Grond Weg Waterbouw NL 03

VAKTIJDSCHRIFT OVER CIVIELE TECHNIEK & INFRASTRUCTUUR

I

WWW.GWW-BOUW.NL

Jaargang 6 | nummer 03 | 2016

FUNDERINGS TECHNIEKEN

BETON

SPOORBRUG MUIDERBERG SUCCESVOL VERPLAATST | MV-PALEN VERANKEREN NIEUWE KADEMUUR ANTWERPSE HAVEN NIEUWE SCANOPLOSSING VOOR HET VERNIEUWEN VAN WEGDEK | EÉN BEKISTING VOOR EEN VEELZIJDIGHEID AAN WANDEN

“DE SPECIALIST IN MARITIEME DIENSTVERLENING”

Naast ons brede aanbod materieel leveren wij ook ondersteunende diensten als montage, demontage, onderhoud, keuringen en service. Bovendien beschikken wij over eigen transport, waarmee wij u op tijd, vaak dezelfde dag, voorzien van uw materieel. Bij ons vindt u alles wat u nodig heeft onder ĂŠĂŠn dak.

Aggregaten | Lichtmasten | Kabels & Verdeelkasten | Hekwerken | Pompen Steiger | Tijdelijke Huisvesting | Liften & Hoogwerkers | Machines & Gereedschappen

Bestel uw materieel online WWW.RECO.EU

STATION BUSSUM ZUID afgeschuinde keerwanden van 500 cm hoog toegepast als grondkering

WWW.KEERWAND.NL

Onze stille kracht Bouwen. Daar ligt onze passie. Van niets iets maken. Samen werken aan projecten waar men dagelijks mee in aanraking komt.

Soms bewust, maar meestal onbewust.

Dรกt is onze stille kracht.

Glad afgewerkte keerwanden van de hoogste kwaliteit. U krijgt ze direct uit voorraad geleverd met 15 jaar fabrieksgarantie. Neem contact op voor een vrijblijvend 3D-ontwerp.

Uw bouwproject krijgt de aandacht die het verdient, van plan tot en met plaatsing.

Dรกt is complete ontzorging.

Wesselseweg 132 3774 RL Kootwijkerbroek

T 0342-441050

E info@keerwand.nl

Voorwoord

nummer

03

FILELEED De codes geel en oranje (en soms ook rood) vlogen ons de afgelopen maanden weer om de oren. Er is dan ook behoorlijk wat neerslag gevallen in de maanden mei en juni. Als het regent, worden automobilisten nu eenmaal voorzichter. En dat betekent? Inderdaad, file rijden. We stonden met z’n allen de afgelopen maanden dan ook weer flink langer in de file. Maar daarin blijkt niet alleen het slechte weer de boosdoener te zijn.

Een depressie die ruim een week boven Frankrijk en Duitsland bleef hangen, heeft eind mei – begin juni van dit jaar voor hevige onweersbuien en regenval gezorgd. Ook Nederland kwam er niet zonder ‘kleerscheuren’ vanaf. Tientallen millimeters neerslag per uur zorgden ervoor dat automobilisten behoorlijk op hun hoede waren. Tijdens zware buien op maandagochtend 23 mei jongstleden stond er in ons land in totaal 750 kilometer file. Een record voor dit jaar. De langste file die dag stond op de A2 met een lengte van 18 kilometer. Dat is overigens niets vergeleken met de langste file die ooit op ons wegennet werd gemeten: op 25 november 2005 stond op diezelfde A2 tussen Amsterdam en Eindhoven 92 kilometer file.

De zware regenval is uiteraard niet alleen de oorzaak van de toegenomen filezwaarte in ons land.

Door de aantrekkende economie is het weer drukker geworden op het wegennet. Nederland Mobiel, een nationale coalitie van aanvankelijk 24 organisaties, waaronder ANWB, NS, ProRail, KNV, FMN, Rover en de Fietsersbond, roept premier Rutte in een brandbrief op meer te investeren in infrastructuur. Volgens hen is de twaalf miljard euro die extra beschikbaar komt door het verlengen van het Infrastructuurfonds met twee jaar tot 2030 niet goed genoeg. Want na het uitbreken van de crisis in 2008 is fors bezuinigd op de aanleg en onderhoud van waterwegen, spoorwegen en autowegen. Er is dus meer geld nodig.

Volgens de coalitie is een stevige financiële injectie in het Infrastructuurfonds onvermijdelijk. Als reactie wil D66-kamerlid Stientje van Veldhoven naar aanleiding van de brandbrief een interactief gesprek over de mobiliteit van Nederland organiseren met spelers uit het veld en betrokken Kamerleden. Dit zou dan na de zomer in de Tweede Kamer moeten gaan plaatsvinden. Dat er wat moet gebeuren, is dus vermoedelijk wel doorgedrongen. Ook de coalitie Nederland Mobiel krijgt steeds meer bijval. Na de brandbrief hebben zich meerdere partijen gemeld. Inmiddels steunen 31 landelijke en lokale organisaties de oproep aan de politiek om meer aandacht te geven aan mobiliteit en geld te investeren in vervoer. Wordt dus vervolgd!

Rest mij om u mede namens de medewerkers van Louwers Uitgeversorganisatie alvast een mooie (en zonnige) vakantie toe te wensen, zonder al te veel fileleed.

Roel van Gils

Vaktijdschrift & website over civiele techniek & infrastructuur nummer 03 Jaargang 6 | 2016 Verschijnt 6 x per jaar ISSN: 2212-9979

UITGEVER

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T 31 495 45 00 95 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

REDACTIEADRES

Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 495 45 00 95 E info@louwersuitgevers.nl W www.louwersuitgevers.nl

REDACTIECOÖRDINATOR EN EINDREDACTIE Roel van Gils Schatbeurderlaan 6 Postbus 249, 6000 AE Weert T +31 495 45 00 95

8

14

37

REDACTIEMEDEWERKERS

Martijn van den Bouwhuizen, Patricia van der Beek, Roel van Gils, Anniek Heijs, Susan Moonen

BLADMANAGER

Robert Vermanen E r.vermanen@louwersuitgevers.nl

SECRETARIAAT

Manuela Depenbrock Sandra Reijnders

ADVERTENTIES Online aanleveren: www.wetransfer.com o.v.v. Grond/Weg/Waterbouw en uw naam Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland T +31 495 45 00 95 E traffic@louwersuitgevers.nl

ABONNEMENTSPRIJS Nederland: € 63,00 per jaar excl. BTW Buiten Nederland: € 90,00 per jaar excl. BTW ING Bank IBAN NL46INGB0000417165 BIC INGBNL2A t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Grond/Weg/Waterbouw Informatie over abonnementen: T +31 495 45 00 95

ADRESWIJZIGINGEN Schriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland

OPZEGGINGEN Indien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van op­­zegging is ontvangen, wordt het abonnement auto­matisch met een jaar verlengd.

DOELGROEP Directies en management van bedrijven uit de infraketen, betrokken ministeries en rijksdiensten, provinciale, gemeentelijke en andere betrokken overheden, landelijke, regionale en lokale organisaties, stichtingen en instellingen m.b.t. wegenbouw, aannemers, ingenieursbureaus en toeleveranciers.

VORMGEVING/ART DIRECTION E studio@louwersuitgevers.nl

DRUKWERK Drukkerij Hendrix, Peer Niets uit deze uitgave mag worden over­genomen of ver­menig­vuldigd zonder uitdruk­ kelijke toestemming van de uitgever en zon­ der bronvermelding.

Hoewel dit blad op zorg­­vuldige wijze en naar beste weten is samen­gesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledig­heid van de informatie. Zij aan­vaar­den dan ook geen enkele aansprake­lijkheid voor schade, van wel­ke aard ook, die het gevolg is van hande­lingen en/of beslis­singen die gebaseerd zijn op deze informatie.

51

54

SAA-ONE SPOORBRUG MUIDERBERG Spoorbrug Muiderberg succesvol verplaatst Hoe verplaats je het gewicht van de Eiffeltoren?

Veilig en efficiënt werken op hoogte

8 11 14

SPECIAL FUNDERINGSTECHNIEKEN NVAF is volop in beweging De sonische boortechniek ontrafeld ‘Op voorraad bouwen, verkort de levertijden’ Kwaliteit, veiligheid, duurzaamheid én onafhankelijkheid Sectorbreed duurzaam werken MV-palen verankeren nieuwe kademuur Antwerpse Haven Vernieuwbouw zeekade Grote Hout in Velsen De diepste parkeergarage in Leiden Funderingstechniek anno 2016 Sterke fundatie op praktisch iedere locatie Innovatieve resonantietechniek: de koning der technieken

17 20 22 25 27 29 31 32 33 35 37

De Pen, Willem H.M. Schunselaar-Paap In gesprek met de nieuwe voorzitter/directeur van MKB Infra Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier Nieuwe scanoplossing voor het vernieuwen van wegdek Journaal Renovatie start- en landingsbaan Vliegbasis Eindhoven

38 40 43 44 45 51

Inhoud

59

66

82

81

86

WADDINXVEEN - PARALLELSTRUCTUUR A12 Parallelstructuur A12 heeft meerledig doel Basculebrug op transport Enorme basculebrug succesvol geplaatst De techniek achter het bewegingswerk

52 54 57 59

Column Liesbeth Schippers: Don’t give up!

Eerste CO2-zuiverende truck court van Europa Nieuw gemaal bij Schardam houdt de voeten droog GPS Werken Wereldprimeur met luchtzuiverende lantaarnpalen

60 62 65 66 68

SPECIAL BETON VAKTIJDSCHRIFT OVER CIVIELE TECHNIEK & INFRASTRUCTUUR

I

WWW.GWW-BOUW.NL

Jaargang 6 | nummer 03 | 2016

VAKTIJDSCHRIFT OVER CIVIELE TECHNIEK & INFRASTRUCTUUR I WWW.GWW-BOUW.NL

3

FUNDERINGS TECHNIEKEN

BETON

SPOORBRUG MUIDERBERG SUCCESVOL VERPLAATST | MV-PALEN VERANKEREN NIEUWE KADEMUUR ANTWERPSE HAVEN NIEUWE SCANOPLOSSING VOOR HET VERNIEUWEN VAN WEGDEK | EÉN BEKISTING VOOR EEN VEELZIJDIGHEID AAN WANDEN

Coverbeeld | Van de Bosch Beton

Composiet verhardingsconstructie Eén bekisting voor een veelzijdigheid aan wanden Vrije oefening in beton Cementloos beton De composietbeton BASIS-brug

70 73 74 75 76

Reconstructie Rode Beek Brunssum Afgezonken caissons voor brug Ganzepool Metamorfose verbinding tussen Eindhoven en Nuenen Quard en Quend: uniek staal van Belgische makelij Wie doet wat Evenementenkalender

78 81 82 86 88 90

MUIDERBERG | Spoorbrug

Tekst: Roel van Gils Beeld: Infra Communicatie

Spoorbrug Muiderberg succesvol verplaatst Om de verbreding van de A1 mogelijk te maken, moet de spoorbrug bij Muiderberg vervangen worden door een langer exemplaar. De grotere overspanning is nodig vanwege de bredere A1. Een boogbrug van staal en beton bleek hiervoor het meest geschikt. De nieuwe boogbrug werd geassembleerd op het assemblageterrein Muiderberg en is in de nacht van 6 op 7 mei jongstleden succesvol verplaatst over de A1 naar een tijdelijke positie, op slechts enkele meters afstand van de bestaande spoorbrug. Een terug- en vooruitblik met Paul Derks, projectmanager bij aannemerscombinatie SAAone, bestaande uit VolkerWessels, Boskalis, Hochtief en DIF.

8|

MUIDERBERG | Spoorbrug

De brug met een gewicht van 8.500 ton is met behulp van self propelled modular trailers (SPMT’s) verplaatst. (Foto: FotoMix.nl)

De nieuwe Spoorbrug maakt deel uit van de omvangrijke weguitbreiding Schiphol – Amsterdam – Almere (SAA). In opdracht van Rijkswaterstaat realiseert SAAone het deelproject A1/A6 Diemen – Almere Havendreef, waaronder deze nieuwe brug. Omdat het om een spoorbrug gaat, is ProRail als beheerder van het spoor nauw betrokken bij de bouw van de brug. ProRail werkt net zoals Rijkswaterstaat aan het vergroten van de capaciteit tussen Schiphol – Amsterdam – Almere. Bij ProRail heet dit OVSAAL. “De bestaande spoorbrug bij Muiderberg voldoet nog wel, maar heeft een geringe overspanning en extra steunpunten op het punt waar de verbrede A1 moet komen,” vertelt Paul Derks. “Om ruimte te maken, zouden de middenpijlers moeten verdwijnen en was de bouw van een nieuwe brug onvermijdelijk. Anders dan de bestaande brug overspant de nieuwe brug de A1 in één keer over een lengte van 255 meter. De nieuwe brug heeft een breedte van 17 meter en is uitgevoerd met een 50 meter hoge stalen boog om te voorkomen dat de brug doorbuigt; de nieuwe brug heeft immers geen middensteunpunten.”

TIJDELIJKE POSITIE De brug is in onderdelen gebouwd bij Victor Buyck in het Belgische Eeklo.

In de eerst helft van 2015 zijn alle onderdelen naar het assemblageterrein in Muiderberg vervoerd en is de brug samengesteld. De vier booggeboortes konden vanwege hun afmetingen niet de volledige route afleggen en zijn eerst over het water naar een losplaats bij de Hollandse brug in Almere gevaren en vervolgens naar de bouwplaats gereden met speciaal vervoer. Paul Derks: “In het verlengde van de huidige brug hebben we in een eerdere fase de nieuwe landhoofden gebouwd waarop de nieuwe brug straks in zijn definitieve positie zal komen te rusten. Tevens hebben we naast de huidige spoorbrug twee tijdelijke landhoofden gebouwd om de brug naar zijn tijdelijke positie over de A1 te kunnen verplaatsen. Die verplaatsing – het oversteken van de A1 – heeft plaatsgevonden in de nacht van 6 op 7 mei. De brug met een gewicht van 8.500 ton is met behulp van self propelled modular trailers (SPMT’s) succesvol verplaatst tijdens een nachtelijke wegafsluiting. ›

|9

MUIDERBERG | Spoorbrug

'Om ruimte te maken, zouden de middenpijlers moeten verdwijnen en was de bouw van een nieuwe brug onvermijdelijk'

EXCEPTIONEEL TRANSPORT De nieuwe Spoorbrug Muiderberg is in onderdelen gebouwd bij Victor Buyck Steel Construction in het Belgische Eeklo. Het transport van alle separate onderdelen naar de bouwlocatie in Muiderberg was een project op zich. De staalbouwer schakelde al in het voortraject ExBOW in, specialist in exceptioneel transport, om te bekijken of het daadwerkelijk mogelijk was de brug in onderdelen over de weg te transporteren. “Slechts anderhalve week na het eerste contact, met vele honderden kilometers ‘onder de banden’ door Nederland had ik een globale route uitgestippeld,” vertelt Albert-Jan van der Wel van ExBOW. “We hebben niet alleen de route uitgestippeld, maar ook de vergunningen en ontheffingen geregeld bij de RDW en Rijkswaterstaat. Het maximum gewicht per aslijn was bijvoorbeeld 9,5 ton. Dat resulteerde in 150 transporten van 37 meter lang, 5,70 meter breed en 4,40 meter hoog met een gewicht van 205 ton. Door te werken met een 4-assige trekker en een platformwagen met 18 wiellijnen bereikten we een gewicht van 9,45 ton per aslijn. Aangezien bij zo’n groot project altijd wel een kink in de kabel zou kunnen komen, ook op het bouwterrein, moesten tevens ‘tussenstops’ worden gevonden, geschikt om dit soort transport te ontvangen. Daarvan lagen er slechts twee op de route. We hebben de hele coördinatie van het exceptioneel transport van A tot Z verzorgd. Op 27 november 2015, anderhalve maand te vroeg, was de brug in onderdelen in Muiderberg gearriveerd.”

ExBOW B.V. De brug ligt nu op een tijdelijke locatie over de A1.

De operatie is zeer goed verlopen; de wegen konden zelfs twee uur eerder dan gepland weer opengesteld worden voor verkeer.” De aannemerscombinatie kreeg zelfs een pluim van Minister Schultz van Haegen. Ze noemde het vakwerk van wereldklasse.

Exceptionele transporten zijn alle transporten over de weg die te lang, te breed, te hoog of te zwaar zijn. Hierin is ExBOW B.V. met zijn brede kennis en ervaring uw ideale partner.

KANT-EN-KLAAR INSCHUIVEN Nu de bug op zijn tijdelijke locatie ligt, gaat SAAone de brug verder afbouwen. “De brug wordt afgebouwd met een betonnen dek, voorzien van ballast, de rails en de bovenleiding, licht Paul Derks toe. “Als straks de kant-en-klare spoorbrug op zijn plaats wordt geschoven, is het ‘slechts’ een kwestie is van aansluiten op het bestaande spoornet. Omdat de rails op de brug iets dichter bij elkaar ligt, hebben we de ‘aansluitgebieden’ in een eerdere fase al aangeheeld naar de juiste hart-op-hart maat. In het weekend van 19 augustus 2016 wordt tijdens een treinvrije periode tot slot de oude spoorbrug deels gesloopt en deels uitgereden, zodat de kant-en-klare nieuwe spoorbrug op z’n plaats kan worden geschoven. Ook de A1 zal gedeeltelijk worden afgesloten. De brug wordt met behulp van vijzels op zijn plaats getrokken. De verschuiving over een afstand van een kleine 20 meter neemt een uurtje of acht in beslag,” verwacht Derks. “Conform planning zal dan de weg op de maandag na de afsluiting weer in gebruik worden genomen. De eerste NS-trein rijdt vrijdag 26 augustus over de brug.” ❚

10 |

Postbus 136 2665 ZJ Bleiswijk telefoon +31 6 34647530 info@exbow.nl www.exbow.nl

MUIDERBERG | Spoorbrug

Tekst: Roel van Gils Beeld: Cofra

Hoe verplaats je het gewicht van de Eiffeltoren?

SAAone is het consortium dat het projectdeel A1/A6 Diemen – Almere Havendreef van het wegverbredingsprogramma Schiphol – Amsterdam – Almere uitvoert. Eind vorig jaar werd door de projectorganisatie van SAAone het probleem onderkend dat de ondergrond waarover de nieuwe spoorbrug vanuit het assemblageterrein naar zijn tijdelijke locatie over de A1 verplaatst zou worden, niet draagkrachtig genoeg was. De aannemerscombinatie heeft vervolgens de hulp van Cofra, specialist in grondverbeteringstechnieken, ingeschakeld om de ondergrond van een deel van de af te leggen route te compacteren. Een route, die dwars over de bestaande verkeersader A1 loopt.

Naast techniek dus heel veel aandacht voor risicomanagement. ›

'Grondverbetering was noodzakelijk om de nieuwe spoorbrug te verplaatsen'

| 11

www.cofra.com grondverbeteringstechnieken & folieconstructies

building worldwide on our strength De beschikbare ruimte voor infrastructuur wordt steeds beperkter en de uitvoeringstijd korter. Hierdoor groeit de behoefte aan innovatieve oplossingen voor het bouwrijp maken van zettingsgevoelige gebieden. Cofravoorziet in dezebehoefte en heeft zich gespecialiseerd in innovatieve grondverbeteringstechnieken die wereldwijd worden toegepast.

Met de aanwezige kennis en ervaring biedt Cofra oplossingen op maat en bestaat de mogelijkheid om het gehele proces van ontwerp tot uitvoering voor u te verzorgen.

C

Cofra

MUIDERBERG | Spoorbrug

De vraagstelling was eigenlijk helder, begint Pieter Hafkamp, deskcoördinator CDC compactie bij Cofra. "Het was zaak om de bovenste zandlagen te verdichten, zodat de draagkracht van die zandlagen zodanig toeneemt dat de spoorbrug niet wegzakt tijdens het verrijden. Een spoorbrug met een lengte van 255 meter, elf meter langer dan de London Bridge en met een gewicht van 8.400 ton net zo zwaar als de Eiffeltoren. Met onze CDC-machine is dat prima mogelijk.”

CDC-COMPACTIE Voor compactie of verdichting van de ondergrond slaat de CDC-machine met een heihamer op een voet op de ondergrond. "Eerst werd het extra zand ingereden om vanaf het eindniveau de grond te compacteren en te homogeniseren," zegt Jeroen Dijkstra, hoofd Geotechniek bij Cofra. "Daartoe waren per passage volgens berekening vijftig slagen benodigd. Tijdens het compacteren werden per slag meerdere parameters bijgehouden (locatie, aantal slagen in totaal, zetting per slag, totale zetting). Het resultaat, de uiteindelijke verhoogde draagkracht, werd met een sondeerwagen gecontroleerd. Deze draagkracht is het gevolg van een hogere verdichtingsgraad en een betere pakking van het zandpakket. De eis hiervan lag hoog met een relatieve dichtheid van 80% en op 6,5 meter diepte een conusweerstand van 15 MPa.”

DE RIJLOPER De uitdaging bij dit project zat hem in de route die de spoorbrug moest afleggen. Deze route, in het project ‘de rijloper’ genoemd, kruiste namelijk drie bestaande wegdelen van de A1, waarvan de grond verdicht moest worden; de rijbaan richting Amsterdam, de rijbaan richting Amersfoort en de verbindingslus tussen de A1/A6. Wegafzettingen waren dus onvermijdelijk en die mochten alleen in het weekend plaatsvinden om de impact op de nationale verkeersdoorstroming zo beperkt mogelijk te houden. De planning was strak; in het weekend van 7 op 8 mei moest de brug hoe dan ook verplaatst worden.

LEAN-SESSIES Om de projectrisico's in kaart te brengen en de uitvoering daar op af te stemmen heeft SAAone

Voor compactie of verdichting van de ondergrond slaat de CDC-machine met een heihamer op een voet op de ondergrond.

een tweetal lean-sessies georganiseerd met alle betrokken partijen, vervolgt Hafkamp. "Hierin is de complete uitvoering tot op de minuut nauwkeurig in kaart gebracht. Afstemming was belangrijk, er kwamen nogal wat specialisaties bij elkaar. Er werden drie weekenden 'geprikt' waarop telkens één wegdeel werd aangepakt. Niet alleen de snelweg moest afgezet worden, ook de dynamische verkeersinstallaties werden gedemonteerd, kabels en leidingen verlegd, het asfalt ging eraf, er moest zand aangevoerd worden, waarna wij pas konden gaan compacteren. Vervolgens werd het profiel aangepast, een halve meter AGRAC (asfaltgranulaat cement stabilisatie) aangebracht met daar bovenop de asfaltconstructie, zodat de snelweg weer tijdig opengesteld kon worden.

Bij het bekijken van de grondgegevens bleek dat er zich onder één wegdeel niet alleen zand, maar ook veen in de ondergrond bevond. Dat betekende dat deze sectie eerst tot 4 meter diep moest worden afgegraven om vervolgens aan te vullen met zo'n 8.000 m3 zand en aansluitend de verhardingsconstructie weer op te bouwen.”

activiteit. Ook wij hadden een tijdslot om onze werkzaamheden uit te voeren, acht uur om precies te zijn. Risico's moesten dus worden uitgesloten.

Het betekende letterlijk dat je zo geprepareerd als een Formule 1-auto aan de start moest verschijnen. Onze CDC-machine is een betrouwbare machine, maar binnen een mechanisch werkend systeem treedt altijd slijtage op. Stel nu eens dat we de heihamer zouden moeten wisselen? Dat kost zomaar drie uur, en die tijd was er niet. We moesten dus zorgen dat hij bleef functioneren, hoe dan ook. Of wat als door een storing de hydraulische pompen uitvallen op de kraan? Dan staat de kraan stil en even wegslepen van een 100 ton zware kraan met 25 ton verdichtingshamer is er niet bij. We hebben om die reden het hydraulisch systeem voorzien van een extra aansluiting, zodat de machine met behulp van een andere kraan altijd verplaatst zou kunnen worden in geval van storing. Dat soort oplossingen en nog veel meer voorzorgsmaatregelen werden getroffen om te voorkomen dat we enige vertraging zouden oplopen."

RISICOMANAGEMENT

De compactiewerkzaamheden zijn succesvol verlopen en de brug lag – mede door de minimale vervormingen die optraden in de ondergrond – drie uur eerder op zijn plek dan gepland. Daarmee is weer een kritische fase in het bouwproces van SAAone goed afgerond." ❚

De verschillende werkzaamheden, benodigd om de ondergrond te compacteren tijdens de drie afsluitingen, grepen als een ingewikkelde puzzel in elkaar. Hafkamp: "In de lean-sessies was exact bepaald hoeveel tijd er stond voor een bepaalde

| 13

MUIDERBERG | Spoorbrug

Tekst: Roel van Gils Beeld: Riwal

VEILIG EN EFFICIËNT

WERKEN OP HOOGTE

Ruim twee jaar geleden heeft aannemerscombinatie SAAone besloten om met Riwal in zee te gaan aangaande de levering van hoogwerkers en verreikers ter ondersteuning bij de bouw van diverse kunstwerken in het tracé A1/A6 Diemen – Almere Havendreef. Verreweg het merendeel van het materieel is echter ingezet bij de assemblage van de nieuwe spoorbrug op het bouwterrein in Muiderberg in opdracht van Victor Buyck.

Gezien de afmetingen van de brug met een 50 meter hoge stalen boog was onze nieuwste aanwinst, hoogwerkers van het merk JLG Industries, met een reikhoogte van 58,5 meter op het lijf geschreven voor dit project, zegt Richard Le Blanc van Riwal. “Uiteraard hebben we daarnaast ook een groot aantal kleinere machines geleverd in allerlei varianten en uitvoeringen.

Onze verhuurvloot bestaat namelijk uit meer dan honderd soorten en maten hoogwerkers, verreikers en heftrucks. We zijn begonnen met machines met een bereik van 28 meter, gevolgd door materieel met een reikhoogte van 38, 43, 47 en tot slot 58,5 meter hoogte voor het afbouwen van de bovenkant van de stalen boog.

Daarnaast hebben we via partners zelfs nog autohoogwerkers met een bereik tot 70 meter geleverd aan SAAone.”

14 |

MUIDERBERG | Spoorbrug

BIJ NACHT EN ONTIJ Nu de brug op zijn tijdelijke positie ligt en grotendeels is afgebouwd, heeft Riwal een deel van zijn materieel weer teruggenomen. “Mocht SAAone op enig moment toch weer extra materieel nodig hebben om veilig en efficiënt op hoogte te kunnen werken, kunnen we snel bijschalen,” zegt Le Blanc. “En dat wordt gewaardeerd, zo weten we inmiddels uit ervaring. We streven naar een hoog servicelevel. Op alle fronten. Dat gaat van snel eventuele storingen oplossen tot aan het snel kunnen schakelen met typen materieel, ook bij nacht en ontij. Zo beschikken we al meer dan 35 jaar over een eigen servicedienst bestaande uit goed getrainde experts. Met negen servicemonteurs verspreid over vijf vestigingen in het

'Gezien de afmetingen van de brug met een 50 meter hoge stalen boog was onze nieuwste aanwinst met een reikhoogte van 58,5 meter op het lijf geschreven voor dit project' land zijn we snel ter plekke. Ook bij SAAone waren we binnen vijftien minuten tot een half uur op het werk om kleine storingen op te lossen.

Bij zo’n omvangrijk project kan er immers altijd wel een probleempje ontstaan. En als je dan

binnen een half uur een storing oplost, krijg je de handen wel op elkaar,” zegt Le Blanc trots.

JONG MATERIEEL Ons machinepark is dusdanig groot en gevarieerd dat we voor iedere situatie wel een passende oplossing kunnen bieden, vervolgt Le Blanc. “We zijn geen generalist, maar een specialist. We zorgen dat onze opdrachtgevers altijd verzekerd zijn van continuïteit.”

Riwal investeert voortdurend in nieuwe machines, waardoor de verhuurvloot jong blijft en enkel uit kwaliteitsmerken bestaat. Le Blanc: “Tussen begin vorig jaar en eind dit jaar vervangen we meer dan 900 machines. We voorzien onze klanten altijd van passend advies en kunnen indien gewenst ook in een werkopname voorzien. We zien onszelf dus niet alleen als totaalleverancier, maar ook als kennispartner.

Naast het verhuren en verkopen van hoogwerkers, verreikers en heftrucks, verkopen we ook eersteklas onderdelen voor de machines.

Daarnaast vinden we veilig en efficiënt werken op hoogte erg belangrijk. Zo belangrijk zelfs, dat sinds 2007 Riwal Opleidingen bestaat om bedrijven en haar medewerkers op te leiden om veilig te kunnen werken. Inmiddels verzorgen we zo’n 2.000 opleidingen per jaar.”

In 2001 maakte Riwal haar eerste stap buiten de landsgrenzen met de oprichting van Riwal in Denemarken. In de jaren die daarop volgden verbreedde Riwal haar horizon en opende vestigingen in onder meer Slovenië, Frankrijk, Noorwegen, Kazachstan, Brazilië, Kroatië, Polen, Spanje, Groot-Brittannië, Duitsland, India, Zweden en België. “Dankzij deze vestigingen zijn we een vaste partner voor opdrachtgevers, ook buiten de landsgrenzen. Met dank aan het project van SAAone zijn we nu door Victor Buyck ook gevraagd om een offerte uit te brengen voor werken in Frankrijk, Groot-Brittannië en België.

Ondanks onze internationale vertegenwoordiging, hanteren we een lokale aanpak. Dat is te merken aan de snelle service, betrouwbaarheid en oprechte aandacht voor de klant,” zegt Le Blanc tot besluit. ❚

| 15

Groningen

Amsterdam

Hengelo

Veilig en efficiënt werken op hoogte Riwal is sinds 1968 gespecialiseerd in veilig en efficiënt werken op hoogte en inmiddels actief in 17 landen. Ondanks de internationale groei is Riwal in karakter klein gebleven.

Zaken doen met Riwal betekent:

Dordrecht Eindhoven Antwerpen Genk

✔ Deskundig advies ✔ Top kwaliteit machines ✔ Snelle levering ✔ 24/7 servicedienst ✔ Wij zijn altijd bij u in de buurt

HOOGWERKERS • VERREIKERS • HEFTRUCKS huren • kopen • onderhouden • onderdelen • opleidingen

www.riwal.com

FUNDERINGS TECHNIEKEN

Tekst: Roel van Gils Beeld: NVAF

NVAF IS VOLOP IN BEWEGING Ton Groeneweg, voorzitter NVAF

De Nederlandse Vereniging Aannemers Funderingswerken (NVAF) is voortdurend in beweging om te zorgen dat de branchevereniging vruchtbaar blijft met veel toegevoegde waarde voor de leden. Dat zegt voorzitter Ton Groeneweg. Hij vertelt over het nieuwe beleid dat is uitgestippeld voor de komende vijf tot tien jaar en blikt ook alvast vooruit op de Funderingsdag die dit jaar op donderdag 6 oktober zal plaatsvinden in Expo Houten. ›

| 17

TOTAALOPLOSSINGEN VOOR UW SPECIALISTISCHE PROJECTEN

N E R O B H SONISC Verankeringen en funderingen Heffen, hijsen, verplaatsen, bergen en offshore Specialistische technieken (compensation grouting, sampling) Totaaloplossingen

Korte Dreef 9a 4131 PM Vianen T M @ W

+31 347 760006 +31 651 362943 info@h5s.com www.h5s.com

FUNDERINGS TECHNIEKEN

Onze vereniging is tegenwoordig veel breder actief in de branche dan in de beginjaren, zegt Groeneweg. “We houden ons niet alleen bezig met de techniek, maar adviseren en begeleiden ook op het gebied van arbeidsomstandigheden, materieel en sociaaleconomische aspecten. We zijn volop in beweging om toegevoegde waarde te kunnen blijven bieden voor onze leden. Zo hebben we voor het eerst enige tijd geleden een beleidsvisie opgesteld voor de komende vijf tot tien jaar. Daarbij verloochenen we onze roots niet en blijven met een zelfstandig secretariaat de behoeften van de leden inzamelen en uitzetten. Met dank ook aan de zes vaste commissies en werkgroepen met leden die taken oppakken voor het algemeen belang van de funderingsbranche. We zoeken bovendien bewust meer de samenwerking op met branche gerelateerde verenigingen in binnen- en buitenland.”

CONTINUÏTEIT De continuïteit van de funderingsbranche staat hoog op de agenda van de NVAF. “Ook de afgelopen jaren heeft de branche het nog best lastig gehad,” weet Groeneweg. “Hoewel nu menig bedrijf de bouwcrisis min of meer achter zich heeft gelaten en weer voorzichtig in de lift zit, blijven we een kritische blik houden op de continuïteit binnen onze sector. Om voeling met de markt te hebben en houden worden op initiatief van de NVAF jaarlijks verschillende bijeenkomsten georganiseerd. Zo vindt er twee keer per jaar een ledenvergadering plaats voor al onze leden en komen ook de commissies en werkgroepen op regelmatige basis bij elkaar, en informeren uiteraard ook het bestuur. Naast de commissies en werkgroepen zijn er

'Wij pleiten voor een bouwterreincertificaat, een keurmerk dat moet zorgen voor een verbetering van de arbeidsomstandigheden' sinds enkele jaren een viertal contactgroepen gevormd die zich bezighouden met meer specifieke vakgebieden, zoals microtechnieken, damwanden, waterkundige technieken en in de grond gevormde technieken.”

YOUNG PROFESSIONALS Om meer betrokkenheid van de jeugd bij de funderingsbranche te creëren, heeft de NVAF ook een aantal initiatieven lopen. Ton Groeneweg: “Het funderingsvak leer je niet op school. Oorspronkelijk op initiatief van enkele lidbedrijven is in samenwerking met de werkgroep opleidingen van de NVAF het initiatief genomen om MBO-opleidingen te ondersteunen met als doel nieuwe instroom naar de funderingsbranche te realiseren – wat zorgt voor een stukje continuïteit – en de professionaliteit van de branche nog verder te ontwikkelen. Een ander initiatief met vergelijkbaar doel is de groep Jong-NVAF. Jong-NVAF heeft als uitdaging om young professionals uit de branche bij elkaar te brengen en na te denken over de toekomst van het funderingsvak. De eerste bijeenkomst was direct een groot succes.”

NIEUWE RICHTLIJNEN Volgens Groeneweg zijn alle initiatieven erop gericht om de NVAF samen met haar leden naar een hoger niveau te brengen. “Als het gaat om Arbo & Milieu hebben we vooral de laatste jaren enorme sprongen gemaakt.

Neemt niet weg dat wij – onze lidbedrijven – veelal als eerste aanwezig zijn op een bouwterrein, en dat de omstandigheden op het terrein nog altijd behoorlijk zwaar zijn. Voor zowel mens als machine weinig is er in die jaren weinig veranderd. Wij pleiten dan ook voor een bouwterreincertificaat, een keurmerk dat moet zorgen voor een verbetering van de arbeidsomstandigheden.”

Ook de wet- en regelgeving in de funderingsbranche wordt door de NVAF mede geïnitieerd en vormgegeven. “Zo hebben we recent de nieuwe richtlijn voor drijvend funderingsmaterieel gepresenteerd, alsmede een richtlijn voor veilig hijsen bij funderingswerken. En begin dit jaar hebben we de nieuwe algemene voorwaarden voor de aanneming van funderingswerken – kortweg AVAF 2016 – gedeponeerd. Hiermee zijn de algemene voorwaarden van 2009 komen te vervallen.

Tot slot wil Ton Groeneweg nog even zijn aandacht vestigen op de Funderingsdag 2016, die zal plaatsvinden op donderdag 6 oktober in Expo Houten. Als medeorganisator is de Nederlandse Vereniging Aannemers Funderingswerken (NVAF) momenteel al druk bezig met de invulling van het programma. Volgens Groeneweg is de jaarlijks terugkerende Funderingsdag hét ontmoetingspunt voor funderingsspecialisten. “De beste kans om goed te blijven presteren is om goed op de hoogte te zijn van nieuwe ontwikkelingen op het gebied van technologie en regelgeving.” ❚

| 19

FUNDERINGS TECHNIEKEN

Tekst: Roel van Gils Beeld: High 5 Solutions

DE SONISCHE BOORTECHNIEK

ONTRAFELD Een zestal 'kopstukken', actief in de wereld van grootschalige civieltechnische projecten, heeft zich verenigd in het relatief jonge bedrijf High 5 Solutions. Na decennialang vele projecten met elkaar succesvol gerealiseerd te hebben, bieden ze nu een totaaloplossing onder één dak. Rode draad binnen de organisatie vormt het aanbrengen (en verwijderen) van verankeringen in bijzondere bouwconstructies. Dat doen zij namelijk met behulp van een unieke sonische boortechniek. We gaan in gesprek met Martin van Leeuwen van High 5 Solutions.

STRANDWANDELING De 'kopstukken' van High 5 Solutions kennen elkaar door en door en zijn van oudsher betrokken bij de meest uiteenlopende werkzaamheden in binnen- en buitenland. "Via een project in het buitenland zijn we op het idee gekomen om onze krachten te gaan bundelen en is ook het idee achter de sonische boortechniek ontstaan," begint Van Leeuwen. "Op het gebied van verankering en funderingstechnieken is nog veel winst te behalen, zowel als het gaat om efficiëntie als CO2-footprint en hergebruik van materialen. Het verenigen van de afzonderlijke disciplines in één bedrijf maakt dat we de focus volledig kunnen leggen op daadkracht en continuïteit. Het is voor een opdrachtgever moeilijk om verschillende specialismen op een goede manier zelf bij elkaar te brengen. High 5 Solutions kan dat wel. We hebben veel ervaring op het gebied van offshore projecten en grondmechanische en civieltechnische projecten. Zo zijn we gespecialiseerd in verankeringen en funderingen, transport en offshore, en specialistische technieken. Onder die laatste noemer valt het sonisch boren."

20 |

De methodiek van sonisch boren is door High 5 Solutions ontwikkeld tijdens een project in het buitenland. Van Leeuwen: "Bij het aanbrengen van injectielansen hadden we te maken met een verkalkte zandbodem. De traditionele methode gaf problemen. Door met een ultra hoge frequentie te gaan boren, bereikten we wel het gewenste resultaat. Met behulp van de sonische boortechniek wordt namelijk een verweking in de bodem tot stand gebracht." Van Leeuwen maakt een treffende vergelijking met een strandwandeling. "Op het scheidsvlak van lucht en water verdwijnen je voeten in no time onder het zand als je ze wat op en neer beweegt. Zodra je stopt met bewegen, zitten je voeten vast. Wij maken gebruik van datzelfde principe, alleen veroorzaken we een hoogfrequente trilling van 150 tot 200 bewegingen per seconde.

Zodra we stoppen met trillen, wordt de verweking van de bodem opgeheven en komt de grondspanning weer terug. Trillen met deze ultra hoge freqenties heeft als bijkomend voordeel dat het aanzienlijk minder geluidsoverlast veroorzaakt. Ook is er veel minder vermogen nodig om ankers aan te brengen en gaat het een stuk sneller."

FUNDERINGS TECHNIEKEN

PALEN EN VERANKERINGSELEMENTEN TREKKEN De techniek van sonisch boren werkt ook 'andersom'. "In het kader van de ecologische voetafdruk en hergebruik van materialen kunnen we met de sonische boortechniek ook verankeringselementen verwijderen," zegt Van Leeuwen. "Dit kan met de stalen verankeringselementen, waarbij met behulp van de sonische boortechniek het staal lostrilt van het groutlichaam en we de elementen, inclusief de boorkop die als een kloofbijl door het groutlichaam getrokken wordt, verwijderen. In feite blijft het groutlichaam als grof grind achter. De verankeringselementen kunnen vervolgens weer worden hergebruikt op andere projecten."

High 5 Solutions heeft in totaal vier machines gebouwd met een sonische boorkop. "De machines zijn zodanig gebouwd dat ze in zijn geheel op een dieplader vervoerd kunnen worden, zonder ontheffing," zegt Van Leeuwen. "De machines hoeven dus niet te worden gedemonteerd en dat scheelt aanzienlijk in tijd en kosten. Binnen 15 minuten is de machine boorklaar. De techniek is gepatenteerd en is merk- en type onafhankelijk. We kunnen alle typen ankers die in de markt te koop zijn plaatsen of uitnemen. Het kunnen uitnemen van ankers is met name in stedelijke gebieden van belang, omdat vaak het perceel van de buurman wordt gebruikt voor het plaatsen van verankeringen. Bij de traditionele techniek worden deze niet meer (geheel) uit de grond verwijderd.

Als dezelfde buurman vervolgens een kelder wil maken, dan is dat geen eenvoudige klus door alle resten die nog zijn achtergebleven in zijn grond."

De sonische boortechniek past in elk denkbaar project, dat gaat van grote infrastructuurprojecten tot bouwprojecten in het stedelijk gebied. “Op dit moment werken we aan project de Gaasperdammerweg in Amsterdam," zegt Van Leeuwen. "Daar verwijderen we ankers die tijdens de werkzaamheden

onder de A9 terecht zijn gekomen. En bij het VU Medisch Centrum brengen we tachtig volledig verwijderbare ankers aan: ze gaan er namelijk over een half jaar weer uit. En dan is er nog een mooi project in London, waar 8 hectare industriegebied wordt omgebouwd naar een woon- en entertainmentcomplex, daar brengen we zo’n 750 ankers aan." ❚

| 21

Tekst: Roel van Gils Beeld: Woltman Piling & Drilling Rigs

‘OP VOORRAAD BOUWEN, VERKORT DE LEVERTIJDEN’ Managing Director Arjen van der Schaaf en Henk Woltman, Manager Benelux. (Foto: Maria Kooy)

Dieseko Group heeft op 1 januari jongstleden Woltman Piling Equipment ingelijfd in de groep waarvan PVE Piling & Drilling Rigs sinds 2014 deel uitmaakt. Beide bedrijven, gespecialiseerd in de productie van hei- en boorstellingen, hebben hun krachten gebundeld en gaan verder onder de naam Woltman Piling & Drilling Rigs. Volgens Managing Director Arjen van der Schaaf is de fusie het resultaat van een sterke groeiambitie. “Binnen nu en drie jaar willen we een groei van 50 procent realiseren. Ons doel is om machines op voorraad te bouwen om zo levertijden drastisch te verkorten.”

Er was al jaren sprake van een nauwe relatie tussen Woltman Piling Equipment en PVE Piling & Drilling Rigs. Woltman, het familiebedrijf uit Giessenburg, benutte zijn complete productiecapaciteit voor het ontwerpen en bouwen van funderingsmaterieel zoals hei- en boorstellingen, met name in de Benelux-regio. PVE Piling & Drilling Rigs, met een moderne faciliteit in Oosterhout, staat wereldwijd bekend als ontwikkelaar en leverancier van hoogwaardige hei- en boorstellingen en accessoires als hydraulische heihamers, en bouwde onder licentie reeds machines van Woltman. Van

22 |

der Schaaf: “Nu de overname officieel is bekrachtigd, zijn we in staat de productiecapaciteit te vergroten en meer klanten in kortere tijd te bedienen.

Levertijden van anderhalf jaar voor op maat gemaakte machines waren gebruikelijk in onze branche. Wij streven ernaar om zelfs op maat gemaakte machines binnen negen maanden of zelfs eerder te kunnen leveren. Vorig jaar leverden we al een op maat gemaakte heistelling met een makelaarlengte van 54 meter binnen een tijdsbestek van zes maanden en dat was inclusief de engineering.”

FUNDERINGS TECHNIEKEN

VERVANGING EN UITBREIDING Die korte levertijden spelen Woltman Piling & Drilling Rigs straks in de kaart, want Henk Woltman, Manager Benelux van Woltman Piling & Drilling Rigs, merkt een toenemende vraag naar bouwmachines. “In Nederland is de markt in 2010 flink teruggevallen, in een aantal andere landen zelfs al in 2009. Jarenlang hebben bedrijven niet of minimaal geïnvesteerd in bouwmachines. Nu de markt weer aantrekt, merken we dat de vraag weer toeneemt; niet alleen voor de vervanging van oude machines, ook voor uitbreiding van het machinepark.” Van der Schaaf voegt hieraan toe: “In België, Duitsland en Scandinavië is men weer volop aan het investeren. Ook vanuit de Verenigde Staten horen we positieve geluiden, ondanks de lage olieprijzen. Investeringen voor olie gerelateerde projecten, zoals raffinaderijen, staan wel nog on-hold of zijn zelfs geannuleerd. Alleen in Rusland gaat het belabberd en ook China is over zijn hoogtepunt heen, maar daar merken wij nog niet veel van. Als de situatie ook daar weer stabiel is, staan wij klaar om te kunnen leveren. China is een land waar we in het verleden nog weinig bouwmachines aan hebben uitgeleverd. Daarnaast zetten we ook sterk in op consultancy en aftersales. We helpen onze klanten de juiste keuzes te maken in bouwmaterieel op basis van onze kennis en ervaring.

We kunnen ze geotechnisch bijstaan in de keuze met een professioneel advies. Bovendien werken we met lokale dealers en technici en verzorgen we trainingen en opleidingen.”

PRIMEURS Behalve kortere levertijden profiteren klanten volgens Van der Schaaf ook van snellere innovaties en productverbeteringen dankzij het nieuwe Woltman Piling & Drilling Rigs. “We bouwen machines voortaan op voorraad

'We bouwen machines voortaan op voorraad volgens een modulair concept' volgens een modulair concept. Machineonderdelen kunnen op die manier eenvoudig worden uitgewisseld om de machine toch klantspecifiek af te kunnen leveren. Dat heeft onder meer geresulteerd in de inzet van een nieuw type liersysteem van Zöllern, de Rolls Royce onder de liersystemen, op onze meest verkochte heistelling, model 50 PR. Ook zullen we later dit jaar cabines met een opgefrist design presenteren en nemen we nieuwe machines in productie die we reeds op Bauma 2016 hebben gepresenteerd.” Van der Schaaf doelt dan onder meer op de Vibroflot productrange ten behoeve van grondverbeteringstechnieken, waarbij met een vibrolans de grond wordt verdicht. Of de rupsbetonpomp die op een eigen ontwikkeld rupsstel op afstand is te besturen. Ook nieuw is de PVE RD 260 Resonator, die met behulp van resonantietechniek een damwand trillings- en zettingsvrij in de grond kan drukken. “We gaan hiervan nog een zwaardere versie introduceren die nog meer kracht heeft en daardoor nog langere lengtes in één keer in de grond kan drukken,” voegt Van der Schaaf toe. “Ook zijn we bezig met de ontwikkeling van grotere heihamers van meer dan 25 ton eigen gewicht.”

Na de overname zijn beide productielocaties volledig operationeel gebleven en zijn ook alle medewerkers werkzaam gebleven binnen de organisaties.

Van der Schaaf verklapt dat er zelfs wordt gekeken naar een uitbreiding van het personeelsbestand, omdat het geheel nu al meer is dan de som der delen. “In Giessenburg zetten we meer in op de bouw van specials, alsmede service, reparatie en ondersteuning, terwijl we op onze locatie in Oosterhout vooral seriematig gaan produceren. Ons doel is om binnen enkele jaren naar een capaciteit van 25 tot 30 machines per jaar te gaan,” zegt Van der Schaaf tot besluit. ❚

Resonator RD 260. (Foto: Picture Productions)

PVE 50 PR.

| 23

FUNDERINGS TECHNIEKEN

Tekst: Susan Moonen Beeld: Aboma

KWALITEIT, VEILIGHEID, DUURZAAMHEID ÉN ONAFHANKELIJKHEID: DÉ KERNWOORDEN BINNEN ONZE SECTOR “Het verhogen van veiligheid, kwaliteit en duurzaamheid in de bouw- en de verticaal transportbranche, dát is ons primaire doel,” vertelt Jaap van Wuijckhuijse, Coördinator Materieel bij Aboma. “We helpen onze klanten met vragen over risicobeoordeling, het juist toepassen van de Europese richtlijnen en het correct volgen van de geldende normen. Zo deden we dat ook voor Tobroco Machines, fabrikant van de Giant wielladers en verreikers uit Oisterwijk.

Zij bieden 36 verschillende modellen in 35 verschillende landen aan. Tobroco wilde laten toetsen of hun nieuw type verreiker wel voldeed aan de Europese normen. Die beoordeling hebben wij uitgevoerd. Feitelijk bouwen we duurzaam aan veiligheid en kwaliteit. Hoe we dat doen? Door onze klanten te begeleiden en te ondersteunen, keuringen, inspecties en taxaties van materiaal uit te voeren zodat al het materieel aan de Europese richtlijnen en normen voldoet. Daarnaast bieden we cursussen, trainingen en opleidingen op het gebied van machineveiligheid aan.”

ONAFHANKELIJKHEID HOOG IN HET VAANDEL “De kracht van onze metingen zit in onze volledige onafhankelijkheid. Dat wil een opdrachtgever zoals Tobroco ook graag. De fabrikant kan immers zelf wel aangeven dat een bepaalde machine aan alle geldende richtlijnen voldoet, maar heeft altijd een dubbele pet op, omdat zij het apparaat zelf produceerden en ook willen verkopen. Aboma is totaal niet betrokken bij dit belang en kan daarom onafhankelijk deskundige adviezen uitbrengen en keuringen uitvoeren. Wij worden op onze beurt weer gecontroleerd door de Raad van Accreditatie, zodat het vertrouwen in de kwaliteit van producten en diensten

ook voor 100% gerechtvaardigd is. Zo werken we bijvoorbeeld uitsluitend met vast personeel, zodat er intrinsieke betrokkenheid bij onze organisatie ontstaat en we als werkgever weten met wie we in zee gaan en dat de desbetreffende medewerker geen banden heeft met partijen in de markt. Mede door de open cultuur binnen ons bedrijf, is er weinig verloop binnen het team.

Zelf werk ik hier ook al bijna 30 jaar,” aldus Van Wuijckhuijse.

BETROUWBARE KEURINGEN Hein-Jan Hoogers, CE-coördinator bij Tobroco vult aan: “Wij werken al sinds 2002 met Aboma samen. Ons contact is ontstaan toen we in 2002 een onderzoek instelden op het gebied van machineveiligheid en -stabiliteit.

Recentelijk heeft Aboma een onderzoek uitgevoerd waarbij de nieuwe verreiker is getoetst conform de nieuwste internationale veiligheidseisen.

Veiligheid staat bovenaan en Aboma heeft als toonaangevende organisatie een bewezen trackrecord binnen hun vakgebied. Risicobeoordelingen, stabiliteitsmetingen, geluidsemissies, etc.: ze weten precies hoe het zit daar. En dat is belangrijk voor ons; we bestaan nu 20 jaar en produceren zo’n 60 machines per week, die moeten gewoon veilig zijn.” ❚

| 25

Abo ma b v Ma x w e lls t r aat 49a 6 7 1 6 BX E d e

Hoe het zit met CE? Vraag ‘t Aboma!

Po s t bus 1 4 1 6 7 1 0 BC E d e T

0318 691920

DUURZAAM BOUWEN AAN VEILIGHEID EN KWALITEIT.

inf o @a bo ma.nl w w w.abo ma.nl

adv_Aboma_GWW_197x130mm.indd 1

23-05-16 13:59

Jan De Nul Group verlegt zijn grenzen en streeft continu naar perfectie in zijn vakgebied. Van civiele aannemer en baggeraar, over milieuexpert, naar specialist in hoogtechnologische offshore projecten. Telkens bouwt Jan De Nul verder op zijn core business en perfectioneert zo zijn knowhow.

EEN SOLIDE BASIS VOOR UW PROJECT www.jandenul.com

Vaktijdschrift GROND-WEG-WATERBOUW.indd 1

In 2015 versterkte de groep zich binnen de civiele afdeling door de overname van Algemene Ondernemingen Soetaert-Soiltech, expert in beschoeiings- en funderingstechnieken. SoetaertSoiltech heeft jarenlange ervaring in grondverbeteringstechnieken zoals paal- en putfunderingen, al dan niet gecementeerde grondkernen, smalle bentonietwanden, waterremmende wanden; alsook in beschoeiingstechnieken zoals Berliner-, dam of palenwanden, en in de bouw van grote water- en grondkeringen van op land of vanaf pontons op het water.

Kortom, Soetaert-Soiltech vult de groep perfect aan. Jan De Nul Group beschikt voortaan over het materieel en de knowhow om uw project op een solide basis tot een goed einde te brengen.

volg ons op

23/05/2016 16:05:55

FUNDERINGS TECHNIEKEN Tekst: BMWT Beeld: Wendy Bos Fotoproducties

Sectorbreed duurzaam werken Eind mei zetten 28 organisaties in de GWW en Infra een historische en voor de toekomst belangrijke stap door de ondertekening van de Green Deal ‘Het Nieuwe Draaien’. Doel: 10% minder uitstoot van CO2 in de bouw in 2020. Albert Lusseveld, Programmamanager Duurzaamheid en Veiligheid van de BMWT gaat in op het belang van deze unieke Green Deal.

Duurzaam werken is niet langer een modewoord. Voor steeds meer aannemers, bouwbedrijven, opleiders, leveranciers en overheidsinstanties wordt duurzaam werken een integraal onderdeel van de dagelijkse bedrijfsvoering. Niet alleen beleidsmatig en op directieniveau, maar ook bij aanbestedingen en in de dagelijkse praktijk. Nieuw is duurzaam werken allerminst. Wel nieuw en uniek is het commitment van (momenteel) 28 organisaties inclusief 8 bouwbedrijven, onderwijsinstellingen en grote gemeenten om concreet te werken aan het terugdringen van schadelijke emissies door mobiele werktuigen.

HANDEN INEEN GESLAGEN Albert Lusseveld: “In de grond-, weg- en waterbouw en de agrarische sector gebruiken mobiele werktuigen grote hoeveelheden brandstof met op jaarbasis een CO2-uitstoot van ruim 2 megaton. Dit komt neer op 8% van de CO2-uitstoot van alle verkeersbewegingen in Nederland. Daarnaast hebben mobiele werktuigen een aandeel van 12% in de totale NOx- en 8% in de totale fijnstofuitstoot.

Vooral in binnenstedelijk gebied levert dit in toenemende mate geluids- en stankoverlast en gezondheidsproblemen op. Daarom hebben bedrijfsleven, brancheorganisaties, overheden, kennisinstellingen en milieuorganisaties de handen ineen geslagen om met de Green Deal ‘Het Nieuwe Draaien’ schadelijke emissies te verminderen en de luchtkwaliteit te verbeteren.”

SECTORBREED KETENINITIATIEF Al in 2012 namen belangenhartiger BMWT en Natuur & Milieu het initiatief om duurzaamheidstrainingen te ontwikkelen. Een belangrijk onderdeel

daarvan was het in kaart brengen van het brandstofverbruik van mobiele werktuigen onder de noemer ‘Meten en Monitoren’. “Dat bleek een lastige uitdaging,” zegt Lusseveld. “De verscheidenheid tussen machines, merken, machinisten en omstandigheden is zo groot dat bedrijven hun brandstofverbruik maar moeilijk objectief in beeld kunnen krijgen. Dat was voor ons één van de aanleidingen voor de Green Deal ‘Het Nieuwe Draaien’. Leveranciers, de leden van de BMWT dus, en onderwijsinstellingen kunnen zich aanmelden voor een erkenning Het Nieuwe Draaien. Bedrijven, trainingen en trainers doorlopen een traject voor die erkenning en ontvangen een trainingscertificaat. Daarmee zijn ze bevoegd om eigenaren en gebruikers van materieel op te leiden in brandstofbesparend werken. Als deelnemend aannemings- of bouwbedrijf doe je onder meer kennis op over terugdringen van het brandstofverbruik en het kan ook aanleiding geven om met je leverancier in gesprek te gaan over brandstofbesparende technische voorzieningen. Bovendien kun je het koppelen aan de maatregellijst van de CO2-prestatieladder. Hiermee wordt Het Nieuwe Draaien een sectorbreed keteninitiatief dat bijdraagt in verduurzaming van de keten.”

NIEUWE VAKMANSCHAPSNORM Naast het terugdringen van schadelijke emissies omvat de Green Deal ‘Het Nieuwe Draaien’ verschillende operationele doelen. Eén daarvan is het verworden ervan tot nieuwe vakmanschapsnorm. Daarbij draait het om (bij) scholing van mensen die werken of gaan werken in de sector. Een ander doel is het ‘verschonen’ van materieel bij gemeenten en andere overheidsinstanties. “Dat biedt kansen en uitdagingen voor BMWT leden en aannemingsen bouwbedrijven. Zo zul je als erkend bedrijf eerder kunnen voldoen aan duurzame inkoopcriteria in aanbestedingen met wellicht een grotere kans op gunning. Om de investeringen in duurzaam materieel haalbaarder te maken, gaat de BMWT lobbyen voor (extra) stimulerings- en subsidiemaatregelingen.”

DRIE GEDRAGSVERANDERINGEN Centraal onderdeel van de Green Deal ‘Het Nieuwe Draaien’ zijn drie gedragsveranderingen: 1. Koopgedrag 2. Tankgedrag 3. Draaigedrag Hiermee wordt direct ook de verwevenheid binnen bedrijven duidelijk. Iedereen kan vanaf dag één bijdragen aan het doel van 10% minder uitstoot van CO2 in de bouw in 2020. Ook op financieel vlak is er gewin: een gemiddeld bedrijf kan jaarlijks € 15.000 besparen op brandstofkosten bij een jaarverbruik van 17.000 liter.

Persfoto ondertekening 26 mei 2016 Green Deal.

Wilt u zich aanmelden voor erkenning of meer informatie over de Green Deal ‘Het Nieuwe Draaien’? Neem dan contact op met Albert Lusseveld via 06-83969799 of via a.lusseveld@bmwt.nl ❚

| 27

eid veiligh liteit kwa m aa duurz en g ndi desku ouwbaar betr

brandstof-efficiĂŤnt werken in de bouw www.bmwt.nl

Welkom bij Bartels Infra!

Welkom bij Bartels Infra!

Het optimaal inpassen van civiele techniek in de maatschappelijke omgeving is ons vak. Een oplossing te kiezen die optimaal functioneert en bovendien voor betrokken partijen in het realisatieproces doortastend is.

Duurzaam, economisch en realistisch.

www.bartelsinfra.nl

info@bartels.nl

@Bartelsglobal

facebook.com/bartelsglobal

FUNDERINGS TECHNIEKEN Tekst: Roel van Gils Beeld: Terracon

MV-palen verankeren nieuwe kademuur Antwerpse Haven In de haven van Antwerpen wordt op slechts anderhalve meter voor de bestaande kademuur een nieuwe kerende wand aangebracht over een lengte van 250 meter. Terracon Funderingstechniek heeft zowel de combiwand aangebracht alsmede de MV-palen die de nieuwe kademuur verankeren. Sikko Doornbos, algemeen directeur van Terracon Funderingstechnieken, praat ons bij over het project in België en de betrokkenheid van het bedrijf uit Werkendam bij steeds meer projecten over de grens.

Terracon opereert sinds een aantal jaar onder de vlag van Strukton en is langs deze weg ook betrokken bij zowel de aanbesteding, het ontwerp als de uitvoering van de nieuwe kademuur in Antwerpen. Doornbos: “We hebben de kerende wand gemaakt door een combiwand aan te brengen, bestaande uit 123 buispalen met een damwand ertussen. De stalen buizen hebben een lengte van 22,5 meter, de damwandplanken ertussen zijn met 18 meter lengte iets korter. Om de nieuwe kademuur te borgen, hebben we met dezelfde heistelling maar dan vanaf een ponton, 123 MV-palen onder 45 graden aangebracht net boven de combiwand, waarbij gelijktijdig grout is geïnjecteerd. Dat zorgt voor veel trekdraagvermogen. Door het aanbrengen van een betonnen deksloof over de combiwand worden de MV-palen met de combiwand verbonden.”

BREDE FOCUS Volgens Doornbos zijn de funderingswerken aan de nieuwe kademuur op tijd en binnen budget gerealiseerd. “Aangezien de nieuwe kademuur op slechts

anderhalve meter afstand staat van de bestaande muur, zijn de MV-palen dwars door de bestaande kademuur geheid. Door een goede voorbereiding bracht dat in de uitvoering gelukkig geen problemen met zich mee. De ruimte tussen de nieuwe en bestaande kademuur wordt opgevuld.”

Terracon heeft zich gespecialiseerd in de natte waterbouw en industrie.

“Momenteel zijn we ook bezig met de fundering van twee datacenters, één in Eemshaven en één in Middenmeer,” zegt Doornbos. “We worden steeds meer betrokken bij kademuren in binnen- en buitenland. Ook buitenlandse klanten weten de weg naar ons te vinden.” Volgens Doornbos is dat te danken aan de brede focus van Terracon. “Onze focus ligt niet alleen op de techniek, maar ook op taal en cultuur. Ons UTA-personeel beheerst bijvoorbeeld perfect de Nederlandse, Duitse en Engelse taal.

Daarnaast hanteren we een extreem hoog veiligheidsniveau, een aspect dat met name door Britse en Amerikaanse bedrijven wordt gewaardeerd en geëist.” ❚

| 29

KWALITEIT ALS FUNDAMENT

Terracon is specialist in funderingstechnieken en past de modernste technieken toe. Werken worden uitgevoerd door ervaren en bekwaam personeel met modern materieel en uitgebreide know-how.

Velen werken al jaren bij Terracon en hebben daardoor een jarenlange ervaring en zij tonen persoonlijke inzet en zijn probleemoplossend.

Deze combinatie van kennis en ervaring maakt Terracon Funderingstechniek tot een specialist op het gebied van funderingen. Terracon Spezialtiefbau GmbH, met een vestiging in Berlijn fundeert in Duitsland en Terracon International BV voert projecten uit in alle landen buiten de Benelux en Duitsland.

WWW.TERRACON.NL

FUNDEX Informatie op aanvraag • • • • •

FUNDEX ® palen FUNDEX ® palen met groutinjectie FUNDEXCOMBI palen TUBEX ® palen met groutinjectie VIBREX ® palen

Funderingstechnieken Verstraeten BV Brugsevaart 6 Postbus 55 4500 AB OOSTBURG Nederland tel: (+31) (0)117 45 75 75 fax: (+31) (0)117 45 75 50 e-mail : fundex.nl@fundexgroup.com URL : www.fundexgroup.com

• • • • • •

SUPERVIBREX ® palen FUNDEX ® trekankers MV palen TWIN – buispalenwand Stalen Buispalen Grindkernen

Fundex N.V Kustlaan 118 8380 ZEEBRUGGE België tel: (+32) (0)50 54 41 64 fax: (+32) (0)50 54 79 02 e-mail: fundex.be@fundexgroup.com URL : www.fundexgroup.com

THE ART OF PILING TECHNOLOGIES 15702615_verstraeten.indd 1

15-12-15 11:42

FUNDERINGS TECHNIEKEN

Tekst: Moniek Vrielink Beeld: Lievense CSO Infra

VERNIEUWBOUW ZEEKADE GROTE HOUT IN VELSEN

Bedrijventerrein Grote Hout in Velsen is klaar voor de toekomst. Om het terrein optimaal te kunnen benutten, is de bestaande, ruim 400 meter lange zeekade vernieuwd. De kade met het achterliggende grote terrein wordt verhuurd door de gemeente Velsen. De kade is openbaar, waardoor hij te gebruiken is door iedereen. De zeekade Grote Hout moet de gemeente Velsen een stevige economische impuls gaan geven de komende jaren. De ingenieurs van LievenseCSO Infra zijn bij het project betrokken als ontwerpers en begeleiding van de uitvoering van de vernieuwde zeekade.

Voorheen stond het 40 hectare grote terrein met kade bekend als de NAM-kade. Het westelijke deel van de kade stamt uit 1955 en het oostelijke deel uit 1963. In 2004 heeft de Gemeente Velsen het terrein gekocht van de NAM. De oude kade leek in eerste instantie slechts wat kleine ingrepen nodig te hebben, maar uiteindelijk moest er toch behoorlijk wat aangepast worden om de draagkracht en stabiliteit van de kade te laten voldoen aan de huidige technische eisen én om een levensduur voor de komende 50 jaar te garanderen.

VAN OUD NAAR NIEUW De oude kade was al geschikt voor de ontvangst van zeeschepen. Uit onderzoek is echter gebleken dat de kade hiervoor door de jaren heen minder geschikt is geworden, onder andere door aanstortingen en aanslibbing.

Zonder meer verdiepen zou echter veel risico’s meebrengen voor het (gedeeltelijk) falen van de constructie van de oude kade. De grondkerende functie van de kade moest daarom over een zekere hoogte vernieuwd worden. Dit is gebeurt door aan de waterzijde een nieuwe grondkerende combiwand te realiseren en aan de achterzijde een ankerbalk die door middel van zogenaamde legankers weer verbonden is met de combiwand. De legankers zijn vervolgens weer in de grond verankerd met schroefinjectie-ankers. Hierbij is de oude constructie deels behouden, waarbij de fundering is gebruikt als basis voor de nieuwe kade.

UITDAGINGEN De belangrijkste uitdaging bij de engineering van het project was om de kade te vernieuwen met zo min mogelijk consequenties (geluid, trillingen, verspreiding verontreinigingen) voor de omgeving tegen zo laag mogelijke kosten.

De fundering van de oude kade ligt onder kanaalpeil en om deze te kunnen slopen zou er intensieve bemaling nodig zijn. Doordat de kade in het verleden diverse gebruikers heeft gehad, zijn na onderzoek diverse vervuilingen ontdekt. Om te voorkomen dat deze vervuiling zich verder zou verspreiden, mocht geen bronbemaling worden toegepast. Dus is de fundering van de oude kade in tact gebleven en opgenomen in de vernieuwde constructie. De bovenbouw van de oude kade is wel geheel gesloopt.

Door de gedeeltelijke en niet gehele sloop en de verankering boven grondwaterniveau te houden, was geen noemenswaardige bemaling nodig. Hierdoor konden de kosten relatief laag gehouden worden en werd de verspreiding van verontreiniging maximaal ingeperkt.

Tijdens de uitvoering van het project kwamen nog enkele uitdagingen naar voren. Zo is er een oud en onbekend riool midden in het werk aangetroffen wat tot de nok toe vol zat met afgewerkte olie. Dit riool is geheel gesaneerd en verwijderd. Daarnaast zijn op bepaalde plaatsen lokale verontreiniging met koolwaterstoffen of asbest aangetroffen. Deze plaatsen zijn ook gesaneerd. ❚

| 31

FUNDERINGS TECHNIEKEN

Tekst: Susan Moonen Beeld: BAUER Funderingstechniek B.V.

DE DIEPSTE PARKEERGARAGE IN EUROPA

Voldoende parkeergelegenheid en goede bereikbaarheid: dát zijn belangrijke issues voor een stad als Leiden. Daarom komen er twee ondergrondse parkeergarages in het centrum en wel onder de Lammermarkt en de Garenmarkt. De realisatie is in handen van Combinatie Dura Vermeer – Besix.

UITDAGENDE KLUS BAUER Funderingstechniek B.V., de Nederlandse vestiging van de internationaal opererende BAUER groep, was binnen het project Lammermarkt verantwoordelijk voor het aanbrengen van circa 600 GEWI-ankerpalen voor de parkeergarage die maar liefst 24 meter diep is en uit zeven parkeerlagen bestaat. Het bedrijf uit Mijdrecht, dat behoort tot de toonaangevende bedrijven op het gebied van speciale funderingstechnieken, boor- en ankersystemen en Mixed-in-Place oplossingen, neemt een vooraanstaande plaats in bij de ontwikkeling van nieuwe funderingstechnologieën.

CILINDERVORMIGE BOUWPUT Directeur Eelco van der Velde vertelt: “Ook bij deze opdracht werden we al in de aanbestedingsfase gevraagd om mee te denken om het paalontwerp te optimaliseren. Dat is een groot voordeel, zeker bij een relatief ingewikkeld project als dit. Naast de grote diepte, vormde ook de cilindervormige bouwput met een diameter van bijna 60 meter een uitdaging, waardoor we gedwongen werden om met radiale paalstramienlijnen te werken en de plaatsbepaling van de palen middels GPS op de boorstellingen te verrichten.

Wat ook een uitdaging vormde, was de locatie in hartje centrum. Het was bouwen op een postzegel, zogezegd. Zo waren we bijvoorbeeld gebonden aan een maximale aan te voeren lengte van onze funderingspalen. Die moesten als gevolg van de compacte bouwplaats en de aanvoer door de stad in twee delen geleverd en aangevoerd worden. En direct naast de bouwlocatie staat ook nog een monumentale molen.”

32 |

VAN HOOG TOT LAAG Tijdens het ontgraven van de bouwput stond de bouwkuip vol water, zodat er voldoende waterdruk bleef tijdens het ontgraven. Dat betekende dat het aanbrengen van de palen onder water vanaf pontons moest gebeuren. “In de markt wordt weleens gekscherend gezegd dat wij garant staan voor de fundatie van de hoogste gebouwen en de diepste parkeergarages ter wereld. Zo fundeerden we in Jeddah het toekomstig hoogste gebouw van een kilometer en in Sint-Petersburg tot een halve kilometer hoogte. Bij Lammermarkt was de inboordiepte 57 meter onder NAP en dat kostte ons aardig wat hoofdbrekens.

Deze diepte grenst aan hetgeen wat er op dit moment mogelijk is met het beschikbare materieel. En die uitdaging gold overigens ook voor de afvoer en het recyclen van de boorspoeling, want deze goed afvoeren op die grote diepte, was geen simpele klus,” aldus Van der Velde. ❚

FUNDERINGS TECHNIEKEN

'Kwaliteitsverschillen komen terug in de discussie omtrent paalfactoren'

Tekst: Patricia van der Beek Beeld: Funderingstechnieken Verstraeten BV

FUNDERINGSTECHNIEK ANNO 2016 Hoe gaan we verder na de crisis? Die vraag staat bij veel bedrijven centraal. Ook in de funderingsbranche, waar prijzen nog altijd onder druk staan en de concurrentie hoog is. Ed Revoort, Algemeen Directeur van Funderingstechnieken Verstraeten BV, geeft zijn visie op de huidige funderingstechniek.

“Wat we onder meer zien, is dat funderingsbedrijven zich breder gaan oriënteren,” zegt Revoort. “Technieken waarmee wij al jaren vooroplopen, waaronder onze Tubex® en Fundex® palen, worden nagebootst en doen die bedrijven er nu bij. Dit resulteert in een enorm kwaliteitsverschil, wat een te laag prijsniveau tot gevolg heeft.”

PAALFACTOREN De genoemde kwaliteitsverschillen komen tevens terug in de discussie omtrent paalfactoren. Revoort licht toe: “In Nederland staat de berekeningsmethode voor het draagvermogen van funderingspalen, die gebaseerd is op bewezen sondeertechnieken, voorgeschreven in de NEN-EN normen. Verschillende paaltypen kunnen dezelfde berekeningsmethode hebben, maar hebben eigen paalfactoren. Deze factoren brengen de invloed van het paaltype en de wijze van installeren in rekening. Sinds enige jaren trekt de NEN de berekeningsmethode in twijfel, vanuit de overtuiging dat het werkelijke paaldraagvermogen met circa 30% wordt overschat. Door het berekende draagvermogen normtechnisch te verlagen, moet het overschatte percentage gecompenseerd worden.

Leveranciers kunnen reductie van paalfactoren voorkomen door met proefbelastingen aan te tonen welke paalfactoren voor hun systeem gelden. Gezien de grote kwaliteitsverschillen vinden wij dit geen slechte

insteek. Producten waarmee bijvoorbeeld ons Tubex® systeem wordt nagebootst, hebben niet hetzelfde draagvermogen.”

COMPLEXE TECHNIEK EN HOGE KWALITEIT Het vakmanschap van Funderingstechnieken Verstraeten blijkt onder meer uit de projecten waaraan het Fundex-bedrijf bijdraagt. Zo bracht de funderingsspecialist voor een hoogbouwproject in Amsterdam zo’n honderd geboorde buispalen aan tot 67 meter onder NAP. “Met dit minimale aantal zeer hoog belaste palen voorkwamen we zakking van het naastgelegen gebouw en realiseerden we een flinke kostenbesparing voor de opdrachtgever,” aldus Revoort, die naast kostenbesparing nog een andere tendens in de branche ziet: “We moeten in steeds minder tijd meer presteren. Vooral in de offshore industrie realiseren we, in zeer korte tijdsbestekken, fundaties die aan de meest strenge kwaliteits- en veiligheidseisen voldoen. Dat vereist vergaande technische kennis en ervaring, een strakke planning en slim project- en personeelsmanagement.” Andere uitdagende projecten van Funderingstechnieken Verstraeten zijn aardbevingsbestendige gebouwen in Groningen en speciale, volgens zeer hoge kwaliteitsaspecten aangebrachte tankfundaties voor raffinaderijen.

Revoort besluit: “Daar waar complexe techniek en hoge kwaliteit de boventoon voeren, zijn en blijven wij de aangewezen partij.” ❚

| 33

Vooraanstaand en betrouwbaar Rendementsweg 15, 3641 SK Mijdrecht +31 (0) 297 23 11 50 info@bauernl.nl - www.bauernl.nl

Tevens specialist in: • Mixed-In-Place soilmix • Groutanker met strengen • Groutanker (paal) met staven • GEWI-anker (paal)

SIZE DOESN’T

MATTER DÈ TUBEX® PAAL Als er een beperking is qua ruimte maar geen beperking als het aankomt op het formaat van de buispaal dan is de Tubex® paal de oplossing. Wij zijn sterk in het trillingsvrij aanbrengen van onze fundatiepaal met geringe omgevingshinder op elke locatie. De enige echte Tubex® paal.

WWW.TUBEXBV.NL

• • • •

Cement-bentoniet dichtwand Diepwand Jet grouten Grondverbetering

Tekst: Roel van Gils Beeld: Joop Gijsbers

STERKE FUNDATIE OP PRAKTISCH IEDERE LOCATIE Sinds de oprichting in 1972 heeft Tubex BV gewerkt vanuit de visie om de passende fundaties aan te brengen op de locaties juist daar waar de conventionele funderingsmarkt spreekt van een lastige tot zelfs praktisch onmogelijke locatie. Tubex is in de loop der jaren uitgegroeid tot een specialist en heeft de expertise om in complexe funderingsuitdagingen met passende oplossingen te komen.

Tubex is ontstaan als antwoord op de vraag naar grote diameters schroefinjectiepalen in beperkte werkruimte, begint Ton Groeneweg van Tubex.

“Vanaf die eerste paal ruim veertig jaar geleden heeft Tubex geleerd, verbeterd en is het gegroeid tot het bedrijf van vandaag de dag. We zijn gespecialiseerd in het trillingsvrij en geluidsarm aanbrengen van funderingspalen in beperkte ruimtes, de zogenaamde Tubex®-palen. Voor ons is de locatiebeperking de kracht van het bedrijf.”

Tubex-paal volledig tot zijn recht. Wij beschikken over compact materieel die tot grote diameters met een minimale terreinbelasting, palen kunnen inboren. Deze diameters variëren van Ø 168 tot Ø 559 mm, met boorpunten variërend van Ø 310 tot Ø 650 mm en met de mogelijkheid tot verbreding van de punt naar bijvoorbeeld Ø 850mm. De gietstalen boorpunt is het handelsmerk van de firma en in de loop der jaren ontwikkeld tot een punt die geschikt is voor elke grondslag en voorziet in een optimaal paaldraagvermogen.”

“Behalve op terreinen ‘met een beperking’ komen onze machines ook in de vrije ruimtes goed tot hun recht en kunnen buizen met een lengte tot circa 23 meter in één lengte ingevoerd worden. Onze nieuwste aanwinst, de Topdrill TD45 kan met z’n korte segmenteerbare makelaar lange secties wegboren en is voldoende flexibel om in beperkte ruimtes te kunnen acteren. Het materieelpark zal verder worden ontwikkeld om de behoeft van zware-, grote diameter boorpalen op elke gewenste locatie te kunnen installeren,” zegt Groeneweg tot besluit. ❚

De vraag naar trillingsvrije systemen, zoals dat van Tubex, is sterk gegroeid over de jaren, vooral door de maatschappelijke druk om overlast te beperken, zegt Groeneweg. “Dankzij het trillingsvrij boren, is er niet alleen sprake van een geringe geluidsproductie maar vormen de palen bovendien geen gevaar voor aangrenzende percelen. Op plaatsen waar in verband met door trillingen opgewekte zettingen kwetsbare belendingen zouden kunnen beschadigen, wordt het paalsysteem veelvuldig toegepast. Maar ook in de nabijheid van, voor trillingen gevoelige, apparatuur op plaatsen zoals bestaande spoorwegen of petrochemische terreinen. Tevens is door het relatief lage gewicht van ons materieel het aanbrengen op plaatsen met een zeer zachte grond mogelijk. Gecombineerd met een projectlocatie waar een beperkte toegang, hoogte of ruimte aanwezig is, komt de

| 35

SPECIALE FUNDERINGSTECHNIEK

“Resonator�

BUITENGEWOON AANNEMER

Aanpakker van land en water

GEBRDEKONING.NL

Strong foundations, solid future

Franki Grondtechnieken B.V., opgericht in 1934, is een ervaren funderingsaannemer.

Atlaspalen Franki Omegapalen Grondverdringende schroefpalen met verloren punt Geschroefde stalen buispalen Schroefinjectiepalen Schroefpalen Palenwanden Diepwanden Mini-heiwerk Funderingsherstel

Het bedrijf is gespecialiseerd in het ontwerp en de realisatie van alle mogelijke funderingsconstructies.

Er wordt onder andere gewerkt aan grote infra projecten, utiliteitsbouw, woningbouw en renovatie. Met haar jarenlange expertise kan Franki Grondtechnieken een compleet gamma geoptimaliseerde funderingsoplossingen aanbieden. Franki Grondtechnieken maakt deel uit van de wereldwijde funderingsgroep Franki Foundations (www.ffgb.be).

Franki Grondtechnieken B.V. Trondheim 8, 2993 LE Barendrecht, Nederland +31 180 641 998 info@franki-grondtechnieken.nl www.franki-grondtechnieken.nl

FUNDERINGS TECHNIEKEN

Tekst: Susan Moonen Beeld: Gebr. De Koning

INNOVATIEVE RESONANTIETECHNIEK: DE KONING DER TECHNIEKEN Resonantietechniek is gebaseerd op een natuurkundig fenomeen: elk materiaal heeft een eigen frequentie. De eigen frequentie van een object, bijvoorbeeld een stalen plaat, wordt bepaald door de massa en stijfheid van het materiaal. Door middel van specialistische technieken kan de eigen frequentie worden bepaald van elk materiaal. Deze techniek wordt nu toegepast in een resonantieblok voor het aanbrengen van objecten in de bodem. ontwerp in de woning- en utiliteitsbouw en de civiele bouw. Onze verwachtingen zijn hooggespannen, al moeten er nog wel wat kinderziektes overwonnen worden.”

DE BOUW CONSERVATIEF? “Er zijn nu vijf projecten uitgevoerd, mede omdat opdrachtgevers uit de overheid, aannemerij en industrie voor innovaties als deze openstaan. De bouw wordt soms als conservatief afgeschilderd.

Maar dat geldt zeker niet voor nieuwe technieken en de bereidheid van opdrachtgevers om deze te honoreren. Omdat er nog maar één type resonantieblok op de markt is, is het nog zoeken naar de juiste toepassing. Een ander punt van verbetering is de nog te realiseren geluidsreductie,” aldus Van Dijk.

SNELLE OMSCHAKELING MOGELIJK

Palen aanbrengen.

De frequentie van het resonantieblok is dusdanig hoog, ook wel sonisch trilgebied genaamd, dat de ondergrond niet mee kán trillen. De eigen frequentie van de bodem, afhankelijk van de structuur, ligt een stuk lager. Daardoor zijn er geen trillingen en zettingen in de omgeving waarneembaar. Toepassing van resonantietechniek is efficiënt omdat het alle energie overbrengt waar het nodig is, zoals het uiteinde van de een buis, een H-profiel of stalen damwand. De gekoppelde software houdt het object in de eigen frequentie en dit kost minder energie dan een object geforceerd in een bepaalde frequentie houden. Hierbij worden G-krachten gegenereerd van 100 tot 200G waar een conventioneel trilblok niet verder komt dan 9G.

van waterbouwkundige werken, civiel betonwerk, grondkerende constructies, funderingswerken, beheer en onderhoud, civiel en geotechnisch

Resonantietechniek gaat een positie krijgen naast de bestaande en eveneens trillingvrije druktechnieken. Het kan flexibel ingezet worden en er kan, net als bij een traditioneel trilblok, snel worden omgeschakeld naar verschillende soorten objecten. Een tweede voordeel is de mogelijkheid om te werken op moeilijk te bereiken locaties, zoals inbreidingsprojecten. ❚

HOOGGESPANNEN VERWACHTINGEN Sinds september vorig jaar past het Papendrechtse bedrijf Gebr. De Koning deze in Canada ontwikkelde techniek toe om materialen trillingvrij de grond in te krijgen. Leo van Dijk, adjunct directeur, vertelt: “Wij bieden oplossingen op het gebied

Damwand aanbrengen.

| 37

DE PEN

38 |

DE PEN

Willem H.M. Schunselaar-Paap, directeur Acta Safety Professionals b.v.

‘Jouw kind binnenkort met een opvanggordel in het wandrek?’

Deze vraag houdt me al geruime tijd bezig. Hoe vroeg in ons leven mag of moet je beginnen met het aanleren van veiligheid. In 2014 heb ik het initiatief genomen om met een aantal leiders van opdrachtgevers en opdrachtnemers in de sector bouw onze gedachten de vrije loop te laten en samen te praten over de kwestie: ‘Kunnen we met elkaar nadenken over de invulling van veilige uitvoering van bouwwerken’.

Met de (ronde)tafelbezetting, waarbij de heren opdrachtgevers en opdrachtnemers om en om naast elkaar zaten, zijn verschillende inzichten geponeerd en is er op zoek gegaan naar de gemene deler(s). Daar kwam als eerste deler uit, dat het gedrag omtrent veiligheid al in de beginjaren van ons leven gevormd moet worden. Als kind moet je al wegwijs gemaakt worden omtrent veilig gedrag. En daarnaast de gezamenlijk opgedane kennis over veilig werken met elkaar delen. En dat scholing en uniformiteit van de verschillende interpretaties van veiligheid de opvolgende items zijn.

Als opdrachtgever ben je gefocust op het (eind)resultaat oftewel de opdracht, terwijl de opdrachtnemer kijkt naar zijn proces. En daar waar het zijn werknemers betreft in het proces, zijn deze voor hem een belangrijk stuk van het kapitaal. En wat als dit kapitaal in gevaar komt door onveilige handelingen en wellicht sterker nog door zijn of haar continuerend onveilig gedrag? Dan trek je aan de bel en moeten de zaken anders. Procedures worden aangepast, middelen worden aangeschaft, trainingen en opleidingen worden gevolgd. Kortom, we proberen het lek te dichten. Maar dat zou eigenlijk niet nodig hoeven te zijn als je kijkt naar de resultaten van

de ronde tafel bijeenkomst. Juist die gemene deler aan het begin blijkt een belangrijk element te zijn. Met name in een vroeg stadium het gedrag aan te passen door het onderwerp veiligheid gelijk te stellen aan bijvoorbeeld rekenen- en taalontwikkeling, ontstaat er een norm ten aanzien van veiligheid en dus ook voor uw kind.

In de verdere loopbaanontwikkeling kan er dan aansluiting gecreëerd worden voor de verdere ontwikkeling van specifieke (vaktechnische) veiligheid. Zo kunnen we in de toekomst erop rekenen of zoals u wilt vertrouwen, dat de werknemer die vanuit zijn of haar positie als opdrachtgever of opdrachtnemer op de werkplek veilig aan de gang is. En is het gedrag ten aanzien van veilig werken dan heel normaal geworden.

Misschien betekent dit dan wel dat uw kind met een vanggordel in het wandrek aan de gang is en de vaardigheden aan het ontdekken is van de vanggordel. En daar is niets mis mee. ❚ De Pen wordt doorgegeven aan Sebastiaan Kruger, Directeur van BaSystemen

| 39

MKB INFRA | Interview met Philip van Nieuwenhuizen

Tekst: Roel van Gils Beeld: Jasper Bosman

IN GESPREK MET DE NIEUWE VOORZITTER/ DIRECTEUR VAN MKB INFRA Per 1 juni 2016 is Philip van Nieuwenhuizen aangetreden als de nieuwe voorzitter/directeur van MKB INFRA, de brancheorganisatie voor en door ondernemers in de infrasector.

Van Nieuwenhuizen heeft een grote staat van dienst in de gww-sector en is zeer vertrouwd met het functioneren van brancheorganisaties. In een boeiend gesprek praat hij ons bij over zijn missie en doelstellingen. En die zijn niet gering. ›

40 |

MKB INFRA | Interview met Philip van Nieuwenhuizen

'We pleiten daarom voor een zo eerlijk mogelijk product tegen een eerlijke prijs'

| 41

MKB INFRA | Interview met Philip van Nieuwenhuizen

Van Nieuwenhuizen volgt zowel de voormalig voorzitter Daan Stuit als de voormalig directeur Wim van der Maas op en heeft een dubbelfunctie. Beide heren hadden de pensioengerechtigde leeftijd al ruimschoots overschreden en vonden dat het nu tijd was voor een opvolger. Philip van Nieuwenhuizen heeft een ruime ervaring in de gww-sector. Na zijn studie internationaal recht was hij nauw betrokken bij de uitvoering van de mededingingsregels voor de Nederlandse bouw en controle op correcte toepassing van het aanbestedingsrecht. Daarna stapte hij over naar werkgeversorganisaties in de gww en was in vorige functies onder meer actief als plaatsvervangend directeur / algemeen secretaris van de Vereniging Infrastructuur Aannemers Nederland en algemeen secretaris / directeur van de Vereniging Aannemers Grond-, Water- en Wegenbouw. De afgelopen tien jaar was hij zelfstandig ondernemer (juridische advisering, zaakwaarneming, belangenbehartiging) in Frankrijk.

VERDUBBELING De ‘vacature’ binnen MKB Infra kwam voor Van Nieuwenhuizen precies op het moment dat hij met zijn gezin wilde terugkeren naar Nederland. Om praktische redenen heeft MKB Infra besloten de functie van voorzitter en directeur in één functie te vatten. “Bij vergaderingen en bijvoorbeeld externe (politieke) contacten vervul ik de rol van voorzitter, bij contacten met partijen op directieniveau, zoals opdrachtgevers, Rijkswaterstaat, de Unie van Waterschappen en overheden, ga ik als directeur,” zegt Van Nieuwenhuizen. “Maar het onderscheid tussen beide functies zal voorlopig nog erg diffuus zijn. Ik ga overigens het wiel niet opnieuw uitvinden, de organisatie heeft zichzelf al bewezen en is de laatste jaren erg krachtig geworden. Er is door mijn voorgangers veel

Philip van Nieuwenhuizen (r).

42 |

gezaaid en dat gaan we nu proberen te oogsten, al is nog niet alles in volle bloei. Zij hebben de basis gelegd, mijn doel is om die basis te gaan onderhouden en verder uit te bouwen. Ook is mijn ambitie om MKB Infra groter te maken. Dat moet ook wel, wil je het bestaansrecht op de lange termijn handhaven.

Het zou mooi zijn als we als brancheorganisatie over tien jaar zijn verdubbeld in aantal leden,” zegt Van Nieuwenhuizen. “De mogelijkheden zijn er om dat doel te bereiken.” Hij doelt dan op uitbreiding van de brancheorganisatie in de breedte met partijen zoals landschapsarchitecten en ingenieursbureaus als geassocieerde leden.

GELIJK SPEELVELD Van Nieuwenhuizen heeft een groot aantal taken op zijn bordje. Een van die taken is om doelstellingen en intenties van de nieuwe Aanbestedingswet voor een gelijk speelveld op de gww-markt voor alle typen gww-bedrijven dichterbij te brengen. “In de huidige aanbestedingsmarkt, waarbij EMVI te pas en te onpas wordt ingezet, is in veel te veel gevallen de prijs de doorslaggevende factor. EMVI brengt echter onnodig hoge administratieve kosten met zich mee en zou eigenlijk alleen moeten worden ingezet op projecten waar het echt een toegevoegde waarde heeft. En als het wordt toegepast moet de kwaliteit van de aanbieding het zwaarste gewicht in de schaal leggen, niet de prijs. We pleiten daarom voor een zo eerlijk mogelijk product tegen een eerlijke prijs. Dat is niet altijd gemakkelijk, zeker gezien de knellende kaders vanuit de antieke benaderingswijze van overheidsopdrachten. Daarin proberen we een lans te breken en willen naar een product toe dat staat als een huis, waarbij gww-bedrijven ook de ruimte hebben om te kunnen werken, leren en investeren.”

MKB CONVENANT GWW MKB Infra streeft naar ketensamenwerking en heeft samen met diverse marktpartijen en de gemeente Rotterdam het Open MKB Convenant GWW vormgegeven. “Zie het als een spoorboekje voor de professionalisering van de ketensamenwerking,” zegt Van Nieuwenhuizen. “Het is een open convenant waaraan ieder bedrijf mee kan doen en dat marktwerking, integriteit en transparantie waarborgt. Er wordt bovendien beter inzicht verkregen in elkaars inhoudelijke kwaliteiten en hoe deze zijn in te zetten bij gebieds(her)ontwikkelingen en bij routinematige werkzaamheden. Zo kunnen convenantpartners in de voorfase al meedenken, nog voordat een opdracht fysiek op de markt komt. Daarmee wordt de kwaliteit gewaarborgd en zijn voor alle partijen substantiële voordelen te behalen. In navolging van Rotterdam, waar reeds de eerste projecten volgens het ‘spoorboekje’ zijn uitgevoerd, tonen ook Alkmaar, Amsterdam en Utrecht interesse.”

Van Nieuwenhuizen heeft zijn handen vol aan het verder uitbouwen van MKB Infra en de belangenbehartiging van de 100 leden. “Zo hebben we een aantal voorstellen gepresenteerd voor een betere MKB Infra aanbestedingspraktijk, zoals een tenderkostenvergoeding, tweezijdig prestatiemeten, een andere benaderingswijze van EMVI en een kentering in de eindeloze voorfinanciering.

Daarover zijn we volop in gesprek met de politiek.

We zijn een actieve vereniging waarin de leden in commissies ook nauw betrokken zijn. Met hetgeen wordt aangedragen door onze leden, gaan wij de boer op. Een mooie en dankbare taak,” zegt Van Nieuwenhuizen tot besluit. ❚

HOOGHEEMRAADSCHAP HOLLANDS NOORDERKWARTIER | Inspectietraject

Tekst: Bert Kobus Beeld: Antea Group

HOOGHEEMRAADSCHAP HOLLANDS NOORDERKWARTIER MET NEN 2767-4

‘WE HEBBEN OVER DE HELE LINIE AAN KWALITEIT GEWONNEN’ Beweegbare bruggen, vaste bruggen, sluizen, duikers en stuwen; Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier heeft met een areaal van ruim 400 kunstwerken een stevige beheer- en onderhoudsopgave. Het Hoogheemraadschap startte in 2011 met een inspectietraject op basis van de NEN 2767-4. Om achterstallig onderhoud weg te werken én om de stap te maken naar assetmanagement. De ingenieursen adviseurs van Antea Group gingen met deze uitdaging aan de slag.

Terug naar 2011. Het Hoogheemraadschap kampte met achterstallig onderhoud aan veel kunstwerken. “We stelden ons als doel om al deze werken in 2017 weer te laten voldoen aan het basisniveau dat wij ambiëren,” vertelt projectleider Jasper Smidt. “Hamvraag voor ons: wat is de actuele staat van deze kunstwerken, waar is onderhoud het meest acuut en wat is kostentechnisch gezien de meest optimale oplossing?” Smidt: “We zochten daarom een methodiek die prioritering aan onze beheer- en onderhoudsplannen kon geven. Risicogestuurd, zodat je de meest doelmatige keuzes maakt. Dus waar zijn de risico’s het grootst en waar kun je met snel ingrijpen grotere schades voorkomen?”

CONDITIEMETING Om de staat van al die verschillende werken in beeld te krijgen, was een NEN 2767-4 conditiemeting het uitgangspunt voor het Hoogheemraadschap. Antea Group kreeg de opdracht om deze meting uit te voeren. Namens het ingenieurs- en adviesbureau waren Erik Deuring (projectmanager) en Sander Pooters (adviseur) betrokken. “Deze rekenmethodiek beoordeelt de technische conditie van de elementen en bouwdelen van een object en geeft helderheid over de gebreken. Dit resulteert in een conditiescore van 1 tot met 6; 1 staat voor een uitstekende staat, 6 voor een zeer slechte staat van het object. Dit stelt het Hoogheemraadschap in staat om op basis van inspectiedata het beheer

en onderhoud slim te prioriteren.” De conditiemeting werd op verzoek van het Hoogheemraadschap aangevuld met een CUR 72-inspectie. Deuring en Pooters: “Hiermee ga je dieper in op geconstateerde schades: je geeft een diagnose én een prognose.

Wat is de oorzaak van betonschade aan het rijdek, wat is het mogelijke gevolg van een houten fundering die boven water is komen te liggen? De visuele inspectie wordt eventueel aangevuld met extra onderzoeken: poedermonsters, boorkernen en herberekeningen. Wij kiezen hiervoor omdat je dan een goed beeld krijgt van de restlevensduur van een object en de benodigde herstelmaatregelen.”

RISICO’S ZUIVER IN BEELD Het inspectiewerk bracht de actuele conditie van de kunstwerken in kaart, maar het Hoogheemraadschap wilde aan de hand van de risico’s ook een prioritering kunnen geven. Deuring en Pooters: “Op basis van een RAMS-analyse hebben we kunstwerken doorgelicht op risico’s voor de betrouwbaarheid, beschikbaarheid, onderhoudbaarheid en veiligheid. Kortom, waar dreigen gevaarlijke situaties te ontstaan, waar is sprake van wets- en normovertredingen of imagoschade? Voor een brug in een polderweg met minimale verkeersbelasting vormt betonschade niet perse een risico. Voor een brug in een doorgaande weg met veel verkeer, kan hetzelfde schadebeeld wel een risico vormen.

Deze analyse brengt zuiver in beeld waar herstel en onderhoud het meest urgent is.” Kortom: welke risico’s zijn acceptabel en welke niet.

TOEWERKEN NAAR ASSETMANAGEMENT De vertaling naar een onderhoudscontract met alle noodzakelijke werkzaamheden en bijbehorende kosten was na deze stappen eenduidig te maken.

Daarnaast legde het Hoogheemraadschap een fundament voor assetmanagement. Deuring: “Om tot assetmanagement te komen, gaan de kosten voor de baten uit. Het in beeld brengen en hebben van de actuele conditie en de levensduur van je assets is stap één. Je areaal op basisniveau brengen stap twee. Pas daarna kun je als beheerder toewerken naar assetmanagement. Dit begint met beleid maken rondom je assets. Wat is je ambitie als het gaat om de kwaliteit en veiligheid? Hoe veilig moet een brug zijn, welke beschikbaarheid moet een sluis hebben en hoe betrouwbaar moet de installatie zijn? Aan de hand hiervan kun je invulling geven aan de investeringen die je doet om kunstwerken te onderhouden, te renoveren en te vervangen.” Vanuit het Hoogheemraadschap zijn de beheerders in elk geval tevreden met de gemaakte stappen. De conditie van alle 400 kunstwerken is in beeld en er kan nu gerichter aan het beheer en onderhoud worden gewerkt. Smidt: “De tweede inspectiecyclus start dit jaar. Als alles goed is, staan we er een stuk beter voor dan vier jaar geleden. Met alle data die we hebben, zijn onze beheerders in staat om het onderhoud de komende jaren doelmatig in te richten. Dit werkt nu al twee kanten op: je bespaart op termijn kosten door de problemen die echt urgent zijn eerder aan te pakken.

En over de gehele linie zorg je ervoor dat je wint aan kwaliteit.” ❚

| 43

Techniek

Tekst en beeld: Topcon

Nieuwe scanoplossing voor het vernieuwen van wegdek Topcon Positioning Group kondigt een nieuwe oplossing aan voor bestratings- en freesprojecten voor het vernieuwen van het wegdek. Dit SmoothRide-systeem wordt op een voertuig gemonteerd en maakt gebruik van een combinatie van kerntechnologieën van Topcon die zijn ontworpen om het oppervlak zo egaal mogelijk te maken, terwijl de hoeveelheid materiaal voor elk project efficiënt wordt beheerd.

“In de meeste situaties is het niet gemakkelijk of zelfs onmogelijk om een weg af te sluiten en het wegdek in kaart te brengen met traditionele meetmethodes,” aldus Murray Lodge, senior vice president en algemeen directeur van de Construction Business Unit. “Wij hebben een manier ontwikkeld om wegen zeer snel in kaart te brengen zonder dat wegen of rijstroken daarvoor moeten worden afgesloten en zonder dat pijlwagens, escortes of andere obstakels voor wegmetingen nodig zijn. Met de nieuwe RD-M1-scanunit brengt het systeem bestaande hoogteverschillen van het wegdek in kaart. Daarbij worden veel meer punten geregistreerd dan met de traditionele methoden, waardoor gegevens veel nauwkeuriger zijn. Hierdoor kunnen er betrouwbare schattingen

44 |

gemaakt worden van hoeveel materiaal er nodig is en kan de basis worden gelegd voor het uiteindelijke wegdek.”

RESURFACING-MODULE De workflow bestaat uit het scannen van het wegdek met een scanner achter op een voertuig, het ontwerp van het bestaande en uiteindelijke wegdek, en machinebesturing met behulp van GNSS met begeleiding van een sonische trackingsensor. Elke fase is zo ontworpen dat er bespaard wordt op kosten en tijd, en zorgt voor maximale veiligheid van de werknemers.

Als alle informatie over het wegdek eenmaal is verzameld, kunnen operators de Mobile Master

Office point data processing-software gebruiken om het bestaande wegdek te reconstrueren.

Vervolgens wordt MAGNET® Office met Resurfacing gebruikt om een digitaal model met hoge resolutie te creëren van het te vernieuwen wegdek.

De Resurfacing-module stelt machinisten in staat om een ontwerp te creëren waarbij rekening wordt gehouden met vereisten, zoals minimumdikte, gewenste dwarshelling en algehele egaalheid.

“Die informatie wordt doorgestuurd naar een asfaltspreidmachine of freesmachine, waardoor een gevarieerde diepte mogelijk wordt gemaakt.

Het resultaat is een veel egaler wegdek en kortere werktijden – hierdoor wordt het asfalteren compleet anders,” aldus Lodge. ❚

Journaal EPS-constructies voorkomen verzakking

Zoller+Fröhlich in assortiment Geometius

Joosten Kunststoffen, specialist in geotechniek en waterbeheersende maatregelen uit Delft, plaatst onder de te verbreden provinciale weg N23 tussen Heerhugowaard en Enkhuizen op 25 plaatsen EPS-constructies om verzakking van kabels en leidingen door zetting te voorkomen. Ook plaatst het bedrijf gewapende grondconstructies die dienen als fundering voor landhoofden van de nieuw te bouwen viaducten.

Met de vertegenwoordiging van de 3D-laserscanners en software van Zoller+Fröhlich, biedt Geometius de gebruiker een nieuwe, zeer snelle manier van meten met direct resultaat op locatie. Uniek is de softwaretechniek waarmee metingen van meerdere scans direct worden verwerkt op een veldboek. Hierdoor wordt heel veel tijd aan rekenwerk bespaard en weet men ter plekke direct of de meting is geslaagd. Ingewonnen data kan ook verwerkt worden in Trimble RealWorks Survey software.

Joosten Kunststoffen biedt Heijmans hierbij complete geotechnische ondersteuning met eigen mensen en middelen; dat is volgens het bedrijf uniek in de markt. Voor Heijmans was dit één van de redenen om de grondwapeningsspecialist in te schakelen. “Joosten Kunststoffen is één van de meest toonaangevende one-stop-shopping-partners voor geotechnische oplossingen in de grond-, weg- en waterbouw,” licht projectcoördinator Marcel van den Bosch van Heijmans toe. “Ze engineeren, leveren en maken een groot gedeelte van de geotechnische constructies voor de N23. Daarmee ontzorgen ze ons optimaal. Dankzij het brede aanbod van geotechnische kunststofoplossingen, gecombineerd met de kennis van al die producten en de up to date geotechnische expertise, slaagt Joosten er altijd in om ons de oplossing te bieden die wat kwaliteit, innovatie, duurzaamheid en prijs betreft, voldoet aan onze wensen.”

De nieuwste Z+F 3D-laserscanner, de IMAGER 5010X, heeft een HDR-i camera en beschikt over een aantal sensoren, waaronder een geïntegreerde GPS, kompas, luchtdrukmeter en een IMU-sensor. Hiermee is het mogelijk om zowel buiten als binnen te navigeren en pointclouds automatisch te registreren.

Afvalwaterpompsysteem met geïntegreerde intelligentie

Onderhoud aan kunstgras valondergronden Griekspoor gaat de komende jaren zorg dragen voor het onderhoud van de kunstgras valondergronden van de gemeente Den Haag. In de selectieprocedure en de uiteindelijke uitvoering van de werkzaamheden staat kwaliteit van de uitvoering, communicatie met de omgeving en opdrachtgever en het beperken van overlast voor gebruikers/spelende kinderen centraal.

De kunstgras valgronden, zijn te vinden bij diverse kleinere speelterreinen met enkele toestellen, maar ook op grotere velden zoals de Cruyffcourts en basketbalvelden. Het onderhoudscontract omvat 215 kunstgras ondergronden met een totale oppervlakte van 58.605 m2. Griekspoor zal gedurende het jaar vier keer een onderhoudsronde uitvoeren waarbij de kunstgras valondergronden onder andere worden geborsteld en gedecompacteerd. Dit houdt in dat de infill uit de ondergrond wordt gehaald, gereinigd en dat deze weer wordt teruggebracht in de kunstgrasondergrond. Per onderhoudsjaar heeft Griekspoor circa 25 weken nodig om alle velden te onderhouden.

Xylem heeft wederom een technologische doorbraak ontwikkeld die de afvalwaterindustrie verrijkt met een slimme, duurzame oplossing: het eerste afvalwaterpompsysteem ter wereld met geïntegreerde intelligentie ingebouwd in de pomp. De Flygt Concertor is een volledig geïntegreerd pompsysteem dat een hoge operationele flexibiliteit biedt en afvalwater pomptechnologie naar een hoger niveau tilt. Dit nieuw slim afvalwaterpompsysteem past zich automatisch aan de veranderende bedrijfsomstandigheden aan, terwijl het de totale kosten gedurende de gehele levensduur van de pompinstallatie aanzienlijk vermindert. Praktijktesten over de hele wereld hebben de verbeteringen die Flygt Concertor biedt bevestigd, zoals energiebesparingen tot 70 procent ten opzichte van een conventioneel afvalwater pompsysteem, beperking van de voorraad tot wel 80 procent als gevolg van de flexibele werking (breed werkgebied), een verstoppingsvrije pompwerking en schone pompputten, waardoor tot wel 80 procent kan worden bespaard op de reinigingskosten, en een compact ontwerp, waardoor de omvang van de schakelautomaten tot 50 procent wordt verminderd.

| 45

Journaal Labelling van wegdekken: vooruitgang verzekerd Provincie Gelderland, Strukton Civiel, Apollo Vredestein en de Universiteit Twente hebben een uniek concept bedacht om de kwaliteit en duurzaamheid van een wegdek te categoriseren: wegdeklabelling. Het wegdeklabel is te vergelijken met de al bestaande labels voor witgoed en banden. Het label geeft duidelijkheid aan alle betrokken partijen bij het aanleggen van wegen.

Wegen moeten veilig, bereikbaar, duurzaam en economisch zijn. Tijdens het aanleggen en gebruik van wegen dient met de leefbaarheid van omwonenden en met het milieu zoveel mogelijk rekening te worden gehouden.

Provincie Gelderland, Strukton Civiel, Apollo Vredestein en de Universiteit Twente hebben in de afgelopen jaren veel onderzoek gedaan naar de verhoudingen tussen band en wegdek. Voor de veiligheid van een weg is het aspect stroefheid essentieel, voor de leefbaarheid het band-wegdekgeluid en voor zowel duurzaamheid als economie het milieu (beperking van de CO2-uitstoot) en de rolweerstand. Door de ontwikkeling van wegdeklabelling ontstaat een eenduidige communicatie, standaarden en meetmethoden tussen alle betrokken partijen omtrent het aanleggen van wegen.

De wegdeklabelling moet uiteindelijk leiden tot een betere afstemming tussen wegdek en band. Met als doel minder ongevallen, minder geluidsschermen,

brandstofbesparing en CO2-reductie. Het is de planning om in 2016 de wegdeklabels verder uit te werken en midden 2017 te starten met de implementatie in projecten, om te beginnen, in Gelderland. Inmiddels is er ook Europese belangstelling voor dit concept.

Bouw en civiele sector groeit fors Het aantal vacatures voor hoogopgeleide engineers is in het eerste kwartaal gestegen met 8% ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2015. Door de groei in het aantal vacatures is de aanwezige spanning op de arbeidsmarkt toegenomen.

De vraag is hoger dan het aanbod, blijkt uit de arbeidsmarktanalyse van Yacht.

Verdere analyse laat een forse groei zien van 35% in de bouw en civiele sector. Het herstel van de economie is de stuwende motor achter deze hoge groeicijfers en zorgt dat de bouw en civiele sector in steeds sneller tempo uit het dal komt. De groei in vacatures is zichtbaar binnen de gehele bouwketen; van opdrachtgevers en architecten tot en met bouwbedrijven en installateurs.

De vraag naar hoogopgeleide bouw en civiele technici laat de laatste drie kwartalen een verschuiving in contractvormen zien. De sterke groei kenmerkt zich door een toenemende flexibilisering; de vraag naar vaste functies neemt af ten opzichte van een groeiende tijdelijke vraag. “Vaak neemt bij een herstellende economie de vraag naar vaste functies toe. Dit beperkt het snel kunnen inspelen op veranderingen in de markt. Opvallend is dat de bouw en civiele sector nog steeds kiest voor meer flexibiliteit,� aldus Ard Kistemaker, Directeur Yacht Engineering.

Ceintuurbaan 2 3847 LG Harderwijk Postbus 85 3840 AB Harderwijk

Maak er werk van met Volandis Op 1 juli 2016 start Volandis: het nieuwe kennis- en adviescentrum voor duurzame inzetbaarheid in de Bouw- en Infrasector. Volandis adviseert en ondersteunt werknemers en werkgevers. We maken er samen werk van!

Volandis is vanaf 1 juli bereikbaar.

0341 499 299 | info@volandis.nl | www.volandis.nl

46 |

Werk veilig.

Houd plezier.

Kijk vooruit.

Journaal Verwerken betonpuin A9

Eerste deel van nieuwe A9 open

Op de A9 bij Badhoevedorp wordt de huidige snelweg circa 600 meter naar het zuiden van het dorp omgelegd. In opdracht van Oskam Sloopwerken verwerkt Rewinn het gesloopte betonpuin van de huidige bruggen en viaducten tot een hoogwaardig eindproduct. De granulaten dienen als gecertificeerde zand- en grindvervanger voor het door Mebin geleverd beton voor de nieuwe viaducten op de A9.

Rijkswaterstaat heeft op zaterdag 11 juni het eerste gedeelte van de nieuwe A9 bij Badhoevedorp geopend. Verkeer vanuit knooppunt Raasdorp rijdt sindsdien over de nieuwe verbinding van de A9 naar de A4 richting Amsterdam. De opening van het eerste gedeelte van de nieuwe A9 werd op zaterdag 4 juni feestelijk gemarkeerd tijdens de Dag van de Bouw. Bezoekers konden eenmalig wandelen, fietsen en skaten op de A9. Ook mochten kinderen krijten op het nieuwe asfalt.

De volledige brugliggers worden door Rewinn ingenomen en gebroken alvorens ze in de granulaatwasser worden verwerkt en gecertificeerd. Mebin gebruikt deze hoogwaardige betongranulaten als zand- en grindvervanger in de productie van het beton. Het beton wordt vervolgens aan het project BadhoeverBogen geleverd. Door de strategische ligging van zowel Rewinn als Mebin wordt de CO2-uitstoot over de weg tot een minimum beperkt.

De A9 tussen knooppunt Raasdorp en knooppunt Badhoevedorp loopt vanaf 2018 niet meer dwars door Badhoevedorp, maar komt ten zuiden om het dorp heen te liggen. Met de omlegging van de A9 zorgen Rijkswaterstaat en de regionale overheden voor een verbetering van de ruimtelijke kwaliteit en leefbaarheid in Badhoevedorp en een betere doorstroming op de A9 waardoor Schiphol en de regio Amsterdam beter bereikbaar worden.

Wootex®-palen versterken dijken Hoeksche Waard

Collé Rental & Sales investeert in verdichtingsmachines Collé Rental & Sales, met vestigingen in de Benelux en Duitsland, heeft haar verhuurassortiment uitgebreid met ruim 100 verdichtingsmachines van het Duitse merk Bomag, wereldwijd marktleider op het gebied van verdichtingsmaterieel. Dankzij deze uitbreiding van het machinepark biedt Collé een volledig verhuurassortiment, geschikt voor werkzaamheden in de grond-, weg- en waterbouw.

In de Hoeksche Waard Zuid versterkt aannemer Boskalis in totaal 11 kilometer dijk met 24.500 Wootex®-palen van VIVE Innovation uit Leiden. De Wootex®-palen houden de door Boskalis verbrede buitentaluds van de dijken op hun plaats. Wootex® is gekozen uit het brede aanbod van kunststof en houten palen die in de markt beschikbaar zijn, omdat het product een gegarandeerde levensduur van minimaal vijftig jaar heeft. Onderzoek door onafhankelijk certificeringsinstituut Kiwa toont aan dat de sterkte van Wootex® (dijk)palen na vijftig jaar onveranderd is (buigsterkte van 8 tot 18 MPa, treksterkte van 2 tot 9 MPa en buigmodulus van 600 tot 1150 MPa). Wootex® verdiende daarmee een Kiwa-levensduurcertificaat. Dankzij de geteste levensduur is de opdrachtgever Waterschap Hollandse Delta ervan verzekerd dat de kwaliteit van de palen gedurende een halve eeuw op peil blijft. “Wootex® is onder andere 40% sterker dan andere gerecyclede kunststof palen, omdat ze ‘gewapend’ zijn met textielvezels. En dat minimaal vijftig jaar lang, bewijst het Kiwa-certificaat. Dit alles tegen een concurrerende prijs,” zegt Lambert Kleine Deters van Nedaplast uit Gieten. De distributeur van gerecyclede kunststofproducten, waaronder Wootex®, bood het product aan bij Boskalis en was mede-initiatiefnemer voor de certificering.

Begin 2015 investeerde Collé, met meer dan 125 machines, al stevig in nieuw grondverzetmaterieel en werden diverse rups- en mobiele graafmachines en wiel- en rupsdumpers aan het verhuurassortiment toegevoegd. Nu is daar verdichtingsmaterieel, zoals verdichtingswalsen, zelfrijdende trilwalsen, tandemwalsen, trilplaten en trilstampers aan toegevoegd. Dankzij deze uitbreiding in het machineassortiment wordt op elke van de veertien vestigingen van Collé een uitgebreid assortiment van hoogwerkers, verreikers, heftrucks en nu dus ook grondverzetmaterieel aangeboden. Collé biedt tevens aanvullende services en oplossingen op maat waarmee men veilig, efficiënt en zorgeloos met materieel kan werken

| 47

Journaal Green Deal Het Nieuwe Draaien

92.500 bezoekers op Dag van de Bouw

Op donderdag 26 mei hebben 28 organisaties uit de GWW en Infra, waaronder bouwbedrijven en brancheorganisaties, samen met onderwijsinstellingen, lokale overheden en de Ministeries van Infrastructuur en Milieu en Economische Zaken hun handtekening gezet onder de Green Deal Het Nieuwe Draaien. Hiermee spreken de partijen af om de komende vier jaar te werken aan reductie van gemiddelde uitstoot van CO2, NOx en fijnstof door brandstofbesparend werken met mobiele werktuigen te stimuleren.

Tijdens de 11e Dag van de Bouw, op zaterdag 4 juni jongstleden, kwamen 92.500 bezoekers kijken wat er in hun omgeving gebouwd wordt. Ze hadden de keuze uit 170 projecten, variërend van grote infrastructurele werken tot appartementen en scholen in aanbouw. Onder de best bezochte bouwplaatsen waren een groot aantal infrastructurele werken, zoals de Noord/Zuidlijn in Amsterdam, Isala Delta in Kampen, A9 Badhoevedorp, de Spaandammer Tunnel en SAAone.

Zowel in de grond-, weg- en waterbouw, vastgoed als in de agrarische sector worden grote hoeveelheden brandstof gebruikt door mobiele werktuigen.

Mobiele werktuigen in de bouwnijverheid – zoals graafmachines, bulldozers – en mobiele werktuigen in de landbouw – zoals tractoren – stoten tezamen ruim 2 Megaton CO2 uit op jaarbasis. Deze machines leveren een bijdrage van 8% aan de CO2-uitstoot van het verkeer in Nederland. Daarnaast leveren mobiele werktuigen een bijdrage van 12% aan de totale NOx-uitstoot en 8% aan de fijnstof uitstoot van het Nederlandse verkeer (bron: CBS Statline). Zowel in binnenstedelijk als landelijk gebied levert dit geluids- en stankoverlast en gezondheidsproblemen op. Vandaar dat bedrijfsleven, brancheorganisaties, overheden, kennisinstellingen en milieuorganisaties door de Green Deal ‘Het Nieuwe Draaien’ de handen ineen slaan om de CO2-uitstoot te verlagen en de luchtkwaliteit te verbeteren. Hiermee geven de partijen ook invulling aan de afspraken in het SER-Energieakkoord om Het Nieuwe Draaien en duurzame groei te stimuleren.

Nederlanders bouwen Duits-Deense tunnel Femern A/S, een dochteronderneming van het Deense staatsbedrijf Sund & Bælt Holding A/S, heeft het Fehmarn Belt Contractors-consortium geselecteerd voor de aanleg van een verbindingstunnel tussen Denemarken en Duitsland. Het consortium bestaat uit Hochtief AG, Ed Züblin AG, Koninklijke Boskalis Westminster N.V. en Van Oord. De Fehmarnbeltverbinding tussen Denemarken en Duitsland wordt de langste weg- en spoortunnel ter wereld.

Met een lengte van ruim 18 kilometer zal de afgezonken tunnel een vaste verbinding vormen onder de Fehmarnbelt en ruimte bieden aan een vierbaanssnelweg en een dubbele spoorlijn. De aard en omvang van de werkzaamheden voor Van Oord samen met Boskalis omvatten het baggeren van een tunnelsleuf in de zeebodem over een afstand van 16 kilometer waarbij verschillende soorten baggermaterieel zullen worden ingezet waaronder sleephopper-zuigers, backhoes en grab dredgers. Het gebaggerde materiaal zal worden hergebruikt voor de aanleg van een nieuw recreatie- en natuurgebied aan de Deense kant van de Fehmarnbelt. Het consortium zal tevens een nieuwe werkhaven aanleggen waar de tunnelaannemers een werf zullen bouwen voor de fabricage van de tunneldelen.

48 |

Grotere doorrijhoogte Velsertunnel De renovatie van de nieuwe Velsertunnel vordert gestaag. De westbuis is inmiddels bijna helemaal voorzien van nieuwe brandwerende beplating aan het plafond: dunner en slimmer opgehangen.

In totaal gaat het om honderden brandwerende platen die het tunnelplafond over de hele lengte bedekken. De nieuwe platen zijn van hetzelfde materiaal als de vorige plafondbekleding, maar wel dunner. De platen zijn erop berekend om twee uur lang een grote brand te weerstaan met een maximumtemperatuur van 1.350 graden Celsius. Ze beschermen het beton van de tunnelconstructie tegen de hitte. Voor montage in de Velsertunnel zijn de platen eerst uitgebreid getest. De reden hiervoor is de manier waarop ze zijn opgehangen. Net als bij het aanbrengen van gipsplaten om thuis een zolder te isoleren, zit tussen de platen en het tunnelbeton een laagje lucht. Bij grote hitte zet de lucht uit en zou in het slechtste geval de platen uit hun verband kunnen drukken. Uit de tests bleek dat dit niet gebeurt als de platen strak tegen elkaar zijn gemonteerd. De ophanging van de plafondplaten is speciaal aangepast om in de tunnel extra ruimte te winnen. Hingen de platen voorheen aan betonnen ribbels van 7 centimeter lang, nu neemt de bevestiging maar twee centimeter in beslag. Gevolg: zo’n 5 centimeter winst in de doorrijhoogte.

Journaal Superdijk beschermt Bommelerwaard

Van Oord wint Leonardo da Vinci prijs 2016

Het Munnikenland (gemeente Zaltbommel) bij Slot Loevestein kan bij hoge waterstanden mee stromen met de Waal en draagt daarmee bij aan een hogere waterveiligheid langs de Waal. Donderdag 9 juni sloten minister Melanie Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu) en dijkgraaf Roelof Bleker van Waterschap Rivierenland de werkzaamheden aan dit Ruimte voor de Rivierproject af. Het 700 hectare grote gebied is grotendeels teruggebracht naar de situatie van voor de inpoldering. Hiervoor is de oude rivierdijk afgegraven en een nieuwe ‘superdijk’ aangelegd van ruim 2 kilometer lengte in de westelijke punt van de Bommelerwaard. Deze heeft een omvang die eerder doet denken aan een zeedijk dan aan een rivierdijk. Hierdoor heeft de dijk meerdere functies: hij biedt veiligheid aan de bewoners van de Bommelerwaard, is bij een overstroming een vluchtplaats voor de wilde Koniks (paarden) en Rode geuzen (runderen) die in het gebied verblijven en biedt ruimte aan recreatieve ontwikkeling. Met diverse landschapselementen wordt de dijk ingericht als een ‘tribune’ voor Munnikenland. Door de afronding van dit project is op de Waal vanaf Nijmegen – in combinatie met andere Ruimte voor de Riviermaatregelen – een totale waterstandsdaling van 30 centimeter bereikt. De in 1995 geëvacueerde gebieden Tielerwaard en Bommelerwaard – een crisis die de directe aanleiding voor het programma Ruimte voor de Rivier vormde – zijn nu beter beschermd tegen hoogwater.

De Leonardo da Vinci prijs 2016 is toegekend aan Van Oord. De heer A. Aboutaleb, burgemeester van Rotterdam, overhandigde de prestigieuze, internationale prijs voor familiebedrijven aan CEO Pieter van Oord. Sinds 2011 kent Les Hénokiens, een internationale vereniging van familiebedrijven ouder dan 200 jaar, in samenwerking met Le Château du Clos Lucé in Amboise de Leonardo da Vinci prijs toe aan een betekenisvol familiebedrijf van minstens twee generaties oud. Willem van Eeghen, president van Les Hénokiens licht de keuze voor Van Oord toe: “Deze prijs kennen we toe aan bedrijven die zich continue aanpassen aan de marktomstandigheden maar wel oog houden voor de lange termijn ontwikkelingen, respect tonen voor de omgeving waarin ze werken en zorgdragen voor een levende nalatenschap.

Van Oord, nu geleid door de vierde generatie, is uitgegroeid tot een internationale organisatie met 5.000 medewerkers. Het bedrijf dat oplossingen biedt voor wereldwijde maritieme uitdagingen, is onder andere betrokken bij veel activiteiten en programma’s die zich richten op innovatie en onderzoek, zoals het kennisprogramma Building with Nature.” Pieter van Oord: “Wij zijn vereerd met de toekenning van deze prestigieuze prijs. Van Oord heeft als familiebedrijf de focus op de continuïteit voor de lange termijn. Investeren in de juiste mensen en innovatieve schepen is daarbij cruciaal.”

Financiële overeenstemming aanleg A6

Biologisch baggeren

Rijkswaterstaat en consortium Parkway 6 BV (Dura Vermeer, BESIX, Rebel Valley, John Laing Investments ) hebben de financial close bereikt voor project A6 Almere Haven – Almere Buiten-Oost. Hiermee is de financiering rond voor de verbreding van de A6 bij Almere, in het verlengde van de huidige werkzaamheden vanaf de A1 naar Almere.

De gemeente Rotterdam start in Charlois, IJsselmonde en Pernis een proef met biologisch baggeren. Door het gebruik van biologische korrels wordt de sliblaag in het water zelf afgebroken en is er geen zwaar materieel nodig om het slib uit het water te halen en af te voeren. Door deze methode wordt het milieu veel minder belast, het ecologisch evenwicht van het water hersteld, waterplanten krijgen meer kans en algengroei neemt af. Ook wordt het water helderder en kan op lange termijn de waterkwaliteit verbeteren. Het biologisch baggeren wordt uitgevoerd met het product Bio-Vase. Deze korrel breekt het organisch materiaal af. Voordeel is dat deze afbraak snel gaat en er geen stank vrijkomt.

Vooraf wordt een nulmeting uitgevoerd. Dit gebeurt met een onbemand radiografisch bestuurbaar bootje. De vermindering van de sliblaag wordt elk kwartaal gemeten. Ook worden er analyses van de waterkwaliteit gedaan. De proef duurt drie jaar, waarbij het biologisch baggeren wordt uitgevoerd door Dutch Water Tech, bij de watergangen aan de Vaanweg, achter de Texaco (Charlois), in de Bolnessevliet (IJsselmonde) en bij de voormalige volkstuin aan de Oud Pernisseweg (Pernis).

De A6 tussen Almere Havendreef en Almere Buiten-Oost wordt verbreed naar 4 x 2 rijstroken met hoofd- en parallelbanen, dat zijn vier rijstroken per rijrichting.

De extra rijstroken zorgen ervoor dat de doorstroming en daarmee de bereikbaarheid van de noordelijke Randstad verbetert. Ook wordt de leefbaarheid in de omgeving vergroot: ter hoogte van het Weerwater wordt de A6 naar maaiveldniveau verlaagd en worden op- en afritten verder uit elkaar gelegd.

Dit creëert ruimte voor toekomstige gebiedsontwikkeling door de gemeente Almere, waaronder de Floriade die hier in 2022 wordt gehouden. Dit project is onderdeel van het programma Schiphol-Amsterdam-Almere (SAA), het grootste wegenprogramma van Rijkswaterstaat de komende tien jaar.

| 49

Journaal Nederlandse infrastructuur in 2030 energieneutraal

Catharinabrug is langste UHSB-brug

Het Nederlandse hoofdwegennet en waternetwerk draait over veertien jaar volledig energieneutraal. Dit betekent dat nieuwe bruggen en sluizen van Rijkswaterstaat energie opwekken die weer wordt ingezet voor het eigen netwerk.

De weg en de directe omgeving krijgen een rol bij de energieopwekking.

Zonnepanelen en windmolens langs snelwegen, op dijken en sluiscomplexen en bij vaarwegen gaan elektriciteit leveren voor verkeerscentrales en gemaaid bermgras wordt omgezet in groen gas. Daarnaast wordt ingezet op de ontwikkeling van asfalt dat zorgt voor minder brandstofverbruik en op innovaties zoals een weg die de energie levert aan het verkeer dat er over heen rijdt.

De Catharinabrug in Leiden is de langste en slankste brug van ultrahogesterkte­ beton in Nederland. De fiets- en voetgangersbrug, naar een ontwerp van DP6 architectuurstudio, heeft een totale lengte van ruim 36 meter en een dek dat in het midden slechts 275 millimeter dik is.

In een brief aan de Tweede Kamer maakte minister Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu) haar ambities bekend voor de toepassing van duurzame innovaties in de infrastructuur. Zo wil de minister dat de infrastructuur in beheer bij Rijkswaterstaat – wegen, vaarwegen en waterkeringen, sluizen en bruggen – in 2030 volledig e n e r g i e n e u t ra a l draaien. Rijkswaterstaat gaat met inzet van zijn netwerken en areaal bijdragen aan de winning van duurzame energie en het gebruik van duurzame brandstof stimuleren. Ook gaat de beheerder van de Nederlandse infrastructuur innovaties aanjagen via de contracten met marktpartijen.

Minister Schultz van Haegen.

Materieel nog altijd niet veilig genoeg Bedrijven in de landbouw, wegenbouw, transport en logistiek kunnen meer doen om de veiligheid van werknemers en weggebruikers te garanderen.

Hoewel de Regeling Voertuigen glashelder stelt dat ‘uitstekende delen van bedrijfsauto’s’ moeten zijn ‘afgeschermd’, is de praktijk vaak anders.

Uitstekende delen van materieel veroorzaakt nog dagelijks ernstig letsel.

Chris Lindenberg van het IJmuidense bedrijf MagProtect, dat magnetische beschermhoeken produceert, constateert dat er in de landbouw, wegenbouw, transport en logistiek de laatste jaren vorderingen zijn gemaakt. “Maar het gaat mondjesmaat.” Wetgeving en extra controles van de politie op de naleving ervan hebben nog niet overal tot het gewenste resultaat geleid. Het IJmuidense bedrijf, opgericht in 2013, gooit hoge ogen met de MagProtect, een hoogwaardige en op maat gemaakte neodymiummagneet die het uitstekende onderdeel niet alleen markeert, maar ook afschermt. De kunststof beschermhoek is voorzien van een krachtige magneet en blijft daardoor altijd op zijn plek. Het innovatieve Nederlandse product wordt inmiddels in tientallen landen en op alle continenten gebruikt. Lindenberg hoopt het aantal ongelukken fors terug te dringen.

50 |

Met een S-vormig verloop verbindt de 6 meter brede brug de Haarlemmerstraat met de Breestraat. Het dek van de brug moest zo slank mogelijk zijn, omdat de gemeente een brug wenste met een gering hellingspercentage en een grote doorvaartopening. Dit is bereikt door de steunpunten zo optimaal mogelijk te plaatsen en de constructie van ultrahogesterktebeton te maken.

Het resultaat is een brug waarvan de steunpunten vloeiend over gaan in een dek dat in het midden slechts 275 millimeter dik is. Voor het ultra hogesterktebeton is gekozen voor het materiaal Compact Reinforced Composite van Hi-Con. Om gewicht te besparen zijn EPS-blokken toegepast in het brugdek.

Bijzonder aan het project is het zeer slanke en vloeiende uiterlijk van de brug.

Er is bovendien veel aandacht besteed aan de kwaliteit en toleranties van de dubbel gekromde prefab elementen die met natte knopen worden gekoppeld.

Provincie Noord-Holland investeert in infrastructuur De provincie Noord-Holland gaat de komende periode ruim 37 miljoen euro investeren in haar infrastructuur. Van dit bedrag wordt de provinciale infrastructuur onderhouden en, indien nodig, verbeterd of uitgebreid. Het gaat hierbij om zowel de provinciale wegen als de verbindingen voor hoogwaardig openbaar vervoer en de provinciale waterwegen.

Zo wordt er geld gestoken in de verbetering van de kwetsbaarheid van de vlotbruggen en het verbeteren van de doorstroming van het scheepvaartverkeer.

Samen met Stadsregio Amsterdam investeert de provincie in de verbinding van het hoogwaardig openbaar vervoer tussen Aalsmeer en Schiphol Zuid.

IJtunnel deze zomer zes weken dicht De IJtunnel gaat deze zomer vanaf 15 juli zes weken dicht voor werkzaamheden. Daartoe worden autoverkeer en het openbaar vervoer omgeleid. De IJtunnel moet in 2019 aan de nieuwe Europese tunnelwetgeving voldoen. Er wordt onder meer gewerkt aan de ventilatiesystemen. Tijdens de werkzaamheden worden automobilisten omgeleid via de Coen- en de Zeeburgertunnel.

De omleiding kost maximaal vijftien extra minuten reistijd.

EINDHOVEN | Vliegbasis Eindhoven

Tekst: Roel van Gils Beeld: Intercodam Infra

RENOVATIE START- EN LANDINGSBAAN VLIEGBASIS EINDHOVEN Na twaalf jaar is het asfalt van de start- en landingsbaan van Vliegbasis Eindhoven toe aan vervanging. Tijdens een achttien dagen lange stremming voor het vliegverkeer is dag en nacht gewerkt aan de vervanging van het asfalt. Voor de asfaltwapening heeft het Rijksvastgoedbedrijf gekozen voor Mesh Track.

'Om aan de hoge kwaliteitseisen voor het asfalt te voldoen, werden bij het aanbrengen van de deklaag gelijktijdig negen asfaltmachines ingezet'

Mesh Track van Intercodam Infra heeft een stalen inlage met een verankerde dwarsdraad. Dit type asfaltwapening is al eerder met succes toegepast op andere Europese vliegvelden, waaronder Vliegbasis Deelen. “Een stalen inlage met een verankerde dwarsdraad kent meerdere voordelen,” vertelt Martin Suijker, algemeen directeur Intercodam Infra. “Zo kan het snel worden aangebracht, waardoor de onderhoudsintervallen korter zijn. Daarnaast voorkomt de stalen wapening scheurvorming en heeft het een bewezen lange levensduur, wat een besparing op toekomstige onderhoudskosten en intervallen oplevert. Bovendien kan Mesh Track als enige wapening volledig gescheiden verwijderd worden en is het geheel cradle to cradle.”

DRIE FASES VAN TWAALF UUR Ook de functionele eigenschappen, zoals hechting en haakweerstand, hebben volgens Suijker een doorslaggevende rol gespeeld bij de keuze voor deze soort asfaltwapening bij de renovatie. “Zo vindt bij de toepassing van Mesh Track geen reductie van kwaliteit of duurzaamheid plaats tijdens de installatie en verdichting van de asfaltoverlagingen, zelfs niet op een gefreesd profiel.” In totaal is er 144.000 m2 Bitufor aangebracht door de EAB-combinatie (Emulsie Asfalt Beton) Possehl en Rapid Asfalt, in drie fases van slechts twaalf uur.”

Op de nieuwe baan is circa 30.000 ton nieuwe asfalt aangebracht. Om aan de hoge kwaliteitseisen voor het asfalt te voldoen, werden bij het aanbrengen van de deklaag gelijktijdig negen asfaltmachines ingezet. Door het asfalt in één stroom op de 45 meter brede en 3 kilometer lange start- en landingsbaan aan te brengen, ontstaan er geen naden. Op de asfaltdeklaag is tevens een antiskidlaag aangebracht, een stroeve laag met groot waterbergend vermogen die voor optimale grip voor de vliegtuigen zorgt en de levensduur van de baan verlengt. Het vliegverkeer is op donderdag 16 juni weer hervat. ❚

| 51

WADDINXVEEN | Parallelstructuur A12

Tekst: Roel van Gils Beeld: Marcel Smits / Heijmans

Parallelstructuur A12 heeft meerledig doel

Het wegennetwerk rond Gouda wordt uitgebreid. Onder de naam Parallelstructuur A12 komen er twee nieuwe wegen bij: de Extra Gouwekruising en de Moordrechtboog. In opdracht van de provincie Zuid-Holland bouwt Heijmans het project. Peter Gerrits, uitvoeringsmanager van Heijmans praat ons bij over de status van het project en de mijlpaal die in het weekend van 23 april is bereikt.


Het inhijsen van het beweegbare deel ging sneller dan verwacht.

52 |

WADDINXVEEN | Parallelstructuur A12

DC&M-CONTRACT Heijmans is opdrachtnemer van het project Parallelstructuur A12. Gerrits: "Het gaat om een DC&M-contract. Behalve het ontwerp zijn we ook verantwoordelijk voor het onderhoud. We hebben in het ontwerp daarom bewuste keuzes gemaakt om het onderhoud te vergemakkelijken en veilig te laten verlopen. Zo is de toegang naar de basculekelder van de nieuwe basculebrug over de Gouwe dusdanig uitgevoerd, om veilig inspecties te kunnen uitvoeren. Ook hebben we oplossingen bedacht voor strategisch onderhoud, zoals een afwijkend type asfalt."

De nieuwe basculebrug is een klasse apart en bestaat uit twee landhoofden en elf pijlers met een grote basculekelder voor het beweegbaar gedeelte. Het stalen brugdek is door Constructiebedrijf Hillebrand gebouwd en HEBO Maritiemservice heeft het vervoer en het inhijsen van het brugdek voor rekening genomen. Movares Nederland B.V. ontwierp het beweegbare brugdek, het bewegingswerk en de aanbruggen.

'Ondanks het immense bewegingswerk zijn de afmetingen van de basculekelder zo compact mogelijk gehouden' uitgebreid getest, via bedieningscentrale Steekterpoort. De nieuwe brug wordt na oplevering door de provincie op afstand bestuurd."

Volgens Gerrits zit de uitdaging in dit project vooral in de directe nabijheid van het Gouwe Aquaduct, de A12 en een aantal bedrijven. "We proberen zo min mogelijk overlast op de omgeving te veroorzaken.

In de directe nabijheid bevindt zich een snoepjes-

fabriek met gevoelige weegapparatuur. We hadden daarom in de tenderfase reeds afspraken gemaakt om in de vakantieperiode de prefab palen te heien.

Volgens planning is het project eind van het jaar klaar.” Meer informatie over het project, foto’s en filmpjes van het vervoer en inhijsen van het beweegbare deel van de basculebrug is te vinden op de website van de provincie Zuid-Holland, via www.zuid-holland.nl/parallelstructuurA12. ❚

EEN VAN DE GROOTSTE IN ZIJN SOORT De nieuwe basculebrug is één van de grootste in zijn soort. De totale brug is 500 meter lang, heeft een doorvaarthoogte van 7 meter in gesloten toestand en een beweegbaar brugdek met een afmeting van 41 bij 20 meter. Dat is goed voor 2 x 2 rijbanen. Het beweegbare deel, het stalen val, vormt samen met de basculekelder, het contragewicht en het panamawiel de belangrijkste onderdelen van de brug. Het stalen val beweegt dankzij een as onder het wegdek, in de basculekelder. Die kelder is bij de brug over de Gouwe, met een breedte van 19 meter, een lengte van 17 meter en een hoogte van 13 meter, zo compact mogelijk gehouden, ondanks het immense bewegingswerk. De kelder is voor een deel ook boven de waterspiegel te zien en is voorzien van ramen, zodat mensen van buitenaf kunnen aanschouwen hoe het mechanisme met de 160 kW sterke elektromotor werkt.

INHIJSEN BEWEEGBARE DEEL In het weekend van 23 april is het beweegbare deel van de brug ingehesen. "Het inhijsen ging sneller dan verwacht," zegt Gerrits. "Het beweegbare brugdek met een gewicht van bijna 400 ton werd in de week voor het inhijsen van Middelburg naar Waddinxveen vervoerd. Inmiddels is het brugdek aan het bewegingswerk in de basculekelder gekoppeld en is er 83 kuub extra zwaar beton in de ballastkist gestort, dit als contragewicht bij het openen en sluiten van de brug. Dat komt overeen met een gewicht van 375.000 kilogram. De komende periode wordt de bediening van de brug

PARALLELSTRUCTUUR A12 Met de aanleg van de Parallelstructuur A12 versterkt de provincie Zuid-Holland het weggennetwerk in de regio. De twee nieuwe provinciale wegen ontlasten de A12 bij het Gouweaquaduct en bieden automobilisten tussen Den Haag en Gouda een aantrekkelijk alternatief. De aanpak verbetert niet alleen de bereikbaarheid van de regio, ook neemt de verkeersveiligheid rondom Gouda toe.

| 53

WADDINXVEEN | Parallelstructuur A12

Tekst: Roel van Gils Beeld: HEBO Maritiemservice

Basculebrug op transport Het beweegbare deel van de basculebrug is in opdracht van hoofdaannemer Heijmans door Constructiebedrijf Hillebrand in Zeeland gebouwd. Aan HEBO Martiemservice de taak om het 400 ton zware brugdek naar Waddinxveen te varen en vervolgens het brugdek ook nog eens vanaf het water in te hijsen. "Je kunt je voorstellen dat onze werkzaamheden en met name het inhijsen vanaf het water onder een vergrootglas lagen," zegt Willem Korf van HEBO Maritiemservice.

54 |

WADDINXVEEN | Parallelstructuur A12

Het beweegbare deel van de basculebrug is 41 meter lang, 20 meter breed en weegt bijna 400 ton. "We hebben het brugdek eerst met behulp van trailers in horizontale positie op een ponton gereden bij Hillebrand in Middelburg," vertelt Korf. "Tot aan Rotterdam kwamen we geen obstakels tegen en hadden we breed vaarwater. Op de route van Rotterdam naar Gouda dienden we echter een sluis te passeren met een doorvaartbreedte van maximaal 14 meter. Dat betekende dus dat we het brugdek moesten kantelen en overladen op een tweede ponton, voorzien van een schuinstelling, eveneens geprepareerd door Hillebrand."

DRIJVENDE BOKKEN Met behulp van de drijvende bokken HEBO-Lift 7 en HEBO-Lift 8 is het brugdek van het ene ponton opgetild, gekanteld en in de schuinstelling geplaatst op het tweede ponton. Korf: "Door deze actie wisten we direct of de gewichtsverdeling en het zwaartepunt overeenkwamen met hetgeen in theorie was berekend. Eigenlijk voor ons een bijkomend zekerheidje. De HEBO-Lift 7 en HEBO-Lift 8 moesten later immers ook in actie komen voor het plaatsen van het brugdek in Waddinxveen. Nadat het brugdek op de schuinstelling was geplaatst, konden we doorvaren richting eindstation. Ook het nemen van de sluis onderweg bleek geen enkel probleem; we bleven mooi binnen de grenzen van 14 meter. Datzelfde gold voor onze drijvende bokken. Ze hebben relatief compacte afmetingen met een minimaal benodigde doorvaarthoogte van 6 meter en -breedte van 11,50 meter, maar hebben desondanks een flinke hijscapaciteit van elk 300 ton. Een drijvende bok met 400 ton hijscapaciteit zou de sluis niet kunnen passeren. Daaruit blijkt maar weer dat we een uniek stuk equipment hebben om dit soort operaties veilig uit te voeren op binnenwater.”

EXTERNE BUREAUS Met name het inhijsen van het brugdek lag zoals gezegd onder een vergrootglas. Korf: "Onze equipement is gemaakt en ontworpen om te werken vanaf het water. Daarvan hebben we de betrokkenen ook weten te overtuigen. Ook hebben we meer dan gebruikelijk in de engineeringsfase zoveel mogelijk de stabiliteits- en gewichtsberekeningen voor zover mogelijk in begrijpelijke taal aan de opdrachtgever verstrekt. Dit om de opdrachtgever te overtuigen dat het inhijsen op een zo veilig mogelijke manier zou gebeuren. Er is tevens een uitgebreid draaiboek geschreven om te verduidelijken dat we er alles aan gedaan hebben om alle risico’s tot het minimum te beperken. Daarnaast zijn onze

plannen door twee externe bureaus beoordeeld, één in opdracht van Heijmans en één in opdracht van de Provincie Zuid-Holland. Het brugdek is in de nacht van 23 april ingehesen, een klus die vanwege de goede voorbereiding en weersomstandigheden al uren eerder dan gepland werd voltooid. De hijsklus zelf duurde slechts 3,5 uur, waarbij het brugdek met onze drijvende bokken vanuit de schuinstelling terug in horizontale positie is gedraaid en zo werd geplaatst op de fundatie in de kelder. Vervolgens heeft Hillebrand onder andere het bewegingswerk aangesloten, is de ballast gestort en kon op maandag 25 april vanaf 6.00 de scheepvaart weer passeren. Een prachtklus," besluit Korf. ❚

| 55

Hout voor grond-, wegen waterbouw

Design & Construct van construccewerken voor de infrastructuur Takke Breukelen B.V.

l

Keulschevaart 7

l

3621MX

l

Breukelen

l

info@takke.eu

www.ltl.nl

Leyenaar Taapken Lamaker B.V. Kamerlingh Onnesweg 7, 4131 PK Vianen Postbus 191, 4130 ED Vianen Tel. +31 (0) 347 374 844 E-mail: verkoop@ltl.nl

WADDINXVEEN | Parallelstructuur A12

Tekst: Roel van Gils Foto’s: Constructiebedrijf Hillebrand

Enorme basculebrug succesvol geplaatst De nieuwe basculebrug in de A12 Gouwe Kruising is op 23 april tot op de millimeter nauwkeurig geplaatst. Het gevaarte met een eigen gewicht van 390 ton is door Constructiebedrijf Hillebrand volledig prefab voorbereid in de productiefaciliteit in Middelburg. Een stalen brug van dergelijke afmetingen prefab voorbereiden, is uniek voor Nederlandse begrippen. Martijn Kuzee van Constructiebedrijf Hillebrand licht het proces graag toe. geen uitdaging uit de weg. Wat in het klein kan, kunnen we ook in het groot maken. Het begint langzamerhand standaard voor ons te worden dat we zulke uitdagingen aangaan. We hebben diverse aanvragen liggen voor vergelijkbare bruggen in het buitenland. Ook zijn we volop actief in de offshore met grote, zware en complexe staalconstructies in hoogwaardige staalsoorten.” ❚

Al in de tenderfase zijn we door Heijmans benaderd om een goed onderbouwd ontwerp neer te leggen, rekening houdend met de EMVI criteria, weet Kuzee. "Na gunning lag onze scope in het bouwen en plaatsen van de stalen brug inclusief elektromechanische aandrijving. We hebben de brug zodanig prefab voorbereid dat deze nog net getransporteerd kon worden. Want, hoe meer voorbereidend werk, des te minder hoeft er te gebeuren op locatie. Ook hebben we samen met Movares de aandrijving mede geëngineerd." Het gaat hier om een aandrijving met twee Panamawielen in een doorsnede van 4,10 meter en 60 centimeter breed. Deze wielen zijn in China geproduceerd, omdat in Nederland geen partij is die deze afmetingen kan produceren. "Letterlijk alles is groot en zwaar aan de basculebrug," zegt Kuzee.

gewicht inclusief ballast van 900 ton. Kuzee: "Het te transporteren deel had een afmeting van 41,1 bij 19,1 bij 4,5 meter met een gewicht van 390 ton. De brug is samengesteld uit S355 staal en geconserveerd, waarbij de coating en het rijdek is voorzien van een epoxy slijtlaag in onze geconditioneerde omgeving. Het gevaarte is door Hebo Maritiemservice vanuit Middelburg op een ponton vervoerd naar Schiedam. Vervolgens is de brug - vanwege de beperkte doorvaartbreedte - in een schuinstelling gezet en naar Waddinxveen gevaren. Op locatie is de brug tot op de halve millimeter nauwkeurig op zijn plaats gehesen."

Kuzee lijkt terug op een fantastisch verlopen project. "We hebben in goede harmonie samengewerkt met Heijmans, er was voortdurend begrip voor elkaar. Met als mooi resultaat een geprefabriceerde brug die tot op de millimeter past."

HALVE MILLIMETER

Er zijn maar weinig van deze bruggen in Nederland.

Constructiebedrijf Hillebrand heeft zijn expertise volgens Kuzee overal vandaan gehaald. "We gaan

Het beweegbare deel van de brug is 41,10 meter lang, 23 meter breed en 6,6 meter hoog met een

| 57

De Gouwebrug is een meesterwerk Jacques Montijn adviseur beweegbare bruggen bij Movares De brug over de Gouwe is het zichtbare resultaat van goede samenwerking met onze opdrachtgever. Als Movares hebben we de verschillende disciplines die samenkomen in de ontwerp- en realisatiefase allemaal in huis. De brug is het resultaat van goed teamwerk waarbij onze constructeurs binnen nauwe marges een maakbaar ontwerp hebben gerealiseerd. Daar zijn we trots op!

movares.nl/beweegbarebruggen advertentie v2.indd 1

Het zit niet altijd mee Laat u daarom van tevoren adviseren door dĂŠ juridisch adviseur van infrastructurele projecten in Nederland.

Ga naar pelsrijcken.nl voor meer informatie.

13-06-2016 16:35:49

WADDINXVEEN | Parallelstructuur A12

Tekst: Roel van Gils Beeld: Movares

Virtueel bouwen Hoofdaannemer Heijmans heeft Movares ingeschakeld om expertise in te brengen betreffende de beweegbare basculebrug over de Gouwe. “Het is een forse brug, met een korte bewegingstijd,” zegt Anton van ’t Klooster van Movares. “Met name dat laatste aspect had veel impact op de engineeringswerkzaamheden.

Verder is bijzonder dat het brugontwerp 100 procent digitaal in een BIM-omgeving is gerealiseerd, met een integraal 3D-model van het gehele kunstwerk.”

Binnen de gelederen van Movares houdt de afdeling Staalbouw zich bezig met het ontwerpen van vaste en beweegbare kunstwerken, en dan met name stalen bruggen en sluizen.

“Bij aanvang van dit project waren een aantal medewerkers van Movares gestationeerd bij Heijmans om onder andere het ontwerp voor de beweegbare brug op te stellen,” vervolgt Van ’t Klooster. “De verschillende disciplines van Movares en Heijmans, voor onder meer de aanbruggen, de onderbouw (de basculekelder), het brugval, het bewegingswerk van de brug en de bruginstallaties, zaten zodoende dicht bij elkaar zodat alle raakvlakken goed en snel konden worden afgestemd. Behalve voor het stalen val en het bewegingswerk hebben we ook onze expertise laten gelden bij het ontwerp van de basculekelder. Het stalen val en de basculekelder is ontworpen voor een levensduur van honderd jaar, voor het bewegingswerk is gerekend met een levensduur van vijftig jaar.”

HOGE BELASTINGEN De vereiste bewegingstijd voor het openen en voor het sluiten van de brug was aanvankelijk slechts tweemaal één minuut.

Dat is gangbaar voor een brug van gemiddelde afmetingen, maar volgens Van ’t Klooster niet voor een brug als deze met een overspanning van bijna 30 meter. “Dat had veel impact op de engineering; het resulteerde in hoge belastingen en vergde veel aandacht voor veiligheidsaspecten omdat in noodgevallen de brug ook heel snel stil moet staan. Voor de aandrijving van de brug hebben we veel varianten onderzocht. Dat heeft uiteindelijk geresulteerd in de keuze voor een groot elektromechanisch bewegingswerk, bestaande uit twee panamakrukmechanismen en één centrale tandwielkast met een elektromotor van 160 kW.”

Het bewegingswerk bestaat uit twee panamakrukmechanismen en één centrale tandwielkast met een elektromotor.

Door de intensieve interactie tussen de diverse disciplines en de uitvoerend aannemer is het ontwerp en de bouw van de diverse delen van de beweegbare brug integraal zeer goed op elkaar afgestemd, blikt Van ’t Klooster terug. “We hebben daarbij op een goede manier van elkaars 3D-modellen gebruik gemaakt.

Raakvlakken werden goed beheerst en dat virtueel bouwen werpt zijn vruchten af, zo kunnen we nu concluderen. Alle onderdelen van de brug en het bewegingswerk zijn tot op minder dan één millimeter nauwkeurig geplaatst en functioneren precies zoals in de 3D-modellen was voorzien.” ❚

| 59

COLUMN | Liesbeth Schippers

Don’t give up!

(Foto Pieter-Rim de Kroon)

60 |

COLUMN | Liesbeth Schippers

De Cùl Baeg, Northwest Highlands of Scotland, no trail, countless mudholes. Dan zie je het soms even niet meer zitten.

In een bouw- of infraproject is dat niet anders. Zeker het juridische voortraject, de besluitvormingsfase, bevat veel valkuilen. Talloze regels waaraan moet worden voldaan, oneindig veel onderzoek, en hoe secuur het projectteam en het bevoegd gezag ook te werk gaan, er kan altijd een steek vallen en dat lijkt dan vaak onoverkomelijk. Niet het meest actuele verkeersmodel gebruikt, een veldonderzoek naar een bepaalde soort in de verkeerde periode, woningen over het hoofd gezien in het akoestisch onderzoek, een milieuaspect onvoldoende onderzocht in de milieueffectrapportage (MER).

Of simpelweg een verkeerde bepaling in het besluit of bij nader inzien een onjuiste ontwerpafweging waardoor een bedrijf onnodig veel grond moet afstaan. Stuk voor stuk fouten die u, eenmaal voor de rechter gekomen, duur kunnen komen te staan. Kúnnen, want het hoeft niet. Gooit u de neus in wind, in de hoop dat u door de mazen van het net glipt, dan gaat het meestal verkeerd. Er is altijd een belanghebbende die de fout aan de orde stelt. Zelfs als u dacht, dit ziet niemand, dan zult u verbaasd zijn uit welke hoek de vinger alsnog op de zere plek wordt gelegd. En de rechter? Als u niets heeft gedaan om de fout te herstellen, kan hij niet anders dan het besluit op dat punt vernietigen. Hoe moet het dan wel? Door te repareren!

Op het moment dat de fout wordt ontdekt, valt er van alles te doen. In de onderzoeksfase kan gewoon een verbetering plaatsvinden, een aanvulling op het MER, alsnog een ecoloog in de goede periode het veld in laten gaan om de veldinventarisatie compleet te maken, aanvullend akoestisch onderzoek, het ontwerp aanpassen. Komen de fouten later aan het licht, bijvoorbeeld naar aanleiding van de zienswijzen tegen het ontwerpbesluit, dan kan prima reparatie plaatsvinden in het definitieve besluit. Maar zelfs nadat het besluit

is genomen hoeft u niet de handdoek in de ring te werpen. Dan nog met totaal nieuw onderzoek komen, is niet de bedoeling. Dus als er geen MER is gemaakt en dat wel had gemoeten, is daar niets meer aan te doen. Vaak gaat het echter niet om zo’n fatale fout, maar om uitgangspunten die niet in het besluit zijn onderbouwd of om onderzoek dat niet goed is uitgevoerd, maar een beter onderzoek voor het besluit geen verschil had gemaakt.

Die onderbouwing of dat onderzoek kan alsnog worden ingebracht in de procedure voor de rechter. Er kan ook gewerkt worden met een gevoeligheidsanalyse (als we het actuele verkeersmodel hadden gebruikt, had dat voor de analyses niet uitgemaakt). Bij een fout in de tekst van het besluit kan de goede tekst worden aangeleverd. Het voordeel van het verschaffen van de juiste informatie is dat de rechter daar iets mee kan doen, zoals het besluit zelf verbeteren of het besluit te vernietigen maar de rechtsgevolgen in stand te laten of door de bestuurlijke lus toe te passen.

Daarom dus: don’t give up!

❚

Liesbeth Schippers.

Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn NV advocaat, partner

| 61

SCHIPHOL-OOST | Fokker Logistics Park

Tekst: Patricia van der Beek

Eerste CO2-zuiverende truck court van Europa Sinds de start in 1999 heeft de ontwikkeling van Fokker Logistics Park op Schiphol-Oost een vlucht genomen. Zeker ook wat duurzaamheid betreft. Met de realisatie van Fokker 7|8 heeft het logistieke park zelfs een internationale primeur: het eerste logistieke gebouw dat volledig volgens de Cradle to Cradle filosofie gebouwd wordt.

staalconstructie niet uit onlosmakelijk in elkaar gelaste, maar geboute verbindingen met hoeklijnen. Bij demontage krijg je dus bruikbare stalen balken terug.” Andere toepassingen die bijdragen aan Cradle to Cradle en duurzaamheid zijn biologisch afbreekbare bouwmaterialen, een gedeeld zonnepark met het nabijgelegen kantorenpark Park 20|20 en een groene aankleding ter bevordering van biodiversiteit en CO2-opname. Het inmiddels opgeleverde infrawerk van Fokker 7|8 bestaat zelfs voor 90% uit Cradle to Cradle materialen.

INNOVATIEVE KRACHT VAN PARTIJEN

Fokker Logistics Park is een ontwikkeling van AFBP C.V., een samenwerkingsverband tussen Delta Development Group, VolkerWessels en Reggeborgh Groep. Het consortium kocht het voormalige Fokker-terrein op en sloopte er zo’n vijftig oude panden. Sinds 2005 komen daar stap voor stap nieuwe gebouwen en een nieuwe infrastructuur voor terug. “Duurzaamheid treedt hierbij steeds meer naar de voorgrond,” vertelt ontwikkelingsmanager Xander van Hoof van Delta Development Group. “Dit komt onder meer tot uiting in de toepassing van de Cradle to Cradle filosofie, een ontwikkeling waar we sinds 2007 succesvol mee bezig zijn op met name kantoorparken. Nu vliegen we de logistieke markt vanuit dezelfde filosofie aan.”

CIRCULARITEIT “Met Cradle to Cradle als uitgangspunt zetten we bij Fokker 7|8 in op circulariteit,” vervolgt Van Hoof.

“Voor het logistieke complex werken we met louter

62 |

zuivere materialen, waarvan de herkomst volledig te herleiden is. Bovendien zijn de materialen eenvoudig te demonteren en hergebruiken. Zo bestaat de

Van Hoof: “Die uitzonderlijk hoge score is mede het gevolg van de projectmatige aanpak in samenwerking met een aantal grote partijen en producenten. Binnen die samenwerking maken we gebruik van de innovatieve kracht van de betrokken bedrijven.” Een van die bedrijven is KWS Infra. Als marktleider in de wegenbouw en de productie van asfalt in Nederland staat dit VolkerWessels bedrijf achter diverse innovaties in de infratechniek. Frank Groot, bedrijfsleider KWS Noord Holland met ruime ervaring in duurzame ontwikkelingen, licht de samenwerking nader toe: “Wij denken vanaf het begin mee in duurzame ontwikkelingen op infragebied. Delta Development triggert ons om consistent anders naar het project te kijken. Wij geven daar, samen met de andere partijen, invulling aan.”

SCHIPHOL-OOST | Fokker Logistics Park

'Wij denken vanaf het begin mee in duurzame ontwikkelingen op infragebied' wat uniek is in Europa. In die hoedanigheid zijn wij door het consortium uitgenodigd, om tot een passende synthese te komen tussen de wensen van Delta Development, het asfaltproduct van KWS en onze betonplaten.” Op de vraag wat de betonplaten bijzonder maakt, antwoordt Le Conge Kleyn: “Het gaat hier om demontabele en dus herbruikbare platen van 120 x 120 x 16 centimeter. Om die platen bestand te maken tegen de hoge torsiekrachten van het vrachtverkeer voegden we er afstandshouders aan toe. De toplaag bestaat uit pure olivijn en anorthosiet. Het unieke aan olivijn is dat het een luchtzuiverend effect heeft. Het onttrekt CO2 uit de atmosfeer. Met trots kunnen we spreken over het eerste CO2-zuiverende truck court in Europa.” Het anorthosiet geeft een hogere wegdekreflectie. Dit verhoogt de zichtbaarheid en veiligheid, en is duurzamer.

Trots

GRES, GERECYCLED ASFALT EN BIOBITUMEN De duurzame materialen die het consortium toepaste voor het infradeel, zijn onder andere gresbuizen, gerecycled asfalt en een biobitumen toplaag. Groot: “In totaal legden we 300 meter riolering van gres aan. Voordeel van dit Cradle to Cradle Zilver gecertificeerde materiaal is dat het volledig herbruikbaar is.” Voor het gerecyclede asfalt, dat aangebracht is in de onderlaag van het wegdek, paste KWS Infra het Highly Ecologic Recycling Asphalt (HERA) System toe. Groot geeft uitleg: “Asfalt recyclen, waarbij gebuikt asfalt wordt verwarmd in speciale verwarmingstrommels en wordt toegevoegd aan nieuw asfalt, gebeurt al langer. Bijzonder aan het nieuwe HERA-system is dat die warmteoverdracht indirect plaatsvindt.

Hete gassen verwarmen de buitenzijde van de satellietbuizen in de trommel, waarbinnen het asfalt rustig rollend wordt verwarmd en gedroogd. Verbrandingsgassen en het te recyclen asfalt blijven gescheiden, met schoner en beter

asfalt als gevolg: de kwaliteit van de in het asfalt aanwezige bitumen blijft beter behouden, er is minder emissie van stof en schadelijke stoffen en er kan een hoger percentage oud asfalt verwerkt worden.” In de deklaag van het asfalt pastt het consortium een andere ontwikkeling van KWS Infra toe: KonwéBio. Dit is asfalt waarin een deel van het bitumen is vervangen door plantaardige koolzaadolie. Bij de groei van de planten wordt CO2 opgenomen die permanent wordt vastgelegd als bindmiddel in het asfalt. Door het gebruik van deze olie is een vrijwel CO2-neutraal asfalt mogelijk.

“Het infrawerk verliep uitzonderlijk goed,” blikt Groot terug. “Dit is mede te danken aan het lange, gedegen voorbereidingstraject en de transparante samenwerking waarin we met elkaar voor het beste eindresultaat gingen. Alle credits ook naar Delta Development, die onderscheidend durft te zijn, en partijen als Excluton die in de Cradle to Cradle visie meegaan. Ik ben er trots op onderdeel geweest te zijn van dit toonaangevende project.” ❚

Olivijn en anorthosiet als toplaag in de bestrating Voor het 7.000 vierkante meter grote truck court koos het consortium voor Cradle to Cradle betonplaten, geproduceerd en geleverd door Excluton.

Directeur Dolf le Conge Kleyn: “Als specialist in betonnen bestrating zijn wij bewust bezig met duurzaamheid en innovatie. Dit komt onder meer tot uiting in ons Cradle to Cradle Zilver certificaat,

| 63

Veelzijdig en compleet Aan de Stegge Bouw & Werktuigbouw is een multidisciplinair aannemersbedrijf waarbij in één BV de disciplines bouwkunde, civiele techniek en werktuigbouwkunde verenigd zijn.

Vanuit onze hoofdvestiging in Goor realiseren wij landelijke projecten. Op basis van een Programma van Eisen of een set basisgegevens kunnen wij een volledig gebouw of werktuigbouwkundige installatie engineeren en uitvoeren. Wij zijn

postbus 93

ISO-9001 en VCA** gecertificeerd.

7470 ab goor telefoon

0547 286 386

Aan de Stegge Bouw & Werktuigbouw is actief in de volgende marktsegmenten: • waterbe-

telefax

0547 286 380

handeling (rioolwaterzuiveringsinstallaties en drinkwaterproductie-installaties) • civiele

email

werken (met name op de zuiveringsmarkt) • utiliteitsbouw • constructies • industrie.

internet

info@aandestegge.org www.aandestegge.org

Romein Beton, in zijn element...

...van viaduct tot barrier Romein Beton B.V. • Postbus 11 • 6669 ZG Dodewaard tel. (0488) 41 71 11 • info@romein.nl • www.romein.nl

Leveringsoverzicht: Bruggen en viaducten Grondkerende constructies Tunnels Duikers Bergbezinkbassins Geluidsschermen Barriers Speciale constructies HSB/ZHSB/UHSB Pompen van beton

SCHARDAM | Nieuw gemaal

Tekst: Patricia van der Beek Beeld: Aan de Stegge Bouw en Werktuigbouw

Nieuw gemaal bij Schardam houdt de voeten droog In opdracht van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) ontwerpt en realiseert Aan de Stegge Bouw en Werktuigbouw een nieuw gemaal nabij Schardam. Het vele betonwerk in combinatie met de onderscheidende architectuur maken dit multidisciplinaire project uniek.

Het gemaal ligt even ten noorden van de bebouwingskern van Schardam en is onderdeel van het Deltaprogramma Hollands Noorderkwartier, een miljoenenproject van HHNK om ervoor te zorgen dat Noord-Hollanders onder zeeniveau kunnen

blijven wonen. Zo gaat het gemaal overtollig (regen)water van 220 polders in de Schermerboezem wegwerken richting Markermeer, met een uitmaalcapaciteit van 2.000 m3 per minuut en een inlaatcapaciteit van 500 m3 per minuut.

IGemaal Schardam in vogelvlucht.

VAN ENGINEERING TOT UITVOERING Architectenbureau kbng leverde het esthetisch ontwerp. Kenmerkend zijn de bootvormige, in metselwerk uitgevoerde elementen die het gemaal een bijzondere aanblik geven. “Met dit ontwerp als basis zijn wij verantwoordelijk voor de engineering, werkvoorbereiding en uitvoering van zowel het civiele als installatietechnische deel,” zegt bedrijfsleider Marc Maatmann van Aan de Stegge Bouw en Werktuigbouw. “Naast alle technische factoren dienen we rekening te houden met de flora en fauna in het gebied. We mogen geen onnodige invloed uitoefenen op de habitat van padden, vissen en andere daar aanwezige dieren. Werkzaamheden dienen bijvoorbeeld plaats te vinden buiten hun voortplantingsperiode.” Een ander aandachtspunt op dit project betreft CO2-reductie. Als houder van het CO2 Prestatieladder certificaat niveau 5 draagt Aan de Stegge Bouw en Werktuigbouw hieraan bij, door onder meer met lokale partijen te werken, groene stroom in te kopen en CEM III beton toe te passen.

COMPLEX BETONWERK

In december, wanneer ook de installaties gereed zijn, vindt de oplevering van het gemaal plaats.

Het gemaal heeft een uitmaalcapaciteit van 2.000 m3 per minuut en een inlaatcapaciteit van 500 m3 per minuut.

Kenmerkend voor het ontwerp zijn de bootvormige, in metselwerk uitgevoerde elementen.

De werkzaamheden worden uitgevoerd in twee fasen. De eerste fase, de noordzijde van het gemaal, ging begin 2015 van start. Maatmann: “We voerden eerst het nodige grondwerk uit, om vervolgens de damwanden voor de bouwkuip en de funderingspalen aan te brengen.” Het ontgraven van de bouwkuip gebeurde trapsgewijs, in verband met mogelijke archeologische vondsten. Maatmann vervolgt: “Het betonwerk is vrij complex, gezien de vele onderdelen en faseringen die op elkaar afgestemd moeten worden. Zo moeten we eerst de wanden storten voordat we met het betonwerk van de maalgangen kunnen starten. Door de goede samenwerking met HHNK en de andere betrokken partijen kunnen we dit soort uitdagingen tackelen.” De bouw van de tweede fase, de zuidzijde van het gemaal, is eind 2015 gestart en loopt door tot eind 2016.

In december, wanneer ook de installaties gereed zijn, vindt de oplevering van het gemaal plaats. ❚

| 65

GPS Werken

Tekst: Susan Moonen Beeld: Sitech

De nieuwste technologieĂŤn startten gisteren Marcel van Eijk, managing director bij Sitech, Nederlands marktleider in 3D-machinebesturing vertelt: “Wij zijn geen dozenschuiver of leverancier van producten. Wij proberen elke dag opnieuw een aanspreekpunt te zijn zodat bouwprocessen steeds vernieuwd worden. Het gaat erom dat het bouwproces in toenemende mate beheerst gaat worden, zodat we met elkaar minder afhankelijk zijn van toevalligheden. Als bepaalde cyclustijden lang zijn, dan is het bijvoorbeeld waardevol om te onderzoeken waarom dat zo is.

66 |

GPS Werken

Alleen door het achterhalen van de oorzaak kan er scherper gestuurd en dus meer effort behaald worden. Er is een duidelijke verschuiving gaande in de markt, waarbij bedrijven meer en meer integreren in een vroeg stadium van het bouwproces. En dan in samenwerking met alle partijen. Dat gaat van ingenieur en opdrachtgever tot aannemer en gemeente. Er is zoveel mogelijk nu de verschillende technieken steeds slimmer toegepast worden. Als gevolg daarvan leveren investeringen ook meer rendement op. We zien rendementsverhogingen van 35% voorbij komen. Dat is ook precies waar we goed in zijn in Nederland: innovaties doorvoeren en zoeken naar multifunctionele oplossingen.”

VAN ASFALT TOT ZOAB Onlangs ontwikkelde Sitech, in samenwerking met Heijmans uit Rosmalen, een nieuw systeem rondom het walsen van asfalt, waarbij verdichtingsen kwaliteitsverbeteringen behaald werden van zo’n 40% ten opzichte van de eerdere werkwijze.

Met GPS wordt er immers precies gemonitord wat er gebeurt tijdens het bouwproces. Zo bleken de walsen in dit voorbeeld veel te lang of bij de verkeerde temperatuur over het asfalt te rijden, zonder dat daar een bepaalde reden voor was.

Het gevolg? De kwaliteit van verschillende type asfaltmengsels ging flink achteruit. Met de nieuwste kennis werden, door inzet van de huidige technologieën, de betrokken machinisten anders geïnstrueerd, zodat de machines voortaan op het juiste moment op de juiste temperatuur over het wegoppervlak bewogen. Niet meer en niet minder.

Het resultaat is een significante verbetering van het eindproduct. “En dat is eigenlijk de conclusie van het hele verhaal,” vertelt van Eijk, “resultaatgerichte techniek krijgt in rap tempo een steeds grotere rol binnen de wereld van machines.”

FUNDERING EN DRAINAGE Voor plaatsbepaling voor heimachines of boorstellingen, verticaal draineren of het plaatsen van funderingspaaltjes zijn speciaal ontwikkelde systemen in de markt. Deze zijn specifiek ontworpen voor toepassing op machines die ingezet worden voor drainage- en/of funderingstechniek. Flexibiliteit en verschillende sensortechnieken begeleiden de machine naar het gewenste punt op de betreffende locatie en de vereiste diepte. Doordat er volledige registratie van alle activiteiten is, kan het proces, ook achteraf, bijgestuurd en eventueel aangescherpt worden. “Dat is misschien wel het mooiste onderdeel van ons werk. Dat je samen met een klant die reis maakt, waarbij je gedurende die tijd concreet in praktijk kunt aantonen hoe positief vernieuwing uitpakt, mits het goed wordt toegepast. Wij proberen altijd vanuit gezond boerenverstand oplossingen te bedenken voor de meest uiteenlopende uitdagingen. Nuchterheid. Dat is ook precies wat past bij onze doelgroep,” aldus de managing director.

OPLEIDEN MET EEN HOOFDLETTER O Stilstand is achteruitgang. Dat is een cliché, al maakt dat gegeven de kern van de boodschap nog niet minder waar. En toch is stilstand wel hetgeen

er dagelijks aan de hand is op veel verschillende bouwplaatsen. “Er zijn machinisten die al jarenlang met hetzelfde systeem werken en dit elke dag op exact dezelfde manier inzetten. Zonder dat ze zich bewust zijn van de vele mogelijkheden die de geavanceerde, maar tegelijkertijd toegankelijke software, hen feitelijk biedt. Dat is de reden dat we binnen Sitech zo’n drie jaar geleden zijn begonnen met het geven van trainingen. Machinisten, uitvoerders en landmeters: ze komen stuk voor stuk voorbij.

Natuurlijk wordt er bij elke uitlevering uitleg over de machine gegeven, maar je merkt in praktijk toch dat er vaak veel te weinig uit het systeem gehaald wordt. We merken ook dat mensen hartstikke enthousiast worden als ze eenmaal weten wat er allemaal kan met de machine waar ze elke dag mee werken. Vaak vertrekken deelnemers enthousiast uit ons pand,” besluit Paul van Grinsven, service & trainingsmedewerker bij het bedrijf uit Asten. In de praktijk blijkt, dat mensen die dagelijks hetzelfde werk doen, de neiging hebben om bedrijfsblind te worden voor andere mogelijkheden die de techniek bieden kan. En daardoor blijven rendementen liggen. Immers, als een uitvoerder niet op de hoogte is van alle mogelijkheden, dan brengt hij dit ook niet over op de betrokken machinist. Die handelt vervolgens op dezelfde manier als in de maanden of jaren daarvoor. Precies dát gegeven is waar slimmer bouwen over gaat. Vooruitgang.

Kennisoverdracht. Bewustwording. En dan niet per se in die volgorde. Waarom drie keer dezelfde grond verplaatsen als het ook in één keer kan? Win-win in optima forma, zou je kunnen zeggen. ❚

| 67

Luchtzuiverende lantaarnpalen Tekst: Anniek Heijs Beeld: Ziut B.V.

Wereldprimeur met luchtzuiverende lantaarnpalen Kennen we vandaag de dag nog extreme luchtvervuiling, zoals in de jaren zeventig en tachtig? Met de komst van de katalysator en industriële uitstootrestricties is dat verleden tijd, toch? Helaas! Zonder dat we het merken is luchtvervuiling nog steeds een ernstige bedreiging voor onze gezondheid. “Luchtweg gerelateerde ziektes staan wereldwijd op de derde plaats als doodsoorzaak,” vertelt Irene Bruines, commercieel manager bij Ziut.

SCHIJNVEILIGHEID “De normen die de overheid hanteert als het gaat om luchtkwaliteit, en dan specifiek fijnstof, zijn te ruim in relatie tot de bedreiging voor de volksgezondheid.” Bruines noemt dat schijnveiligheid creëren. “Roet is bijvoorbeeld zo’n deeltje dat niet de juiste status krijgt binnen deze normen. Terwijl dit deeltje net zoals ultrafijnstof (<PM1) wel degelijk in onze buitenlucht voorkomt en dit de meest schadelijke deeltjes zijn voor de gezondheid. ‘s Werelds eerste fijnstofvanger voor de openbare ruimte vangt ook deze deeltjes af.”

AEROSOL Maar wat is een fijnstofvanger en hoe werkt dit systeem? “Om bij het begin te beginnen, er is dertig jaar gewerkt aan deze innovatie,” vertelt Bruines. “Al sinds midden jaren zeventig is er door drs. ir Jan Marijnissen – emeritus hoogleraar TU Delft – onderzoek verricht naar de aerosol; stofdeeltjes die zich in de lucht begeven. Zijn onderzoek richtte zich op manipulatie van de beweging van deze deeltjes. Deze wetenschap combineerde hij medio jaren tachtig met de kennis van fysicus drs. ing. Rein Andre Roos op het gebied van statische geleiding en elektrische wind. Dit betekende een doorbraak in de manier waarop stofdeeltjes met een uiteenlopende grote van PM1 en kleiner tot PM10 binnen het spectrum ultrafijnstof afgevangen en gemeten worden.”

68 |

Pamares vangt ultrafijnstof af in Arnhem.

Luchtzuiverende lantaarnpalen

Pamares vangt ultrafijnstof af in Arnhem, resultaat na twee weken.

STATISCH GELADEN OPLOSSING De potentie van het onderzoek van Marijnissen en Roos werd herkend door BAM Infratechniek. Zij investeerden vanaf 2007 in de ontwikkeling van dit vooruitstrevende systeem. Bruines hield zich indertijd bij RWS al bezig met het fijnstofprobleem.

“Rijkswaterstaat heeft tussen 2006 en 2009 opdracht gegeven voor diverse proefopstellingen in praktijksituaties. Zoals in de tunneltechniek.

In de Thomassentunnel in Rozenburg hebben we de kans gehad het systeem voor de eerste keer te testen. Met een veelbelovend resultaat; als eerste keer 15% fijnstof afgevangen. Inmiddels kunnen we in tunnels tot 60% reductie behalen. Daarna is de Pamares ontwikkeld. Een systeem voor de openbare ruimte.”

LUCHTZUIVERENDE LANTAARNPALEN

Luchtzuiverende lantaarnpaal.

De toegepaste techniek in de Pamares gaat uit van een geladen plaat die de fijnstofdeeltjes ioniseert met een positieve lading zodat ze zich verplaatsen naar een geaard oppervlak waar ze op neerslaan. Bruines vertelt bevlogen over de proefopstelling in Amstelveen, die de reikwijdte van de het systeem in de buitenlucht liet zien: “Binnen een straal van 6 meter van de Pamares is de lucht meetbaar schoner. We realiseerden daar tot 30% afvang van fijnstof, waaronder roet, bij rustig weer.”

zes Pamares-units op de verlichtingsmasten gemonteerd. “Gemeenten worstelen zeer met luchtkwaliteit. Vooral rondom drukke invalswegen en verkeerspleinen. De analysedata moet nog gaan plaatsvinden, maar op de eerste foto’s van onze onderhoudsmonteur zien we dat het systeem weer naar verwachting presteert. Hij stuurde ons twee foto’s. Eén van vlak na de installatie van een blinkend nieuwe geleide plaat en een aantal andere foto’s na een controle moment veertien dagen later; dezelfde plaat maar dit keer met een stevige hoeveelheid roet aangeslagen.”

ARNHEMSE LUCHTEN

BETAALBAAR EN DUURZAAM

Dat blijkt ook uit de laatste beelden van het project dat Ziut dit jaar voor gemeente Arnhem realiseerde. Op een drukke verkeerslocatie zijn

Met de Pamares is het dus mogelijk om overal ultrafijnstof af te vangen. “Inderdaad zowel buiten als in fabrieksruimten. Een mooie bijkom-

stigheid is dat het systeem heel energiezuinig is. De plaat verbruikt maar 18 Watt, dat is nog minder dan een gemiddelde LED-lamp. De investering in de Pamares is, op locaties daar waar de luchtkwaliteit minder goed is, voor elke gemeente te betalen. Daarvan ben ik overtuigd. Bovendien is de winst evident; minder mensen die geteisterd worden door longziekten en een hogere kwaliteit van leven door zuivere lucht.”

Het Pamares-systeem is op alle mogelijk manieren gepatenteerd, zo verzekerd Bruines. “We blijven het doorontwikkelen, samen met Marijnissen en Roos. Maar het product is gereed voor toepassing in tunnels en industrie. We kunnen ook verder gaan met intensieve veeteelt, de Pamares ‘vangt’ namelijk ook virussen en pollen.” Wij schrijven; wordt vervolgd. ❚

| 69

BETON Tekst en beeld: Cement&BetonCentrum

Composiet verhardingsconstructie Om gedegenereerde asfalttoplagen te vervangen en de wegconstructie duurzaam te herstellen/versterken, kan geopteerd worden voor het zogeheten ‘white topping’, een composiet verhardingsconstructie. De techniek behelst het aanbrengen van een relatieve dunne betonlaag op een asfaltlaag oftewel ‘wit op zwart’. Wim Kramer van het Cement&BetonCentrum geeft tekst en uitleg.

White topping. (foto S. Riffel)

70 |

BETON

Een voorwaarde voor het kunnen toepassen van white topping is dat de resterende asfaltlaag nog voldoende dik is en over voldoende draagkracht beschikt, begint Kramer. “White topping is niet geschikt als de resterende asfaltlaag te dun is en/of geheel is gedegenereerd. Bij white topping wordt onderscheid gemaakt in de dikte van de toplaag van beton en varieert van 50 tot 200 millimeter, waarbij het beton dient te hechten aan een voldoende dikke asfaltonderlaag. De resterende asfaltdikte (na freeswerk) dient circa 150 millimeter te bedragen, bij een betondikte van 70 millimeter. Bij een betondikte van 90 millimeter zou een asfaltdikte van 130 millimeter het minimum zijn. Bij zeer dunne toplagen is vezelbeton met een hogere sterkteklasse gewenst/noodzakelijk.”

SPECIFICATIES Kramer: “Bij de samenstelling van het beton dienen - in relatie tot de constructiedikte - eisen te worden gesteld aan de maximale korrelgrootte van het toeslagmateriaal. Het beton moet hechten aan de asfaltonderlaag.

Keurmerk voor beton Het keurmerk Beton Bewust van de Vereniging van Ondernemingen van Betonmortelfabrikanten in Nederland (VOBN) garandeert de duurzame productie en kwaliteit van beton.

De zekerheden van Beton Bewust: ■ Advies over het milieuprofiel van beton ■ Meetbare prestaties (lage CO2-uitstoot) ■ Verantwoorde herkomst van grondstoffen ■ Hoge kwaliteit beton ■ Keurmerkhouder is een Duurzame Leverancier ■ Veiligheid is topprioriteit ■ A-leverancier m.b.t. de CO2-prestatieladder

VOBN

Postbus 383 3900 AJ Veenendaal t 0318 55 74 74

Kijk voor keurmerkhouders op www.betonbewust.nl

De betonverharding mag geen deuvels en/of koppelstaven bevatten en het betonoppervlak moet kunnen worden afgewerkt met een lichte bezemstreek.

Voor geluidreductie kan het betonoppervlak ook worden uitgeborsteld, indien bij de samenstelling van het beton daarmee rekening is gehouden. De plaatafmetingen bij gebruik van gewoon beton bedragen maximaal twaalf tot vijftien keer de plaatdikte; voor vezelbeton met hogere sterkte geldt achttien tot tweeëntwintig keer de plaatdikte. De lengte-breedteverhouding van de plaatafmetingen is maximaal 1,5. Na aanbrengen dient het zagen van de voegen zo spoedig mogelijk te gebeuren. Voor de diepte van de voegen geldt de richtlijn 30% van de betondikte met een breedte van de voegen van circa 3 millimeter. De voegen worden niet opgezaagd en gevuld. De wegconstructie kan vervolgens, nadat 70% van de vereiste 28-daagse betonsterkte is bereikt en afhankelijk van betonsamenstelling, weers- en temperatuuromstandigheden, na circa 3 tot 4 dagen in gebruik worden genomen.”

UITVOERINGSASPECTEN Voor het aanbrengen van de white topping dient het gefreesde asfaltoppervlak volgens Kramer eerst grondig gereinigd te worden en mag geen losse (asfalt)deeltjes bevatten. “Bij een hoge temperatuur (> 45 graden Celsius) van het asfalt dient het asfalt met water te worden afgekoeld voordat het beton wordt aangebracht. Te warm asfalt voorkomt een goede hechting tussen asfalt en beton. Voor een goede hechting is overigens geen kleeflaag nodig. Het asfalt dient bevochtigd te worden voordat het beton wordt aangebracht om te voorkomen dat aanmaakwater uit de betonspecie wordt onttrokken. Het beton dient aangebracht te worden bij relatief gunstige weersomstandigheden: tenminste > 5 °C en bij voorkeur < 25 °C bij een relatieve vochtigheid van > 50%. Het beton kan bij voldoende oppervlak en ruimte machinaal worden aangebracht met een slipformpaver of rolling finisher onder afschot of dakprofiel. Voor relatief kleine oppervlakken geniet handwerk de voorkeur. Het beton dient adequaat te worden nabehandeld.

Men dient bij de keuze van de nabehandeling rekening te houden met het tijdig aanbrengen van de voegen. Het nog verse beton dient beschermd te worden tegen (mechanische) beschadiging/aantasting door derden (fietsers, voetgangers, spelende kinderen etc.). Eerdere openstelling voor het verkeer kan worden gerealiseerd door het aanbrengen van een snel(ler) verhardende betonspecie.”

ERVARINGEN In Nederland is nog geen ervaring opgedaan met white topping, weet Kramer. “De meeste ervaring heeft men in de Verenigde Staten. Al sinds 1960 zijn projecten in de VS uitgevoerd met voornamelijk wat dikkere overlagingsconstructies (tot 225 millimeter). De ervaringen in de VS tonen aan dat de levensduur van dergelijke white toppings circa dertig jaar is. In Europa is in onder meer Zweden, België, Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk ervaring opgedaan met projecten in white topping. White topping wordt dus wereldwijd met succes toegepast om ernstig beschadigde asfaltdeklagen duurzaam te herstellen, binnen de eerder gestelde randvoorwaarden. De ervaringen in het buitenland tonen aan dat de vooraf gestelde verwachte levensduur van twintig jaar wordt overschreden.” ❚

| 71 Adv 95x130 DEF kopie.indd 1

09-02-16 09:42

Doppelhaus Brannenburg

Enrico Schirmer, uitvoerder Mayer Hoch- und Tiefbau GmbH, Ruhpolding Door het gebruik van de speciale MAXIMO ankertechniek, welke vanaf één zijde door één man te bedienen is zijn er maar 3 mensen nodig op de bouwplaats. Hiermee wordt de bouwtijd verkort van 4 naar 3 dagen. Het betonoppervlak met het anker en voegpatroon heeft schoonwerk betonkwaliteit en komt overeen met de hoge eisen.

De PERI MAXIMO is de betere van de systemen.

“Ik ben enthousiast en volledig overtuigd”.

MAXIMO Wandbekisting Wanden sneller in hogere kwaliteit bekisten

Bekisting Steigers Engineering

NL PERI/11.202

www.peri.nl

Flexibel in beton Doorgaan waar anderen stoppen, dat is een kernkwaliteit van Vrijenban betonindustrie. Uw creatie is onze uitdaging.

Dagelijks verlaten als maatwerk geproduceerde prefab betonelementen in vele vormen, maten, samenstellingen en nabewerkingen onze technisch hoogwaardige productielocaties in Delft, Vianen en Zuidbroek. Maar ook voor keerwanden en industrieplaten bent u bent ons aan het juiste adres. Vrijenban uw flexibele partner in beton!

Rotterdamseweg 376, 2629 HG Delft, T 015 256 01 93 www.vrijenban.nl

BETON Tekst: Patricia van der Beek Beeld: PERI

Eén bekisting voor een veelzijdigheid aan wanden Elst Zuidoost beter bereikbaar en aantrekkelijker maken voor wonen en werken. Dat is wat de gemeente Overbetuwe voor ogen heeft met het stationsgebied, twee bedrijventerreinen en een deel van de rondweg van Elst. Zo realiseert Mobilis twee spooronderdoorgangen bij het station. De bekistingen en ondersteuningen zijn afkomstig van PERI BV. De onderdoorgangen vervangen de voormalige spoorwegovergang, waar lange wachttijden de doorstroming en bereikbaarheid belemmerden. Op de plek van de spoorwegovergang komt een onderdoorgang voor langzaam verkeer. Ten zuiden van het station wordt een onderdoorgang voor snelverkeer gerealiseerd.

WANDBEKISTINGEN EN ONDERSTEUNINGEN In opdracht van, en in samenwerking met Mobilis engineerde en leverde PERI de wandbekistingen voor de onderdoorgangen, plus de ondersteuningen voor de spoordekken. “Wij beschikken over uiteenlopende systemen voor bekistingen en ondersteuningen,” zegt constructeur Tjerk Janssen van PERI. “Deze bestaan uit standaard componenten, waarmee we maatwerk oplossingen bieden. Doordat we de systemen op verhuurbasis leveren, bieden we een flexibel en prijsgunstig alternatief op het aankopen ervan.”

Om de gebogen wand te creeren, zijn structuurmatten in de bekisting aangebracht.

ONDERSTEUNING DEKKEN De spoordekken zijn naast het spoor gemaakt en vervolgens ingeschoven.

Zij werden ondersteund door het PERI UP-systeem, een ondersteuningstoren van lichtgewicht onderdelen die met spie- en borgveerverbindingen zijn verbonden. Janssen: “De ondersteuningsconstructie was zeer laag, wat in de uitvoering een behoorlijke uitdaging was. Om de dekken in te kunnen schuiven met de SPMT, maakten we gebruik van MULTIPROP-stempels: lichtgewicht aluminium stempels met een hoge draagkracht. Hiermee zijn de dekken onderstempeld, zodat de ondersteuning weggehaald kon worden. De SPMT kon er vervolgens onder gereden worden, waarna deze de dekken op de juiste positie kon inschuiven.”

De spoordekken werden ondersteund door het PERI UP-systeem.

SCHUINE WANDEN De wandbekistingen van beide onderdoorgangen worden gerealiseerd met het MAXIMO-systeem. Met dit universele en veelzijdige systeem wordt in totaal 1.200 vierkante meter wand gerealiseerd. Janssen: “Bijzonder aan de langzaam-verkeertunnel is dat de wanden worden uitgevoerd onder hoeken van 10 en 25 graden. Om deze schuine wanden te maken, passen we VARIOKIT-jukken toe. Dit zijn op maat gemaakte stalen frames met standaard gordingen en spindels, waar de bekisting tegenaan staat.”

STRAKKE WANDEN MET TEGELPATROON Kenmerkend voor de wanden van de snelverkeertunnel is het door de architect aangebrachte tegelpatroon. PERI creëert dit beeld door structuurpanelen toe te voegen aan het MAXIMO-systeem. “De architect wil tevens dat er geen centerpengaten in het zicht komen,” aldus Janssen. “Om deze grote overspanning te kunnen realiseren, plaatsen we dubbel uitgevoerde RCS-gordingen achter de bekisting. Onderin de wand zitten wel centerpengaten, maar die verdwijnen uiteindelijk achter de barrier.” ❚

Bijzonder aan de langzaamverkeertunnel is dat de wanden schuin worden uitgevoerd.

| 73

BETON Tekst: Anniek Heijs Beeld: Betonfabriek Vrijenban B.V.

DE VRIJE OEFENING IN BETON

OVER BOLLE VORMEN EN NICHEMARKTEN Binnen de sector zijn er van die spelers die iedereen wel kent, maar waarvan niemand precies weet waar hun specialiteit ligt. Zo niet Betonfabriek Vrijenban B.V. Van oudsher -anno 1911- actief binnen de aannemerij, maar groot geworden in het beton. “Een enthousiaste club die er vooral lol in heeft dingen te maken waarbij anderen zich achter de oren krabben,” aldus directeur Theo van Baal. “We doen veel verschillende projecten. Zoals de trappen op de boulevard in Scheveningen, de bijzondere geluidsschermen bij Goes of een kunstobject in de Wilhelmina Polder.”

“Vooropgesteld, wij zijn allround als producent en leverancier binnen de GWW-sector,” vertelt Van Baal. “Maar we zijn vooral specialist in prefabbeton. Met solide capaciteit dankzij drie vestigingen in Nederland; Delft, Vianen en sinds kort ook in het Groningse Zuidbroek.” Vrijenban is de afgelopen tijd flink gegroeid door deze overname. Van Baal: “Van een schaalgrootte tot 5 ton zijn we nu in staat elementen tot 50 ton te produceren.

'We zien veel kansen voor beton in nichemarkten' Dat is vooral te danken aan de overname van de betonfabriek van BAM in Zuidbroek. Daardoor hebben we nieuwe orders kunnen binnenhalen, die voorheen aan onze neus voorbij gingen.”

KLAPROZENBRUG Hiermee doelt Van Baal op de indrukwekkende Klaprozenbrug in Amsterdam Noord. Vormgegeven als een soort Vikingschip bestaande uit gebolde betonnen elementen welke soms goed zijn voor een gewicht van bijna 30 ton. “Om de bolling in de elementen voor elkaar te krijgen, is er een speciale mal gemaakt,” zegt Van Baal. “In beton is dit altijd een puzzel en dat is waar we van houden. Zoeken naar die vrije vorm. Dat kan niet iedereen maken.”

NICHEMARKT Naast de strekkende meters en klinkende kuubs zoekt Vrijenban het dus vooral in niche-opdrachten? Van Baal: “Dat is wel waar we kansen zien. Als nieuwe eigenaar van Den Boer beton werken we aan oplossingen voor de agrarische sector. Zoals speciale vloeren voor rundveestallen waarmee we een oplossing bieden tegen bovenmatige ammoniak emissie.”

Maar het hoeven niet alleen maar spraakmakende projecten te zijn, aldus Van Baal. “Voor het verzwaren van een onderzeese rioleringsbuis vanaf het Engelse Guernsey tot ver in zee, halen we onze ‘neus’ zeker niet op. Hier steken we net zo veel energie en effort in als in de Klaprozenbrug.” ❚

74 |

BETON Tekst: Anniek Heijs Beeld: Van de Bosch Beton

Cementloos beton Verduurzaming van de bouwsector is de laatste jaren van een ‘hot item’ naar een noodzakelijkheid gekanteld. Dat is ook van invloed op de koers die Van de Bosch Beton uit Almelo vaart. De drang om te vernieuwen en de keten te verduurzamen heeft een hele concrete vorm gekregen. Hier heeft het Twentse bedrijf een wereldprimeur op naam; cementloos beton met circa 85 % minder CO2-uitstoot.

Berry Mullink, hoofd verkoop bij Van den Bosch Beton vertelt: “Sinds drie jaar zijn we actief in het betonnetwerk Twente om zo de betonketen te sluiten.

Samen met zeven andere partners, zoals gemeenten, betonverwerkers, producenten en bouwers, zorgt dit netwerk voor hergebruik, recycling en CO2-reductie in de grond-, weg- en waterbouw.” Vooral het hergebruik van beton als granulaat blijkt een uitstekende vervanger van schaarse Nederlandse riviergrind. De beddingen in Nederlandse rivieren kunnen al lang niet meer voldoen aan de vraag.

ECOTON® De eigenschappen van betongranulaat maken het een grondstof voor de toepassing in betonproducten zoals Van de Bosch deze produceert. In de bestrating werkt het zelfs beter dan grind. “Door het gebroken ruwe opper-

vlak hecht het beter met het cement dan grind, waardoor het eindproduct sterker is dan traditionele beton. Momenteel kunnen we 50% van het aandeel grind vervangen en nog steeds een concurrerend en gelijkwaardig alternatief bieden. De producten uit deze Ecoton®-lijn, passen in de keten van hergebruik.”

REDUTON® Van den Bosch Beton heeft een wereldprimeur met de ontwikkeling van hun nieuwste productenlijn. “De cementindustrie is wereldwijd een grote vervuiler en verantwoordelijk voor 8% van de totale CO2- en fijnstof uitstoot. We willen als bedrijf onze verantwoordelijkheid binnen de betonketen nemen. Niet door alleen te focussen op hergebruik, maar met echte innovatie. Reduton® is het antwoord dat Van den Bosch heeft ontwikkeld als antwoord op de wereldwijde vraag naar CO2-reducering.

COCA-COLA RECEPT Het is cementloos beton. Een ontwikkeling waaraan vier jaar onder strikt embargo gewerkt is door Van den Bosch in samenwerking met Sqape, TNO, TU Delft en TU Eindhoven. Met als ‘geheim ingrediënt’, geopolymeren, een activator die cement als bindende component vervangt. “De exacte samenstelling van Reduton® blijft net zo geheim als het recept van Coca-Cola,” aldus Mullink. “Er wordt gebruik gemaakt van vliegas en andere restproducten uit de staalindustrie, zoals wel vaker is toegepast bij duurzaam beton. Dit zorgt voor een CO2-reductie van circa 85% ten opzichte van standaard cement. Dit is een hele grote stap voorwaarts binnen de keten.” ❚

Reduton grasbetonstroken.

Reduton grasbetonstroken in proefopstelling.

| 75

BETON Tekst: Paul de Vries Beeld: Romein Beton

De composietbeton BASIS-brug, een brug voor het leven

Nederland is een waterland, en dat betekent bijna automatisch ook veel bruggen. Verspreid over het land zijn duizenden (fiets- en voetganger)bruggen aan vervanging toe. Dit betekent dat er enorme investeringen opdoemen voor gemeenten en Waterschappen. En steeds vaker wordt er door deze opdrachtgevers niet alleen gekeken naar de stichtingskosten maar ook naar de onderhoudskosten over de gehele levensduur; we hebben het dan over de Life Cycle Costs of Total Costs of Ownership. Deze afwegingen worden niet alleen gemaakt bij vervanging maar ook bij de aanleg van nieuwe bruggen. Er is dus behoefte aan bruggen die een lange levensduur hebben en weinig onderhoud vragen.

DE COMPOSIETBETON BASIS-BRUG Romein Beton heeft een nieuwe fiets-/voetgangersbrug ontwikkeld die tegemoet komt aan deze behoefte: de composietbeton BASIS-brug. We noemen het de BASIS-brug omdat het ontwerp ingetogen is; het is een vlakke plaatbrug. De brug wordt uitgevoerd in composietbeton, een hybride beton die vezelversterkt zeer hoge sterkte beton (vvZHSB) combineert met traditionele wapening. Hierdoor ontstaat een materiaal met een zeer hoge druk- en treksterkte waarmee slank en licht kan worden ontworpen en

76 |

gebouwd. Dat levert een besparing op van bijna 50% op materiaalgebruik ten opzichte van traditioneel beton. Door het geringere gewicht van de brug kan ook de fundatie lichter worden uitgevoerd en kan de brug worden vervoerd met lichtere en daardoor zuinigere transportmiddelen. Composietbeton heeft een zeer dichte pakking waardoor het vrijwel ondoordringbaar is voor vocht en vuil. Het is goed bestand tegen vorst-dooi cycli. Behalve de gestandaardiseerde BASIS-brug produceert Romein Beton ook bruggen op maat in composietbeton.

BETON

Het ontwerp van de BASIS-brug is bewust heel ingetogen.

DUURZAAMHEID Duurzaamheid is een steeds belangrijker onderdeel in de materiaalkeuze en de aankoopbeslissing. Romein Beton heeft bij het samenstellen van het mengsel zich ten doel gesteld gebruik te maken van hoogovencement (CEMIII) in plaats van portlandcement. Dit resulteert in een veel lagere milieu-impact, omdat bij de productie van hoogovencement veel minder CO2 vrijkomt. Het heeft als ‘beperking’ dat de sterkte maximaal 150MPa bedraagt, maar dat is ruim voldoende om te komen tot fraaie slanke oplossingen. Kortom, de BASIS-brug is altijd een verantwoorde keuze.

De nieuwe brug voldoet aan de nu geldende eisen voor fiets-/voetgangersverkeer (Eurocode). De brug is maximaal 13 meter lang en altijd 2,50 meter breed. De dikte van de brug hangt samen met de gewenste lengte. De brug kan worden voorzien van een zeer ruim aanbod aan leuningen, die reeds op de fabriek kunnen worden gemonteerd.

PRIMEUR De Gemeente Rotterdam, volop actief met het vervangen van oude veelal houten parkbruggen, had de primeur. Onlangs zijn er twee BASIS-bruggen opgeleverd in de deelgemeente Hoek van Holland. De bruggen zijn voorzien van een slijtlaag en een leuning volgens eigen ontwerp van de gemeente.

Ook in Drachten, plan Parkensnoer, zijn twee BASIS-bruggen geleverd. De fraaie leuning is hier tegen de onderflens gemonteerd. In Deventer zijn twee korte vlonderbruggen geplaatst. ❚

| 77

BRUNSSUM | Reconstructie Rode beek

Tekst: Patricia van der Beek Beeld: Lousberg fotografie

Landschap, water én een bijzondere brug Medio dit jaar zal de Rode Beek, na bijna een eeuw ‘overkluisd’ te zijn, weer als vanouds door de Brunssumse natuur meanderen: het resultaat van een grootschalige ecologische reconstructie, waarbij een voormalig mijngebied wordt getransformeerd tot een gebied waarin landschap, water én een brug harmonieus samengaan.

Als drager van de ecologische hoofdstructuur in de regio heeft de Rode Beek een belangrijke rol in de verbinding tussen de natuurgebieden Brunssummerheide, Schutterspark, Schinveldse bossen en Teverenerheide. Deze verbinding werd lange tijd belemmerd door de overkluizing van de beek ter plaatse van de mijnsteenberg Hendrik bij Brunssum. Deze berg is zo’n 30 meter hoog en bestaat uit mijnafval, zoals leisteen, fracties van kolen en kleiachtig materiaal. Voordat men deze berg vanaf circa 1915 opbouwde, werd een 300 meter lange koker aangelegd, waar de Rode Beek

78 |

doorheen kon stromen. Met het afgraven van de mijnsteenberg en het verwijderen van de koker krijgt de beek zijn natuur- en stroomgebied weer terug. De nieuwe brug ‘Ganzepool’ zorgt ervoor dat een belangrijke ontsluitingsweg van Brunssum het nieuwe beekdal overspant.

DE KOEMPEL De reconstructie van de Rode Beek is een project van de gemeente Brunssum in samenwerking met het Waterschap Roer & Overmaas en de Provincie Limburg. Samen besteedden zij het project aan,

met een grote EMVI-component op het gebied van ontwerp, aanpak, omgevingsmanagement en hinderbeperking. Combinatie De Koempel, bestaande uit Ploegam BV en Dura Vermeer NV, won zeer overtuigend en kreeg in februari 2014 de opdracht gegund. Vooral met het landschapsontwerp, de slanke vormgeving van de brug en de visie op het omgevingsmanagement gooide de bouwcombinatie hoge ogen. Bovendien had De Koempel een plan voorzien om de mijnsteen via een tijdelijke brug over de provinciale weg N299 af te voeren naar het Terca terrein. Deze voormalige steen­

BRUNSSUM | Reconstructie Rode beek

fabriek met slikvijver van de Staatsmijn ligt aan de overzijde van de weg en wordt na aanvulling met de mijnsteen uiteindelijk heringericht als natuurgebied aansluitend op de Brunssummerheide.

VAN BOVEN NAAR BENEDEN Begin 2015 gingen de werkzaamheden van start.

Na de aanleg van de tijdelijke brug en een bypass voor het verkeer bracht De Koempel de eerste buizen in de grond aan voor de realisatie van een transportriool. In april boorde de bouwcombinatie de ankerpalen voor de brug, die feitelijk van boven naar beneden gebouwd werd. Rick Lormans, projectleider voor het civiele en infrawerk binnen de combinatie, geeft uitleg: “We kozen ervoor om eerst de brug te bouwen en vervolgens de mijnsteenberg eronder weg te graven. Het alternatief, eerst ontgraven en van onderaf de brug opbouwen, was qua planning niet haalbaar. Bovendien

'De hoogteverschillen, met 30 meter vrij onNederlands, waren bepalend voor de hele uitvoeringsmethode van zowel de brug als het ontgraven van de mijnsteenberg' lag de bypass vlak naast de brug. Bij een open ontgraving zouden grote hoogteverschillen ontstaan.” De hoogteverschillen, met 30 meter vrij on-Nederlands, waren bepalend voor de hele uitvoeringsmethode van zowel de brug als het ontgraven van de mijnsteenberg.

Het monteren van de kolommen in augustus 2015. (Joy Fotografie)

AFZINKEN IN MIJNSTEEN Alhoewel de brug ondergeschikt is aan het landschap, vormde de bouw ervan een civieltechnisch hoogstandje. Lormans: “We bouwden een zogenoemde springwerkbrug, een slank uitgevoerde brug waarbij het rijdek ondersteund wordt door schuin geplaatste tussenpijlers.” Omdat het gedrag van de mijnstenen ondergrond moeilijk te voorspellen was, is een relatief bijzondere fundatiemethode toegepast. In de mijnsteen zonk MBS Kelderbouw, in opdracht van Dura Vermeer, twee caissons van 17 x 8 x 13 meter af op 8,5 meter diepte. Daar werden, in drie fasen, de betonnen poeren gestort. Op die poeren zijn per poer twee betonnen middenpijlers gefundeerd: geprefabriceerde conische kolommen van 74 ton per stuk, die in de bouwkuip werden ingehesen.

Met taludbalken verbonden we de poeren met de landhoofden van de brug. In augustus brachten we de ondersteuningsconstructie aan voor de bekisting van het brugdek. Deze constructie stond deels op het mijnsteen, wat behoorlijk spannend was in verband met moeilijk in te schatten zettingen of zakking. Het voorgespannen brugdek – 74 meter lang, 15 meter breed en goed voor 1.300 kuub beton – werd in één keer gestort.” Na het gereedkomen van de brug volgden nog enkele maanden ontgravingswerkzaamheden om het beekdal helemaal bloot te leggen. Eind maart 2016 werd de brug opengesteld.

BEWUSTE BOUWERS

De beekdal en brug Ganzepool in maart 2016.

“Een bijzonder project,” aldus Lormans. “Niet in de laatste plaats vanwege de unieke combinatie van water, landschap en een brug. We hebben met veel verschillende disciplines te maken en zitten met uiteenlopende specialisten aan tafel.

Van hydrologen tot constructeurs en van ecologen tot architecten. Verder is het werk, mede door de enorme omvang, heel zichtbaar. Met goed omgevingsmanagement en communicatie via verschillende kanalen en middelen geven we hier invulling aan. Dit leverde ons vorig jaar een plek op in de top 5 van Bewuste Bouwers.” Het beekdal wordt in de zomer van 2016 opengesteld voor publiek. De herinrichting van het Terca terrein duurt nog tot eind 2016. ❚

| 79

BRUNSSUM | Reconstructie Rode beek

Tekst: Mieke Kampen Beeld: MBS Kelderbouw

Afgezonken caissons voor brug Ganzepool Vanwege de jarenlange ervaring van MBS Kelderbouw met ondergronds bouwen, heeft Dura Vermeer MBS Kelderbouw in de beginfase van het project gevraagd mee te denken over een innovatieve oplossing om op een veilige en efficiënte manier de landhoofden van brug Ganzepool te kunnen bouwen. Om binnen de gestelde planning te blijven, heeft Dura Vermeer gekozen om eerst de brug te bouwen en hierna het mijnsteen onder de brug weg te graven.

Om de landhoofden te funderen op vaste grond dienden er twee caissons van 13 x 8 meter met een diepte van 8,5 meter gecreëerd te worden.

Het moeilijk te voorspellen gedrag van het mijnsteen bij verschillende traditionele bouwsystemen vormde hierbij een uitdaging. Op advies van MBS Kelderbouw heeft Dura Vermeer gekozen om de caissons middels de gepatenteerde afzinktechniek van MBS Kelderbouw te laten engineeren en bouwen. De betonelementen zijn op de productielocatie van MBS Kelderbouw in Vianen (MultiBeton) geprefabriceerd en naar Brunssum getransporteerd. De caissons zijn door gespecia-

liseerde medewerkers van MBS Kelderbouw op de mijnsteenberg opgebouwd en vervolgens van binnenuit leeg gegraven en tot een diepte van 8,5 meter afgezonken. Om de caissons op de juiste diepte te krijgen, zijn grondankers toegepast waarmee de caissons tijdens het afzinken met behulp van speciaal ontwikkelde cilinders gestuurd / getrokken konden worden.

Nadat de werkcaissons op diepte waren afgezonken, werden de betonnen landhoofden in drie fases gestort en konden de middenpijlers van de burg worden gefundeerd. ❚

OVER MBS KELDERBOUW MBS Kelderbouw biedt zakelijke bouwers en particuliere opdrachtgevers innovatie ruimtelijke ondergrondse oplossingen. Wij zijn gespecialiseerd in het leveren van betonkelders op maat.

Wij bouwen zowel prefab woonhuiskelders als grote parkeergarages onder appartementencomplexen in de binnenstad. Het gehele bouwtraject wordt door MBS Kelderbouw verzorgd: van het ontwerp en de vooronderzoeken tot aan de gegarandeerd waterdichte plaatsing op de bouwplaats. MBS Kelderbouw is onderdeel van de MBS-groep (MultiBouwSystemen), leverancier van prefab betonproducten.

| 81

NUENEN | HOV Europalaan

Tekst: Martijn van den Bouwhuijsen Beeld: Rasenberg Wegenbouw

Metamorfose verbinding tussen Eindhoven en Nuenen

Tussen Eindhoven en Nuenen vindt een groot wegenbouwproject plaats met de reconstructie van 3 kilometer weg, het aanbrengen van 3,7 kilometer meter busbanen, 4,5 kilometer fietspaden en 1,7 kilometer fietsstraten. Inclusief vijf verkeerspleinen, vijf VRI-installaties en 300 lichtmasten, 300 verkeersborden, 6,2 kilometer riolering en 525 bomen. Rasenberg Wegenbouw realiseert deze groene verkeersverbinding. Vanaf 2017 dient de busbaan als hoogwaardige route tussen Nuenen en Eindhoven, onderdeel van het HOV-netwerk.

82 |

NUENEN | HOV Europalaan

UP-TO-DATE COMMUNICATIE “Wij informeren de direct betrokkenen en belangstellenden onder meer met een wekelijks inloopspreekuur in het informatiecentrum, nieuwsbrieven bij fasewisselingen, de projectwebsite en maandelijks overleg met bedrijven- en bewonersverenigingen. Daarnaast communiceren we via bouwborden en andere (voor)aankondigingen, gastlessen op de bouwplaats voor (school) kinderen, via de Bouwapp en uiteraard via telefoon en e-mail.”

Rasenberg Wegenbouw bouwt sinds 1919 wegen. De infraspecialisten zijn ISO-, VCA-, BRL- en SEB-gecertificeerd en voeren veel opdrachten uit in het zuiden van Nederland. Sinds 2012 is het bedrijf onderdeel van Strukton Civiel.

“Het project HOV Europalaan omvat een 30 meter brede verbinding tussen Eindhoven en Nuenen,” zegt projectleider Luuk Jansen namens Rasenberg Wegenbouw. “De Europalaan verandert in een groene laan voor alle verkeersdeelnemers. Het project bestaat uit vier fases in de twee deelgebieden Gemeentegrens Eindhoven – Geldropsdijk en Geldropsdijk rotonde Smits van Oyenlaan in Nuenen. De bouwwerkzaamheden vingen in oktober 2015 aan met de fietspaden aan de noordzijde in beide deelgebieden. Het totale werk eindigt met de busbaan tussen de Geldropsedijk en de rotonde Smits van Ooyenlaan, met een geplande oplevering in april 2017. De werkzaamheden voeren we uit in een relatief korte periode door deels parallel te werken in twee deelgebieden.”

HOV2 De tweede Hoogwaardig Openbaarvervoerlijn (HOV2) loopt van Nuenen, via het NS-station van Eindhoven naar de High Tech Campus. Tussen deze punten liggen voorzieningen, zoals scholen, Winkelcentrum Woensel, het Catharinaziekenhuis en de Genneper Parken. Daarnaast sluit HOV2 aan op HOV1, zodat ook Strijp S, Eindhoven Airport en Meerhoven worden verbonden.

| 83

INTERACTIEVE RECLAME

Download the free INTERACTIVE PRINT Download Download thede free INTERACTIVE PRINT Download the free INTERACTIVE PRINT

Discover Scan this page Scan deze Ontdek de Discover Scan this page Discover Scan this page gratis app pagina Layar App interactive content Layar App interactieve inhoud interactive content interactive content Download the free Scan this page INTERACTIVE PRINT Layar App

Layar App

SLIJTVAST STAAL :

ONTWIKKELD VOOR EEN VERLENGDE LEVENSDUUR

Officiële verdeler DE JONG & LAVINO B.V. Deilseweg 13 4191 NX Geldermalsen Tel.: +31-(0)345-573241 Fax: +31-(0)345-573650 info@jola.nl www.quard.info & www.quend.info

WWW.QUARD.ME

Quard® is slijtvast staal.

• Diktes : vanaf 3,2mm!

• Nauwkeurige diktetoleranties, zeer goede oppervlaktegesteldheid • Zeer goede vlakheid

Geproduceerd in België

NUENEN | HOV Europalaan

Discover interactive content

IN OPDRACHT VAN DE GEMEENTE NUENEN MAAKT RASENBERG HET WERK HOV EUROPALAAN IN NUENEN De Europalaan wordt volledig gereconstrueerd vanaf de komgrens Eindhoven tot aan de rotonde met de Smits van Ooijenlaan. Er komt een geheel nieuwe hoofdrijbaan met verkeerspleinen en daarlangs een busbaan. Tevens wordt de parallelstructuur aangepakt en deels ingericht als fietsstraat.

Van Rens mobiliteit is verantwoordelijk voor diverse disciplines op het werk; verkeersmaatregelen, wegmarkering, definitieve bebording en de infratechniek.

Eind 2015 is gestart met de werkzaamheden op het gedeelte vanaf Eindhoven tot aan industrieterrein Berkenbos. Op dit gedeelte zit het verkeer momenteel al op de nieuwe hoofdrijbaan en zijn de verkeerspleinen in werking. Vanaf maandag 13 juni wordt gestart op het gedeelte vanaf industrieterrein Berkenbos tot de rotonde Smits van Ooijenlaan. Dit zal duren tot oktober.

Waar wordt gewerkt, ontstaat hinder,” vervolgt Jansen. “Om hinder zoveel mogelijk te beperken, nemen we onder meer de volgende acties: We passen geluidsarm materieel toe. Gedurende tweeënhalve maand in de zomer (tijdens de schoolvakantie) is alleen verkeer van Eindhoven naar Nuenen mogelijk voor auto's, vanwege de reconstructie van de hoofdrijbaan tussen Geldropsedijk en Smits van Oyenlaan. De afsluiting van elke wegaansluiting duurt nooit langer dan één week, en er is nooit meer dan één afsluiting tegelijk gepland. Fietsverkeer is altijd mogelijk in twee richtingen. Busvervoer blijft ook mogelijk. Wel is er een aangepaste dienstregeling. Uit reacties blijkt dat er begrip is voor de verkeershinder– mede door de tijdige communicatie.”

De nieuwe verbinding tussen Eindhoven en Nuenen heeft een duidelijke kleurstructuur, met twee witte busbanen voor de HOV, roodgekleurde fietspaden en -straten, en zwart geluidsreducerend asfalt voor de twee rijbanen. De verkeerspleinen zijn voorzien van cortenstalen beplating, waarin LED-verlichting wordt verwerkt. Er worden 525 bomen geplant en overige groenvoorzieningen aangebracht. Rasenberg voert ook het onderhoud voor de groenvoorzieningen voor de komende drie jaar uit. ❚

Kortom, er wordt hard gewerkt om eind 2016 een mooi product af te leveren.

Ontwerp & Advies Geleiderail Infratechniek Wegmarkering Verkeersmaatregelen

Ruim zestien miljoen mensen in auto’s, treinen, op fietsen of te voet doorkruisen ons land tot in elke uithoek. Best intensief voor zo’n klein landje als Nederland. Dat vraagt om aanleg, goed onderhoud en beheer. Wegwerkzaamheden zijn niet populair, maar wel noodzakelijk om de bereikbaarheid te garanderen. Van Rens mobiliteit ontwerpt en realiseert geleiderail, infratechnieken, wegmarkering en verkeersmaatregelen bij wegwerkzaamheden. Een vlotte en veilige doorstroom is daarbij ons doel. telefoon: 088 – 03 30 900 www.vanrensmobiliteit.nl | 85

Bedrijfsreportage

Tekst: Philippe Selke Beeld: NLMK

Quard en Quend: uniek staal van Belgische makelij De staalnijverheid in Clabecq kent een lange geschiedenis, die maar liefst teruggaat tot 1792. Vanaf 2006 werd duidelijk dat een verantwoorde omgang met energie en milieu de sector sterk zou beïnvloeden en dat staal in de toekomst alsmaar resistenter, duurzamer en lichter zou moeten zijn. Het Russische staalconcern NLMK, die een beroep doet op de fabriek van Clabecq voor de productie van gehard en ontlaten staal, ontwikkelde met Quard en Quend twee nieuwe gamma’s die deze karakteristieken verenigen in unieke ‘made in Belgium’-producten. We mochten ze met eigen ogen ontdekken via een bezoek aan de productiesite en kregen tekst en uitleg van enkele zeer ervaren personen binnen de organisatie.

"Onze troef in Clabecq is dat we dunne platen met een dikte van slechts 3 mm kunnen produceren, met een breedte die oploopt tot maximum 2730 mm", aldus Fabiano Spedicato.

In vergelijking met minder sterke staalsoorten kan je lichter construeren met dunnere Quard-platen voor tenminste dezelfde prestaties inzake levensduur en weerstand tegen slijtage.

een breedte die oploopt tot maximum 2730 mm.

Doordat we tegelijk dunne en dikke producten aanbieden, kunnen onze klanten bijvoorbeeld lasnaad besparen of het design wijzigen."

afneemt. Dit resulteert in een zeer nauwkeurige diktetolerantie en een perfect glad oppervlak." De walserij omvat bovendien nog andere installaties, waaronder een versneld afkoelsysteem, normalisatieovens en een volautomatische ultrasone testinstallatie. De nieuwe productie-unit voor gehard en ontlaten staal (Q&T) is ontworpen voor de fabricage van dunne en brede staalplaten die slijtvast zijn of een hoge elasticiteitsgrens hebben.

De austenitiseringsoven, de hardingsinstallatie en ontlatingsoven garanderen uiterst precieze behandelingen. Richtmachines met verschillende capaciteiten zorgen ervoor dat de platen qua vlakheid voldoen aan de meest veeleisende criteria.

Het snijden (in de juiste afmetingen), het stralen en het meniën van het staal zijn uiteraard geïntegreerd in het productieproces.

HYBRIDE SYSTEEM "De beslissing om een nieuwe productielijn op te starten, goed voor een investering van meer dan 100 miljoen euro, werd genomen in volle crisisperiode", vertelt Fabiano Spedicato (Business Area Manager Quard & Quend). "Vandaag beginnen we er de vruchten van te plukken. Onze walserij is uniek in de wereld dankzij onze continue eindwalsgroep met vier walstuigen, die ons een streepje voor geeft op de concurrentie. Onze troef in Clabecq is dat we dunne platen met een dikte van slechts 3 mm kunnen produceren, met

"Wat onze installatie in Clabecq bijzonder maakt, is ons hybride systeem dat een omkeerbare quartowals combineert met een eindwalsgroep van vier walstuigen", gaat Marc Bianchi (Director Sales & Strategy Q&T) verder. "In een quartowals laat een staalplak zich in retour verdunnen tussen de strekwalsen. In het algemeen gebruiken producenten over de hele wereld een of twee quarto’s. In Clabecq beschikken we naast de quartowals ook over een eindwalsgroep met vier walstuigen, waarbij de dikte van de plaat dus in meerdere stadia

QUARD, SLIJTVAST STAAL

NLMK doet een beroep op de fabriek van Clabecq voor de productie van gehard en ontlaten staal.

86 |

Met zijn bijzondere hardheid (400, 450, 500 en binnenkort zelfs 550 HB) is Quard het staal bij uitstek voor alle onderdelen van toepassingen die onderhevig zijn aan slijtage, zoals grijpkranen, snijbladen, laadbakken, breekmachines en -installaties, transportbanden, containers … Het is dan ook bruikbaar in een grote variatie van sectoren, van mijnexploitatie over landbouw tot industriële fabricage. Quard wordt geproduceerd in Clabecq en is tot drie keer sterker dan bijvoorbeeld S355-constructiestaal. Het blinkt bovendien uit qua vlakheid, nauwkeurige diktetoleranties en oppervlaktegesteldheid. Quard is leverbaar in gestraalde en gemeniede platen (groene kleur), in diktes tussen 3 en 64 mm, breedtes tussen 1500 en 3100 mm en een maximale lengte van 16 m.

Quard kan ook niet-gemenied geleverd worden.

"In vergelijking met minder sterke staalsoorten

Bedrijfsreportage

kan je lichter construeren met dunnere Quard-platen voor tenminste dezelfde prestaties inzake levensduur en weerstand tegen slijtage. Dit laat je toe om het totale gewicht van de bouwuitrusting waarin Quard gebruikt wordt tot wel 40 % te reduceren. Lichter betekent minder materiaalgebruik en meer nuttig gewicht. Goed voor het milieu en de portefeuille dus", leggen Bianchi en Spedicato uit.

QUEND, STAAL MET HOGE ELASTICITEITSGRENS Quend is specifiek ontwikkeld met het oog op gewichtsreductie van transport- en hijsmachines of toepassingen waarvan de structuur zware lasten moet ondersteunen. Het gamma begint met Quend 700 (met een elasticiteitslimiet van Re = 700 MPa), wordt vervolledigd door Quend 900 en Quend 960 en zal binnenkort uitgebreid worden met Quend 1100. In de hijs-, de handling- en de transportsector zijn de mogelijke toepassingen legio: armsecties voor mobiele kranen, chassis, uithoudervijzels, grijpers, brugstructuren, etc.

"Dankzij zijn combinatie van excellente vlakheid, nauwkeurige diktetoleranties en een superieur afgewerkt oppervlak is Quend makkelijk te verwerken en opent het nieuwe perspectieven in

termen van productiviteit", vertellen Bianchi en Spedicato. "Af fabriek behoren walsblauwe platen uiteraard ook tot de mogelijkheden. De mogelijke diktes, breedtes en maximale lengte zijn identiek aan die van Quard."

SPECIFIEKE COMMERCIËLE STRUCTUUR Voor NLMK Clabecq staat het Quard- en Quend-programma symbool voor verandering.

"Het ging erom een nieuw product te leren kennen, inclusief heel het proces van testen, homologeren en referentieopbouw dat eruit voortvloeit. Voorts moesten we ook een nieuwe manier van werken hanteren", legt Spedicato uit. "Zo beschikken we nu over stocks die verdeeld zijn over de drie continenten waar de groep actief is en hebben we voor Quard en Quend een specifieke commerciële structuur uitgewerkt. Aangezien de Benelux een gefragmenteerde markt is, hadden we behoefte aan gekende en betrouwbare partners om de verdeling ervan op zich te nemen. De relatie met de Nederlandse onderneming De Jong & Lavino BV gaat al zeer ver terug, dus aangezien zij onze producten al kenden was het logisch dat we bij hen gingen aankloppen met de vraag om onze Benelux-dealer voor Quard en Quend te worden.

We dromen van de dag waarop Quard en Quend ook in de Benelux een sterk merk worden, zoals

dat al het geval is voor sommige andere concurrerende producten."

Peter Scherf, Product Manager bij De Jong & Lavino: "De Benelux is inderdaad een versnipperde markt, maar de onderliggende marktsegmenten zijn vrij gelijkwaardig. Je ziet echter ook typische toepassingen die niet gelijk zijn voor beide landen.

In Wallonië is er gezien de aard van de bodem bijvoorbeeld een grotere vraag naar staal met een hogere slijtvastheid. Nederland heeft het een rijke traditie inzake maritieme constructie die je dan weer niet terugvindt in België. Om ook Belgische klanten de best mogelijke service te bieden, heeft De Jong & Lavino een Belgische vestiging opgericht. De commercieel verantwoordelijken van NLMK Clabecq presenteren zich samen met ons op de meest belangrijke beurzen in de Benelux." Deze goed geoliede tandem getuigt van de dubbele – technische en commerciële – competentie die NLMK Clabecq zijn klanten te bieden heeft.

Het slotwoord was voorbehouden voor Marc Bianchi: "We zijn nog niet in alle delen van de wereld even ver geëvolueerd als in Europa, waar we echt op de top van ons kunnen zijn. De rest zal moeten volgen, vooral met het oog op de steeds strengere milieunormen. De mogelijkheden tot verdere ontwikkeling zijn dus nog talrijk." ❚

"In Clabecq beschikken we naast de quartowals ook over een eindwalsgroep met vier walstuigen, waarbij de dikte van de plaat dus in meerdere stadia afneemt", aldus Marc Bianchi.

| 87

WIE DOET WAT VANAF € 595 PER JAAR WETEN UW KLANTEN OOK WAT U DOET! ‘Wie doet wat’ zijn servicepagina’s met een overzicht van de meest gerenommeerde bedrijven per rubriek.

U kunt deelnemen met uw bedrijfslogo met naamsvermelding.

Bel of mail voor alle informatie over een vermelding in Grond/Weg/Waterbouw met Robert Vermanen: T +31 495 45 00 95 - E r.vermanen@louwersuitgevers.nl

WWW.GWW-BOUW.NL HET MEEST COMPLETE OVERZICHT VOOR DE CIVIELE TECHNIEK & INFRASTRUCTUUR

Staat u nog niet op www.gww-bouw.nl?

Neem dan voor meer informatie contact op met Robert Vermanen: r.vermanen@louwersuitgevers.nl

SCHRIJF U NU IN VOOR ONZE ONLINE NIEUWSBRIEF!

Wie doet wat ADVIES EN ONTWERP

AVAN BV M.C. van Voordenstraat 14 1483 GB DE RIJP T +31 299 72 00 37 F +32 84 723 59 71 E info@avan.nl W www.avan.nl

BETON

BOUWGRONDSTOFFEN

BETON IN OPENBARE RUIMTE maatwerk in betonproducten

FUNDERINGSTECHNIEK

IPV DELFT Oude Delft 39, 2611 BB DELFT T +31 15 750 25 75 E info@ipvdelft.nl W www.ipvdelft.nl

INGENIEURSBUREAU BOORSMA G. Sondermanstraat 2, 9203 PV DRACHTEN Postbus 647, 9200 AP DRACHTEN T +31 512 58 03 00 F +31 512 52 52 96 E drachten@boorsma-consultants.nl W www.boorsma-consultants.nl

AFWATERINGSSYSTEMEN

DE BEIJER BOUWGRONDSTOFFEN BV Partner in grondstoffen en logistiek!

Kekerdomse Ward 3 6579 JG KEKERDOM Postbus 64 6566 ZJ MILLINGEN A/D RIJN T +31 481 43 91 11 F +31 481 43 91 50 E info@debeijerbv.com W www.debeijerbv.com

Bel Voor Meer informatie 0342 40 62 00 of kijk op WWW.DUMONTBETON.NL

ALTENBURG FUNDERINGSTECHNIEK BV Industrieweg 17, 8531 PA LEMMER Postbus 26, 8530 AA LEMMER T +31 514 58 88 20 F +31 514 58 88 39 E info@altenburggroep.com W www.altenburggroep.com

HOUT

Hier uw logo?

Bel of mail Robert Vermanen T +31 495 45 00 95 E r.vermanen@louwersuitgevers.nl

MEA WATER MANAGEMENT GMBH Sudentenstrasse 1, D-86551 AICHACH T +49 8251 91 0 F +49 8251 91 1306 E info.drainage@mea.de W www.mea-drainage.com

LEYENAAR TAAPKEN LAMAKER BV Kamerlingh Onnesweg 7, 4131 PK VIANEN Postbus 191, 4130 ED VIANEN T +31 347 37 48 44 F +31 347 37 79 08 E verkoop@ltl.nl W www.ltl.nl

LANDMEETKUNDIGE APPARATUUR

BEKISTINGEN EN ONDERSTEUNINGEN

HÜNNEBECK Bekistingen en ondersteuningen Kwartelweg 6a, 4791 RP KLUNDERT Postbus 49, 4790 AA KLUNDERT T +31 168 38 74 40 F +31 168 32 83 93 E info_nl@huennebeck.com W www.huennebeck.nl

Vreelandseweg 10, 1393 PG Nigtevecht (U) T 0294 - 251343 F 0294 - 251699

GEODIRECT Rendementsweg 20e, 3641 SL MIJDRECHT Postbus 176, 3640 AD MIJDRECHT T +31 297 76 91 01 E info@geodirect.nl W www.geodirect.nl

LICHT, ZICHT EN MOBILITEITSOPLOSSINGEN

info@nigtevecht.com www.nigtevecht.com

PERI NEDERLAND BV Bekistingen, steigers en Engineering Postbus 304, 5480 AH SCHIJNDEL T +31 73 547 91 00 F +31 73 549 36 51 E info@peri.nl W www.peri.nl

ZIUT Nieuwe Plein 1b, 6811 KN ARNHEM T +31 26 800 19 00 E info@ziut.nl W www.ziut.nl

| 89

Wie doet wat VERHUUR & VERKOOP

WEG- EN WATERBOUW

van Oord Nederland COLLE RENTAL & SALES Nusterweg 100, 6136 KV SITTARD T +31 46 457 41 00 F +31 46 452 11 20

BOSKALIS NEDERLAND Waalhaven Oostzijde 85 Postbus 4234 3006 AE ROTTERDAM T +31 10 288 87 77 F +31 10 288 87 66 E nederland@boskalis.nl W www.boskalis.nl/nederland

E info@colle.eu

Schaardijk 211, 3063 NH ROTTERDAM Postbus 8574, 3009 AN ROTTERDAM T +31 88 826 00 00 F +31 88 826 50 10 E info@vanoord.com W www.vanoord.comWEGVER

W www.colle.eu

WEGVERHARDING (TIJDELIJK)

XYLEM WATER SOLUTIONS NEDERLAND BV

HAKKERS BV Oudsas 11, 4251 AW WERKENDAM Postbus 11, 4250 DA WERKENDAM T +31 183 50 11 22 F +31 183 50 16 65 E info@hakkers.com W www.hakkers.com

DYNAMOSTAAL BV Dynamostraat 31 3903 LK VEENENDAAL

Pieter Zeemanweg 20, 3316 ZG DORDRECHT

Postbus 135 3900 AC VEENENDAAL

Postbus 1126, 3300 BC DORDRECHT

T +31 318 50 93 30

T +31 78 654 84 00 F +31 78 651 09 36 E xylemwatersolutionsnl@xyleminc.com W www.xylemwatersolutions.com/nl

VAN HATTUM EN BLANKEVOORT Korenmolenlaan 2, 3447 GG WOERDEN T +31 348 43 51 00 F +31 348 43 51 11 E info@vhbinfra.nl W www.vhbinfra.nl

F +31 318 55 61 41 E info@rijplaten.nl W www.rijplaten.nl W www.heuvelman.com

Evenementenkalender

90 |

DATUM

EVENEMENT LOCATIE

2 juni 2016

Dag van de Openbare Ruimte

Mecc, Maastricht

7-10 juni 2016

Smart City Event

Amsterdam Arena, Amsterdam

22-23 juni 2016

Crow Infradagen

Congrescentrum Papendal, Arnhem

29 juni 2016

Dag van de Rail

NS Trefpunt, Utrecht

13-14-15 september 2016

Beton Vakdagen

Evenementenhal, Gorinchem

28-29 september 2016

Dag van de Openbare Ruimte

Jaarbeurs, Utrecht

11 oktober 2016

Nationale Staalbouwdag

De Kromhouthal, Amsterdam

25-27 oktober 2016

InfraPro

Evenementenhal, Gorinchem

8 november 2016

Water in de Openbare Ruimte

Expo, Houten

17 november 2016

Betondag

De Doelen, Rotterdam

15-17 november 2016

Vakbeurs Bouw

TT Hall, Assen

23-24 november 2016

Dag van Verkeer & Mobiliteit

Expo, Houten

17-20 januari 2017

InfraTech 2017

Ahoy Rotterdam, Rotterdam

1-2 februari 2017

Dag van de Openbare Ruimte

Brussels Expo, Brussel

28-30 maart 2017

Rail-Tech Europe 2017

Jaarbeurs, Utrecht

Een schone lucht met de fijnstofvanger PAMARES

Fijnstof: Je ziet het niet, je ruikt het niet en je proeft het niet, maar het is altijd –in meer of mindere mate– aanwezig in de lucht die wij inademen. Fijnstof is een vorm van luchtvervuiling die, wanneer het wordt ingeademd, schadelijk is voor de gezondheid. Het bestaat uit zwevende deeltjes van verschillende grootte, herkomst en chemische samenstelling. Vooral ultrafijnstof (≤ PM1), dat bestaat uit schadelijke uitstoot van verkeer en industrie, blijft zweven in de lucht.

Een veilige openbare ruimte is belangrijk. Ziut, marktleider in de openbare verlichting en specialist in de slimme openbare ruimte, zet zich in voor zowel lichtals luchtkwaliteit omdat gezonde lucht essentieel is in de stad van de toekomst. Ziut heeft samen met producent StatiqAir een systeem ontwikkeld dat fijnstof én ultrafijnstof daadwerkelijk afvangt en op elke lichtmast kan worden geplaatst.

De luchtkwaliteit wordt significant verbeterd door de fijnstofvanger, de PAMARES. Op specifieke locaties nabij drukke verkeerswegen verlaagt de PAMARES de

fijnstofconcentratie. Door een aantal systemen op een rij te plaatsen creëert de PAMARES een onzichtbare barrière tussen de fijnstofconcentratie van de weg en bijvoorbeeld een schoolplein, waar kinderen buiten spelen. Er is bijzonder weinig energie nodig, maximaal 18 Watt, om dit systeem te laten functioneren. Dus goed voor milieu, mens en dier.

Waarom Ziut Nederland telt 3,6 miljoen lichtmasten, waarvan Ziut er 1,3 miljoen in beheer heeft. Dit is de eerste fijnstofvanger die overal op lichtmasten geplaatst kan worden. Het systeem laadt deeltjes van alle soorten fijnstof en ultrafijnstof (ook de roetdeeltjes als uitstoot van verkeer) positief in een straal van zes meter rondom een mast, waardoor ze op het geaarde oppervlak van het systeem landen. Door de PAMARES op een rij van lichtmasten te plaatsen wordt een zone van schonere lucht gecreëerd voor iedereen.

Specialist in de slimme openbare ruimte

Wilt u een beweegbare brug?

De ingenieurs en adviseurs van Antea Group vormen het juiste team, van ontwerp tot realisatie en van aanbesteding tot beheer.

Of heeft u toevallig al een beweegbare brug?

Wij passen de puzzelstukjes voor veiligheid, onderhoud en levensduur graag voor u in elkaar.

Antea Group, het ingenieurs- en adviesbureau achter talloze projecten in Nederland en daar buiten.

Antea Group www.anteagroup.nl