gebruik in het water- en het afvalwaterbeheer. Door de vele verschillende montagemogelijkheden biedt de sensor een voordelige radaroplossing, omdat hij gemakkelijk in bestaande infrastructuren kan worden geïntegreerd.

De radartechnologie biedt talrijke voordelen ten opzichte van de vroeger over het algemeen gebruikte ultrasoonsensoren: de technologie is onafhankelijk van temperatuursinvloeden, windbewegingen, mist of regen. Bovendien hoeft de signaallooptijd niet ten gevolge van temperatuurschommelingen te worden gecompenseerd.

Met een nauwkeurigheid van +/- 5 mm dekt de VegaPuls WL S 61 een breed toepassingsgebied af.

De robuuste behuizing van de sensor is slijtage- en onderhoudsvrij, en is op grond van zijn hoge beschermingsgraad IP 68 (2 bar) ook geschikt voor toepassingen waarbij de sensor mogelijk onder water komt te staan. De instrumenten voldoen aan de nieuwste LPR-norm (Level Probing Radar) en

In industriële installaties worden steeds meer Ethernet applicaties geïntegreerd. Hiervoor heeft men kosteneffectieve en redundante netwerkoplossingen nodig, zoals de industriële configureerbare switches uit de serie 852 van WAGO. De individueel te configureren industriële switches verbinden alle Ethernet deelnemers met elkaar en zorgen voor een constante toegang tot machines en installaties. Door de protocollen Rapid Spanning Tree, Dual Homing, Dual Ring, Jet Ring, ERPS v1/v2 en de snelle Xpress Ring kunnen redundante netwerkstructuren met korte hersteltijden van minder dan 50 ms gerealiseerd worden, zodat zelfs bij kabelbreuk een veilige communicatie gewaarborgd is. De switches zorgen met hun redundante voedingspanning voor een ononderbroken datacommunicatie met maximaal 1 GBit/s. Deze toegevoegde waarde draagt bij tot een veilige werking van machines en installaties. Ook actuele veiligheidsfuncties worden ondersteund zoals MAC Limitation, Port Security en authenticatie volgens IEEE 802.1x. Bovendien maken IGMP Snooping, broadcast- en bandbreedtelimitatie een extra controle van het netwerkverkeer mogelijk. Met deze geavanceerde veiligheidsfuncties beschermt de nieuwe generatie switchen tegen cyberaanvallen.

RFID-deurvergrendeling voor alle risico’s De CTP deurvergrendeling met 40 mm slanke bouwvorm is inzetbaar in alle veiligheidsketens, ook voor het bewaken van de grootste risico’s (PLe). De geïntegreerde actieve breukdetectie zorgt ervoor dat de OSSD)-halfgeleideruitgangen onmiddellijk uitschakelen wanneer er kans op breuk zou ontstaan. Hiermee wordt voldaan aan de voorwaarden van de nieuwe anti-manipulatienorm EN ISO14119. En dat met slechts één schakelaar per deur. Er is een uniek gecodeerde versie, waarbij de actuator volgens een procedure wordt ingeleerd.

Daarnaast is er een uitvoering die alle transponderactuatoren herkent.

De beide coderingssoorten dragen de namen UniCode en MultiCode.

Een breed assortiment van mechanische ontgrendelingen maakt de CTP inzetbaar voor alle bedenkbare toepassingen: hulpontgrendeling, noodontgrendeling, trekontgrendeling, vluchtontgrendeling.

Ten slotte zijn er diverse mechanische schuifgrendels voor zware toepassingen.

| 57

GEMEENSCHAPPELIJKE DATABASE SLEUTEL TOT KORTERE MARKTINTRODUCTIETIJD

58 |

Tekst Valérie Couplez | Beeld Siemens

Bedrijven beseffen welke uitdagingen op hen afkomen. Om concurrentieel te blijven moet de marktintroductietijd naar beneden en de flexibiliteit en de efficiëntie naar omhoog, rekening houdend met een hoog veiligheidsniveau. Deze uitdagingen kan je niet beantwoorden met een nog snellere machine. Daar win je vandaag louter nog fracties mee. Het gaat er hem om de volledige productieketen, van ontwerp tot service bij de klant, zodanig te stroomlijnen dat er geen tijd meer verloren gaat aan dubbel werk en overbodige processtappen. Het ideale instrument daarvoor is de TIA Portal van Siemens, die zorgt voor één platform en één database als basis voor alle fases in het productieproces.

Digitalisering is het pad bij uitstek naar een kortere marktintroductietijd en dus naar de fabriek van de toekomst. Maar dan mag de eigenlijke productie geen eiland meer vormen en moet alle data doorheen het proces beschikbaar zijn. Net wat TIA Portal als bestaansreden heeft. Geert De Coninck, business unit manager industrial automation bij Siemens identificeert vijf verschillende fases waarin het platform zijn nut kan bewijzen door te tappen uit één en dezelfde database. “Klanten creëren bij het ontwerp hun product reeds in de virtuele wereld met behulp van CAD/ CAM-pakketten. Die data moeten tevens de basis vormen voor de productieplanning, waarin men eigenlijk een digitale tweeling maakt van de productielijn: hoe zit het met de cyclustijd?

Waar zitten de bottlenecks in mijn proces? Kan de ergonomie beter? Blijft het energieverbruik onder controle? Deze elementen vormen op hun beurt het fundament voor de derde stap: productie-engineering, de eigenlijke implementatie van machines in het proces. De data die tijdens de eigenlijke productie verzameld worden, bieden dan in een latere fase verdere mogelijkheden voor productieoptimalisering, kwaliteitscontrole en kwaliteitsmanagement. Ten slotte kunnen ze ook dienen voor preventief onderhoud en analyse van de slijtage.”

Eén engineeringomgeving Een gemeenschappelijke database voor alle automatiseringsen aandrijftaken is slechts één van de sterke troeven van de TIA Portal. “Gebruikers kunnen voortaan in één engineering­ omgeving werken”, weet De Coninck. “In dezelfde software programmeer je de PLC, de netwerptopologie, de visualisatie, de veiligheidscomponenten en de veiligheidslogica. In principe kan elk toestel dat een IP-adres heeft erin worden geïntegreerd.

Bovendien kan dit via drag & drop gebeuren, waarbij de programmeercode automatisch wordt gegeneerd. Dit betekent niet alleen een gevoelige reductie van de engineeringstijd, je zal er ook fouten mee uitsluiten. En wanneer er later aanpassingen nodig zijn, gebeuren deze automatisch in alle toestellen. Met de versie 14 van de TIA Portal voegen we daar nog de component Mindsphere aan toe. Deze applicatie zal data van machines verzamelen en op een server bewaren. Het ideale instrument om bijvoorbeeld productiesites te gaan vergelijken. Hoewel deze informatie op onze servers staat, kunnen we er zelf niet aan om de data-integriteit te garanderen. Tenzij de klant het anders wil ...

Verder werd de PLC-simulatie nog uitgebreid, 

Elk toestel dat een IP-adres kan in de TIA Portal worden geïntegreerd via drag & drop.

| 59

Perfecte samenwerking tussen mens en robot!

Benelux dealer van

UR3 De nieuwe UR3 collaboratieve robotarm, dé power tool voor klein formaat precisie taken!

Robotiq Grijpers, Sensoren én Camera Flexibele producten, makkelijk in gebruik, snel te installeren en te configureren.

Plug & Play pakketten die naadloos aansluiten bij collaboratieve robots als Universal Robots.

Gibas Automation B.V. Sluiswachter 20b 3861 SN Nijkerk T +31 (0)88 540 60 00 E automation@gibas.nl

www.gibas.nl

MiR100 MiR100 is een efficiënte en gebruiksvriendelijke mobiele robot voor het automatiseren van intern transport en logistieke oplossingen.

Digitalisering heeft immers zijn meerwaarde in elke fase van een productieproces.

verhoogde de openheid via OPC UA en kwam er cloudengineering bij, wat gebruikers op verschillende locaties toelaat om aan hetzelfde project te werken.”

Betaalbaar en veilig Een uitgebreid softwareplatform, voor sommige kmo’s klinkt dit meteen als te duur.

Toch is De Coninck overtuigd van het tegendeel: “Heel wat van onze klanten zijn kmo’s en bewijzen net dat het hen een duidelijke winst oplevert. Digitalisering heeft immers zijn meerwaarde in elke fase van een productieproces. De vijf stappen zijn afzonderlijk te implementeren, terwijl het bedrijf wel meteen van het voordeel van een gemeenschappelijke

database op één platform geniet. Ze kunnen met andere woorden die data eruit halen die voor hen van meerwaarde kunnen zijn, voor een betaalbare prijs. En wij helpen hen graag in deze zoektocht.” Een tweede mogelijke drempel voor bedrijven zijn issues rond de veiligheid.

“De eindklant beseft niet altijd dat veiligheid de grootste uitdaging van de toekomst wordt.

Recente computervirussen hebben gelukkig veel ogen geopend. De hardwarecomponenten om communicatie naar buiten of naar de cloud steeds veiliger te laten gebeuren zijn er, maar hackers worden ook steeds slimmer, en het blijft een voortdurende uitdaging om de installaties van onze klanten nog beter te beveiligen.

Toch ligt het veiligheidsrisico nog vaak in de

manier waarop er met de installatie gewerkt wordt. Virusscanners, firewalls, een efficiënt paswoordbeheer … het zijn elementen waar meer aandacht voor moet komen en waar wij in onze veiligheidsaudits ook op hameren”, besluit De Coninck. ■

‘Met één gemeenschappelijke database kan je de volledige productieketen zodanig stroomlijnen dat er geen tijd meer verloren gaat aan dubbel werk en overbodige processtappen’ Geert De Coninck: “Heel wat van onze klanten zijn kmo’s en bewijzen dat het hen een duidelijke winst oplevert”.

| 61

Tekst Els Jonckheere | Beeld LINAK

ACTUATOREN MET INTEGRATED CONTROLLER In vergelijking met hydraulische en pneumatische systemen bieden elektrische actuatoren duidelijke voordelen. Een voorbeeld daarvan is de eenvoudige integratie in een bestaand elektronisch besturingssysteem. LINAK lanceerde onlangs zo’n oplossing die verkrijgbaar is met vier verschillende opties.

Elektrische lineaire actuatoren zijn betrouwbaar, veilig en specifiek in de beweging. Ze vallen eenvoudig te installeren en vereisen geen onderhoud. Met hun ingebouwde intelligentie vallen de processen gemakkelijk te controleren.

Bovendien zijn actuatoren erg milieuvriendelijk, omdat ze geen vloeistoffen bevatten.

De elektrisch lineaire actuatoren van LINAK bestaan met vier verschillende opties. Naast de klassieke voordelen van een elektrische lineaire actuator, biedt de optie IC Basic extra functies.

Zo is er een overbelastingsbeveiliging voor een grote betrouwbaarheid van de actuator.

Het systeem kan bovendien naar wens vooraf worden geconfigureerd, waardoor ze onmiddelijk voor specifieke toepassingen inzetbaar

is. Positiefeedback is mogelijk door middel van een hall-sensor of een analoge feedback.

Nog drie andere opties Een andere optie is de IC Advanced actuator die dankzij de LINAK BusLink software via een USB-kabel te configureren is. De gebruiker kan diverse parameters instellen, zoals stroom­ limieten, virtuele eindaanslagen of verschillende positiefeedbackopties. De snelheid waarmee de spindel naar binnen en buiten beweegt, kan eveneens worden gedefinieerd. Bovendien biedt de software de mogelijkheid om gegevens uit te lezen, zoals het aantal cycli, de verplaatste last en relevante onderhoudsgegevens. De optie IC Parallel is zeer handig voor toepassingen waarbij

Naast de klassieke voordelen van een elektrische lineaire actuator, biedt de optie IC Basic extra functies.

‘Electrische actuatoren bieden in vergelijking met hydraulische en pneumatische systemen duidelijke voordelen’

De optie IC Parallel is zeer handig voor toepassingen waarbij meerdere actuatoren parallel ten opzichte van elkaar bewegen.

62 |

meerdere actuatoren parallel ten opzichte van elkaar bewegen. Deze optie wordt door de gebruiker geconfigureerd en maakt een parallelle aandrijving van maximaal acht actuatoren mogelijk. Een master actuator stuurt maximaal zeven zogenaamde slave actuators aan. Belangrijk: deze optie vereist geen extra bedieningskasten of complexe kabelsystemen. Ten slotte is er de optie IC Bus waarmee LINAK actuatoren in een bestaand BUS-systeem kunnen worden geïntegreerd, en dit zonder extra hardware. Er zijn oneindig veel configuraties en uitgebreide controle­functies mogelijk. De elektrische actuator kan met MODBUS of LIN-bus worden geleverd. ■

Tekst Els Jonckheere | Beeld Balluff

VEEL MEER DAN

SENSOREN

Een moderne, flexibele productie is een goed gesmeerde ketting van componenten van topkwaliteit. In juni voerde Balluff een totaal nieuwe huisstijl in, inclusief logo met de backline ‘Innovating Automation’. Een creatieve manier om de wereld te tonen dat de firma lang niet meer uitsluitend producent van sensoren is. “We profileren ons als de enabler van Industrie 4.0, wat betekent dat we totaaloplossingen bieden om informatie in real-time te detecteren, te communiceren en op een hoger niveau te gebruiken”, aldus general manager Johan Van De Broeck.

Balluff ontwikkelt en produceert sensoren, identificatiesystemen en industriële oplossingen met interfaces voor intelligente communicatie: een vereiste voor een moderne, flexibele productie. In concreto omvat het gamma systemen voor lineaire positiemeting, object detectie, industriële identificatie en industriële netwerking. General manager Johan Van De Broeck: “De Balluff sensortechnologie en identificatiesystemen verzamelen alle relevante data en zorgen voor een optimale communicatie met bovenliggende systemen, zoals controlesystemen of ‘clouds’. Zonder onze oplossingen valt digitalisatie, één van de basisbegrippen van Industrie 4.0, onmogelijk te realiseren.

Onze oplossingen kunnen worden aangewend voor conditiemonitoring, predictief onderhoud, formaatwissels, receptwissels, tracering, parametrisering, kwaliteitscontrole ...”

Uw partner voor Industrie 4.0 Een belangrijke schakel naar een verhoogde productie-efficiëntie is IO-Link, de eerste wereldwijde gestandaardiseerde IO-technologie om te communiceren tussen de sturing en het laagste niveau in de automatiseringspiramide, een universeel inzetbare en een veldbus onafhankelijke interface. “We zijn als mede stichtend lid van het IO-Link consortium altijd één van de trendsetters voor IO-Link in de sector geweest”, aldus Van De Broeck. “En we willen blijven investeren in R&D om onze klanten te voorzien van innovatieve oplossingen om hun automatisering op een hoger niveau te brengen. Met de nieuwe huisstijl en logo zetten we nog eens extra in de verf dat Balluff dé uitgesproken partner is om de stap naar Industrie 4.0 te zetten.”

■

‘Zonder onze oplossingen valt digitalisatie, één van de basisbegrippen van Industrie 4.0, onmogelijk te realiseren’

| 63

Superior Clamping and Gripping

It’s time to use your machine’s full With superior components, find potentials in your machine, where you would least expect to find them.

Make full use of your machine’s potential – with the extensive product portfolio from SCHUNK.

SCHUNK Synergy – when everything fits together.

SCHUNK, the competence leader for clamping technology and gripping systems, can now open up the full potential of your processing machines and production processes. Reduce costs by combining accurate, flexible workpiece machining with dynamic production automation.

With SCHUNK Synergy, you benefit from superior components from our innovative family-owned company and the result of a perfectly harmonized interplay of clamping technology and gripping systems.

The more SCHUNK, the more efficient it is.

potential!

SCHUNK Gripper Modules

Linear Modules

Modular Assembly Automation

Precise grip!

From a few grams to over a ton.

Moves precisely!

High speed in all axes.

Uniquely individual!

Due to the flexibility of the modular system.

Robot Accessories

Rotary Modules

Perfectly connected!

The interaction between robot and tool.

They master it!

Limited or endless – free or clocked.

Mobile Gripping Systems Technologies for handling the future.

Your Automated Handling System

Your Machining Center

Schunk intec N.V/S.A. Bedrijvencentrum Regio Aalst Industrielaan 4, Zuid III B-9320 Aalst-Erembodegem Tel. +32-53-853504 Fax +32-53-836351

Superior Clamping and Gripping

Your Automated Assembly Your Service

Robotics Application

Tekst en beeld Rittal

AUTOMATISCHE POTENTIAALVEREFFENING

VERZEKERT ELEKTRISCHE VEILIGHEID

Bij elektrische installaties heeft veiligheid absolute prioriteit. Om schade aan personen en zaken te voorkomen, moet de installateur aan tal van normen en voorschriften voldoen. Daartoe behoort ook de potentiaalvereffening tussen alle metalen onderdelen van een behuizing. “Ons TS 8 kastensysteem illustreert hoe je veiligheid door automatische potentiaalvereffening in vele toepassingen kan bereiken zonder elk paneel apart te moeten aarden”, zegt Koen Wolfcarius, managing director bij Rittal.

Uit veiligheidsoverwegingen is de aarding van metalen onderdelen in elektrische installaties overal voorgeschreven. Dat geldt voor alle elektrische apparaten en installaties, van een eenvoudige lamp tot verdeelkasten voor laagspanning. Dit is essentieel, want een storing - bijvoorbeeld wanneer een behuizingsonderdeel onder spanning komt - zou personen in gevaar kunnen brengen. “De functie van een behuizing is net het beschermen tegen het ongewild in aanraking komen met levensgevaarlijke spanning. In laagspanningskasten moeten dus het metalen frame en alle behuizingsonderdelen op een degelijke manier geaard worden”, stipt managing director Koen Wolfcarius aan.

66 |

Aardingskabels aanbrengen Om zo’n potentiaalvereffening door te voeren, waarbij alle metalen onderdelen met de aarding verbonden zijn, worden gewoonlijk geelgroene aardingskabels uit koperdraad voorzien. Deze zijn flexibel en kunnen ook beweeglijke onderdelen, zoals een deur, veilig met de behuizing verbinden. Als alle aardingskabels correct zijn aangebracht, is de potentiaalvereffening een feit en kunnen alle schakelkastonderdelen worden geaard via de beschermende geleider van de stroomtoevoer. “Omdat je de aardingskabels bij de montage manueel moet aanbrengen, is dat ook een mogelijke bron voor fouten.

Bij het vergeten van een aardingskabel is de

afgewerkte schakelkast weliswaar klaar voor gebruik, maar ontstaat er bij een eventuele storing een risico voor personen.”

Speciale klemmen Om elektrische beveiligingsmaatregelen eenvoudiger te implementeren, ontwikkelde Rittal met het modulaire kastensysteem TS 8 een doeltreffende oplossing. “Zijpanelen, dak, achterwand en bodemplaat worden bij de assemblage automatisch geleidend verbonden met het frame”, legt Wolfcarius uit. “Daarmee is de potentiaalvereffening gerealiseerd, zonder dat je deze onderdelen moet verbinden met aardingskabels. Deze oplossing wordt geïmplementeerd met

behulp van speciale klemmen of sluitringen, die bij de montage door de elektrisch nietgeleidende lak van de vlakke delen geduwd worden, waardoor een veilig contact ontstaat. Hierdoor zijn alle vlakke delen geleidend verbonden met het frame en is het bij vele toepassingen niet nodig om nog afzonderlijke aardingskabels te voorzien.”

Enkel voor de schakelkastdeur is het nog belangrijk een aardingskabel aan te brengen.

De overgangsweerstand tussen de vlakke delen en het schakelkastframe is lager dan 0,1 Ohm, de waarde vereist door de norm DIN EN 62208 voor lege kasten.

‘Met dit systeem hoeft de installateur niet langer tot zeven aardingskabels per schakelkast aan te brengen’

Vereenvoudigde montage In de werkplaats zorgt deze automatische potentiaalvereffening voor minder benodigd materiaal en een vereenvoudigde montage.

Het tijdrovende aanbrengen van maximum zeven aardingskabels per schakelkast valt weg. “Naast deze materiaal- en tijdbesparing

is ook de demontage en nieuwe montage van vlakke delen eenvoudiger, omdat je de aardingskabels niet iedere keer opnieuw moet verwijderen en bevestigen. Automatische potentiaalvereffening is doeltreffend en voldoet aan de normen, indien geen actieve componenten in de vlakke delen ingebouwd worden. Is dit wel het geval, dan moet je wel aardingskabels voorzien.”

Conclusie De automatische potentiaalvereffening bij het modulaire behuizingsysteem TS8 van Rittal verhoogt de veiligheid, spaart de montage uit van maximum zeven aardingskabels, vereenvoudigt de montage en demontage van alle vlakke delen. ■

| 67

De Limburgse vestiging van Beckhoff verhuisde recent naar het klaverblad in Lummen.

Tekst Jeroen Schreurs | Beeld Beckhoff Automation

DE VOORLOPER IN

AUTOMATISATIE

68 |

Elke vijf jaar uitpakken met een revolutionaire vernieuwing. Het is deze ambitie die Beckhoff tot een grote speler maakt op het vlak van open en universele automatiseringssystemen gebaseerd op pc-besturingstechniek. In een halve eeuw is het bedrijf uitgegroeid tot een internationale leider met 3.000 werknemers in 74 landen. Het verhaal begon nochtans bescheiden, in de garage van Arnold Beckhoff.

Daar knutselt zijn zoon, Hans Beckhoff, sturingsmechanismes voor een machinebouwer voor ramen en deuren in elkaar. In 1980 richt hij zijn eigen bedrijf op, zes jaar later brengt hij de eerste pc-gebaseerde machinecontroller uit. Die sturingstechniek is kenmerkend voor Beckhoff. Patrick Gielis, general manager van Beckhoff België: “Hans ontwikkelde een eigen operating system voor pc’s, en door de evolutie van de pc-technologie werd zijn sturing steeds krachtiger. Vandaag is zo’n pc even klein als een typische PLC, maar met veel meer mogelijkheden. Dankzij die link naar de IT-wereld zijn onze systemen heel open, dat geeft ons op dit moment een gigantische voorsprong op vlakken zoals traceability, Industrie 4.0 en het Internet of Things. Wij werken immers al heel lang met softwaremodules, waar dat voor onze concurrenten nieuw is.”

“Bijna elke sector” Het productassortiment van Beckhoff omvat industrie-pc’s, I/O- en veldbuscomponenten, aandrijftechnologie en de automatiseringssoftware TwinCAT. Zo goed als elke sector doet een beroep op de componenten van Beckhoff.

“Voor alles wat te automatiseren valt hebben we specifieke modules”, zegt Gielis. “Kanten-klare software om een windmolen te sturen, modules voor gebouwautomatisering of producten voor de verpakkingsindustrie voor voedsel of tabak. Zeker bij dat laatste is snelheid echt noodzakelijk, en laat onze producten nu net daar ook een sterke meerwaarde in bieden. In de procesindustrie moeten we nog groeien, maar daar komen dit jaar nog nieuwe producten voor uit.”

Busklemmen Hans Beckhoff heeft het expliciete doel om elke vijf jaar een revolutionaire vernieuwing uit te brengen, zoals de XTS enkele jaren geleden, een lineair transportsysteem. Enkele van die Beckhoff producten, denk maar aan het Lightbus systeem, de TwinCAT tabletsoftware en de busklemmen, vormen mijlpalen in de besturingstechniek. Die laatste innovatie loopt trouwens mooi samen me de explosieve groei van Beckhoff. “Eerst was dat een volledig Duits verhaal”, vertelt Gielis, “maar de busklemmen die Beckhoff op de markt bracht in het midden van de jaren 90, hebben het Het verhaal van Beckhoff begon bescheiden, in de garage van vader Arnold Beckhoff. bedrijf wereldwijd op de kaart gezet en het aantal werknemers doen groeien van enkele tientallen tot bijna 3.000. Hans was de eerste die de elektronica van PLC-kaarten in de klem zelf stak, en een koppelmodule toevoegde om die klem te koppelen met elk bussysteem van elk merk ter wereld.”

Beckhoff in België De wortels van het bedrijf liggen nog altijd in het Duitse Verl, waar Beckhoff bijna alles zelf produceert. Een gigantische site concentreert er de ontwikkeling, productie, administratie, verkoop, marketing, support en klantenservice. In België begon Beckhoff in 1998, samen met de firma Multiprox uit Aalst. Die samenwerking loopt nog altijd, ook nadat Beckhoff in 2006 een eigen vestiging opende. “Op dit moment zitten we in Lummen en Kortrijk, om alle delen van het land goed te kunnen bedienen”, zegt Gielis. Beckhoff sloot 2015 af met een wereldomzet van 620 miljoen euro, een groei van 22% tegenover 2014. Ook vandaag blijft de onderneming volop in nieuwe technologie investeren. ■

< Hans Beckhoff (l) met general manager in België, Patrick Gielis (r).

| 69

Tekst Bart Vancauwenberghe | Beeld WAGO

ROBUUSTE CONTROLLER COMMUNICEERT VIA 3G Met drie nieuwe varianten van de PFC200 (750-8207/xxx-xxx), lanceert WAGO PLC’s die vlot communiceren via sms en 3G. Op die manier anticiperen ze op de groeiende vraag om onder meer machines, pompstations en andere installaties (onder andere voor waterzuivering) draadloos over grote afstand te bewaken en te bedienen.

Via beveiligde 3G-communicatie is iedere installatie continu bereikbaar. “Een belangrijke doorbraak”, schetst Nick Buedts, system specialist industrial automation bij WAGO. “Dit faciliteert bijvoorbeeld bi-directioneel sms-verkeer. De oplossing bevat onder meer een geïntegreerde netwerkswitch, waardoor het mogelijk is om eenvoudig een lijntopologie op te bouwen. Ook over configuratiemogelijkheden en statusinformatie hoeft de gebruiker zich geen zorgen te maken: hiervoor is namelijk een webserver geïntegreerd. De robuuste controller is vrij van onderhoud door een intelligente constructie (zonder batterij en ventilator) met SDHC-geheugen.”

SD-kaartslot Het SD-kaartslot, waarmee deze oplossing is uitgerust, laat toe om tot 32 GB aan gegevens te loggen.

“Het systeem logt alle te registreren waarden in een .csv-bestand. Het volstaat de SD-kaart uit de controller te halen om het bestand uit te lezen, maar je kan het ook op ieder gewenst ogenblik versturen via ftp of e-mail. De beschikbare dataplotter is vrij uniek, wordt kant-en-klaar aangeboden en kan door de gebruiker makkelijk en snel worden geopend via de webinterface. De geregistreerde data worden gestructureerd weergegeven in een grafiek waarop je nadien ook vlot bewerkingen kan uitvoeren. Zelfs het exporteren van bepaalde gegevens is eigenlijk een sinecure.” Dankzij een geïntegreerde firewall, OpenVPN en IPSec voldoet het toestel aan de hoogste veiligheidsnormen. Externe apparatuur, die anders vereist is om gegevens via een beveiligde verbinding te kunnen consulteren, is overbodig.

Functieblokken

De dataplotter wordt kant-en-klaar aangeboden.

70 |

Interessant voor de gebruiker zijn ook de door WAGO gecreëerde bibliotheken met kant-en-klare functieblokken. “Deze voorgeprogrammeerde blokken laten zich makkelijk combineren. Bovendien kan je er alle speciale controlebehoeften mee afdekken. Daarnaast vonden de ontwerpers het essentieel om de gebruiker

De PLC omvat onder meer een geïntegreerde netwerkswitch.

op ieder moment een mooi grafisch overzicht over de actuele toestand te geven. Daarom kan hij/zij, bijvoorbeeld voor een toepassing in de waterzuivering, werken met elementen die onder meer pompen, waterreservoirs, debietmeters en kleppen visualiseren.”

Hoge integratiedichtheid Het flexibele systeem kan onder andere worden ingezet voor de bewaking van infrastructuurnetwerken zoals elektriciteit, gas en water. “De modulaire opbouw van dit product laat toe om het eiland te dimensioneren in functie van de toepassing. Zo is er keuze uit 500 verschillende compacte modules, zowel digitale (2, 4, 8 of 16 kanalen) als analoge modules (2, 4 of 8 kanalen). Daar-

naast zijn ook diverse functionele modules beschikbaar voor toepassingen zoals condition monitoring, het opmeten van energie, het aansturen van proportionele kleppen, enzovoort. Door deze modulaire oplossingen met een hoge integratiedichtheid kan deze PLC vlot individueel worden samengesteld.”

Temperatuurbereik De PFC200 is ook beschikbaar in een versie met een uitgebreid temperatuurbereik van -20 °C tot 60 °C en in een telecontrolevariant.

Deze controller ondersteunt, behalve de telecontroleprotocollen IEC 60870-5-101, -103 en -104, IEC 61850, IEC 61400-25 ook DNP3. ■

‘De modulaire opbouw van dit product laat toe om het eiland te dimensioneren in functie van de toepassing’

| 71

Tekst Bart Vancauwenberghe | Beeld Pepperl+Fuchs

OPTISCHE SENSOREN IN COMPACTE BEHUIZING Een generatie optische sensoren die zich eenvoudig laat installeren. De R10x serie van Pepperl+Fuchs gaat prat op zijn flexibiliteit. Ook de compacte behuizing kan in de smaak vallen. Het recente ontwerp combineert diverse optische sensorgroepen met vernieuwende technologieën, en dat in één behuizing. Daardoor beschikken gebruikers over een brede waaier aan mogelijke oplossingen om aan de eisen van hun toepassingen te voldoen, of het nu om éénwegsensoren dan wel om afstandssensoren gaat.

DuraBeam “Met de Durabeam lasertechnologie pakken we uit met een vernieuwing die het beste van twee werelden combineert”, vertelt Dieter Strobbe, salesmanager Factory Automation bij Pepperl+Fuchs. “Lasersensoren zijn eigenlijk heel nauwkeurig, maar ze kenmerken zich door

een kortere levensduur en een lager temperatuurbereik dan ledsensoren. Bij DuraBeam combineren we de kwaliteiten van ledsensoren met die van lasersensoren. Dat staat borg voor een langere levensduur en creëert voor de gebruiker nieuwe mogelijkheden, zelfs bij hogere omgevingstemperaturen (tot 60 °C).”

Bij DuraBeam maakt de fabrikant gebruik van een speciaal lichtbundelprofiel, dat altijd zorgt voor de reflectie van een scherp afgelijnde en cirkelvormige lichtvlek op een voorwerp.

“Daardoor lenen sensoren die met deze technologie zijn uitgerust, zich goed voor een heel nauwkeurige detectie en afstandsmeting van kleine voorwerpen.”

Multi Pixel Technology Daarnaast heeft de producent bij de R10x serie opnieuw gekozen voor de beproefde Multi Pixel Technology. “Wij hebben MPT zelf ontwikkeld: het is een technologie die het mogelijk maakt om betrouwbaar en storingsvrij afstanden te meten. Ze leent zich vooral voor toepassingen over korte afstand. Ze combineert de meetfunctionaliteit van conventionele afstands­sensoren met het bekende triangulatieprincipe”, stipt Strobbe aan. Deze geometrische methode kenmerkt zich door een zender (led of laser) die een lichtstraal uitzendt in de richting van een doelobject, die de lichtstraal vervolgens reflecteert. “Nadien vangt een lichtgevoelige ontvanger in de sensor - de zogenaamde ‘multipixel array’ - de teruggekaatste lichtstraal op. In functie van waar de lichtvlek op de ontvanger zich bevindt, berekent het systeem

De sensortechnologie wordt integraal benut en biedt veelzijdige opties.

72 |

de afstand van het object tot de sensor op basis van geometrische triangulatie.

Die berekening wordt mogelijk gemaakt door vernuftige algoritmes in de software.” De meetkern bij de Multi Pixel Technology is relatief klein. “Daardoor was het haalbaar om de nauwkeurige afstandsmeting voor het eerst in te bouwen in erg compacte sensoren, zoals we die in de R10x serie terugvinden. Als gebruiker kan je op die manier optimaal voordeel halen uit hun aanpassingsvermogen en ontdek je de mogelijkheden van kleine afstandssensoren met een enorme vermogensdichtheid.”

Communicatie “De sensortechnologie wordt volledig benut en biedt veelzijdige opties. Dat is mogelijk door een ononderbroken communicatie tot op sensorniveau via I/O-link”, vervolgt Strobbe.

“De gebruiker krijgt niet alleen procesgegevens, maar ontvangt daarnaast heel wat waardevolle diagnostiek- en statusinformatie.”

Sensorik4.0 Alle optische sensoren van de R10x serie beschikken over I/O-link. Daardoor voldoen ze ook aan de eisen van Sensorik4.0 en de digitale fabriek van de toekomst. “We bieden gebruikers de kans om nog een stap verder te gaan, als ze gebruik maken van de SmartBridge technologie. Die maakt het voor een uitgebreid, op draadloze toegang gebaseerd kanaal mogelijk om informatie te vergaren van sensoren en actuatoren in een machine of productieplant.

Dit toegangskanaal is aangesloten op de ingangspoort tussen machinebesturing en een veldapparaat met I/O-Link-compatibiliteit.

Het systeem pikt het digitale signaal van het I/O-Link-apparaat op en gebruikt Bluetooth om het signaal naar een mobiel toestel met internettoegang door te sturen. Het standaardcommunicatiekanaal tussen veldapparaat en

besturingseenheid blijft onaangetast door de toevoeging. Daardoor wordt het dus nog comfortabeler om de automatiserings­ processen in de fabriek te besturen.”

Versies Het verschil tussen de R100, de R101 en de R103 series situeert zich vooral in de montagemethode en de behuizing. “Na de selectie van de gewenste sensor, kan je als gebruiker vrij de noodzakelijke functies kiezen op basis van de taak.” De R100 serie heeft behuizingsafmetingen van 11 x 21,5 x 44,5 mm. De afmetingen van de behuizing bij de R101 serie zijn 14 x 20,5 x 41,5 mm. De R103 serie typeert zich door de behuizingsafmetingen 36,5 x 26,7 x 15 mm.

Het verschil tussen de drie modellen situeert zich in de montagemethode.

‘De Dura Beam lasertechnologie combineert het beste van twee werelden’

Ingebruikname Het intuïtieve werkingsconcept maakt de ingebruikname eenvoudig. “Het voor alle sensoren identieke besturings- en weergaveconcept bestaat uit een knop, een potentiometer en duidelijk zichtbare leds. Dit vereenvoudigt de configuratie van de sensor aanzienlijk, zodat je bij de ingebruikname tijd en geld kan uitsparen”, besluit sales manager Strobbe. ■

| 73

Tekst Els Jonckheere | Beeld Vega

NIEUWE RADARSENSOR MEET VLOEISTOFFEN MET FREQUENTIE VAN 80 GHZ

Niveausensoren op basis van radar hebben enkele grote troeven. Niet alleen werken ze nauwkeurig en contactloos.

Ook hebben ze geen last van condensatie of stof. Enige minpuntje is dat ze veelal met een frequentie van amper 26 GHz meten, waardoor de focussering van het radarsignaal in moeilijke omstandigheden, zoals verwarmingsspiralen of roerwerken, wel eens minder nauwkeurig is.

Vega brengt daar nu verandering in. Want met de ‘Vegapuls 64’ brengt de specialist de eerst radarniveausensor voor vloeistoffen op de markt die met een frequentie van 80 GHz meet.

De kleinste antenne van de Vegapuls 64 is niet groter dan een munt van 1 euro.

74 |

Stap voor stap zijn er toepassingsgebieden voor radar­niveausensoren bijgekomen, zodat gebruikers steeds vaker voor deze technologie kiezen. Zo heeft de Duitse producent Vega intussen wereldwijd al meer dan 500.000 radarsensoren geïnstalleerd. Dankzij nieuwe ontwikkelingen op het gebied van elektronische componenten bracht de firma anderhalf jaar geleden de Vegapuls 69 voor stortgoederen op de markt. Een revolutie, aangezien het systeem met 80 GHz meet, wat een veel betere focussering van het zendsignaal mogelijk maakt. Vooral in tanks en silo’s met veel ingebouwde obstakels zorgt dit ervoor dat het eigenlijke meetsignaal beter van stoorsignalen

De nieuwe Vega sensor beschikt over verschillende antennesystemen in verschillende formaten.

kan worden onderscheiden, met een hogere nauwkeurigheid tot gevolg. Intussen bracht de firma ook een hoogfrequent type voor vloeistoffen op de markt: de Vegapuls 64.

Hiermee wil Vega een antwoord bieden op het probleem dat bij toepassingen met uitzonderlijk hoge signaaldemping of stoorreflecties, zoals in roerwerken of diepe peilschachten, tot nu toe alleen maar radarmeting kon worden toegepast mits grote technische inspanningen of met de nodige beperkingen.

Unieke functionaliteit De Vegapuls 64 is natuurlijk op de radarsensor voor stortgoederen gebaseerd. In tegenstelling tot de Vegapuls 69 werkt ze echter met een bandbreedte van 4 GHz, wat tot een nog betere scheiding van de reflectiesignalen leidt. Tot nu toe gold: bij een radarsensor met een zendfrequentie van 26 GHz was de openingshoek bij een antenne van DN 80 ongeveer 10°. Bij de Vegapuls 64 is de zendhoek nog maar 3°. Daardoor kan de sensor zelfs in tanks met ingebouwde obstakels of bij aangroei aan de tankwand betrouwbaar worden ingezet. Bovendien is er tot nu toe geen radarsensor voor vloeistoftoepassingen

‘De Vegapuls 64 is de eerst radarniveausensor voor vloeistoffen die met een frequentie van 80 GHz meet’

die een vergelijkbaar bereik als de Vegapuls 64 afdekt. Dat betekent dat media met geringe reflecterende eigenschappen (met een kleine diëlektrische constante dus) duidelijk beter meetbaar zijn met dit nieuwe systeem. Ook bij schuim, extreem turbulente productoppervlakken, condensaat of aangroei op de antenne is een betrouwbare niveaumeting mogelijk. Bovendien kan het niveau ook vlak bij de tankbodem worden bepaald: in dit geval bedraagt de nauwkeurigheid +/- 2 mm.

Gemakkelijke montage en inbedrijfstelling De inbedrijfstelling van de Vegapuls 64 is erg eenvoudig, omdat het omslachtige

uitfilteren van stoorsignalen grotendeels komt te vervallen. Door het zeer smalle meetsignaal kan de sensor gemakkelijker op een bestaande meetaansluiting worden gemonteerd. Het systeem is met schroefdraadmaten ¾” (openingshoek 14°),1 ½” (7°), DN 50 (6°) en DN 80 (3°) beschikbaar. Voor een goede focussering is in veel toepassingen de kunststofantenne een goede oplossing.

Door de goede focussering kan zelfs met een veel kleinere antenne worden gewerkt.

De kleinste is niet groter dan een munt van 1 euro, waardoor het meetinstrument ook voor inbouw in kleine tanks is geschikt. Voor gebruik in explosiegevaarlijke zones zijn de desbetreffende classificaties beschikbaar. ■

| 75

Veiligheidstechniek voor de Machinebouw

w w w . e u c h n e r. b e

MGB

NIEUW

Multifunctional Gate Box 3 interfaces: - EtherNet / IP CIP Safety - ProfiNet / ProfiSafe - Safe OSSD Veiligheidsniveau PLe, Categorie 4 Personaliseerbaar Gedetailleerde diagnose Robuust design

EUCHNER (BENELUX) BV

I

P O S T B U S 11 9

I

N L- 3 3 5 0 A C P A P E N D R E C H T

I

+31 ( 0 )78 615 47 6 6

I

INFO@EUCHNER.BE

Waterdichte roestvrij stalen touchscreen computers Waterdichte industrie computers voor toepassing in onder meer procestechniek en voedingsindustrie. Uitvoeringen in roestvrij staal, IP66 afdichting, volledig vlakke voorzijde en resistive touchscreen. Display in 15, 17 of 19 inch, M12 aansluitingen IP67. Intel Baytrail Quad Core of iCore processor. Bevestiging via Vesa montage of wand-/tafelbeugel.

Duranmatic B.V. | Robijn 800 | 3316 KE Dordrecht | T+31 (0)78 631 05 99 | www.duranmatic.nl | info@duranmatic.nl

Tekst Els Jonckheere | Beeld Leuze Electronic

BETROUWBAAR HERKENNEN VAN CONTRASTMARKERINGEN In veel verpakkingsprocessen moeten contrastmarkeringen op folies, blisterverpakkingen, zakjes of etiketten veilig worden herkend. De beste oplossing hiervoor bestaat erin een contrastsensor in te zetten. Leuze Electronic ontwikkelde onlangs een toestel dat niet alleen betrouwbaar en snel werkt, maar ook nog eens erg gebruiksvriendelijk is.

De nieuwe KRT 18B sensor voor kleurmerken kan met twee eenvoudige knoppen op de achterkant worden ingesteld. Bovendien bepaalt de sensor zelf de optimale omslagdrempel. Meer nog, hij past deze met de geïntegreerde trackingfunctie tijdens het gebruik steeds aan de wisselende omstandigheden aan, wat handmatige correcties overbodig maakt. Op de achterkant van het apparaat geeft een groot, goed toegankelijk staafdiagram het omslagpunt weer, en dit tijdens zowel het instellen als gebruik.

Gebruiksvriendelijk én hoge prestaties De contrastsensor is niet alleen gebruiksvriendelijk, ze levert ook erg hoge prestaties. De ‘multicolor’ functionaliteit zorgt voor veel flexibiliteit, aangezien er een uitstekend contrast met drie kleuren is. Het toestel is verkrijgbaar in versies met Teach-knoppen en potentiometer voor de eenvoudige instelling van de schakelpunten. Daarnaast zorgt een zelf justerend staafdiagram voor de weergave van de signaalkwaliteit, wat tot een optimale instelling leidt. De KRT 18B maakt gebruik van een Dual Channel IO-link interface, waardoor een uitgebreid receptuurbeheer en eenvoudige wisseling van het formaat tot de mogelijkheden behoort. Via de twee kanalen van de interface kunnen parameters comfortabel via de besturing worden opgegeven en omgekeerd bijvoorbeeld storingsmeldingen van de sensor naar de besturing worden verzonden. Interessant is ook dat er een automatische correctie van de gevoeligheid optreedt bij vervagende markeringen.

Stevig en veilig Maar er is nog meer. Zo is het toestel voorzien van een attractieve, ruimtebesparende metalen behuizing en een uitlijnhulp die een eenvoudige bediening mogelijk maakt. Ze biedt een hoge schakelfunctie tot 15/22kHz. En alle toestellen worden geleverd met een beschermingsgraad IP67 en IP69K (Ecolab). ■

De ‘multicolor’ functionaliteit zorgt voor veel flexibiliteit aangezien er een uitstekend contrast met drie kleuren is.

‘De nieuwe KRT 18B sensor is niet alleen betrouwbaar, maar hij werkt ook snel en is erg gebruiksvriendelijk’ De KRT 18B maakt gebruik van een Dual Channel IO-link interface.

| 77

PLC EN MODEM VERENIGD

V2

Controller PFC200 3G Totaaloplossing in compacte bouwvorm • Controller met geïntegreerde GPRS en SMS modem • Uiterst veilig dankzij IPsec, OpenVPN en firewall implementatie • Compatibel met micro simkaart en SMA antenne

www.wago.com/pfc200 www.wago.be

info-be@wago.com

V3

Tekst Valérie Couplez | Beeld Endress+Hauser, Krohne en Retec Instruments

NIVEAUMETING VAN WATER EN AFVALWATER: ULTRASONE OF RADARMEETTECHNOLOGIE? Continue niveaumeting en -detectie zijn essentiële metingen om een inzicht te hebben in het proces en een overzicht van de voorraden.

Controle is dan ook een sleutelfactor voor het berekenen en het in evenwicht houden van de kosten.

Sensoren zijn de manier om een constante monitoring te garanderen. Tot enkele jaren geleden werd de ultrasone technologie gezien als de standaard voor niveaumeting in (afval)waterbehandeling. Echter, in sommige applicaties kon ze niet accuraat genoeg meten en ging ze de mist in. In dat geval diende men uit te kijken naar een betere technologie en belandde men vaak bij de duurdere radartechnologie.

Werkingsprincipe van ultrasone en radarsensoren Dit artikel spitst zich toe op de inzet van sensoren bij de behandeling van water en afvalwater. Ultrasone sensoren maken gebruik van geluidsgolven (mechanische puls). Deze worden uitgezonden richting het te meten medium en vervolgens teruggekaatst door het oppervlak van het medium en weer opgepikt door de sensor.

De tijd tussen de verzending en de ontvangst van de puls is rechtevenredig met de afstand tussen de ultrasone sensor en het medium. Men spreekt in dit geval over het ‘time of flight’ meetprincipe. Deze sensoren zijn ongevoelig voor de diëlektrische constante, geleidbaarheid, densiteit en vochtigheid. Ze kunnen presteren bij temperaturen van -20 °C tot 100 °C, onder een druk tot 3 bar en zijn geschikt voor meetbereiken van 200 mm tot 2.000 mm (tot 25 m in andere applicaties). Radartechnologie maakt daarentegen gebruik van hoogfrequente elektromagnetische golven (energiepuls). De radarsensor zendt de golven richting het te meten medium, waarna ze worden teruggekaatst door het medium en vervolgens weer worden opgepikt door de radar. 

Een FMCW-radar werkt met een continue golf in plaats van een pulssignaal.

| 79

Net als bij ultrasone sensoren is de tijd tussen de verzending en de ontvangst van de puls rechtevenredig met de afstand tussen de radar en het medium. Hier hangt de meting niet af van de geleidbaarheid, densiteit, temperatuur en de vochtigheid. De sensoren zijn bestand tegen temperaturen tussen -40 °C tot 450 °C, tegen een druk tot 160 bar en geschikt voor een meetbereik van 1,5 m tot 60 m. Daarnaast is er nog de FMCW-radar (frequency modulated contineous wave), die werk met een continue golf in plaats van een pulssignaal. Door de frequentie te vergelijken van de uitgestuurde golf en de weerkaatste, kan men direct de afstand, snelheid en richting bepalen. Wat zowel ultrasone sensoren als radartechnologie gemeen hebben is dat het contactloze metingen betreft zonder onderhoud, die ook ingezet kunnen worden voor debietmeting.

technologie. Deze hebben immers tot gevolg dat de omgevingsomstandigheden en de juiste plaats van de sonde een grote invloed hebben op de nauwkeurigheid van de meting. Zo heeft radartechnologie het voordeel dat het elektromagnetisch signaal niet onderhevig is aan luchtverplaatsingen (wind), temperatuurschommelingen, regen, mist en gassen. Een

andere beperking van ultrasone sensoren is dat de gaslaag tussen het membraan en het te meten medium geen (chemische) gassen mag bevatten zoals stikstof, methaan of koolstofdioxide. Deze gassen beĂŻnvloeden namelijk de voortplantingssnelheid van het geluid, waardoor de time of flight berekeningen niet meer geldig zijn en de sensor bijgevolg verkeerde

Beperkingen door natuurkundige eigenschappen Welke factoren bepalen dan welke de meest geschikte technologie is voor een bepaalde applicatie en met welke aspecten van het meetinstrument zelf dient men rekening te houden? De eerste factor zijn de natuurkundige eigenschappen van de De nieuwste generatie radartechnologie werkt met veilige draadloze remote access.

80 |

Niveaumeting is een cruciaal element in (afval)waterbehandeling om het overzicht te bewaren.

: Moderne radartechnologie halt ongeveer hetzelfde niveau van ultrasone sensoren.

‘Het speelveld van de radartechnologie is met de komst van de nieuwe generatie aanzienlijk uitgebreid’ niveaumeetwaarden registreert. Ook in applicaties waarbij er veel stof, spinnenwebben (met vocht geladen), direct zonlicht en schuim aanwezig is, zal een ultrasone sensor minder goed presteren dan een radarsensor. Ultrasone meettoestellen kunnen dan weer uitgerust worden met een verwarmingselement wanneer het vriest en hebben een zelfreinigende functie wat interessant kan zijn wanneer hevige condensatie optreedt.

Beperkingen door de applicatie zelf Ultrasone sensoren hebben het voordeel van een goedkope oplossing te zijn met een laag energieverbruik en een relatief eenvoudige technologie. Heel wat niveaumetingen in (afval) waterbehandeling kunnen zonder problemen opgelost worden met een ultrasone sensor, zeker wanneer wind en zonlicht de meting niet kunnen beïnvloeden en de afstand van de sensor tot het medium klein is. Bovendien is de sensor dankzij zijn compacte behuizing gemakkelijker te installeren in kleine, krappe ruimtes of zelfs rechtstreeks aan het plafond.

Ook wanneer hij overspoeld wordt en onder water staat (flooding protection tube), komt de betrouwbaarheid van de meting niet in gevaar. Niettemin komt ook radartechnologie steeds prominenter in beeld voor deze typische standaardapplicaties. Voorheen werden dure radarsensoren zo goed als uitsluitend ingezet

voor ingewikkelde applicaties of applicaties in moeilijke en ruwe omstandigheden. Met de komst van de huidige generatie gaat deze redenering niet langer op. Ze zit immers ongeveer op hetzelfde prijsniveau maar combineert dat met dezelfde voordelen zoals een aanzienlijk compactere en robuustere behuizing, een eenvoudig gebruik, een goede bereikbaarheid (voor inbedrijfname en onderhoud) dankzij een veilige draadloze remote access en een betere betrouwbaarheid en nauwkeurigheid.

Kortom: het speelveld van de radartechnologie is aanzienlijk uitgebreid, waardoor er een technologieshift is ontstaan ten gunste van eenvoudige, maar betrouwbare en kostefficiënte radarsensoren. Zij lijken de toekomst te hebben.

Andere factoren Er zijn ook nog andere factoren die meebepalend kunnen zijn bij de selectie van de juiste technologie, zoals het energieverbruik, de specifieke installatiecondities, de vereiste meetnauwkeurigheid, de competentie of kennis rond meettechnologie in het bedrijf en of de niveausensor ook dienst moet doen als flowmeter.

Conclusie Geen van beide sensortypes is zaligmakend. Bij de keuze tussen ultrasone of radartechnologie voor het meten van het niveau in water- en afvalwaterapplicaties, moet men uitgaan van

Contactloze radar in rvs uitvoering voor niveaumeting op vloeistoffen. de specifieke eisen van de applicatie, de omgevingsomstandigheden, het te meten medium en de installatiecondities. De kostprijs van de sensor, die voorheen meestal een doorslaggevende rol speelde, is door de komst van een nieuwe generatie kostefficiënte radarsensoren niet langer doorslaggevend.

Naar een whitepaper rond niveaumeting bij applicaties in water- en afvalwaterbehandeling van Endress+Hauser

■

| 81

Tekst Els Jonckheere | Beeld Krohne Belgium

BETROUWBARE FLOWMETING VAN RAUWE MELK MET HOOG LUCHTGEHALTE Bij het vergelijken van de geproduceerde hoeveelheid koffiemelk met het volume aangeleverde rauwe melk stootte het Duitse Frischli op problemen. De gasinsluiting in de rauwe melk beïnvloedde immers sterk de meet­ resultaten van de gebruikte massaflowmeters. De ‘Optimass 6400C’ van Krohne bracht echter soelaas. De nieuwe generatie massaflowmeters maken immers gebruik van de gepatenteerde ‘Entrained Gas Management’ functie.

Hierdoor blijft het instrument continu volume, massa en dichtheid vrij nauwkeurig meten, zelfs in vloeistoffen met een 100% gasinsluiting.

De massaflowmeters meten vrij nauwkeurig continu volume, massa en dichtheid, zelfs in vloeistoffen met een 100% gasinsluiting.

82 |

Het Duitse Frischli produceert verse en lang houdbare melkproducten, waaronder koffiemelkcups waarvan ze ongeveer één biljoen cups exemplaren per jaar maakt. Bij receptie wordt de rauwe melk via twee DN50-leidingen naar de buffertanks geleid, en dit met een maximale snelheid van 22.000 kg/u..

Deze wordt daarna in meerdere stappen tot koffiemelk verwerkt. Voor Frischli is het erg belangrijk dat het volume aangeleverde en geproduceerde melk met elkaar worden vergeleken. Op die manier kan ze immers het productieproces aanpassen om tot een optimaal resultaat te komen. Helaas blijkt de ingesloten lucht in de rauwe melk een tweefasestroom te veroorzaken die het oscillatiesignaal van de conventionele coriolismassaflowmeter sterk beïnvloedde. Dit zorgde voor inconsequente sensor­ amplitudes, met een foute meting of ‘bevroren’ meetwaarden tot gevolg.

‘Dankzij de Optimass 6400C zijn de meetresultaten bij Frischli nu positief, waardoor de producent in staat is om de processen nauwkeurig op te volgen en te optimaliseren’

Niet aan gasinsluiting onderhevig Uiteindelijk zocht Frischli zijn toevlucht tot de Optimass 6400 C, één van de nieuwe generatie massaflowmeters van Krohne. Deze zorgt voor een uitstekende dynamische dichtheidsmeting alsook een standaardinstrument- en procesdiagnostiek volgens NAMUR NE 107.

Het instrument geeft telkens de meetwaarde van het gemeten volume, zelfs bij een 100% gasinsluiting. Tegelijk meldt de flowmeter de tweefasenstatus. Tevens is het toestel met een configureerbaar alarm uitgerust, wat toelaat om het proces te monitoren en te optimaliseren. De Optimass 6400 beschikt over een gebogen buisontwerp, en is specifiek voor vloeistof- en gasapplicaties in elke procesindustrie bestemd. Overeenkomstig de NAMUR standaardinstallatielengtes is het toestel beschikbaar in de afmetingen DN08 tot DN250. De Optimass 6400 C is geschikt voor temperaturen van -200 tot 400 °C en drukken tot 200 bar. Bij Frischli werd een toestel in elke rauwemelkleiding geïnstalleerd. De meetresultaten zijn nu positief,

De nieuwe generatie massaflowmeters maken immers gebruik van de gepatenteerde ‘Entrained Gas Management’ functie.

waardoor de producent in staat is om de processen nauwkeurig op te volgen en te optimaliseren.

Nog drie andere toestellen Naast de Optimass 6400 omvat de nieuwe generatie massaflowmeters van Krohne ook nog de Optimass 1400, een basistoestel dat massa, volume en dichtheid van vloeistoffen/gassen tot 130 °C meet. Deze oplossing is gemakkelijk te installeren en zorgt, dankzij een drukvaste behuizing, voor een verhoogde veiligheid. Tevens is er de Optimass 2400, een OIML/MID gecertificeerde bulk massaflowmeter met geïntegreerde druk- en temperatuursensoren. Dit toestel is de meest eenvoudige oplossing voor

hoogwaardige bulkmeting. Het betreft een dubbele rechte buis Coriolismeter met een gecertificeerde drukvaste behuizing. Naast massaflow kan de oplossing ook voor het meten van de dichtheid van vloeistoffen en gassen worden ingezet. Het maximale meetbereik bedraagt 2.300 t/u. en de meetfout is beperkt tot maximaal 0,1%. Ten slotte is er nog de Optimass 7400, een erg nauwkeurige enkele rechtebuis-massaflowmeter. Deze is bestemd voor processen met een geringe drukval en is dus ook ideaal voor visceuze media en processen met agressieve vloeistoffen waarbij hoog resistente materialen (zoals titanium of tantaal) worden gevraagd. Ook dit toestel is toepasbaar voor processen waar een OIML/MID certificaat nodig is. ■

| 83

Dankzij Smart Production wordt er efficiënt omgesprongen met resources en flexibele productie.

Tekst Valérie Couplez | Beeld Actemium

SLIM OP WEG NAAR DE FABRIEK VAN DE TOEKOMST Smart cities, smart buildings, Internet of Things ... Alles ondergaat een gedaantewisseling naar een meer intelligente vorm. Dit geldt ook voor industriële processen, waarbij organisaties moeten evolueren naar Industrie 4.0 om zo blijvend te voldoen aan de nieuwe marktbehoeften. Om deze transformatie rimpelloos te laten verlopen, hanteert Actemium een proactieve strategie die gebaseerd is op co-creatie en een aanpak op maat. Toegevoegde waarde, waardoor bedrijven zich kunnen onderscheiden van hun concurrenten binnen de markt, staat voorop.

Wearables en smart devices zorgen ervoor dat de operator niet enkel in de control room aanwezig is, maar zich ook op de productievloer kan begeven.

84 |

De globalisering, nieuwe technologieën en de toenemende vraag naar een duurzame, flexibele maar tegelijk ook efficiënte productie, zorgt ervoor dat bedrijven voor een fikse uitdaging staan. Het innovatieproces kan niet alleen tot stand komen en daarom is de uitwisseling van expertise en knowhow cruciaal. Een troef van Actemium is de bekendheid met industriële processen binnen de verschillende sectoren.

Door het aangaan van langetermijnrelaties met klanten kan de strategie voor innovatie bovendien optimaal worden afgestemd op de strategie binnen de productie. Steunend op het Made Different actieplan van Agoria heeft

Actemium een aantal specifieke trajecten uitgewerkt voor een vlotte transformatie richting ‘Fabriek van de Toekomst’.

De macht van data Kennis gaat altijd gepaard met macht. Op die manier vormt het optimaal inzetten van de enorme hoeveelheid beschikbare data, de hoeksteen voor Industrie 4.0. Dankzij Smart Production wordt er efficiënt omgesprongen met resources en flexibele productie. Een intelligente en zelflerende besturing brengt de vereiste kwaliteit van het eindproduct en de benodigde middelen in kaart, waarna

de doseerinstellingen automatisch kunnen worden aangepast. Hierdoor worden niet enkel opslagruimtes beperkt, maar kunnen bedrijven zich vooral focussen op de productie. Beheersing van de operaties met behulp van state-of-the-art automatisering, trending & alarming en een volledig of gedeeltelijk MES-systeem zorgen voor meer efficiëntie, productflexibiliteit en een snellere toelevering.

Ook binnen services en onderhoud biedt data uitzicht op nieuwe mogelijkheden om de operaties te perfectioneren. Actemium legt de nadruk op ‘worry-free operations’, met diensten ‘as a Service’: snel inzetbaar, schaalbaar en volgens effectief verbruik. Predictief en preventief onderhoud zorgen ervoor dat het onderhoud optimaal ingepland kan worden, wat leidt tot een minimale downtime en sterke kostenreductie. Smart Production en Smart services vormen dan ook twee belangrijke stappen naar de ‘zelflerende fabriek’.

Actemium streeft naar zelfsturende teams die autonomer en creatiever handelen.

Energieverbruik steeds in het achterhoofd Tegen 2030 moet België de uitstoot van zijn broeikasgassen met 35% verminderen, een proces waaraan ook bedrijven hun steentje moeten bijdragen. Actemium biedt hier oplossingen voor het optimaal gebruik van grondstoffen op basis van planning, kost en real-time inzicht in de procesketen. Dit zorgt voor een gunstigere energiefactuur en minder CO2-uitstoot. Eén van de mogelijkheden die Actemium aanreikt, is Smart Waste Heat Recovery. Het warmtenet doorheen de productie wordt onderworpen aan analyse en eventuele knelpunten of verspillingen worden in kaart gebracht en opgelost. Daarnaast kunnen bedrijven ook besparen op energie door hun productieplanning beter af te stemmen op de markt in de vorm van peak shaving. Ten slotte kan ook het optimaal afstemmen van de CIPreiniging op de vuillast in tanks of installaties resulteren in opmerkelijke energiewinsten.

Geconnecteerde processen en data-integratie Digital Factory is een andere transformatie waarin Actemium de nodige expertise kan voorleggen. De digitalisering is niet meer weg te denken uit onze maatschappij én industrie. Verticale en horizontale integratie van de automatisering staat centraal voor een efficiënte productie en logistiek. Verder krijgt data opnieuw de hoofdrol binnen Integrated ICT, waar het samenbrengen en analyseren van data en een diepgaande rapportage zorgen voor meer inzicht, als basis voor decisionmaking. Uiteraard focust deze transformatie eveneens op (netwerk)beveiliging en de opportuniteiten van het Internet of Things.

Ook binnen services en onderhoud biedt data uitzicht op nieuwe mogelijkheden om de operaties te perfectioneren.

Autonome en creatieve werknemers Last but not least richt Actemium zich ook op Human-Centered Production, waarbij de kern van ieder bedrijf centraal staat: haar mensen.

We streven naar zelfsturende teams die autonomer en creatiever handelen. Ten slotte zorgen wearables en smart devices ervoor dat de operator niet enkel in de control room aanwezig is, maar zich ook op de productievloer kan begeven, en wordt zo het beste van de mens (creativiteit, problem-solver, flexibiliteit, enz.) gecombineerd met de voordelen van een machine (precisie, beschikbaarheid, herhaling, enz.).

■

‘De uitwisseling van expertise en knowhow is cruciaal om innovatie tot stand te brengen’

| 85

LINEAIRE ACTUATOREN DE ELEKTRISCHE OPLOSSING • • • • • • •

Betrouwbaar Specifiek Kosten efficiënt Gemakkelijk te installeren Geen onderhoud Gemakkelijke controle Milieuvriendelijk: geen vloeistoffen geen lekkage en laag verbruik • Accu gevoede opties beschikbaar

LINAK TECHLINE levert elektrische lineaire actuator-oplossingen ontworpen voor industriële applicaties.

Wij richten ons op betrouwbare en precieze beweging om aan uw wensen en specificaties te kunnen voldoen.

Zelfs wanneer uw applicatie in de meest extreme omstandigheden dient te functioneren.

OT HT T 15.000 C A KR IEFST RL ON MAA NEWT

THE HEARTBEAT OF INDUSTRY 4.0 Unsere Sensorlösungen und Systeme sind intelligent vernetzte Schrittmacher von Industrie 4.0. www.linak.be info@linak.be +32 (0)9 230 01 09

THE HEARTBEAT OF INDUSTRY 4.0 Wees klaar voor de 4 e industriële revolutie, klaar om intelligente productiesystemen te gebruiken die beantwoorden aan de nieuwste vereisten op vlak van fl exibiliteit en kwaliteit. Onze oplossingen met interactieve sensoren en innoverende systemen zijn de noodzakelijke fundamenten in deze evolutie van producten, processen en mensen naar het industrie 4.0 tijdperk.

www.balluff.be

Verpackung_197x130_BE-NL.indd 1

8/25/2016 10:13:42 AM

Advertorial

De WERMA signaaltoren werd op elk transportmiddel gemonteerd.

Tekst Els Jonckheere | Beeld WERMA | Bron Continental Regensburg

CONTINENTAL OPTIMALISEERT ZIJN

‘JUST IN SEQUENCE’

Globalisering dwingt autofabrikanten om de productietijd en –kost te verminderen. Componenten dienen meer dan ooit ‘Just in Time’ op de werkvloer aanwezig te zijn. Geen evidentie voor de automotive toeleveranciers. Om dit te verwezenlijken, werkt Continental volgens het ‘Just in Sequence’-principe. Er ontbrak echter nog een schakeltje opdat dit het gewenste resultaat zou opbrengen. Maar dit probleem is van de baan met de implementatie van de WERMA innovatieve signaaltoren.

Het principe van ‘Just in Sequence’ (JIS) zorgt ervoor dat Continental de correcte onderdelen in de juiste volgorde aan de productie van haar klanten kan leveren. Om een optimaal resultaat te behalen, wilde de leverancier van remsystemen echter nog een volledige transparantie in de supply chain operation verkrijgen. Team coördinator industrial engineering, Mathias Meier: “We zochten al geruime tijd naar een goede oplossing. Uiteindelijk kwamen we bij WERMA terecht. Haar WIN-systeem bestaat uit een signaaltoren met een draadloze transmitter die als monitoring- en datacollectiesysteem dient: ideaal dus voor de optimalisatie van logistieke- en productieprocessen. Bedoeling was om het op elk transportmiddel te monteren. Bij eventuele defecten signaleert de toren

in real-time, wat natuurlijk toelaat om erg snel corrigerende maatregelen te nemen. En dat is belangrijk, want werken volgens het JIS-principe impliceert dat elke verloren minuut erg kostelijk is.” Continental blijkt alvast enorm enthousiast over de WERMA toren te zijn. “Na één enkele ontmoeting kregen we al een testkit van het WIN wireless monitoring systeem mee om uit te proberen”, legt Mathias Meier uit.

“Daaruit bleek dat de oplossing erg gemakkelijk te installeren is, zelfs zonder enige voorkennis.

Bovendien is de toren meteen operationeel.”

Team coördinator industrial engineering, Mathias Meier vond de oplossing zeer gemakkelijk te installeren.

Het Duitse WERMA Signaltechnik is een wereldspeler op het vlak van optische en akoestische signalisatie om de werkomgeving veiliger en efficiënter te maken. ■

| 87

Tekst Els Jonckheere | Beeld MOXA

HOE INDUSTRIËLE INFORMATIE BETROUWBAAR COMMUNICEREN? Wilt ook u de stap naar Industrie 4.0 zetten of hebt u andere industriële automatiseringsvraagstukken?

Dan kan u rekenen op de producten en steun van Technolec. Met het uitgebreide aanbod aan oplossingen voor industriële datacommunicatie en embedded computers zorgt deze firma immers voor efficiënte industriële netwerken, intelligente communicatie en datacommunicatie voor industriële gebruikers. 

Om storingen bij de distributienetwerken te vermijden, wordt alles gemonitored en beheerd via door­ gedreven communicatienetwerken.

| 89

ZVS Techniek (NL) +31-(0)492-66 51 76 ZVS ZVSTechniek Techniek(NL) (NL)

+31-(0)492-66 +31-(0)492-6651 5176 76

ZVS Techniek (BE) +32-(0)9277 ZVS ZVSTechniek Techniek(BE) (BE)96 79

+32-(0)9277 +32-(0)927796 9679 79

www.zvstechniek.be info@zvstechniek.be www.zvstechniek.be www.zvstechniek.be

info@zvstechniek.be info@zvstechniek.be

‘We zoeken steeds de beste oplossing voor het automatiseringsvraagstuk’

baanvakbewaking, wisselverwarming, assentellers … Onze DSL Ethernet Extenders, Ethernet Switchen en Ethernet I/O komen hier in beeld.”

Beheer van utiliteiten

Met een elektronisch ‘dynamisch verkeersmanagement’ kan een optimale doorstroming van alle stromen met de nodige veiligheid worden bekomen.

Hoewel Technolec als officiële vertegenwoordiger van Moxa, Insys en nog enkele andere merken optreedt, blijft het product telkens ondergeschikt aan de oplossing. Zaakvoerder Karel Mus: “We zoeken steeds de beste oplossing voor het automatiseringsvraagstuk. Veelal omvat ons gamma de nodige componenten en producten, maar we zullen niet nalaten om ook de alternatieven voor te stellen. We willen onze klanten immers de meest (kosten)efficiënte en kwalitatieve oplossingen aanbieden. Ons gamma is inzetbaar in een brede waaier van toepassingen. Er zijn echter drie verticale markten die momenteel hoge ogen scoren. Vandaar dat we die graag eens toelichten.”

Alles voor industriële automatisering

de nodige veiligheid worden bekomen, waarbij openbaar vervoer en wegverkeer met elkaar zijn geïntegreerd. Mus: “Dit vereist natuurlijk betrouwbare communicatienetwerken, en precies op dat vlak heeft Technolec een jarenlange ervaring. Maar het transport van de toekomst heeft nog meer in petto. Zo wordt rollend materieel alsmaar vaker uitgerust met PIS, TIS, entertainment, cameratoezicht, asset management, on board wifi ... Deze oplossingen vragen robuuste, trilling- en temperatuursbestendige hardware die aan de EN50155-norm voldoet. In dit domein is Technolec dé ideale partner voor speciale computers, I/O, IP camera’s, Ethernit Switchen, routers ... Ook voor tracksidetoepassingen zijn specifieke normeringen van toepassing. Denk maar aan

Elektriciteit, water en gas zijn onontbeerlijk in onze maatschappij. Storingen bij de enorme distributienetwerken kunnen dan ook enorme gevolgen hebben. Vandaar dat alles wordt gemonitored en beheerd via doorgedreven communicatienetwerken. Mus: “Door de windmolens, zonnecellen, elektrische wagens ... zal het elektrische netwerk alsmaar complexer worden. En dit vereist robuuste en betrouwbare systemen zoals deze die Technolec in huis heeft. Voor de levering van drinkwater en het afvoeren van het afvalwater zijn eveneens enorme netwerken opgezet. Beide types bevatten veel componenten: pompen, kleppen, PLC’s, niveaumetingen, supervisiesystemen en koppelingen naar bovenliggende ICT-omgevingen. Al deze systemen moeten communiceren via veldbussen of Ethernet. Betrouwbaarheid en continuïteit zijn hierbij uitermate belangrijk. Remote Access gaat steeds meer over 3G, LTE of ADSL oplossingen.

Onze kennis van onder meer Remote Access, VPN beveiligde lijnen en industriële Ethernet netwerken kan hierin een belangrijke rol spelen. Hetzelfde geldt trouwens voor de gasnetwerken.” ■

De algemene trend is alles via IP-technologie (Ethernet) te koppelen: zowel de laag van sensor en I/O, als deze van PL- sturingen of Embedded PC-controllers en de MES. Technolec heeft alle producten om dit te realiseren: Ethernet I/O, industriële switchen, converters, wifi AP’s/ Clients … Mus: “Ook voor wat nog niet aan het Ethernet netwerk is gekoppeld, kan u bij ons terecht: serieel naar Ethernet, Modbus/ RTU naar Modbus/TCP, Profibus naar Profinet, Ethernet over aanwezig koper paren, Ethernet over Coaxkabels ... Een andere trend is om machine(parken) remote te beheren. Daarvoor hebben we eveneens heel wat oplossingen, zoals modems, routers en cellulaire I/O en RTU’s.”

Transport van de toekomst Het dichtslibben van de wegen en toenemende populariteit van het openbaar vervoer zorgen voor technologische uitdagingen. Met een elektronisch ‘dynamisch verkeersmanagement’ kan een optimale doorstroming van alle stromen met

De algemene trend is alles via IP-technologie (Ethernet) te koppelen.

| 91

THE FACTORY AUTOMATION COMPANY

Letâ&#x20AC;&#x2122;s work together!

COLLABORATIVE ROBOTS PAYLOAD 7KG PAYLOAD 35 KG

SAFE TOUCH TO STOP

CR-35iA NO NEED FOR SAFETY FENCES

FANUC PROVEN TECHNOLOGY

CR-7iA NEW FANUC COLLABORATIVE ROBOT

Combine the repeatability of a robot with human skills and create the ultimate team.

W W W.FANUC.BE

FANUC Benelux BVBA +32 15 78 80 00 info@fanuc.be

Tekst Els Jonckheere | Beeld Duranmatic

VOOR AL UW AUTOMATISERINGSOPLOSSINGEN ...

In deze hoogcompetitieve wereld is een kostenefficiëntie productie een absolute noodzaak. De sleutel om dit te realiseren, is een verregaande automatisering van een maximum aan processen. Natuurlijk hebt u daarvoor wel betrouwbare systemen nodig én een leverancier die met u meedenkt en u de nodige support biedt. Zo’n partner hebt u met Duranmatic N.V. uit Dordrecht.

Want sinds 1985 is deze firma de ideale handelspartner voor hardware, service en advies op het gebied van industriële automatisering.

Ook de M-serie Panel PC Winmate behoort tot het gamma van Duranmatic.

De N413 Batchcontroller van Fluidwell is één van de vele producten.

De afdeling Industrial is één van de drie divisies van Duranmatic. De onderneming bouwde doorheen de jaren een sterke reputatie op als leverancier van oplossingen voor Auto-ID en Point-of-Sales (kassasystemen en randapparatuur). Het was deze afdeling die aan de basis van Duranmatic lag, want deze firma ontstond in 1985 uit Eaton Specialty Products. Vandaag biedt ze een breed gamma oplossingen voor industriële automatisering, waaronder tellers, timers en paneelmeters, encoders, frequentieregelaars , PLC’s, proces & flow indicators, batchcontrollers, touchscreen HMI’s, gateways, industriële computers en displays, elektrisch schakelmateriaal en remote access producten.

Manager Industriële Automatisering, Peter Noordelijk: “Ons assortiment bestaat uit een brede waaier van producten en merken die elkaar perfect aanvullen en ondersteunen. Hierdoor hebben de klanten de vrijheid in merkkeuze. Bovendien kan u bij ons terecht voor zowel losse componenten of complete syste-

men. Voor de meeste merken is Duranmatic de exclusieve verdeler binnen de Benelux. Om de klant een minimale leveringstermijn te garanderen, hebben we in onze hoofdzetel een hele grote voorraad uitgebouwd. Daarnaast beschikken we over een supportafdeling die dagelijks paraat staat om de klanten snel en vakkundig te helpen met advies, reparaties, installaties en trainingen. Indien gewenst worden producten door ons geprogrammeerd en gecheckt. Zelfs de implementatie van randapparatuur nemen we voor onze rekening. Met Duranmatic hebt u dan ook een partner met een jarenlange kennis van de markt én de producten.”

■ De VS-A53 Frequentieregelaar van Toshiba is één van de vele componenten die de firma aanbiedt.

‘Ons assortiment bestaat uit een brede waaier van producten en merken die elkaar perfect aanvullen en ondersteunen’

| 93

Tekst Els Jonckheere | Beeld Atem

PERFECTE KUNSTSTOFFEN OMHULSELS VAN BORDEN EN MACHINES Om kostenefficiënte redenen is het van groot belang dat schakelkasten en machines perfect op de applicatie zijn afgestemd. Helaas durft er wel vaker iets fout te lopen op het vlak van markeringen alsook van kabeldoorvoeren, -kettingen en –beschermingen. Het Duitse Murrplastik zorgt echter dat dergelijke problemen tot het verleden behoren.

Bij Murrplastik kan u ook terecht voor verschillende types kabeldoorvoeren die de klassieke wartels vervangen.

Het succes van Murrplastik is sinds de oprichting in 1975 gebaseerd op innovatieve kwaliteitsproducten. Vandaar dat de firma mondiaal een mooie reputatie wist op te bouwen, onder meer met hoogwaardige oplossingen voor bordenbouw en machines te genereren.

Managing Director Gunther van Duyse van Atem dat de producten van Murrplastik verdeelt: “Onlangs lanceerde de firma de LM Laserprinter die alle labels in kunststof en metaal onuitwisbaar via lasertechnologie markeert. De printer is voorzien van een automatische toevoer voor labelhouders en kan in zeer korte tijd een grote hoeveelheid labels bedrukken. De gebruiksvriendelijke software zorgt voor een vlotte import vanuit tekenprogramma’s of Excel-bestanden.”

zowel losse draden en snoeren, als snoeren met stekkers snel in een kast binnen te brengen en zorgen plaatsbesparend voor

‘Murrplastik zorgt ervoor dat schakelkasten en machines perfect op de applicatie zijn afgestemd’ een waterdichte IP65 doorvoer. Van Duyse: “Daarnaast lanceerde Murrplastik een groot aantal geluidsarme oplossingen in kleine en grote kettingen. Via de nieuwe Chainbuilder 2.0 kan u de ketting en alle onderdelen eenvoudig online samenstellen en in 3D in uw CAD-pakket importeren. Indien gewenst, kan Murrplastik de ketting met kabels en stekkers uitrusten. Ten slotte kan u ook kabelslangen in alle diameters en in diverse kunststoffen op rol of gewenste lengte bij ons bestellen, inclusief de toebehoren voor invoer en vasthechting van de slangen. Eens in de kast kunnen de kabels op kabelhouders worden vastgelegd en/of aan de EMC-afscherming afleggen.” ■

En er is nog veel meer ...

Bij Murrplastik kan u ook terecht voor verschillende types kabeldoorvoeren die de klassieke wartels vervangen. Ze laten toe om

94 |

Met de LM Laserprinter kan u alle labels in kunststof en metaal onuitwisbaar markeren.

X

-1 ( 2) 2 S O Y C T= VX +

0

APEX DYNAMICS THUIS IN ROBOTICA

AF140-035-S1-P0

E

2 1 = IW K 2

LEVERANCIER VAN SPELINGSARME REDUCTOREN WWW.APEXDYNA.BE

+32 (0)3 808 15 62

LOOPT HARDER !

WIE DOET WAT VANAF € 595 PER JAAR WETEN UW KLANTEN OOK WAT U DOET! ‘Wie doet wat’ zijn servicepagina’s met een overzicht van de meest gerenommeerde bedrijven per rubriek. U kunt deelnemen met uw bedrijfslogo met naamsvermelding.

Bel of mail voor alle informatie over een vermelding in Industrial Automation met Freddy Fierens: T +32 50 36 81 70 - E f.fierens@louwersmediagroep.be

Industrial Automation Wie doet wat

AANDRIJVING

ABB NV Hoge Wei 27 1930 ZAVENTEM T +32 2 718 63 11 F +32 2 718 66 66 E contact.center@be.abb.com W www.new.abb.com

BINTZ TECHNICS Brixtonlaan 23 1930 ZAVENTEM T +32 2 720 49 16 F +32 2 720 37 50 E info@bintz.be W www.bintz.be

NORD AANDRIJVINGEN Boutersem Dreef 24 2240 ZANDHOVEN T +32 3 484 59 21 F +32 3 484 59 24 E info@nord-be.com W www.nord.be

DURANMATIC Robijn 800 3316 KE DORDRECHT T +31 78 631 05 99 E info@duranmatic.nl W www.duranmatic.nl

LAPP BENELUX Van Dijklaan 16 5581 WG WAARLE T +31 40 228 50 00 F +31 40 228 50 10 E sales.lappbenelux@lappgroup.com W www.lappbenelux.lappgroup.com

WAGO BELUX NV Excelsiorlaan 11 1930 ZAVENTEM T +32 2 717 90 90 F +32 2 717 90 99 E info-be@wago.com W www.wago.be

ELEKTRISCHE COMPONENTEN

SIEMENS Guido Gezellestraat 123 1654 BEERSEL (HUIZINGEN) T +32 2 536 21 11 F +32 2 536 24 92 E info@siemens.be W www.siemens.com

BATENBURG Leuvensesteenweg 613 1930 ZAVENTEM T +32 2 521 06 00 E info.mechatronica@batenburg.nl W www.batenburg-mechatronica.nl

BEKABELING

BINTZ TECHNICS Brixtonlaan 23 1930 ZAVENTEM T +32 2 720 49 16 F +32 2 720 37 50 E info@bintz.be W www.bintz.be

96 |

LINAK ACTUATO SYSTEMS NV Nijverheidsweg 1A 9820 MERELBEKE T +32 9 230 01 09 F +32 9 230 88 80 E info@nl.linak.be W www.linak.be

RITTAL NV Stokkelaar 8 9160 LOKEREN T +32 9 353 91 11 F +32 9 355 68 62 E info@rittal.be W www.rittal.be

WIELAND ELECTRIC - ATEM NV Bedrijvenpark De Veert 4 2830 WILLEBROEK T +32 3 866 18 00 F +32 3 866 18 28 E info@atem.be W www.atem,be

HANDLING

BINTZ TECHNICS Brixtonlaan 23 1930 ZAVENTEM T +32 2 720 49 16 F +32 2 720 37 50 E info@bintz.be W www.bintz.be

GIBAS Sluiswachter 20b 3861 SN NIJKERK T +31 88 540 60 00 F +31 88 540 60 10 E info@gibas.nl W www.gibas.nl

SCHUNK INTEC N.V. Industrielaan 4, Zuid III 9320 EREMBODEGEM T +32 53 85 35 04 F +32 53 83 63 51 E info@be.schunk.com W www.be.schunk.com

ZVS TECHNIEK Langenakker 131 5731 KB MIERLO T +31 492 66 51 76 F +31 492 66 63 79 E info@zvstechniek.nl W www.zvstechniek.nl

INDUSTRIÃ&#x2039;LE COMMUNICATIE

TECHNOLEC BVBA Hoogkamerstraat 337 bus 2 9140 TEMSE T +32 3 710 69 69 F +32 3 710 69 70 E info@technolec.be W www.technolec.be

INTEGRATOREN

DURANMATIC Robijn 800 3316 KE DORDRECHT T +31 78 631 05 99 E info@duranmatic.nl W www.duranmatic.nl

DE-STA-CO BENELUX B.V. Amsteldijk 173 1422 XZ UITHOORN T +31 297 285 332 F +31 297 285 481 E benelux@destaco.com W www.destaco.com

ACTEMIUM Leon Bekaertlaan 24 9880 AALTER T +32 9 325 75 50 T +32 9 325 75 55 E info_aalter@actemium.com W www.actemium.be

Industrial Automation Wie doet wat

MEET- EN REGELTECHNIEK

BALLUFF Researchpark Haasrode 1820 - Interleuvenlaan 62 3001 LEUVEN T +32 16 39 78 00 E info@balluff.be W www.balluff.com

Brixtonlaan 23 1930 ZAVENTEM T +32 2 720 49 16 F

+32 2 720 37 50

E info@bintz.be

VEGA J. Tieboutstraat 67 1731 ZELLIK T +32 2 466 05 05 F +32 2 466 88 91 E info.be@vega.com W www.vega.be

WAGO BELUX NV Excelsiorlaan 11 1930 ZAVENTEM T +32 2 717 90 90 F +32 2 717 90 99 E info-be@wago.com W www.wago.be

BECKHOFF AUTOMATION BVBA Klaverbladstraat 11.2/2 3560 LUMMEN T +32 13 25 22 00 F +32 13 25 22 01 E info@beckhoff.be W www.beckhoff.be

SIEMENS Guido Gezellestraat 123 1654 BEERSEL (HUIZINGEN) T +32 2 536 21 11 F +32 2 536 24 92 E info@siemens.be W www.siemens.com

VEILIGHEID

W www.bintz.be

PILZ BELGIUM CVBA Bijenstraat 4 9051 GENT (SINT-DENIJS-WESTREM) T +32 9 321 75 70 F +32 9 321 75 71 E info@pilz.be W www.pilz.be

WIELAND ELECTRIC - ATEM NV Bedrijvenpark De Veert 4 2830 WILLEBROEK T +32 3 866 18 00 F +32 3 866 18 28 E info@atem.be W www.atem,be

VISION

KROHNE BELGIUM NV Noordkustlaan 16 1702 GROOT-BIJGAARDEN T +32 2 466 00 10 F +32 2 466 08 00

WERMA BENELUX Industrieweg 78 9032 WONDELGEM T +32 9 220 31 11 F +32 9 222 81 11 E info@wermabenelux.com W www.werma.com

E krohnebelgium@krohne.com

ABB NV Hoge Wei 27 1930 ZAVENTEM T +32 2 718 63 11 F +32 2 718 66 66 E contact.center@be.abb.com W www.new.abb.com

W www.krohne.be

LEUZE ELECTRONICS Steenweg Buda 50 1830 MACHELEN T +32 2 253 16 00 F +32 2 253 15 36 E info@leuze.be W www.leuze.com/nl/belgium

PEPPERL+FUCHS NV Metropoolstraat 11 2900 SCHOTEN T +32 3 644 25 00 E info@be.pepperl-fuchs.com W www.pepperl-fuchs.be

SOFTWARE RIDDER DATA SYSTEMS Baaikensstraat 21/2 9240 ZELE T +32 14 82 17 00 E info@ridderdatasystems.be W www.ridderdatasystems.be

WERKPLAATSINRICHTING BECKHOFF AUTOMATION BVBA Klaverbladstraat 11.2/2 3560 LUMMEN T +32 13 25 22 00 F +32 13 25 22 01 E info@beckhoff.be W www.beckhoff.be

STURING

ABB NV Hoge Wei 27 1930 ZAVENTEM T +32 2 718 63 11 F +32 2 718 66 66 E contact.center@be.abb.com W www.new.abb.com

DURANMATIC Robijn 800 3316 KE DORDRECHT T +31 78 631 05 99 E info@duranmatic.nl W www.duranmatic.nl

EUCHNER (BENELUX) Visschersbuurt 23 3356 AE PAPENDRECHT T +31 78 615 47 66 F +31 78 615 43 11 E info@euchner.nl W www.euchner.be

KARDEX NV Eikelenbergstraat 20 1700 DILBEEK T +32 2 340 10 80 F +32 2 340 10 86 E info@kardex.com W www.kardex.be

SSI SCHÃ&#x201E;FER NV Excelsiorlaan 14, 1930 ZAVENTEM T +32 2 725 02 40 E info@ssi-schaefer.be W www.ssi-schaefer.be

| 97

Performance.

Reinvented.

KUKA verlegt de grenzen van de low payload robots met de nieuwe KR CYBERTECH nano. De eerste serie van de nieuwe KR CYBERTECH onderscheidt zich met indrukwekkende prestaties, 9 perfect op elkaar afgestemde robottypes en met onderling ideale payload intervallen waarmee u precies de robot kunt selecteren die bij uw applicatie past.

De KR CYBERTECH nano zorgt voor maximale prestaties met minimale investerings- en energiekosten. Boost de prestaties van uw applicaties en bereid u voor op de markten van de toekomst!

Wilt u meer te weten komen?

Een antwoord op al uw vragen vindt u op: www.kuka.be

Global Solutions

Op ieder onderdeel van de productielijn waar precisie wordt vereist is DESTACO de juiste keuze.

End Effectors

Grijpers

Indexers

www.destaco.com +31 (0)297 28 53 32

Precision in Productivity â&#x201E;˘

Hand spanners

Pneumatische spanners

Remote Handling

Uw toegang tot automatisering in de digitale fabriek Totally Integrated Automation Portal

Als machinebouwer en integrator geniet u van een kortere "time-to-market" en van een hogere productiviteit dankzij simulatietools en bijkomende functies voor diagnose en energiebeheer. De koppeling aan het managementsysteem creĂŤert bovendien meer flexibiliteit.

Maak gebruik van deze en andere mogelijkheden van TIA Portal.

TIA Portal is meer dan een tool, het is de perfecte toegang tot automatisering in de digitale fabriek.

www.siemens.be/industrie